İSTATİSTİKSEL KALİTE KONTROL ÇALIŞMA SORULARI 1-7

HAZIRLAYAN:MUAMMER ŞİMŞEK

1.ÜNİTE ÇALIŞMA SORULARI

1) Kalite kavramının ön plana çıkmasının sebeplerinden değildir?
A) Yaşanan hızlı değişim sürecinde üretilen mal ve hizmetlerdeki çeşitlilik
B) Uluslararası ticarette globalleşme *** (liberalleşme olacak)
C) Ticari sınırların yok olması,
D) Teknolojik ilerlemeler,
E) Yeni rekabet koşulları ve benzeri gelişmeler

2) Hangisi müşteriyi tatmin etmek için gereklidir?

A) Müşteri gereksinim ve beklentilerini belirleme
B) Uygun mal ve hizmeti belirlemek
C) Düşük maliyetle üretmek
D) Kaliteli ve hızlı bir biçimde pazara sunmak
E) Hepsi ***

3) Müşteriyi tatmin etmek için gerekli üç boyut nedir?

A) Kalite
B) Yenilik
C) Değişim
D) Hepsi ***

4) Aşağıdakilerden Kalite kavramıyla ilgili hangisi yanlış verilmiştir?

A) Kalite kavramı çok açık ve net olarak tanımlanmıştır. ***( tanımlanmamıştır)
B) Kimi yönetim uzmanları kaliteyi “ürün ve hizmette hata ve yanlışların olmaması” şeklinde ele almıştır.
C) Kimi yönetim uzmanları kaliteyi “bir mal veya hizmette mükemmeliyet derecesi” olarak tanımlamaktadırlar.
D) Yönetim bilimcileri arasında “uygunluk kalitesi” (müşteri tarafından istenen özelliklere ve standartlara uygunluk)
ve “tasarım kalitesi” (organizasyon tarafından istenen tasarım özelliklerine ve standartlarına uygunluk) sınıflaması
da yapılmaktadır.
E) Kalite denildiğinde genellikle “mal ve hizmet kalitesi” ya da “ürün kalitesi” anlaşılmaktadır.

3) Ürün kalitesini belirleyen kalite unsurları nelerdir?

-Liderlik kalitesi,
-Yönetim kalitesi,
-İnsan kalitesi,
-Sistem kalitesi,
-Süreç kalitesi,
-Donanım kalitesi.

4) Ünlü Japon yönetim bilimi uzmanı Masaaki Imai ye göre kalitenin üç yapıtaşı nedir?
A) Donanım (hardware),
B) Uygulama kuralları (software)
C) İnsan (humanware)
D) Hepsi ***

5) Kalite nedir?
Kalite kavramı insanların ve sistemlerin "hata yapması" ve "mükemmele ulaşma isteği" gerçeğinden ortaya
çıkmıştır. Latince nasıl oluştuğu anlamına gelen "Qualis" kelimesinden türemiş ve "Qualitas" kelimesiyle ifade
edilmiştir. Kalite'nin değişik tanımları bulunmaktadır:
• Kalite; belirlenen şartlar altında ve belirlenen bir zaman süresi içinde istenilen fonksiyonları yerine getirebilme
kabiliyetidir.
• Kalite, bir ürünün kulanım uygunluğunu belirleyen özelliklerinin tümüdür.
• Kalite, herhangi bir ürün sınıfının özelliklerinin insan topluluklarının istek potansiyelini karşılayabilme derecesidir.
• Kalite, önceden tespit edilmiş olan spesifikasyonlara ya da standartlara göre üretim yapma olgusudur.
Alıcı tarafından aranılan belirli şartları en iyi karşılayan anlamında kullanılan "Kalite" kısaca "amaçlara uygunluk
derecesi" olarak tanımlanabilmektedir.
Dar anlamda kalite, ürün kalitesi demektir.
Geniş anlamda kalite, iş kalitesi, hizmet kalitesi, iletişim kalitesi, proses kalitesi, işçiler, mühendisler, idareciler ve
yöneticiler dahil insanların kalitesi, sistem kalitesi, firma kalitesi, hedeflerin kalitesi vb.’dir.”
Tasarım kalitesi genellikle hedeflendirilmiş kalite olarak adlandırılır.
Uygunluk kalitesi aynı zamanda uygun kalite olarak da adlandırılır, çünkü gerçek ürünlerin, tasarım kalitesine ne
kadar uyduğunun bir göstergesidir. Eğer tasarım kalitesiyle uygunluk kalitesi arasında bir farklılık varsa, bu
hatalıların ve yeniden işlemelerin var olması demektir. Uygunluk kalitesi yükseldiği zaman maliyet düşer.

6) Mal ve hizmet kalitesinin özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:

-Görüntü: Organizasyondaki fiziki araç ve gereçlerin, personelin iletişim araçlarının görüntü açısından konumu.
-Güvenilirlik: Organizasyonun hizmeti zamanında ve güvenilir bir şekilde yapabilme durumu.
-Cevap verme: Organizasyonun müşterilerinin isteklerine uygun cevap verme ya da uygun hizmet verebilme
durumu.
-Yeterlilik: Hizmetlerin yapılmasında kaliteli eleman istihdam edilmesi .
-Nezaket: personelin müşterilere nazik ve saygılı davranıp davranmaması.
-Kredibilite: Organizasyonda istihdam edilen elemanların dürüstlüğü ve kredibilitesi.
-Güvenlik: Organizasyonda yapılan hizmetlere güvenin olması; üretilen mal ve hizmetlerde tehlike, risk ve
şüphenin olmaması.
-Ulaşabilme: Hizmete ve personele kolayca ulaşabilme durumu.
-İletişim: Müşterilerin anlayacağı dilden konuşma ve onları dinleme durumu.
-Müşteriyi anlama: Müşterileri ve ihtiyaçlarını tanımaya çalışma.

7) Mal (ürün) kalitesinin özellikleri nelerdir?

- Dayanıklılık
- Görüntü
- Fonksiyonellik
- Değiştirilebilirlik
- Tamir edilebilirlik
- Saklanabilirlik
- Test edilebilirlik
- Taşınabilirlik

8) Aşağıdakilerden hangisi Hizmet kalitesinin özelliklerindendir?

