Jumlah-jumlah yang mempunyai Irab

Jumlah di dalam Nahu dari segi Irab terbahagi kepada jumlah yang mempunyai Irab
dan jumlah yang tidak mempunyai Irab. Jumlah yang mempunyai Irab diumpamakan seperti
kalimah mufrad biasa yang boleh diirabkan dengan marfu, mansub dan seumpamanya.
Jumlah yang mempunyai Irab ada sembilan iaitu:

   

1. Jika jumlah merupakan khabar mubtada
Contohnya:

Contoh Irab:

   


  "!   
%
! !':


  "!   
%
! ()* !':  

  "!   
%
! ()* 
':


!' - ./! ( 
 !' *)( +! 
:

www.studyarab.blogspot.com

 3

64 0

  "!   
%
! !':0
3
.8 .
  "!   
%
! !. :
64
.%
 4'69 %;
<!
=

 - ./! ( .8 .8 !

Syarah.

Kita sedia maklum bahawa setiap mubtada mesti mempunyai khabar. Oleh itu jika kita
lihat pada contoh pertama, mubtada awwal iaitu (
 )tidak dapat tidak harus mempunyai
khabar. Tetapi selepas kalimah tersebut tidak terdapat khabar yang berbentuk mufrad, malah
kita mendapati jumlah baru iaitu (


  ). Maka jumlah ini, adalah khabar bagi mubtada

awwal. Oleh itu Irabnya:


!' - ./! ( 
 !' *)( +! 
       

2. Jika jumlah merupakan Khabar Kana atau akhawatnya

Contohnya:

:

www.studyarab.blogspot.com

Contoh Irab:

   



  ? 
8 !@(  AB) (=! . :


  "!   
%
! CD :


  "!   
%
! !':  

  "!   
%
!
 :


0E) ./! (
 !' +! 

Syarah

Kita sedia maklum bahawa setiap Isim Kana mesti mempunyai khabar kana. Oleh itu,
isim kana iaitu (
 )tidak dapat tidak harus mempunyai khabar. Tetapi selepas kalimah
tersebut tidak terdapat khabar kana yang berbentuk mufrad, malah kita mendapati jumlah baru
iaitu (


  ). Maka jumlah ini, adalah khabar bagi mubtada awwal. Oleh itu Irabnya:

0E) ./! (
 !' +! 

    ! 

3. Jika jumlah merupakan Khabar Inna atau akhawatnya

Contoh Irab:

:

www.studyarab.blogspot.com


   

0E)' %9 
:

   
/8 E) !" %E@! CD :


  "!   
%
! !':  

  "!   
%
!
 :


- ./! (
H ' +! 

Syarah

Kita sedia maklum bahawa setiap Isim Inna mesti mempunyai Khabar Inna. Oleh itu,
Isim Inna iaitu (
 )tidak dapat tidak harus mempunyai khabar. Tetapi selepas kalimah
tersebut tidak terdapat Khabar Inna yang berbentuk mufrad, malah kita mendapati jumlah baru
iaitu (


  ). Maka jumlah ini adalah Khabar Inna. Oleh itu Irabnya:

- ./! (
H ' +! 

# $ % &' )$   *

4. Jika jumlah merupakan Maful Bih.

Selalunya terletak selepas perkataan "" 
Contohnya:

:

:
:

www.studyarab.blogspot.com

Contoh Irab:

.KD
% /@  :  DJ

B

  ? 
8 !=( !@(  . :
B

  "!   
%
! . :  DJ


  "!   
%
! !':% /@ 

  "!   
%
!
 :.KD

.%6 %6! 0E) ./! (

H ' +! 

Syarah

Sesuatu jumlah yang merupakan maful bih kebiasaannya terletak selepas perkataan
(B) seperti contoh-contoh di atas. Seperti contoh pertama, Ustaz berkata: ilmu nahu itu
mudah. Di sini telah jelas bahawa perkataan atau jumlah yang disebut oleh ustaz itu ialah
maful bih. Kerana feel (B) ialah mutaddi, iaitu memerlukan maful bih. Jika ditanya, apakah
yang disebut oleh ustaz? Maka jawapannya: ilmu nahu itu mudah.
Oleh kerana setiap perkataan yang datang selepas (B) digelar maqul al qaul, maka ia
tidak diirabkan sebagai maful bih, walaupun hakikatnya ia maful bih. Oleh itu Irab perkataan
ustaz ialah:

.%6 %6! 0E) ./! (

H ' +! 

, - ./ &'0 1  

5. Jika jumlah merupakan Hal.
Tandanya sohibul hal mestilah makrifah.

:

www.studyarab.blogspot.com

Contohnya:

Contoh Irab:

.E!
= .
  
%< !=( !@(  . :L
 D

.. - ./! ( ?8!@( 


   
/8 E) !" %E@! N %8! :
3

.8 .
  "!   
%
! !. :
P Q 9
(
 4'69 %;
<!
=
.
3 0E) ./! ( .8 .8 +! 

