You are on page 1of 52

P.

O Box - 83
MaeSod, Tak - 63110
Thailand
Email:democraticforum@csloxinfo.com

rmwdum
tmabmf 2

uAsm
rif;xuf(GW) trSefw&m;[m b,fawmhrS usnfrwkd;bl; 4
rmefv_dif;i,f reufjzefqkdwm nwnyJ jcm;w,f 5

tawG;tjrif
a'gufwmatmif}uD; rawmfaomfvnf; ra&SmfwJh wynfhawG 6
cifrrrsKd; a&$jynfawmf a,mifwkdif;a0; 10
cifarmifcef@ jrefrmhta&; awG;p&m a&G;p&m 12
Ekdifausmf ppftpkd;&oHtrwftm; z,f&Sm;a&; pdefac:csuf
vufawG@usyghrvm; 15
pD;yGm;a&;u¾
&Jabmfzkd;oHacsmif; pD;yGm;a&;usqif;r_eJ@ Armjynfu o,HZmw 19

pmtkyfpifu¾
ukdatmifol+idrf; rdwfaqGrsm;twGuf pmtkyfvufaqmif 22

jynfwiG ;f v_y&f mS ;r_u¾


aemif}uD; uGef&uf(Network)ESifh uGef&ufpepf(Networking)
wnfaqmufjcif; vkyfief;rsm; tb,fa=umifhvdktyfoenf; 33
trsKd;orD;u¾
atmifrkd;0if; vdyfjymawG ysH0JaecsdefrSm h h h h h 41

uGefysLwm§pmpD
aersKd;

1
tmabmf

xGufaygufr&dSawmhbl;qkd&if azgufxGuf=u&vdrfhr,f”
“xG
123456
123456
123456
123456 2008 xJrmS etztpd;k & bmawGvyk cf o hJ vJ?
123456
123456
123456 (14) ESpfwdwd pdwfwdkif;us xifwdkif;usJxm;wJh zGJ@pnf;yHktajccHOya'qdkwm}uD;udk
123456
123456
123456vlxq k ENtwif;t"rRv, k +l yD; ZGwaf &m twif;a&m twnfjyKzk@d v;kH yrf;cJw h ,f?
123456
123456
123456 em*pf re
k w
f i
k d ;
f a=umif h yif v ,f a 0aewJ j
h ynf o a
l wG & @
J 'k
u u
Q k d rod u sK;
d u| jH yKcJw
h ,f?
123456
123456
123456 ulolrJh u,fol&Sm; aoqHk;oGm;=u&wJh (133000) ausmfaom 0dnmOfawGay:rSm
123456
123456
123456“tar&duefa':vm(11)bDvs&H &Sad &; olaX;jzpf jzwfvrf;y&d*k &rf”wckukd tvSL&Sirf sm;
123456
123456
123456uGezf &ifrh mS r&Surf a=umuf wifawmif;cJw h ,f?
123456
123456 a':atmifqef;pk=unfukd aetdrt f us,cf sKyfoufwrf; xyfw;kd cJw h ,f?
123456
123456
123456
123456
rw&m;zrf;qD;xm;wJh q&mawmfO;D *rB&D tygt0if udrk if;udEk ikd /f udu k }kd uD; tygt0if
123456
123456udZk m*em/ udak ebke;f vwftygt0if 'Dru kd a&pDa&;v_y&f mS ;aeolreS o f r# ESp&f n S af xmif'%f
123456
123456
123456
123456
csypf+yD; a0;vHacgizf sm;wJh tusO;f axmifawGtES@H cGjJ zef@y@kd cw hJ ,f?
123456
123456 trsdL;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfu wifjyxm;wJh “zGJ@pnf;yHk tajccHOya'jyefvnf
123456
123456
123456oH;k oyfa&;aumfrwD”udpu P kd pdwu f ;l xJawmif rxnfb h ;l qdw k t hJ csKd ; csKd ;cJw h ,f?
123456
123456
123456 pk / v$ w /
f awG @ qdw
k h J q&mOD ;0if;wif & @
J a xmuf jyr_ u k d r=um;ovd k aejycJ w
h ,f?
123456
123456
123456 Edik if w
H umacgi;f aqmif (112)OD;uyJajymajym/ tmqD,aH cgi;f aqmif (241) OD;uyJ
123456
123456
123456arwWm&yf&yf/ rpPwm befurD eG ;f uyJ wdu k w f eG ;f wdu k w f eG ;f / rpPwmuGrw f mem;uyJ t}ujH yKjyK
123456
123456
123456bmudrk *S &krpdu k yf J rodovdrk =um;ovdk apmfum; armfum;vkycf w hJ ,f?
123456
123456
123456 'gawG[mæ
123456
123456
123456 2009 xJrSm 2008 xufydk+yD; onf;oefwJhEdkifiHa&;xdk;ppfawGqifawmhr,fqdkwJh
123456
123456
123456tcsujf ycsuf awG jzpfygw,f?
123456
123456
123456 2009 xJrmS Edik if aH &;ygwrD sm; rSwyf w kH ifciG Ohf ya'eJ@ trsKd ;om; 'Dru kd a&pDtzG@J csKyfEiS hf
123456
123456
12345690 jynfEh pS af &G;aumufyJG tEdik &f ygwaD wG&@J em;&Guu f kd wHawG;qGwv f rd rhf ,f?
123456
123456
123456 ygwDpHk'Drdkua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJusif;ya&;aumfr&Sif Oya'ESifh 90 jynfhESpf
123456
123456
123456a&G ;aumuf y&JG vm'fukd vnf+rdK nSpv f rd rhf ,f?
123456
123456
123456 usaemfw@kd bmvky=f urvJ?
123456
123456 q&mOD ; 0if ; wif u awmh “tm;vH k ; od = uwJ h t wd k i f ; yJ a&S @ ES p f t enf ; i,f q d k & if
123456
123456
123456
123456
jy\emawGtrsm;}uD;ESifh &ifqdkif&awmhr,f” vdk@ 'DtajctaeawGtay: cef@rSef;
123456
123456wGuq f aeyg+yD?
123456
2
usaemfw@kd bmvky=f urvJ?
usaemfw@kd u, kd u
f saemfw@kd ar;cGe;f xkw=f u&vdrrhf ,fv@kd jrifygw,f?
rdr&d @J em;&Guu f kd wHawG;vmqGw+f yDq&kd if tJ'v D &l rf;um;udk b,fvw kd ek @f jyefrvJ?
rdrd&J@ vnf+rdKudknSpfzdk@vufwjyifjyifESifh tem;uyfvm+yDqdk&if tJ'Dvlpdwfaysmufaeoludk
b,fv&kd ifqikd rf vJ?
jy\emawG[m aygah ygjh y\em b,fvrkd S r[kwaf wmhyg?
usaemfw@kd ukd acsmifyw d +f yD; tao&du k o
f wfz@kd txd/ tayguaf wGtm;vH;k toufawmif&LS vd@k
awmif r&awmhatmif ydwq f @kd ypfz@kd txd etzppftyk pf [ k m wuGu+f yD;wuGuf aoG;at;at;eJ@
wufvmae+yD jzpfygw,f?
2009 &J@ped af c:csuaf wG/
wck+y;D wck xyfumxyfum ydwq f @kd wm;qD;vmaewJh etz ppftyk pf &k @J tydwt f qd@k twm;tqD;
awG/
olxif&molqikd ;f awmhr,fh ppftm%m&Sipf epfukd bdow d o
f eG ;f ay;r,fh 2010 a&G;aumufyJG
qdw
k mawG/
tJ'yD w d q
f @kd ra_ wGa=umifh Edik if aH &;xGuaf yguaf wG vH;k 0 vH;k 0ydwo f mG ;+yDq&kd ifæ
q&mOD;0if;wifu “usaemfwdk@tm;vHk; azmufxGuf=u&vdrfhr,f”vdk@ jywfjywfom;om;
axmufjyxm;ygw,f?
q&majymwm rSew f ,f? ud, k v hf rf;udk ud, k u
f , kd w
f ikd yf J azgu=f u&vdrrhf ,f?

uJ &Jabmfw@kd
a&Al;awG jznfx h m;/ &dumQ awG pkxm;/ r#m;awGuckd |ex
f m;/ "g;vGwu
f u
kd ikd x
f m;/ pdwu
f kd wckxrJ mS
tm&kEH pS x
f m;?
etz wcsut f idu
k rf mS æ
usaemfw@kd &J&J azmufxu G o
f mG ;=ur,f? ?
20/ 'D Z if b m/ 2008

3
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212
cifAsm;wk@d ypfvudk w
f hJ usnq f rH mS
cifAsm;wk@d twGuf &Sio f efvrdk a_ wGygr,f
cifAsm;wk@d twGuf zH;k uG,jf cif;awGygr,f
cifAsm;wk@d twGuf t0dZm… tarSmifawGygr,f
cifAsm;wk@d twGuf 0ÉfaºuG;awGygr,f
'gawGtm;vH;k [m usnx f x J nfx h m;wJh ,rf;r_e@f awGy?J

w&m;jcif;rSm usq;kH cJoh al wG


rw&m;jcif;rSm &Siof efaeolawG
"rRrmS arG@avsmaf eolawG
t"rRrmS usupf m;aeolawG
avmuygvopPmw&m;[m ppf&yd pf pfaiG@orf;aeqJy?J

'Dzed yf[m rif;zdeyfvm;


