MODYUL

3:
BARAYTI
NG WIKA
 ANG BARAYTI AY ANG
PAGKAKAIBA-IBA SA URI NG
WIKA NA GINAGAMIT NG MGA
TAO SA BANSA.MAAARING ANG
PAGKAKAIBA AY NASA BIGKAS,
TONO, URI AT ANYO NG SALITA.
 ANG PERMANENTE ITO AY NAUUKOL SA TAGAPAGSALITA TAGABASA
(performer).

MGA URI NG PERMANENTENG BARAYTI

DAYALEK

AYON KAY CAFFORD IDYOLEK

(1965) MAY DALAWANG SOSYOLEK

URI DAW NG BARAYTI JARGON
NG WIKA ANG PANSAMANTALA AY TUMUTUKOY SA PAGBABAGO KUNG MAY
PAGBABAGO SA SITWASYON NG PAHAYAG. GAYA NG KUNG SINO O
*PERMANENTE ANONG PANGKAT NG MGA TAO ANG KINAKAUSAP AT ANO ANG
PARAAN NG PAKIKIPAG-USAP.
*PANSAMANTALA
MGA SAKLAW NG PANSAMANTALANG BARAYTI
REGISTER

MODE

ESTILO
HOMOGENEOUS- WIKA KUNG SAAN ANG ISPIKER O
GRUPO NG NAGSASALITA AY GUMAGAMIT LAMANG NG
ISANG WIKA. SUBALIT SA GANITONG ANYO NG WIKA AY
BIHIRA NANG MATAGPUAN SA MUNDO.

HETEROGENEOUS- KUNG SAAN NAGTATAGLAY O

BINUBUO ITO NG MAGKAKAIBANG ELEMENTO AT
TAGLAY NITO ANG IBA’T-IBANG ANYO O BARAYTI NG
WIKA.
EKOLEK
 EKOLEK

EKOLEK

Ito ay kadalasang ginagamit sa ating tirahan. Ito ay

kadalasang nagmumula sa mga bibig ng bata at matanda.

Halimbawa:
•Palikuran – banyo o kubeta
•Papa – ama/tatay
•Mama – nanay/ina
JARGON

◦ ITO ANG MGA TANGING BOKABULARYO NG ISANG PARTIKULAR

NA PANGKAT NG GAWAIN.

HALIMBAWA: (ABOGADO)

HEARING
PLEADING
COURT
MODE

◦ BARAYTING NAGUUGNAY SA MIDYUM NA GINAGAMIT ,

MAAARING PASALITA O PASULAT.
ESTILO

◦ BARAYTING KAUGNAY SA BILANG AT KATANGIAN NG

◦ BARAYTING
NAGSASALITA ATNAGUUGNAY
NG RELASYONSANITO
MIDYUM NA GINAGAMIT ,
SA KANILA.
MAAARING PASALITA O PASULAT.
LINGGWISTIKONG KOMUNIDAD

