UNIVERSITETI ILIRIA- PRISHTIN FAKULTETI EKONOMIK

DREJTIMI: MENAXHMENT DHE INFORMATIK

Punimi:

Parandalimi i Dshtimit t Operacioneve, Riparimi dhe Strategjit e Eliminimit t Defekteve

Shpresa Susuri ( shpresa-krasniqi@hotmail.com )

Me kt siguroj se un personalisht e kam shkruar punimin duke cituar t gjitha burimet dhe referencat e prdorura.

Shpresa Susuri

Studimet Master n Menaxhment dhe Informatik Viti akademik 2011/2012

Projekt n lndn: MENAXHMENTI I PRODHIMIT

Shtator, 2012

Tabela e Prmbajtjes

Hyrje ................................................................................................................................................ 3 Dshtimi i Operacioneve ................................................................................................................... 4 Matjet e Dshtimeve..................................................................................................................... 5 Parandalimi i Dshtimit dhe Riparimi............................................................................................. 5 Prmirsimi i Besueshmris s Operacioneve .................................................................................. 6 Mirmbajtja.................................................................................................................................. 6 Produkti Total i Mirmbajtjes ( PTM ) ............................................................................................ 7 Riparimi ........................................................................................................................................ 7 Planifikimi i Dshtimit ................................................................................................................... 8 Eliminimi i Defekteve si Prgjigje ................................................................................................... 8 Nj Proces i Thjesht i Eliminimit ..................................................................................................10 Literatura ........................................................................................................................................12

2 Shpresa Susuri Menaxhmenti i Prodhimit

Hyrje

Secila pajisje e fillon jetn e saj si e re. Pajisja vjen nga prodhuesi e paprdorur. Nse nuk bjm asgj pr ti kontrolluar ato, ato po ashtu vijn me dshtime t mvonshme t ndrtuara n to. Kto dshtime t mvonshme jan gabime t dizajnimit, gabime t selektimit t materialit, gabime t prodhimit, gabime t kompletimit dhe do dmtim n transportim. Pas instalimit, shkaktar tjer t dshtimeve t mvonshme paraqiten si pasoj e instalimit jo korrekt, praktika jo korrekte t montimit, mbrojtja jo adekuate dhe prkrahja jo e mir n struktur t pajisjes. Disa nga kto gabime, s bashku me gabime gjat vnies n pun (komisionimit) dhe t operimit me pajisje, shkaktojn dshtime n jetn e hershme operuese t pajisjes dhe kshtu sqarojn dshtimet e hershme apo t vdekjes s hershme t pajisjeve. Ato dshtime t cilat nuk paraqiten gjat fazs fillestare t funksionimit t pajisjes do t paraqiten m von gjat funksionimit t pajisjes.

Terminologjia adekuate pr kto gabime sht defekti, pr shkak se defekti sht pasoj e gabimit. Por e vrteta sht se Por e vrteta sht se nj veprim (apo mos veprim) ishte br n nj koh t caktuar dhe pr pasoj defekti sht paraqitur. Gjat pjess m t madhe t kohs, shumica e gjrave jan n rregull. Dshtimi nuk sht nj situat normale. Problemet me dshtimet nuk jan vet dshtimet. Jan pasojat q rrjedhin prej dshtimeve. Kur pasojat e dshtimeve jan t kqija, ju mundoheni q ato t mos prsriten kurr m! Menaxhert e operacioneve, t cilt jan pothuaj se gjithmon t interesuar n prmirsimin e besueshmris s operacioneve dhe t produkteve apo shrbimeve q prodhojn, mundsohen t ken strategji t till q ta minimizojn mundsin e dshtimit dhe e kuptojn kur dshtimi ndodh. Megjithat sht e nevojshme q ata t din se n dshtime do t hasin pavarsisht prpjekjeve pr ti parandaluar ato. E rndsishme sht pr menaxheret q ata t ken plane q do t ju ndihmojn q t dalin nga dshtimet kur ato ndodhin.

