Gawain

Isulat ang tamang sagot.

________________ 1. Pinag-ugatan ng mga unang anyo ng dula.
________________ 2. Pagsusuyuan ng isang dalaga’t binata sa
pamamagitan ng awit na umiindayog at matalinghaga.
________________ 3. Pagtatalong patula ng mga Maranaw na
nilalahukan ng isang lalaki at isang babae na binabayaran ng salapi o
kasangkapan pagkatapos ng palabas.
________________ 4. Pag-aalay ng pagmamahal sa mahal na krus na
nakuha ni Santa Elena sa bundok na tinibag.
________________ 5. Pinaniniwalaang nag-ugat ito sa sagupaan ng
mga Kristiyano at Pilipinong Muslim noong ika-16 siglo.

1
 Gawain
Isulat ang tamang sagot.
________________ 6. Itinuturing na dulang panlibangan nang mga
huling taon ng pananakop ng mga Espanyol.
________________ 7. Isang melodrama o dulang musikal na tatatluhing
yugto.
________________ 8. Tulang panambitan na binibigkas sa piling ng
bangkay ng anak, asawa o magulang.
________________ 9. Isang uri ng panitikang ang pinakalayunin ay
itanghal sa tanghalan.
________________ 10. Ang pagbibigay buhay ng aktor sa mga pang-
araw-araw na pangyayari sa buhay ng mga Pilipino.

2
Mga Sagot
1. Awit, Sayaw, Tula
2. Balak
3. Bayok o Embayoka
4. Lagaylay
5. Moro-moro
6. Saynete
7. Sarsuela
8. Dung-aw
9. Dula
10. Mimesis

3
 • LIT 107
https://manilastandard.net/?p=235488

(Dulaang
Kasaysayan ng Filipino)

Balagtasan at • Shella A. Torralba, MA

Batutian
• Assistant Professor IV

https://www.facebook.com/PGBulacan/photos/a.422104097904456/2413289082119271/?type=3
 Mga Tatalakayin

Kahulugan ng Pagdalumat
Mga
Balagtasan at sa Gawain
Halimbawa
Batutian Kasaysayan

5
Mga Layunin
1. Naipaliliwanag ang naging kasaysayan ng
Balagtasan at Batutian.
2. Naibibigay ang opinyon at katuwiran tungkol sa
paksa ng balagtasan.
3. Nabubuo ang mga makabuluhang tanong batay
sa napakinggan.

6
 Pustiso ka ba?
Bangin ka ba? Surgeon ka Asukal ka
ba? ba?

Keyboard ka ba? Exam ka ba?

7
 Katuturan ng
Balagtasan at Batutian
 Ang balagtasan ay isang uri ng patimpalak o paligsahan
ng talino sa pagtula na kung saan ay isa sa mga tanyag at
kinikilalang tradisyunal na anyo ng panitikang Filipino.
 Ito ay nagpapakita ng kagitingan sa tula at kadalasang
naglalaman ng mga paksa tungkol sa lipunan, kultura,
pulitika at iba pa.
 Sa pamamagitan ng balagtasan, nagkakaroon ng
pagpapalitan ng kaisipan at pananaw sa pagitan ng mga
manunulat at ng kanilang mga tagapakinig.
 Ang Balagtasan ay marahil ang huling uri ng tula na lubos
na nasiyahan ng mga Pilipino.
8
 Katuturan ng
Balagtasan at Batutian

 Samantalang mayroon pa ring isang uri ng

balagtasan sa kasalukuyan - ang Batutian –
na hango kay Huseng Batute na sagisag ni Jose
Corazon de Jesus.

 Ang ikinaiiba nito sa Balagtasan, ito’y

nagtataglay ng pagpapaigting ng tudyuhan at
pagmamayabang ng mga nagtatalong makata.

9
 Pagdalumat sa
Kasaysayan

Sumilang ang Balagtasan

noong Abril 2, 1925, kaugnay ng
pagdiriwang ng kaarawan ni
Balagtas.
Bago sumapit ang naturang araw,
ang Akademya ng Wikang Tagalog
na kinasasapian ng mga kilalang
makata at mananagalog ay
nagdaos ng isang pagpupulong sa
gusali ng Instituto de Mujeres na
nasa Tayuman, Tundo, Maynila.
10
 Itinuturing si Francsico “Balagtas”
Baltazar (Fran·sís·ko Ba·lag·tás
Bal·ta·zár) na “Prinsipe ng Makatang
Tagalog” dahil sa kaniyang obra
maestra na Florante at
Laura. Itinuturing din siyáng
pasimuno ng mga pagbabago sa
panitikan sa loob ng pananakop ng
mga Español.