A) Rahatlık
B) Nezaket
C) Saygı
D) Hepsi ***

9) Kalitenin esas olarak kaç faktörü içermektedir?

1) Objektif özellikler: İnsan unsurunun dışında kalan özelliklerdir.
2) Subjektif özellikler: Objektif özellikleri görmekten hissetmekten ve düşünmekten kaynaklanan özelliklerdir.
Standarda uygun mal asgari kaliteye sahip demektir.
Kalite bir güven duygusu yaratmaktadır.

10) Kaliteye Ulaşmada Gerekli Aşamalardan olan Kalite çemberleri nelerdir?

1-Piyasa araştırması
2-Ürün geliştirme
3-İmalat mühendisliği
4-Satınalma
5-Üretim
6-Denetim(başlangıç, işlem ve final denetimi)
7-Pazarlama
8-Servis

2.ÜNİTE ÇALIŞMA SORULARI

1) Kalite Çemberi neyi ifade etmektedir?
-Malın kalitesini etkileyen fonksiyonlar çokluğunu,
-Kalite çemberinde yer alan fonksiyonlarla ilgili çalışanların her birinin kalite ile ilgili sorumluluğu bulunduğunu,
-Kalitenin bu fonksiyonlarda yer alan birçok faaliyetin sonucunda ortaya çıktığını,
-Piyasada aranan bir malın oluşturulabilmesi için kalite ile ilgili bütün faaliyetler arasında koordinasyonun
gerekliliğini ifade etmektedir.

2)Kalite kontrolü, kalite ile ilgili olarak belirlenmiş bir hedef amaç veya standarta ulaşmak için uygulanan
teknikler ve yapılan faaliyetlerdir. Bu faaliyetler nelerdir?
- Kontrol
- İstatistik tutulması,
- Hatanın tespit edilmesi
- Hatanın kaynağının nedeninin bulunması ve
- Nasıl düzeltilmesi gerektiğini içeren bir sistem içinde yer almaktadır.

3)Kalite kontrolün aşamaları nelerdir?

- İyi – kötü tasnifi
- İstatistiki kalite kontrol
- Toplam kalite kontrol
- Firma çapında kalite kontrol
- Entegre kalite kontrol
- Kalite kontrol

4) Kalite kontrol uygulaması,…………lü yıllarda nihai ürünün iyi kötü tasnifi ile başlamış,………lardan
sonra istatistiki kalite kontrolünün üretim sırasında uygulanması söz konusu olmuştur.
1900-1930

5) 1950'lerde ise sadece üretim, muayene ve kalite kontrol bölümlerinin değil, her bölümün kalite
kontrolden sorumlu olduğu ...............kavramı geliştirilmiştir.
Toplam Kalite Kontrol

6) Hangisi kalite kontrol departmanının içerdiği bölümler arasındadır?

A) Denetim planlaması
B) Giriş denetimi
C) İşlem denetimi
D) Nihai denetim
E) Hepsi ***

7) Kalite kontrol departmanının görevleri nelerdir?

•Kalite gereklerini yerme getirecek malların teslim edilmesi ile ilgilenmek ve gerekli denetim maliyetlerini
yönlendirmek
•Malın kalitesi ile kalite gerekleri arasında uyumsuzluk olması durumunda kabul edilebilir uyum için önlem almak
•Malın kalitesi ve kalite maliyetlerindeki gelişmeleri izlemek ve analiz etmek
•Yeni ve değişik dizaynları ve imalat metotlarını sürdürmek, ilgili kısımların dikkatini eksikliklere çekmek ve kalite
maliyetlerini azaltacak gelişmeler önermek
•Kalite gerekleri ve imalat kararları arasında koordinasyonu sağlamaya yardımcı olmak ve bu amaç için gerekli
çalışmaları uygulamak.
•Denetim araçlarının kontrolü ve ölçümünden sorumlu olmak
•Denetim çelişmesi için uygun personelin oluşturulmasını sağlamak

8) Bir firmanın kalite kontrol sistemine ilişkin olarak sorulan sorular nelerdir?
-Ürettiğiniz mamullerde ne tip kalite sorunları bulunmaktadır?
-Bu sorunları en iyi ve ayrıntılı bir şekilde kim tanımlar?
-Müşterileriniz ve siz mamullerinizin kalite problemlerinin ne olduğu konusunda hemfikir misiniz?
-Bunu nasıl tespit edersiniz?
-Müşterileriniz mamullerinizin kalitesi konusunda tam olarak ne düşünüyorlar?
-Başlıca şikâyetleri nelerdir?
-Mamullerimizin en önemli ve ciddi kalite sorununun ne olduğunu belirlemek amacı ile bir çalışma yaptınıız mı?
-Yaptığınız pazar araştırması sırasında nasıl bir örnekleme modeli kullandınız?
9) Avrupa kalite kontrol teşkilatında (AKKT) komitelerin oluşturduğu kontrol konuları:
-Otomotiv
-Enerji
-İnşaat
-Ölçme
-Eğitim
-İmalat/kullanıcı ilişkileri
-Güvenirlik
-Kozmetik/Farmokolji
-Yiyecek
-Kalite kontrolda std.
-Deyimler
-İstatistiki metodlar
-Software kalitesi
-Kalite çevrimi

10) Kontrol nedir?

Önceden belirlenmiş politika ve kararlar dolayısıyla , yine önceden saptanmış işletme amaçlarına yönelik güçtür.

11)Kalite kontrolü nedir?

-Kullanma uygunluğunu sağlayacak, yani girişimin kalite fonksiyonunu yürütecek eylemler topluluğunun tümüdür.
-Kalite kontrolü, tesadüfi örnekler aralığı ile sürekli teste dayanarak muayene eden ve çıktıların kalitesini tüm
üretim işlemi boyunca sürdüren ve geliştiren ekonomik ve etkili bir sistem olarak tanımlanabilir.