'Dzed yf[m igzh ed yfvm; ,rf;aiG@wa0a0 jzpfaewJh tem*wf[m
cGjJ cm;rodEidk cf if cifAsm;wk@d ay: jyefvmr,fh tukov
dk f
b0awG[m aovkarsmyg; vd%
k o f aH wGyJ
trSewf &m;[m aovkarsmyg; tm;vH;k tajy;tv$m;
"rR[m aovkarsmyg; tm;vH;k tarmwaum
tJ'Dvkd wkd@b0awG jzpfxGef;cJh=uw,f? tm;vH;k twH;k t&H;k
w&m;ukdapmifhwJhewfawG[m b,folawGvJ h h h?
bk&m;a[mawG rSm;cJh+yDvm;
w&m;oabmawG aumcJh+yDvm; cifAsm;wk@d tusO;f csxm;wJh
rr#wr_rmS ae@nruGaJ wmhwhJ trSew f &m;awG[m 'kuo Q pPmtwGuf
jynfoal wG u|wuf secf w
hJ hJ zdeyfawG[m b,fawmhrS tr#ra0bl;?
aoG;pGef;aewJh trSefw&m;vm; h h h? b,fvv dk J
trSeu f dk trSecf si;f
&efudk &efcsi;f
vHu
S dk vScH si;f wH@k EiS ;f rS&r,fqv dk nf; pdeaf c:vku
d f
trSew f &m;[m b,fawmhrS usnrf wk;d bl;

rif;xuf
Generation Wave

4
tESpEf pS q
f ,f æ tESpEf pS q f ,f æ
uspu
f spvf spvf spf qkyu f ikd jf yzd@k b,favmufyJ toGm;xufxuf
cg;oD;emusirf a_ wG tjynfyh &J wdS ,f? b,favmufyJ tqdyfjyif;jyif;
,H=k unf&rJ S
tESpEf pS q f ,f æ &ifqikd &f rJ S
oHviG cf ufe@J *sK;d jzLiSuvf nf; awmifch EH ikd rf S
trSew
f &m;ESihf +idr;f csr;f r_&ŒJ oauFwtjzpf &Sad e+rJ? trSew f &m;&JŒ aejcnf[m ay:vmrSmyg?

tESpEf pS q
f ,f æ tESpEf pS q f ,f æ
em*pfajcz0g;atmuf xyfr+H yD;
ulyg æ u,fyg æ vli,fwdk@&JŒ vuf/ ajcz0g;[m
wpmpm toHawGvnf; rmausmvmw,f
0yfwmG ;c,cJ&h +yD;yg+yD? cdik rf mvmw,f
&J0v hH mw,f
tESpEf pS q f ,f æ jywfom;vmw,f
aumuf&;kd taqG;awG jymusz@kd udk,fhvuf/ udk,fhajcz0g;udk iHk@=unfhp&mawmif
avmifu|r;f r_ cvkwu f kd rvdak wmhygb;l ?
wcsK@d u rsuvf ;kH rSw d f &Smaewke;f
wcsK@d u prf;w0g;0g; &Smaewke;f tESpEf pS q
f ,f æ
wcsK@d u wwfow k &f u kd f ESyd af ewke;f vli,frsm;&JΠ&ifxt J oJxJ
wcsK@d u yifyef;arm[du k pf mG ESyd af ewke;f b0eJ@cs+D yD; cg;oD;r_awG jynfo
h yd v
f mwmeJ@tr#
wcsK@d u &J0jhH ywfom;pGm xdaewke;f wqwfqwfe@J tefusvmzd@k 0efrav;awmhygb;l ?
wcsKd@u ,Hk=unfcdkifrmpGm xdaewkef;
wcsKd@u paw;cH &ifqdkif&if; cvkwfudk tESpEf pS q
f ,f æ
ESyd v
f u kd Ef ikd w
f ,f? ukev
f eG cf whJ hJ tdyrf ufawGvnf;
xyfrH &Sio f efEikd zf @kd æ
tESpEf pS q
f ,f æ
cg;oD;r_awG vli,fwdk@&JΠvuf/ ajcz0g;udk ,Hk=unf&Jr,fqdk&if
emusirf a_ wG reufjzefqdkwm nwnyJ jcm;ovdk
oufom&m/ oufoma=umif; tem*wfqw kd mvnf; wpfreufygy?J
tqdyyf gwahJ &udk rodusK;d u|H aomufo;kH aew,f?
2008 ck E S p f / 'D Z if b mv (29)&uf ?

5
123
123
123 123456789012345678901234567890121234567890123
123 123456789012345678901234567890121234567890123
123
123 123456789012345678901234567890121234567890123
2008 ckESpf atmufwkdbmvxkwf &GufEka0r*~Zif;u q&matmif}uD;&J@ aqmif;yg;jzpfygw,f?
123 123456789012345678901234567890121234567890123
123
123 123456789012345678901234567890121234567890123
tajctaeta=umif;a=umifh jrefrmjynf&J@tajcaeawG/ rsKd;qufopfvli,frsm;ukd tm;rvkdtm;r&
123 123456789012345678901234567890121234567890123
123
123 123456789012345678901234567890121234567890123
jzpfaeolrsm;twGuf awG;p&m&atmif jzef@a0ay;vkdufwmyg? &GufEka0eJ@ q&matmif}uD;ukd
123 123456789012345678901234567890121234567890123
qufoG,fcGifh awmif;Ekdifjcif;r&dSonfhtwGuf cGifhv$wfzkd@ awmif;yefygw,f? ydawmufajr&J@ a0r#
123
123 123456789012345678901234567890121234567890123
123 123456789012345678901234567890121234567890123
ay;vkdwJhqENukd em;vnfr,fvkd@ ar#mfvifhygw,f?
123
123 123456789012345678901234567890121234567890123
123 123456789012345678901234567890121234567890123
,
123
123
123 ckwavmpmar;yGJawG xyfvkd@aeonf? wwd,ESpf pmar;yGJ/ aemufqHk; ESpfpmar;yGJ/
123
123
123 aq;ynm r[mody`Hpmar;yGJ? wwd,ESpf pmar;yGJu tOD;qHk;ppf&onfh pmar;yGJ?
123
123
123 wwd,ESpfrSm aq;ausmif;om;/olawG aq;&HkrSm vufawG@ oifwef;qif;&onf? aq;ynmXmerSm
123
123 6 veD;yg;/ cGJpdwfynmXmerSm 6 veD;yg;? aq;ynmXmerSm Posting us&if Xmevufatmuf&dS
123
123
123 zsm;emaqmifawGrSm a&m*g&mZ0if ar;jref;enf;/ vlem a&m*gvuQ%m &SmazGprf;oyfazmfxkwfenf;
123
123
123 awG oif,lavhusifh&onf? vlem ukwifab;rSm? vlemESifh q&mESifh? (Bed-Side Teaching)[k
123
123 ac:onf? Posting +yD;cgeD;rSm ausmif;om;/ol tm;vHk; q&m/q&mrawG. prf;oyftuJjzwfcsuf
123
123
123 cH,l&onf?
123
123
123
123
123
123 a&m*g&mZ0if ar;jref;wwf&J@vm;? 'Duav;rsm;ukd avhusifhoif=um;ay;cJhol q&m/q&mr tm;vHk;
123
123 vkdvkd ,if;qef;ppfr_wGif yg0if&onf? okd@rSmom rdrdwkd@oif=um;r_/ wynfhwkd@ oif,lr_/ rnfr#xd
123
123
123 a&mufr_&dS/ r&dSod&onf? taumif;qHk; Feed-back yif?
123
123
123
123
123
123 u|ef a wmf p pf & onf h wwd , ES p f a usmif ; ol a v;u u|ef a wmf w k d @ e,f b uf u jzpf a eonf ?
123
123 puwnf;u ,Ofoukdqdk&rvkd vlema&m*g &mZ0ifwifjyawmh oluav;u vlem[m h h h
123
123
123 “[uf'gcsD” a&m*gcHpm;ae&onf[k ajymonf?
123
123
123 “[-bma&m*g}uD;vJuG”vkd@ar;awmh “acgif;ukdufa&m*gav q&m}uD;&J@”[k olu rqkdif;rwG
123
123 wHk@jyefonf?
123
123
123 q&mu 'gav;awmif rodbl;vm;qkdonfh avoHESifh? a=omfod+yD/ od+yD? Headache
123
123
123 “[ufath(c)”ukd olu “[uf'gcsD”vkd@ toHxGufayoukd;? 'gvnf; tHhzG,fokwwpfyg;aygh?
123
123
123 vlem&J@ tvkyftudkif toHxGufayoukd;? 'gvnf;tHhzG,f okwwpfyg;aygh/ vlem&J@ tvkyftudkif
123
123 ta=umif;wifjy&mrSm a&vkyfief;vkyfowJh?
123
6
“a&vkyfief;qkdwm bmukd qkdvdkwmvJ” avawmhonf? tif;tif;- rpk;d vSb;l aygh xifaewke;f
ar;awmh h h h uav;ru vlem&J@ nmbufeHatmuf prf;&rnfh
“a&eH w l ; wJ h vk y f i ef ; ygq&m”wJ h ? 'geJ @ tpm; b,fbuf eH=um;xJ vufxnfhprf;aewm
“orD;a&- a&vkyfief;qdkwm q&mem;vnfwm jrifvkduf&awmh u|efawmf bmqufajym&rnf rod?
uawmh wHig ig;zrf;vkyfief;ukd ajymwmyguGJ@” “[Jh [Jh- tJh'g tonf;ae&m [kwf&J@vm;
ajymawmh “u|erf wk@d e,fbufrmS wHigvyk if ef;vk@d yJ uG,”hf
aygif;ac:vkdufwmyJ q&m”wJh? axmuf v k d u f a wmh ol i ,f r u [uf c eJ
u|eaf wmfu, kd w
f idk f olw@dk e,fom; qko d [m &,fvkduf+yD;
'D o l i ,f r od [ ef r wl ? vl e mES i f h vl e m&S i f u k d “orD ; u tonf ; eJ @ o&uf & G u f a e&m
wk d u f & k d u f a r;=unf h a wmh jrpf x J a csmif ; xJ a&maew,f q&m”wJh?
yk d u f c spm;wJ h wH i gonf a wG y gwJ h ? vl e mu “'gjzif h & if tonf ; u b,f e m;&d S o vJ
igef;ZGefe,fu? pOfhul;bufvm+yD; wHigvkyf&mu uG,fh” ar;jyefawmh h h h
waumif;bufrSm 0g;ckwfvkyfief; tqifajyw,f “nmbuf eHatmufem; xifwmyJ q&m”
=um;vkd@ waumif;bufwuf+yD; 0g;vkdufckwfwm/ wJh? xifwkef;yJvm; ighwynfh&,f?
0g;ckwf&if; awmxJawmifxJ iSufzsm;rdvmwm? “'kwd,ESpfrSm cE<maA' b,fvkdatmif
'geJ@ wynfhrukd waumif;qdkwm b,fem;&dSovJ cJhowHk;”?
ar;=unfhawmh h h h “u|ef r cE< m aA'usvd k @ jyef a jz&w,f
“rodbl; q&m”wJh? q&m”wJh?
jref r mpum;eJ @ pmayrS m waumif ; eJ @ eENd,a&m eENd, tazyg aooifhonfhyGJ?
ywfouf+yD; b,fvkdtqdktrdef@ =um;zl;ovJ ESvHk;ua&m b,fem;&dSwmwkef;vkd@ qufar;r,f
ar;=unfjh yefawmhvnf; waumif;qkw d hJ emrnfudk }uH+yD;cgrS udk,f&dSefowfvkdufonf? awmf=um
yifv#if r=um;zl;ygwJh? 'geJ@ u|efawmfpdwfav#mh ESvHk;u csufem;rSm&dSw,f qkdvkdufrSjzifh? q&m}uD;
vkduf&onf? ighwm0efu aq;ynm bmom&yf wpfO;D . jzpf&yfuwnf; u|eaf wmhu f dk qufrar;zk@d
ppfaq;zkd@ayyJ? twJh vlawG orkdif;rodwm igeJ@ owday;aeavonf? vGefav+yD;aom ESpfaygif;
rqkdifav? vlem a&m*g&mZ0if+yD;awmh t=uif 40 ausmfu a&m*gaA' q&m0ef }uD;wOD; }uHKawG@
ausmif ; ol vl e muk d i f w G , f p rf ; oyf + yD ; a&m*g vkduf&onhftjzpf? q&m}uD;u pmoif&mrSm
vuQ%m azmfxkwfEkdifpGrf;&dS/ r&dS qufppf&onf? oltxif}uD;aom ausmif;om;wpfa,mufukdyJ
vlemcE<mukd,fukd ukdifwG,fprf;oyf&mrSm ESvHk; rJ+yD; pmar;avh/ pmoifavh&dSonf? bkef;}uD;awG
aoG ; a=umpepf / touf & S L r_ p epf / tpmtd r f / w&m;a[m&if w&m;axmufxm;ovkdrsKd;?
tlvrf;a=umif;pepf/ OD;aESmuf/tm&Hka=umpepf xk d a e@u ol t xif w }uD ; a&G ; vk d u f a om
pojzifh cGJxm;&m tpmtdrf/ tlvrf;a=umif;pepf ausmif;om;u pmawmfausmif;om; pm&if;r0if/
u enf;enf;vG,forkd@ ,if;pepfudk tESD ausmif; q&m}uD;u tqifjh rifjh rifh ar;cGe;f awGar;/ pmquf
olav; u|rf;u|rf;usifusif prf;wwf rprf;wwf oif? ausmif;om;u bmwpfcGef;rS ydkifykdifEkdifEkdif
ppfaq;&ef qHk;jzwfvkdufonf? rajzEkdif? 'geJ@ q&m}uD; wpfqifhav#mhcsvkduf+yD;
“uJ uJ- 'Dvel m&J@ tonf;ukd prf;jy prf;uG,”f rvG , f r cuf ar;cG e f ; awG a r;/ pmquf o if ?
ajymvkdufawmh oluav;u Zkd;Zkd;ZyfZyf xprf;jyyg 'Dar;cGef;awGukdvnf; tarmifausmif;om;u