11
 Ipinanganak siyá noong 2 Abril 1788
sa Panginay, Bigaa (ngayo’y
Balagtas), Bulacan sa mag-asawang
Juan Balagtas at Juana Cruz.
 Noong batà pa siyá, ipinadalá siyá ng
kaniyang ina sa isang malayong
kamag-anak sa Tondo, Maynila, na
siyáng nagpaaral sa kaniya kapalit ng
paninilbihan sa bahay.

12
 Nag-aral siyá sa Colegio de San Jose
at sa Colegio de San Juan de Letran.
Ayon sa ulat, na- kalista siyáng
estudyante sa Colegio de San Jose
ngunit sa pangalang “Francisco
Baltazar”.
 Ito rin ang pangalan niya sa
dokumento ng kasal kay Juana
Tiambeng noong 22 Hulyo 1842.
(Walang tiyak na paliwanag sa
pagbabago ng kaniyang apelyido.)

13
 Noong 1835, umibig siyá kay Maria
Asuncion Rivera, anak ng mayamang
angkan sa Pandacan.
 Si Rivera ang pinag-alayan ni
Balagtas ng tulang “Kay Celia,” ang
pambungad na tula ng Florante at
Laura.
 Gayunman, hindi sila nagkatuluyan
ng dalaga.

14
 Sa Pandacan, nakulong siyá sa isang
di-malinaw na dahilan. Lumaya siyá
noong 1838, taón na sinasabing unang
inilathala ang Florante at Laura.
 Lumipat si Baltazar sa Udyong
(ngayo’y Orion), Bataan, at doon
pinakasalan si Juana Tiambeng, anak
ng isang mayamang pamilya.
 Nagkaroon sila ng 11 supling.

15
 Muli na naman siyáng nakulong
noong 1856 kaugnay ng reklamo ng
isang katulong na diumano’y
ginupitan niya ng buhok sa di-
malamang dahilan.
 Naghirap ang pamilya ni Balagtas
dahil sa kasong ito.
 Pinagdusahan niya ang kaniyang
sentensiya sa Balanga, Bataan, at
nang sumunod, sa Tondo, Maynila.

16
 Hábang nása Tondo, mula 1857
hanggang 1860, nagsulat siyá ng
maraming komedya para sa Teatro de
Tondo.
 Nang makalaya, bumalik siyá sa
Udyong at dito niya naisulat ang
marami pang tula at komedya
hanggang sa mamatay siyá noong 20
Pebrero 1862.

17
 Pagdalumat sa
Kasaysayan

Kabilang sa mga dumalong makata at

manunulat ay sina Lope K. Santos, Iñigo Ed.
Regalado, Patricio a. Dionisio, Teodoro E.
Gener, Jose N. Sevilla, Jose Corazon de
Jesus, Florentino Collantes, at iba pa.
Pinag-usapan nila’t napagpasiyahan, sa
mungkahi ni Atty. Patricio A. Dionisio na ang
larong ipapalit sa matandang duplo ay ang
Balagtasan.

18
 Pagdalumat sa
Kasaysayan

Bilang huwaran, si Dionisio na rin ang sumulat

ng kauna-unahang Balagtasan at ito’y nalathala
sa lingguhang pahayagang Telembang (Lingguhang
Mapagpatawa at Manunukso).
 Sa balagtasang ito ibinatay ang unang
Balagtasang itinanghal nina Corazon de Jesus
at Florentino T. Collantes, ang Bulaklak ng
Kalinisan na ginanap sa Instituto de Mujeres.
 Sinundan na ito ng marami pang uri ng
ganitong balagtasan.

19
 Pagdalumat sa
Kasaysayan

 Nagkaroon noon ng tatlong grupo ng

mambabalagtas: sina De Jesus at Collantes;
sina Amado V. Hernandez at Guillermo A.
Holandez; at sina Rafael Olay at Tomas L. de
Jesus.

