Κοινωνικά Στερεότυοπα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Τα κοινωνικά Στερεότυπα αποτελούν μια
σύγχρονη πραγματικότητα που αφορά όλους. Σ’
αυτή την εργασία έχουμε αναλύσει πολύπλευρα
το θέμα και το έχουμε προσεγγίσει με την
ωριμότητα που του αρμόζει. Αν και τα στερεότυπα
δεν είναι κάτι καινούριο, τα τελευταία χρόνια
γίνονται όλο κι εντονότερες προσπάθειες για τον
κατευνασμό τους, αφού η σοβαρότητα του
θέματος επιτέλους αναγνωρίζεται.
 Κατηγορίες Στερεοτύπων
Α’ Υποομάδα
• Δασκαλοπούλου Μαριαννέτα
• Αλεξόπουλος Γιάννης
• Χάλκος Κωνσταντίνος
• Βιτζηλαίος Γιώργος
 Ορισμός
• Τα στερεότυπα είναι σταθερές ταξινομημένες
αντιλήψεις, που συνήθως οφείλονται σε ελλιπή
πληροφόρηση σχετικά με χαρακτηριστικά τα
οποία αποδίδονται στα μέλη μιας ομάδας. Ετσι
τείνουμε να έχουμε μια προκαθορισμένη
στερεότυπη γνώμη και κρίση για το ρόλο και τη
στάση των μελών άλλων ομάδων και να
εξιδανικεύουμε τα πρότυπα, τους τρόπους
συμπεριφοράς της ζωής της δικής μας ομάδας.
 Φυλετικές διακρίσεις
• Φυλετικός ρατσισμός είναι η αντίληψη ότι
επειδή κάποια άνθρωποι ανήκουν σε άλλες
"φυλές", είναι είτε ανώτεροι είτε κατώτεροι
από αυτούς που ανήκουν σε κάποιες άλλες.
• Το άτομο δέχεται φυλετικό ρατσισμό ανάλογα
με την περιοχή που βρίσκεται κι όχι ανάλογα
τη φυλή του. Δηλαδή πρέπει να ανήκει στη
μειονότητα.
 Εθνικές Διακρίσεις
• Στηρίζεται σε ιστορικούς λόγους, σε ιστορικές
εχθρότητες και μίση και στο σοβινισμό.
• Παρατηρείται μια συντηρητική εθνικιστική
στροφή σε πολλούς λαούς, που εκδηλώνεται
με την ανάλογη προπαγάνδα και τη
δημιουργία ομάδων με έντονο εθνικιστικό
χρωματισμό.
• Εδώ ακριβώς βρίσκεται ο κίνδυνος να
αναβιώσει το φασιστικό πρότυπο.
 Στερεότυπα ανάμεσα στα φύλα
• Το σύστηµα των φύλων µπορεί ανάλογα την
κοινωνία που αναφερόμαστε να ορίζεται
διαφορετικά, αλλά παραµένει για όλες τις
κοινωνίες ένα σύστηµα ασύµµετρο καθώς το
ένα φύλο θεωρείται κατώτερο από το άλλο
και αυτό είναι πάντα το γυναικείο.
• Στερεότυπα φύλων επικρατούν ανεξάρτητα
ηλικίας, θρησκεύματος, οικονομικής
κατάστασης, μόρφωσης.
 Άλλα είδη στερεοτύπων
Υπάρχουν επίσης στερεότυπα που αφορούν:
• Διάφορες Θρησκείες
• Τα Α.Μ.Ε.Α.
• Τη σεξουαλικότητα
• Πολιτικές Παρατάξεις
• Ταξικές Διαφορές
 Παράγοντες που δημιουργούν τα
Κοινωνικά Στερεότυπα
Β’ Υποομάδα
• Ερμιόνη Κετσετσιάδη
• Ματίνα Αβραμίδου
• Γεωργία Κρίστο
• Μαρία Καλομοίρου
 Οικογένεια
• Οι γονείς ενισχύουν τη συµπεριφορά του παιδιού
που θεωρείται κατάλληλη , όπως αυτή
προσδιορίζεται από την κοινωνία, ενώ
αποθαρρύνουν ή αγνοούν εκδηλώσεις
συµπεριφοράς από τα παιδιά που δε θεωρούνται
κατάλληλες.​
• Το παιδί, επίσης, υιοθετώντας σαν πρότυπο
συµπεριφοράς τον πατέρα ή τη µητέρα ανάλογα
ταυτίζεται µαζί τους και µιµείται τη συµπεριφορά
τους.
 Σχολείο
• Α
​ ποτελεί μέσο μετάδοσης βασικών αξιών στο
παιδί από μικρή ηλικία και καθορίζει πολλές
απόψεις και συμπεριφορές του.
• Ως μικρογραφία της κοινωνίας, μπορεί να
ορίσει στερεότυπες αντιλήψεις στα παιδιά τα
οποία δεν έχουν την κριτική ικανότητα ώστε
να τις επεξεργαστούν.
 ΜΜΕ
•Τα ΜΜΕ συμβάλλουν στην εικόνα του ανθρώπου και
στην συμπεριφορά του, καθώς μας επηρεάζουν μέσω
της διαφήμισης.​
•Ακόμη περνάνε στους πολίτες μηνύματα ρατσισμού με
τον δικό τους τρόπο, όπως όταν τονίζουν την
εθνικότητα ενός ατόμου. Έτσι υποδαυλίζουν την
ξενοφοβία και δημιουργούν δυσαρέσκεια και πολλές
φορές υπάρχει κίνδυνος παραβίασης δικαιωμάτων.​
•Έχουν μεγάλη επιρροή στις ευάλωτες παιδικές ηλικίες.
 Κοινωνία
• Είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, πολλές
από τις από τις στερεότυπες αντιλήψεις που
έχουμε βασίζονται σε αυτά που παρατηρούμε
γύρω μας και από τα μηνύματα που μας
περνάει η κοινωνία όπου ζούμε και
μεγαλώνουμε.
• Η κοινωνία επίσης με την δύναμη της κοινής
γνώμης που διαθέτει διατηρεί τα
στερεότυπα.
 Συνέπειες Κοινωνικών Στερεοτύπων