7
rajzEkdifjyef q&m}uD;enf;enf; Za0Z0gjzpfvm+yD? wynfah wG ESyd pf ufnOS ;f yef;wm cHae&onfh b0wl
'geJ@ pmoifc%&yfvkduf+yD; h h h q&mwl q&mrsm;ukdyJ awG@&awmh vl@uH0uHvkd@yJ
“aeygtH k ; armif a usmif ; om;&J @ ? wpf c k oabmxm;vk d u f & onf ? }uH & mr&wJ h t qH k ;
&Si;f &Si;f ajzprf;uG,?f ESv;kH rSm tcef; (Chamber) vlem. cifyGef; awmom;av;ukd h h h
b,f E S c ef ; ygovJ u G , f h ” ar;vk d u f a wmh “rif;vufaumuf0wf aoG;ckefE_ef; prf;jy
ausmif;om;u awGceJ acwWpOf;pm;vkdufonf? prf;uG,f” ajym+yD; wpfrdepfwdwd q&mwynfh
+yD;rS atmifatmifjrifjrif toH0g}uD;ESifh ESpfOD;om; xkdifapmifh=uonf? aumifav;u h h h
“oHk;cef;yg q&m}uD;”wJh? q&m}uD; rdrdukd,fukd “u|ef a wmh a oG ; ck e f E _ e f ; u 90 &d S w ,f
rvJ+ydKatmif tEkdifEkdifxdef;+yD;cgrS avat;uav; q&m”wJh?
ESihf ajymvku d o
f wJ?h u|efawmfhrSm 'Duav;ukdyJ x+yD; ausmoyf
“wynfha& - q&m awmif;yefygw,f? &awmhrvkd? ukd,fhwynfhrukdyJ em;&if;xtkyf
ckeu ar;cGef;awGudk q&m jyef&kyfodrf;ygw,f? &awmhrvkd? aemufqHk;awmhvnf; 'D uav;r
wu,fawmh rif;ukdar;rdwm ukdu ightrSm; av;ukd avhusifhoif=um;wJh q&mawGxJ igvnf;
ightrSm;” vkd@ajym&SmowJh? 'ga=umifh u|efawmf ygaewmyJ ighwm0efvnf; ruif;bl;[k pdwfajz
wpfuGufcsefcJhwm? awmf=um u|efawmf vnf; vkduf&onf? tm;vHk;ukd +rdKcsvkduf+yD; pmar;yGJukd
q&m}uD;vkd “ightrSm; ightrSm;”vkd@ atmfae&rSm +yD;atmif qufppfvu dk o f nf? pdwx f aJ wmh wEH@k E@kH ?
pdk;vkd@? ESvHk;aoG;a=um pepfprf;oyfzkd@ tydkif; 'D u av;awG wwd , ES p f a tmif + yD ; pwk w Î E S p f
a&mufawmh u|efawmfu uav;rukd vlem. wuf&OD;r,f? aemufqHk;ESpf tykdif; (u)? +yD;&if
vufaumuf0wf aoG;a=umprf;ckdif;onf? ol aemuf q H k ; ES p f tyk d i f ; (c)wef ; ? aq;ausmif ;
aoG ; a=umprf ; aewmuk d u|ef a wmf p d w f & S n f aemufq;kH ESp?f 'Dtwef;rSm aq;ynm/ cGpJ w d yf nm/
vuf&Snf apmifh=unfhonf? +yD;+yDqkdumrS h h h om;zGm; rD;,yfynm/ uav;use;f rmynm t"du
“orD;a& - vlem aoG;ckeEf e_ ;f b,favmuf av;bmom oif&onf?
&d S o vJ u G , f h ” ar;vk d u f o nf ? “rsm;w,f Xmewpf c k w G i f oH k ; vpD wuf & onf ?
q&m}uD ; / wpf r d e pf u k d 25 }uD ; awmif ck e f a e 'D t wef ; u ausmif ; ol/ om;awG u k d avh u sif h
w,f”wJh? “[ - aeygtHk;[/ vlwpfOD;&J@ yHkrSef oif=um;&mrSmvnf; u|efawmfwkd@ yg0if&wmyJ?
aoG;ckefE_ef;u b,favmufvJ uG,f” ar;awmh wwd,ESpf/ pwkwÎESpf twef;awGrSm pmra=ucJh
“14 }udrfeJ@ 18 }udrf=um;yg q&m”wJh? aom wynfhawG 'Dtwef;rSm 'kuQa&muf&jyef
'D w pf c g rd r d u k d , f u k d r+yd K rvJ a tmif onf? vlem a&m*g&mZ0if rar;wwfao;? vlem
xdef;xm;vkduf&olu u|efawmfukd,fwkdifyif? a&m*gvuQ%mawGudk rprf;oyfwwf/ razmfxkwf
“uJ-uJ orD;a&orD;&J@vufaumuf 0wf wwfao;? olw@dk av;awGudk u|eaf wmfw@dk wpfawG
aoG;ckefE_ef; wpfrdepfwdwd prf;prf;uGm” ajymawmh quf v uf a vh u sif h o if = um;&/ “armif ; ”&jyef
oluav;u wpfrdepfwdwd tcsdef,l+yD; prf;oyf onf? a&m*gtpDtpOf/ ukxHk;/ aq;csuf/ a&m*g.
ygavonf? a&S@tvm;tvmawGyg jznfhqnf;oif=um;ay;
“u|erf aoG;ckeEf e_ ;f uvnf; jrefaew,f q&m/ &onf? 'Duav;awGukd *&kjyK=unhfvkdufawmh
22 awmif&w Sd ,f”wJ?h tom;u ndKr_dif;r_dif;/ rsufvHk;u0kdif;0kdif;/ pmar;
rdrd ab;bDrSm rdrdukd u,frnfhol wpfpHkwpfOD; vkduf&if acgif;uav;awG iHk@umiHk@um/ &Sufovkd
&dSvkd&dSjim; apmif;iJh =unfhvkdufawm h rdrdvkdyif