12) .................. uyguladığı kontrol şemaları ile istatistik temelli yeni arayış ve çözümler yönünde ki ilk
gelişmelere ön ayak olmuştur.
W.A Shewhart

13) İstatistiksel kalite kontrolü:

-Genel anlamda istatistiksel kalite kontrolü; Yararlı bir pazara sahip bir ürünün ekonomik olarak
gerçekleştirilmesine yönelik olarak tüm safhalarında istatistik prensiplerinin ve tekniklerinin uygulaması olarak
tanımlanmaktadır.
-İstatistiksel kalite kontrolünde kontrol altındaki kalite özelliğinin (değişkenin) kusurun boyutu ve ifade ediliş şekli
uygulanacak yöntem açısından önemlidir.
-Eğer birden fazla kalite özelliğinin aynı zamanda kontrol altında olması isteniyorsa, kontrol edilecek değişken
veya hata çok boyutlu yapıya sahip olmalıdır.
-Kalitenin bir kalite özelliği tarafından belirlenmesinde değişken yada hata tek boyutlu olacaktır.
-Kontrol grafikleri ve şemalarında kullanılan kalite özelliğini gösteren istatistikler genelde tek boyutludur.

3.ÜNİTE ÇALIŞMA SORULARI;

1) Toplam kalite yönetimi konusundaki ilk çalışmalar ......’lu yıllarda ABD’de başladı.
1930

2) Toplam kalite yönetimi konusunda çalışma yapan bilim adamları:

-Walter A. Shewhart
-W. Edwards Deming
-Joseph M. Juran
-Armond V. Feigenbaum
-Philip Crosby
-Japon bilim adamları
-1960’lı yılların başlarında Kaoru Ishikawa’nın Kalite Çemberleri ve Neden-Etki Analizleri konusundaki çalışmaları
toplam kalite felsefesine önemli katkılar olarak kabul edilmektedir.
-Kalite mühendisliğinin gelişimine önemli katkısı olan Genichi Taguchi’nin İstatistiksel Deney Tasarımı ve Kalite
Kayıp Fonksiyonu, kalite konusundaki çalışmaları daha da hızlandırdı.
-Japon Taaichi Ohna’nın Tam Zamanında Üretim modeli de geleneksel Taylorizm ve Fordizm anlayışındaki kitle
üretimi anlayışının yıkılmasına neden oldu.
-Japon Masaaki Imai’nin Kaizen (Sürekli Gelişme) felsefesi de toplam kalite yönetimine bir diğer önemli katkıydı.
3) Toplam kalite yönetiminin hedefi nedir?
Müşterilerinin istek ve beklentileri doğrultusunda ürün ve hizmetlerin kalitesinin yükseltilmesi ve verimliliğin
arttırılması

4) Toplam kalite felsefesinde kalite ve verimliliğin arttırılması için uygulanan yöntemler nelerdir?
-Çalışanların memnuniyeti,
-Motivasyonu ve ödüllendirilmesi,
-Performans değerlendirme ve ölçme yöntemlerinin kullanılması,
-Organizasyondaki hataların ve yanlışların ortadan kaldırılması,
-Ekip çalışmasına ağırlık verilmesi,

5) Organizasyonda benzer işler bir arada düşünülmüş ve bu görevleri yerine getiren işçiler “.........”ler
tarafından denetlenmiştir. ..........., aynı zamanda kalite kontrol görevini de yerine getiren kişi olmuştur.
Formen

6) İstatiksel kalite kontrolü kim tarafından bulunmuştur?

Walter A.Shewhart

7) Genellikle 4 ayrı teknik kalite kontrolünde istatistiksel kontrol metodları kullanılmaktadır.

1- Ölçülebilir kalite özellikleri için Shewhart kontrol şemaları: teknik dilde; değişkenler için şemalar ya da X ve R
(ortalama ve açıklık) veya X veya R ( ortalama ve standart sapma şemaları) olarak geçer.
2- Hata oranı (kusur yüzdesi) için Shewhart kontrolü şeması; teknik dilde bu şemalar P- şeması olarak tanımlanır.
3- Ünite başına kusur sayısı için Shewhart kontrol şeması ki bu da teknik olarak C- şeması olarak bilinir
4- Kabul örneklemesi

8).Aşağıdakilerden hangisi istatiksel kalite kontrol şemalarındandır?

a) Kabul örneklemesi
b) P şeması
c) X ve R ( ortalama ve standart sapma şemaları)
d) C şeması
e) Hepsi ***

9) Kalite Terminolojisi:
Kalite “bir ürünün ya da servisin, talep edilen isteklere cevap verebilme yeteneğini korumasını içeren nitelik ve
karakteristikleri toplamı.”
Kalite Güveni kalitenin sürekliliğini sağlamak için kurulmuş bir organizasyonun tüm politika, işlem ve kuruluş
amaçlarını yansıtır.
Kalite mühendisliğinin amacı hem kaliteyi, ürün ve işlemin tasarımına dahil etmek, hem de üretimden önce
olabilecek kalite problemlerini tanımlamaktır.
Kalite kontrol kalite standartlarının uygulanıp uygulanmadığını belirlemek için uygulanan bir seri denetim ve
ölçümlerden oluşur.

10) İstatistiksel İşlem Kontrolü (SPC)

SPC’nin hedefi işlemin devam edilebilirliği veya arzu edilen kalite seviyesine ulaşmak için uygulanabilirliği
belirlemektir.
Eğer ürün çıktısını kalitesindeki değişim tayin edilebilir sebeplere dayalı ise, (operatör (işçi) hatası, yıpranmış
kalıp, kötü hammadde,...) işlem bir an önce ayarlanmalı ya da düzeltilmelidir.
Eğer çıktıdaki değişim yöneticinin kontrol edemediği genel hatalardan (malzemedeki değişkenlik, nem, ısı,...)
kaynaklanıyor ise işlemin düzeltilmesi gerekmez.

