MODYUL 13

MGA ISYUNG MORAL

TUNGKOL SA BUHAY
 ANO ANG
KAHULUGAN NG
SALITANG ISYU?
AYON SA AKLAT NA “PERSPECTIVE:
CURRENT ISSUES IN VALUES EDUCATION”
ANG BUHAY NG TAO AY MAITUTURING NA
PANGUNAHING PAGPAPAHALAGA. ANG
ISANG TAO AY HINDI MAAAARING GUMAWA
AT MAG-AMBAG SA LIPUNAN KUNG WALA
SIYANG BUHAY. ANG ISANG TAO AY DAPAT
UNANG ISILANG UPANG MAPAUNLAD ANG
KANIYANG SARILI AT MAKAPAGLINGKOD
SA KAPUWA, PAMAYANAN, AT BANSA. KAYA
KINAKAILANGANG ISILANG AT MABUHAY
SIYA.
ANG ISYU AY ISANG MAHALAGANG
KATANUNGAN NA KINAPAPALOOBAN NG
DALAWA O HIGIT PANG MGA PANIG O
POSISYON NA MAGKAKASALUNGAT AT
NANGANGAILANGAN NG MAPANURING
PAG-AARAL UPANG MALUTAS.
MGA ISYU
TUNGKOL
SA
BUHAY
1. ANG PAGGAMIT NG
IPINAGBABAWAL NA GAMOT
ISA SA MGA ISYUNG MORAL NA
KINAKAHARAP NG ATING LIPUNAN
NGAYON.
AYON KAY RAMON AGAPAY, ITO AY ISANG
ESTADONG SIKIKO “PSYCHIC” O PISIKAL
NA PAGDEPENDE SA ISANG MAPANGANIB
NA GAMOT, NA NANGYAYARI MATAPOS
GUMAMIT NITO NANG PAULIT-ULIT AT SA
TULOY-TULOY NA PAGKAKATAON.
1. DEPRESSANTS/LAXATIVES
- NAKAPAGPAPABAGAL NG TAKBO NG ISIP
AT NG KILOS NG TAO.

MGA HALIMBAWA:
BARBITURATES
HEROIN (SNOW, DRAGON, WHITE HORSE)
ANTI-ANXIETY TRANQUILIZERS (VALIUM,
XANAX, LIBRIUM, ETC.)
DAHIL SA DROGA, ANG ISIP NG
TAO AY NAGIGING BLANK SPOT.
NAHIHIRAPAN ANG ISIP NA
IPROSESO ANG IBA’T IBANG
IMPORMASYON NA
DUMADALOY DITO.
 ILEGAL NA DROGA
MGA URI AT HALIMBAWA
2. STIMULANTS
- NAKAPAGPABILIS NG TIBOK NG PUSO
- “HIGH”

MGA HALIMBAWA:
COCAINE (COKE, CRACK)
METHAMPHETAMINE (METH, SHABU)
3. HALLUCINOGENS
- NAKAAAPEKTO SA CENTRAL NERVOUS
SYSTEM NA NAKAPAGDULOT NG MGA GUNI-
GUNI O DELUSYON.

MGA HALIMBAWA:
LSD (LYSERGIC ACID DIETHYLAMIDE)
ECSTACY
4. NARCOTIC ANALGESICS
- PAIN RELIEVER

MGA HALIMBAWA:
MORPHINE
OPIUM
CODEINE
5. CANNABIS
- MARIJUANA

IBA PANG MGA KATAWAGAN:

WEED
GRASS
POT
TSONGKE O CHONGKE
2. ALKOHOLISMO
- LABIS NA PAKONSUMO O PAG-INOM NG
ALAK
- ILAN SA MASAMANG EPEKTO NG
ALKOHOLISMO SA TAO AY:
1. UNTI-UNTING NAGPAPAHINA NG
ENERHIYA
2. NAGPAPABAGAL NG PAG-IISIP
3. SUMISIRA SA KAPASIDAD NA MAGING
MALIKHAIN
MAIKLING KASAYSAYAN:
CHINA 7OOO B.C.
CAUCASUS 6000 B.C. “WINE”
INDIA 3000 B.C. “SURA”
GREECE “MEAD”
“DIONYSUS” – DIYOS NG ALAK
KALIMITANG SANGKAPNG ALAK AY
PINAGHALONG TUBIG, HONEY, BARLEY,
PRUTAS
3. ABORSYON O PAGPAPALAGLAG
PAG-ALIS NG FETUS O SANGGOL SA
SINAPUPUNAN NG INA.

