QUARTER 2 : ARALIN 6

Karapatan at Tungkulin
 GROUP 1:2
MGA PERYODISTA NG ARALIN
ANDREI P. BALDOVI VINCENT M. AGULTO

NATHALY SUZANE S. VICENTE

GERTRUDES N. GABRIEL
ASIGNATURANG GURO
 BALIK ARAL:
LIKAS NA BATAS
MORAL :
• AY ANG PAGNANAIS NG TAO NA GAWIN ANG MABUTI AT IWASAN ANG
MASAMA.
• NINANASA NG ISANG TAO ANG MABUTI AT
HINDI ANG MASAMA. SAMANTALANG ANG
ISIP AT PUSO NAMAN ANG GUMAGABAY
UPANG MAKILATIS KUNG ANO ANG TAMA SA
MALI.
 KINAPAPALOOBAN ANG
ARALIN NA ITO NG:
MGA TUNGKULIN
MGA URI NG
KARAPATAN
KARAPATAN
BILANG
KAPANGYARIHAN
G MORAL 4 NA BATAYANG
PRINSIPYO NG
SANGKATAUHAN
TUNGKULIN
BILANG
OBLIGASYONG
MORAL
ANO ANG IYONG PALAGAY?
SAIYONG PALAGAY ANO
ANG KARAPATAN?

+1 SA PARA SA DARATING NA MAIKLING PAGSUSULIT

SAIYONG PALAGAY ANO ANG

TUNGKULIN?

+1 SA PARA SA DARATING NA MAIKLING PAGSUSULIT

ANO ANG KARAPATAN ?

-- ITO AY ANG KAPANGYARIHANG MORAL NA

GAWAIN, HAWAKAN PAKINABANGAN AT ANGKININ
ANG MGA BAGAY NA KAILANGAN NG TAO SA
KANIYANG ESTADO SA BUHAY.
--ANG BAWAT KARAPATAN AY MAY KAAKIBAT NA
TUNGKULIN.
KARAPATAN BILANG KAPANGYARIHANG MORAL
--MORAL ANG KARAPATAN DAHIL HINDI MAAARING
PWERSAHIN NG TAO ANG KANIYANG KAPUWA NA
IBIGAY SA KANYA NG SAPILITAN ANG MGA BAGAY
NA KANIYANG KAILANGAN SA BUHAY.
--KAAAKIBAT SA KARAPATAN NG ISANG TAO ANG
OBLIGASYON NG KANIYANG KAPUWA NA IGALANG
ITO.
--TAO LAMANG ANG NAKIKINABANG DITO DAHIL
SILA LAMANG ANG NAKAKAGAWA NG MORAL NA
KILOS.
--NAKABATAY ITO SA LIKAS NA BATAS MORAL,
 MGA URI NG KARAPATAN
ANIM NA URI NG KARAPATANG HINDI
MAAALIS AYON KAY STO. TOMAS DE
AQUINO.
• KARAPATAN SA BUHAY

--ITO AY ANG PINAKAMATAAS NA ANTAS NG

KARAPATAN.
HALIMBAWA NITO ANG KARAPATAN NG
FETUS NA IPANGANAK, KAYA
IPINAGBABAWAL ANG SAPILITANG
ARBORSIYON.BINIGYANG-DIIN ITO NI PAPA
JUAN XXIII.
 MGA URI NG KARAPATAN
ANIM NA URI NG KARAPATANG HINDI
MAAALIS AYON KAY STO. TOMAS DE
AQUINO.
2. KARAPATAN SA PRIBADONG ARI-ARIAN
--KARAPATANG HINDI MAAALIS SA TAO DAHIL
KAILANGAN NIYA ANG MGA ARI-ARIAN UPANG
MAKAPAMUHAY NG MAAYOS.
 MGA URI NG KARAPATAN
ANIM NA URI NG KARAPATANG HINDI
MAAALIS AYON KAY STO. TOMAS DE
AQUINO.
3. KARAPATANG MAGPAKASAL
--ANG TAO AY MAY KARAPATANG BUMUO NG
KANYANG PAMILYA SA PAMAMAGITAN NG KASAL.
ITO AY NAGSIMULA NOONG PANAHON NG
SLAVERY.
NGUNIT MAY MGA PASUBALI SA KARAPATANG ITO
.HALIMBAWA , KAILANGAN NG KABATAANG
NASA EDAD NG 17 O PABABA NG PAHINTULOT NG
MAGULANG UPANG MAPANGALAGAN SIYA SA
 MGA URI NG KARAPATAN
ANIM NA URI NG KARAPATANG HINDI
MAAALIS AYON KAY STO. TOMAS DE
AQUINO.
4. KARAPATANG PUMUNTA SA IBANG
LUGAR
--KASAMA DITO ANG KARAPATANG LUMIPAT O
TUMIRA SA IBANG LUGAR NA MAY OPORTUNIDAD
TULAD NG TRABAHO, KOMPORTABLENG BUHAY
AT LIGTAS SA ANUMANG MGA PANGANIB.
 MGA URI NG KARAPATAN
ANIM NA URI NG KARAPATANG HINDI
MAAALIS AYON KAY STO. TOMAS DE
AQUINO.
5. KARAPATANG SUMAMBA O IPAHAYAG ANG
PANANAMPALATAYA.
--KARAPATAN NG BAWAT TAO NA PUMILI NG
KANILANG RELIHIYON.
--HINDI MAAARING GAWING OBLIGASYON ANG
PAGKAKAROON O PAGLIPAT SA ISANG
PARTIKULAR NA RELIHIYON UPANG MATANGGAP
SA TRABAHO O MAGING OPISYAL NG
PAMAHALAAN.
 MGA URI NG KARAPATAN
ANIM NA URI NG KARAPATANG HINDI
MAAALIS AYON KAY STO. TOMAS DE
AQUINO.
6. KARAPATANG MAGTRABAHO O MAGHANAPBUHAY
--OBLIGASYON NG LIPUNAN O PAMAHALAAN NA
MAGBIGAY NG TRABAHO O DISENTENG
HANAPBUHAY SA MGA MAMAMAYAN UPANG
MAPAKINABANGAN NILA ANG KARAPATANG
MABUHAY.
--MAY KARAPATANG MAGHANAPBUHAY SA IBANG
BANSA ANG MGA MAMAMAYAN KUNG WALANG
OPURTUNIDAD SA KANILANG BANSA UPANG
MAPAUNLAD ANG ESTADO NG KANILANG BUHAY.
 WALONG KARAPATANG PANG - INDIBIDWAL ANG KINILALA SA ENCYCLICAL NA
“KAPAYAPAAN SA KATATOTOHANAN” PACEM IN TERRIS:

