• ANG KAHULUGAN KONTEKSTUWAL

• ANG KAHULUGANG SUBTEKSTUWAL

• ANG KAHULUGANG INTERTEKSTUWAL
• KATANGIAN, LINAW, PUWERSA,
KAGANDAHAN AT DATING
• MASINING NA EKSPRESYON NG MGA IDEYA
• ANG PANANALITA AT PAHAYAG
 ANG KAHULUGAN KONTEKSTUWAL

I. PAGSUSURI NG KONSEPTO
ANG KONTEKSTUWAL NA KAHULUGAN AY NAGMULA SA SALITANG "KONTEKSTO,"
NA NANGANGAHULUGANG ANG KAHULUGAN NG ISANG BAGAY O PANGYAYARI SA
PARTIKULAR NA SITWASYON. SA KOMUNIKASYON, ANG PAG-UNAWA NG KONTEKSTO
AY NAGBIBIGAY SAYSAY AT KAHULUGAN SA MENSAHE NA IPINAPARATING

II .KONTEKSTUWAL NA KOMUNIKASYON
1. PAKIKIPAG-UGNAYAN SA SITWASYON: * ANG KONTEKSTUWAL NA KOMUNIKASYON
AY NAGAGANAP KAPAG ANG ISANG PAHAYAG O MENSAHE AY BINIBIGKAS O
ISINUSULAT SA TIYAK NA SITWASYON. ITO'Y NAGLALAMAN NANG MGA ELEMENTO
TULAD NG ORAS, LUGAR, AT KINALALAGYAN NG NAGPAPAHAYAG.
• 2. EPEKTO SA INTERPRETASYON • ANG PAGKAKAROON NG TAMANG KONTEKSTO
AY MAHALAGA SA WASTONG INTERPRETASYON NG MENSAHE. ANG KAHULUGAN
NG ISANG PAHAYAG AY MAAARING MAG-IBA DEPENDE SA KONTEKSTO KUNG
SAAN ITO INILAHAD.

III. URI NG KONTEKSTO

• 1. KONTEKSTO NG PAGSASALITA - ITO AY TUMUTUKOY SA SITWASYON O LUGAR
KUNG SAAN ANG PAGSASALITA AY NAGANAP.

• 2. KONTEKSTO NG KULTURAL - ITO AY MAY KINALAMAN SA MGA KAUGALIANG

PANGKULTURA NG ISANG PARTIKULAR NA GRUPO O LIPUNAN.
• 3. KONTEKSTO NG PAGSULAT - ITO AY TUMUTUKOY SA SITWASYON O
LAYUNIN NG PAGSUSULAT NG ISANG MENSAHE.

• 4. KONTEKSTO NG PANAHON - ITO AY MAY KAUGNAYAN SA MGA

PANGYAYARI, KASAYSAYAN, AT MGA PANGYAVARI NA NAGAGANAP SA
ISANG PARTIKULAR NA PANAHON.
 IV. IMPORTANSYA NG KONTEKSTUWAL NA KAHULUGAN

• 1. MASSING KOMUNIKASYON: ANG WASTONG PAG-UNAWA NG KONTEKSTO

AY NAGBIBIGAY DAAN SA MASUSING KOMUNIKASVON. ITO'Y
NAGPAPAHINTULOT SA MGA INDIBIDWAL HA MAGBIGAY NG MENSAHE HA
MAY KAHULUGAN AT SAYSAY.
• 2.PAG-IWAS SA MISINTERPRETASVON: ANG PAGKAKAROON NO KONTEKSTO
AY NAGBIBIGAY PROTEKSIVON LABAN SA MALING PAG-UNAWA NG
MENSAHE. ITO'Y NAG-AAMBAG SA MASSING INTERPRETASYON NG
KAHULUGAN NG PAHAYAG.
• V. PAGTATAPOS

• SA HULI, ANG KONTEKSTUWAL NA KAHULUGAN AY ISANG PUNDAMENTAL NA

ASPETO NG KOMUNIKASYON. ITO'Y NAGBIBIGAY KULAY AT KABUUANG
KAHULUGAN SA BAWAT PAHAYAG NA ATING NARIRINIG O NABABASA. SA ATING
PANG-ARAW-ARAW NA PAKIKIPAG-UGNAYAN, ANG PAGBIBIGAY-PANSIN SA
KONTEKSTO AY NAGBUBUKAS NG PINTO SA MASSING PAG-UNAWA AT
PAGPAPAHAYAG NG KAHULUGAN NG ATING KOMUNIKASON.
 ANG KAHULUGANG SUBTEKSTUWAL

