Gokhan Olcme

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Yrd. Doç. Dr. Gökhan İskifoğlu
Lefke Avrupa Üniversitesi

Eğitim Fakültesi
giskifoglu@eul.edu.tr
Temel Kavramlar
 Eğitim: Bireyin davranışında, kendi yaşantısı yoluyla ve

kasıtlı olarak değişme meydana getirme sürecidir.
Temel Kavramlar
 Sistem: En az bir hedefi gerçekleştirmek üzere uygun ve

değişik ögelerden oluşan dirik bir örüntüdür.
Temel Kavramlar
Sistem kavramındaki,
‘dirik’:”canlılığını sürdüren, sürekli kendisini yenileyen ve

gelişen” anlamında,
‘örüntü’:”ögelerden oluşan ve aralarında ilişki olan bir bütün

” anlamında kullanılmaktadır.
Temel Kavramlar
 Sistemin Öğeleri:
1.Girdi
2. Süreç
3. Çıktı
4. Değerlendirme
Temel Kavramlar
 1.Girdi: Sistemin amacını gerçekleştirmek üzere gerekli

olan her şey.
Temel Kavramlar
 2. Süreç: Girdilerin hedefler doğrultusunda

işlenildiği, ürün haline getirildiği yerdir.
Temel Kavramlar
 3. Çıktı: Sistemin amacına uygun olarak ortaya koyduğu

ürünüdür.
Temel Kavramlar
 4. Kontrol: Çıktının hedeflerle tutarlı olup olmadığının

kontrolüdür.
Sistem Şeması
Hedefler
Girdi Çıktı Tutarlı
Süreç
Kontrol Tutarlı değil

Bir sistem örneği:
Otomobil imal eden bir fabrika
Girdi:Otomobil için Hedefler:İstendik

gerekli her şey (yedek parça, özelliklere sahip olması vb.
çalışan, bina vb.
Çıktı:
Otomobil
Süreç:Otomobil parçala- Tutarlı:
rının birleştirildiği kısım Satılabilen oto.
(fabrika içinde olanlar)
Kontrol:Test
sürüşü Tutarlı değil:
Problemli oto.
Eğitim bir sistem midir?
 Evet eğitim bir sistemdir. Çünkü,

 1. Gerçekleştirmek istediği hedefleri vardır:
 a) Uzak hedefler:
 b) Genel hedefler:
 c) Özel hedefler:
Eğitim Sisteminin Hedefleri
 a) Uzak hedefler: Devletin siyasi hedefleridir; çerçevesi

anayasa ile belirlenmiştir. En genel hali “Çağdaş gelişmiş
ülkeler seviyesine çıkarmak”
 b) Genel hedefler: Okulun hedefleridir; farklı okul türlerinin

ortak hedefleri dışında kendilerine özgü hedefleri vardır.
İlköğretim okulu, genel liseler, meslek liseleri, fakülte ve
bölümleri gibi.
 c) Özel hedefler:Dersin hedefleridir; bir dersin

kazanımlarını kapsar. Bir okuldan başarı ile mezun
olunabilmesi, okulun bütün derslerinden başarılı
olunmasını gerektirir. Dersten başarılı olunabilmesi için ise
derste asgari düzeyde başarı sağlanması ile mümkündür.
 Evet eğitim bir sistemdir. Çünkü,

 2. Bu hedefleri gerçekleştirebilmek için değişik ögelerden
oluşmuştur:
 a) Girdi:
 b) Süreç:
 c) Çıktı:
 d) Kontrol:
Eğitim Sisteminin Ögeleri
 a) Girdi: Eğitim-öğretim için gerekli her şey eğitim

sisteminin girdisini oluşturur. Örneğin, öğrenci, öğretmen,
okul, kitap, defter, çalışanlar, yönetim, ders programları,
yardımcı materyaller, sınıf, sıra, servis gibi her şey girdi
olarak görülebilir.
 b) Süreç: Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya

getirildiği; dersin hedeflerinin öğrenciye kazandırıldığı
eğitim durumlarını kapsamakta-dır. Süreç kısmı, dar
anlamda, öğretmenin farklı öğretim yöntemlerini
kullanarak ders işlediği bölümü oluşturur. Geniş anlamda
ise, öğrenci-nin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu
süreyi içerir.
 c) Çıktı: Girdilerin işlemler bölümünden hedefler

doğrultusunda biçimlendirilip oluşturulmasının sonunda
ortaya çıkan ürünlerin tümüdür. Bir okulun mezun ettiği
bireyler eğitim sisteminin çıktısını oluşturur.
 Çıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik açısından
çakışıyorsa sistem tam işliyor demektir.
 d) Kontrol: Mikro anlamda kontrol, eğitim sürecindeki

sınavlar ile yapılmaktadır. Aynı zamanda diplomalı
insanların çeşitli meslek gruplarına başvurduklarında
yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir. Makro
anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında gösterdikleri
başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır.
Temel Kavramlar
Ölçme:
Bireylerin davranışlarını gözleyip gözlem sonuçlarını
sayılarla ya da sembollerle ifade etmedir.
Özellikleri sembollerle ifade etmek
Farkları ortaya koymak için özelliklerin birbirinden
ayrımlarını göstermek
Temel Kavramlar
Ölçmeye Gösterilebilecek Örnekler

 Mesleğiniz nedir? Öğretmen.
Branşlarınız nedir? Bilgisayar Öğr., Resim Öğr. Vs
Ayşe Türkçe dersinden 80 puan aldı: Ayşenin Türkçe
bilgisine istinaden teste verdiği yanıtları gözlemledik ve
sayıyla performansı ortaya koyduk.
Mehmet’in boyu 1.75cm dir.
Hüseyin sınavda 1. oldu.
Ölçmenin Türleri:
 a) Dogrudan Ölçme: Ağırlık, zaman, uzunluk, alan
ölçümleri gibi doğal başlangıç noktaları bulunan
ve asal sayıların özelliklerini taşıyan ölçümler
yapmaya elveren ölçme. Ölçülecek özelliklerin
araya başka bir değişken girmeden doğrudan
doğruya gözlenmesi sonucu yapılan ölçme
türüdür. Metre ile boy ölçme veya cetvel ile
uzunluk ölçmek
Ölçmenin Türleri:
 b) Dolaylı Ölçme: doğrudan gözlenerek ölçüm
yapılamayan bir değişkenin onunla ilgisi olduğu
bilinen başka bir değişkenin gözlenerek
ölçülmesidir.
 -termometre ile sıcaklık ölçmek
 -öğrencilere uygulanan sınavlar
 -zeka puanını ölçmek
 -akademik başarıyı ölçmek
Temel Kavramlar
 Değerlendirme: Ölçme sonuçlarını bir ölçütle karşılaştırıp,

ölçülecek nitelik hakkında karar verme sürecidir.
Temel Kavramlar
 Değerlendirmenin basamakları:
 I. Ölçme
 II.Ölçüt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan ölçme
sonuçları)
 III. Karar
Temel Kavramlar
 Ölçmede birim: Bir ölçme aracını oluşturan en küçük

parçacık, (Örneğin bir çoktan seçmeli testte her bir soru
bir birimdir; ya da soruların puan karşılığı olan 1 puan bir
birimdir)
Temel Kavramlar
Birimin Türleri:
a) Doğal birim (adım, kulaç, karış, vb...)
b) Yapma birim (metre, gram, saat, zeka puanları, vb)
Birimin Özellikleri:
 a) Eşitlik
 b) Genellik / Kabul Edilebilirlik
 c) Kullanışlılık / Amaca Uygunluk
Temel Kavramlar
Ölçüm:
Ölçme işlemi yapıldıktan sonra elde edilen sayı ya da
semboldür.
Örnek; “Ali’nin boyu 1,70 cm.dir” ifadesindeki “1,70 cm” bir
ölçümdür. “Ahmet 50 puan aldı.” ifadesindeki 50 puan bir
ölçümdür.
Temel Kavramlar
Ölçme Kuralı:
Ölçme işlemleri belirli kurallar doğrultusunda yapılır. Ölçme
kuralı, ölçme işleminin nasıl yapılacağını ifade eder. Ölçme
kuralı, ölçme işlemini yaparken, ölçmeye konu olan özelliğin
hangi miktarına ne değer verileceğinin belirlenmesidir.
Örnek; sınavda her soru 10 puandır veya 4 yanlış 1 doğru
götürür demek, sınavların puanlanması için hazırlanan
cevap anahtarı birer ölçme kuralıdır.
Temel Kavramlar
 Sıfır Noktası:
 a) Mutlak (gerçek, doğal) sıfır: Matematik dilinde hiç elemanı olmayan kümeyi
gösterir. “Sınıfta hiç öğrenci yok” denildiğinde, öğrenci sayısının sıfır olması
doğal sıfırı ifade eder.
b) Bağıl (tanımlanmış, göreli, izafi, keyfi, itibari) sıfır: Değişkenlerin doğal sıfırı
bazen bulunmayabilir ya da bilinmeyebilir. Bu durumda ölçeğin üzerinde belirli
bir nokta sıfır olarak kabul edilir. Yani bu kabul edilen sıfır İzafi (göreli) sıfırdır.
Örnek; “Bugün hava sıfır derece” dediğimizde, “Bugün dışarıda ısı yoktur”
anlamı çıkarılamaz. Ya da ölçme dersinin bir testinden sıfır almış öğrenci için
“ölçme bilgisi hiç yoktur.” manası da çıkarılamaz.
Değerlendirme Türleri
1) Öğrenci başarısının değerlendirilmesi,

2) Öğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi,
3) Eğitim programının değerlendirilmesi,
4) Hazır bulunuşluk düzeyinin değerlendirilmesi,
5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme,
6) Öğretmenin değerlendirilmesi.
Ölçek ve Ölçek Türleri
 Ölçek: Belli birimlerle bölmelenmiş bir ölçme aracıdır.

Ölçme sonuçlarının özelliklerine bakarak değişik ölçek
türleri bulunmuştur. Bunlar:
Ölçek Türleri
a) Sınıflama Ölçeği
b) Sıralama Ölçekleri
c) Eşit Aralıklı Ölçek
d) Eşit Oranlı Ölçek
Sınıflama Ölçeği
 Varlıkların benzerlik ya da farklılıklarına göre

gruplanmasına sınıflama denilmektedir.
Varlıkların belli bir yönden birbirine benzeyip
benzemediğine göre sınıflamaktır. Yani; belli bir
yönden birbirine benzeyenlerin aynı sınıfa
konulmasıdır
Sınıflama Ölçeği
 Örnek:
 İnsanların kadın-erkek, evli-bekâr, gibi
sınıflamak, kpss kursuna gelenler-gelmeyenler,
gözlük takanlar-takmayanlar, esmer-sarışın-
kumral, çocuk-genç-yetişkin kategorilerine
ayrılması sınıflama ölçeklerine örnektir.
Sıralama Ölçekleri
 Nesneleri belli bir özelliğine göre sıralayan ölçek

türüdür. Bu ölçekle nesneler en büyükten en
küçüğe, en ağırdan en hafife veya tersi işlemleri
yapılır. Bu ölçekte verilen rakamların
matematiksel anlamı yoktur. Sadece özelliğin
azlık-çokluk ya da sırasını verir.
Sıralama Ölçekleri
 Örnek:
 ÖSS'yi ikinci tercihle kazanmak, Rakamları 1, 2,3,4, 5
gibi sıralamak, Nesneleri A, B, C, gibi sıralamak,
Öğrencileri kısadan-uzuna doğru sıralamak, Öğrencileri
KPSS deneme sınavında aldıkları puana göre birinci,
ikinci, üçüncü gibi sıraya dizmek. Sıralama ölçeklerinde
sıfır (0) değerinin bir anlamı yoktur. Örneğin; Öğrenci
sıfırıncı sırada diyemeyiz.
Eşit Aralıklı Ölçek
 Eğer birçok nesnenin, belli bir başlangıç

noktasına göre ve belli bir özelliğe sahip oluş
derecesi bakımından eşit aralıkla sıralandığı ya
da sıralar arasındaki farkların eşit olduğu
düşünülürse sıralama ölçeğinden eşit aralıklı
ölçeğe geçilmiş olur.
Eşit Aralık Ölçeğin Özellikleri