1. KARAPATANG MABUHAY AT KALAYAAN SA PANGATAWANG PANGANIB

2. KARAPATAN SA MGA BATAYANG PANGANGAILANGAN UPANG
MAGKAROON NG MAAYOS NA PAMUMUHAY
3. KARAPATAN SA MALAYANG PAGPAPAHAYAG NG OPINYON AT
IMPORMASYON
4. KARAPATAN SA MALAYANG PAGPILI NG RELIHIYON AT PAGSUNOD NG
KONSENSYA
5. KARAPATAN SA PAGPILI NG PROPESYON
6. KARAPATAN SA MALAYANG PAGLIPAT SA IBANG LUGAR UPANG
MANIRAHAN
7. KARAPATAN SA AKTIBONG PAKIKILAHOK SA MGA PAMPUBLIKONG
GAWAIN O PROYEKTO
8. KARAPATAN SA PATAS NA PROTEKSIYON NG BATAS LABAN SAMGA
ANG MGA KARAPATANG KINILALA SI SANTO TOMAS de AQUINO
AT NG PACEM TERRIS AY MASASALAMIN SA PANDAIGDIG NA
PAGPAPAHAYAG NG MGA KARAPATAN NG TAO (UNIVERSAL
DECLARATION OF HUMAN RIGHTS)

IBINATAY ANG MGA KARAPATANG KINILALA NG PANDAIGDIG NA

PAGPAPAHAYAG SA DIGNIDAD NG TAO, PATAS AT HINDI MAAALIS
NA KARAPATAN NG BAWAT KASAPI NG SANGKATAUHAN BILANG
PUNDASYON NG KALAYAAN, KATARUNGAN, AT KAPAYAPAAN SA
BUONG MUNDO.
 SAAN NAGSISIMULA ANG MGA KARAPATANG PANTAO?
Sagot ni Eleonor Roosevelt, pinuno ng pangkat na bumuo ng Deklarasyon

ITO AY NAGSISIMULA SA MUNDO NG INDIBIDWAL NA TAO

SA MALIIT NA PAMAYANAN KUNG SAAN SIYA NAKATIRA,

SA PAARALANG PINAPASUKAN NIYA, SA FACTORY,
SAKAHAN, O OPISINA KUNG SAAN SIYA NAGTATRABAHO.

Ito ang mga lugar kung saan dapat asahan ng bawat babae,
lalaki, o bata ang pantay na katarungan, oportunidad, at
dignidad nang walang diskriminasyon.
 TUNGKUIN BILANG OBLIGASYONG MORAL

KUNG ANG KARAPATAN AY KAPANGYARIHANG MORAL, ANO NAMAN ANG

TUNGKULIN ?
ITO ANG OBLIGASYONG MORAL NG TAO NA
GAWIN O HINDI GAWIN ANG ISANG GAWAIN.
MORAL ANG OBLIGASYONG ITO DAHIL ITO AY
NAKASALALAY SA MALAYANG KILOS-LOOB NG
TAO.
KASAMA SA PAGIGING MORAL NG TAO ANG
PAGTUPAD NG TUNGKULIN. MORAL NA GAWAIN ITO
DAHIL ANG MORAL ANG SIYANG NAGPAPANATILI NG
ATING BUHAY-PAMAYANAN, SAMAKATUWID, ANG
PAGTALIKOD O HINDI PAGTUPAD SA MGA TUNGKULIN
AY PAGSALUNGAT SA BUHAY- PAMAYANAN NA MAY
MALAKING EPEKTO SA SARILI AT SA MGA UGNAYAN.