ANG ISYU SA ABORSIYON AY

NAGBIGAY-DAAN UPANG MAGKAROON NG
DALAWANG MAGKASALUNGAT NA
POSISYON SA PUBLIKO: ITO AY ANG PRO-
LIFE AT PRO-CHOICE
 URI NG ABORSIYON
1. KUSA (MISCARRIAGE) ITO AY ANG
PAGKAWALA NG SANGGOL SA NATURAL
NA PANGYAYARI, HINDI GINAMITAN NG
MEDIKAL O ARTIPISYAL NA PARAAN.
2. SAPILITAN (INDUCED) ITO AY ANG
PAGPAPAALIS NG ISANG SANGGOL SA
PAMAMAGITAN NG PAG-OPERA O PAG-
INOM NG GAMOT.
 MGA URI NG INDUCED ABORTION
1. DILATION AND CURETTAGE (D&C) –
ISINASAGAWA HABANG NASA MAAGA
PANG ESTADO NG PAGBUBUNTIS,
HANGGANG 13 WEEKS.
2. DILATION AND EVACUATION (D&E) –
ISINASAGAWA SA 2ND TRIMESTER NG
PAGBUBUNTIS, 14 WEEKS PATAAS.
3. DILATION AND EXTRACTION (D&X) –
ISINASAGAWA KUNG ANG PAGBUBUNTIS
AY 18 WEEKS PATAAS.
 ANG PRINSIPYO NG DOUBLE EFFECT

AYON KAY STO. TOMAS DE

AQUINO, MAY MGA ORAS KUNG
KAILAN ANG ISANG KILOS NA
NARARAPAT GAWIN AY MAAARING
MAGDALA NG MABUTI AT
MASAMANG EPEKTO.
APAT NA KONDISYON NG PRINSIPYO NG
DOUBLE EFFECT

UNA, ANG LAYUNIN NG KILOS AY

NARARAPAT NA MABUTI.

IKALAWA, ANG MASAMANG EPEKTO AY

HINDI DAPAT DIREKTANG NILAYON
NGUNIT BUNGA LAMANG NG NAUNANG
KILOS NA MAY LAYUNING MABUTI.
 APAT NA KONDISYON NG PRINSIPYO NG
DOUBLE EFFECT
IKATLO, ANG MABUTING LAYUNIN
HINDI DAPAT MAKUHA SA
PAMAMAGITAN NG MASAMANG
PAMAMARAAN.

IKAAPAT, KINAKAILANGAN ANG

PAGKAKAROON NG MABIGAT AT
MAKATUWIRANG DAHILAN UPANG
MAGING KATANGGAP-TANGGAP ANG
MASAMANG EPEKTO.
4. PAGPAPATIWAKAL ITO AY ANG
SADYANG PAGKITIL NG ISANG
TAO SA SARILING BUHAY AT
NAAAYON SA SARILING
KAGUSTUHAN.
NGUNIT BAKIT NGA BA MAY MGA
TAONG NAGPAPATIWAKAL?
- ANG KAWALAN NG PAG-ASA O
DESPAIR AY ISA SA KARANIWANG
DAHILAN KUNG BAKIT MAY
ILANG TAO NA PINIPILI KITILIN
ANG SARILING BUHAY.
AYON KAY EDUARDO A. MORATO SA
KANIYANG AKLAT NA SELF-MASTERY,
UPANG MAPIGILAN ANG KAWALAN
NG PAG-ASA, KINAKAILANAGANG
MAG-ISIP ANG ISANG TAO NG MGA
MALALAKING POSIBILIDAD AT
NATATANGING MGA PARAAN UPANG
HARAPIN ANG KANIYANG
KINABUKASAN.
5. EUTHANASIA (MERCY KILLING) ITO
AY TUMUTUKOY SA PAGGAMIT NG
MGA MODERNONG MEDISINA AT
KAGAMITAN UPANG TAPUSIN ANG
PAGHIHIRAP NG ISANG MAYSAKIT.
SA EUTHANASIA (MERCY KILLING) AY
NAPAPADALI ANG KAMATAYAN NG
ISANG TAONG MAY MATINDI AT WALA
NANG LUNAS NA KARAMDAMAN.
ANG EUTHANASIA (MERCY
KILLING) AY TINATAWAG DING
ASSISTED SUICIDE.
ANG EUTHANASIA AY NAGMULA
SA MGA GRIYEGONG SALITA NA
“EU” O MABUTI AT “THANATOS”
AND DIYOS NG KAMATAYAN KAYA
ANG LITERAL NA KAHULUGAN NG
EUTHANASIA AY MABUTING
KAMATAYAN O GOOD DEATH.