St. Vincent de Ferrer College of Camarin, Inc.

SVFC Compound, San Vicente Ferrer St. Area D, Brgy. 178 Camarin Caloocan City, 1400

Defense Presentation

Mga Dahilan ng Teenage Pregancy sa

Pilipinas at Epekto nito sa Ekonomiya
Kabanata 1-5
Santos, Jelliane
Belza, Diana Rose
Galit, Argie
Duallo, Brent Adlai
G. Joseph T. Loyogoy
Guro sa Pagsulat sa Filipino sa Piling Larangan
KABANATA 1

Panimula PAKSA
“Mga Dahilan ng Teenage Pregnancy sa
Sa panahon ng pagdadalaga o pagbibinata, may Pilipinas at Epekto nito sa Ekonomiya”
mga nakakaranas o nakakadarama ng peer pressure
o ang pagpili mong gawin ang mga bagay dahil
gusto mong madama na tanggap at pinahahalagahan TANONG
ka ng iyong mga kaibigan, kahit na karaniwang Bakit mahalagang gawaan ng isang
hindi mo naman ito gagawin na makipagkaibigan at Pananaliksik ang ganitong paksa?
maging katulad ng ilang kabataan. Maraming
pagkakataon na ang mga kabataan ay
naiimpluwensyahang makipagtalik sa dahilan na LAYUNIN
sila ay natutukso, sa kabila nito ang kakahinatnan Upang mas maging makabuluhan ang ganitong
na maari nilang maranasan. Nangyayari ang paksa pagdating sa mga kabataan lalo na sa
ganitong sitwasyon dahil ang akala ng mga henerasyong mayroon ang bansa. At sa gayon,
kabataan ay uso at cool ang pagkakaroon ng malaman ang mga sanhi at epekto sa
responsibilidad sa murang edad, kadalasan naman pagkakaroon ng anak sa murang edad.
ay biglaan ang mga pangyayari at nabuntis na
lamang.
KABANATA 1

Layunin Layunin din na malaman ang sanhi ng

mga ito sa pamamagitan ng pananaliksik sa
 isyung dapat tugunan ng ating gobyerno at
1). Layunin ng pananaliksik na ito maglaganap
makapagbigay ng impormasyon sa mga tao
ng kamalayan ukol sa ganitong isyu sa bansa.
 para maging bukas ang kanilang kaisipan sa
2). Upang malaman ang mga sanhi at epekto
isyu na pagbubuntis ng maaga o tinatawag na
nito hindi lamang sa buhay kundi sa
teenage pregnancy. Ito rin ay nakakatulong sa
ekonomiya ng Pilipinas.
 mga magulang upang magabayan ang
3). Pagsulong sa mga posibilidad na
kanilang mga anak na hindi humantong sa
makatulong upang maiwasan ang ganitong
mga ganitong pangyayari at maging bukas
paglaganap.
 ang isipan ng mga tao sa ating kumunidad
4). Pag-iwas sa pagpapalaglag o aboryson.
lalo na ang pag-iwas sa tukso. Ang paraan
nito sa pagpuksa ng teenage pregnancy ay
ang pagkakaroon ng “Sex Education”.
KABANATA 1

Suliraning Susuriin Ayon sa artikulong isinagawa o isinalaysay

1. Ano ang demograpikong pagkakakilanlan ng mga ni Irish Mae Manlapaz sa website na
respondente batay sa mga sumusunod: ph.theasianparents.com, nagiging resulta ng
 1.1 Edad maagang pagbubuntis ang pagiging
 masakitin ng mga naging ina, at posible din
1.2 Kasarian
silang maging problema kaugnay ng
 1.3 Kalagayang Sosyal ekonomiya. Ang mga nagbubuntis sa murang
2. Ano ang epekto ng maagang pagbubuntis sa buhay ng edad ay laging hindi nakakakapagtapos ng
isang menor de edad lalo na sa ekonomiya ng Pilipinas? pag-aaral. Dagdag pa, mas maliit ang
 2.1 Populasyon maaaring makuhang sahod at kita dahil sa