3 Shpresa Susuri Menaxhmenti i Prodhimit

Dshtimi i Operacioneve

Ekziston gjithmon mundsia q gjat prodhimit t nj produkti apo kryerjes s nj shrbimi gjrat mund t shkojn keq. Gabimet jan t pashmangshme gjat jets, asgj nuk sht e prsosur. Sidoqoft t pranosh se dshtimet do t ndodhin nuk do t thot ti injorosh ato. Disa dshtime jan t rastsishme dhe t mos vihen re, si rrjedhim organizatat e kan t nevojshme t bjn diferencime midis dshtimeve dhe t tregojn kujdes t veant pr ato q jan kritike, sepse ato mund t ven n rrezik pjesn e mbetur t operacionit. Dshtimi i nj operacioni mund t haset pr shum arsye t ndryshme; Makinerit mund t prishen, klientt mund t shfaqin krkesa t paparashikuara n t cilat ky operacion dshton pr ti arritur, stafi mund t bj gabime t vogla n punn e tyre t cilat pengojn ecurin normale, lndt e para nga burimet mund t ken t meta e t tjera. Dshtimet i klasifikojm n tri grupe: Ato t cilat e kan burimin brenda operacionit, sepse sht mbi t gjitha projektimi i gabuar, ose stafi dshton n veprimtarin e tij. o mbi t gjitha dshtimi i nj operacioni mund t jet shkaku kryesor i nj dshtimi, dshtimi n projektim mund t vrehet gjat implementimit t projektit n praktik.

Ato t cilat jan shkaktuar nga t meta n t dhnat (input) e operacionit. o n kto dshtime mund ta prfshijm dshtimet n lndn e par (mund t jet jo kualitative).

Ato t cilat jan shkaktuar nga veprimet e klientit. o Dshtimet e njerzve vijn n dy mnyra n gabime dhe dhunime. Gabimet jan keqkuptime, personi duhet te ket br gabime t ndryshme nga gabimet normale. Dhunimet jan akte t qarta n kundrshtim me procedurn e prcaktuar t operimit. Dshtimet nga furnitort n kto dshtime mund ta cekim si dshtim n nj koncert dhe orkestra pr dhnien e koncertit dshton dhe nuk mund t realizohet ky koncert.

4 Shpresa Susuri Menaxhmenti i Prodhimit

Matjet e Dshtimeve

Jan tri rrug kryesore pr matjen e dshtimeve: 1. Norma e dshtimit sa shpesh nj dshtim ndodh 2. Besueshmria mundsit e ndodhjes s dshtimit 3. Vlefshmria rritja e vlefshmris s kohs s dobishme t operimit

Parandalimi i Dshtimit dhe Riparimi

Tri detyrat e parandalimit t dshtimit: 1. Zbulimi i dshtimit dhe analiza 2. Prmirsimi i besueshmris s sistemit 3. Riparimi Organizatat ndonjher mund t mos jen t vetdijshm q sistemi ka dshtuar dhe ka humbur mundsin pr ti vendosur gjrat n rregull pr klientin dhe t msojn nga kjo eksperienc. Nj nga aktivitetet m kritike pr nj organizat kur ka ndodh nj dshtim sht t kuptuarit se pse ky dshtim ndodhi, ky aktivitet sht quajtur analiz e dshtimit. Ekzistojn teknika dhe prafrime nga m t ndryshmet t cilat prdoren pr ta zbuluar shkakun themelor t dshtimeve. Prgjegjsit e produktit, analizat e ankesave, analizat e incidenteve kritike, mnyra e dshtimeve dhe efektet e analizs.

5 Shpresa Susuri Menaxhmenti i Prodhimit

Prmirsimi i Besueshmris s Operacioneve

Prgjegjsi tjetr e menaxhimit sht parandalimi i paraqitjes s dshtimeve e kjo mund t implementohet n disa mnyra: Duke mnjanuar pikat e dobta t operacionit. Duke realizuar rezerva n operacione o T realizosh rezerva n operacion do t thot t kesh nj sistem q kthehet mbrapa n rast dshtimi dhe gjat ksaj kohe prdoren rezervat t cilat ndihmojn n vazhdimsi t operacioneve.

Dshtimi siguri n disa nga aktivitetet n operacion o Koncepti dshtim siguri sht prhapur gjat prezantimit t metodave Japoneze t prmirsimit t operacioneve, q kan kuptim ta parandalosh gabimin.