Eşit aralıklı ölçeklerde başlangıç noktası keyfi olarak saptanır.
 Başlangıç noktasının ileri/geri/sağa/sola
kaydırılması sonucu değiştirmez. Bundan dolayı geliştirilecek
ölçme aracı için herkes "ihtiyari" bir başlangıç noktası
seçebilir.
Bu ölçekle tanımlanmış değişmez bir birim vardır. Ölçek
başlangıç noktası itibariyle her iki yana doğru bu birimle eşit
olarak bölümlenmiştir.
 Daha çok sosyal bilimlerde, eğitim ve psikoloji

alanında kullanılan ölçeklerdir.
 Aritmetik ortalama-standart kayma-korelasyon
katsayısı gibi hesaplamalar yapılabilir. Yani
toplama çıkarma işlemi yapılabilir. Çarpma
ve bölme yapılmaz. Sıfır gerçek sıfır değildir,
izafidir. Yokluk ifade etmez.
Ornekler
Sıcaklık ölçmede kullanılan termometre eşit aralıklı ölçek
esasına göre geliştirilmiştir. Çünkü suyun donma noktası 0 °C
kaynama noktası 100 °C olarak belirlenmiştir. İki nokta arası
100 eşit parçaya bölünerek her bir bölmeye 1 °C denilmiştir.
Takvimler de eşit aralıklı ölçek esasına göre geliştirilmiştir.
Çünkü başlangıç noktası miladi takvimde Hz. İsa'nın doğumu,
hicri takvimde Hz. Muhammed'in (s.a.v.) Mekke'den Medine'ye
Hicreti (sıfır) başlangıç noktası olarak seçilmiştir.
Ornekler
IQ testleriyle zekâ seviyesinin belirlenmesi ve

eğitimde kullanılan testler. (Türkçe dersinden 50
soruluk bir test uygulaması olsun. Her sorunun 2
puan (eşit) olduğunu düşünürsek 40 soruyu doğru
cevaplayan öğrenci yanlış doğruyu götürmediği
sürece 80 puan alacaktır.)
Eşit Oranlı Ölçek
 Ölçülen özelliğin başlangıç noktası gerçek sıfırsa

ve birimleri arasında eşitlik söz konusu ise bu
tür ölçeklere eşit oranlı ölçek denir.
Eşit Oranlı Ölçeğin Özellikleri

Eşit aralıklı ölçekten en önemli farkı gerçek sıfır
noktasına sahip olmasıdır. Yani sıfır yokluk ifade eder.
En gelişmiş ölçek türüdür, diğerlerini kapsar.
Bu ölçekle her türlü matematiksel ve istatistiksel
işlemler yapılabilir. (-, +, x, -f)
Oranlı ölçek daha çok fen bilimleri alanında
kullanılır. (uzunluk, ağırlık ölçülür)
Eşit Oranlı Ölçeğin Özellikleri
Eşit aralıklı ölçekle yapılamayan bazı hesaplamalar oranlı ölçekle
yapılabilir.
Örneğin:
1 km'ye 500 m'nin 2 katı veya 500 m'ye 1 km'nin yarısı deriz. Ya da
Ali'nin yaşı 20 Fatma'nın yaşı 17 ise ikisinin yaşları toplamı 37 yapıyor
deriz.
Oranlı ölçeklerde; sınıflama-sıralama ve eşit aralıklı ölçekte
kullanılan bütün hesaplamalar ve
istatistiksel işlemler rahatlıkla kullanılabilir. Fakat bunun tersi söz
konusu değildir.
 Eşit Oranlı Ölçek Örnekleri

 Uzunluk ölçüleri—> metre-kilometre
 Ağırlık ölçüleri -> gram-kilo-ton
 Saat birimleri -^- gün-saat
 Elektrik ölçüleri -± kilowatt/saat-amper-volt
 Ses şiddeti -> desibel
 Basınç birimleri atmosfer basıncı vb. eşit oranlı
ölçeklerde sıklıkla kullanılan araçlardır.
Ölçme Araç ve Yöntemlerin
Nitelikleri
 Ölçme araçlarının nitelikleri ölçme hataları ile doğrudan

ilgili olduğundan öncelikle hata ve hata türlerine
incelenmelidir.
 Okulda öğrenci başarılarının ölçülmesinde farklı ölçme
araç ve yöntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır. Bu
araçlarla yapılan ölçme uygulamalarında ne kadar dikkatli
olunsa da, ölçme sonuçlarına bir miktar hata karışır. Bu
hataların neler olduğu aşağıda gösterilmektedir.
Ölçmede Hata
 Hata: Ölçme sonuçlarına istenmeyen değişkenlerin

karışmasıdır. Hataların bir kısmı kontrol dışında ölçme
sonuçlarına karışabilir. Bu nedenle çok iyi sanılan ölçme
araçlarıyla yapılan ölçmelerde bile bir miktar hata vardır.
Hata Kaynakları
Bu hatalar,
 ölçme araçları (terazi, cetvel, metre, test gibi),
 ölçme yöntemi (yazılı, sözlü, kısa cevaplı...),
 ölçme işlemini yapan kişi,
 ölçmenin yapıldığı ortam,
 bireyin kişisel özelliklerinden kaynaklanabilir.
Hata Türleri
1) Sabit hata,
2) Sistematik hata,
3) Tesadüfi hata.
Güvenirlik
 Bir ölçme aracının güvenirliği, aracın, ölçmek istediği
değişkeni ne derece duyarlıkla ölçtüğü, ya da ölçme
sonuçlarının hatalardan arınıklık derecesidir.
Güvenirlik
ğrenciler
Ö ıEl Kantar Terazi Elektronik
A 7.50 7.40 7.28
B 7.00 7.30 7.32
C 8.00 7.10 7.16
D 7.50 7.50 7.20
E 7.00 7.20 7.24
Güvenirlik
ğrenciler
Ö ıEl Kantar Terazi Elektronik
A 7.50 7.40 7.28
B 7.00 7.30 7.32
C 8.00 7.10 7.16
D 7.50 7.50 7.20
E 7.00 7.20 7.24
Ort 7.40 7.30 7.24
Birim 0.500gr 0.100gr 0.10 gr
Güvenirlik Artırma Yolları
1) Güvenirliği artırmada en etkili yol, soru sayısını artırmaktır.

Böylece birimin değeri küçülerek duyarlılık artar.
2) Öğrencilerin sınava güdülenmesi,
3) Ölçme aracını oluşturan soruların açık ve anlaşılır yazılması,
4) Soruların uygun büyüklükte puntoyla yazılması,
5) Soruların test formu içerisine düzgün yerleştirilmesi,
6) Baskı hatalarının olmaması, okunaklı olması vb.
Güvenirlik Artırma Yolları
7) Sınav süresinin yeterli verilmesi,

8) Sınav ortamının temiz, yeterli düzeyde ısı, aydınlık
olması,
9) Gürültülü bir ortamda olmaması
10) Öğrencinin kaygı düzeyinin belli bir düzeyde olması.
11) Puanlamanın objektifliği
Güvenirlik Kestirme Yöntemleri
1) Test-tekrar test yöntemiyle güvenirlik

2) Paralel formlarla hesaplanan güvenirlik
3) Eşdeğer iki yarıyla hesaplanan güvenirlik
4) Testi oluşturan maddelerin birbiriyle uyumuna bakılarak
güvenirliğin kestirilmesi
Soru 1 Soru 2 Soru 3 Soru 4 Soru 5 Soru 6 Soru 7 Soru 8 Soru 9 Soru 10
Cevap Anht. B C A A D C D C B D X
Öğr-1 B C A D D C D C B D 9
Öğr-2 B D D C C D C D C D 2
Öğr-3 B C C B B D C A B C 3
Öğr-4 C C D A B C D A B D 6
Öğr-5 C D A D D A D D D C 3
Öğr-6 B C A C D C B C C D 7
Öğr-7 D D B C A C D C B C 4
Öğr-8 A B B A D B D D D D 4
Öğr-9 B D D A D B A A C B 3
Öğr-10 B C C D C C D D A B 4
Öğr-11 A A B C B B D C A A 2
Öğr-12 D A A B D C A B B D 5
Öğr-13 B D D B C C D B B B 4
Öğr-14 C C C C D C D C B B 6
Öğr-15 D C C D D B A D B D 4
Öğr-16 C D D D B C D B D A 2
Öğr-17 B B A A A C B C C D 6
Öğr-18 B C A A D C C D B D 8
Öğr-19 A C B D D C D C C D 6
Öğr-20 D B C C C B D C A A 2
I (J) 9 9 6 5 10 12 12 8 9 10
P(j) 0.45 0.45 0.3 0.25 0.5 0.6 0.6 0.4 0.45 0.5 4.5 Ort.
q(j) 0.55 0.55 0.7 0.75 0.5 0.4 0.4 0.6 0.55 0.5 4.26 Varyans
pq 0.2475 0.2475 0.21 0.1875 0.25 0.24 0.24 0.24 0.2475 0.25 2.36 Topl Var.
KR-20= 0.50
Geçerlik
 Geçerlik, bir ölçme aracının ölçmek istediği değişkeni

ölçüp ölçmediği, ölçüyorsa onu başka değişkenlerden ne
derece arınık olarak ölçtüğüdür .
 Daha genel anlamda ölçme aracının amacını
gerçekleştirebilme düzeyidir.
Geçerlik Türleri
1) Kapsam geçerliliği,
2) Yordama geçerliliği,
3) Yapı geçerliliği,
4) Uygum (benzer ölçekler) geçerliliği ve
5) Görünüş geçerliliği,
1) Kapsam geçerliliği,
 Sınav sorularının ölçmek istediği konu alanını kapsayıp

kapsamadığı kapsam geçerliliğini gösterir. Soruların konu
alanını yeterince kapsayıp kapsamadığı konu alanı
uzmanlarının görüşü alınarak belirlenebilir.
2) Yordama geçerliliği,
 Öğrencileri bir öğretim programına yerleştirmeden önce,
seçme amacıyla yapılan sınavlardaki başarı ölçülerine
bakarak, öğretim programındaki başarılarını kestirmek
sınavın yordama geçerliliğini verir. Eğer sınavla seçilen
öğrenciler, seçilmeyen öğrencilere göre daha başarılı
olacaksa seçmede kullanılan aracın yordama geçerliliğinin
olduğu söylenebilir.
Geçerliği Düşüren Faktörler
1) Güvenirliği düşüren bütün etmenler geçerliği de düşürür.
2) Soruların dersin konularını yeterince kapsamaması
3) Soru sayısının azlığı,
4) Sınavın uygulama koşullarının olumsuzluğu
5) Sınav süresinin yetersizliği
6) Sınav stresi ve güdülenme yetersizliği
7) Puanlama hatası
8) Sınavın çok zor ve çok kolay olması
9) Ölçüt puanların güvenirliği
Kullanışlılık
 Ölçme aracının ekonomik olması, uygulama süresinin

kısalığı, ölçmeciden istediği beceriler, hazırlamasının ve
uygulamasının kolaylığı, puanlamasının pratikliği gibi
etkenler ölçme aracının kullanışlılığını gösterir.
 Ölçme aracının kullanışlılığı, diğer iki özelliğini artırıcı
yönde rol oynar.
Davranışların Gruplandırılması
 Eğitim ortamında öğrenciye kazandıırlması istenilen
davranışlar üç alanda toplanır. Bunlar,
 A) Bilişsel Alan
 B) Duyuşsal Alan
 C) Psiko-motor Alan
 dır. Her alan içerisinde hedef ve davranışlar alt
kategorilerde gösterilir. Bunlardan bilişsel alan davranışları
aşağıda verilmiştir.
Bilişsel Alan Davranışlarının Gruplandırılması
 Bilişsel Alan: Öğrenci davranışları, bilgiler ve bilgilerden

