Kalaja e portopalermos

Punoi:aresa dodaj,argi xibraku,orgi arkelaus ,enkel

projekt vizatimi
Klasa e vi a
 Historia e Kalase se portopalermos
 Kalaja e Porto Palermos është një monument i trashëgimisë kulturore i ndërtuar në një gadishull me një
panoramë mahnitëse midis qytetit të Himarës dhe Qeparos. Për nga mënyra e ndërtimit është unik në llojin e tij
në Shqipëri. Kalaja është një perlë e paçmuar e trashëgimisë shqiptare. Mendohet se kalaja ka ekzistuar shumë
kohë më parë dhe se Ali Pash Tepelena e ka rindërtuar në shekullin e 18-të. Sipas shkrimeve të vitit 1912, kjo kala
ishte veneciane. Mbi hyrjen e kalasë ishte vendosur një pllakë e gdhendur me luanin e Shën Markut, e cila tani ka
humbur. Megjithatë, studimet tregojnë se kjo pllakë është hequr jo më shumë se disa dekada më parë, gjë që
përforcon teorinë se kalaja është ndërtuar nga venecianët. Studiuesit japin një tjetër teori për kohën e ndërtimit
të kësaj fortese. Për shkak se pozicioni i kalasë nuk është aspak strategjik pasi është i prekshëm nga një sulm me
top nga kodrat përballë tregon se është ndërtuar në një kohë kur këto armë nuk ishin shpikur ende. Në 1803, kur
Ali Pasha i ofroi kështjellën dhe portin Marinës Mbretërore, ajo kishte vetëm 4 ose 5 topa, duke lënë të kuptohet
se Ali Pasha nuk e shihte fortesën si të rëndësishme, François Pouqueville shkroi se: "Kulla ose kalaja qëndron në
pika jugore e hyrjes, e lidhur me kontinentin me nje istmus te ngushte te ulet. Perbehet nga nje shesh me
bastione, me pak arme, pa sherbim as per te komanduar hyrjen, as per te mbrojtur anijet ne spirancë. Afer tij
ndodhen disa magazina , një doganë dhe një kishë greke”. Kalaja është ndërtuar në gadishullin e gjirit të vogël
tektonik të Porto Palermos, i njohur në lashtësi si gjiri i Panormes. Kalaja ka një formë planimetrike trekëndore
me tre bastione të forta në qoshe. Përmasat e tij janë 150 m x 400 m dhe lartësia e mureve arrin 20 m. Hyrja është
në mes të murit jugor. Nga ana e detit, midis dy bastioneve, një sipërfaqe trapezoidale është e rrethuar me mure
të pajisura me frëngji. Pjesa tjetër e kalasë përbëhet nga një numër i madh dhomash me qemer, të cilat
përfundojnë në pjesën e sipërme me një tarracë të përbashkët. Lokalet shërbenin për të vendosur garnizonin,
ndërsa njëri prej tyre shërbente si burg. Pas restaurimit, Ali Pasha e kishte nën kontroll këtë pikë, duke e
përdorur shpesh vetëm si vizitor, nuk banonte aty. Kalaja është një nga më të vizituarat në Shqipëri, veçanërisht
në verë. Mënyra më e shpejtë për të arritur atje është me makinë vetëm pak minuta nga Himara ose Qeparo dhe
rreth 45 minuta nga Saranda. Mund të përdorni edhe mikrobusët që qarkullojnë rregullisht në linjën Himarë-
Qeparo.
Kalaja e Porto Palermos ndodhet në
gjirin me të njëjtin emër në bregun e
detit Jon në Shqipërinë e jugut. Kalaja
ndodhet mbi një ishull rreth 30 m larg
bregut ku rripi i ngushtë ujor midis
bregut dhe ishullit është mbushur me
dhe e gurë për të realizuar një lidhje
tokësore me të.
Kalaja ka formë planimetrike
trekëndore me tre bastione të
fuqishme nëpër qoshet. Hyrja
ndodhet në mesin e murit jugor. Nga
ana e detit, midis dy bastioneve një
sipërfaqe në formë trapezi është
rrethuar me mure të pajisura me
frëngji. Pjesa tjetër e kështjellës
përbëhet nga një numër i madh
ambientesh të mbuluara me qemerë
të cilat përfundojnë në pjesën e
sipërme me një tarracë të përbashkët.
Ambientet shërbenin për strehimin e
garnizonit, ndërsa njeri prej tyre
shërbente si burg.
Kalaja është shume me e vjetër se Ali
Pashaj, ai e ka restauruar, e ka pasur
ne kontroll këtë pike dhe vetëm si
vizitor ka qene aty, nuk ka jetuar
kurrë aty. Kishën (Shën Nikolla) nuk e
ka bere ai, ajo ka qene atje, dhe
gjelbërimi nuk është gjithëvjeçar ne
dimër thahet.
 Portopalermo
Kalaja e cila është kthyer tashmë
në një monument kulture dhe
atraksion turistik u ndërtua nga
vetë Ali Pasha, si një dhuratë për
një nga gratë e tij, të cilën sipas
historianëve të kohës, Pashai i 
Janinës e kishte shumë përzemër.
Bukuria dhe madhështia e kësaj
kalaje ka zënë vend në shumë 
libra kushtuar Ali Pashës.
Kjo Kala ndodhet në gjirin me të
njëjtin emër, në brigjet e detit
Jon. Kalaja është një nga sarajet e
shumta të Ali Pashë Tepelenës, të
cilën ai e ka ndërtuar në një pikë
shumë strategjike.
 Alksandër Dhrahmi: Kalaja është e ndërtuar nga 12 dhoma
dhe një pus. Kalaja mendohet të jetë ndëraur në vitin 18004
dhe të ketë mbaruar pas 8 vitesh. Pas Ali Pashës është
përdorur në Luftën e Dytë Botërore dhe në regjimin komunist
është përdoru dhe si burg dhe si depo ushtarake.
Ali Pasha nëse nuk paguaje taksat, kishte një dhomë
ekzekutimi, por fillimisht do rrish 2 muaj.
Në kohën e regjimit komunist, në vitin 1949-50 ishte kamp
internimi. Ishin 20 persona brenda në errësirë të plotë. Në
momentin që i nxorën jashtë ata sapo kontaktuan me
natyrën kanë humbur shikimin.
Ai tha se kalaja është ndërtuar me qëllim në formë
trekëndëshe, për të përballuar sulmet nga lufta.
 Alksandër Dhrahmi: Në Ballkonin e Kalasë ku dilte Pashai
dhe Vasilika, mbrohej nga kullat e dy ushtarëve dhe është dhe
një pjesë e portës që zbriste Vasilika për të bërë plazhin.
Kalaja ndodhet në formën e trekëndëshit, sepse nëse kalaja
sulmohej, kundërshtari nga çdo brinjë që sulmohej ishte në
favor të kështjellës. Pra në mënyrë matematikore s’ke shanse
ta marrësh.
 I pyetur se a vizitohet kalaja nga turistë, Dhrahmi tha: Ka
turistë nga e gjithë Europa dhe gjithë bota. Këtë vit është disi