pagtigil ng pag-aaral. Nagiging direkta itong
2.2 Trabaho
epekto sa ating bansa. Maliban sa may
 2.3 Kalusugan direktang epekto sa sanggol ang maagang
 2.4 Ekonomiya pagbubuntis, may epekto rin ito sa iyong
3. Paano makakatulong ang pananaliksik na ito sa mga kalusugang pisikal at maging mental.
tao lalo na sa mga kabataan ngayon?
KABANATA 1 Mahalaga rin na pag-aralan ang
ganitong kaso upang magkaroon ng
kamalayan ang bawat isa sa isyu na pinag-
Kahalagahan ng Pananaliksik aaralan, mahalaga na may alam ang bawat
kabataan sa komunidad patungkol sa
- Upang maging responsable sa desisyon na kanilang gagawin na
pananaliksik na ito. Karamihan sa mga
maaring magkaroon ng malaking epekto sa buhay: Sa ganitong
paraan mas magiging makabuluhan ang kanilang kaalaman sa kung kabataan ang nagsisi dahil sa pagkakamali
ano ang posibleng maganap kapag sila ay maagang nagbuntis at na kanilang nagawa sapagkat biktima rin
nanganak. sila ng ating lipunan na walang
- Sa mga magulang na magabayan ng maayos ang kanilang mga kamalayan at sila ay madaling natukso,
anak sa tamang landas at hindi humantong sa hindi inaasahang kailangan may alam din ang mga
pangyayari: Sa pamamaraan na ganito, maaring mailayo ng mga magulang dahil sila ang unang
magulang ang kanilang anak sa tukso at hindi mangyari ang maagang maggagabay sa kanilang mga anak
pagbubuntis. patungo sa maganda pamumuhay.
- Para rin magkaroon ng kaalaman hindi lamang sa sanhi at Sobrang mahalaga na meron ganitong
epekto ng maagang pagbubuntis kundi malaman kung paano rin pag- aaral dahil sa makabagong
ito nakakaapekto sa ekonomiya ng Pilipinas: Nitong kasagsagan ng henerasyon ay mas bukas na ang mga tao
pandemya, mas lalong bumaba ang porsyento sa ekonomiya ng pagdating sa ganitong usapan na
Pilipinas na umabot sa Ayon sa APEC Policy Support Unit (PSU) ,
kinakailangan mas mapapadaling mabigay
ang APEC na pang-rehiyonal na ekonomiya ay nakakontrata ng 3.7
ang mensahe sa mga magulang at
porsyento noong unang kalahati ng 2020.
kabataan.
KABANATA 1
Saklaw at Limitasyon
Ang mga taong nakuhanan ng mga
impormasyon ay mula sa iba’t-ibang lugar sa
Pilipinas na siyang nakipagkooperatiba upang
matugunan ang mga pangangailangan sa
pananaliksik sa ito. Ang pananaliksik na ito ay
nakatuon sa “Mga Dahilan ng Teenage Pregancy
sa Pilipinas at Epekto nito sa Ekonomiya” sa mga
kabataan gulang 13 hanggang 19 na kung saan
deskriptibong pamamaraan ang gagamitin upang
mas maunawaan ng mambabasa ang nais
iparating. Sa pag-aaral na ito nakatuon ang mga
karanasan ng mga menor de edad na maagang
nagbuntis mula sa iba’t-ibang panig sa Pilipinas.
Naglalaman ito ng Kapakinabangan, Limitasyon
at Rekomendasyon sa kung ano mga naging
ganap sa kanilang buhay habang nangyayari ang
ganitong isyu.
Ito rin ay lilimitahan sa dalawangpu’t walong (30)
respondenteng sasagot sa sinasagawang sarbey na
siyang magsisilbing datos ng pananaliksik na ito.
Nilimitahan lamang ang mga isinasaad sa pananaliksik
na ito upang hindi makasakit sa ibang mambabasa. Ito
ay para lamang sa mga tres (13) pataas na kalahok at
hindi na baba pa, nangangahulugan itong hindi maaring
makilahok ang mga dose (12) pababa at kinakailangan
ng patnubay ng magulang dahil sa ibang sensitibong
nakapaloob sa pananaliksik na isinasagawa. Ang pag-
aaral na ito ay isasagawa sa Marso 2023 at inaasahang
magtatapos sa Mayo 2023. Ang mga respondente ay
pinili gamit ang Simple Random Technique.
Magmumula ang mga respondante sa St. Vincent de
Ferrer College at iba pang paraalan sa Pilipinas. Ang
pag-aaral ay nakatuon sa mga epekto ng teenage
pregnancy sa Pilipinas at Ekonomiya.
KABANATA 1

Kahulugan ng Terminolohiya
Ang bawat terminong mababanggit ay nakapapaloob ng mga
sulating pananaliksik. Ang mga terminong ito ay makatutulong
hindi lang upang maunawaan kundi mas mapalawak ang
kalaaman ukol dito at kanilang mas mapamilyar ang mga
salitang andito. Nagmula ang mga salitang inilagay sa mga
diksyunaryo, internet, aklat atbp.