doğan zihinsel süreçlerle ilgili ise bilişsel alan kapsamı
içerisindedir.
 Derslerde daha çok öğrencilerin bilişsel alan davranışları
kazandırılmaya çalışılmaktadır.
Bilişsel Alan Davranışlarının Aşamalı Sınıfları:
 1.00 Bilgi Basamağı
 2.00 Kavrama Basamağı
 2.10 Çevirme
 2.20 Yorumlama
 2.30 Öteleme
 3.00 Uygulama Basamağı
 4.00 Analiz Basamağı
 5.00 Sentez Basamağı
 6.00 Değerlendirme Basamağı
Eğitimde Kullanılan Ölçme Araç ve Yöntemleri
A. Geleneksel Ölçme Araç ve Yöntemleri
1. Yazılı Yoklamalar
2. Kısa Cevaplı Testler
3. Doğru-Yanlış testleri
4. Ödev ve Projeler
5. Sözlü sınavlar
6. Çoktan Seçmeli Testler
B. Diğer Ölçme Araç ve Yöntemleri
1. Portfolyolar (Öğrenci gelişim dosyası)
2. Öz değerlendirme
3. Gözlem Formları
4. Performans değerlendirme çizelgeleri (kontrol
listeleri veya dereceleme ölçekleri)
5. Tutum ölçekleri
6. Kavram haritaları
7. Gösteriler, Anektodlar,Tartışmalar, Sergiler,
Görüşme (Mülâkat), Projeler, Araştırma Kâğıtları vb.
 Tanımı:
 Yazılı olarak verilen birkaç sorunun yine yazılı olarak
cevaplandırılması istenilen sınavlara yazılı yoklamalar adı
verilmektedir.
Yazılı Yoklamaların Özellikleri:
1) Cevaplar, cevaplayıcı tarafından düşünülüp yazılmak
durumundadır,
2) Soru ve cevaplar yazılıdır,
3) Cevaplama zamanı uzundur,
4) Cevaplayıcı istediği cevabı verebilir (yoruma açık),
5) Kısmi puan verilebilir,
6) Puanlaması daha çok sübjektiftir,
7) Puanlaması güç ve uzun zaman alır,
8) İleri düzey davranışlarının ölçülmesine uygundur,
9) Şans başarısı yoktur.
Yazılı Yoklama Sorusu Yazımında Dikkat Edilecek Noktalar
1)Anlaşılır olmalı
2) Cevaplar sınırlandırılmalı (Genel sorular yerine özel
sorular),
3) Uzun cevaplı ve az soru yerine kısa cevaplı ve çok soru
sorulmalı,
4) Kitaptan olduğu gibi yazılmamalı,
5) Sorular birbirinden bağımsız cevaplandırılmalı,
6) Fırsat olursa denenmeli.
Yazılı yoklamaların puanlanması:
a) Genel izlenimle puanlama: Bu yöntemde bir öğrenciye
ait cevap kâğıdı baştan sona kadar okunduktan sonra
edinilen genel izlenime göre bir puan takdir edilir.
Özellikle kompozisyon kâğıtlarının puanlanmasında
kullanılan bu yöntemle elde edilen puanların güvenirliği
düşüktür.
b) Sınıflama ile puanlama
c) Sıralama ile puanlama
d) Anahtarla puanlama
 Puanlama Hatalarını Önlemede Alınabilecek Bazı
Önlemler:
a) Puanlama sırasında iyi bir kâğıttan sonra okunan orta
düzeydeki bir kâğıt, olduğundan daha az iyi; kötü bir
kâğıttan sonra okunan bir kâğıt da daha iyi görünebilir.
Buna hareleme etkisi adı verilir.
 Bu etki, bir öğrencinin cevap kâğıdındaki cevapların
tamamının okunması yerine, bütün öğrencilerin birinci,
daha sonra ikinci, üçüncü, … sorularına ait cevapların
okunması suretiyle azaltılabilir.
b) Puanlayıcının, kâğıdın kime ait olduğunu bilmesi
sübjektifliğe neden olabilir. Bu durum, puanlamanın
güvenirliğini düşürür. Bu bakımdan, puanlama sırasında,
cevap kâğıtlarında öğrencilerin adlarının yazılı olduğu
kısım kapatılması uygun olur.
c) Bütünleme sınavı gibi bir komisyon tarafından yapılan
sınavlarda ve katılan öğrenci sayısının fazla olduğu
sınavlarda, cevap kâğıtları jüri üyeleri veya farklı
puanlayıcılar tarafından paylaşılarak okunmamalıdır.
Cevap kâğıtları bütün puanlayıcılar tarafından ayrı ayrı
puanlanmalı, daha sonra bu puanların toplamları veya
aritmetik ortalamaları öğrenciye verilecek puan olarak
saptanmalıdır.
1. Yazılı yoklama türleri
 Dersin amacına, öğrenci grubuna ve öğrencilerin ders

içindeki etkinliklerine göre yazılı yoklamanın değişik türleri
kullanılabilir.
1. Yazılı yoklama türleri
 a) Tercihli sınavlar
 b) Sorusuz sınavlar
 c) Ad çekme
d) Açık kitap sınavları
1. Yazılı yoklamalar üzerine yapılan araştırmalar
1) Aynı sınıfa ait cevap kağıtlarını farklı iki puanlayıcının
verdiği puanlar arasında 0,60 tutarlılık var.
2) Aynı sınıfa ait cevap kağıtlarını aynı kişi farklı zamanlarda
puanladığında verdiği puanlar arasında 0,40 tutarlılık
vardır.
3) Tek bir cevap kağıdı 70 kişiye puanlattırılıyor. Puanlama
20 üzerinden yapılıyor verilen puanlar 2 ile 19 arasında
değişiyor.
 Tanımı:
 Cevaplayıcının bir rakam, bir kelime ya da en çok bir
cümle ile cevaplandırdığı sorulardan oluşan sınavlara kısa
cevaplı testler adı verilmektedir.
 Kısa cevaplı testler başlıca iki madde formunda yazılabilir.

 1) Bunlardan biri, boşluk doldurma olarak bilinen eksik
köklü maddelerdir. Öğrencinin vereceği cevapların soru
(madde) kökünde bırakılan boşluğa yazılması istenir.
 2) Diğeri ise, kökü, soru ifadesiyle biten maddelerdir.
Kısa Cevaplı Testlerin Özellikleri:

1) Cevaplar kısadır,
2) Cevaplayıcı istediği cevabı verebilir,
3) Soru sayısı çoktur,
4) Puanlaması daha çok objektiftir,
5) Cevaplar öğrenci tarafından düşünülüp bulunmak
durumundadır,
6) Şans başarısı yok denecek kadar azdır,
7) Puanlaması kolaydır.
Kısa Cevaplı Testlerin Yazılmasında

1) Anlaşılır ve açık yazılmalı,
2) Her madde ile önemli bir bilgi yoklanmalı,
3) Bilinen bir kaynaktan olduğu gibi alınmamalı,
4) Sorunun ifadesinde ipucu bulunmamalı,
5) Eksik cümle yapısında olan sorularda bırakılan boşluklar
ipucu vermemeli,
6) Biri diğerinin cevabını içeren sorular bulunmamalı,
7) Eksik bırakılan yerler aynı uzunlukta olmalı.
3. Doğru-Yanlış Testleri
 Tanımı:
 Sınıflama gerektiren testler, doğru ya da yanlış olarak
verilen önermelerin kapsamındaki fikre göre, doğru ve
yanlış olarak sınıflandırılması istenilen sınavlardır.
Doğru-Yanlış Testlerin Özellikleri:
 Cevaplar D-Y halindedir,
 Zamanın çoğu okumaya ve cevabı bulmaya ayrılır,
 Soru sayısı çoktur,
 Puanlaması objektiftir,
 Şans başarısı yüksektir,
 Puanlaması kolaydır.
Doğru-Yanlış Testlerinin Yazılmasında:
 Her madde ile sadece bir ana fikir yoklanmalı,
 Her madde kesinlikle doğru ya da yanlış olmalı,
 Bir maddenin yanlışlığı önemsiz bir ayrıntıda olmamalı,
 Madde kısa ve açık olmalı ayrıntılarla şişirilmemeli,
 Olumsuz ifade bulunmamalı,
 Kanı ifadeleri bir kaynağa dayandırılmalı,
 D-Y önermelerin sayıları yaklaşık olarak eşit olmalı,
 D-Y önermeler test formu içerisine belirli bir örüntüyle
yerleştirilmemeli
 Tanımı:
 Belirli konuların okul ortamı dışında araştırma yaparak
derinlemesine incelenmesi ve raporlaştırılması ile yapılan
sınavlardır.
Özellikleri:
 Diğer sınavlarda olduğu gibi ders ortamında yapılmaz.
 Daha çok araştırmayı içeren, uygulamayı gerektiren
davranışların ölçülmesinde başvurulan bir ölçme biçimidir.
 Verilen bir konunun derinlemesine incelenmesi yaptırılabilir
 Derste öğrenilenlerin pekiştirilmesi amacıyla öğrenciye
verilen bir etkinlik olarak da görülebilir.
 Diğer sınavlara alternatif bir sınav olmaktan çok onların
tamamlayıcısı niteliğindedir.
(devam):
 Ödev ve projelerin puanlanması daha çok yazılı
yoklamalara benzemektedir. Kısmi puanlama yapılabilir.
Proje değerlendirme formu kullanılarak puanlamada
nesnellik sağlanabilir.
5. Sözlü Sınavlar
 Tanımı:
 Sözlü sınavlar, soruların ve cevapların sözlü olarak
verildiği sınavlar olarak tanımlanmaktadır.
 Sözel iletişim becerilerinin ölçülmesinde kullanılabilen tek

ölçme yöntemidir.
Özellikleri:
 Cevaplar sözlüdür,
 Sınav bireyseldir,
 Soru sayısı azdır,
 Her öğrenciye farklı sorular olacağından ağırlıkları eşit
olmayabilir,
 Cevaplama iyice düşünülmeden yapılır,
 Puanlaması genel izlenime göre yapılır,
 Öğrencinin bireysel özelliği cevaplama davranışını etkiler,
 Puanlamaya öğrencinin konuşması, giyimi gibi nedenler
karışabilir. (Bu nedenle puanlama daha çok sübjektiftir).
Sözlü Sınavların Yazılmasında:

 Anlaşılır ve açık yazılmasına,
 Sorular sınavdan önce hazırlanmasına,
 Puanlama anahtarı önceden hazırlanmasına,
 Cevaplama anında uyulması gereken davranışlar önceden
bildirilmesine dikkat edilmelidir.
6. Çoktan Seçmeli (Seçme Gerektiren) Testler
 Tanımı:
 Sorulan bir sorunun cevabını, verilen cevaplar arasından
seçme gerektiren maddelerden oluşan testlere çoktan
seçmeli, ya da seçme gerektiren testler denilmektedir.
Özellikleri:
 Doğru cevap çoğu zaman maddenin içinde verilir.
 Test süresinin önemli bir kısmı maddeyi okumaya ve
doğru cevabı bulmaya ayrılır.
 Puanlaması objektiftir.
 Şans başarısı vardır.
 İleri düzeydeki davranışların ölçülmesi zordur.
 Uygulaması kolaydır.
 Puanlama süresi kısadır.
 Hazırlama süresi uzundur.
Özellikleri:
 Soru sayısı çoktur.
 Cevaplama sadece işaretleme ile yapılmaktadır.
Madde Tipleri:
 I) Doğru Cevaba Göre Sınıflama
 a) Doğru cevabı kesin ve biricik olan maddeler:
 b) Anahtarlanmış cevabı en doğru olan maddeler:
 c) Anahtarlanmış cevabı birden fazla olan maddeler
 d) Birleşik cevap gerektiren maddeler
 e) Doğru cevabı gizli maddeler:
Madde Tipleri (Devam):

 II) Madde Köküne Göre Sınıflama
 a) Kökü soru kipinde olan maddeler
 b) Kökü eksik cümle yapısında olan maddeler
 c) Kökü olumsuz maddeler
Madde Tipleri(Devam):
 III) Maddelerin Gruplanışlarına Göre Sınıflama
 a) Ortak köklü maddeler
 b) Ortak seçenekli maddeler
Madde Yazımında Genel İlkeler:
1.Maddeler anlaşılır olmalı, “çoğunlukla”, “bazen”, “nadiren”
gibi kelimeler kullanılmamalıdır. Çünkü, verilen belirsiz
kelimeler görecelidir ve bu nedenle kişiden kişiye farklılık
gösterir,
2. Uygulama zamanının çoğu okumaya ayrıldığı için, her
madde mümkün olduğunca az kelime ile yazılmalıdır,
3. Test maddelerinin dil düzeyi cevaplayıcıların dil düzeyinin
altında olmalıdır. Bu ise soru ile ne sorulduğunun
anlaşılmasını sağlar,
Madde Yazımında Genel İlkeler (devam):
4. Test maddeleri bir kaynaktan olduğu gibi alınmamalıdır
(Ezberi önlemek için),
5. Her test maddesi diğerlerinden bağımsız
cevaplandırılmalıdır,
6. Maddenin noktalama ve yazım kurallarına uygun olarak
yazılması farklı şekillerde algılanmasını önler,
7. Bir maddede verilen bilgi başka bir sorunun cevabını
açıklamamalıdır,
8. Bir maddenin yarısı bir, diğer yarısı ise başka sayfada
olmamalıdır,
9. İyi bir çoktan seçmeli test maddesinin, madde kökü
okunduğunda seçeneklere bakılmadan doğru cevap
verilmelidir,
10. Seçeneklerin ifade, tarz, uzunluk ve kapsamı birbirine
benzer olmalıdır,
11. Çeldiriciler bilmeyeni ve yanlış bileni yanıltmalıdır,
12. “Yukarıdakilerin hepsi” seçeneği dikkatli kullanılmalı,
birinin yanlışlığı açıkça belli ise kullanılmamalıdır,
13. “Yukarıdakilerin hiçbiri” seçeneği dikkatli kullanılmalı, en
doğru cevabı gerektiren maddelerde kullanılmamalıdır,

