Filipino

Baitang 6 • Yunit 2: Sawikain

ARALIN 2.2
Pangngalan: Kailanan at Kasarian

Talaan ng Nilalaman
Introduksiyon 1

Mga Layunin sa Pagkatuto 2

Kasanayan sa Pagkatuto 2

Simulan 2

Pag-aralan Natin 3
Pangngalan 3
Kailanan ng Pangngalan 4
Kasarian ng Pangngalan 5

Sagutin Natin 8

Subukan Natin 8

Isaisip Natin 9

Pag-isipan Natin 9

Dapat Tandaan 12

Mga Sanggunian 13
 Filipino
●

Baitang 6 • Yunit 2: Sawikain

Aralin 2.2
Pangngalan: Kailanan at Kasarian

Lar. 1. Naipahahayag nang tiyak ang pagkakakilanlan ng isang tao o bagay sa pagtukoy ng
kasarian o bilang ng mga ito.

Introduksiyon
Sa mga nakalipas na taon mo sa elementarya ay natalakay na ng iyong mga naging guro sa
Filipino ang pangngalan bilang kayarian ng wika. Alam mo na ang pangngalan ay bahagi ng
pananalita na tumutukoy sa ngalan ng tao, bagay, hayop, lugar, o pangyayari.

Sa araling ito, atin namang talakayin ang kayarian at kasarian ng pangngalan upang
magamit natin ito nang wasto sa iba’t ibang sitwasyon.

1
 Filipino
●

Baitang 6 • Yunit 2: Sawikain

Mga Layunin sa Pagkatuto

Sa araling ito, inaasahang matutuhan mo ang sumusunod:
● naipapaliwanag ang mga salitang may kaugnayan sa kailanan at kasarian
ng pangngalan;
● naiisa-isa ang mga uri ng kailanan at kasarian ng pangngalan;

● naipapaliwanag ang kahalagahan ng paggamit ng mga kailanan at

kasarian ng pangngalan sa pakikipag-usap sa iba’t ibang sitwasyon; at
● nakasusulat ng dayalogo na ginagamitan ng kailanan at kasarian ng
pangngalan.

Kasanayan sa Pagkatuto
Sa araling ito, ikaw ay inaasahang nagagamit nang wasto ang mga pangngalan
at panghalip sa pakikipag-usap sa iba’t ibang sitwasyon (F6WG-Ia-d-2).

Simulan

Suri-salita

Materyales
● papel
● Panulat

Panuto
Basahin at unawaing mabuti ang mga salita na nasa loob ng kahon.

2
 Filipino
●

Baitang 6 • Yunit 2: Sawikain

Mga Gabay na Tanong

1. Ano ang iyong mapapansin sa mga salita sa unang hanay? Sa pangalawang hanay?
2. Ano sa palagay mo ang tawag sa mga salitang ito?
3. Bakit mahalaga na maunawaan mo ang kasarian at kailanan ng pangngalan gayundin
ang panghalip?

Pag-aralan Natin

Mahalagang Tanong
Paano makatutulong ang iyong kaalaman sa kailanan at kasarian ng
pangngalan sa mabisang pagpapahayag?

Pangngalan
Ang pangngalan ay isa sa bahagi ng pananalita na tumutukoy sa ngalan ng tao, bagay,
hayop lugar o pangyayari.

3
 Filipino
●

Baitang 6 • Yunit 2: Sawikain

Halimbawa:
● Magaling umawit si Jessica. (tao)
● Nalaglag sa sahig ang kutsara. (bagay)
● Maraming alagang aso ang aming kapitbahay. (hayop)
● Tumungo ka sa National Bookstore, doon mo makikita ang aklat na hinahanap mo.
(lugar)
● Maraming kamag-anak natin ang bibisita sa pasko. (pangyayari)

Kailanan ng Pangngalan
Ang kailanan ng pangngalan ay tumutukoy sa dami o bilang ng pangngalang. Ito ay nahahati
sa tatlo.

1. Isahan - Ito ay mga pangngalang likas na nag-iisa lamang ang bilang.

Halimbawa:
● (si/ni/kay) Bb. Gomez
● ang kwaderno
● ang aso

Ang si/ni/kay ay ginagamit ang mga pananda o panukoy na ito sa tiyak na tao.
Ang ang ay ginagamit sa di-tiyak na tao, bagay o lugar.