Aborsyon APEC (Asia-Pacific Economic)

- Sa pangkalahatan, ang "pagpapalaglag" o
abortion sa Ingles ay tinutukoy sa inuudyokang
pagpapalaglag sa panahon ng pagbubuntis; sa
medikal na pagtawag, tinatawag na nakunan ang
babae kung ang pagpapalaglag ay nangyari bago
ang ika-dalawampung linggo ng pagbubuntis,
kung saan ito ay tinuturing na hindi pa buhay.
- Isang poro ng mga 21 bansa na napaligiran ng
Karagatang Pasipiko o mga rehiyon
(pinamagatang 'kasaping-ekonomiya') upang
talakayin ang ekonomiyang panrehiyon,
kooperasyon, kalakalan at pamumuhunan.
KABANATA 1

Kahulugan ng Terminolohiya
Civil Registry
 Birth Control Pills
Ito ay isang tuluy-tuloy,
- Ang mga hormone sa birth control pills ay pumipigil sa permanente at sapilitang pagtatala
pagbubuntis sa pamamagitan ng: Paghinto o pagbabawas ng ng mahahalagang pangyayaring
obulasyon (paglabas ng itlog mula sa obaryo). Pagpapalapot nagaganap sa buhay ng isang
.
ng cervical mucus upang hindi makapasok ang semilya sa indibidwal tulad ng kapanganakan,
matres. kasal, at kamatayan, gayundin ang
 Cervix mga utos ng korte, at mga legal na
instrumento na nakakaapekto sa
- Ang sipit-sipitan ay ang panlabas na dulo ng bahay-bata na
kanyang katayuang sibil sa
kahugis ng o may pagkakatulad sa leeg ng tao, kaya't
naaangkop na mga rehistro ayon sa
tinatawag ding leeg ng bahay-bata.
ipinag-uutos ng Batas Blg. 3753,
ang Civil Registry Law.
KABANATA 1

Kahulugan ng Terminolohiya
PSTD (Post Traumatic Stress
 HIV (Human Immunodeficiency Virus) Disorder)
- Inaatake ng Human Immunodeficiency Virus (HIV) ang- Isang karamdaman na nabubuo sa ilang
immune system na nagpapahirap sa katawan na labanan ang tao na nakaranas ng nakakagulat,
mga impeksyon kapag ito ay pumasok sa isang host, nakakatakot, o mapanganib na
.
pinapahina ng HIV ang immune system sa pamamagitan ng pangyayari. Natural na makaramdam
pag-atake sa mga cells na ginagawa ng katawan para labanan ng takot sa panahon at pagkatapos ng
ang lahat ng uri ng impeksyon sa ating katawan at kung hindi isang traumatikong sitwasyon. Ang
ginagamot ang HIV, maaari itong humantong sa AIDS takot ay nag-trigger ng maraming split-
(Acquired Immunodeficiency Syndrome). Sa kasalukuyan ay second na pagbabago sa katawan upang
walang mabisang lunas. makatulong sa pagtatanggol laban sa
panganib o upang maiwasan ito.
KABANATA 1

Teoretikal/Konseptuwal na Ang mga teorya

patungkol dito ay kung

Balangkas ano nga ba ang mga

posibilidad na
Ang punto ng pananaliksik na ito ay malaman ang mga sanhi at epekto mangyari kapag
ng maagang pagbubuntis sa isa isang menor de edad at sa ekonomiya ng maagang nagkaroon ng
Pilipinas. Naglalayon ang teoryang ito na maging solusyon sa mga anak ang isang menor
suliranin ng paksang inaaral.
de edad. Ayon sa
nakalap na
impormasyon, maaring
makaranas ng mga
kumplikadong sakit
ang isang menor de
edad kapag kinaya ang
pagdadalang tao sa
sobrang aga.
KABANATA II
Ang Pilipinas ay isa sa pinakamataas na bilang ng
kapanganakan ng kabataan sa mga bansa sa Timog
Silangang Asya. Noong 2019, idineklara ng Philippines
National Economic and Development Authority (NEDA)
ng “National Social Emergency” dahil sa bilang ng teenage

Kaugnay pregnancy. Naitala ng Commission on Population and

Development noong 2019 na halos pitong babae, edad
sampu hanggang labing-apat, ang nanganak araw-araw

na 2,411 na babae sa taong iyon.