14. “Yukarıdakilerin hepsi” ve “Yukarıdakilerden hiçbiri”
seçenekleri aynı anda kullanılmamalıdır,
15. Çeldirici bulmada güçlükle karşılaşıldığında madde
formu değiştirilmeli. Örneğin. birleşik cevap gerektiren
madde formu ile çok sayıda çeldirici yazılabilir,
16. Anlamlı bir sıraya konulabilecek seçenekler bu sıraya
göre yerleştirilmelidir (büyükten küçüğe ya da tam tersi
olacak şekilde),
17. Bir testteki seçenek sayısı cevaplayıcıların düzeyine göre
ayarlanmalıdır. İlköğretim okullarının ilk kısımlarında iki ve
üç seçenekli maddeler kullanılması, ikinci kısımda dört
seçeneğe çıkartılması ve ortaöğretim ve daha üstünde beş
seçenekli madde kullanılması daha uygundur,
18. Bir testin bütün maddeleri aynı sayıda seçeneğe sahip
olmalı, bazı sorular dört ve bazıları da beş seçeneğe sahip
olmamalı, hepsinde aynı sayıda seçenek olmalıdır,
19. Doğru cevaplar test formu içerisine belirli bir örüntüyle
yerleştirilmemelidir. Eğer öğrenci ilk yapmış olduğu
sorularda bu örüntüyü yakalarsa, diğer soruları okumadan
doğru cevabı bulabilir,
20. Doğru cevaplar seçeneklere yaklaşık olarak eşit
dağıtılmalıdır. Dört seçenekli bir testi tamamen tahminle
cevaplandıran bir öğrencinin alması beklenen başarı
düzeyi %25 olmalıdır. Düzeltme formülü uygulandığında,
tahminle cevaplayan öğrencinin beklenen puanı olması
gereken; yani, sıfır olmalıdır,

21. Seçenekleri belirtmede büyük harf kullanılması, küçük
harf kullanılmasına göre daha az hataya neden olabilir.
Çünkü, küçük harfler daha çok birbirine benzediğinden
birbirleri ile karıştırılması daha kolaydır.
22. Maddelerin seçenekleri mümkünse alt alta gelecek
sıralarda verilmelidir. Eğer, yerden tasarruf yapıp kısa olan
seçenekleri yan yana yazmak gerekiyorsa, bütün
seçenekler aynı sıralamaya göre verilmelidir,
23. Olumlu maddeler arasına dağıtılan olumsuz maddeler
(özellikle -ma hecesi ile olumsuzlaştırılanlar), dikkat
dağıldıkça öğrenciler tarafından olumlu gibi algılanabilir.
Bu nedenle madde kökünde mümkün olduğunca olumsuz
ifade kullanılmamalı, madde olumlu sorulabiliyor ise
olumlu formda sorulmalıdır. Olumsuz madde formu
kullanılmak durumunda ise, olumsuz ifadenin dikkat
çekecek şekilde belirtilmesi uygun olur. Bunun için koyu
yazım, BÜYÜK HARF ve alt çizmekle olumsuzluk belirgin
hale getirilebilir,
24. Bir testteki bütün maddeler, aynı düzen içerisinde
verilmelidir. Özellikle maddeler arasındaki boşluklar iyice
fark edilebilecek düzeyde bırakılmalıdır. Madde kökü ile
seçenekler arasında her maddede aynı ayarda boşluk
bırakılmalıdır. Seçenekler arasında bırakılan boşluklar da
bütün maddelerde benzer olmalıdır,
25. Ortak köklü ve ortak seçenekli soruların diğer sorularla
karıştırılmaması için başlangıcında ve bitiminde bir çizgi
ile ayrılması uygun olabilir. Ayrıca, bu tipteki soruların
ortak olan kök ve seçenekler ile aynı sayfada bulunması
dikkatin dağılmasını önleyebilir,

26. Madde köküne verilen olası cevaplarda (seçeneklerde),
yazım yanlışlığı yapılarak çeldirici yazılmamalıdır.
Çeldiriciler başka soruların doğru cevapları arasından
seçilebilir.
27. Madde eksik bilgi ve yanlışlık olmamalı.
Test Geliştirme
 Tanımı
İstendik özelliklerde ölçme aracı hazırlama süreci
Test Geliştirmenin Basamakları
1. Testin Amacı
2. Kapsamının ve Ölçülecek Davranışların
Belirlenmesi
3. Soru Yazımı
4. Soru Düzeltme Çalışmaları (Redaksiyon)
5. Test Formunun Oluşturulması ve Çoğaltma
6. Uygulama
7. Puanlama
8. Ön Uygulama Test İstatistiklerinin Hesaplanması
9. Madde analizi
10. Nihai Teste Madde Seçimi
11. Nihai Test İstatistiklerinin Kestirilmesi
12. Raporlaştırma
1. Testin Amacı
Testlerin hazırlanış amaçları,
öğrencilerin konulardaki (ünitelerdeki) öğrenme
eksikliklerinin belirlenmesi ya da öğrenmenin izlenmesi ve
dersin birkaç konusunu kapsayan öğrenme düzeylerinin
belirlenmesi ya da erişiyi belirlemektir.
2. Test Kapsamının ve Ölçülecek Niteliklerin
Belirlenmesi
 Amacın gerçekleştirilmesi için gerekli konu kapsamının ve
ölçülecek olan davranışların (niteliklerin) belirlenmesi
gerekir.
3. Soru Yazımı
 Açık ve anlaşılır olmalı

 Test maddeleri bir kaynaktan olduğu gibi alınmamalıdır .
 Seçeneklerin ifade, tarz, uzunluk ve kapsamı birbirine
benzer olmalıdır.
 Olumsuz maddeler belirgin hale getirilmeli.
 ...
4. Soru Düzeltme Çalışmaları (Redaksiyon)
 Soru yazarı
 Türk dili uzmanı
 Ölçme ve değerlendirme uzmanı
 Program geliştirme uzmanı
 Psikolog ve
 Konu alanı uzmanı bulunmalıdır.
5. Test Formunun Oluşturulması ve Çoğaltma
 Soruların test formuna dönüştürülmesinde, cevaplamayı

kolaylaştırılacak şekilde düzenleme yapılmalıdır.
 Soruların kolayca okunması ve cevapların yine kolayca
verilmesine fırsat sağlayıcı olması gerekir.
6. Uygulama
 Sınavın bütün öğrencilere standart şekilde yapılmasına

dikkat edilmelidir
 Sınav anında uyulması gereken davranışlar,
 Sınav süresi,
 Soru sayısı gibi bazı bilgilerin sınav başlamadan önce
herkese duyurulmalıdır
7. Puanlama
 Yapılan sınavların puanlaması, kullanılan ölçme araç ve

yöntemine bağlıdır.
 1-0 puanlama veya
 Ağırlıklı puanlama yapılabilir.
8. Ön Uygulama Test İstatistiklerinin
Hesaplanması
 Testin ilk uygulamasından elde edilen puanların,

 Aritmetik Ortalaması
 Ortalama Güçlüğü
 Standart Kayması
 Güvenirliği ve
 Geçerliliği gibi test istatistikleri hesaplanır.
9. Madde Analizi
 Madde Analizi Yöntemleri,
 A. Basit Yöntem
 B. Henrysson Yöntemi
... devam
 Ön deneme sonuçları kullanılarak testteki her
madde için,
 1. Güçlük indeksi,
 2. Ayırıcılık gücü indeksi,
 3. Seçenek analizi,
 4. Maddeler arası korelasyonlar gibi
istatistikler hesaplanır.
Basit Yöntemle Madde Analizi Yaparak Test
Geliştirme
 Madde Analizinin Adımları
 Öğrenci cevapları, doğru olanlar 1 ve boş bırakılanlar,
birden fazla işaretlenenler ve yanlış cevaplandırılanlar
0 ile puanlanır,
 Öğrencilerin vermiş oldukları doğru cevap sayıları ile
test puanları bulunur,
 Test puanlarına göre öğrenci cevap kağıtları en yüksek
puandan en düşük puana doğru sıraya konulur,
Madde Analizinin Adımları (devam)
 Test puanı en yüksek olan grubun %27’si ile en düşük
puanı alan grubun %27’si alınarak, sırasıyla üst grup
ve alt grup adları verilir. Ortada kalan grubun %46’sı
ise analiz dışında tutulur,
 Testte bulunan bütün sorular için aşağıdaki gibi bir
tablo düzenlenir,
Soru No A* B C D Toplam
Üst Grp n(Aü) n(Bü) n(Cü) n(Dü) N(ü)
Alt Grp n(Aa) n(Ba) n(Ca) n(Da) N(a)
Toplam n(A) n(B) n(C) n(D) N
* DoCevap
ğru
 Öğrencilerin verdikleri cevaplara göre madde özellikleri
hesaplanır.
 Madde özelliklerinden güçlük indeksi aşağıdaki formül
ile hesaplanır.
 P(j)=(n(d-ü)+n(d-a))/N
 Pj : Maddenin güçlük indeksi
 n(d,ü) : Maddeyi üst grupta doğru cevaplayanların sayısı
 n(d,a) : Maddeyi alt grupta doğru cevaplayanların sayısı
 N : Üst grup ve alt gruptaki toplam öğrenci sayısıdır.
 Madde Ayırıcılık Gücü İndeksi: Maddenin sınıfta iyi
olanlar ile iyi olmayanları birbirinden ayırabilme
derecesidir.
 Madde ayırıcılık gücü indeksinin hesaplama formülü
aşağıdaki gibidir.
 r(jx)=(n(d-ü)-n(d-a))/n
 Pj : Maddenin güçlük indeksi
 n(d,ü) : Maddeyi üst grupta doğru cevaplayanların sayısı
 n(d,a) : Maddeyi alt grupta doğru cevaplayanların sayısı
 n : toplam öğrenci sayısının yarısı.
 İyi bir test maddesi uygulandıktan sonra aşağıdaki
özelliklere sahip olması istenilir.
1) Güçlük indeksinin 0.50 (orta güçlükte) olması,
2) Ayırıcılığının mümkün olduğunca yüksek olması
(1.00’a yakın olması),
3) Doğru cevabın üst grupta daha çok öğrenci tarafından
cevaplandırılmış olması,
4) Çeldiricilerin alt grupta daha çok öğrenci tarafından
cevaplandırılmış olması ve
5) Çeldiricilerin hepsinin de aynı sayıda ya da birbirine
yakın sayıda cevap çekmiş olması istenir.
10. Nihai Teste Madde Seçimi
 Ön uygulama sonuçlarına dayalı olarak

hesaplanan madde istatistikleri arasından
istendik test özelliklerine sahip olan maddelerin
seçimi yapılır.
 Madde seçiminde daha çok,
 1. Güçlük indeksi (Pj)
 2. Ayırıcılık gücü indeksi (rjx)dikkate alınır.
... devam
 Madde seçiminde
 Orta güçlükteki,
 Ayırıcılığı 0,30’un üzerindeki ve
 Aralarında yüksek ilişki olan maddelerin alınması
daha güvenilir ve geçerli test yaratmak için
gereklidir.
11. Nihai Test İstatistiklerinin
Kestirimi
 Madde ve test istatistikleri arasında kurulan

fonksiyonlar ile nihai testin
 A) Aritmetik ortalaması,
 B) Standart Kayması
 C) Güvenirliği ve
 D) Geçerliliği gibi istatistikleri kestirilebilir.
12. Raporlaştırma
 Test Geliştirme sürecindeki bütün aşamalar bir

rapor halinde hazırlanarak test geliştirme süreci
tamamlanır.
Ölçme Sonuçları Üzerinde İstatistiksel İşlemler
 Ölçme Sonuçlarının Düzenlenmesi
 1) Puanların sıraya konulması:
 2) Puanların grafikle gösterilmesi:
 3) Betimleyici istatistiklerin hesaplanması:
 a) Merkezi yığılma ölçüleri:
 1) Tepe değer (mod):
 2) Ortanca (medyan):
 3) Aritmetik ortalama
 b) Merkezi dağılım ölçüleri:
 1) Dizi genişliği (Ranj):
 2) Çeyrek kayma:
 3) Standart kayma (sapma) ve varyans:
Örnek Veri
 48 81 48 46
 72 56 68 42
 72 52 72 62
 58 62 56 56
 46 58 80 52
 74 56 90 34
 63 52 19 48
 42 40 28 52
 26 36 38 56
 18 30 42 39
Puanların sıraya konulması ve frekansla ifade
edilmesi
Puan Frekans Puan Frekans
18 1 48 3
19 1 52 4
26 1 56 5
28 1 58 2
30 1 62 2
34 1 63 1
36 1 68 1
38 1 72 3
39 1 74 1
40 1 80 1
42 3 81 1
46 2 90 1
0
2
4
6
P-18
P-26
Frekans
P-30
P-36
P-39
P-42
P-48
Puanların grafikle gösterilmesi
P-56
P-62
P-68
P-74
P-81
Puanlara Ait Histogram
9
7
frekans
0
17,5- 25,5- 33,5- 41,5- 49,5- 57,5- 65,5- 73,5- 81,5-
25,5 33,5 41,5 49,5 57,5 65,5 73,5 81,5 89,5
puan aralığı
Not Verme
 Sınav Sonuçlarının Nota Çevrilmesi
 Öğrenci puanlarını nota dönüştürmede iki ayrı yöntem
vardır. Bu yöntemler aşağıda verilmiştir:
 1) Mutlak değerlendirme:
 2) Bağıl değerlendirme:
1) Mutlak Değerlendirme
 Mutlak değerlendirmede ölçüt, dersin hedef davranışlarıdır.