Mirmbajtja e kthinave fizike n operacion

Mirmbajtja

Mirmbajtja sht nj term q prdoret pr t mbuluar mnjanimin n t ciln organizata prpiqet ta mnjanoj dshtimin duke u krijuar pr ambientin fizik t tyre. Ekzistojn tri metodat baz t mirmbajtjes: Drejtimi tek avarit ( DA ) Mirmbajtja parandaluese ( MP ) Mirmbajtja e bazuar n kushtet ( MBK ) Metoda drejtimi tek avarit, si vet emri kjo mnyr prfshin lejimin e kthinave pr t vazhduar punn derisa t dshtojm, puna e mirmbajtjes sht shfaqur pasi q dshtimi sht kryer. Metoda mirmbajtja parandaluese nnkupton eliminimin e gjasave pr dshtim. Mirmbajtja e bazuar n kushte, kjo metod do t thot shfaqjen e mirmbajtjes vetm kur kthina e krkon at.

6 Shpresa Susuri Menaxhmenti i Prodhimit

Strategjit e mirmbajtjes s przier: Ktu prfshihen strategjit pr mirmbajtje para se t ndodhin dshtimet, ose strategjia pr mirmbajtje para avaris s paraqitur. Optimizmi i kostos: avarit kundrejt mirmbajtjes parandaluese. Shum operacione planifikojn mirmbajtjen e tyre duke prfshir nj nivel mbrojtje paraprake q jep nj gjas t ult dhe kufizon avarit. Sa m shum masa paraprake pr tu mbrojtur, aq m pak do t ket avari.

Produkti Total i Mirmbajtjes ( PTM )

PTM sht cilsuar si mirmbajtja produktive q merret prsipr nga t gjith punonjsit prmes aktiviteteve n grupe t vogla ku produktiviteti i mirmbajtjes sht menaxhimi i mirmbajtjes i cili njeh rndsin e besueshmris, mirmbajtjes dhe efikasitetit ekonomik t nj projekti. Pes qllimet e produktit total t mirmbajtjes jan: 1. Prmirsimi i efektivitetit t pajisjeve. 2. Arritja e autonomis s mirmbajtjes. 3. Plani i mirmbajtjes. 4. Trajnimi i gjith stafit n mirmbajtje. 5. Arritje t shpejta t menaxhimit t pajisjeve.

Riparimi

N lidhje me konsideratn e marr pr parandalimin e dshtimeve t ndodhura, menaxheret e operacioneve duhet t vendosin se far t bjn kur dshtimi ndodh. Ky aktivitet sht quajtur riparimi pr dshtimin. Riparimet jan t nevojshme t bhen pas nj avarie n makinerin e cila sht pr tu riparuar, n disa raste edhe riparimet dshtojn pasi q nuk mund t bhet nj riparim n makinerit pasi q ato jan n gjendje t keqe pr tu riparuar, n kto raste makinerit duhet t zvendsohen me makina t reja.

7 Shpresa Susuri Menaxhmenti i Prodhimit

Planifikimi i Dshtimit

Duke identifikuar sesi organizatat mund t shptojn nga dshtimet sht n interes t veant t operacioneve t shrbimit, sepse mund ta kthejn dshtimin duke e minimizuar efektet n konsumator. Stadet n planifikimin e dshtimeve jan: Zbulimi, akti, msimi dhe plani.