Γ’ Υποομάδα
• Νικολέττα Θεοδωρακάκη
• Ασπασία Ζήνα
• Όλγα Ήμελλου
• Ιουλία Κομπογιάννη
 Στο Άτομο
Καθώς το άτομο αποτελεί των δομικό
παράγοντα όλων των οργάνων της κοινωνίας,
είναι φυσικό οι συνέπειες ν’ αφορούν κυρίως
αυτό.
•Αρχικά το άτομο που υιοθετεί τις
προκαταλήψεις είναι πνευματικά ανελεύθερο ,
δούλος μιας στερεοτυπικής αντίληψης ,που σε
καμία περίπτωση δεν μπορεί να ισχύει για
όλους .
• Το άτομο δεν αντιλαμβάνεται ότι όσο εύκολα
γίνεται το ίδιο θύτης ,άλλο τόσο εύκολα μπορεί
να αποτελέσει και θύμα της
προκατάληψης ,μπαίνοντας έτσι σε ένα φαύλο
κύκλο.
• Οι προκαταλήψεις οδηγούν στο δογματισμό
και συνακόλουθα στο φανατισμό . Ο άνθρωπος
που παγιδεύεται από τις προκαταλήψεις
μπαίνει σε δρόμο που ξεκινά από μια
επιπόλαιη άποψη για να καταλήξει στο μίσος.
• Το ίδιο το άτομο γίνεται όργανο του
ρατσισμού και συμβάλλει με τον τρόπο του
στις κοινωνικές αντιθέσεις και
αντιπαραθέσεις και στη γενικότερη
οπισθοδρόμηση.
• Ακόμη και το θύμα των προκαταλήψεων,
οργισμένο για τον κοινωνικό αποκλεισμό του
αντιδρά σπασμωδικά , δικαιολογώντας τελικά
την περιθωριοποίησή του .
 Τρόποι Αντιμετώπισης Στερεοτύπων