8
&GH@ovkd/ rsufvHk;awGuvnf; ta&miftaoG; odyfawmufawmufyy r&dS? odk@aomfvnf; q&m
awG t ay: cH w ef w ef trl t &mawmh r&d S & S m ? q&meJ @ awG @ &if cg;uav;uk d i f ; / uk d , f u av;uk d
n$wfumn$wfum? pmar;vkduf&if yg;pyfukd wif;wif;aphxm;+yD; oGm;=um;avoHr# rxGufatmif
xdef;odrf;apmifhpnf; Ekdif=uolav;awG? wynfhwpfOD;ajymwm owd&rdao;awmh?
“u|efawmfpmoif&wJh tkyfpkxJ jzLpyfpyf aumifrav;awGygvm&if pmoif&wm awmfawmf
aumif;w,f”wJh?
u|efawmfh ndKrnf;rnf;tkyfpk uawmh pmar;yGJajz&if wpfcgratmif/ ESpfcg ratmifESifh aemufqHk;
oHk;}udrfajrmufrS tu|wftvGwf q&m0efjzpf=u&onf? uH}uD;vkd@? uH}uD;atmifvnf; u|efawmfwkd@
tm;vHk;u 0kdif;0ef;& az;r&ao;w,f? 'Duav;awG aemufqHk;ESpfatmif+yD;awmh tvkyfoif q&m0ef
tjzpf wpfESpfyif vkyf&onf? wpfESpfwdwd oif=um;avhusifh+yD;cgrS bGJ@ESif;obif wufcGifh&onf? tvkyf
oifq&m0ef wpfESpfwmumvrSm wpfcsKd@u }udK;pm;yrf;pm; wufwuf=uG=uG vkyf=uonf? tvGef}udK;
pm;ol ajrmfjrifolwpfpkuawmh TOEFL awG IELTS awGajzzkd@ jyifqif=u+yD;? pum;ajym oifwef;awG
wwf=u+yD;? =opa=w;vs trsKd;awGqD vSrf;csdwfae=u+yD? tifwmeufrSwqifh vrf;a=umif;awG
&Smae=u+yD? u|efawmfh ndKwkdwkdtkyfpkuawmh ae+rJ? &HkxJu vlemESifh ywfoufvkd@ pmar;vkduf &ifvnf;
acgif;uav; iHk@xm;+rJ? ESpfukd,f=um; avoHav;ESifh ajym+rJ? olwkd@ wwfoavmuf rSwfoavmuf
}udK;pm;+yD; vkyf&SmwmukdyJ u|efawmfwkd@u aus;Zl;wif&rvkd? u|efawmfwkd@ acwfaywHESifh wkdif;=unfh
vkdufawmh vlemtay: pdwf0ifpm;r_u ayrrD[k cHpm;&onf? odcsifwwfcsif pl;prf;csifpdwfuvnf;
avsmh&J&J tm;rygovkd?
arvqef; em*pfrkefwkdif; {&m0wD/ &efukefESifh a'otcsKd@ukd 0ifaqmifhawmh rkefwkdif;ESifha0;&m
jrefrmEkdifiH txufykdif;vnf; cyf=urf;=urf; udkifv_yfcHvkduf&onf? igwkd@ b,fvkdul&rvJ? bmawG
vkyfay;EkdifrvJ? u|efawmhfwynhf ndKwkdwkdawG v_yf&Sm;=uwm u|efawmfwkd@ q&mawGukdyif ausmfoGm;
onf? ypPnf;/ aiG tvSLaumufcH&mrSm aq;tzGJ@ESifhvkdufzkd@ pm&if;ay;&mrSm jrpf0u|ef;ay:rSm wpfywf
q,f&uf yifyifyef;yef;vkyftm;ay;+yD; jyefvmaom wynfhav;awG u|efawmfhukd vmawG@ onf? olwkd@
rsufESmndKndKav;awG 0if;vufawmufyaeonf? odrfarG@onfhtvif;u u|efawmfwkd@ tay:okd@yif
zdwfpifvkd@aeonf? v#Husvmonfh xkdtvif;ukd u|efawmf okwfrypf&uf?
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
u|eaf wmfw h ynfah v;awG tm&Stqifrh /D Ekid if w H umtqifrh D q&m0efawG jzpfvmrjzpfvm u|eaf wmf
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
tmr rcHEidk ?f olw@dk awmfrvm;/ ausmrf vm;/ u|eaf wmf ,wdjywf rajymEkid ?f ok@d ayrJh 'Duav;awG
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
vdrRma&;jcm;&dSaom q&m0efaumif;awG jzpfvdrfhrnf? tepfemcHwwfaom q&m0efav;awG
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
jzpfvrd rhf nf? uk,d u
f sK;d pGe@f wwfaom q&m0efav;awG jzpfvrd rhf nf? a&$bb dk ufrv
S maom jrefrmppfppf
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
rnf;rnf; onf;onf; cyf=urf;=urf; awmifoOl ;D }u;D awG awG@&wkid ;f u|eaf wmftm;&do S vdk cHpm;&onf?
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
,ck v nf ; rke;
f wk i
d ;
f c&D ;jyef wynfa
h v;awG r su E
f m
S uk
d jrif
& awmh tvm;wl cp
H m;r_
rsK;d rdru
d ,
dk rf mS
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
jyefvnfE;dk xvm wm u|eaf wmfoo d rd w
S rf w
S f jzpfaerdonf?
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234 a'guf w matmif } uD ;
1234567890123456789012345678901212345678901234
1234567890123456789012345678901212345678901234
9
1234567890123456789012
1234567890123456789012 ay:aygufvmygonf? tzGJ@0iftiftm; rrsm;vS
1234567890123456789012
tckwavm jrefrmh'Drkdua&pDta&;[m ppftm
1234567890123456789012 aomfvnf; tm%m&Sifpepftm; jynfolvlxku
1234567890123456789012
%m&SifawG&J@ tcif;tusif;twkdif; vkdufav#muf
1234567890123456789012 wG e f ; vS e f a eonf h awmf v S e f a &;wpf & yf t m;
1234567890123456789012
rSom atmifjrifEkdifzG,f&dSa=umif; ynm&Sifqefqef ppftpdk;&ESifh twkduftcHtkyfpkrsm;. tm%mvkyGJ
1234567890123456789012
1234567890123456789012
oH k ; oyf a jymqk d r _ a v;awG =um;ae&ygw,f ? o¾mefajymqkdum vlxkESifhawmfvSefa&;tm;
1234567890123456789012
1234567890123456789012
trsm;tm;jzifh wwd,tkyfpk0ifrsm;qDrS jzpfyg cG J x k w f a er_ / tm%m&S i f v uf x J o k d @ vl o wf
1234567890123456789012
1234567890123456789012
w,f? olwkd@ta=umif; pOf;pm;rd&if; vGefcJhwJh vufeufrsm; ra&mufoGm;ap&ef wm;qD;jcif;
1234567890123456789012
ESpfESpfcef@u a&;zl;wJhpmav;ukd oGm;trSwf&rd
1234567890123456789012 ajcvSrf;rsm;jzpfaom EkdifiHwumta&;,lr_rsm;
1234567890123456789012
ygw,f?
1234567890123456789012 tm; uef@uu G rf _ ponfvh yk &f yfrsm;rSm jrefrmvlrsK;d
rsm; tem*wftwGufomruyJ/ &rf;um;aom
“[kda,mifa,mif/ 'Da,mifa,miff” tpdk;&vufxJokd@ a&muf&dSoGm;aom vufeuf
qk d a om pum;vH k ; um; jref r mh v l @ abmif w G i f enf;ynmrsm;rSwqifh EkdifiHwumvHk+cHKa&;ukdyg
tvGew f iG u
f s,f vSygonf? vlom;wpfa,muf[l xdckdufapEkdifojzifh ayghayghwefwef oabmxm;&
onf rdrdb0wkd;wufa&;twGuf/ tzGJ@tpnf; rnfh udpPwpfck r[kwfonfuawmh aocsmvSay
wpfck[lonf tzGJ@ay:aygufvm&jcif;ta=umif; onf?
&if;twGuf/ EkdifiHwpfck[lonf EkdifiHawmfwkd;wuf tqkdyg wwd,tkyfpkwGif rnfokd@aom
a&;/ EkdifiHom;rsm; vlaer_b0vHk+cHKom,ma&; vltrsKd;tpm;rsm; yg0ifaeonfukd avhvm=unfh
twGuf &Sif;vif;aom yef;wkdif/ jywfom;aom =uygpkd@? yxrtrsKd;tpm;rSm “aoewfukd rkd;ay:
,Hk=unfcsuf/ ckdifrmaom qHk;jzwfcsufrsm; &dS&ay axmifrypf/ wnfhwnfhomypfrnf” qkdI oef;
rnf? xkdokd@ r&dSv#ifum; “[kda,mifa,mif/ 'D aygif;rsm;pGmaom vlxktm; &kyfjrifoH=um;rS
a,mifa,mif” jzpfI vl@abmifavmutwGuf +cdr;f acsmufcahJ om uG,v f eG of l tm%m&Siaf [mif;
tusKd;r&dSaom qefukefajrav;rsm; jzpfwwfyg vufxufuwnf;u tm%m&Sifrdom;pk0ifrsm;
onf ? ,if ; xuf yk d q k d ; onf u m; xk d o k d @ aom ESifh tu|rf;w0if&dSI/ jrefrmjynfESifh jynfytm;
vlrsm;wGif ynmOm%frsm;/ &mxl;&mcHrsm;&dS+yD;/ tdrfOD;ESifh =urf;jyifyrm ul;vl;oGm;vmcJh=uaom
qifjcifwHkw&m;r&dSygu vl@abmiftwGuf tvGef ynm&Sirf nfcH Ekid if jH cm;ygarmuQrsm;ESihf uxdursm;
w&m tE W&m,f}uD;vm&jcif;yifjzpfonf? jzpf=uonf?
,ck E S p f r sm;twG i f ; jref r mEk d i f i H a &; 'k w d , trsKd ; tpm;rsm;rS m um;
avmutwGi;f Y wwd,tkypf q k adk om tkypf w k pfck tm%m&S i f a [mif ; }uD ; . ynmwwf Z eD ; onf

