Inihanda ni :

Evelyn Sanchez Makadados, MBA

Guro sa Asignatura Sekolah Indonesia Davao

Ang Pandiwa- ay bahagi ng pananalita na nagsasaad ng kilos o gawa.

GABAY SA PAGBABANGHAY NG IBAT-IBANG ASPEKTO NG PANDIWA

The Verb tense in Filipino can be determined if you understand the conjugation of the verb or the changes in the infinitive form of the verb based on the affix that is used in each tense. The Infinitive form is the combination of the root word and the affix. Here are the ways of conjugating a verb in Filipino.

Pangkat A
. Bumili ng bagong telebisyon ang nanay. 2. Ang tubero ay nag-aayos ng tubo sa aming bahay. 3. Nakinig kay Elvis Presley ang mga bata bago sila sumayaw.
1

Pangkat B
1. Pareho silang naghahanap. 2. Nag-ipon rin sila. 3. Gumagawa sina Mang Ben at Mang Lino.

Uri ng Pandiwa:
1. PANDIWANG PALIPAT Sa mga pangungusap sa Pangkat A ay mapapansin ang pandiwa at ang parirala. Ang mga parirala ang mga tuwirang layon at pinangungunahan ng pangukol na ng, sa at kay. Kapag ang pandiwa ay may tuwirang layon, ito ay pandiwang palipat. 2. PANDIWANG KATAWANIN Kung ang pandiway hindi na kailangan ng tuwirang layon at nagtataglay ng kahulugang buo sa ganang sarili kayat hindi na kailangan ang tagatanggap ng kilos, ito ay tintawag na pandiwang katawanin.

Pagbabanghay ng Pandiwa

1.Verbs with the prefix or infix um (um- ; -um-) Verbs with the prefix or infix um retain the infinitive form of the verb in forming the past tense (aspektong perpektibo). The um is retained and the first syllable of the root word is repeated in forming the present tense (aspektong imperpektibo). In forming the future tense (aspektong kontemplatibo), the um is dropped and the first syllable of the root word is repeated.

ASPEKTO NG PANDIWA Ang pandiwa ay nagbabanghay sa tatlong aspekto na tumutukoy sa panahong ikinagaganap, ikagaganap, o ikinaganap ng kilos. 1. Aspektong PERPEKTIBO o naganap nagsasaad ng kilos na nasimulan na o ng kalagayang nangyari na. Halimbawa: Napanood ko ang pagsayaw ni Clare kanina. 2. Aspektong IMPERPEKTIBO o nagaganap nagsasaad ng kilos na ginagawa sa kasalukuyan o ng kilos na palagiang ginagawa. Halimbawa: Napapanood ko ang pagsasayaw ni Clare ngayon. 3. Aspektong KONTEMPLATIBO o magaganapnagpapahayag ng kilos na gagawin o mangyayari pa lamang. Halimbawa: Mapapanood mo ang pagsasayaw ni Clare sa Linggo.

Pagbabanghay ng Pandiwa

Pawatas (Infinitive form)

Rootword Salitang ugat

Perpektibo Pangnagdaan

Imperpektibo Pangkasalukuyan

Kontemplatibo Panghinaharap

umalis umiyak umuga umakbay umusad umusok umigib umulan uminom umawit

alis iyak uga akbay usad usok igib ulan inom awit

umalis umiyak umuga umakbay umusad umusak umigib umulan uminom umawit

umaalis umiiyak umuuga umaakbay umuusad umuusok umiigib umuulan umiinom umaawit

aalis iiyak uuga aakbay uusad uusok iigib uulan iinom aawit

Pawatas (Infinitive form)

Rootword

Perpektibo

Imperpektibo

Kontemplatibo

Salitang ugat

Pangnagdaan

Pangkasalukuyan

Panghinaharap

sumakay bumasa sumulat tumalon lumakad kumaway bumili kumain lumabas gumawa

sakay basa sulat talon lakad kaway bili kain labas gawa

sumakay bumasa sumulat tumalon lumakad kumaway bumili kumain lumabas gumawa

sumasakay bumabasa sumusulat tumatalon lumalakad kumakaway bumibili kumakain lumalabas gumagawa

sasakay babasa susulat tatalon lalakad kakaway bibili kakain lalabas gagawa

TINIG NG PANDIWA Ang tinig ay isang pag-aari ng pandiwa na nagpapakilala kung simuno ang siyang gumaganap o bagay na ginaganap. Uri ng Tinig ng Pandiwa 1. Tukuyan/ Tahasan kung ang simuno ay siyang tagaganap ng pandiwa. Ang pandiwang nasa tinig na ito ay karaniwang may isang tagatanggap ng kilos o galaw na tintatawag na tuwirang layon. Ang mga um, mag, mang, magpa, maki, at iba pa, ay karaniwang ginagamit sa tinig na tukuyan. Halimbawa: Nanghiram ka ba ng bilao kina Aling Maria? 2. Balintiyak kapag ang salitang tagaganap ng kilos o galaw ng pandiwa ay hindi ginagamit na simuno at ang nasabing tagaganap ay nasa hulihan ng pandiwa. Ang karaniwang pinaggamitan ng pandiwang nasa tinig na balintiyak ay ang pangungusap na ang dating tuwirang layon ay ang ginagamit na simuno. Halimbawa: Ang bilao ay hiniram kina Aling Maria.

I- Isulat kung Tukuyan o Balintiyak ang sumusunod na pangungusap:

1. Ang mga mag-aaral ay napagalitan ng guro.

.2. Sina Ana at Maria ay lumiban sa klase.

3. Ang silid ay nilinis nila. .. 4. Ang kwaderno ng kaklase ko ay biglang nawala.

..5. Ang Nanay ay bumili ng bagong sapatos. . 6. Binili ni Tatay ang bagong biseklita. . 7. Itinapon ng bata ang basura sa basurahan. .. 8. Ang mga guro ay nagpupulong.

.9. Ang kriminal ay nadakip at nakulong.

.10. Siya ay naglaba ng damit at nagluto ng tanghalian.

Banghayin ang mga sumusunod na salita ayon 3 aspekto ng pandiwang napag-aralan natin. Gamitin ang panlaping um: 1. sigaw 6. liko 2. igib 7. dapo 3. lingon 8. hakbang 4. lipat 9. kulo 5. usad 10.kapit

Maraming Salamat po!

Evie