• ITO AY MAAARING MAKITA SA KABUUAN NG ISANG AKLAT , DULA , MUSIKA O

PELIKULA NA HINDI HAYAGANG IPINABABATID NG MGA NAGPAPAHAYAG NGUNIT
GANAP NA NAUUNAWAAN NG MGA BUMABASA , NAKIKINIG O NANONOOD SA
WAKAS NG AKLAT . AT ITO AY NAUUKOL SA IDEYA AT MOTIBO NG NAGPAPAHAYAG
NA MINSANG TINATAKPAN NG PAGGAMIT NG TAYUTAY HIGIT NG METAPORA
UPANG MAKAIWAS SA SIGALOT SA MGA KILALANG PERSONALIDAD NA MAAARING
"TAMAAN" NG PAHAYAG
• AT ITO AY NAPAKALOOB SA "ILALIM" NG SINASALITANG PAHAYAG NA MAAARING
NAGTATAGO NG GALIT , TUNGGALIAN , PAGMAMATAAS , O ANUMANG HINDI
HAYAG NG IDEYA AT EMOSYON . AT ITO RIN ANG HINDI TUWIRANG BINABANGGIT
O IPINADARAMA NG NAGPAPAHAYAG, NI HINDI NAG IIWAN NG PANANDA UPANG
AGAD NA MAUNAWAAN NG MGA TAGATANGGAP NG MENSAHE ; BAGKUS ,
KINAKAILANGAN ANG MAINGAT AT SERYUSONG PAGTUON SA NAGPAPAHAYAG .

• GINAGAMITAN NG GANITONG PAGPAPAKAHULUGAN SA MGA PAHAYAG NA

NAUUKOL SA MGA USAPING SOSYAL O POLITIKAL NA HINDI MAIHAHAYAG NANG
TUWIRAN. ITO RIN ANG GAMIT KUNG ANG PAHAYAG AY NILIMITAN NG
"CENSORSHIP " .GINAGAMIT DIN ANG GANITONG PAGPAPAKAHULUGAN KUNG ANG
ISANG LAYUNIN NG NAGPAPAHAYAG AY MAKAPAGPAABOT NG IDEYA SA
KABUUAN O MASANG PUBLIKO NANG HINDI NAKASASALING NG DAMDAMIN .
 ANG KAHULUGANG INTERTEKSTUWAL

• ITO AY KAHULUGANG MAKUKUHA SA UGNAYAN NG MGA PAHAYAG SA LOOB NG

ISANG DISKURSO NA INIUUGNAY SA DISKURSO NG IBA. MAARING MAHULMA ANG
KAHULUGANG ITO SA PAG-ALAM SA KAHULUGANG IBANG TEKSTONG MAY
KATULAD NA PAKSA. MABIBILANG DITO ANG KAHULUGANG IBINIGAY NG IBA’T-
IBANG MAMBABASA SA IISANG AKDA NA BIBIGYANG-KAHULUGAN AT LALAGUMIN
NG IBA PANG MAMBABASA.
• MAARI RING MABILANG DITO ANG PAGBIBIGAY-KAHULUGAN SA ISANG AKDA
NA SINURI ANG KAHULUGAN AT PAGGAMIT NG MGA SALITA SA AKDA, ANG
PAGKAKABUO, PAGLALARAWAN AT PAGPAPAGALAW SA MGA KARAKTER NITO,
ANG MGA TAGPUAN AT PANAHONG SANGKOT, AT ANG LAYUNIN NG MGA AKDA
SA PAGLIKHA NG AKDA. BINIBIGYANG-PANSIN DIN DITO ANG
PAGKAKABAYBAY O PAGBIBIGKAS NG MGA SALITANG GINAMIT SA PAHAYAG.
ISINASAALANG-ALANG DIN DITO ANG KULTURA NG NAGPAPAHAYAG.
 KATANGIAN, LINAW, PUWERSA, KAGANDAHAN AT DATING