10
wpfa,mufrS arG;jrLxm;cJhaom wynfhrsm;jzpf aom c&D;vrf;rsm;rSm tvGeyf if =urf;wrf;vSyg onf?
onf? xkdolrsm;rSmvJ enf;rsKd;pHkaom axmufyHhr_ i,f&, G Ef yk sKad om umvwav#mufv;kH tm; trsm;ESihf
rsm;jzifh jynfyEkdifiHt&yf&yfwGif tqifhjrifhynm&yf twl raysmyf g;Ekid yf J oGm;av&m pmtkyf wukid u f idk Ef iS hf
rsm; qnf;yl;cGifh&cJh+yD; r[m0dZ…bJG@rsm;/ yg&*lbJG@rsm; ukev f eG &f aom ESp&f n S uf mvrsm;/ tdyaf &;ysu&f aom
&&dScJholrsm; jzpf onf? nrsm;/ pm;&efyif tcsed rf ay;Ekid I f vGw&f aom xrif;
wwd,trsKd;tpm;rsm;um; xkdolrsm; eyfrsm;jzifh }udK;pm;=u&onf? xkyd ifyef;qif;&Jrr_ sm;pGm
xuf y k d I xl ; jcm;qef ; =u,f o l r sm;jzpf y gonf ? cH+yD;rSvJ ynm&Sif wpfa,muf taejzifh ynm&Sif
olwkd@onfwpfcsdefu jrefrmh'Drkdua&pDta&;wGif tokdif;t0kdif;. todtrSwfjyKjcif; ukd cH=u&jcif;jzpf
jynfwiG ;f jynfyY wufºuGum v_y&f mS ;cJh +yD;rS etz onf?
trsK;d om;nDvmcHtm; pwifaxmufcjH cif; ajcvSr;f okd@&mwGif xkdtodtrSwfjyKr_cH&r_tm;
ynm&Siftaejzifh vl@avmuukd tusKd;jyK&efom
opfESifhtwl bufajymif;oGm;olrsm; jzpfygonf?
jzpfygonf? oufqidk &f m ynm&yfrsm; aemufu, G f wGif
okd@ayr,fhvJ ,if;wkd@. *k%foduQmtwGuf buf
vl@avmutm; rnfokd@tusKd;jyK&ef vrf;n$ef rsm;
ajymif;jcif; ray:vGifatmif vlxktusKd;ukdvkdI
yg0if + yD ; om;jzpf y gonf ? wvG J q H y if a umif ; I
aqmif&Gufaeoa,mifa,mif a&mifawmfjyefESifh
vl @ avmutm; tusKd ; ,k w f a pol r sm;buf r S
a&mv$wfae=uolrsm; jzpfygonf? xkdolrsm;ESifh &yfwnfvkdufygu vl@avmutwGuf tvGefyif
yk*Kd~ vfa&;&if;ES;D cJah om Ekid if w
H umoHwref tokid ;f tE W&m,f&dSvSygonf? jrefrmEkdifiHwGif tm%m&Sif
t0k d i f ; ES i f h tzG J @ tpnf ; rsm;rS vl w pf c sKd @ rS m vJ tquf q uf w k d @ . tuG u f c sjyif q if I rsKd ; quf
,cifu jrefrmhta&;aqmif&Gufae&mrS xkdolrsm; okOf;apcJhaom pDrHcsufa=umifh EkdifiHa&;/ pD;yGm;a&;/
. 0g'jzef @ csD a &;orm;rsm; jzpf v m=uygonf ? vlr_a&;/ ynma&;/ tkyfcsKyfa&; ay:vpDa&;&mrsm;
“yk*Kd~ vfcifrS w&m;rif” qkad omfvJ trSm;ESihf trSef u¾Y u|rf;usifynm&Sifrsm; tvGefyif&Sm;yg;vS
ukd cGJjcm;qHk;jzwfaom Om%fpGrf;tm; enf;yg;onf ygonf ? ,if ; tay:wG i f tcG i f h a umif ; ,l I
yif qkd&ayrnf? rSm;aerSef;odygvsuf/ yk*~dKvfa&; uk d , f h b momuk d , f jywk d u f o G i f ; cH jref r mh t a&;
a=umifh ,Hk=unfcsufpGef@onfuawmh rjzpfoifhyg? u|rf ; usif v l w ef ; pm; owf r S w f u m tm%m&S i f
rdrd. &if;ESD;aom rdom;pk0ifyifjzpfygap/ vkdtyf buf v k d u f p um;vH k ; rsm; ajymqk d I wvG J q H y if
vmv#ifawmh jywfom;pGmyif trSefw&m;bufrS raumif;oifh=uyg? vlxkbufrS&yfwnfI wwfxm;
&yfwnf&ayrnf? [kad ,mifa,mif/ 'Da,mifa,mif aom ynm&yfrsm;ukd tusK;d &dpS mG oH;k oif=h uygonf?
vkyf&ef vkyfaumif;onfh udpPr[kwfyg? aemuf ed*Hk;csKyfqkd&aomf wwd,tkyfpk0ifrsm;
uG,w f iG f vl@toufrsm;pGm b0rsm;ESihf qufpyfae taejzifh ,Hk=unfcsufaysmuf/ vrf;paysmufum
ygonf? [kad ,mifa,mif/ 'Da,mifa,mifjyKvyk jf cif;rsm;/ trsm;
rnfokd@qkdap/ tqkdygwwd,tkyfpkwGif; jynfolrsm; xifa,mifxifrSm;jzpfatmif jyKrlajym
rS yg&*lbGJ@&xm;olrsm;/ r[mbGJ@&xm;olrsm;. qkjd cif;rsm;ukd a&Smif=uOfI vlxt k usK;d ukd ar#mu f ;dk oifh
tm%m&Siftvkdus ajymqkdaqmif&Gufaer_rsm; yga=umif; av;pm;pGmwkdufwGef;tyfygonf? vlxk
a=umif h ynm&S i f r sm;uk d azmuf j yef w wf a om taejzifv h J ‘a&$jynfawmf a,mifwidk ;f a0;’ tjzpfrsK;d
vlwef;pm;rsm;tjzpf tcsKd@u xifjrifajymqkdvm okd@ rusa&muf&avatmif owdOm%fESifh ,SOfI
jcif;rSm tvGefyif 0rf;enf;p&maumif;ygonf? olrsm;a,mifwkdif; vkdufra,mifoifhyga=umif; yef
yg&*lbGJ@rsm;/ r[mbGJ@rsm;twGuf av#mufvSrf;& =um; tyfygonf?

11
1234567
1234567
1234567 vlwpfa,muf&ŒJ b0udk olŒ&JŒawG;yHk twGuf c|if;csufrxm;bJ awGŒqHkaqG;aEG;&ef
1234567
1234567
1234567awG ; enf ; u jyXmef ; ygw,f ? 'D v d k y J awmif;qdkaernhftpm; ppftpdk;&xHodkΠ&Sif;vif;
1234567
1234567EdkifiHwpfEdkifiH&JΠvlr_b0wpfckvHk;udk
1234567 jywfom;onhf tm%mcGJa0,la&; urf;vSrf;csuf
1234567
1234567tJ'DEdkifiHrSm&SdwJh EkdifiHom;rsm;&JΠawG;yHk
1234567 udk xkwfjyefa=ujimoihfw,f”vdkŒ aqG;aEG;wifjy
1234567
1234567awG;enf;u jyXmef;ygw,f? xm;wmudk awG@&ygw,f?
1234567
1234567
1234567 'gqd k & if u|ef a wmf w d k ΠtaeeJ Πwpf c sKd @ uvnf ; bmrS r &S d w mxuf p m&if
1234567
1234567twd w f u b,f v d k awG ; cJ h = uovJ
1234567 wpfcck &k wdS mu ydak umif;ygw,fv@kd qw kd hJ t,ltq
1234567
1234567qdkwmudk jyef+yD;qef;ppf a0zefzdk@vdkovdk rsKd;awGudk wifjy=uovdk - e²t²zu jyKvkyfr,hf
1234567
1234567
1234567tem*wfrSm EkdifiHa&;&v'faumif;awG 2010 a&G;aumufyGJudk vufcH+yD; &oavmufeJŒ
1234567
1234567jzpfay:vmzdk@twGuf b,fvdkawG;=ur
1234567 wjznf ; jznf ; csif ; 'D r d k u a&pD v rf ; a=umif ; ay:
1234567
1234567vJ ? b,f v d k e nf ; vrf ; aumif ; awG u d k
1234567 a&muf a tmif o G m ;wmu vuf & S d t aetxm;
1234567
1234567&Sm=urvJqdkwm pOf;pm;=uzdk@vdkygw,f? xuf p m&if wd k ; wuf r _ w pf p H k w pf & m &S d v mrS m
1234567
1234567
1234567'Dae&mrSm twdwfu b,fvdkawG;cJhvdk@ jzpfw,fqdkwJh t,ltqawGvnf; ay:xGufvm
1234567
1234567rsufarSmufrSm b,fvdktjzpfqdk;awGeJŒ
1234567 ygw,f? wpfcsKd@uawmh e²t²z pdwf}udKuf a&;qGJ
1234567
1234567=uHKawGŒae&w,f qdkwmawGuawmh xm;wJh zGŒJ pnf;yHk Oya'yJjzpfjzpf ppftm%m&Sirf sm;
1234567
1234567
1234567vlawmfawmfrsm;rsm;u &_axmihfrsKd;pHk om }uD;pd;k wJh v$waf wmfv@kd yJ qdq k kd t"dutm;jzihf
1234567
1234567uae wifjycJh=u+yD;+yDjzpfvdkΠaqmif;yg;
1234567 awmh t&yf o m;rsm;yg0if w J h tpd k ; &wpf & yf
1234567
1234567rS m xnh f r a&;awmh y gbl ; ? tem*wf
1234567 ay:ayguf v mzd k @ om jzpf + yD ; tJ ' D u rS wqih f
1234567
1234567twG u f b,f v d k a wG ; =urvJ bmud k 'Drdkua&pDtoGiful;ajymif;a&;udk oGm;r,fqdkwJh
1234567
1234567
1234567a&G;=urvJ qdkwJhtcsufudkbJ aqG;aEG; t,ltqawGvnf;bJ ajymqdkvm=uygw,f?
1234567
1234567wifjyoGm;rSm jzpfygw,f?
1234567 txufygt,ltqta=umif;t&mawGudk
1234567
1234567 =o*kwfv 26 &ufaeŒu {&m0wD +cHKiHkoHk;oyf=unhfwJhtcg tm;vHk;[m e²t²z &JŒ
1234567
1234567
1234567r*~ Z if ; tif w meuf pmrsuf E S m rS m 2010 a&G;aumufyGJudk vufcH+yD; &oavmuf
1234567
1234567azmfjyxm;wJh ausmpf mG rd;k &JΠaqmif;yg;rSm
1234567 tm%mudk cGaJ 0,lwhJ enf;vrf;awGqw kd m xif&mS ;
1234567
1234567jrefrmhta&;avhvmol udkatmifEdkif OD;
1234567 ygw,f ? wu,f a wmh u|ef a wmf w d k @ tm;vH k ;
1234567
1234567wifjyaqG;aEG;xm;wJh tcsuw f pfcsuu
f kd (twdkuftcH tiftm;pkrsm;) }udK;pm;ae=uwJh
1234567
1234567
1234567aumufEkwfwifjy&&if “NLD taeeJŒ &nf&G,fcsufu jrefrmEdkifiHrSmppfrSefwJh 'Drdkua&pD
1234567
1234567trsKd ; om; jyef v nf & if = um;aph a &;
1234567 tkyfcsKyfa&;pepf pwifjzpfxGef; ay:aygufzdk@om
1234567