◦ ISANG TERMINO SA SOSYOLINGGWISTIKS NA

TUMUTUKOY SA ISANG GRUPO NG MGA TAONG
GUMAGAMIT NG IISANG URI NG BARAYTI NG WIKA AT
NAGKAKAUNAWAAN SA MGA ESPESIPIKONG PARAAN O
MGA ALITUNTUNIN SA PAGGAMIT NG WIKA.
MODYUL 4:
ANG LIPUNAN AY MALAKING PANGKAT NG MGA
TAO NA MAY KARANIWANG SET NG PAGUUGALI,
IDEYA, SALOOBIN AT NAMUMUHAY SA TIYAK NA
TERITORYO AT ITINUTURING ANG MGA SARILI
BILANG ISANG YUNIT. ANG WIKA,PASALITA
MAN O PASULAT, ANG INSTRUMENTONG
GINAGAMIT NG MGA TAO SA LOOB NG
LIPUNANG ITO UPANG MAKIPAG-UGNAYAN SA
ISA'T ISA.
 ANO NGA BA ANG GAMIT NG
WIKA SA LIPUNAN? MARAMI-
RAMI RIN ANG NAGTANGKANG
URIIN ANG MGA TUNGKULIN NG
WIKA BATAY SA GAMPANIN NITO
SA ATING BUHAY.
KAHALAHAGAN NG WIKA
 SARILI
NAGAGAWANG PAUNLARIN NG TAO ANG
KANYANG SARILI SA PAMAMAGITAN NG
PAGTATAMO NG MGA BUTIL NG KAALAMAN
MULA SA KANYANG PALIGID. NAGAGAWA RIN
NIYANG MAIPAHAYAG ANG KANYANG MGA
NAISIN AT HANGARIN SA BUHAY NA
MAAARINGMAY MALAKING EPEKTO SA KANYA
TUNGO SA PAMPERSONAL NA KASIYAHAN.
 KAPWA
WALANG SINUMAN SA MUNDONG ITO
ANG NABUBUHAY PARA SA SARILI
LAMANG. KUNG KAYA’T KAILANGAN
NATIN ANG ATING KAPWA UPANG SA
GAYON AY LALO PA NATING MAPAUNLAD
ANG ATING KAALAMAN AT KAKAYAHAN.
 LIPUNAN
NAGKAKAROON NG ISANG MAAYOS NA LIPUNAN SA
SANDALING MAGKAROON NG MABUTING UGNAYAN
ANG MGA TAO SA ISANG TIYAK NA PAMAYANAN.
NAGAGAWANG PAGBUKLURIN ANG LAHAT NG MGA
TAONG NAKATIRA SA ISANG LIPUNAN SA
PAMAMAGITAN NG WIKANG GAGAMITIN UPANG
MAGKAUNAWAAN, MAGKAINTINDIHAN, AT
MAGKAPALAGAYAN DAHIL NAKABATAY ITO SA
KANILANG SARILING KULTURA.
MGA TUNGKULIN NG WIKA
AYON KAY HALLIDAY
 INSTRUMENTAL
ANG WIKA AY GINAGAMIT PARA MAKAKUHA NG TAO
ANG KANYANG MGA PANGANGAILANGANKATULAD
LAMANG NG MATERYAL O SERBISYO. ANG WIKANG
INSTRUMENTAL AY TUMUTUKOY SA WIKA NA
GINAGAMIT UPANG TUGUNAN ANG
PANGANGAILANGAN NG ISANG TAO.ANG PAGGAMIT
NG WIKA AY MASASABING INSTRUMENTAL KUNG
ITO AY GINAGAMIT UPANG TUGUNAN ANG ISANG
PANGANGAILANGAN.
 INSTRUMENTAL
SAMAKATUWID, MASASABI NATING ITO AY ISANG
PARAANNG PAGGAMIT NG WIKA, AT HINDI ISANG
URI NG WIKA NA GINAGAMIT.
HALIMBAWA:
•PAGTUKOY SA NAIS BILHIN NA BAG SA ISANG
MALL
•PAG-ORDER NG KARNE SA ISANG MEAT SHOP
 INTERAKSIYONAL
SA ISANG KOMUNIDAD, MARAMING MGA TAO ANG
POSIBLE NATING MAKIKILA O MAKAKAHALUBILO.
KAYA, KAILANGAN NATING PAG-ARALAN KUNG
PAANO TAYO MAKIISA O MAKIPAGKAPWA SA
KANILA.ANG INTERAKSYUNAL NA AY BUMUBUOAT