İstatistiksel İşlem Kontrolü Hipotezi

SPC işlemleri hipotez-test etme metodu üzerine kuruludur.
Yokluk hipotezi H0 kontrol altındaki üretim işlemi bazında formüle edilir.
Alternatif hipotez Ha kontrol dışı işlem bazında formüle edilir.
Diğer hipotez-etme işlemleri gibi, hem 1.tip hata (kontrol edilebilir işlemi düzelten) hem de 2.tip hata (kontrol
edilemez işlemin devam etmesine izin veren) olabilir.
4.ÜNİTE
SPC bir üretim işlemini izleyebilmek için kontrol şeması olarak bilinen grafik ekranlarını kullanır.
Kontrol şeması, çıktıdaki çeşitliliğin bildik nedenlerden (kontrol edilebilir) yada tayin edilebilir nedenlerden (kontrol
edilemeyen) kaynaklandığına karar verebilmemiz için taban oluşturur.
Kontrol şemasındaki iki önemli çizgi üst kontrol limiti (UCL) ve alt kontrol limitidir (LCL).
Bu çizgiler, işlem kontrol altındayken örnekleme sonuçlarının iki çizgi arasında olma olasılığı yüksek olacağı için
seçilir.
Bu değerlerin kontrol limitlerinin dışında olması, işlemin kontrol dışında olacağına dair güçlü kanıtlar sağlar.

x Şeması
x şeması, çıktının kalitesi değişkenin uzunluk, ağırlık, ısı, vb., terimleri bazında ölçüldüğü durumlarda kullanılır.
x çıktı örneğinde bulunan ortalama değeri simgeler.
İşlem kontrol altındayken, şemanın orta çizgisi işlemin ortalamasına teğet geçer.
Dikey çizgi ilgi değişken için ölçü tartısını tanımlar.
Örnek her alındığında, x örnek ortalaması hesaplanır ve şemada sırasıyla gösterilir.
Zaman içinde, soldan sağa hareket ile, kontrol şemasına başka veri noktaları eklenir.
Özellikle, bir noktanın her gösterilişinde işlemin kontrol altında olup olmadığına karar vermek için bir hipotez testi
yapılır.
x’in örnekleme dağılımı işlem kontrol altındayken x’in hangi değerlerinin uygun olup olmadığına karar vermemizde
kullanılır.
Genel yöntem, x’in tüm değerlerinin 3 standart sapmasının üstü ya da altındaki ortalama değerin içinde olması
halinde mantıklı olarak tanımlanmasıdır.
Kontrol Şemasının Yorumlanması
-Bir kontrol şemasındaki noktaların yeri ve düzeni, çok az bir hata olasılığı ile, bir işlemin istatistiki kontrol içinde
olup olmadığını belirler.
-Bir işlemin kontrol dışı kaldığının ilk işareti kontrol limitlerinin dışarısındaki veri noktasıdır.
-Kontrol limitleri dahilindeki belirli nokta düzenleri kalite problemlerinin uyarıcı sinyalleri olabilir.

Kontrol Şemalarının Diğer Çeşitleri

Merkez çizgisinin bir tarafındaki yüksek sayıda noktalar.
Yükselen veya azalan bir eğilim olduğunu gösteren altı ya da yedi nokta.
. . . Ve diğer düzenler.

R Şeması: Örneklemdeki ölçüm sıralamasını izlemek için kullanılır.

p Şeması: Örneklemdeki oran hatasını izlemek için kullanılır
np Şeması: Örneklemdeki hatalı madde sayısını izlemek için kullanılır.
Kabul Örneklemi
Kabul örneklemi, bir lottan (bir grup madde) olan maddelerin örneğinin denetimi hakkında kabul etme-reddetme
kararını kurmaya yarar.
Kabul örneklemi %100’den daha fazla denetim avantajına sahiptir ve daha ucuz, daha az ürün tahribatı, ve daha
az insan kullanımı içerir.
Kabul örneklemi hipotez-test etme yöntemine dayanır.
Hipotez şudur:
H0: İyi kalite lotu
Ha: Kötü kalite lotu
Çoklu Örnekleme Planı
Çoklu örnekleme planı iki ya da daha çok örnekleme safhası kullanır. Her safada karar olasılıkları şunlardır:
· Örnekleme yapmayı bırak ve lotu kabul et,
· Örnekleme yapmayı bırak ve lotu reddet, veya
· Örneklemeye devam et.

Çoklu örnekleme planları çoğunlukla aynı Tip I hata ve Tip II hata olasılıkları ile birlikte tekil örneklem planlarından
daha küçük toplam örneklem boyutuyla sonuçlanır.
1) Aşağıdakilerden hangisi kabul örnekleminin özellikleri arasındadır?
A) Kabul örneklemi, bir lottan (bir grup madde) olan maddelerin örneğinin denetimi hakkında kabul etme-reddetme
kararını kurmaya yarar.
B) Kabul örneklemi %100?den daha fazla denetim avantajına sahiptir ve daha ucuz, daha az ürün tahribatı, ve
daha az insan kullanımı içerir.
C) Kabul örneklemi hipotez-test etme yöntemine dayanır.
D) Hipotez şudur: H0: İyi kalite lotu, Ha: Kötü kalite lotu
E) Hepsi ***

2) Aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) R şeması Örneklemdeki ölçüm sıralamasını izlemek için kullanılır.
B) p şeması Örneklemdeki oran hatasını izlemek için kullanılır.
C) np şeması Örneklemdeki hatalı madde sayısını izlemek için kullanılır.
D) Hepsi ***

3) Çoklu Örnekleme Planı: Çoklu örnekleme planı iki ya da daha çok örnekleme safhası kullanır. Her
safada karar olasılıkları aşağıdakilerden hangisidir?
A) Örnekleme yapmayı bırak ve lotu kabul et
B) Örnekleme yapmayı bırak ve lotu reddet
C) Örneklemeye devam et
D) Hepsi ***

4) Aşağıdakilerden hangisi kontrol şemasının yorumlanmasında doğrudur?