12
jzpfygw,f? 'Dxufydk+yD; ajym&&if w&m;Oya' u|efawmfwdk@&JΠtdrfeD;csif;xdkif;EkdifiHrSm tpdk;&
pdk;rdk;jcif;/ vlŒtcGihfta&;rsm;udk av;pm;vdkufem udk jzKwfcsbdkŒ qENjyaewJhvlxku ppfwyfudk
jcif;/ vGwfvyf+yD; w&m;rSswwJh a&G;aumufyGJrsm; tm%modrf;apcsifayrJh ppfOD;pD;csKyf-AdkvfcsKyf}uD;
usif;yay;jcif; pwJh tajccHtcsufawGeJŒ jynhfpHkwJh tEkaygiu f awmh tm%modr;f bdŒk jiif;qefygw,f/
zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccH Oya'opfwpfckeJ@ tpdk;& wdik ;f jynf vuf&jdS y\emawGukd Ekid if aH &;enf;vrf;
wpf&yf jzpfay:vma&;ygyJ? eJ@om ajz&Sif;&rSmjzpf+yD; ppfwyfutm%modrf;
1995 ck E S p f u vl x k a [mjymyG J w pf c k r S m jcif;a=umihf jy\emawG ajyvnfoGm;bdk@qdkwm
a':atmifqef;pk=unfu NLD ygwD&JΠ&yfwnf vHk;0 rjzpfEdkifygbl;vdk@ ajymygw,f? jrefrmh wyfr
csufeJŒ ywfoufvdkŒ “u|efrwdkŒ tzGJŒcsKyftaeeJ@ awmfacgi;f aqmifyikd ;f rSm 'Dvrkd sK;d awG;ac:olawG&b dS @kd
EkdifiHa&;vkyfaewJh &nf&G,fcsufu tm%m&zdkΠvdkygw,f?
r[kwfbl;? jynfolvlxktm;vHk; 'Drdkua&pD&&Sdzdk@ etz-&J@ &yfwnfcsufeJ@ rl0g'oabmw&m;
twGufom t"dujzpfygw,f?”vdk@ twdtvif; udk avhvm=unhfwJhtcgrSm xif&Sm;wJh tcsufawG
ajymcJhygw,f? u etz [m pnf;urf;jynhf0aom 'Drdkua&pDvdk@
jynf y rS &yf w nf v _ y f & S m ;aewJ h wpf c sKd Œ aºuG ; a=umf + yD ; 'D r d k u a&pD ta&+cH K xm;wmud k
tiftm;pkawGuawmh awmfvSefa&;ratmifjrif awGŒ&w,f? wu,fawmh e²t²z u 'Drdkua&pD
&wm[m oabmxm;uGJvGJaewmawG rnDnGwf udk rusihfoHk;csifygbl;/ 'Drdkua&pD&JΠtajccHtcsuf
wmawG a =umih f jzpf & wmvd k Π,l q ygw,f ? awG wefbdk;awGudk av;pm;vdkufemzdk@ rpOf;pm;
'ga=umihf nDn$wfa&;wnfaqmuf+yD; wyfaygif;pk ygbl;/ olwdkŒu olwdk@ pdwfwdkif;us a&;qJGxm;wJh
yHkpHeJŒ wdkufzdk@ ajym=uygw,f? wpfcsdKŒuawmh zGJŒpnf;yHkOya'eJŒ vrf;jyajryHktwdkif; qufoGm;rJh
nDnGwfa&;u aumif;ygw,fwJh? odkŒaomfvnf; oabmyg? awGŒqHkaqG;aEG;a&; vkyf&avmuf
nDnGwfa&;wnfaqmufwmudkyJ tvkyfwpfckvdk atmif olw@kd rmS Ekid if aH &;tusyt f wnf; r&Sb d ;l vd@k
rjzpfjzpfatmif }udK;pm;aer,hftpm; udk,fyg0if xifaew,f? vlxkudk ta=umufw&m;eJ@ xdrf;
&rJh tcef;u¾uom yDjyifatmif aoaocsmcsm xm;Ekdifr,fvdk@ ,lqxm;w,f/ 'gha=umihfvnf;
vkyf&if;eJŒ olŒtvdkvdk nDnGwfoGm;rSmygvdkŒvnf; b,foleJ@rS raqG;aEG;Ekdifbl;qdk+yD; acgif;rm aewm
bJ qd=k uygw,f? yg?
jynfyrSm&SdwJh ynm&Sifrsm; a'owGif;EdkifiH odkŒaomfvnf;yJ 'DvdkrsKd;wif;rmwJht,ltq
wpfcsdKŒu acgif;aqmifrsm;uawmh 'Drdkua&pD &SdolawGu Adkvfoef;a&$eJ@ xdyfydkif;acgif;aqmif
toGiful;ajymif;a&;rSm pD;yGm;a&;zGHŒ+zdK;wdk;wuf wpfcsKŒd omjzpf+yD; tcsKŒd aom tqihjf riht f &m&Sad wG
atmif vky&f rSmu t&ifjzpfw,f? pD;yGm;a&; zGŒH +zdK; uawmh ukvor*~eJ@ EkdifiHwumzdtm;awGudk
wdk;wufr_u 'Drdkua&pDjzpfxGef;zdk@ wGef;tm;ay; avsmh a pzk d @ aemuf + yD ; tar&d u ef t ygt0if
oGm;r,fqdkwJh t,ltqawGvnf; wifjy=uyg taemufEkdifiHawGeJ@ qufqHa&; tqifajyapzdk@
w,f? bmbJjzpfjzpf usaemfwdk@tm;vHk;&JΠ&nfrSef; twGuf twdu k t f cHawGe@J aysmah ysmah jymif;ajymif;
csuf u awmh jref r mEd k i f i H r S m ES p f a ygif ; rsm;pG m qufqH+yD; xdrf;xdrf;odrf;odrf; vkyfcsifyHk&w,f
tjrpfwG,faewJh ppftm%m&Sif ,E W&m;}uD;udk vdk@ owif;awGvnf;yJ xGufay:vmygw,f? 'D
t+yD;wdkif z,f&Sm;ypfzdk@ygbJ? tcsufudk=unhf&if etz-&JΠwif;rmwJh &yfwnf
csuf[m '%faoawmh r[kwfbl; wpfcsdefrSm

13
ajymif;vnf;vm Ekdifw,fqdkwm oHk;oyfvdk@&yg aqG;aEG;rJh tzGJ@tpnf;[m jynfoleJ@ twdkuf
w,f? aemufwpfcsufu w&kwfeJ@ tdEdN,wdk@vdk tcHtzGŒJ pnf;tm;vH;k udk ud, k pf m;jyKwJh taexm;
etz-tm;udk;ae&wJh EkdifiHawGudk csOf;uyf+yD; &Srd o
S m ta&;}uD;wJh qH;k jzwfcsuaf wG a=ujimcsuf
t"dy`g,f&SdwJh EkdifiHa&;t&wdk;wufr_awGjzpfay: awGudk jyKvkyfEkdifrSm jzpfygw,f? txl;owdxm;
vmbdk@twGuf zdtm;ay;cdkif;wmrsKd;awGudkvnf; &rSmuawmh 2010 a&G;aumufyGJ rwdkifrD xifom
wzuf wvrf;u vkyfoihfygw,f? jrifomwJh EkdifiHa&;jzpfay: wdk;wufr_awG &&SdzdkŒ
qufvuf+yD; wifjyrJhta&;ygwJhta=umif; jzpfygw,f? tu,fI 2010 a&G;aumufyGJ vGef
t&mwpfcku (1990) a&G;aumufyJG&v'fjzpfyg oGm;r,fqdk&ifawmh EdkifiHa&;tcif; tusif;awG
w,f? 'gudk rodusKd;u|HjyK+yD; ordkif;rSm 'Dtwdkif; [m ajymif;vJomG ;+yD; tajctaeawG yd+k yD;&SKyfaxG;
xm;cJhvdk@ r&ygbl;/ etz-taeeJ@ (1990) a&G; ydk+yD;cufcJvmrSm jzpfygw,f?
aumufyGJ&v'fudk twdkif;twmwpfckxd tod tcsKyftm;jzihf wifjy&&if u|efawmfwdk@ EkdifiH
trSwfjyK&rSmjzpfygw,f? 'DvdkrS r[kwfyJ ZGwfjiif; &J@ vlr_taqmufttHk}uD;wpfckvHk;[m topf
aer,fqdk&if 'DudpP[m orkdif;rSm trJpuf}uD; jyef+yD; wnfaqmuf&rJh taetxm;udk a&mufae
wpfck jzpfusefcJh+yD; aemifrSmvnf; 'Dt&dyfrJ}uD;u yg+yD? 'Dae&mrSm ta&;}uD;qH;k uawmh wdik ;f &if;om;
xdk;aetHk;rSmygyJ? 'ga=umihfrkd@vdk@ NLD-uwif rsm;tygt0if jynfolvlxktm;vHk; tusKd;&SdrJh
xm;wJh v$wfawmfzGJ@pnf;a&;eJŒ zGJŒpnf;tkyfcsKyfykH rSefuefwJh enf;vrf;aumif;awGudk &SmazG+yD;
tajccHOya'udk jyefvnfoHk;oyf a&; (Review) twlwuG yl;aygif;aqmif&Guf=ubdk@ vdkygw,f?
aumfrwD zJGŒpnf;bdkŒ awmif;qdkxm; wJh tcsufukd tpdk;&zufua&m twdkuftcHawGzufuyg
tjyKoabmaqmifwJh csOf;uyfrSK wpfcktjzpf rdrdwdk@rSm &SdaewJh rrSefuefwJhtawG;awG/ pdwfqdk;
e²t²z zufu vufcHpOf;pm;&rSm jzpfygw,f? pdwfqmawGudk jrifatmif=unhf+yD; ESpfzufpvHk;u
tjyeftvSeftm;jzihf NLD taeeJ@uvnf; ajymif ; vJ z d k @ 0ef r av;=uyJ wd k i f ; jynf t wG u f
etz-&J @ vrf ; jyajryk H u d k jref r mjynf ' D r k d u a&pD ordkif;rSwfwdkifwpfck pdkufxlzdk@ tcsdefwefyg+yD?
toGiful;ajymif;a&; vrf;pwpfcktaeeJ@ vufcH u|efawmfwdk@&J@ jy\emawGudk u|efawmfwdk@ t
tod t rS w f j yK+yD ; aqG ; aEG ; yG J a wG u d k pwif z d k Πcsif;csif;uyJ ajz&Sif;Ekdif=ur,fqdk&if--? u|efawmf
urf;vSrf;oihfw,fvdk@ jrifygw,f? ESpfzufpvHk;u wdk@tm;vHk; nDnGwf=ur,fqdk&if--?u|efawmfwdk@
rdwfaqGvdk oabmxm;+yD; nd‡E_dif;aqG;aEG;=ur,f rSm pdwfaumif; apwemaumif;awG &Sd=ur,fqdk
qdk&if jrefrmEkdifiH 'Drdkua&pDtoGiful;ajymif;a&; &if--?
[m jrefrmjynfolrsm;eJ@ EkdifiHwumu vufcHwJh u|efawmfwdkΠjrefrmEkdifiHtwGif;rSm&Sd=uwJh
tqihfudk a&mufvmrSm jzpfygw,f? wdik ;f &if;om; jynfov l x
l t
k m;vH;k twGuf aysm&f i$ f
tckqdk&if(2010)a&G;aumufyGJu eD;uyfvm csrf;ajr@zG,faumif;wJh reufjzefrsm;udk &&Sd=urSm
+yD jzpfygw,f/ 'DtawmtwGif;rSmt"du twdkuf jzpfyga=umif; wifjyvdkufygw,f?
tcHjzpfwJh NLD taeeJ@ ta&;yg+yD; t"dy`g,f&SdwJh
Ed k i f i H a &;tcif ; tusif ; wpf c k u d k pepf w us
az:aqmifEdkifbdk@twGuf jynfwGif; jynfyEkdifiHa&;
tiftm;pkrsm;u NLD udk 0ef;&Hbdk@ vdkygw,f?
bma=umih f v J q d k a wmh tpd k ; &eJ @ pum;ajymrJ h