DY, 2013
BINIGYANG - DIIN ITO NI MAX SCHELER NAKAILANGAN
HUBUGIN ANG SARILI SA PAGPAPAKATAO UPANG
MATUPAD DIN NG PAMAYANAN, PAMAHALAAN, O
LIPUNANG KINABIBILANGAN NIYA ANG TUNGKULIN NG
PAGLINANG NG PAGPAPAKATAO. NGUNIT MAHIRAP
ISAGAWA ANG PAGHUBOG NA ITO SA SARILI KUNG
HINDI GINAGAWA NG MGA INSTUTUSYONG
PANLIPUNAN ANG MGA OBLIGASYON NITO SA TAO NA
ITTINAKDA NG MGA BATAS.
 MGA TUNGKULIN

May kaakibat na tungkulin ang bawat

karapatan. Narito ang anim na tungkulin na
tutugon sa angkop na karapatan:
 MGA TUNGKULIN
1. Sa karapatan sa buhay, may tungkulin ang bawat tao
na pangalagaan ang kaniyang kalusugan at ang kaniyang
sarili sa mga panganib ng katawan at kaluluwa.
 MGA TUNGKULIN
2.Sa karapatan sa pribadong ari arian.
May tungkulin ang tao na pangalagaan at palaguin ang
anumang ari arian niya at gamitin ito upang tulungan ang
kapuwa at paunlarin ang pamayanan.
 MGA TUNGKULIN
3. Sa karapatang magpakasal, may kaakibat na tungkulin
na suportahan ang pamilya at gabayan ang mga anak
upang maging mabuting tao ang mga ito.
 MGA TUNGKULIN
4.Sa karapatang pumunta sa ibang lugar, may tungkulin
na igalang ang mga pribadong boundary.
 MGA TUNGKULIN
5.Sa karapatang sumamba o ipahayag ang
pananampalataya, may tungkulin na igalang ang
relihiyon o paraan ng pagsamba ng iba.
 MGA TUNGKULIN
6.Sa karapatang magtrabaho o maghanapbuhay,may
tungkulin ang bawat isa na magpunyagi sa trabaho na
hanapbuhay at magpakita ng kahusayan sa anumang
gawain.
 Ang patas na pagbibigay halaga sa karapatan at tungkulin upang
makabuo ng batayang moral kung saan lahat ng tao ay ay
namumuhay ng mapayapa at makamit ang kanilang kaganapang
pagkatao. ito ang dahilan kung bakit binuo rin ng united nations ang
pangkalahatang pagpapahayag ng mga tungkulin ng tao (Universal
Declaration of Human Responsibilities) noong 1997.
 Narito ang unang apat na Batayang Prinsipyong ng Sangkatauhan (Fundamental
Principles for Humanity).
ARTIKULO 1. ANG BAWAT TAO, ANUMAN ANG KASARIAN, LAHI ,
ESTADO, SA LIPUNAN OPINYON SA MGA ISYUNG POLITIKAL
WIKA, EDAD, NASYONALIDAD, O RELIHIYON AY MAY
TUNGKULIN NA PAKITUNGUHAN ANG LAHAT NG TAO SA
PARAANG MAKATAO.
 ARTIKULO 2. WALANG TAO ANG DAPAT SUMUPORTA SA
ANUMING URI NG HINDI MAKATAONG ASAL, KAYA ANG LAHAT
NG TAO AY MAY TUNGKULING PAGSUMIKAPANG
PANGALAGAAN ANG DIGNIDAD AT TIWALA SA SARILI NG
KAPUWA.
ARTIKULO 3. WALANG TAO, PANGKAT, ORGANISASYON , BANSA,
ARMY O PULISYA ANG DAPAT MANGIBABAW SA MABUTI AT
MASAMA; LAHAT AY DAPAT SUNDIN ANG PAMANTAYANG
MORAL. BAWAT ISA AY MAY TUNGKULING ITAGUYOD ANG
MABUTI AT IWASAN ANG MASAMA SA LAHAT NG BAGAY.
ARTIKULO 4. LAHAT ANG TAO, GAMIT ANG KANILANG ISIP AT
KONSENSIYA, AY DAPAT TANGGAPIN ANG KANILANG
TUNGKULIN SA BAWAT ISA, SA MGA PAMILYA AT PAMAYANAN,
LAHI, BAYAN AT RELIHIYONG NANG MAY PAGKAKAISA.
MARAMING SALAMAT!