Ang panganganak sa pagdadalaga ay nagdadala ng mas

Literatura mataas na panganib para sa hindi magandang resulta sa

kalusugan para sa ina at anak; at mas bata ang kabataan,
mas malaki ang panganib. Ang pagbubuntis sa panahon ng
pagdadalaga ay nauugnay sa mas mataas na panganib ng
mga problema sa kalusugan tulad ng anemia, sekswal mga
impeksyon na ipinadala (STIs), pagdurugo ng postpartum,
at hindi magandang resulta sa kalusugan ng isip tulad ng
depresyon, at maging ang pagpapakamatay.
KABANATA II
Kaugnay na Literatura
Ang Pilipinas ay isa sa pinakamataas na bilang ng kapanganakan ng kabataan sa
mga bansa sa Timog Silangang Asya. Noong 2019, idineklara ng Philippines
National Economic and Development Authority (NEDA) ng “National Social
Emergency” dahil sa bilang ng teenage pregnancy. Naitala ng Commission on
Population and Development noong 2019 na halos pitong babae, edad sampu
hanggang labing-apat, ang nanganak araw-araw 2,411 na babae sa taong iyon.

Ang panganganak sa pagdadalaga ay nagdadala ng mas mataas na panganib

para sa hindi magandang resulta sa kalusugan para sa ina at anak; at mas bata ang
kabataan, mas malaki ang panganib. Ang pagbubuntis sa panahon ng pagdadalaga
ay nauugnay sa mas mataas na panganib ng mga problema sa kalusugan tulad ng
anemia, sekswal mga impeksyon na ipinadala (STIs), pagdurugo ng postpartum, at
hindi magandang resulta sa kalusugan ng isip tulad ng depresyon, at maging ang
pagpapakamatay.
KABANATA II
Kaugnay na Literatura
Ang Responsible Parenthood and Reproductive Health Act of 2012 (Republic Act
No.10354), na mas kilala bilang Reproductive Health Law ay naglalayong maikalat ang
kaalamantungkol sa Reproductive Health, tulungang maipaabot nang mas madali ang
mga ligtas atmodernong pamamaraan ng kontrasepsyon, tulungan ang mga pamilya sa
mas maayos na pagpaplano ng pagbuo sa pamilya, at pangangalaga sa kalusugan ng
mga ina. Bukod dito malakiang magiging pakinabang nito sa mga kabataan lalo na sa
mga kababaihan, lalo na ang mgakabilang sa sector ng mahihirap. . Ayon sa pag-aaral
ng United Nations Population Fund, 21% lamang ng mga kababaihan ang may sapat na
kaalaman o malayang nakakagamit ng mga modernong pamamaraan ng kontrasepsyon.
Mataas din ang bilang ng mga kababaihang nanganibang buhay o kaya ay namamatay
dahil sa kakulangan ng sapat na kalinangan ukol sareproductive health. Ngunit dahil sa
mga probisyon ng bagong batas, inaasahang mas tataas paang bilang ng mga
makakagamit ng modern birth control methods, at mapapababaang bilang ng
pagkamatay sa mga kababaihan.
 KABANATA II
Kaugnay na Literatura
Ayon kay Dr. Arlene Ricarte Bravo, active consultant OB-Gyne mula sa , may tatlong uri ng birth control pills na
maaaring gamitin ang mga babaeng nais mapigilan ang hindi planadong pagbubuntis. Ito ay ang combination
pills, progestin-only pills at emergency contraceptive pills.
- 1.) Combination Pills - Pagpapaliwanag ni Dr. Bravo, mayroong dalawang components ang combination
pills—ang estrogen at progesterone. Sa pag-inom ng combination pills ay napipigilan nito ang katawan ng isang
babae sa pag-o-ovulate. Nangyayari ito sa pamamagitan ng pagpigil ng pills na mag-release ng egg ang ovaries.
Pinapakapal rin nito ang cervical mucus para mahirapan ang sperm na mag-travel sa uterus at makapag-fertilize
ng egg.
- 2.) Progestin-only Pills - Ganito rin ang ginagawa ng progestin-only pills o POP na pangalawang uri ng
pills na ipinapayong gamitin ng mga nagpapasusong ina. “Progestin-only pills naman ay para sa nagbe-breastfeed
dahil hindi puwedeng ma-receive ng baby ‘yong component na estrogen, so purely progesterone.” Ang progestin-
only pills ay tinatawag ring progesterone-only pills.
 KABANATA II
Kaugnay na Literatura
- 3.) Emergency contraceptive pills - Ang pangatlong uri ng pills ay ang tinatawag na emergency contraceptive
pills o ECP. Hindi tulad ng combination at progestin-only pills, ang emergency contraceptive pills ay iniinom
lang matapos makipagtalik.
- Maari silang makaranas ng Nausea, Headache, Pagsusuka, Pananakit ng Suso, Spotting, Weight Gain, Acne,
Mood Changes, Missed Periods, Kawalan ng gana sa Sex at Vaginal Discharge. Ang tableta ay ligtas para sa
karamihan ng mga babae na gamitin. Gayunpaman, iniugnay ng pananaliksik ang paggamit nito sa ilang mga
panganib. Samakatuwid, bago uminom ng mga birth control pills, mahalagang talakayin ang mga indibidwal
na kadahilanan ng panganib sa isang tagapagbigay ng pangangalagang pangkalusugan.
KABANATA 3