A) Bir kontrol şemasındaki noktaların yeri ve düzeni, çok az bir hata olasılığı ile, bir işlemin istatistiki kontrol içinde
olup olmadığını belirler.
B) Bir işlemin kontrol dışı kaldığının ilk işareti kontrol limitlerinin dışarısındaki veri noktasıdır.
C) Kontrol limitleri dahilindeki belirli nokta düzenleri kalite problemlerinin uyarıcı sinyalleri olabilir.
D) Hepsi ***

5.ÜNİTE ÇALIŞMA SORULARI

1) Kaliteyi Etkileyen Firma içi faktörler nelerdir?
• Yönetim
• İnsan gücü
• Çalışanların motivasyonu
• Malzeme
• Makine
• Üretim yöntemleri
• Ölçüm araç ve gereçleri

2) Kaliteyi Etkileyen Firma Dışı faktörler nelerdir?

• Tüketici özellikleri
• Pazarın yapısı
• Sermaye ve finansal Kaynaklar
• Teknoloji
• Kalite Kontrolüne İlişkin Bazı Temel Kavramlar

Proses(Süreç): Herhangi bir ürün veya hizmetin müşteri isteklerini karşılayacak kalite düzeyinde elde edilebilmesi
(belirlenen hedefe ulaşılması)için gerekli faaliyetler ile makine, alet/ekipman, yöntem, malzeme ve işgücü gibi
faktörlerin sistematik bir şekilde planlandığı sistemin tümü
Ölçme Tekniği: Kalite kontrolü içinde ölçme aletlerinin seçimi, geliştirilmesi, kullanımı, bakım ve kalibrasyonu ile
ölçme yöntemlerinin uygulanmasından oluşan faaliyetlere “ölçme tekniği” denir.
Kalibrasyon /Sıfır Ayarı: Belirli koşullar altında herhangi bir deney aleti ile yapılan ölçüm sonucunda elde edilen
değerler ile gerçek ölçüler arasında bağlantı kurma işlemine “kalibrasyon” denir.
Veri Toplama: Bir prosesten elde edilen özelliklerin ölçülmesi
İstatistik: Belirli amaçlar için verilerin toplanmasını, işlenmesini, betimlenmesini, çözümlenmesini ve
yorumlanmasını sağlayan araç, yöntem ve teknikleri içeren bilim dalı.
İstatistiksel kalite kontrol: En az maliyetle zamanında ve doğru veri üretmektir.
Kalite kontrol: Üretim aşamasında spesifikasyonlara uymayan ürünlerin ayrılması amacını taşımakla birlikte, bu
tür ürünlerin üretilmesini engellemek veya mümkün olduğu kadar spesifikasyonlara uyumu sağlamaya çalışmaktır.

3) İstatistiksel Kalite Kontrol Yöntemleri kaça ayrılır?

1- İstatistiksel proses Kontrolü: Süreç kalitesini ölçmek amacıyla yapılır ve sürecin kontrol dışına çıktığı
belirlenirse, sürecin düzeltilmesine yönelik önlemler alınır. İstatistiksel tekniklerin, bir üretim veya hizmet
prosesinin olağan biçimde devam edip etmediğinin istatistiksel tekniklerle kontrolü, olağan dışı bir durum varsa
bunun fark edilmesi ve nedenlerinin belirlenerek ortadan kaldırılması.
2- Ürün kontrolü: Bir örnek tasarıma göre kabul veya red kararının verilmesi. İstatistiksel tekniklerin, bir üretim
veya hizmet prosesinin olağan biçimde devam edip etmediğinin istatistiksel tekniklerle kontrolü, olağan dışı bir
durum varsa bunun fark edilmesi ve nedenlerinin belirlenerek ortadan kaldırılması.
İstatistiksel proses kontrolünü, örnekleme planlarını, diğer istatistiksel teknikleri ve uygulanmasını içerir ve
kalitenin sürekli olarak izlenmesine ve gerektiğinde önlem alınmasına dayanan bir yöntem

4) Muayene nedir? Muayene Faaliyetleri nelerdir?

Muayene: Herhangi bir ürünün veya hizmetin ölçü, nitelik veya performansının önceden belirlenmesi işlemi
Muayene Faaliyetleri:
-%100 muayene
-%100’den fazla muayene
-Örnekleme aracılığıyla muayene

Muayene Geçmiş üretimin kalitesi

Kalite kontrol Gelecek üretim kalitesi

5) Değişken Nedir? Çeşitleri nelerdir?

Değişken; Birimin sahip olduğu ve bir diğerinden ayırt edilmesine yarayan özellik
-Nicel Değişkenler: Sayılarla ifade edilebilen değişkenler
-Nitel değişkenler: Kelimelerle ifade edilebilen değişkenler

Değişkenlik: Bir prosesten elde edilen ürünler, aynı yöntem ve makinelerin kullanılmalarına karşılık, kalite
özellikleri birbirinin tıpa tıp aynı olmayıp her zaman birbirinden az da olsa gösterdiği farklılığa denir.

Prosesteki değişkenlik:
Genel Nedenler: Her zaman ortaya çıkabilen önceden tahmin edilebilen, birbirinden bağımsız değişkenliklerdir.
(Ör:titreşim, nem, sıcaklık, gerilim dalgalanması…)
Özel Nedenler: Üretim faktörlerinin bir kısmında olan, tek başlarına önemli derecede etkileri olan, az sayıda
ortaya çıkan giderilmesi mümkün olan nedenlerdir. (Ör: Makine aşınması, makine boşlukları, vasıfsız elemanlar,
çalışanların dikkatsizliği…)

Standart: Bir ürünün kalite özellikleriyle ilgili ürün tasarımı, üretim ve ölçme vb. konularda karışıklıktan kurtulmak
ve belirli bir düzen kurmak amacıyla “önceden belirlenmiş kurallar” olarak tanımlanabilir.

Standartlaştırma (ISO): Genel ekonominin optimum düzeye ulaştırılması amacıyla, ilgili kuruluşların bir araya
gelerek bir faaliyetin fonksiyonel gereksinmeler ve güvenlik koşullarına uyularak düzenli biçimde yapılabilmesi için
gerekli kuralların belirlenmesi ve uygulanması prosesidir.

6) Standartlaştırmadan beklenen amaçlar nelerdir?

