PANININDIGAN PARA SA

KATOTOHANAN AT
PAGSASABI NG TOTOO
PARA
SA KABUTIHAN
Group 4
KUNG IKAW AY SINABIHAN NG
BALITA O TSISMIS,
MANINIWALA KA BA AGAD?
SASANG-AYON? O
MAGHAHANAP NG KATIBAYAN
BAGO MANIWALA?
 NAPATUTUNAYANG ANG
PAGIGING MULAT SA MGA ISYU
TUNGKOL SA KAWALAN NG
PAGGALANG SA KATOTOHANAN
AY DAAN UPANG ISULONG AT
ISABUHAY ANG PAGIGING
MAPANAGUTAN AT TAPAT NA
NILALANG
KATOTOHAN
AN
KATOTOHANAN

ANG KATOTOHANAN AY
KALAGAYAN O KONDISYON NG
PAGIGING TOTOO. ANG
PAGSASABI NG TOTOO AY
MAHALAGA SA PANININDIGAN
NG KATOTOHANAN
KATOTOHANAN

ANG KATOTOHANAN ANG NAGSISILBING

ILAW NG MGA TAO NA PAGHAHANAP NG
KAALAMAN AT LAYUNIN NIYA SA
BUHAY. ANG SINOMANG SUMUSUNOD
NITO AY NAGKAKAMIT NG KALUWAGAN
NG BUHAY (COMFORT OF LIFE) NA MAY
KALAKIP NA KALIGTASAN,
KATIWASAYAN, AT PANANAMPALATAYA.
MGA ISYUNG MORAL
TUNGKOL SA
KAWALAN NG
PAGGALANG SA
KATOTOHANAN
PAGSISINUNGALING
1. PAGSISINUNGALING

ANG TAWAG SA HINDI PAGPILI,

PAGKILING O PAGSANG-AYON SA
KATOTOHANAN. ITO AY PAGHADLANG SA
BUKAS AT KALIWANAGAN NG BAGAY O
SITWASYON NA NARARAPAT
MANGIBABAW SA PAGITAN NG MGA TAO.
3 URI NG PAGSISINUNGALING
1. JACOSE LIE 2. OFFICIOUS LIE 3. PERNICIOUS LIE

ANG JACOSE LIE AY ANG ANG OFFICIOUS LIE AY ANG ANG PERNICIOUS LIE ANG
PAGSISINUNGALING PAGSISINUNGALING PAGSISINUNGALING NA SUMISIRA SA
NA ANG NAIS IHATID AY NA ANG NAIS AY IPAGTANGGOL REPUTASYON NG ISANG TAO NA
KASIYAHAN ANG SARILI O DI KAYA AY PUMAPABOR SA SA INTERES O
LAMANG. LUMIKHA NG ESKANDALO KAPAKANAN
UPANG NG IBA.
HALIMBAWA: DOON MAIBALING ANG USAPIN.
PAGKUKWENTO NG ISANG HALIMBAWA:
NANAY TUNGKOL HALIMBAWA; PAGKAKALAT NG MALING BINTANG
KAY SANTA KLAUS NA PAG-TANGGI SA KAPATID NA KAY ACER
NAGBIGAY NG REGALO KINAIN NIYA NA SIYA ANG NAGNAKAW NG
SA MGA BATANG MARUNONG ANG KANIYANG TSOKOLATE NA WALLET NG
SUMUNOD SA BILIN NG ANG TOTOO AY KINAIN NAMAN KANIYANG KAKLASE NA HINDI
NAKATATANDA. NIYA. NAMAN SIYA
ANG KUMUHA NITO.
LIHIM
2. LIHIM

ANG LIHIM AY PAGTATAGO NG MGA

IMPORMASYON NA HINDI PA NAIBUBUNYAG O
NAISISIWALAT. ITO AY PAGANGKIN NG TAO SA
TUNAY NA PANGYAYARI O KWENTONG KANIYANG
NALALAMAN AT HINDI KAILANMAN MAAARING
IHAYAG SA MARAMING
PAGKAKATAON NANG WALANG PAHINTULOT NG
TAONG MAY-ALAM DITO.
 ANG SUMUSUNOD AY MGA LIHIM NA HINDI BASTA-BASTA
MAAARING IHAYAG:

1. NATURAL SECRETS 2. PROMISED SECRETS 3. COMMITTED OR ENTRUSTED

SECRETS
Ang mga katotohanan na Ito ay mga lihim na ipinangako
nakasulat ng taong pinagkatiwalaan nito. Naging lihim bago ang mga
dito ay magdudulot sa tao ng impormasyon at kaalaman sa isang
matinding hinagpis at sakit sa bagay ay nabunyag.
isa't
isa..
SECRETS

ISANG BAGAY NA ITINATAGO O

SINADYA NA PANATILIHING HINDI
ALAM O HINDI NAKIKITA NG IBA
A. HAYAG: KUNG ANG LIHIM AY IPINANGAKO O KAYA
AY SINABI NG PASALITA O KAHIT PASULAT.

B. DI HAYAG: ITO AY NANGYAYARI KAPAG WALANG

TIYAK NA PANGAKONG SINABI NGUNIT INILILIHIM NG
TAONG MAY ALAM DAHIL SA KANIYANG POSISYON
SA ISANG KOMPANYA O INSTITUSYON.
 APAT NA PAMAMARAAN AYON SA AKLAT NI VITALIANO
GOROSPE (1974) NG PAGTATAGO NG KATOTOHANAN

1. SILENCE 2. EVASION (PAG-IWAS) 3. EQUIVOCATION 4. MENTAL

(PANANAHIMIK) (Pagbibigay ng salitang may RESERVATION
PAGLILIGAW SA ISANG dalawang ibig (Pagtitimping Pandiwa)
PAGTANGGI SA TAONG sabihin o kahulugan)
PAGSAGOT SA NANGANGAILANGAN NG PAGGAMIT NG
KATANUNGAN NA IMPORMASYON SA NAGING LIHIM BAGO ANG MGA SALITA NA HINDI
MAAARING MAGTULAK PAMAMAGITAN NG HINDI MGA NAGBIBIGAY NG TIYAK NA
SA ISANG TAO NA PAGSAGOT SA KANIYANG IMPORMASYON AT IMPORMASYON SA
SAMBITIN ANG KATANUNGAN KAALAMAN SA ISANG NAKIKINIG KUNG ITO BA
KATOTOHANAN BAGAY AY NABUNYAG. AY MAY KATOTOHANAN O
WALA.
 SA PRINSIPYO NG
CONFIDENTIALITY, ANG
PAGSASABI NG TOTOO AY HINDI
LAMANG
PAGPAPAHAYAG NANG AYON SA
NASA ISIP, ITO RIN AY MAIPAHAYAG
SA MAS MALALIM NA PAG-IISIP,
PANANALITA, AT PAGKILOS BILANG
ISANG TAONG NAGPAPAHALAGA SA
KATOTOHANAN.
Mga Etikal
Na Isyu Sa
Lipunan
PLAGIARISM

ITO AY ISANG PAGLABAG SA INTELLECTUAL HONESTY . ITO

AY ISYU NA MAY KAUGNAYAN SA PANANAGUTAN SA
PAGPAPAHAYAG NG KATOTOHANAN AT KATAPATAN SA MGA
DATOS, MGA IDEYA, MGA PANGUNGUSAP, BUOD AT
BALANGKAS NG ISANG AKDA, PROGRAMA, HIMIG, AT IBA
PA NGUNIT HINDI KINIKILALA ANG PINAGMULAN, BAGKUS
NABUO LAMANG DAHIL SA ILEGAL NA PANGONGOPYA. ITO
AY MAITUTURING NA PAGNANAKAW AT
PAGSISINUNGALING DAHIL INANGKIN ANG HINDI IYO.
PLAGIARISM

SAKOP NG PLAGIARISM ANG LAHAT NG MGA

NAISULAT NA BABASAHIN, O HINDI MAN NAITALA,
MAGING ANG MANUSCRIPT(MGA SULAT KAMAY NA
HINDI NALIMBANG), MGA NAILIMBANG, O KAYA SA
PARANG ELEKTRONIKO AT ANG PAGBUBUNYAG SA
LIHIM NA KASUNDUAN SA PAGITAN NG DALAWA O
GRUPO NG MGA TAO UPANG MAGTAGUMPAY ANG
PROYEKTO.
PAANO MAIIWASAN ANG PLAGIARISM?