 Hedef davranışlarından belirli oranına sahip olan
öğrencilerin başarılı sayılacağı kabul edilir.
 Değerlendirmede kullanılan ölçüt, mutlak başarının bir
göstergesi olduğunda, mutlak değerlendirme adını alır.
 Bir sınavdaki alınabilecek en yüksek puan mutlak
değerlendirmenin bir ölçütü kabul edilebilir.
1) Mutlak Değerlendirme (devam)
 Not vermede,
 öncelikle sınavdan alınan puanlar mutlak başarı yüzdesine
çevrilir.
 Puanlar mutlak başarı yüzdesine aşağıdaki formülle çevrilir.
 MBY=(Xi/K)*100
 MBY: Mutlak Başarı Yüzdesi
 Xi: i kişisinin sınav puanı
 K: Sınavdan alınabilecek en yüksek puan
1) Mutlak Değerlendirme (devam)
 Mutlak başarı yüzdesine çevrilen puanlar, okulun sınav
yönetmeliğindeki ölçüt ile karşılaştırılarak nota çevrilir.
 Önceden verilen örneğimizdeki puanları nota çevirmede
ölçütümüz aşağıdaki gibi olsun.
MBY Not Sonuç
90-100 5
80-89 4 Geçer
70-79 3
60-69 2
0-59 1 Kalır
Öğrn

Pn Not Öğrn Pn Not
1 48 1 21 48 1
 2 72 3 22 68 2
 3 72 3 23 72 3
 4 58 1 24 56 1
 5 46 1 25 80 4
 6 74 3 26 90 5
 7 63 2 27 19 1
 8 42 1 28 28 1
 9 26 1 29 38 1
 10 18 1 30 42 1
 11 81 4 31 46 1
 12 56 1 32 42 1
 13 52 1 33 62 2
 14 62 2 34 56 1
 15 58 1 35 52 1
 16 56 1 36 34 1
 17 52 1 37 48 1
 18 40 1 38 52 1
 19 36 1 39 56 1
 20 30 1 40 39 1
2. Bağıl Değerlendirme
 Bağıl değerlendirmede ölçüt sınıfın ortalama başarı

düzeyidir.
 Sınıfın ortalama başarısı üzerinde puan alan öğrenciler
başarılı; altında puan alan öğrenciler ise başarısız sayılır.
 Bu nedenle öğrencileri birbirleri ile yarışma ortamına iterek
başarı düzeyinin artırılmasına neden olabilir.
 Puan dağılımının aritmetik ortalaması ile standart
kaymasının hesaplanması ile önce bir ölçüt geliştirilir; sonra
da bu ölçüte göre puanlar nota çevrilir.
 Bağıl değerlendirme ile not vermede ölçüt aşağıdaki gibi

geliştirilir.
 Beşlik not sisteminde notların alt ve üst sınıf değerleri
aşağıdaki tabloda olduğu gibi hesaplanabilir. (Puanların
Aritmetik ortalaması=51,75 ve Standart Kayması=16,77’dir)
Notlar Notun alt s
ınırı Notun üst s
ınırı
1 0,00 X ort-0,5 S=51,75-0,5*16,77=43,37
2 X ort-0,5 S=51,75-0,5*16,77=43,37 X ort.+0,5S= 51,75+0,5*16,77=60,14
3 X ort.+0,5S=51,75+0,5*16,77= 60,14 X ort.+ S=51,75+16,77=68,52
4 X ort.+ S=51,75+16,77= 68,52 X ort + 1,5 S=51,75+1,5*16,77=76,91
5 X ort + 1,5 S=51,75+1,5*16,77=76,91 100,00

ğ rn.
Ö ıPuan Mutlak Not ğıl
Ba Not ğ ren.
Ö ıPuan Mutlak Notu ğıl
Ba Not
1 48 1 2 21 48 1 2
2 72 3 4 22 68 2 3
3 72 3 4 23 72 3 4
4 58 1 2 24 56 1 2
5 46 1 2 25 80 4 5
6 74 3 4 26 90 5 5
7 63 2 3 27 19 1 1
8 42 1 1 28 28 1 1
9 26 1 1 29 38 1 1
10 18 1 1 30 42 1 1
11 81 4 5 31 46 1 2
12 56 1 2 32 42 1 1
13 52 1 2 33 62 2 3
14 62 2 3 34 56 1 2
15 58 1 2 35 52 1 2
16 56 1 2 36 34 1 1
17 52 1 2 37 48 1 2
18 40 1 1 38 52 1 2
19 36 1 1 39 56 1 2
20 30 1 1 40 39 1 1
B. Diğer Ölçme Araç ve Yöntemleri (Tekrar Sayfa)
1. Portfolyolar (Öğrenci gelişim dosyası)
2. Öz değerlendirme
4. Performans değerlendirme çizelgeleri (kontrol
listeleri veya dereceleme ölçekleri)
5. Tutum ölçekleri
6. Gösteriler, Anektodlar,Tartışmalar, Sergiler,
Görüşme (Mülâkat), Projeler, Araştırma Kâğıtları
vb.
B. Diğer Ölçme Araç ve Yöntemleri
2. Öz değerlendirme:Belli bir konuda bireyin kendi kendisini
değerlendirmesine öz değerlendirme denir.
 Öz değerlendirme, bireyin kendi yeteneklerini kendilerinin
keşfetmelerine yardımcı olan bir yaklaşımdır.
 Öz değerlendirme öğrencilerin okulda yaptıkları
çalışmaları, nasıl düşündüğünü ve nasıl yaptığını
değerlendirmelerini gerektirir.
 Kendini değerlendirme, öğrencilerin kendi güçlü ve zayıf
yönlerini tanımalarına yardım eder.
2. Öz değerlendirme (Devam):
 Performansının düzeyi hakkında karar vermek için kişisel
ya da kişiler arası kriter koymada öğrencilere fırsatlar
sunar.
 Kendini değerlendirmeyle öğrencinin motivasyonunun
yükselmesine fırsat verir.
 Öğrencilerin değişik durumlarda davranışlarını kontrol
altına almalarını sağlar.
2. Öz değerlendirme (Devam):
 Bu tür değerlendirmenin olumlu ve olumsuz yönleri vardır.
 Genellikle kendi performanslarını değerlendirirken
yanlılığın varlığı göz ardı edilmemelidir.
 Başlangıçta kendini değerlendirme, öğrencilerin
deneyimsizliği nedeniyle yanılgılara neden olabilir.
 Yine de öğrenciler daha fazla deneyim kazandıkça
aldıkları kararlar daha doğru olacaktır.
2. Öz değerlendirme (Örnek):
ÖZ DE
ĞERLENDİRME
ğrenciler,
Sevgili ö “Herkesin
ği Var” Bir Kimli ğre
ünitesinin sonunda neleri, ne kadar ö n-
ğinizi anlamak için kendinizi değerlendirebilirsiniz. Bunu yapabilmek için aşağıdaki sor u-
di
ı cevaplamalısınız. Sorularda size uygun olan seçeneklerden birini (X) ile işaretl eyiniz.
lar
Tabloda verilen i
şaretler,
 : “Bunu çok iyi yapabiliyorum”
: “Bunu
ısmen yapabiliyorum”
k
ıyorum”
: “Bunu anlamlarına
yapam gelmektedir.
ıBunlar
Öğrendim  
1. Duygu ve dü
şüncelerim arasında ilişki kurab ilirim.
2. Bireyler
ındaki farklılığı
aras ve benzerliği söylerim.
3. ı durumlara ait duygu ve düşüncelerimi açıklarım.
Farkl
4. şkalarının duygu ve düşüncelerine saygı duyarım.
Ba
5. şamıma ilişkin belli başlı olayları kronolojik sıraya koy
Ya a-
rım.
6. Kimlik
ğe ilişkin
belgesine
çıkarımlarda
bakarakbulun
kimli u-
rum.
Sevgili ö başarılı bir şekilde çalışmaya devam edebilmek için
ğrenciler  ve şeklinde işaretlediğiniz konuları te k-
 Gözlemler: Çıktılarının görülebildiği bazı alanlarda bu

yöntem oldukça önemlidir.
 Uygulamada hız ve zaman önemlidir.
 Özellikle fen dersleri için uygundur.
 Gözlemler, öğrenciler hakkında doğru ve çabuk bilgiler
sağlar.
3. Gözlem Formları (Devam)
 Öğretmen öğrencilerin: ·
 soru ve önerilerine verilen cevaplarını,·
 tarihsel olaylar, kişiler, hareketlerle ilgili sınıf içi tartışmalarda
katılımlarını,·
 grup çalışmalarında ve tartışmalarında katılımlarını,
 öğretmenin, öğrenmeyle ilgili yaptığı görevler ve materyallere
öğrencinin gösterdiği tepkiyi, ·
 tarihsel kanıtları kullanma yollarını gözlemler.
3. Gözlem Formları (Devam)
 Aşağıdakiler öğretmenlere gözlem yapmada kolaylık
sağlayacaktır.
1. Ölçütleri koyarken bütün öğrenciler için aynı standartları
kullanılması.
2. Her öğrencinin birkaç kez gözlemlenmesi.
3. Her öğrencinin değişik durumlarda ve farklı günlerde
gözlemlenmesi.
4. Her öğrencinin değişik özellikler, beceriler ve
davranışlara göre değerlendirilmesi.
5. Yapılan gözlem için değerlendirme mümkün olduğu
kadar gözlemlenen zamanın kaydedilmesi.
ĞRENCİ GÖZLEM FORMU
Ö
Aç
ıklama: ğrencilerin,
Bu form, etkinlik
yapılansüresince
çalışmalara
ö katı l-
ma düzeylerini
ıyla hazırlanmıştır.
gözlemek
Öğrencilerin
amac gözlenecek o-
lan davran
ışları verilen seçeneklerden hangisine uygun düşerse, o seçeneğin
ğu kutu işaretlenecektir.
bulundu
ı veAdSoyadı: ................................................
ğrenci ÖNo: ......................
ınıfı: ......................
S
DERECELER
Hiçbir zaman
Her zaman
İTE ADI:
ÜN
Nadiren
ıklıkla
Bazen
İN BİR KİMLİĞİ VAR
HERKES
S
5 4 3 2 1
I. DERSE HAZIRLIK
İNLİKLERE KATILIMve ETK
1 İhtiyaç duyduğu bilgiye hangi kaynaklardan ulaşabileceğini bilir.
2 Bulabildi
ği kaynaklardan etkin bir biçimde faydalanabilir.
3 ıDerse
yardımcı
farklkaynaklar getirir.
4 ırlıklı
Derse gelir.
haz
5 İşlenen konu ile ilgili görüşünü çekinmeden ifade eder.
6 şleri
Konuveileverdiği
ilgili görü
örnekler orijinaldir.
7 Derste orijinal sorular sorar.
8 Dersi dikkatli dinler.
II. ÜN
İTE KAZANIMLARI
1 şünceleri
Duygu vearasında
dü ilişki kurabilir.
2 ındaki
Bireyler farklılığı
aras ve benzerliği söyler.
3 Farkl
ı durumlara ait duygu ve düşüncelerini açıklar.
4 Başkalarının duygu ve düşüncelerine saygı duyar.
5 Yaşamına ilişkin belli başlı olayları kronolojik sıraya koyar.
6 ğeKimlik
ilişkin
belgesine
çıkarımlarda
bakarak
bulunur.
kimli
4. Performans değerlendirme çizelgeleri
 Gözlem yönteminden çok fazla farklı olmamakla beraber
öğrenci etkinliği, uygulamayı ve pisiko-motor becerileri
(performansı) gerektirdiğinde performans değerlendirme
ölçeği kullanılabilir.
 Örnek: deney düzeneği hazırlayabilme ve deneyi
yapabilme, bir müzik aletini çalabilme becerisi, voleybolda
servis atabilme becerisi gibi.
 Performans değerlendirme ölçekleri iki farklı şekilde
düzenlenebilir:
 1) kontrol listeleri
 2) dereceleme ölçekleri
 1) Kontrol Listeleri:
 Öğrencinin performansa dayalı işlem basamakları ilk
hareketten başlayarak son harekete kadar sıralanır.
 Gösterilebilecek her hareketin karşısına “Gözlendi” ve
“Gözlenemedi” kutuları konulur. Öğrencinin gözlenen
davranışlarının sayısı performans göstergesi olarak alınır.
 Bazen bir davranış tam olarak gösterilmeyebilir. Kısmi
olarak gösterilebilir ise kontrol listesi dereceli olarak
hazırlanabilir.
2) Dereceleme Ölçekleri
 Bir önceki işlemde olduğu gibi performansa dayalı işlemler
ilk baştan son aşamaya kadar listelenir. Her davranışın
karşısına davranışın gösterilebilme düzeyi dereceli
şekilde,
 Tam gösterildi (3)
 Kısmen gösterildi (2)
 Gösterilemedi (1)
gibi üçlü veya

