Jak mierzyć

zróżnicowanie
zjawiska?
Wykład 4
 Miary jednej cechy

 Miary poziomu
 Miary dyspersji (zmienności,
zróżnicowania, rozproszenia)
 Miary asymetrii (skośności)
 Miary dyspersji
Miary absolutne Miary względne
 Miary dyspersji
Miary absolutne Miary względne
stosunek absolutnej
pomiar absolutnej miary zróżnicowania
wielkości zróżnicowania danej cechy do średniego
poziomu tej cechy
 Miary dyspersji

Miary absolutne Miary względne

w jakim stopniu jednostki

różnią się między sobą stopień zróżnicowania
pod względem w%
badanej cechy?
 Absolutne miary dyspersji
Miary klasyczne Miary pozycyjne
 Absolutne miary dyspersji
Miary klasyczne Miary pozycyjne

ocena rozproszenia ocena rozproszenia

(zmienności) wszystkich (zmienności ) typowych
jednostek w całym obszarze jednostek w całym obszarze
zmienności zmiennej zmienności zmiennej
 Absolutne miary dyspersji
Miary klasyczne Miary pozycyjne

Wariancja
Rozstęp (rozrzut)
Odchylenie standardowe
Odchylenie ćwiartkowe
Odchylenie przeciętne
Typowy obszar zmienności
Typowy obszar zmienności
 Względne miary dyspersji
Miary klasyczne Miary pozycyjne

Klasyczne Pozycyjny
współczynniki zmienności współczynnik zmienności
 Miary dyspersji

Miary względne
Miary absolutne
klasyczne
klasyczne pozycyjne
pozycyjne

Współczynnik
Wariancja Współczynnik zmienności
Odchylenie standardowe zmienności
Odchylenie przeciętne Rozstęp
Typowy obszar zmienności Odchylenie ćwiartkowe
Typowy obszar zmienności
R
Absolutne pozycyjne miary zmienności

 rozstęp (obszar zmienności zmiennej)

R  xmax  xmin
 odchylenie ćwiartkowe (rozstęp
międzykwartylowy, czyli różnica między trzecim a
pierwszym kwartylem)

Q3  Q1
Q
2
Absolutne pozycyjne miary zmienności

 Informacje dotyczące przeciętnęgo

poziomu zmiennej oraz jej dyspersji
pozwalają na wyznaczenie typowego
obszaru zmienności jednostek w
zbiorowości statystycznej:

Q2  Q  xtyp  Q2  Q
Względne pozycyjne miary zmienności

 współczynnik zmienności (stosunek

odchylenia ćwiartkowego do mediany):

Q Q
VQ  lub VQ   100 %
Me Me
Klasyczne miary zmienności

 Odchylenie przeciętne
n
(średnia arytmetyczna
bezwzględnych wartości
odchyleń wariantów badanej
x i
x
cechy od jej średniej d  i 1

arytmetycznej): ni
n 
Zróżnicowanie w oparciu o
 x  x n

i i
szereg przedziałowy:
d i 1
n

n
i 1
i
Klasyczne miary zmienności

 wariancja (średnia arytmetyczna kwadratów

odchyleń poszczególnych wariantów zmiennej od jej
n
średniej arytmetycznej):
 (x 2
i  x)
S 
2 i 1

 w oparciu o szereg przedziałowy: n

k 

 (x  x) i
2
 ni
S 
2 i 1
k

n i 1
i
Klasyczne miary zmienności

 Odchylenie standardowe:

S S 2
Klasyczne miary zmienności

 Typowy obszar zmienności zmiennej:

x  S  xtyp  x  S
Względne klasyczne miary zmienności

 współczynnik
zmienności (stosunek
odchylenia przeciętnego do
średniej): d d
V lub V   100 %
x x
 współczynnik
zmienności (stosunek
odchylenia standardowego do
średniej):
S S
V lub V   100 %
x x