Δ’ Υποομάδα
• Άλκηστη Κυριακοπούλου
• Κατερίνα Κουτσούκου
• Τάσος Λαμπρόπουλος
• Νεφέλη Κλαδή
 ΜΜΕ
Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης μπορούν να
συνεισφέρουν με:
•Παρουσίαση ποιοτικών κι εκπαιδευτικών
προγραμμάτων.
•Ορθή ενημέρωση των πολιτών.
•Ευαισθητοποίηση του κοινού.
 Οικογένεια
Η οικογένεια αποτελεί σημαντικό παράγοντα
στο έργο εξάλειψης των στερεοτύπων γιατί
διαμορφώνει τις αντιλήψεις των επόμενων
γενεών, γι’ αυτό πρέπει:
•Να καλλιεργεί στο παιδί φιλάνθρωπα
συναισθήματα.
•Να το απαλλάσσει από στερεοτυπικές
αντιλήψεις.
 Εκπαιδευτικό Σύστημα
Καθώς επίσης διαμορφώνει τις μελλοντικές
γενιές, η δράση του είναι καθοριστικής
σημασίας. Έτσι καλό είναι να προσφέρει:
•Ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές.
•Περιβάλλον κατάλληλο για αποδέσμευση από
τις προκαταλήψεις.
•Δυνατότητα υιοθέτησης ορθής στάσης ,μέσω
της μόρφωσης, απέναντι στα στερεότυπα.
 Άτομο
Καμιά συλλογική αλλαγή όμως δεν μπορεί να
επέλθει χωρίς την ατομική. Γι’ αυτό το άτομο
οφείλει:
•Να παραμερίσει τον εγωισμό και την φιλαυτία
του.
•Να αναπτύξει την κριτική ικανότητα,
αμφισβητώντας καθιερωμένες αντιλήψεις.
•Να επιδοθεί στην εσωτερική αναζήτηση με
σκοπό την ανακάλυψη της αλήθειας.
 ΕΡΕΥΝΑ
Σε έρευνα που διεξάχθηκε σε 100 άτομα πάνω
σε στοχευμένες ερωτήσεις, τα αποτελέσματα
θέτουν το πλαίσιο στο οποίο βρίσκονται τα
κοινωνικά στερεότυπα σήμερα. Έτσι μπορούν
να μπουν στις πραγματικές διαστάσεις τους
ώστε να μην υπερτιμούνται ή υποτιμούνται.
 Ερώτηση 1 η

Γνωρίζετε τι είναι τα κοιν. Στερεότυπα;

5

ΝΑΙ
ΌΧΙ

95
 Ερώτηση 2 η

Πιστεύετε ότι η κοινωνία που ζούμε βασίζεται σε κοιν.

Στερεότυπα;
8
25
ΛΙΓΟ
ΜΕΤΡΙΑ
28 ΠΟΛΎ
ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

39
 Ερώτηση 3 η

Ήσασταν ποτέ μάρτυρας κοιν. ρατσισμού ή έχετε

βιώσει κοιν.ρατσισμό;

22

ΝΑΙ ΌΧΙ

78
 Ερώτηση 4 η

Πόσο νομίζετε ότι το άτομο επηρεάζεται από τα

στερεότυπα της κοινωνίας;
4
12
24
ΚΑΘΟΛΟΥ
ΛΙΦΟ
ΠΟΛΎ
ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ

60
 Ερώτηση 5 η

Ποιος κατά την γνώμη σας είναι ο κυριότερος

παράγοντας που δημιουργεί κοιν.στερεότυπα;

25
34 ΟΙΚΟΓΕΝΙΕΑ
ΣΧΟΛΕΙΟ
ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΜΜΕ
8

35
 Ερώτηση 6η
Ποιος παράγοντας κατά την γνώμη σας διατηρεί τα
κοιν. Στερεότυπα;

13

7 ΟΙΚΟΓΕΝΙΕΑ
ΣΧΟΛΕΙΟ
43 ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΜΜΕ

37
 Ερώτηση 7 η

Πόσο αναγκαία θεωρείτε την αντιμετώπιση των κοιν.

Στεροτύπων;

3 3

ΚΑΘΟΛΟΥ
ΛΙΓΟ
ΠΟΛΎ
34 ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ

60
 Ερώτηση 8 η

Που νομίζετε ότι τα στερεότυπα φύλου επηρεάζουν

περισσότερο τις αποφάσεις;

13

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ
ΣΧΕΣΕΙΣ
53 ΑΛΛΟΥ
31

3
 Ερώτηση 9 η

Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο προτιμότερος τρόπος

αποδόμησης των κοιν. Στερεοτύπων;

15
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
9 ΟΡΘΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
ΔΙΑΛΟΓΟΣ
ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΣ
58
18
 ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Συμπερασματικά, τα κοινωνικά στερεότυπα
υπήρχαν ανέκαθεν και θα συνεχίσουν για καιρό
να υπάρχουν. Ωστόσο όσο τα αναλύουμε και τα
κατανοούμε αυξάνονται οι πιθανότητες τελικά
να τα εξαλείψουμε.
 ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η παιδεία λοιπόν με οδηγό τη μάθηση, με την οποία
ο άνθρωπος δέχεται ως μόνα έγκυρα τα δεδομένα
των αισθήσεων (σε αντίθεση με την εικοτολογία),
υποβάλλοντάς τα όμως στην κριτική ανάλυση του
νου, απομακρύνει τις ριζωμένες οικογενειακές
στερεότυπες αντιλήψεις, ξεσκεπάζει τις αυθαίρετες
σχολικές αποτιμήσεις και ελέγχει όλα τα απατηλά
οικοδομήματα που ορθώνει μπροστά στην αλήθεια
ο λόγος των μέσων ενημέρωσης και ο αρρωστημένος
εγωισμός του ανθρώπου.