MALA-MASUSING BANGHAY-ARALIN SA FILIPINO

(Pandiwa: Pagbuo at ang Aspekto ng Pandiwa)

Para sa ika-walong antas ng Sekundarya

I. LAYUNIN

Sa pamamagitan ng pagtalakay sa Sangkap ng Pandiwa, ang mga mag-aaral ay inaasahang:

a. Natutukoy ang mga Pandiwa;
b. nakapagbibigay ng halimbawa ng mga Pandiwa ayon sa mga aspekto nito; at
c. Nagagamit ang mga pandiwa sa pangungusap;

II. PAKSANG ARALIN

Paksa: Pandiwa (Pagbuo at ang Aspekto ng Pandiwa)

Sanggunian:

Arrogante, Jose et.al. (2004) “Panitikang Filipino: Bagong Edisyon”. Quezon City:
Kalayaan Press Mrtd. Ent.

Tumangan, A. P. Sr., et al. (1998). Panitikan ng Pilipinas. Makati

City: Grand Water Publication & Research Corp.

Mga Kagamitan:

 Visual Aids
 Art Paper
 Picture
 Chalk
 Marker

III. PAMAMARAAN

A. Panimula

Guro Mga Mag-aaral

Magandang Umaga mga Mahal kong Mag- Magandang Umaga

1. Pagbati aaral. Ginoong Ahmil

Maaari bang magsitayo ang lahat para sa (Nagsitayo ang lahat)

ating panalangin?

(Nagsimula ng
2. Pagdarasal Sige Abdul, pangunahan muna ang iyong magdasal ang mga
mga kaklase. estudyante sa
 pangunguna ni Abdul)

(Umupo na ang lahat

Magsiupo na ang lahat. sa kanilang mga
upuan)
3. Pagtsek ng Atendans. Makinig kayong mabuti at tatawagin ko na Opo sir. (Sagot ng
ang inyong mga pangalan para sa atendans. mga mag-aaral)

Salamat naman at walang lumiban sa araw

na ito.
4. Balik-aral Klas, ano nga ulit ang tinalakay natin (Napataas ng kamay
kahapon? si Allan)

Okay Allan, maaari kabang magbigay ng Tinalakay po natin

pahapyaw na pagbabalik-aral sa ating kahapon ay tungkol sa
tinalakay kahapon? Dula at mga Anyo
nito.

Magaling Allan!
(Pumalakpak ang
kanyang mga kaklase)

1. 5. Pagganyak Bago natin simulan ang ating diskurso sa “Sige po sir.” (sabay
araw na ito ay magkakaroon muna tayo ng sagot ng mga mag-
isang laro. aaral)

Nakikita niyo ba ang mga larawang ito? Opo sir!

Ano ang salitang kilos ang maiuugnay ninyo

sa larawang ito? (sabay pakita ng mga (Nagsimula ng
larawan) magbigay ng kanilang
naisip na sagot ang
mga mga-aaral

Oh! Klas, kamusta ang ating laro? Gil: Mahirap po siya

Nahirapan ba kayo? sir dahil hindi po
namin alam kung
tama po iyong mga
nabigay naming sagot.
Maraming salamat sa inyong pagsisikap na
makaisip at makabuo ng mga salita batay sa
aking ipinakitang larawan

Ngayon ay ating alamin kung ano nga ba

ang nakapaloob na paksa sa larawan na
aking ibinigay.

B. Pagtalakay sa Aralin

Klas, pagkatapos natin mailahad ang mga (Maayos naman na

Pandiwa (Pagbuo at salitang kilos ay talakayin naman natin ang nakikinig ang mga
mga Aspekto ng Pandiwa. mag-aaral sa kung ano
Pandiwa) ang impormasyong
ibinibigay ng guro.)

(Gamit ang Visual Aids)

Pandiwa (Pagbuo at ang

Aspekto ng pandiwa)

Ang Pandiwa ay salitang nagpapahayag ng:

 Kilos, Aksiyon, o Gawa

hal. Kumain, Mag-aral, Bigyan, Malinis

 Proseso o Pangyayaring karaniwang

sadya, di-sadya, likas, o di likas

hal. Masunog, Bumagyo, Kumidlat,

Umulan, Natabunan, Naaksidente

 Karanasan o Damdamin

hal. Matuwa, Sumaya, Magmahal,

Nilamig, Nainitan, Yumabang

Ang Aspekto ay Katangian ng Pandiwa

na nagsasaad kung kalian Nangyari,
Nangyayari, Mangyayari o Isasagawa pa
lamang ang kilos.

1. Aspektong Naganap o Perpektibo-

ito ay nagsasaad na tapos nang gawin
ang kilos.
 Aspektong Katatapos –
nangangahulugan itong katatapos pa
lamang ang kilos o pandiwa.
Nabubuo ito sa pamamagitan ng
paglalagay ng panlaping Ka at pag-
uulit sa uanang pantig ng isang
salita. Ito ay nasa ilalim din ng
aspektong perpektibo.

2. Aspektong Nagaganap o
Imperpektibo – ito ay nagsasaad na ang
inumpisahang kilos ay patuloy pa ring
 ginagawa at hindi pa tapos.

3. Aspektong Magaganap o
Kontemplatibo – ang kilos ay hindi pa
inuumpisahan at gagawin pa lamang.

Halimbawa:

Perpektibong
Perpektibo katatapos
Nilikha Kalilikha
Tumayo Katatayo
Sinabi Kasasabi
Nag-alaga Kaaalaga

Kontemplatibo
Imperpektibo
Nililikha Lilikhain
Tumatayo Tatayo
Sinasabi Sasabihin
Nag-aalaga Mag-aalaga

C. Aplikasyon

Aksiyon ko Hulaan mo (Magsasama-sama

ang ang mga
Hahatiin ko kayo sa anim (6) na grupo. Isa magkakagrupo at
sa inyo ang pupunta sa harapan upang sisimulan ang
paghula sa mga
bumunot ng salitang kilos at ipapahula sa
salitang kilos.)
ibang grupo

D. Paglalahat
 Sino ang gustong magpaliwanag sa (Napataas ng kamay si
pinakamadaling pagkakaintindi sa tinalakay Seth.)
natin na Pandiwa at aspekto nito?

Sige Seth, ano ang natutunan mo sa ating

tinalakay ngayon? (Ibinahagi naman ni
Seth ang kanyang
natutunan sa paksa na
natutungkol sa
Pandiwa.)

Magaling!

IV. EBALWASYON

Maikling-Pagsusulit (1/4 na papel) Iangkop ang mga salitang-ugat para mabuo ang
pangungusap.

(gising) 1. Maaga akong ___________ kahapon upang pumunta sa lugar na pagdarausan ng

paligsahan

(balik) 2. Mamaya ay ___________ ako roon upang ipasa ang nabuo kung dula

(basa) 3. Ngayon ay ____________ ko itong muli upang matiyak na maayos na maayos ang
pagkakasulat nito.

(hayag) 4. Bukas ay _________ na ang magwawagi sa paligsahan.

(usap) 5. Kanina lamang ay ___________ ko ang aking guro at nasabi niyang Malaki ang
pag-asa kong magwagi.

V. TAKDANG ARALIN

Magbigay ng tigtatlong pangungusap na may mga aspekto ng pandiwa na Perpektibo,

Katatapos, Imperpektibo, at Kontemplatibo.

Inihanda ni:

Bb. Kubli