Metodolohiya
Ang Metodolohiya at Pamamaraan ng Pananaliksik ay tumutukoy sa isang
sestimatikong kalipunan ng mga metodo o pamamaraan at proseso ng imbestigasyon na
ginagamit sa pangangalap ng datos ng isang pananaliksik. Sa ganitong paraan, mas
mapapadali ang pagsasa-ayos ng mga impormasyong nakalap at mas maging
makabuluhan ang bawat datos na matatanggap mula sa mga taong iimbestigahan na
siyang magsisilbing gabay sa pananaliksik na isinasagawa upang magkaroon ng bagong
kaalaman ukol sa paksang “Mga Dahilan ng Teenage Pregnancy sa Pilipinas at Epekto
nito sa Ekonomiya”.
KABANATA 3

Disenyo ng Pananaliksik
Ang naisagawang pananaliksik ay gumamit ng Deskriptibong Metodolohiya ng
Pananaliksik. Maraming uri ng Deskriptibong Pananaliksik, subalit napili ng mananaliksik
na gamitin ang “Descriptive Survey Research Design” na siyang naglalaman ng
talatanungan (survey questionnaire) para makalikom ng mga impormasyon o datos. Mas
mapapadali ang pagsasagawa sa disensyong ito sapagkat mas magiging maayos ang mga
impormasyong nakalap mula sa maraming repondente.
 KABANATA 3

Pamamaraan ng Pagpili ng Respondente

Ang mga mananaliksik sa pag-aaral na ito ay gumamit ng mga piling mag-aaral upang maging respondenteng kasangkapan sa
pananaliksik. Ang iba ay mula pa sa iba’t-ibang lugar upang mahingi ang kanilang mga kasagutan sa sarbey na isinagawa. Kung kaya
ang bawat mga kwantitatibong datos na nakalap ng mga mananaliksik mula sa mga respondante ay balido na siyang makikita sa
talahanayan at grapiko na nasa Kabanata III at Kabanata IV ng pananaliksik na ito. Ang napiling respondente sa pagsusuring ito ay
ang mga taong marapat na sumagot sa talatanungan isinagawa, mga mag-aaral at mga magulang. Malayang pumili ang mga
mananaliksik ng tatlongpu (30) sa mga halong taong sumagot at nakapanayam.
KABANATA 3

Sampling na Gagamitin

Gumamit ito ng Simple Random Sampling na kung saan ang isang simpleng random na
sample ay isang random na piniling subset ng isang populasyon. Sa pamamaraang ito ng
sampling, ang bawat miyembro ng populasyon ay may eksaktong pantay na pagkakataon
na mapili. Ang pamamaraang ito ay ang pinaka-tapat sa lahat ng mga pamamaraan ng
probability sampling, dahil nagsasangkot lamang ito ng isang random na pagpili at
nangangailangan ng kaunting kaalaman tungkol sa populasyon at gagamit ng Slovin’s
Formula.
KABANATA 3

Sampling na Gagamitin
KABANATA 4

Paglalahad ng Datos
Ang bawat talahanayan ay nagsasaad ng bilang ng mga tugon o saloobin ng bawa trespondente
ayon sa isinagawang sarbey at interbyu. Nakasaad din dito ang porsyentong nakamit ng bawat tugon
at bawat bilang ay may guildlines na kasagutan:

Edad
3.20% 3.20%
3.20%

16.10%

9.70%

9.70%

19.40%
12.90%

19.40%

14 15 16 17 18 19 20 21 25
KABANATA 4
Paglalahad ng Datos
Ang kabuuang bilang ng mga sumagot ay
tatlongpu (30) na mga mag-aaral mula sa iba’t-
ibang paaralan sa Pilipinas, ang karamihan ang
nagmula sa St. Vincent de Ferrer College of
Camarin, Inc. Ayon sa kanilang edad,
pinakamaraming sumagot ang mga edad labing pito
(17) at labing walo (18) na may 19.4%. Sumunod
naman ang labing apat (14) na may 16.1%, labing
anim (16) na may 12.9%, labing lima (15) at labing
siyam (19) na may 9.7% at dalawangpu (20),
dalawangpu’t isa (21), dalawangpu’t dalawa (22) at
dalawangpu’t lima (25) na pare-parehong may
3.2%.
Ayon sa isinagawang sarbey, madami ang
sang-ayon sa pagpapatupad ng Sex
Education bilang isang kurikulum sa
paaralan. Magsisilbi itong ebidensya sa
kanilang mga sinang-ayunan at hindi
sinang-ayunan at magsisilbing gabay ang
kanilang mga sagot upang makatulong sa
pananaliksik na ito. Karamihan sa mga
sumagot ay kabataan kung saan naiitindihan
na nila ang konsepto ng ganitong isyu at sila
ay may kaalaman na pwede pa nila ipasa sa
mga hindi pa nakaka-alam.
KABANATA 5

Lagom
Ang pag-aaral na ito ay isinagawa upang
matukoy ang mga dahilan ng teenage pregnancy sa
pilipinas at epekto nito sa ekonumiya ng bansa. Ang
mga mananaliksik ay nangalap ng mga
impormasyon sa pagkakakilanlan ng mga mag-
aaral, magulang, at mga batang babae na nakaranas
ng pagbubuntis sa murang edad

KONKLUSYON
Karamihan sa mga respondente ay mag aaral ng st. Vincent de Ferrer college. Kami ay nabigyan ng
pahintulot at kusang sumagot sa aming surbey upang kunin ang kanilang opinion patungkol sa aming
pananaliksik. Karamihan naman sa respondente ay may edad na labing anim (16) na mag-aaral at ang
naglalarong mula labing pito (17) hanggang labing walo (18) ang edad ng karamihan sa respondente
na sa loob at labas ng paaralan ng St. Vincent de Ferrer college. Sa interview labing walo (18)
hanggang labing siyam (19) sa mga batang naging ina na. Karamihan sa mga respondenteng
magulang at mag-aaral ay sumang-ayon sa mga isinagawang surbey at interview.
 KABANATA 5

Rekomendasyon
Matapos ang masuring pagkalap ng mga kailangang datos nabuo ng mga mananaliksik ang mga rekomendasyon na ito:

1. Ang sex education ay dapat idagdag sa kurikulum sa bawat antas ng paaralan upang mabigyan ang mga mag-aaral ng wastong
kaalaman. Ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman ukol sa sex o pakikipagtalik ay maaaring maging dahilan sa pagbawas ng
paglubo sa populasyon sa ating bansa, ngunit dapat ay maging maingat sapagturo nito sapagkat ito ay sensitibong usapin.
2. Ang kabataan ay dapat may sapat na gabay at disiplina ng kanilang mga magulang upang sila ay hindi maging pariwara, dagdag
pa ay dapat nilang magapag usapan ang isyung ito sa kanilang kakayahan, lagi ding bigyan ng pansin at mahalin.
3. Dapat ay maipaliwanag sa mga kabataan ang maaaring epekto ng pagkakaroon ng anak sa murang edad sa kanilang kalusugan.

4. Sana ay maimulat sa kabataan na ang pakikipagtalik ay isang sagradong bagay na para lamang sa mga legal na mag-asawa at ito
ay may kaakibat na responsibilidad na maaaring hindi pa nila ito kayang pasanin
5.Sa kabataan, tunay nga na iba na ang panahon ngayon kung ikukumpara sa panahon noon, kung kaya’t sana kasabay ng
pagbabagong nagaganap sa ating mundo huwag sana nilang kalimutan ang pagkakaroon ng takot sa Diyos, ang pagsunod sa mga
magulang, at huwag masyadong maging liberal pagdating sa usaping seks.