14
123456
123456
123456
123456
123456
123456
123456
123456 “jynfwGif;v_yf&Sm;r_awGrygbJ ukvor*~ ajz&Sif;ay;r_a=umifh vGwfajrmufoGm;aom
123456
123456
123456 Edik if [
H Il urBmay:wGirf &S”d [lonfh vlxOk ;D pde0f if;. toHzikd u f kd em;axmifczhJ ;l onf? xd@k a=umifh
123456
123456
123456 vufvSrf;rDorSs urBmhtcif;tusif;rsm;ukd avhvm=unfhaom tcgwGifvnf; xdkodk@yif awGŒ&
123456
123456 onf? odk@aomfvnf; ukvor*~onf jrefrmEdkifiH. EdkifiHa&;wkd;wufjzpfay:ajymif;vJa&;
123456
123456
123456 twGuf qufvuf}udK;pm;vkyfaqmifaeonfudk todtrSwf jyK&ayvdrfhrnf?
123456
123456
123456 jrefrmEdkifiHwGif ppftkyfpk. jynfoltay: ESdyfpufuvljyKrlaer_rsm;onf jrefrmjynfol
123456
123456
123456 rsm;omru urBmh jynfolrsm;yg onf;rcHEdkifp&mjzpfaeonfudk vlom;csif;pmemolwdkif;
123456
123456 owdxm;rd=urnfjzpfonf? xdk@a=umifh EdkifiHwum todkif;t0ef;rS ppftpdk;&tm; zdtm;ay;r_
123456
123456
123456 rsm;/ ta&;,laqmif&Gufr_rsm; ,ae@umvwGif qufwdkufaqmif¶Gufaeonfudk awGŒjrif=u&
123456
123456
123456 ayonf?
123456
123456
123456 ukvor*~ taxGaxGtwGif;ta&;r_;csKyf. txl;udk,fpm;vS,frsm;ESifh vl@tcGifhta&;
123456
123456 txl;ud, k pf m;vS,rf sm; jrefrmEdik if o
H @kd omG ;a&muf+yD; 'Dru
kd a&pDa&;ESihf vl@tcGit hf a&; wd;k wuf
123456
123456
123456 ajymif;vJvmap&ef t}udrf}udrfoGm;a&muf }udK;pm;cJh=uonf? okd@aomfvnf; etz.
123456
123456
123456 wzufowfpDpOfr_atmufwGifom oGm;vmv_yf&Sm;cGifh&=uojzifh wdk;wufr_rawGŒ&bJ tE_wf
123456
123456 vuQ%mrsm;om jzpfay:cJh&ygonf? etztpkd;&onf tm%m&Sifwdk@ xHk;pHtwdkif; ‚if;wkd@
123456
123456
123456 tm%mwnf+rJa&;ukdom a&S;¶_+yD; jynfolvlxktm; +cdrf; ajcmufjcif;/ tEdkifusifhjcif;/ zdESdyfjcif;/
123456
123456
123456 ESdyfpufnêOf;yef;jcif; ponfwdk@udkom tpOfwpdkuf vkyfaqmif+rJ vkyfaqmifaeonfudk awGŒ&
123456
123456
123456 onf?
123456
123456 wzufwGifvnf; jynfwGif;jynfy&Sd jrefrmh'Drdkua&pDbufawmfom;rsm;uvnf; rdrdwdk@
123456
123456
123456 wwfpGrf;oa&GΠppftm%mm&Sif qef@usifa&;vkyfief;rsm;udk enf;emtrsdK;rsdK;jzifh vkyfaqmif
123456
123456
123456 ae=uayonf? T&ufykdif;twGif; urBmhEdkifiHtoD;oD;&Sd EdkifiHhaacgif;aqmifa[mif; (112) OD;u
123456
123456 pkpnf;vufrSwfxdk;I ukvor*~ taxGaxGtwGif;a&;rª;csKyfxH jrefrmEdkifiHtm; zdtm;ay;&ef
123456
123456
123456 awmif;qdkr_w&yf xGufay:vmonf? xkd@enf;wl tmqD,HEkdifiHrsm;. v$wfawmftrwfrsm;
123456
123456
123456 aumifpD (AIPMC) rS uruxjyK+yD; ukvor*~ taxGaxGtwGif;a&;rª;csKyfxHokd@ tvm;wl
123456
123456
123456 pmrsm; ay;ykd@awmif;qkdcJh=u onf? Tjzpf&yfrsm;onf etz ppftpkd;&tay: zdtm;ay;a&;
123456
123456 vkyfief;wGif tifrwefxda&mufonfh ta&;,l aqmif¶Gufr_rsm;yifjzpfonf? xkduJhokd@aom
123456
123456
123456 enf;emaygif;rsm;pGm/ vkyfief;pOfaygif;rsm;pGmxJwGif Credential Challenge onfvnf;
123456

15
wck t ygt0if jzpf E k d i f y gonf ? ppf t pd k ; &tm; onf wckv;Hk tusK;d pD;yGm;twGuf rnfrsS xad &muf
EkdifiHwumrS todtrSwfrjyKEdkifatmif }udK;pm; onf rxda&mufonfuom t"duusonfh udpP
jcif;onf }udKqdk&rnfhudpPjzpfygonf? odk@aomf jzpfonf[k xifjrif rdonf?
xdkenf;emonf enf;emaygif;rsm;pGmxJrS wckjzpf trsdK;om;!Gef@aygif;tpdk;&onf jynfya&muf
onfqkdonfudk owdjyK&ef vdktyfayonf? jynfol@ v$wfawmfudk,fpm; vS,frsm;rS a&G;cs,f
xdk@tjyif ppftm%m&Siftm; wdkufzsuf=u cef@tyfxm;onfjzpf&m Credential Challenge ESihf
&mwGif “rdrdwdk@ vkyfaqmifcsufonfom trSef ywf o uf I trsd K ;om;!G e f @ aygif ; tpd k ; &ES i f h
uef qH k ; jzpf o nf / jynfya&muf jynfol@
xd k v k y f a qmif c suf “ ,ae@tcsd e f o nf jref r mEd k i f i H v$ w f a wmf u d k , f p m;
tay: ppftpdk;& qef@
usif a &; tif t m;pk
twGuf ta&;}uD;aom tajymif; vS ,frsm;t=um; o
abmxm;rsm; uGJjym;
rsm;tm;vHk; rnfol tvJw&yfo@kd OD;wnfaeonfh tcse d f ae=uonf qkdonfh
rqkd axmufcH vkyf umv jzpfonfqdkonfudk tm;vkH; tjzpf r S m tif t m;pk
aqmif=u&rnf/ rwl rsm;t=um; okd@r[kwf
uGJjym;aom pOf;pm; vuf c H E d k i f = urnf xif y g o nf ? xd k o d k @ jynf w G i f ; rS wuf = uG
csuf / t}uH j yKcsuf aom tajctae atmuf w G i f v_ y f & S m ; aeol r sm;
rsm;uk d wif j yt}uH t=um; em;¶_yfapEkdif
jyK+yD; rdrdwkd@. tpD
jynf w G i f ; jynf y nD ! G w f r _ u d k tpG r f ; aom ta=umif;t&m
tpOf t m; jiif ; qk d uk e f wnf a qmuf = u&rnf v nf ; rsm; jzpf v map yg
yk d i f c G i f h r &S d a p&” qd k
onfh t,ltqrsKd;
jzpfovkd enf;vrf;aygif;pHkjzifh wdkufyGJ onfC? r e d e n t i a l
rxm;&Sdoifh[k xif qif = u&mwG i f v nf ; tjyef t vS e f Challenge tqif h
jrifyg onf? xkdokd@ todtrSwfjyK tjyeftvSef wefzkd; qif h E S i f h ywf o uf I
pOf ; pm; aqmif & G u f …
=uygu vlwOD;csif; xm;+yD; vufwGJaqmif¶GufI &orSs yxrtqifhtae
wzGJŒcsif;pD. jyÏmef; vkyfief;wkdif;wGif vufwGJaqmif¶Guf jzif h MPU 'k-OuUÏrS

csuf E S i f h vG w f v yf vuf r S w f a &;xd k ; +yD ;


cGirhf sm;udk xdcu kd o
f mG ;
=u&rnf v nf ; jzpf y gonf ? ” pufwifbmv(9)
ayvdrfhrnf? wOD;ESifh &ufae@wiG Cf redential
wOD; wzGJŒESifhwzGJŒ ykwfcwfpGyfpGJonfh tjyKtrl Challenge avS s muf v $ m ud k uk v or*~ o d k @
rsm;txd rawmfwq yifjzpfap jzpfay:vmygu wifoGif;cJhonf? ukvor*~ taxGaxG nDvmcH
nD!Gwfa&;udk xdcdkuf vmapEkdifygonf? vkyfxHk;vkyfenf; Oya'ESifh udkufnDr_ r&Sdao;I
rdrd.,lqcsufrSm urBmhacgif;aqmifrsm;=um; Credential Challenge aumfrwDodk@ wifoGif;&ef
jrefrmhjy\emudk wifjyEkdifzdk@twGufrSm ukv rjynfhpkHao;a=umif; jyef=um;cJhyg onf?
or*~wGif w&m;0ifudk,fpm;vS,f&Sdjcif; r&Sdjcif; yxrOD;qHk;tqifhjzpfaom TwifoGif;r_ESifh
qdkonfxuf rdrdwdk@. csOf;uyfEkdifr_ enf;emrsm; ywf o ufI aqmif¶Gufolrsm;onf ukvor*~