• ANG PAGLALAPAT NG ESTILO SA RETORIKA AY NAKAPAGTITIYAK SA

KAHULUGANG IBINIBIGAY NG NAGPAPAHAYAG. ANG ESTILO ANG NAGBIBIGAY-
DIIN SA KATANGIAN, KALINAWAN, PUWERSA, KAGANDAHAN AT DATING NG
PAHAYAG. SA KLASIKONG RETORIKA, UPANG MAPAGHUSAY ANG PAHAYAG,
• GUMAGAMIT ITO NG ESTILONG NAANGKOP SA PAKSA, SITWASYON, MANANALITA
AT MAKIKINIG O MAMBABASA. ITO ANG TINATAWAG NA DEKORUM. SA TALAKAY
NI CICERO, HINDI NARARAPAT NA MAGKAKATULAD ANG PAGTRATO SA IBA’T
IBANG PAKSA AT IBA’T IBANG MAKIKINIG. GAYUNDIN, NARARAPAT NA BIGYANG-
PANSIN ANG KAANGKUPAN NG PANANALITA NG MGA MANANALUMPATI.
NARARAPAT NA ISINASAALANG-ALANG ANG MGA KATANGIAN NG PAHAYAG:
PAKSA, SITWASYON, MANANALITA AT MAKIKINIG O MAMBABASA.
• AYON NGA KAY CICERO:

“FOR THE SAME STYLE AND THE SAME THOUGHTS MUST NOT BE USED IN
PORTRAYING EVERY CONDITION IN LIFE, OR EVERY RANK, POSITION, OR AGE, AND
IN FACT A SIMILAR DISTINCTION MUST BE MADE IN RESPECT TO PLACE, TIME, AND
AUDIENCE. THE UNIVERSAL RULE, IN ORATORY AS IN LIFE, IS TO CONSIDER
PROPRIETY. THIS DEPENDS ON THE SUBJECT UNDER DISCUSSION, AND THE
CHARACTER OF BOTH THE SPEAKER AND THE AUDIENCE.”
• “THIS, INDEED, IS THE FORM OF WISDOM THAT THE ORATOR MUST ESPECIALLY
EMPLOY—TO ADAPT HIMSELF TO OCCASIONS AND PERSONS. IN MY OPINION,
ONE MUST NOT SPEAK IN THE SAME STYLE AT ALL TIMES, NOR BEFORE ALL
PEOPLE, NOR AGAINST ALL OPPONENTS, NOT IN DEFENSE OF ALL CLIENTS, NOT
IN PARTNERSHIP WITH ALL ADVOCATES. HE, THEREFORE, WILL BE ELOQUENT
WHO CAN ADAPT HIS SPEECH TO FIT ALL CONCEIVABLE CIRCUMSTANCES.”
• SA PAHAYAG NA ITO, MALINAW NA BINIGYANG-DIIN NI CICERO ANG KAKAYAHAN
NG MANANALUMPATING IANGKOP ANG SARILI SA OKASYON AT MGA
TAGAPAKINIG. SA KANYANG PALAGAY, HINDI NARARAPAT NA MAGSALITANG
MAY IISANG ESTILO SA LAHAT NG PAGKAKATAON, NI SA HARAP NG LAHAT NG
TAO NI NG LAHAT NG KATUNGGALI, HINDI BILANG PAGTATANGGOL SA MGA
KAIBIGAN, HINDI BILANG KASOSYO SA LAHAT NG PANINIWALA. KUNG GAYON,
NARARAPAT LAMANG NA ANG PANANALITA NG ISANG MANANALUMPATI AY
MAKAAANGKOP SA LAHAT NG PAGKAKATAON.
ANG DEKORUM AY HINDI MATATAGPUAN SAAN MAN. ITO ANG KATANGIANG
TAGLAY NG PINAG-UGNAY NA PANANALITA AT IDEYA, BAIT AT KILOS, SINING AT
MORALIDAD, PAGTATAYA AT PAGTITILAD, AT NG IBA PANG ELEMENTO NG
PAGKILOS.

MAY TATLONG PANGUNAHING GAMPANIN: (ROBERT HARIMAN, 2001).