 Tam gösterildi (5)
 Gösterildi (4)
 Kısmen gösterildi (3)
 Çok az gösterildi (2)
 Gösterilemedi (1)
 gibi beşli derecelerle ifade edilebilir. Derecelere 3-2-1
veya 5-4-3-2-1 ağırlıkları verilerek sayısal ölçme sonuçları
hesaplanabilir.
(Örnek:)
İşlem basamakları Gözlendi Gözlenmedi
1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
6. 
4
Toplam 4 2
(Örnek:)
İşlem basamakları 5 4 3 2 1
1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
6. 
4
Toplam 1 2 1 1 1
6. Diğer Yöntemler
 1) Gösteri
 2) Anektodlar
 3) Tartışmalar
 4) Sergiler
 5) Görüşme (Mülâkat),
 6) Projeler
 7) Araştırma Kâğıtları
 8)Tutum ölçekleri
 9) Kavram haritaları
 1) Gösteri: Öğrencilerin fiziksel beceri ya da yeteneklerini
göstermelerini gerektiren durumları kapsar.
 Değerlendirmeleri kontrol listeleri ya da dereceleme
ölçekleriyle yapılabilir.
 2) Anektodlar:Öğrencilerin problemleri için bilgi toplama
yöntemlerinden biridir. Öğrencilerin davranışlarıyla ilgili
kısaca yazılmış raporların kaydedilmeleriyle oluşturulurlar.
Karar vermede diğer yöntemlerle birlikte kullanılırlar. Üst
düzey beceriler ve duyuşsal alanla ilgili davranışların
değerlendirilmesinde kullanılabilirler.
 3) Tartışmalar: Eleştirel düşünme için en uygun yöntemdir.
 Öğrencinin, değerlendirme ya da yordama yapması
gereken bir konuda sözlü ya da yazılı tartışması
istenebilir.
 Açık uçlu maddelere çok benzerler.
 Çoğu zaman tek bir doğru cevabı olmayabilir.
 Puanlama, bu maddeler için sorun olabilir.
 4) Sergiler: Bu yöntem öğrencilerin yaratıcılıklarını ve
sanatsal çalışmalarını sergileyebilecekleri kullanışlı bir
yöntemdir.
 Aynı zamanda üst düzey zihinsel becerilerin
değerlendirilmesinde çok kullanışlıdır.
 Kontrol listeleri ya da dereceleme ölçekleri kullanılarak bu
tür çalışmalar değerlendirilebilir.
 5) Görüşme (Mülâkat):Çok kullanılan bir yöntem değildir.
Öğrencilerle yapılan görüşmeler, öğrencilerin çalışmaları
hakkında ve konuları nasıl anladıkları konusunda anlama
düzeylerinin daha iyi değerlendirilmesine yardım eder.
 Aşağıda bazı örnek görüşme soruları verilmiştir:
 1. Bir olayı değişik yolla açıklayabilir misin?
 2. Bu etkinliği tekrar yapsaydın aynı sonuçları bulur muydun?
 3. Bu etkinliği daha kolay yapmanın başka bir yolu var mıdır?
 4. Bu konuyla ilgili “gerçek yaşamından” bir örnek verebilir
misin?
 6) Projeler: Projeler, öğrencilere bireysel ya da grup içinde
önemli görevlerde sık sık fırsatlar sunar.
 Projeler puanlama standartları ve ayrıntılı yönergeler
gerektirir.
 Ayrıca öğretmen ve öğrenciler için önemli sorumluluklar
gerektirir.
PROJE DE
ĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
Projenin Ad
ı:
Örencinin,
ğ ı ve Soyadı:
Ad No: ıSnıfı:
DERECELER
Çok iyi
Geçer
Orta
Zay
İyi
ıf
GÖZLENECEK
ĞRENCİ KAZANIMLARI
Ö 5 4 3 2 1
İ PROJE HAZIRLAMA SÜREC
I.
1 ınıProjenin
belirleme
amac
2 ışma
Projeye
planı
uygun
yapma
çal
3 ğılımı
Grup içinde
yapmagörev da
4 İhtiyaçları belirleme
5 Farkl
ı kaynaklardan bilgi toplama
6 ştirme
Projeyi plana göre gerçekle
II. PROJEN
İN İÇERİĞİ
1 ğruTürkçe’yi
ve düzgündo yazma
2 ğruluğu
Bilgilerin do
3 Toplanan bilgilerin analiz edilmesi
4 ıkarımda
Elde edilen bulunma
bilgilerden ç
5 Toplanan bilgileri düzenleme
6 şünme
Kritik dü
becerisini gösterme
7 Yarat
ıcılık yeteneğini kullanma
III. SUNUMU YAPMA
1 ğruTürkçe’yi
ve düzgündo konuşma
2 Sorulara cevap verebilme
3 şekilde
Konuyusunmadinleyicilerin ilgisini çekecek
4 Sunuyu hedefe yönelik materyalle destekleme
5 ıcıSunuda
bir dilakve beden dilini kullanma
6 Verilen sürede sunuyu yapma
7 ırasında
Sunum söz güvene sahip olma
8 Sunuyu severek yapma
TOPLAM
ğretmenin yorumu: ................................................................................

Ö
 7) Araştırma Kâğıtları : Araştırma kâğıtları eğitimin her
kademesinde kullanılır.
 Bir performans değerlendirme maddesi olarak oldukça
uygundur.
 Örnek: Aşağıdaki konulardan biriyle ilgili bir araştırma
kağıdı yazınız.
 Cep telefonlarının güvenirliği. Cep telefonları nasıl çalışır?
Cep telefonlarının tarihi.
 8)Tutum:
 Bir kimsenin herhangi bir olaya, eşya veya insan grubuna
karşı olumlu ya da olumsuz davranış gösterme eğilimine
tutum denir.
 Bireyin bir objeye karşı her zaman istekli oluşu, olumlu
tutumunun gösterirken; isteksiz hal ve davranışları
olumsuz tutumunu gösterir.
 Bireylerin bir objeye karşı tutumları, en olumludan en
olumsuza doğru bir derce içerisindedir.
Tutum Ölçekleri
 Tutumun Bileşenleri (Boyutları):
 1. Duyuşsal bileşen, bir objeye karşı devamlı hissedilen
duygudur.
 2. Bilişsel bileşen, bireyin nesneye karşı oluşturduğu bilgi
düzeyidir.
 3. Davranışsal bileşen, bireyin duygu ve kanıya uygun
olarak hareket etme eğilimidir.
Tutum Ölçekleri
 Tutum Ölçeği Geliştirme Yaklaşımları:
 1. Bogardus Sosyal Mesafe Ölçeği
 2. Thurstone Tutum Ölçeği:
 a) Eşit Görünen aralıklar yöntemi
 b) Eşleştirilmiş çiftler yöntemi
 3. Gutman'ın Ölçek Çözümlemesi
 4. Likert'in Toplam Derecelendirme Ölçeği
 Bu yaklaşımlardan en çok başvurulanı, Likert'in
derecelendirme ölçeğidir.
Tutum Ölçekleri
 Temel Sayıltıları
 1. Süreklilik, ölçülen değişkenin (tutumun) kategorik
değil, sürekli olduğunu kabul eder. Bir objeye karşı iki
kişinin tutumu arasında her zaman bir üçüncünün olması,
tutumun sürekliliğini gösterir.
 2. Tek boyutluluk, ölçülen niteliğin mümkün
olduğunca tek bir özelliği ifade edebilmesi ile ilgilidir.
 3. Doğrusallık, tutumun bir doğru üzerinde birimlerle
gösterildiğini kabul etmesidir.
Tutum Ölçekleri
 Tutum cümlesi yazımında dikkate alınacak ölçütler:
 1) Cümleler arzu edilenlerin veya edilmeyenlerin ifadesi
biçiminde olmalı.
 2) Geçmişe yönelik tutumdan ziyade şuandaki tutumlarını
yansıtmalı.
 3) Bu nedenle ifadeler geniş zamanı içeren -meli -malı
takıları ile tamamlanmalı.
 4) Cümleler, değişik anlamlara yol açmadan öz ve sade
biçimde ifade edilmeli.
Tutum Ölçekleri
 Tutum cümlesi yazımında dikkate alınacak ölçütler
(devam):
 5) Olumlu ve olumsuz tutum cümlelerinde ılımlı ifadelerin
kullanılması, tutum boyutundaki her derecenin temsil
edilmesinde daha ayırıcı bir rol oynar.
 6) Cümlelerin yarısı olumlu yarısı da olumsuz ifade
edilmeli.
 7) Her madde tek bir tutum öğesi içermelidir.
Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme Aşamaları:
 1. Tutum konusunun seçimi: Belirlenmesi istenilen
tutumun ne olduğuna karar vermek ilk aşamadır.
 Yapılacak olan araştırmada, hangi bireylerin neye yönelik
tutumları belirlenmeye çalışılacak ise bunu saptamak
gerekir.
 Örneğin: Öğrencilerin derslerine, bölümlerine,
öğretmenlerine, arkadaşlarına veya ailelerine karşı
tutumları ölçülmek isteniliyorsa ve bu tutumların
öğrencilerin akademik başarıları üzerinde etkisi olduğu
düşünülüyor ve bu nedenle araştırılmak isteniliyorsa, bu
konunun saptanması gerekir.
 2. Tutum cümlelerinin (maddelerin) yazımı: Tutum konusu
belirlendikten sonra, bu konu ile ilgili tutum cümlelerinin
yazımına geçilir.
 Tutum cümleleri, yukarıda belirtilen ölçütler dikkate
alınarak yazılan, konu ile ilgili olduğu düşünülen olumlu ya
da olumsuz çok sayıdaki ifadelerdir.
 Tutum cümlelerini yazmadan önce tutum konusu ile ilgili
geniş çaplı bir incelemenin yapılması gerekir.
 2. Tutum cümlelerinin (maddelerin) yazımı (devam):
 Tutum cümlelerinin yazımında pratik bir yol, tutum
ölçeğinin uygulanacağı grupla benzer özellik taşıyan daha
az sayıdaki (5-10 kişi) bireylere tutum konusu ile ilgili
kompozisyon yazdırmaktır.
 Yazılan kompozisyonlardaki bilgilerden ipucu alarak tutum
ifadelerinin oluşturulması kolaylık sağlayacaktır.
 2. Tutum cümlelerinin (maddelerin) yazımı (devam):
 Tutum cümlelerinin mümkün olduğunca fazla olması arzu
edilir. Çünkü, asıl tutum ölçeğinin istenilen güvenirlik ve
geçerlikte olması için, ön deneme sonuçlarına göre ayırıcı
olanlardan yeterli sayıda maddeye ihtiyaç olacaktır.
 Bu nedenle çok madde içerisinden seçim yapmak daha
kolay olacaktır.
 Ancak, ön deneme ölçeğinde çok fazla maddenin
bulunması, cevaplayıcılar tarafından samimi
cevaplandırılmamasına neden olabilir.
 3. Tutum cümlelerinin seçimi ve gözden geçirilmesi
(düzeltilmesi): Bir önceki aşamada çokça tutum cümlesi
yazılmış olabilir. Yazılan cümlelerin bir kısmı eğer
yoklanacak olan tutum ile ilgili olmadığı düşünülüyor ise bu
cümlelerin çıkartılması; bazı cümlelerde anlaşılma güçlüğü
ve yazım hatası varsa bunların düzeltilmesi yoluna gidilir.
Yazılan cümlelerin içeriğine bakarak olumlu ve olumsuz
olarak sınıflandırıldıktan sonra ön uygulama için her iki
gruptan eşit sayıda cümlenin seçilmesi gerekir.
 4. Ön deneme formunun oluşturulması:

 Eşit sayıda seçilen olumlu ve olumsuz tutum cümleleri test
formu içerisine karışık olarak dağıtılır.
 Yazılan tutum cümlelerine, bireylerin katılma derecelerine
göre verecekleri cevaplar, ayrı bir cevap kağıdına veya
tutum cümlelerinin karşısında oluşturulacak bir alana
işaretlenebilir.
 4. Ön deneme formunun oluşturulması (devam):
 Hazırlanan tutum ölçeğinin amacı, tutum cümlesi sayısı,
cevap verme süresi, cevaplamanın ne şekilde ve nereye
yapılacağı gibi bazı bilgilerin açıklama adıyla başta
verilmesi uygulamada karşılaşılabilecek bazı sorunları
ortadan kaldırabilir.