-Makine ve işgücünün verimliliğini artırmak,
-Üretim maliyetlerini düşürmek,
-Malzeme kayıplarını min. İndirmek,
-Stoklara yapılan yatırımı azaltmaya çalışmak,
-Tamir-bakım ve yedek parçalara ilişkin harcamaları azaltmak,
-Müşteri ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamak,
-Üretim işlemlerinin karşılaştırılmasını sağlamak,
-Kalite kontrol ve muayene işlemlerini kolaylaştırmak.
7) Spesifikasyon nedir?
Kalite kontrolüyle ilgili işlerin yapılma şeklini gösteren belirli özellikleri tam olarak açıklayan talimat ve ölçütlerle
belirtilen özellikler. Standartların uygulanmasında yardımcı olan araçlardır.

Spesifikasyon Sınırları: Spesifikasyonun sahip olduğu tolerans değerlerine veya aynı anlama gelmek üzere,
ürün kalitesinin kabul edilebilir alt ve üst sınırları

8) Kalite Spesifikasyonları çeşitleri nelerdir?

-Malzeme ve mamul spesifikasyonları
-Proses spesifikasyonları
-Test spesifikasyonları
-Müşteri spesifikasyonları

9) Tolerans nedir?
Belirli bir mamülün kalite özellikleriyle ilgili olarak mamul dizaynında öngörülen ve önceden belirtilen sınırlar içinde
kabul edilen sapmalardır.

10) Kabul Örneklemesi nedir?

Belirli bir partinin içinde kabul edilemeyecek kadar yüksek bir orandaki ürünlerin özelliklerinin, belirlenen kalite
sınırları dışına çıkması durumunda, bu ürünlerin bir sonraki üretim aşamasına geçmesine veya kullanılmasına
engel olmak amacıyla uygulanan bir tekniktir.
Firmaya dışarıdan giren malzeme veya ürünlerin belli büyüklükteki bir örneklem hacmi muayene edilir ve kalite
özelliklerine uygun olan örneklemlere ilişkin partiler kabul, uygun olmayanlar ise reddedilir.

11) Hangisi yanlıştır?

A) Kaliteyi etkileyen faktörler firma içi ve firma dışı faktörler olarak ikiye ayrılır.
B) İstatistiksel kalite kontrol en az maliyetle zamanında ve doğru veri üretmektir.
C) Muayene, kalite kontrolünün bir fonksiyonudur
D) İstatistiksel kalite kontrol üç yöntemle yapılabilir. ***
E) İstatistiksel Kalite Kontrol Yöntemleri, İstatistiksel proses kontrolü ve ürün kontrolü olarak iki çeşittir.

12)…………birimin sahip olduğu ve bir diğerinden ayırt edilmesine yarayan özelliktir.’’ boş bırakılan yere
hangisi getirilmelidir?
A) Değişken ***
B) Kalibrasyon(Sıfır Ayarı)
C) Proses
D) Muayene

13) Bir prosesten elde edilen ürünler, aynı yöntem ve makinelerin kullanılmalarına karşılık, kalite özellikleri
birbirinin tıpa tıp aynı olmayıp her zaman birbirinden az da olsa gösterdiği farklılığa ne denir.
A) Değişken
B) Standartlaştırma (ISO)
C) Muayene
D) Değişkenlik ***

14) Aşagıdakilerden hangisi prosesdeki değişkenliğin genel nedenlerden değildir?

A) Titreşim
B) Nem
C) Sıcaklık
D) Gerilim dalgalanması
E) Makine aşınması ***

15) Aşagıdakilerden hangisi prosesdeki değişkenliğin özel nedenlerinden değildir?

A) Makine aşınması
B) Titreşim ***
C) Vasıfsız eleman
D) Makina boşlukları
E) Çalışan dikkatsizliği
16) Genel ekonominin optimum düzeye ulaştırılması amacıyla, ilgili kuruluşların bir araya gelerek bir faaliyetin
fonksiyonel gereksinmeler ve güvenlik koşullarına uyularak düzenli biçimde yapılabilmesi için gerekli kuralların
belirlenmesi ve uygulanması prosesine ne denir?
A) Standart
B) Standartlaştırma (ISO) ***
C) Kalibrasyon(sıfır ayarı)
D) Muayene

17) Kalite kontrolü içinde ölçme aletlerinin seçimi, geliştirilmesi, kullanımı, bakım ve kalibrasyonu ile
ölçme yöntemlerinin uygulanmasından oluşan faaliyetlere ……………..denir.
A) Standartlaşma
B) Ölçme tekniği ***
C) Standart
D) Proses

18) ………………üretim aşamasında spesifikasyonlara uymayan ürünlerin ayrılması amacını taşımakla

birlikte, bu tür ürünlerin üretilmesini engellemek veya mümkün olduğu kadar spesifikasyonlara uyumu
sağlamaya çalışmaktır.
A) Kalite kontrol ***
B) Muayene
C) Kalibrasyon
D) Proses

19)………………. Bir ürünün kalite özellikleriyle ilgili ürün tasarımı, üretim ve ölçme vb. konularda
karışıklıktan kurtulmak ve belirli bir düzen kurmak amacıyla “önceden belirlenmiş kurallar” olarak
tanımlanabilir.
A) Kalite kontrol
B) Muayene
C) Kalibrasyon
D) Standart ***

20) Kalite kontrolüyle ilgili işlerin yapılma şeklini gösteren belirli özellikleri tam olarak açıklayan talimat ve
ölçütlerle belirtilen özelliklerdir. Hangisinin tanımıdır?
A) Spesifikasyon ***
B) Standartlaştırma
C) Proses
D) Kalibrasyon

21) Belirli amaçlar için verilerin toplanmasını, işlenmesini, betimlenmesini, çözümlenmesini ve

yorumlanmasını sağlayan araç, yöntem ve teknikleri içeren bilim dalı nedir?
A) Kalite kontrol
B) Matematik
C) Sosyoloji
D) İstatistik ***

22) I. İstatistiksel proses kontrolü

II. Pazar kontrolü
III. Ürün kontrolü
Yukaridakilerden hangileri İstatistiksel kalite kontrol yöntemleridir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) I, II ve III
E) I ve III ***

23) Aşağıdakilerden hangisi kalite spesifikasyonlarındandır?