• MAGPABATID
• MANLIBANG AT MANGHIMOK
• SUMAKOP SA MALAWAK NA GAWAING PANTAO
KAALINSABAY NG PAGTATAGLAY NG DEKORUM NG MANANALUMPATI,
ISINASAALANG-ALANG DIN ANG ELOKUSYON O ANG KASININGAN NG MABISANG
PAGSASALITA SA PUBLIKO.
• ITO AY ANG SINING NG PAGPAPAHAYAG NG NAKASULAT O SINASALITANG
WIKA SA PINAKAMAHUSAY NA PAGTATAYA NG PARAAN NG PAGHAHAYAG
NG DAMDAMIN, KAGANDAHAN O PUWERSA NG SALITANG INILALAPAT NG
MANANALUMPATI. ANG KAHULUGAN NG SALITANG ELOKUSYON AY IBA SA
KASALUKUYAN KUNG IHAHAMBING SA KLASIKAL NA RETORIKA. SA
KASALUKUYAN, INIUUGNAY ANG SALITANG ITO SA PARAAN NG
PAGSASALITA; NA SA KLASIKAL NA RETORIKA AY NANGANGAHULUGANG
ESTILO. LAHAT NG KONSIDERASYONG PANRETORIKA NG ESTILO AY
NAGSASANGKOT SA PILI NG SALITA NA KADALASAN AY NASA ILALIM NG
PAKSANG KAWASTUHAN, KADALISAYAN, KASIMPLEHAN, KALINAWAN,
KAANGKUPAN AT KASININGAN.
• BINIBIGYANG-KONSIDERASYON DIN ANG KAAYUSAN NG MGA SALITA SA
LOOB NG PARIRALA O SUGNAY. ISINASANGKOT SA KONSIDERASYONG ITO
ANG SINTAKS, BALANGKAS NG MGA PANGUNGUSAP, TAMANG GAMIT NG
MGA PANGATNIG AT IBA PANG PANG-UGNAY SA LOOB AT PAGITAN NG MGA
PANGUNGUSAP. HIGIT DING BINIBIGYANG- KONSIDERASYON ANG PAGGAMIT
NG TAYUTAY AT IDYOMA (EDWARD CORBETT AT ROBERT CONNORS, 1999).
• AYON KAY RICHARD NORDQUIST (2009), MAY MGA KAHINGIAN ANG
MAHUSAY NA PAGHAHAYAG:
• MALINAW NA PAGBIGKAS NG MGA SALITA
• NAAAYONG BIGKAS SA KAHULUGAN AT KATUTURAN NG SALITA KAUGNAY
NG DISKURSO
• NAAANGKOP NA KILOS AT KUMPAS TUNGO SA KATANGGAP-TANGGAP NA
ANIMASYON AT PUWERSA NG PANANALITA.
• BAHAGI PA RIN NG MAHUSAY NA ESTILO SA PAGPAPAHAYAG ANG
ELOQUENCE O ELEKWENS. ITO ANG KALIDAD NG MAPUWERSA, ELEGANTE
AT MAPANGHIMOK NA DISKURSO. BINIGYAN ITO NG KAHULUGAN NI
WILLIAM SHAKESPEARE BILANG “WORDS SWEETLY PLACED AND
MODESTLY DIRECTED”. ANG ELEKWENS AY PAGLALAPAT NG MGA SALITA
NANG MAY PAG-IINGAT AT RESPETO. AYON NAMAN KAY WILLIAM CULLEN
BRYANT, ITO ANG TALINGHAGA NG MGA AKDANG TULUYAN; KAY RALPH
WALDO EMERSON, NAANGKOP NA INSTRUMENTO NG TAONG MAY
NAPAKATAAS NA LEBEL NG ENERHIYA; AT KAY JOHN DRYDEN, ANG SINING
NG PAGDADAMIT SA KAISIPAN NG MATALINO, MAKABULUHAN AT
MAKATUTURANG MGA SALITA.
• ANG ELEKWENS AY ANG HANGGANAN NG SINING KAYA’T ITO ANG
KANYANG KAHALAGAHAN. LAHAT NG SINING AY MAY ELEKWENS BATAY SA
LEBEL NG KASININGAN NG SINING. ANG ELEKWENS, NA NAIIBA SA
RETORIKA AY WALANG LAYUNIN. LARO LAMANG ITO NG SALITA O IBA PANG
PAHAYAG. REGALO ITONG NARARAPAT NA KAWILIHAN, PINAHAHALAGAHAN
AT SINASANAY. TULAD ITO NG KAGANDAHANG NAKAAAKIT SA KULTURANG
NAGPAPAHINTULOT DITO.
• KATANGIAN - ANG KATANGIAN AY MAAARING TUMUKOY SA PAGIGING
MATANGKAD, MALAKAS, O MALUSOG NG ISANG TAO.
• HALIMBAWA: "ANG KATINGIAN NI JUAN AY NAGBIBIGAY SA KANYA NG
KUMPIYANSA SA KANYANG SARILI."
• LINAW - ANG LINAW AY TUMUTUKOY SA KALINAWAN O PAGIGING MALINAW NG
ISANG BAGAY O SITWASYON.
• HALIMBAWA: "ANG LINAW NG MGA PATAKARAN AY NAGBIBIGAY NG KATIYAKAN
SA MGA EMPLEYADO."
• PUWERSA - ANG PUWERSA AY MAAARING TUMUKOY SA LAKAS,
KAPANGYARIHAN, O PUWERSAHANG MILITAR.
• HALIMBAWA: "ANG PUWERSA NG HANGIN AY NAGDULOT NG MALALAKAS NA
ALON SA DAGAT."
• KAGANDAHAN - ANG KAGANDAHAN AY MAAARING TUMUKOY SA PISIKAL NA
KAANYUAN, PAGKAGILIW, O KAHALAGAHAN NG ISANG BAGAY.
• HALIMBAWA: "ANG KAGANDAHAN NG TANAWIN SA TUKTOK NG BUNDOK AY
NAKAKAMANGHA."
• DATING - ANG DATING AY TUMUTUKOY SA KAHUSAYAN, KARISMA, O
KAPANGYARIHAN NG ISANG TAO NA NAKAPAGPAPAHANGA SA IBA.
• HALIMBAWA: "ANG DATING NG LIDER NA ITO AY NAGPAPAHAYAG NG KANYANG
KAKAYAHAN NA MAMUNO."
 MASINING NA EKSPRESYON