 Yazılan tutum cümlelerine bireylerin verecekleri cevaplar
daha çok tutum cümlelerinin ifade tarzına bağlı olmakla
birlikte, Likert Tipi Beşli Dereceleme Ölçeklerinde
aşağıdaki gibidir.
 Tamamen Katılıyorum
 Katılıyorum
 Kararsızım
 Katılmıyorum
 Kesinlikle Katılmıyorum
 Olumlu bir cümleye verilecek cevaplarda "Tamamen
Katılıyorum" ile "Katılıyorum" olumlu bir tutumu ifade
ederken "Katılmıyorum" ile “Kesinlikle Katılmıyorum"
olumsuz bir tutumu gösterir. “Kararsızlık” ifadesi ise bireyin
belirtilen konu hakkında olumlu ya da olumsuz bir tutuma
sahip olmadığını gösterir.
 Cevaplandırılacak cümle olumsuz olduğunda ise yukarıda
açıklananın tersi bir durum söz konusudur. Olumsuz ifadeye
katılmama olumlu bir tutum gösterirken, katılma olumsuz bir
tutum gösterir.
 5. Ön deneme grubunun seçilmesi ve uygulama:
 Uygulamanın kaç kişiye yapılacağı, daha çok analizde
kullanılacak olan yönteme bağlı olsa da en az 400 kişi
olması tercih sebebidir.
 Tutum cümlelerini cevapsız bırakmamalarını sağlamak
gerekir.
 6. Tutum cümlelerinin puanlanması ve bireylerin tutum
puanlarının hesaplanması:
 Olumlu bir cümle Olumsuz bir cümle
 Tamamen Katılıyorum 5 Tamamen Katılıyorum 1
 Katılıyorum 4 Katılıyorum 2
 Kararsızım 3 Kararsızım 3
 Katılmıyorum 2 Katılmıyorum 4
 Ksnlkl Katılmıyorum 1 Kesinlikle Katılmıyorum 5
 7. Madde Analizi (Alt-üst grup yöntemi):

 a) Ölçüt grupların oluşturulması: Tutum puanlarına göre
öğrenciler tutumu en yüksek olandan en düşük olana doğru
bir sıraya konulur.
 Tutumu en yüksek olan ilk %27'lik grup ile tutumu en düşük
olan son %27'lik gruplar seçilerek birbirinden farklı
özelliklere sahip iki grup oluşturulur.
 7. Madde Analizi (Alt-üst grup yöntemi) (devam):
 b) Madde ayırıcılıklarının bulunması: Ölçekteki her madde
için ayırıcılık güçleri, üst grupta ve alt grupta maddeden
alınan puanların aritmetik ortalamalarının karşılaştırılması
ile bulunur.
 Her iki gruptaki bireyler farklı olduğundan bağımsız iki
grubun aritmetik ortalamalarının karşılaştırılmalarında
kullanılan t istatistiği ile ayırıcılık güçleri bulunabilir.
 c) Madde Seçimi:
 Yukarıda açıklandığı şekliyle maddelerin ayırıcılık güçleri
hesaplandıktan sonra yeterli sayıda ayırıcı olduğu kabul
edilen tutum cümleleri seçilmelidir.
 Madde seçiminde olumlu ve olumsuz maddelerin sayısının
eşit olmasına dikkat edilmelidir.
Likert Tipi Tutum Ölçeği:
 Test İstatistiklerinin Hesaplanması:
 Ölçekten elde edilen tutum puanlarına ait,
 a) Aritmetik ortalama
 b) Standart kayma
 c) Ölçeğin güvenirliği
 gibi istatistikler hesaplanabilir.
TUTUM ÖLÇE
Ğİ
ğinin
Bu tutum
amacı,
ölçe
sizlerin ‘İyi ki Var’ ünitesine yönelik tutum düzeylerinizi belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Her
tutum cümlesi okunduktan sonra, cevab
ınıza en yak ği
ın olan
(X)seçene
ile işaretley iniz.
DERECELER
Kat ı-
o-
ılmıyorum
Tamamen
Hiç Kat
ılıyorum
Karars
yorum
ılmıy
ızım
İfadeleri
Tutum
rum
Kat
Kat
ıl
1 Teknolojik araçlar beni heyecanland
ırır.
2 ırım.
Yeni ürünler tasarlamaktan zevk al
3 ın
Teknolojik
faydasından
araçlar
çok zararı vardır.
4 ın
Teknolojik
hayatı kolaylaştırdığına
araçlar inanmıy orum.
5 ını
Yenikararttığını
teknolojinin
düşünüy
insan hayat orum.
6 ğlendir
Teknoloji ile ilgili konular benim için e icidir.
7 ıkıl
Teknoloji ile ilgili derslerde çok s ırım.
8 Teknoloji olmasa hayat çekilmez.
9 İlk insanların hayatlarının daha kolay olduğunu düşünürüm.
10 Arkada
şlarımla teknoloji hakkında konuşmaktan zevk al ırım.
11 ımı
Bütün
teknolojiye
zaman ayırmak i sterim.
12 Teknoloji
ını gezmekten
sergilerini
çok sıkıl
veya fuarlar ı-
rım.
 1) Portfolyo Değerlendirme
 (Bireysel Gelişim Dosyaları)
ÖĞRENCİYİ TANIMAK
Hangi Özellikleri Nerede

Tanınacak? Kim Tanınacak?
özgeçmişi Tanıyacak? okulda
fiziksel özellikleri öğretmeni aile ortamında
sağlık durumu arkadaşları oyun ortamında
ilgileri ailesi dış çevrede
tutumları iletişimde (sokak, bahçe,
becerileri olduğu diğer park vb)
yetenekleri kişiler
öğrenme biçimi
sosyal özellikleri
NASIL TANIYACAĞIZ?
Çok Yönlü Değerlendirme

Aracı Olan
PORTFOLYOLAR ile
PORTFOLYO
NEDİR? NE DEĞİLDİR?
Öğrencinin yaptığı çalışmaların
Öğrencinin bir bütün bir araya getirildiği herhangi bir
olarak gelişim ve öğrenme çalışma dosyası değildir.
süreci ile ürünlerini gösteren, Öğrenciyi başarılı/başarısız olarak
aynı zamanda sınıflandırmayı sağlayan
değerlendirilmesini de bir araç değildir.
değildir
sağlayan sistemli Öğrencilerin özelliklerini birbirleri
ve amaçlı olarak ile karşılaştırmak amacıyla
oluşturulmuş oluşturulmuş araçlar değildir.
değildir
gelişim dosyalarıdır.
dosyalarıdır
Değerlendirme Hangi ürünler
nasıl yapılacak? toplanacak?
PORTFOLYO
SİSTEMİ
Portfolyo nasıl Toplanan ürünler

düzenlenecek? portfolyoda
nasıl yer alacak?
PORTFOLYONUN İÇERİĞİ
Öğretmen kayıtları (gözlemler, anektod

kayıtları)
Gelişim testlerinin sonuçları
Öğrencinin çalışmaları
Öğrencinin sözel ve psiko-motor becerilerini
gösteren teyp ve video kayıtları
Öğrencinin kendi çalışmaları hakkındaki
düşünceleri, günlükler
Öğrenciye yazılan mektuplar
Öğrencinin yazdığı mektuplar
Öğretmenin aileye ve diğer öğretmenlere
yazdığı mektuplar
PORTFOLYO
OLUŞTURMA
SÜRECİ
1. TOPLAMA 4. SONUÇ
2. SEÇME 3. YANSITMA
Her bir çalışmanın ve Hangi çalışmaların
öğretmen kaydının toplanacağına ve
üzerine TARİH yazılması hangi özelliklerin
gözleneceğine
karar verilmesi
4 1
TOPLAMA
3 2
Öğrencilere çalışmalarının
Her öğrenci için sınıfta bir dosyada toplanacağının
çalışmalarının toplanacağı açıklanması ve çalışmalarını
ayrı bir kutu, dosya vb. saklama konusunda
oluşturulması teşvik edilmesi
Portfolyonun türüne Öğrenci seçimini
ve öğretmenin
koyduğu
SEÇME kendi başına veya
öğretmenin
koşullara bağlıdır rehberliğinde
yapabilir
Süreci yansıtan portfolyolarda

öğretmenin
belirlediği konuları/gelişim
alanlarını yansıtan Ürünü yansıtan portfolyolarda
çalışmaların seçilen öğretmenin belirlediği konular
örnekleri, öğrenme/gelişim ile ilgili ortaya çıkan ürünler
sürecini yansıtacak arasından seçilenler yer alır.
şekilde yer alır.
YANSITMA
Portfolyoyu herhangi bir çalışma dosyasından

ayıran en önemli aşamadır
Bu aşamada öğrenci,
portfolyosuna seçtiği her bir çalışmayı niçin
seçtiğini açıklar,
çalışmalarını yaparken geçirdiği süreci ve bu
süreçte öğrendiklerini anlatır,
kendi başarısını görür, bunu ifade eder ve
değerlendirme sürecine katılır.
Bu çalışmayı portfolyoma
neden koydum?
Bana zor gelen bir Bu çalışmayı
çalışmam var mı? nasıl yaptım?
Varsa neden?
YANSITMA
SORULARI
Çalışmalarım içinde en
çok sevdiğim hangisidir?
Neden?
Bu çalışmadan ne
Bu çalışmamı daha da öğrendim?
güzelleştirebilir miyim?
Nasıl?
SONUÇ
Bu aşamada öğrenci, “bu çalışmayı niçin yaptık?”

sorusunu yanıtlar
Okulda yaptığı çalışmalarla öğrendikleri arasında somut
bağlar kurar.
Tamamlanan portfolyo çalışmalarının öğrenci tarafından
sınıf arkadaşları, öğretmeni ve ailesinden oluşan bir gruba
sunumu yapılmalıdır.
Portfolyonun sunumu, öğrencinin çalışmalarına
önem vermesini sağlar ve kendine olan
güvenini artırır.
ÖĞRENCİ PORTFOLYOSUNUN
İKİ TÜRÜ
SÜRECİ YANSITAN PORTFOLYOLAR ÜRÜNÜ YANSITAN PORTFOLYOLAR
Öğrencinin öğrenme ve Öğrenme sürecinden çok
gelişim sürecini bitmiş çalışmaları
yansıtır. yansıtır.
Başlangıç çalışmalarını, Öğrencinin en iyi

süreçteki çalışmaları, olduğunu düşündüğü
karşılaşılan güçlükleri çalışmalarını içerir.
ve öğrenme ürünlerini
içerir.
PORTFOLYO TÜRLERİ
BEN KİMİM? ÇALIŞMA GRUP