Syarah

Seperti maklum setiap Hal mesti didahului oleh Sohibul Hal. Serta Sohibul Hal itu pula
mestilah makrifah. Di dalam contoh pertama, maksudnya: saya melihat burung berkicauan; Hal

P Q 9 ). Manakala Sohibul Halnya ialah burung (
3
).
burung ialah berkicauan (
Hal ini tidak datang dalam keadaan kalimah mufrad, malah ia datang dalam keadaan
jumlah feliah. Oleh itu jumlah ini diirabkan sebagai:

3 0E) ./! ( .8 .8 +! 

   3
/
 &'0 */
6. Jika jumlah merupakan Sifat

:

www.studyarab.blogspot.com

Tandanya Mausuf haruslah nakirah.

Contohnya:

Contoh Irab:

.E!
= .
  
%< !=( !@(  . :L
 D

.. - ./! ( ?8!@( 


   
/8 E) !" %E@! N %8! :
S
.8 .
  "!   
%
! !. :
P Q 9
(
 4'69 %;
<!
=
.
3 8T 0E) ./! ( .8 .8 +! 

Syarah

Seperti maklum setiap Sifat mesti didahului oleh Mausuf. Serta Mausuf itu pula
mestilah nakirah. Di dalam contoh pertama, maksudnya: saya melihat burung berkicauan; Sifat

P Q 9 ). Manakala Mausufnya ialah burung (
3
).
burung ialah berkicauan (
Sifat ini tidak datang dalam keadaan kalimah mufrad, malah ia datang dalam keadaan
jumlah feliah. Oleh itu jumlah ini diirabkan sebagai:

3 8T 0E) ./! ( .8 .8 +! 

Perbezaan antara Hal dan Sifat

:

www.studyarab.blogspot.com

Makrifah
Mausuf nakirah (ada tanwin)

Hal
Sohibul hal Makrifah (ada alif lam)

Cth: (

)
*$ 3# 6 8 $
6  

Cth: (

7. Jika jumlah ialah Jawab Syarat Jazim yang Diiringi Huruf fa

Adawat Syarat Jazimah, ialah huruf-huruf yang menjazamkan dua feel, sama ada secara
langsung atau tidak1. Jawab feel yang diiringi huruf fa adalah kerana beberapa sebab
antaranya kerana ia berbentuk jumlah ismiah.
Contohnya:

Contoh Irab:

?8
; !@(  Y 
:
% 
 
 %<! Z; !"[ N Z! !. :

Y .

   
/8 E) !" %E@! N %8! :
!@'- ./! ( ?8 !@(  .E8@!
= :% .\3 
: :

Adawat syarat jazimah ialah:

*; =; >3 0 ?0 0 >   ?

:

www.studyarab.blogspot.com


  "!   
%
!
 :


]
%; Z; ./! (
H ' +! 
);   @
8. Jika jumlah merupakan Mudhaf Ilaih

Syarah

Sesuatu jumlah menjadi mudhaf ilaih apabila didahului mudhaf yang merupakan zorof.
Oleh itu setiap jumlah yang datang selepas zorof adalah mudhaf ilaih. Contoh zorof-zorof

).
tersebut ialah: (
Contohnya:

Contoh Irab:

C !@(  .E!
= %< !=( !@(  . :


. - ./! (
0E) ./! (  ^
! !@(  :


   
/8 !=( !@(  . :

:

www.studyarab.blogspot.com


  "!   
%
! . :
 ;
! ./! ( .8 .8 +! 

B! ? C-   $  

9. Jika jumlah Tabi Kepada Jumlah yang Mempunyai Irab
Maknanya, sekiranya sesutau jumlah matuf kepada jumlah sebelumnya yang mempunyai Irab,
maka jumlah secara langsung menjadi jumlah yang mempunyai Irab juga.
Contohnya:

Syarah

Seperti dalam contoh di atas, jumlah (

(

) matuf kepada jumlah ( ). Jumlah

)adalah jumlah yang mempunyai Irab, sebagai khabar (

). Oleh itu jumlah yang

matuf kepadanya secara langsung mempunyai Irab.

:

www.studyarab.blogspot.com

Contoh Irab:

: CDY !@(  <% ( ! ./'! -
'N : _ !
% N

'! : *)( !
% NK ! 
'!
 : *)( !
% .N'! +! / *)( 
 ( ! ./-

!' .
:  .\3'! : !8 NK ! 
%
!
 : .N ! +'  ./! (
H %3! -
; )( %
 B.

T '/! )'D 6

  a  ( / .)`8
' ! C Da
b%N C 9a
.. 'J
.
Ujang1230


;:-

 b3@%/ '% ' 

;(/
!%B AH'  Q
Dl N k )
 8/<@
]N  !'6
;J! ] (/! '/! m' ' +4'/
C9
p (
QT Dl !]N '/ ' +N
(;9


:
www.studyarab.blogspot.com