• ANG MASINING NA EKSPRESYON NG MGA IDEYA AY NAGLALAMAN NG PAGGAMIT

NG WIKA AT SINING UPANG MAIPARATING NG MABISANG PARAAN ANG KAHULUGAN
AT DAMDAMIN. ITO'Y ISANG PAMAMARAAN NG PAGPAPAHAYAG NA PINAG-
AARALAN AT ISINASANAY UPANG MAGING MAKABULUHAN AT KAKAIBA.

• AT ITO AY MAY TATLONG(3) HAKBANGIN ANG DINADAANIN NG GANITONG GAWAIN :

• 1. ANG PAG PILI NG TAMANG SALITA AS ESTILO
• 2.ANG PAGSASAALANG ALANG SA ESTRUKTURA AT ORGANISASYON NG MGA IDEYA ;
AT
• 3.ANG PAG BIBIGAY BUHAY SA MENSAHI SA PAMAMAGITAN NG DAMDAMIN AT
KAHULUGAN.
• GINAGAMIT O BINIBIGYANG PANSIN RIN ANG MGA TAYUTAY AT IDYOMA NG
NAGPAPAHAYAG. DAHIL ANG MGA ITO AY NAG BIBIGAY BUHAY AT HIGIT NA
LINAW SA KAHULUGANG ISINASAAD NG NAGPAPAHAYAG.

• AYON KAY TONY ROBBINS(2005) GINAGAMIT ANG TAYUTAY AT IDYOMA UPANG

HIGIT NA MAPALALIM ANG PANG UNAWA NG MAMBABASA SA INILALAHAD NA
TAUHAN, TAGPUAN O BAGAY NA PAHAYAG.
• AYON SA MGA GRIYEGO TINATAWAG ANG TAYUTAY BILANG ISKEMA. AT
NAGSISILBI ITO BILANG PARAAN NG PANGHIHIKAYAT AT TUNTUNIN NG
PAGPAPASANG AYUN. BINABAGO NG TAYUTAY ANG KARANIWANG WIKA SA
PAMAMAGITAN NG PAG UULIT, PAGPAPATUNOG AT PAGLALARO NG SALITA.