PORTFOLYOSU PORTFOLYOSU PORTFOLYOSU
SINIF OKUL ÖĞRETMEN

PORTFOLYOSU PORTFOLYOSU PORTFOLYOSU
BEN KİMİM
PORTFOLYOLARI
AMACI İÇERİĞİ
Öğrencinin okul içinde ve Öğrencinin yaşamını anlatan
dışında yaptığı etkinliklerle resimler, fotoğraflar, teyp ve
kendisini anlatması video kayıtları
Sanatsal çalışmalar
Öğrenci hakkında ana-baba,
arkadaş, öğretmen görüşleri
Öğrencinin kendisiyle ilgili
yargıları
ÇALIŞMA
PORTFOLYOLARI
AMACI İÇERİĞİ
Öğrenci hakkında çok yönlü Okul çalışmalarından örnekler
bilgi edinmek Öğretmen kayıtları
Öğrencinin çalışmaları arasın-da Gelişim testlerinin sonuçları
bağ kurmasını sağlamak Ana-baba görüşleri
Öğrencinin kendi gelişiminin Arkadaş görüşleri
farkında olmasını sağlamak Öğrencinin çalışmaları hakkın-
Yaptığı çalışmalarla öğrencinin da kendi düşünceleri
kendine olan güvenini geliştirmek
GRUP
PORTFOLYOLARI
AMACI İÇERİĞİ
Farklı yetenekte ve düzeyde Belirli bir konuda grubun
olan öğrencileri bir araya her üyesinin güçlü yanlarını
getirmek gösteren çalışmalar
Öğrencilere işbirliğini ve Grup üyelerinin çalışmaları
grup çalışmasının önemini hakkındaki düşünceleri
kavratmak Öğretmen, arkadaş ve veli
Öğrencilerin birbirlerin-den görüşleri
öğrenmesini sağlamak
SINIF
PORTFOLYOLARI
AMACI İÇERİĞİ
Her sınıfın yaptığı Sınıfça yapılan projeler
etkinlikleri Gösteriler ve geziler
ve sınıfın Sınıfa gelen ziyaretçiler
kişiliğini yansıtmak Öğretmen, veli ve öğrencilerin
sınıfa yazdığı mektuplar
Sınıfın sloganı, şiiri, öyküsü,
logosu, resmi ve fotoğrafı
Sınıfın, diğer sınıflar ve
gelecek sınıflarla ilgili dilekleri
ve önerileri
OKUL
PORTFOLYOLARI
AMACI İÇERİĞİ
Okula yeni gelen öğrencilere veya Okulun ve okul
okul hakkında bilgi edinmek personelinin tanıtım
isteyen velilere okulu tanıtmak filmi ya da fotoğrafları
Her yıl okulda yapılan etkinlikleri Okulca yapılan projeler
öğrencilere, ailelere, okul Törenler, gösteriler
çalışanlarına ve ilgili kişilere Geziler
duyurmak Okula gelen ziyaretçiler
Okulu tanıtma çalışmalarına Okulda düzenlenen
öğrencinin, ailenin ve okul eğlenceler
çalışanlarının katılımını sağlamak Alınan ödüller
ÖĞRETMEN
PORTFOLYOLARI
AMACI İÇERİĞİ
Öğretmenin çalışmalarını Okul diploması
ve özgeçmişini okul Öğrenci iken yaptığı çalışmalara ait
yönetimine, velilere ve örnekler
öğrencilere tanıtmak Öğrencilerinin yaptığı çalışmalara ait
Öğrencilerin portfolyo örnekler
örneği görmesini Örnek ders planları
sağlamak Varsa alınan ödüller, katıldığı kurslara ait
belgeler
Öğrencilik ve öğretmenlik hayatına ait
fotoğraflar, anektodlar
Eğitimle değerlendirme
Öğrencinin bağımsız ve sarmal bir biçimde Öğrenci değerlendirme
aktif öğrenme özellikleri birleştirilir sürecine katılır
gelişir
PORTFOLYO
DEĞERLENDİRMEDE ...
Öğrencinin içten Öğrenci, gelişiminin

denetimli olması ve öğrenmesinin
sağlanır farkında olur
Öğrencinin sosyal
becerileri gelişir
Portfolyo Değerlendirme
 Portfolyo değerlendirmede öğrenci için aşağıdaki sorulara
cevap aranır:
 Ne öğrendi ve öğrenirken nasıl bir yol izledi?
 Nasıl düşündü?
 Nasıl soru sordu?
 Nasıl analiz etti?
 Bilgiyi nasıl yapılandırdı?
 Diğer insanlarla nasıl iletişim kurdu?
 Öğrenirken karşılaştığı güçlükler nelerdi?
Portfolyo Değerlendirme
GELENEKSEL YÖNTEM PORTFOLYO YÖNTEMİ
1. Öğrencinin yeteneğini tek bir 1. Öğrencinin yeteneğini her
zamanda ölçer. zaman ölçer.
2. Öğrenci ölçütlerden 2. Değerlendirme, öğretmen
habersizdir, öğretmen ve öğrenci tarafından yapılır.
değerlendirmeyi yalnız yapar. Öğrenci ölçütlerden
haberdardır.
3. Öğrencilere bir derece tayin 3. Öğrencinin kendi
eder. değerlendirmesini içerir.
4. Öğrencinin dil yeteneğinin 4. Dil öğrenme performansını
ranjını yakalamaz. çoğu yönüyle yakalar.
5. Öğrenciye sorumluluk verilmez 5. Öğrenci nasıl sorumluluk
alacağını öğrenir.
Portfolyo Değerlendirme Genel Amaçları:
 Müfredata bağlı olarak yapılan yazılı ve sözlü

değerlendirmelerin dışına çıkıp, alternatif ölçme ve
değerlendirme yöntemi geliştirmek
 Öğrencinin gelişimini izleyebilmek,
 Kendi kendini değerlendirme becerisine ulaşmasını
sağlamak,
 Öğrencideki öz disiplin ve sorumluluk bilincini geliştirmek
Portfolyo Değerlendirme Genel Amaçları (Devam)
 Gelecekteki öğretmenlerine bilgi sunmak
 Öğrencinin gelişimini daha sağlıklı izleyebilmek,
 Öğrencilerin yeteneklerini sergilemek ve ilgi alanlarını
çoğaltmak
 Öğrencinin gerçekte ne öğrendiğini ortaya koymak
 Öğrencilerin diğer arkadaşlarının yaptığı portfolyoları
izleyip, yardımcı olarak gelecekteki takım çalışmasına
zemin hazırlamaktır
Portfolyo Değerlendirmenin Öğrenci Açısından Avantajları
 Bir sınav kağıdı üzerindeki öğrenci başarısını

değerlendirmek yerine bir öğretim süreci içerisinde
öğrencinin gelişimini takip etmeyi mümkün kılar.
 Bir öğrenme süreci içerisinde öğrencinin harcadığı
zamanı, çalışmalarını, performansını, müsveddelerini,
eksikliklerini ve düzeltmelerini ayrıntılı bir şekilde gösterir.
(Devam)
 Öğrencinin müsveddeden, karalamalara ve düzeltmeye
kadar çalışmasının her bölümünün önemli olduğunu ve
birbiriyle ilişkili olduğunu fark etmesini sağlar.
 Bir öğrenme ünitesi içerisindeki birçok adımdan sonra
öğrencideki gelişmeleri gösterir.
 Öğrenci en iyi yaptığı çalışmaları bireysel gelişim
dosyasına koymayı ve çalışmaları ile iftihar etmeyi,
çalışma için daha fazla sorumluluk almayı öğrenir.
(Devam)
 Öğrencinin kendi çalışmalarını değerlendirmesine
rehberlik eder.
 Öğrencinin yaratıcılığını geliştirmede daha bilinçli olmasını
sağlar.
 Öğrencinin güçlü ve zayıf olan yönlerini gösterir.
Portfolyo Değerlendirmenin Öğretmen Açısından Avantajları
 Öğretmenin öğrenme-öğretme süreci içerisinde her bir
öğrencinin, gelişimleri ile ilgili müsvedde, karalama,
düzeltme ve sonuca giden performansını içeren geniş bir
kaydının elinde olmasını sağlar.
 Başka sınıflardaki öğrencilerin çalışmalarını incelerken,
öğretimle ilgili fikirlerini geliştirme olanağı bulur.
 Bir öğrencinin bir bütün olarak gelişim aşamalarını izleme
fırsatını elde eder.
Portfolyo Değerlendirmenin Bazı Zorlukları
 İlköğretim birinci kademe 1. 2. ve 3. Sınıflarında bütün
dersleri kapsayan bir portfolyo hazırlanabilir. Sınıf seviyesi
arttıkça her bir ders için hazırlanabilir.
 Öğrencilerin birden çok portfolyo hazırlamaları nedeniyle
portfolyo için yeterince zaman ayıramamasına neden
olabilir.
 Portfolyonun her aşamasında öğrenciye dönüt verilmesi
gerekir. Ancak çok kalabalık sınıflarda bunun yapılması
oldukça zorlaşır.
 Öğretmenin portfolyo ile yeni karşılaşacak olması da
sorunları artırabilir.
ĞRENCİ ÜRÜN DOSYASI (PORTFOLYO) DEĞERLENDİRME FORMU
Ö
Örencinin Adı ve Soyadı: ........................................................

ğ
ınıf: ..................................
S
Yönerge:şağıdaki
A her bir ölçütün ne düzeyde yeterli olduğunu göz önüne alarak dosyayı değe r-
lendiriniz.
DERECELER
Çok iyi
Geçer
Orta
ÖLÇÜTLER
Zay
İyi
ıf
5 4 3 2 1
1 Çal
ışmaların tam olması
2 ışmalarda çeşitlilik
Çal
3 Toplam çal yeterli miktarda içermesi
ışmalardan
4 ışmaların amacı karşılaması
Çal
5 ışmalarına amaca uygunluğu
Çal
6 ışmaların doğruluğu
Çal
7 ın düzenliliği
Dosyan
8 ıHarcanan
göstermeçabalar
9 ği gösterme
Kalitelili
10 ıcılığı gösterme
Yarat
11 ışmaların seçiminde risk alma
Çal
12 ğrencinin gelişimini gösterme
Ö
13 Kendini de
ğerlendirme
İLER
YORUMLAR/ÖNER
.......................................................................................................................................

Gokhan Olcme

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Gokhan Olcme

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Yrd. Doç. Dr. Gökhan İskifoğlu

Lefke Avrupa Üniversitesi

 Eğitim: Bireyin davranışında, kendi yaşantısı yoluyla ve

 Sistem: En az bir hedefi gerçekleştirmek üzere uygun ve

‘dirik’:”canlılığını sürdüren, sürekli kendisini yenileyen ve

‘örüntü’:”ögelerden oluşan ve aralarında ilişki olan bir bütün

 1.Girdi: Sistemin amacını gerçekleştirmek üzere gerekli

 2. Süreç: Girdilerin hedefler doğrultusunda

 3. Çıktı: Sistemin amacına uygun olarak ortaya koyduğu

 4. Kontrol: Çıktının hedeflerle tutarlı olup olmadığının

Kontrol Tutarlı değil

Girdi:Otomobil için Hedefler:İstendik

 Evet eğitim bir sistemdir. Çünkü,

 a) Uzak hedefler: Devletin siyasi hedefleridir; çerçevesi

 b) Genel hedefler: Okulun hedefleridir; farklı okul türlerinin

 c) Özel hedefler:Dersin hedefleridir; bir dersin

 Evet eğitim bir sistemdir. Çünkü,

 a) Girdi: Eğitim-öğretim için gerekli her şey eğitim

 b) Süreç: Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya

 c) Çıktı: Girdilerin işlemler bölümünden hedefler

 d) Kontrol: Mikro anlamda kontrol, eğitim sürecindeki

Ölçmeye Gösterilebilecek Örnekler

 Değerlendirme: Ölçme sonuçlarını bir ölçütle karşılaştırıp,

 Ölçmede birim: Bir ölçme aracını oluşturan en küçük

1) Öğrenci başarısının değerlendirilmesi,

 Ölçek: Belli birimlerle bölmelenmiş bir ölçme aracıdır.

 Varlıkların benzerlik ya da farklılıklarına göre

 Nesneleri belli bir özelliğine göre sıralayan ölçek

 Eğer birçok nesnenin, belli bir başlangıç

Eşit Aralık Ölçeğin Özellikleri

 Daha çok sosyal bilimlerde, eğitim ve psikoloji

IQ testleriyle zekâ seviyesinin belirlenmesi ve

 Ölçülen özelliğin başlangıç noktası gerçek sıfırsa

Eşit Oranlı Ölçeğin Özellikleri

 Eşit Oranlı Ölçek Örnekleri

 Ölçme araçlarının nitelikleri ölçme hataları ile doğrudan

 Hata: Ölçme sonuçlarına istenmeyen değişkenlerin

1) Güvenirliği artırmada en etkili yol, soru sayısını artırmaktır.

7) Sınav süresinin yeterli verilmesi,

1) Test-tekrar test yöntemiyle güvenirlik

 Geçerlik, bir ölçme aracının ölçmek istediği değişkeni

 Sınav sorularının ölçmek istediği konu alanını kapsayıp

 Ölçme aracının ekonomik olması, uygulama süresinin

 Bilişsel Alan: Öğrenci davranışları, bilgiler ve bilgilerden

 Dersin amacına, öğrenci grubuna ve öğrencilerin ders

 Kısa cevaplı testler başlıca iki madde formunda yazılabilir.

Kısa Cevaplı Testlerin Özellikleri:

Kısa Cevaplı Testlerin Yazılmasında

 Sözel iletişim becerilerinin ölçülmesinde kullanılabilen tek

Sözlü Sınavların Yazılmasında:

Madde Tipleri (Devam):

Madde Yazımında Genel İlkeler (devam):

Madde Yazımında Genel İlkeler (devam):

Madde Yazımında Genel İlkeler (devam):

 Açık ve anlaşılır olmalı

 Soruların test formuna dönüştürülmesinde, cevaplamayı

 Sınavın bütün öğrencilere standart şekilde yapılmasına

 Yapılan sınavların puanlaması, kullanılan ölçme araç ve

 Testin ilk uygulamasından elde edilen puanların,

 Ön uygulama sonuçlarına dayalı olarak

 Madde ve test istatistikleri arasında kurulan

 Test Geliştirme sürecindeki bütün aşamalar bir

2 X ort-0,5 S=51,75-0,516,77=43,37 X ort.+0,5S= 51,75+0,516,77=60,14