4
 Filipino
●

Baitang 6 • Yunit 2: Sawikain

2. Dalawahan - Tumutukoy sa mga pangngalan na may dalawang bilang lamang.

Kadalasan ay
gumagamit ng mga panlaping mag- at pamilang na dalawa.
Halimbawa:
● (sina/nina/kina) Bb. Gomez at Bb. Velasquez
● kambal
● pares ng sapatos
● dobleng parusa
● magkaibigan

Sa mga tiyak na tao, maaaring gamiting pananda o panukoy ang sina, nina, at kina,
gayundin ang dalawa, doble, pares, kambal, at tambalan.

3. Maramihan - Ito ay naglalarawan o nagbibigay-turing sa mga pangngalang may

bilang na higit sa dalawa.

Halimbawa:

Isahan Maramihan

Pantukoy ang kwaderno ang mga kwaderno

Pang-uri makapal na aklat makakapal na aklat

Pamilang isang kard maraming kard

Panlapi kaibigan magkakaibigan

Sa pamamagitan ng paggamit ng pantukoy, pang-uri, pamilang at panlapi ay

napararami ang pangngalan.

Kasarian ng Pangngalan

Mayroong apat na uri ng kasarian ng pangngalan. Ito ay ang mga sumusunod:

5
 Filipino
●

Baitang 6 • Yunit 2: Sawikain

1. Pambabae - Ito ay mga pangngalang tumutukoy sa babae.

Halimbawa:
● reyna
● hipag
● manang
● lola
● dalaga
● kumare
● doktora
● tindera
● dumalaga
● inahin

Ang reyna, hipag (asawang babae ng kapatid mo), at manang (matanda), lola, dalaga,
kumare, doktora, at tindera ay tumutukoy sa mga babaeng tao, samantala, ang
dumalaga (manok na hindi pa nangangasawa at nangingitlog) at inahin (maaaring
baboy, kalabaw, manok) ay tumutukoy sa mga babaeng hayop.

2. Panlalaki - Ito ay mga pangngalang tumutukoy sa lalaking tao man o hayop.

Halimbawa:
● ama
● kuya

6
 Filipino
●

Baitang 6 • Yunit 2: Sawikain

● pari
● bayaw
● barako
● tandang

Ang ama, kuya, pari, at bayaw at tumutukoy sa mga lalaking tao, samantalang ang
barako (maaaring baboy, kalabaw o baka) at tandang ay tumutukoy sa lalaking
hayop.

3. Di-Tiyak - Ito ay nauukol sa mga pangngalang maaaring babae o lalaki.

Halimbawa:
● asawa
● anak
● artista
● kaklase
● daga
● bubuyog

Ang asawa, anak, artista, at kaklase ay tumutukoy sa tao na maaaring babae o lalaki
samantalang ang bubuyog at daga naman na maaari ding babae o lalaki na hayop.

4. Walang Kasarian - Tumutukoy ito sa mga bagay na walang buhay.

Halimbawa:
● kalendaryo
● gunting
● puno
● damong dagat
● aklatan
● opisina

7
 Filipino
●

Baitang 6 • Yunit 2: Sawikain

Ang kalendaryo at gunting ay tumutukoy sa mga bagay, ang puno at damo naman ay
may buhay subalit walang kasarian samantalang ang aklatan at opisina naman ay
tumutukoy sa lugar o pook.

Sagutin Natin
Sagutin ang mga sumusunod na tanong.
1. Ano ang pangngalan?
2. Ano ang kailanan ng pangngalan? Ano ang kasarian ng pangngalan?
3. Isa-isahin at ipaliwanag ang 3 uri ng kailanan ng pangngalan gayundin ang 4 na uri ng
kasarian ng pangngalan.

Subukan Natin
Magbigay ng tiglimang halimbawa para sa kailanan at kasarian ng pangngalan. Matapos ay
tukuyin ang mga ito ayon sa uri nito.

Kailanan ng Pangngalan Kasarian ng Pangngalan

Hal: magkakaibigan - maramihan Hal: tiya - pambabae

1. 1.

2. 2.

3. 3.

4. 4.

5. 5.

8
 Filipino
●

Baitang 6 • Yunit 2: Sawikain

Isaisip Natin
Ano ang kahalagahan ng paggamit ng kailanan at kasarian ng pangngalan sa pakikipag-usap
sa iba’t ibang sitwasyon?