20
Pagdalumat sa
Kasaysayan

 Ang unang Balagtasan nina Collantes at

Huseng Batute ay naging matagumpay at
kinagiliwan ng madla. Si Lope K. Santos ang
naging Lakandiwa; si Sofia Enriquez ang nag-
Kampupot; si De Jesus ang nag-Paruparo; at
si Collantes naman ang nag-Bubuyog.

21
Pagdalumat sa
Kasaysayan

 Hindi nagtagal, ang Balagtasan ay ginanap sa dating

Olympic Stadium na nasa Doroteo Jose, Sta. Cruz, Maynila.
 Dito nagbalagtasan ang mga kilala’t pangunahing makata ng
bansa, tulad nina Benigno Ramos, Pedro Gatmaitan, Pedro
Mendoza at iba pa na nag-aagawan sa pagiging Hari ng
Balagtasan.

22
 Pagdalumat sa
Kasaysayan
Ang naging unang Hari ay si Jose
Corazon de Jesus at pagkatapos ay si
Collantes.
Ang isa sa mga naging huling hari ay si
Emilio Mar Antonio at si Domingo
Raymundo ay naging prinsipe.
Ang iba pang naging Hari ng
Balagtasan ay ang mga makatang sina
Jose Gallardo, Nemesio Caravana,
Aurelio Angeles, Fernando Bautista
Monleon at Cresciano C. Marquez, Jr.

23
 Pagdalumat sa
Kasaysayan

Sa kabilang dako, kung sa

Katagalugan ay naging popular ang
Balagtasan, sa mga Ilokano naman
ay naging tanyag ang ganitong uri ng
pagtatalo sa tawag na Bukanegan na
hango sa makatang Ilokanong si
Pedro Bukaneg.

24
 Pagdalumat sa
Kasaysayan

Sa mga Kapampangan naman ay

mayroon din silang Crissotan na
hango sa makatang
Kapampangan na si Juan
Crisostomo Soto na ang ginagamit
na sagisag ay Crissot.

25
Pagdalumat sa
Kasaysayan

Mula sa entablado o tanghalan, ang Balagtasan ay

narinig na rin sa radyo o himpapawid at maging sa
tanghalan ng mga paaralan sa kasalukuyan. Ang
unang naging tagatangkilik sa radio ay ang Elizalde &
Company, isang makawikang bahay-kalakal.

Makabuluhan ding banggitin na unang nagkaroon

tayo ng aklat na katipunan ng mga balagtasan noong
1937. Ito’y inilathala ni Jesus Balmori.

26
 Pagdalumat sa
Kasaysayan
Noong 1950, medyo nagbagong-bihis ang Balagtasan nang lumitaw
ang grupo nina Antonio Raymundo, Ofelia Angeles at Ka Tino Estanislao.
 Gaya rin nina De Jesus at Collantes, dinumog ng tao
ang Balagtasan nina Ofelia at Raymundo.
Higit na uminit ang pagtanggap sa kanila ng publiko nang palagian
silang naririnig sa radyo.
Para silang nagkakagalit na parati.
May sigawan at may tudyuhan.
Sa kanilang panahon din nauso ang malayang taludturan.
 May sukat, may tugma, ngunit kung minsan ay dalawa o isang taludtod
lang ang isinasagot ng kalaban sa kanyang katunggali.

27
Pagdalumat sa
Kasaysayan

 Mga taong 1960 nang ihayag ang pagiging Hari

ng Balagtasan ni C.C. Marquez.
 Miminsan lamang nasaksihan si CC na lumaban
ng Balagtasan – nang magkaroon lamang sila
ng eliminasyon.
 Magmula noon ay hindi na ito naulit, pagkat hindi
na nagdaos ng pambansang timpalak sa sining
na ito upang makilala at tanghalin ang sinumang
magiging bagong Hari ng Balagtasan.

28
Pagdalumat sa
Kasaysayan

 Kaalinsabay ni CC Marquez, si Zenaida Flores naman

ang kinilalang Reyna ng Balagtasan.
 Ito’y naganap nang pagkaisahan ng mga pangunahing
makata’t mambabalagtas na si Bb. Flores ang gawin
nilang reyna.
 Hindi rin dapat itatwa ang taguring ito, pagkat bukod sa
husay sa pagbigkas ay talagang kinikilala rin ng publiko
ang panitik ni Zenaida Arcega Flores.