NAGPAPANATILI NG UGNAYAN NG TAO SA KANIYANG
KAPWA. BUKOD RITO, ANG INTERAKSIYONAL NA
GAMIT NG WIKA AY MAYROONG DALAWANG
PANGUNAHING DALUYAN.
 INTERAKSIYONAL
KARAGDAGAN, MAYROON RING KASANAYANG
KAILANGANG MALAMAN UPANG MAPANATILI
ANG UGNAYAN NG DALAWA O HIGIT PANG TAO.
MAKIKITA ANG HALIMBAWA NITO SA SIMPLENG
“SMALL TALK” O KAMUSTAHAN.ITO’Y
NAGLALAMAN NG MAIKLING PAGBATI, PALITAN,
AT KURO-KURO. HINDI DAPAT MAHABA ANG
USAPAN AT NAGTATAPOS SA MGA PAALAM.
 REGULATORI/REGULATORYO
ITO ANG WIKA AY KUMONTROL NG KILOS, ASAL,
O PANINIWALA NG IBANG TAO. GINAGAMIT RIN
ITO SA PAGIMPLUWENSYA NG TAGAPAGSALITA SA
MADLA.MAGAGAMIT NG TAGAPAGSALITA ANG
KAPANGYARIHAN NG WIKA UPANG
MAKAPANGHIKAYAT, MAG-UTOS, AT HUMILING
SA KANIYANG KAUSAP O SINOMAN SA KANIYANG
PALIGID.
 REGULATORI/REGULATORYO
HALIMBAWA AY SA BERBAL NA
KOMUNIKASYON, MAAARING GAMITIN ANG
REGULATORI NA TUNGKULIN NG WIKA UPANG
POSITIBONG HIKAYATIN ANG ISANG TAO KUNG
UNANG BABANGGITIN ANG KANIYANG MGA
KALAKASAN;MAAARI DIN NAMANG MAKASAKIT
KUNG IINSULTUHIN ANG ISANG TAO DAHIL SA
KANIYANG MGA LIMITASYON.
 IMPORMATIBO
GINAGAMIT ANG WIKA PARA MAGBAHAGI NG
KAALAMAN ITO AY MAY LAMAN NA TIYAK NA
IMPORMASYON SA ISANG PANGALAN.
HALIMBAWA:
PAGUULAT NG BAGONG KALAGAYAN NG PILIPINAS
LABAN SA COVID-19
PAGBABALITA SA RADYO O TELEBISYON.
 PERSONAL
GINAGAMIT ITO UPANG MAIPAHAYAG ANG ATING MGA SALOOBIN SA
LIPUNANG KINABIBILANGAN AT SA MGA ISYUNG NASA
LIPUNAN. NAGSISILBING GAMPANIN NAMAN NG PERSONAL NA
TUNGKULIN NG WIKA ANG PALAKASINANG PERSONALIDAD
AT PAGKAKAKILANLAN NG ISANG INDIBIDWAL. GINAGAMIT NG
ISANG TAO ANG WIKANG PERSONAL UPANG IPAHAYAG ANG KANIYANG
MGA PERSONAL NA PREPERENSIYA,SALOOBIN, AT PAGKAKAKILANLAN.
HALIMBAWA:
PAGBIGAY NG SARILING OPINYON SA ISANG PULONG.
PAGIGING KRITIKAL SA MGA ISYU SA LIPUNAN.
 HEURISTIKO
ITO ANG GAMIT NG WIKA NA PALAGING MAKIKITA SA MGA PAARALAN. ITO
ANG INSTRUMENTONG GINAGAMIT UPANG MARAGDAGAN ANG KAALAMAN
NG ISANG TAO. KAPAG GINAGAMIT ANG WIKA SA PAG-AARAL AT
PAGTUKLAS UPANG MAKAPAGTAMO NG KAALAMAN UKOL SA
KAPALIGIRAN,NAGIGING HEURISTIKO ANG TUNGKULIN NG WIKA.
SUMUSULPOT ANG GANITONGHEURISTIKONG TUNGKULIN NG WIKA SA
MGA PAGKAKATAONG NAGTATANONG, SUMASAGOT O DUMADALOY ANG
ISANG PAMUMUNA BILANG PAGKILOS NG ISANG BATA O INDIBIDWAL.
HALIMBAWA:
•PAGTANONG SA ISANG GURO TUNGKOL SA PAKSANG HINDI MO NA
UNAWAAN.
•PAGDALO SA ISANG WORKSHOP.
-WAKAS-