Pag-isipan Natin
A. Basahin at unawaing mabuti ang mga sumusunod na tanong sa ibaba. Piliin ang titik ng
tamang sagot.

________________ 1. Alin sa mga sumusunod na pangngalan ang nasa isahan na

kailanan ng pangngalan?
a. mga magasin
b. ang silid-aklatan
c. limang aso
d. mag-ina

________________ 2. Alin sa mga sumusunod ang nasa maramihang kailanan ng

pangngalan?
a. solong anak
b. isang lugar
c. ang mga sasakyan
d. dalawang kamay

________________ 3. Piliin ang pangngalan na naiiba ang kailanan.

a. ang mga pamilya
b. mababangong bulaklak
c. ina
d. magkakapatid

________________ 4. Anong pangngalan ang angkop na ilagay batay sa kailanang

hinihingi?

9
 Filipino
●

Baitang 6 • Yunit 2: Sawikain

Nagsulat si Carmen ng ___________ (maramihan) sa isang

malinis na kwaderno.
a. isang kwento
b. mga tula
c. dalawang sanaysay
d. ang takdang aralin

________________ 5. Anong pangngalan ang angkop na ilagay batay sa hinihinging

kailanan nito?
Nanood ng sine ang ____________ (dalawahan) noong
nakaraang Sabado sa mall.
a. isang binata
b. magpinsan
c. magkakaklase
d. mga bata

________________ 6. Ano ang kasarian ng pangngalang may salungguhit sa

pangungusap?
Naririnig ang tilaok ng tandang bago sumikat ang araw.
a. panlalaki
b. pambabae
c. di-tiyak
d. walang kasarian

________________ 7. Ano ang kasarian ng pangngalang may salungguhit sa

pangungusap?
Nakatanggap ng regalo si Alfred sa kanyang Ninang noong
kanyang kaarawan.
a. panlalaki
b. pambabae
c. di-tiyak
d. walang kasarian

10
 Filipino
●

Baitang 6 • Yunit 2: Sawikain

________________ 8. Ano ang kasarian ng pangngalang may salungguhit sa

pangungusap?
Malugod na nagpakilala sa aming pamilya ang bagong
kapitbahay.
a. panlalaki
b. pambabae
c. di-tiyak
d. walang kasarian

________________ 9. Anong pangngalan na walang kasarian ang angkop na ilagay

sa patlang?
Napuno ng barya ang __________ ni Isaac na gawa sa kawayan.
a. alkansiya
b. lapis
c. bag
d. basket

________________ 10. Anong pangngalan na panlalaki ang angkop na ilagay sa

patlang?
Nagsimba kami at nakinig sa sermon ng ____________.
a. tito
b. tatay
c. pari
d. lolo

B. Sumulat ng 3 dayalogo na ginagamitan ng kailanan at kasarian ng pangngalan.

Tauhan 1:
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
Tauhan 2:

11
 Filipino
●

Baitang 6 • Yunit 2: Sawikain

__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________

Tauhan 1:
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
Tauhan 2:
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________

Tauhan 1:
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
Tauhan 2:
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________

Dapat Tandaan

● Ang pangngalan ay tumutukoy sa ngalan ng tao, bagay, hayop, lugar o pangyayari.

● Ang kailanan ng pangngalan ay ginagamit upang matukoy ang dami o bilang ng
pangngalan. Ito ay may tatlong uri: ang isahan, dalawahan, at maramihan.
● Ang kasarian naman ng pangngalan ay ginagamit upang malaman ang uri na
kinabibilangan ng isang pangngalan. Ito ay may apat na uri: ang pambabae, panlalaki,
di-tiyak, at walang kasarian.

12
 Filipino
●

Baitang 6 • Yunit 2: Sawikain

Mga Sanggunian

Marasigan, Emily V. Pinagyamang Pluma 6. Quezon City: Phoenix Publishing House, Inc. 2013

Reyes, Alvin Ringgo, Kasanayan sa Filipino 6. Makati City: Diwa Learning Systems, Inc, 2018

Banlaygas, Emilia et.al. Yamang Filipino 6- Batayan at Sanayang Aklat sa Filipino, Rex
Bookstore, Inc. 2015

13