A) Malzeme ve mamul spesifikasyonları
B) Proses spesifikasyonları
C) Test spesifikasyonları
D) Müşteri spesifikasyonları
E) Hepsi ***

24) ………….: Belirli bir mamülün kalite özellikleriyle ilgili olarak mamul dizaynında öngörülen ve önceden
belirtilen sınırlar içinde kabul edilen sapmalardır.
A) Sapmazsızlık
B) Tolerans ***
C) Hatalı mamül
D) Hatasız mamül

6.ÜNİTE ÇALIŞMA SORULARI

1) Kabul örneklemesi Planları nelerdir?
•Nicel örnekleme Planları
•Nitel örnekleme planları
- Tek aşamalı örnekleme planları: 0<c<n olmak üzere, n tane üründen c veya daha az kusurlu bulunması
durumunda parti kabul, fazla olması durumunda ise parti reddedilir.
- İki aşamalı örnekleme planları: İlk sonucu sağlamak için ikinci bir örneklem yapılmasıdır. n1+n2
- Çok aşamalı örnekleme planları:
- Ardışık örnekleme planı:
- Dodge-Romig örnekleme planları:

2) Kabul örneklemesi planlarında kullanılan .................; partideki kusurlu yüzdesi (p) ile partinin kabul
edilme olasılığı (Pa) arasındaki ilişkiyi gösteren bir grafiktir. Eğri, partinin belirli bir kusurlu oranı ile kabul
edilmesinin veya reddedilmesinin olasılığını gösterir.
İşlem özelliği eğrisi

3) I. ve II. tip hata nedir?

I.tip hata-üretici riski: İyi kalitedeki bir partinin reddedilmesi
II.tip hata-tüketici riski: Kötü kalitedeki bir partinin kabul edilmesi.

4) Kontrol grafiklerinin uygulandığı veri tipleri nelerdir?

- Ölçülebilen özellikler (değişkenler) için kontrol grafikleri
- Ölçülemeyen özellikler (vasıflar) için kontrol grafikleri

5) Kontrol Grafiği Nedir?

Üretimden belirli ve eşit zaman aralıklarında alınan örneklerden elde edilen ölçüm değerlerinin zaman içerisindeki
değişimlerinin gösterildiği grafiklerdir.

6) Neden Kontrol Grafiği?

-Zaman içerisinde proses çıktısındaki varyasyonu göstermek ve kontrol altına almak,
-Proses değişikliği olduğunda bunu tanımlamak,
-Varyasyondaki rasgele etkileri özel etkilerden ayırmak,
-Varyasyon sebeplerini atamada yardımcı olmak,
-Devam eden esasa göre proses problemlerini tanımlamak,
-Operatöre ne zaman harekete geçmeyeceğini ve sistemi çalışmaya bırakacağını söylemek,
-Ürünün üretilmesine katkıda bulunan prosesleri kontrol etmek,
-Proses varyasyonunu azaltmak ve hatalı ürün üretilmesini engellemek,
-Artıktan kurtulmak ve kaybı azaltmak.

Ne Zaman Kontrol Grafiği?

-Üretimin veya prosesin önemli karakteristiklerini ölçerken,
-Gözleme dayanan bir sistemden önlemeye dayanan bir sisteme geçerken,
-Sistemi daha tahmin edilebilir yapmak için dengede tutarken,
-Sistemin yeterliliğini iyileştirirken,
-Dizaynın veya prosesin değişikliğinin etkileyici olduğunu değerlendirirken ve kanıtlarken.

Nasıl Kontrol Grafiği?

-Ölçülecek karakteristik veya kalite özelliği tanımlanır,
-Karakteristiğin, prosesin neresinde ölçüleceği tanımlanır,
-Hangi kontrol grafiğinin kullanılacağı seçilir,
-Örnek büyüklüğü ve ölçüm sıklığı belirlenir,
-Ölçüm alınır,
-Grafik üzerinde ölçümler ve özet istatistikler işaretlenir,
-En az 20 işaretlenen noktadan sonra, merkez çizgi ve kontrol sınırları hesaplanır,
-Kontrol dışı noktalar tanımlanır,
-Varyasyonun özel sebepleri analiz edilir ve bunlar silinir,
-Kontrol dışı noktalara denk gelen örnek verileri silinir,
-Kalan noktalar kullanılarak kontrol sınırları tekrar hesaplanır ve çizim yenilenir.

7) Sistematik Hata Eğilimleri

a) Periyodik dalgalanma
b) Proses ortalamasından kayma
c) İki farklı anakütle

8) ve Tipi Hatalar:
1. tip hata (type 1 error- error): Proses aslında kontrolde olmasına rağmen, özel sebep arayıp düzeltme
yapma yoluna gidilmesi.
2. tip hata (type 2 error- error): Proses aslında kontrol dışı olmasına rağmen,

9) Veri Tipleri
•Ölçülebilen özellikler (değişken nicelikler): Sayısal olarak ölçülebilir ve sürekli bir ölçek üzerinde rakamsal
olarak ifade edilebilir özelliklerdir. Örnek; uzunluk, hacim, ağırlık, sıcaklık vb.
Kalite özelliğini tasvir etmede merkezi eğilim ölçülerinden aritmetik ortalama, dağılım ölçülerinden standart sapma
ve açıklık kullanılır.
•Ölçülemeyen özellikler (vasıflar): Sayısal olarak ölçülemeyen ancak kusurlu-kusursuz olarak sınıflandırılabilen
özelliklerdir.

10) Değişkenler İçin Kontrol Grafikleri nelerdir?

X-Ortalama Grafiği: Süreçte işlem gören ya da çıkan parçaların merkezi eğilimlerini inceler.
Açıklık (R) grafiği: Kitlenin dağılışında zaman içinde bir değişiklik olup olmadığını belirler.
Standart sapma (S) grafiği: Kitlenin zaman içindeki dağılışını inceleyen bir başka grafik türüdür.
Uygulamada X-ort. grafiği S veya R grafiği ile birlikte kullanılır.

11) Belirtici İstatistikler:

Ortalama:Veri setinin merkezi eğiliminin bir ölçüsüdür.

