Pas viteve 90 me ndryshimin sistemit politik dhe lindjen e pluralizmit, per artet ashtu si edhe per gjithe shoqerine

shqiptare, nis nje periudhe e re.

LINDEN GALERITE E PARA PRIVATE TE CILAT NDIKUAN NE ZHVILLIMIN E KRIJIMTARISE ARTISTIKE. KRIJIMTARIA E ARTEVE FIGURATIVE FITOI TIPARE ME TE QENDRUESHME, ME PERSONALITETE QE BALLAFAQOHEN ME DINJITET NE KONKURSE NDERKOMBETARE

Edi Hila Mbjellja e pemeve, 1971

Edi Hila Plazhi , 2005

Edi Hila (1949, Shkoder) eshte nje nga artistet me interesant ne pikturen shqiptare. Megjithese jetoi dhe punoi edhe ne periudhen e realizmit socialist, permes vullnetit, njohurive, kerkimeve dhe aftesive te tija krijuese, arriti te shpalose nje art teper individual, te mbarsur me vlera e ide, te fresket dhe te sinqerte.Nje veper teper e rendesishme ne jeten e tij, por edhe e viteve1940-1990 ne pikturen shqiptare eshte edhe "Mbjellja e pemeve". Kjo veper ndezi disa shkendija drite permes territ te shoqerise dhe artit shqiptar. Edi Hila guxoi te hedhe veshtrimin pertej dritarezave te burgut, te favorizuar edhe nga klima disi me liberale e fillim viteve '70, si edhe pergjumja e gardianeve. Por, pas kesaj, Edi Hila perfundoi si punetor ne pulari.

Nga "Mbjellja burojne fishekzjarre ngjyrash . Ndjehet dinamika konceptuale qe paraqesin pemet e marrosura . Nje risi e kesaj vepre eshte thjeshtesia befasuese e formes Stilizimi I pemeve eshte diku i kursyer e diku plot pasuri elementesh koloristik. Blute marramendese dhe atmosfera e ftohte harmonizohen me elementet e ngrohte te figurav e te te rinjve.

Edi Hila Mbjellja e pemeve, 1971

Piktori flet per turmen. Kete radhe nuk ekzistojne ngjyra te cmendura. As zjarre rinore. As deshira per te pushtuar qiejt. As endrra. Tashme personazhet e Hiles nuk kane karakteristika konkrete. Jane te larget, te perhumbur, te lodhur, te shtrire, pa energji. Nje turme e rraskapitur, e pergjumur, pasive. Ngjyrat jane fikur dhe grija ka pushtuar boten...

35 vjet me vone Plazhi. Autori vazhdon te flasi per kohen e tij. Ai na thote se fantazmat e totalitarizmit jane ngulur thelle ne token shqiptare.

Imazhi femeror u vra ne realizmin socialist

Hasan Nallbani "Aksionistja,1966

Sotir Capo "Prodhuesja e telave elektrik" ,1969

Por ne strukturen e ngurte te artit te politizuar pati edhe shkaterrues te normave te realizmit socialist
Nje veper e perkryer ekspresioniste, me elemente te theksuar kubist. Prezenca e erresires (e nates) ne ambientit ku ka vendosur personazhet, vetem si e paqellimte nuk mund te konsiderohet. Nje aludim i drejteperdrejte mbi realitetin shqiptar te kohes. Porse nga ky realitet i erret lindnin edhe krijesa vezulluese si rapsodi plak, spektatoret e tij, apo edhe vete Edisoni...

Edison Gjergo "Epika e yjeve te mengjesit" ,1971

Nje penelate kaq e guximshme e origjinale i kushtoi shume Edisonit . Burgkamp perqendrimi ... Por i veshi edhe cilesine e Pishtarit udherrefyes te artit shqiptar te shekullit te XX-te.

Edison Gjergo "Metalurgu" , 1971

Tematikat si edhe teknikat e pikturimit pasurohen e rinovohen pas viteve 90.

Edmond Gjikopulli Marsele,1998

Toni Milaqi Shetitje me familjen" (1995) Artisti eshte i lire te shprehe ndjesite e kendveshtrimin e tij per boten qe e rrethon. Ai mund te flase per gjithcka, nga preokupimet familjare e deri tek shqetesimet lidhur me shoqerine e politiken.

Toni Milaqi Revolucioni I fsheses" ( 2012)

Toni Milaqi Fshati" (2012)

Anri Sala - Dammi i Colori , 2003

Elsa Martini Bunkeri I familjes

Grate, t kapura e t varura pas torbave t pazarit, me pallto apo triko, me shaje pas koke e rreth gushe, gra q kane ln kuzhinn apo dhomn e ndenjjes pr tu kthyer prap aty, gra q nuk i ka vn akoma posht pesha e t ngrnit dhe t ushqyerit t t tjerve si detyr . Nje tablo e cila flet per frenetizmin e shoqerise se konsumit ne te cilen jetojme.

Shpetim Kercova

Shkurt 2012