1. MAGPAHAYAG SA 2. MAHALAGA RIN NA 3. ANG TAMANG PAGSUSURI SA

SARILING PARAAN. MAGKAROON NG KAKAYAHAN GAWA NG IBA, PAGTIMBANG
MAGAGAWA ITO SA NA MAKAPAG-NIGAY NG SA BAWAT ARGUMENTO, AT
PAMAMAGITAN NG SARILING POSISYON SA PAGBUO NG SARILING
MALAYANG PAGPAPAHAYAG ANUMANG ARGUMENTO O KONKLUSYON O PAGBUBUOD AY
NG KAISIPAN PAGTATALO. MAKATUTULONG SA SARILI NA
1 SA PAGPAPALIWANAG O MAGPAHAYAG.
PAGBUO NG IDEYA AT
KONSEPTO.
INTELLECTUAL
PIRACY

ANG PAGLABAG SA KARAPATANG-ARI (COPYRIGHT

INFRINGEMENT) AY NAIPAKIKITA SA PAGGAMIT NG
WALANG PAHINTULOT SA MGA ORIHINAL NA GAWA
NG ISANG TAONG PRINOPROTEKTAHAN NG LAW OF
COPYRIGHT MULA SA INTELLECTUAL PROPERTY
CODE
OF THE PHILIPPINES. ANG PAGLABAG AY SA PARAAN
NG PAGPAPARAMI, PAGPAPAKALAT, PAGBABAHAGI,
PANGGAGAYA SA
PAGBUO NG BAGONG LIKHA.
COPYRIGHT
HOLDER

COPYRIGHT HOLDER ANG TAWAG

SA TAONG MAY ORIHINAL NA
GAWA O
ANG MAY AMBAG SA ANUMANG
BAHAGI AT IBA PANG MGA
KOMERSYO.
MGA DAHILAN KUNG BAKIT PATULOY NA UMIIRAL ANG
INTELLECTUAL PIRACY KAHT NA ITO AY TALIWAS SA
INTELLECTUAL PROPERTY CODE OF THE PHILIPPINES:

1. Presyo
2. Kawalan ng mapagkukunan
3. Kahusayan ng Produkto
4. Sistema/paraan ng pamimili
5. Anonimity
WHISTLE BLOWING

AY ISANG AKTO O HAYAGANG

KILOS NG PAGSISIWALAT MULA
SA TAO NA KARANIWAN
AY EMPLEYADO NG GOBYERNO O
PRIBADONG ORGANISASYON O
KORPORASYON.
WHISTLE BLOWER

Whistle blower ang tawag sa taong naging daan ng

pagbubunyag o pagsisiwalat ng mga maling asal,
hayagang pagsisinungaling, mga immoral o ilegal
na gawain na naganap Sa loob ng isang samahan o
organisasyon
 MGA HAKBANG BAGO ISIWALAT ANG KATOTOHANAN
MULA SA KOMPANYANG PINAGTATRABAHUAN:

1. 2. 3. 4.
Siguraduhin na Harapin nang Isiping maigi kung Gawin at isakatuparan
ang kilos o buong tapang ang dapat nga ba itong nang buong tapang
piniling pasiya taong nakatataas sa ihayag sa upang
ay ayon sa batas iyo na gawin ang publico o midya. mangibabaw ang
moral. isang bagay na interes at kabutihan ng
hindi mo ginawa. nakararami kaysa sa
pansariling interes
lamang.