29
 Pagdalumat sa
Kasaysayan
Sa kabilang dako ng pangyayaring ito, may mga mambabalagtas
din na gumawa ng kani-kanilang kaningningan sa pamamagitan ng
radyo.
Ang mga ito’y sina Maria Fe Aguinaldo, Epifanio Alcaraz, Marlo
Cabling, Gregorio Victorio, Diosdado Magadia, at iba pa.
Subali’t sa mga bagong sibol ng mga makata, kinilala at hinangaan
naman sina Pablo Reyna Libiran, Elena A. Sunpongco, Rodolfo
A. Milan.
 Sa pamamagitan ng kanilang lingguhang programang Bagong
Oras ng Balagtasan, magawa nilang higit na mapatingkad ang
pagnanasa at kasiyahan ng tao sa pakikinig sa sining na ito.

30
Pagdalumat sa
Kasaysayan

 Bagama’t maikli lamang ang panahong nauukol

para sa naturang palatuntunan (kalahating
oras lamang), nagawa rin nina Libiran na
mapaabot sa apat na sulok ng kapuluan ang
tagisan ng talino sa larangang balagtasan.
 Ang kanilang programa ay isinasahimpapawid
sa Himpilang DWWW, Lider Radio, sa
pamamatnugot ni Henry Jones Ragas.

31
Pagdalumat sa
Kasaysayan

Masasabing dahil na rin sa naturang programa,

maraming pook sa bansa ang narating na nina
Libiran, Sunpongco at Milan upang magputong
lamang ng korona o dili kaya’y magpupuri sa mga
napiling reyna ng pagdiriwang.
 Basta’t nagkasama ang tatlong ito, di maaaring
hindi mahilingan silang magbalagtasan.

32
Pagdalumat sa
Kasaysayan

Sa kasalukuyan, bagama’t walang kinikilalang bagong

Hari at Reyna ng Balagtasan, sina Pablo at Elena
naman ay gumagawa na rin ng kanilang sariling
bantayog sa larangang ito.
Sabihin pa, sila ang mga bagong dugo at sigla na
bumubuhay at maaaring sumagip sa unti-unti nang
namamatay na pamana ng Lahing Kayumanggi –
ang BALAGTASAN.

33
Sanggunian
Arrogante, J. A. (1991). Mapanuring Pag-aaral ng Panitikang Filipino. National Bookstore, Metro Manila. Philippines:
National Bookstore, Inc.
Arrogante, J. A. (2000). Panitikang Pilipino. National Bookstore, Metro Manila. Philippines:
National Bookstore, Inc.
Belvez, Paz M. et. al. (1994). Wika at Panitikan. Quezon City: Rex Printing Company,Inc.
Casanova, Arthur P. (1984). “Kasaysayan at Pagunlad ng Dulaang Pilipino”. Rex Printing Co, Maynila.
Dizon, R.B at Mata, L.L. (2010). Literatura 1. Departamento ng Filipino at iba pang mga Wika.
MSU-Iligan Institute of Technology, Iligan City.
Santiago, M. et al. (2006). “Panitikang Filipino: Kasaysayan at Pag -unlad: National Book Store, Manila.
Sauco, Consolacion P. at Salazar, Dionisio S. (1987). “Sulyap sa Dulang Tagalog”. National
Bookstores. Manila
Sebastian, Federico B. (1951). “Ang Dulang Tagalog”. Bede’s Publishing House, Queson City
Pagkalinawan, Letecia C., et.al. (2006). Pantikan sa Iba’t ibang Rehiyon. Manila: Mega-Jesta Prints,
Inc.
Panganiban, Jose Villa., et. al. (1982). Panitikan ng Pilipinas (Bagong Edisyon). Bade’s Publishing
House, Inc.
Tiongson, Nicanor G. (1989). “Dulaan”. Sentrong Pangkultura ng Pilipinas. Philippines:
Tiongson, Nicanor G. (1983). “What is Drama?” PETA. Philippines.
https://www.kapitbisig.com/philippines/balagtasan-noon-at-ngayon-kaligirang-pangkasaysayan-ng-
balagtasan_1138.html#google_vignette 34
Maraming salamat…