9ბ კლასი

მარიამ ტაკიძე
z
კურვიმეტრი
z
კურვიმეტრი

 ხელსაწყო მრუდი ხაზების

სიგრძის გასაზომად რუკასა
და გეგმაზე.
 z
მაშტაბი
 მასშტაბი, ხაზთსადარი— რუკაზე, გეგმაზე ან ნახაზზე მოცემული ხაზების სიგრძის
შეფარდება ამ ხაზებით გამოხატულ ნამდვილ სიგრძესთან. მასშტაბი ბუნებაში გაზომილი
მონაკვეთების ქაღალდზე გამოხაზვის დროს შემცირების ზომაა. ცნობილია რიცხვითი,
სახელდებული და ხაზვითი მასშტაბები. რიცხვითი მასშტაბი 1 : M წილადია,
რომლის M მნიშვნელი გვიჩვენებს თუ რამდენჯერ უნდა შევამციროთ გაზომილი მანძილი
ქაღალდზე გამოხაზვის დროს. სახელდებული ანუ განმარტებითია მასშტაბი , როდესაც
მოცემული რიცხვითი მასშტაბის შესაბამისად ზომის გარკვეული სისტემისათვის
სიტყვიერად მითითებულია თუ ერთ ერთეულს ქაღალდზე რამდენი ისეთივე ერთეული
შეესაბამება ადგილზე. ხაზვით მასშტაბს ადგენენ მოცემული რიცხვითი მასშტაბის
საფუძველზე. ტერმინი „მასშტაბი“ ყველაზე უფრო ხშირად გვხვდება კარტოგრაფიაში,
გეოდეზიასა და პროექტირებაში.

 ხაზვითი მასშტაბებია: ხაზოვანი, სოლისებრი და განივი. ხაზოვანი მასშტაბი თანაბარ

ნაწილებად დაყოფილი წრფის მონაკვეთია, რომელზედაც აღნიშნულია თუ რა მანძილი
შეესაბამება ადგილზე ამ დანაყოფებს. სოლისებრ მასშტაბს უმთავრესად იყენებენ
აეროფოტოსურათების შესაბამისი მანძილების განსასაზღვრავად . განივი მასშტაბი
ხაზოვანი და სოლისებრი მასშტაბის შეერთებას წარმოადგენს.
 z

კურვიმეტრი და მანძილების გაზომვა

რუკაზე. მიმართულებების და მანძილების
განსაზღვრა ტოპოგრაფიული რუკიდან
როგორ მოვძებნოთ მანძილი წერტილებს
შორის რუკაზე
z
 ტოპოგრაფიული რუქების შექმნისას, რელიეფის ყველა ობიექტის
ხაზოვანი ზომები, რომლებიც დაპროექტებულია დონის ზედაპირზე,
მცირდება გარკვეული რაოდენობით. ასეთი შემცირების ხარისხს რუკის
მასშტაბი ეწოდება. რუკის მასშტაბი შეიძლება გამოიხატოს რიცხვითი
(რიცხობრივი მასშტაბი) ან გრაფიკული (წრფივი, განივი მასშტაბები ),
გრაფიკის სახით.
 რუკაზე დისტანციები ჩვეულებრივ იზომება რიცხვითი ან წრფივი
მასშტაბით. უფრო ზუსტი გაზომვები ხდება განივი მასშტაბის
გამოყენებით.
 წრფივი შკალის სკალაზე გაციფრულია მეტრებში ან კილომეტრებში
მიწაზე არსებული მანძილების შესაბამისი სეგმენტები. ეს აადვილებს
მანძილების გაზომვას, რადგან არ არის საჭირო გამოთვლები.
 მანძილების და ტერიტორიების განსაზღვრა რუკაზე. მანძილის გაზომვა.
 რიცხვითი სკალის გამოყენებისას რუკაზე გაზომილი მანძილი
სანტიმეტრებში მრავლდება რიცხვითი სკალის მნიშვნელზე მეტრებში .
z
 მაგალითად, მანძილი GGS წერტილიდან elev. 174,3 (კვადრატი 3909)
გზაზე (4314 კვადრატი) გზაზე არის 13,96 სმ, მიწაზე იქნება: 13,96 x 500
= 6980 მ (რუკის მასშტაბი 1: 50,000 U-34-85 -BUT) .
 თუ მიწაზე გაზომილი მანძილი უნდა იყოს გამოსახული რუკაზე, მაშინ
ის უნდა გაიყოს რიცხვითი მასშტაბის მნიშვნელზე. მაგალითად,
ადგილზე გაზომილი მანძილი არის 1550 მ, რუკაზე 1: 50,000
მასშტაბით ეს იქნება 3.1 სმ.
 ხაზოვანი მასშტაბის გაზომვები ხორციელდება საზომი კომპასის
გამოყენებით. კომპასის ხსნარით, რუკაზე ორი კონტურის წერტილი
არის დაკავშირებული, რომელთა შორის აუცილებელია მანძილის
დადგენა, შემდეგ მიმართა ხაზოვან მასშტაბზე და მიიღება მანძილი
მიწაზე. Curvilinear მონაკვეთები განისაზღვრება ნაწილებად ან
curvimeter გამოყენებით.
 პრაქტიკაში ყველაზე ხშირად გამოიყენება რიცხვითი, წრფივი და
განივი მასშტაბები.
z
z
გმადლობთ ყურადღებისთვის!!!!