Standart Sapma:Dağılımdaki her bir değerin ortalamaya

göre ne uzaklıkta olduğunu gösteren bir ölçüdür.

Açıklık:
-Bir başka dağılım ölçüsüdür.
-Veri setindeki en büyük ve en küçük değer arasındaki
farkı ifade eder.
12) Partide kusurlu yüzdesi P ile partinin kabul edilmesi olasılığı (Pa) arasındaki ilişkiyi gösteren grafiğin
adı nedir?
İşlem özelliği eğrisi

12) X-ort. ve R Kontrol Grafikleri

-Üretimden alınan örneklerin hacimleri 10’dan küçük olduğunda (n<10) X-ort. grafiği ile birlikte R grafiğinin
kullanılması tercih edilir.
-Üretimin doğru bir görünüşünü elde edebilmek için genellikle 4 veya 5 birimden oluşan 20-25 alt grup örneklem
olarak seçilir.
-X-ort. ve R grafiklerinde kontrol sınırları standartların belli olması ve olmaması durumlarına göre ayrı ayrı
belirlenir.

13) 0<c<n olmak üzere, n tane ürünün c veya daha az kusurlu bulunması durumunda parti kabul, fazla
olması durumunda ise parti reddedilir. Bu tanım hangisine aittir?
a) Tek aşamalı örnekleme planları ***
b) Ardışık aşamalı örnekleme planları
c) Dodge-Romig örnekleme planı
d) İki aşamalı örnekleme planı

14) İşlem özelliği eğrilerinde 1.tip hata-üretici riski tanımı nedir?

a) Kötü kalitedeki bir partinin kabul edilmesi
b) İyi kalitedeki bir partinin reddedilmesi ***
c) Kötü kalitedeki bir partinin reddedilmesi
d) İyi kalitedeki bir partinin kabul edilmesi

15) Süreçte işlem gören ya da çıkan parçaların merkezi eğilimlerini inceleyen grafik türü hangisidir?
a) Açıklık (R) grafiği
b) X-Ortalama grafiği ***
c) Standart sapma (S) grafiği
d) Ortalama değişken grafiği

16) Üretimden alınan örneklerin hacimleri 10’dan küçük olduğunda (n<10) hangi grafik ya da grafikler
kullanılır?
a) Standart sapma (S) grafiği
b) Açıklık (R) grafiği
c) X-ortalama grafiği ile birlikte R grafiği ***
d) X-ortalama grafiği

17) Aşağıdakilerinden hangisi ilk sonucu sağlamak için ikinci bir örneklem yapılmasıdır?
a) İki aşamalı örnekleme planı ***
b) Tek aşamalı örnekleme planı
c) Çok aşamalı örnekleme planı
d) Ardışık örnekleme planı

7.ÜNİTE ÇALIŞMA SORULARI

1) X-Ort. Ve S kontrol grafikleri nerde kullanılır?
-Üretimden alınan örneklerin büyüklükleri 10 veya daha fazla (n 10) olduğunda R grafiği yerine S grafiği
kullanılır.
n 10 durumunda R’nin etkinliği, dolayısıyla güvenilirliği azaldığından dağılım ölçüsü olarak standart sapma tercih
edilir.
-X-ort. ve S grafikleri için de standartların belli olması ve olmaması durumu söz konusudur.

2) Vasıflar İçin Kontrol Grafikleri:

-p (kusurlu oranı) grafiği: Prosesten alınan örneklerin kusurlu oranlarını inceleyen grafik türüdür.
-Stabilize p grafiği: Örnek ölçümlerinin eşit olmaması durumunda kullanılan grafiktir.
-np (kusurlu sayısı) grafiği: Kusurlu sayılarıyla oluşturulan grafiklerdir.
-c (örnek başına kusur sayısı) grafiği: Her bir örnek için toplam kusur sayıları dikkate alınarak hazırlanan
kontrol grafiğidir.
-u (birim başına kusur sayısı) grafiği: Tek bir birimdeki hataları incelemek için kurulan kontrol grafiğidir.
-p (kusurlu oranı) Grafiği: p grafiklerinde, oran söz konusu olduğu için, üretim sürecinden daha büyük hacimli
örnekler alınmalıdır.
Kriter olarak; np>1 olacak şekilde n’in tespit edilmesi tavsiye edilir. Örneğin, kusurlu oranı p=0.05 ise np>1
durumunun sağlanması için n>20 olmasına dikkat edilmelidir.
Anakütle kusurlu oranı belli değilse şansa bağlı olarak alınacak yeterince büyük bir örnekteki kusurlu oranı esas
alınarak örnek büyüklükleri ayarlanır.

3) Üretimden alınan örneklerin büyüklükleri 10 veya daha fazla (n 10) olduğunda hangi grafik kullanılır?
R grafiği yerine S grafiği kullanılır

4) ................. nde kontrol sınırları standartların belli olması ve olmaması durumlarına göre ayrı ayrı
belirlenir.
X-ort. ve R grafikleri

5) Prosesten alınan örneklerin kusurlu oranlarını inceleyen grafik türü hangisidir?

p (kusurlu oranı) grafiği

6) Örnek ölçümlerinin eşit olmaması durumunda kullanılan grafik türü hangisidir?

Stabilize p grafiği

7) Kusurlu sayılarıyla oluşturulan grafikler hangisidir?

np (kusurlu sayısı) grafiği

8) Tek bir birimdeki hataları incelemek için kurulan kontrol grafiği hangisidir?
u (birim başına kusur sayısı) grafiği

9) p (kusurlu oranı) Grafiği ile ilgili hangisi doğrudur?

a) Oran söz konusu olduğu için, üretim sürecinden daha büyük hacimli örnekler alınmalıdır.
b) Kriter olarak; np>1 olacak şekilde n’in tespit edilmesi tavsiye edilir. Örneğin, kusurlu oranı p=0.05se np>1
durumunun sağlanması için n>20 olmasına dikkat edilmelidir.
c) Anakütle kusurlu oranı belli değilse şansa bağlı olarak alınacak yeterince büyük bir örnekteki kusurlu oranı esas
alınarak örnek büyüklükleri ayarlanır.
d) Hepsi ***