• KARAMIHAN NG MGA RETOR AY ITINUTURING LAMANG NA PALAMUTI ANG

MGA TAYUTAY. NGUNIT KONG SUSURIIN DAW ANG MGA SINAUNANG PAHAYAG.
LIKAS ANG PAGGAMIT NG TAYUTAY HINDI ITO PALAMUTI NA MAAARING
GAMITIN O HINDI KINILALA PA ANG MGA MASINING NA PAHAYAG NA
KARANIWANG PAG LAYO SA ORDINARYONG PAHAYAG.
 ANG PANANALITA AT PAHAYAG

I. PAGSUSURING KONSEPTO

• ANG PANANALITA AT PAHAYAG AY MAHAHALAGANG BAHAGI NG

KOMUNIKASYON NG TAO. ITO'Y NAGBIBIGAY DAAN SA ATIN NA IPAHAYAG
ANG ATING MGA DAMDAMIN, IDEYA, AT OPINYON. SA PAMAMAGITAN NG
PAHAYAG, NAGKAKAROON TAYO NG PAGKAKATAON NA MAKIPAG-
UGNAYAN AT MAGBAHAGI NG KAALAMAN SA KAPWA.
• II. ANG PROSESO NG PANANALITA

• 1. PAMAMARAAN NG PAGBUO NG PAHAYAG: ANG TAO AY GUMAGAMIT NG MGA

SALITA AT WIKA UPANG BUMUO NG MGA PAHAYAG. ITO'Y NAGING DAAN UPANG
MAIPARATING ANG KANYANG MENSAHE SA IBANG TAO.
• •ANG TONO, INTONASYON, AT EKSPRESYON AY NAGBIBIGAY KULAY AT
KAHULUGAN SA BAWAT PAHAYAG.

• 2. PAGSUSURING KONTEKSTO: ANG WASTONG PAG-UNAWANG KONTEKSTO AY

MAHALAGA SA MAAYOS NA PAGPAPAHAYAG. ANG SITWASYON AT KAUSAP AV
NAKAKATULONG SA PAGPAPAKAHULUGAN NG MENSAHE.
• III. PAHAYAG BILANG KASANGKAPAN NG KOMUNIKASYON

• 1. PAGPAPAHAYAG NG DAMDAMIN: ANG PANANALITA AT PAHAVAG AY

NAGBIBIGAY DAAN SA PAG-EKSPRESA NG EMOSYON AT DAMDAMIN. ITO'Y
NAGSISILBING TULAY PARA SA MASSING PAG-UNAWA NG KAPWA.

• 2. PAGLALAHAD NG IDEA AT OPINYON: ANG TAO AY NAGAGAMIT NG PAHAYAG

UPANG IPARATING ANG KANYANG MGA IDEA AT OPINYON. ITO Y
NAGPAPAHAYAG NG SAILING PANANAW AT NAGTATAGLAY. NG PERSONAL NA
KARAKTER.
• IV. EPEKTO NG MALING PAHAYAG

• 1. MALING INTERPRETASYON: ANG HINDI MALINAW O MALING PAHAYAG

AY MAAARING MAGDULOT NG MALING PAG-UNAWA SA KANYANG
MENSAHE, NA MAAARING HUMANTONG SA HINDI TAMANG PAGPAPASYA
O KONKLUSYON.

• 2. KAHALAGAHAN NG RESPONSIBILIDAD: ANG NAGPAPAHAYAG AY MAY

RESPONSIBILIDAD A SIGURUHING MALINAW ANG KANYANG SASABIHIN
UPANG MAIWASAN ANG MALING INTERPRETASYON AT KONFLIKTO.
V. PAGTATAPOS

• SA PANGKALAHATAN, ANG PANANALITA AT PAHAYAG AY BUHAY NA

BAHAGING PAGIGING TAO. ANG WASTONG PAGGAMIT NITO AY
NAGBUBUKAS NG PINTUAN SA MASSING KOMUNIKASYON, NA
NAGPAPALALIM SA ATING UGNAYAN SA KAPWA AT NAGBIBIGAY HALAGA
SA PAGPAPAHAYAG NG SARILI. SA ATING PANG-ARAW-ARAW NA BUHAY,
ANG PAGIGING MAINGAT AT MALINAW SA ATING MGA PAHAYAG AY
NAGBUBUNGA NG MASIGLANG PAKIKIPAGTALASTASAN AT
PAGKAKAUNAWAAN SATING MGA KAPWA.