Eliminimi i Defekteve si Prgjigje

Duke filluar nga m e reja, nj pjes e ndrtuar si duhet dhe e instaluar, pa gabime, do t veproj n nj nivel t caktuar t performanss. Nse kujdesur si duhet, n mnyr ideale, t dorzoj krkesat e projektimit t gjith jetn e saj operativ. Me prparimin e jets operative t saj, si pasoj e gabimeve t fshehura t prodhuesit dhe instaluesit, do t vrehen pasojat e ktyre gabimeve. Pr disa arsye pajisjet fillojn t dshtojn. Shkaktart e dshtimeve mund t paraqiten n do koh. Ato mund t shfaqen gjat operacionit nga gabimet e vendimeve t menaxhimit, gabime n veprim, gabime n riparim, abuzim dhe madje si pasoj e ndikimit tt natyrs. Nse ju doni pajisje shum t besueshme, ju duhet t parandaloni futjen e defekteve dhe gabimeve n t gjitha fazat e ciklit jetsor t pajisjeve, dhe gjithashtu duhet t veproni pr t hequr defektet dhe gabimet q tashm mund t jen t pranishm n to. Duke shptuar prej defekteve q gjenerojn dshtimet e ardhshme, zvoglohen krkesat e ardhshme t mirmbajtjes, dhe kshtu garantohet puna m e madhe e prodhimit. Strategjia m e mir e mirmbajtjes q mund t miratoj ndonj sht q t mos lejoj modet e dshtimit n pajisjet q nga fillimi. Strategji t tilla krkojn q ju t vni n vend kontrollet e menaxhimit dhe standardet e cilsis q duhet t ndiqen pr t zbuluar, t kontrolluar dhe t ndaluar futjen e gabimeve dhe defekte n pajisje. Pr shembull, nj strategji e menur n fazn e projektimit sht q t shikoni pr do mnyr t mundshme t dshtimit pr t hequr at, gjat fazs projektuese. Ju merrni do pjes t pajisjeve, dhe listoni defektet dhe gabimet e mundshme dhe krijoni strategjit e planet pr t trajtuar do nj prej ktyre rrugve dshtim n dizajn.

8 Shpresa Susuri Menaxhmenti i Prodhimit

Nj tabel mund t zhvillohet pr t gjitha komponentet dhe modet e dshtimit dhe kjo m pas shndrrohet n nj flet kontrolli pr t vlersuar t gjitha blerjet e ardhshme t pajisjeve dhe t dizajneve. Ai gjithashtu identifikon ku ju duhet t prdorni strategjit parandaluese dhe strategjit e planifikuara t mirmbajtjes prmes zvendsimit t pjesve. Disa njerz e quajn kt MOB (Mirmbajtja e Orientuar n Besueshmri). Figura 1 thekson prejardhjen e shumics s defekteve dhe gabimeve dhe shpjegon se n fund ju do t keni aq shum probleme n funksionimin tuaj sa q funksionaliteti i prodhimit do t bllokohet!

Gabimet e Dizajnimit Gabimet e Prodhimit Gabimet e Operimit

Gabimet e Instalimit Gabimet e Menaxhimit Gabimet e Puns

Prmbledhja e gabimeve

Fig. 1. Prmbledhja e gabimeve

Mirmbajtja sht prdorur pr t trajtuar efektet e numrit vazhdimisht n rritje t defekteve. Ju shpesh do t dgjoni njerz q thon 'shtoni nj tjetr PM n sistem ", duke shpresuar se ajo do t parandaloj problemin n t ardhmen. Por gjith ata kan br q t shtoni m shum krkesa n kosto dhe burime duke shtuar kshtu koston e prodhimit! M shum mirmbajtje nuk sht prgjigje - ajo vetm shton shpenzim m shum, pa prfitimin t eliminimit t defekteve. Mirmbajtja mund t veprojn vetm pr "shterjes ' s ndikimit t defekteve. Ajo fsheh dhe maskon efektin e tyre. Por kjo nuk mund t largon defektet, sepse mirmbajtja nuk eliminon defektin origjinal. Tani kemi nj model t pajisjeve defekt q shpjegon pse ka aq shum kriza dhe 'ngufatje' t ekipeve t mirmbajtjes. Mirmbajtja nuk rregullon problemet, ajo vetm mund t rinovoj pajisjet. Nse shkaku i problemit nuk sht hequr ... mbetet t rishfaqen prsri n t ardhmen.

9 Shpresa Susuri Menaxhmenti i Prodhimit

Figura 2 tregon se si mund t veproj mirmbajtja vetm pr "t mbajtur kokn mbi uj', duke trajtuar ndikimin e defekteve. Me shtimin e m shum defekteve n biznes, ju duhet t rritni madhsin e ekipit tuaj t mirmbajtjes dhe t burimeve t mirmbajtjes q t merren me ta.

Gabimet e Dizajnimit Gabimet e Prodhimit Gabimet e Operimit

Gabimet e Instalimit Gabimet e Menaxhimit Gabimet e Puns

Mirmbajtja Parandaluese

Mirmbajtja e bazuar n kushte

Mirmbajtja ndihmon n trajtimin e defekteve

Fig. 2. Menaxhimi i defekteve

Nj Proces i Thjesht i Eliminimit

Vetm duke zvogluar qllimisht madhsin dhe sasin e defekteve q hyjn n operacionin e pajisjeve do t jemi n gjendje pr t reduktuar mirmbajtjen ashtu q t ndalojm defektet e me kt edhe nga prmbytjet dhe shkatrrimin e biznesit. Secili prej kategorive t defekteve duhet t adresohen sistematikisht. Mekanizmat efektive duhet t jet futur nga ju pr t luftuar dhe mposhtur shkakun e defekteve. Nse shkaqet nuk jan t kontrolluara dhe nuk ndalen, vazhdimisht do t ndeshemi me dshtimet. Defektet kurr nuk do t ndalen, nse nuk veprojm pr ti ndaluar ato! Ata jan prgjithmon duke u futur dhe prjetsuar si pasoj e procedurave dhe praktikave t dobta, kontrollit t dobt t cilsis dhe sistemeve t dobta t menaxhimit. Nse ju me dashje do t veproni pr t ndaluar futjen defekteve, do pjes t re t pajisjeve, do pjes e re, do person i ri q i bashkohet kompanis do t sjell me vete defekte dhe gabime, e pr pasoj dshtimet do t shkaktohen n t ardhmen. Sa katastrofike kto dshtime do t jen do t varet nga kontrollet e brendshme q jan n nj kompani (organizat) pr t parandaluar dhe kontrolluar ato. Duhet vn qllimisht nj strategji aktive, duke pasur parasysh t ardhmen e biznesit prkats. N kt mnyr ju prfitoni edhe kosto m t ult t mirmbajtjes dhe t rritjes s prodhimit!

10 Shpresa Susuri Menaxhmenti i Prodhimit

Figura 3 tregon se kur ju t zvogloni numrin e defekteve q hyjn n operacionin tuaj ju gjithashtu mund t zvogloni sasin e mirmbajtjes q ju duhet t bni.

Gabimet e Dizajnimit Gabimet e Prodhimit Gabimet e Operimit

Gabimet e Instalimit Gabimet e Menaxhimit Gabimet e Puns

Mirmbajtja Parandaluese

Mirmbajtja e bazuar n kushte

Fig. 3. Eliminimi i defekteve

Nj model i thjesht dhe i fuqishm pr t udhzuar largimin e defekteve t pajisjeve n operacionin tuaj. 1. Zgjidh nj dshtim dhe identifiko se ku ka defekte dhe gabime t prezantuara prmes prdorimit t analizs rrnj t dshtimit. 2. Prdor burime t afta n eliminimin e shkakut rrnj dhe krijo nj plan pr t larguar nga inxhinieringu shkaqet prgjithmon. 3. Vendosni standarde t qarta t kualitetit t prodhimit dhe t inxhinieris, n nivelet dhe vendet e duhura n organizat q prmbajn kontrolle dhe teste pr t parandaluar defektet nga hyrja n kompanin prkatse. 4. Trajno dhe ri-trajno njerzit tuaj pr t prmbushur standardet e reja. 5. Matni performansn e tyre kundrejt standardeve t reja. 6. Prsritni pikat paraprake deri sa defektet jan kaq t pakta ashtu q operacioni juaj sht i rendit botror . sht e nevojshme q t prdorin nj sistem t cilsis, sepse nj sistem t cilsis sht i nevojshm pr vet-prmirsim, vet-korrigjim dhe vet-zhvillim. Me nj sistem t cilsis t aplikuar si duhet, kompania do t prmirsohet vazhdimisht, sepse prmirsimi i vazhdueshm sht ndrtuar n mnyrn e biznesit. Pa nj sistem t cilsis t puns keni nevoj pr individt pr t kujtuar pr t br gjrat e duhura n do koh. Kjo qasje do t thot se ju jeni duke u mbshtetur n shum fat t mir q gjrat t shkojn drejt!

11 Shpresa Susuri Menaxhmenti i Prodhimit

Literatura
Prof.Dr. Qemal Buinca: Ligjrata t autorizuara nga lnda Menaxhimi i Prodhimtaris Mike Sondalini - World Class Physical Asset Reliability Needs Failure Prevention, Problem Prevention and Defect Elimination Strategies www.wikipedia.org

12 Shpresa Susuri Menaxhmenti i Prodhimit