16
taxGaxGnDvmcH vkyfxHk;vkyfenf;Oya'rsm;udk Committee wGif EdkifiHaygif; (9) EdkifiH yg0ifzGJŒpnf;
rodusKd;u|efjyK+yD; wifoGif;cJhavovm; qdkonf xm;onfjzpf&m rdrdwdk@bufrS tar&duefEkdifiHu
udk ar;cGe;f xkwzf , G jf zpfonf? odvsuEf iS hf wifoiG ;f axmufcH&efrSm raocsmvSay? tpPa&;ta&;u
onfqkdvSsifawmh tjcm;aom &nf¶G,fcsufrsm; olw@kd twGuf Credential Challenge udk axmufcH
&Sad eao;ovm;[k xyfraH r;cGe;f xkwpf &m jzpfvm &ef wHwdkif;ozG,f wm;qD;aeaom jzpfpOfwckudk
ygonf? owdrloifhonf? w¶kwfESifh ¶k&Suawmh aocsm
'kwd,tqifhtaejzifh 2008 'DZifbmv ayguf jiif ; y,f r nf o mjzpf o nf ? rJ p epf j zif h
twGif; wifoGif;&ef xyfrH}udK;yrf;r_rsm;onf qHk;jzwf&mwGif (5) EdkifiH&zdk@ qdkonfrSm tvGef
trsdK;om;!Gef@aygif;tpdk;&0ef}uD;csKyfrS vufrSwf cufcJaom udpP&yfyifjzpfonf?
xkd;ray;I ysufuGufcJh&onf[k =um;od=u& yOPrtqifhtaejzifh (5) EdkifiHrS axmufcHI
onf? 0ef}uD;csKyfrS vufrSwfxkd;ray;jcif; qkdonf taxGaxG nDvmcHo@kd a&muf&o dS mG ;cJah omf rnfo@kd
rSmvnf; vkaH vmufaom ta=umif;&Sad yvdrrhf nf? jzpfvmrnfenf;? 2008 ckESpf urBmhukvor*~
0ef}uD;csKyf. pOf;pm;csufrsm;ukd tav;teuf taxG a xG n D v mcH wwd , aumf r wD tpnf ;
xm;I xnfhoGif;pOf;pm;=u&rnfvnf; jzpfonf? ta0;wGif jrefrmjynf vl@tcGifhta&;csKd;azmufr_
ta=umif;rJh vufrw S rf xd;k bJ jiif;qdak eonfawmh ESifhywfoufI a=unmcsufwapmif xkwfjyef&ef
r[kwfwef&m[k atmufarhrdygonf? twGuf rJcGJqHk;jzwf&m axmufcHrJ (89) rJ/ uef@
wwd,tqifhtaejzifh jynfya&muf jynfolΠuGurf J (29)ESihf =um;ae (63) rJ&&Scd o hJ nf? axmuf
v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm; nDvmcHukd 2009 cHrJrSm (50) &mcdkifE_ef;rjynfhcJhay? vl@tcGifhta&;
Zefe0g&DvxJwGif usif;y=urnf? xkdnDvmcHwGif csKd;azmufr_rSwfwrf; nHhzsif;vSonf[k emrnf}uD;
Credential Challenge udpPY vufrSwfxdk;rnf aeaom ppftpdk;&.vkyf&yfrsm;udk a0zeft}uHjyK
[k uwdjyKEkdifaomoludkomvSsif 0ef}uD;csKyf v$mtay:rSmyif tzGJŒ0if (182) EkdifiH teuf (89)
&mxl; cef@tyfrnfqkdonfhajymqkdr_rsm; pdwfr EkdifiHuom axmufcHcJhonfrSm tm;& p&mr&SdvS
aumif ; pG m =um;ae=u&onf ? xk d n D v mcH r S a=umif ; ud k !$ e f j yaeayonf ? ppf t pd k ; &tm;
zGJŒpnf;vkdufonfh tpdk;&. 0ef}uD;csKyf (odk@r[kwf) ukvor*~xdkifcHkrSz,f&Sm;jcif;qdkonfh acgif;pOf
EdkifiHjcm;a&;0ef}uD;rS vufrSwfa&;xdk;I xyfrH twGuq f v
dk #if =um;aerJay;cJo h nfh (63)Edik if o H nf
wifoGif;=urnf[k =um;odae&ygonf? qufvufI =um;aerJ ay;=uygOD;rnfavm? pOf;
xk d o k d @ aqmif ¶ G u f & ef oif h roif h / xk d o k d @ pm;oifhygonf? xdkEdkifiHrsm;onfvnf; olwdk@.
aqmif¶Gufjcif;jzifh v_yf&Sm;r_}uD;wckvkH;twGuf oD;jcm;jy\emrsm; ukd,fpDtoD;oD; &Sdae =uyg
taygif;vuQ%m aqmif raqmif/ aqmif¶Guf onf? raxmufcHcsifI =um;aeonf qdkonfudk
=urnfholrsm;u owdcsyf=uzkd@ vkdrnf[k xifyg owdrloifhonf? ykdI ta&;}uD;aom Credential
onf? raqmif¶Gufoifhonfrsm;ukd aqmif¶Gufrd Challenge vkd udpr P sm;tzk@d qv dk #if =um;raeawmh
vSsif w¶_H;tay: w¶_H;qifhovkd jzpfoGm;wwfyg bJ uef@uGufonfqkdaomtqifhokd@ ajymif;oGm;
onf? rajymif;oGm;ukd rnforl # twwf ajymEkid v f rd rfh nf
pwkwˆtqifhtaejzifh rdrdwkd@wifvkdufaom r[kwf[k xifygonf?
wifjycsufukd Credential Challenge aumfrwDu u|rf;usifaom Oya'ynm&Sifrsm;ESifh EdkifiHa&;
vufcpH Of;pm;+yq D odk nfw h idk f Credential Challenge tuJcwform;rsm;. t}uHjyKcsufrSm !Gef@aygif;

17
tpdk;&0ef}uD;csKyf vufrSwfxdk;jcif; rxdk;jcif;/ EdkifiHwckrS vufcHvufrSwfxdk;jcif; rxdk;jcif;onf
ta&;}uD;aom jzpfpOfwckr[kwfbJ twdkuftcH tiftm;pkrsm;ESifh EkdifiHwumtiftm;pkrsm;u
EdkifiHa&;t& axmufcHr_ rsm;avav Credential Challenge tay: EdkifiHa&;=oZmoufa&mufr_
}uD;avavjzpfonf[k qdk=uonf?

txuf y gta=umif ; tcsuf r sm;ud k qef ; ppf =unf h j cif ; jzif h Credential Challenge onf
vufawGŒusaom EdkifiHa&;xdk;ESufcsufwck jzpfEkdif rjzpfEkdif/ rdrdwkd@twGuf atmifyGJ&Ekdif r&Ekdif
qkdonfhar;cGef;rsm;rSm trSefwu,fajz=um;=u& rnfh ar;cGef;rsm; jzpfvmygawmhonf?
wzufwGif ukvor*~u ,ae@tcsdefwGif jrefrmEdkifiHESifhywfoufI awGŒqHkaqG;aEG; tajz&Sm
jcif;ukdom qufvuf}udK;yrf;aeqJqdkonfudk vnf; txl;owdcsyfoifhayonf? ppftpkd;&ukd ae&mrS
vH k ; 0z,f & S m ;ypf a &;xuf pum;ajymzuf t jzpf wuf v S r f ; vma&;uk d yk d I tm;pk d u f a e a=umif ;
owdcsyfoifhygonf?

,ae@tcsdefonf jrefrmEdkifiHtwGuf ta&; }uD;aom tajymif;tvJw&yfodk@ OD;wnfaeonfh


tcsdefumvjzpfonfqdkonfudk tm;vkH; vufcHEdkif =urnfxifygonf? xdkodk@aom tajctae
atmufwGif jynfwGif;jynfynD!Gwfr_udk tpGrf;ukefwnfaqmuf=u&rnfvnf; jzpfovkd enf;vrf;
aygif;pHkjzifh wdkufyGJqif=u&mwGifvnf; tjyeftvSeftodtrSwfjyK tjyeftvSefwefzkd;xm;+yD; vufwGJ
aqmif¶GufI &orSsvkyfief;wkdif;wGif vufwGJaqmif¶Guf=u&rnfvnf;jzpfygonf?

vuf&SdtajctaewGif jynfolwdk@.rJrsm;udk twif;vk,lI twnfjyKcJhaom 2008 ckESpf zGJŒpnf;yHk


tajccHrl=urf;udk toufoGif;Ekdifa&;twGuf 2010 a¶G;aumufyGJqkdonfukd ZGwfusif;y&ef etz tpkd;&
u pDrHaqmif¶Gufae+yDjzpfonf? ‚if;aqmif¶Gufcsufrsm;onf 90 ckESpf a¶G;aumufyGJtEkdif&ygwDrsm;ESifh
90 ckESpfa¶G;aumufyGJ&v'fukd t+yD;tykdifzsufodrf;ypf&ef ppftpkd;&. }uH¶G,ftm;xkwfcsufrsm;jzpfonf?

tusKd;quftjzpf ajrmufrsm;vSpGmaom pdefac:csufrsm;ukd trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJŒcsKyf tygt0if


jynfwGif;twkduftcH tiftm;pk tm;vkH; &ifqkdifae=u&+yDjzpfonf? TuJhokd@aom tajctaersKd;wGif
rnfonfhvkyf&yfwpfckukd aqmif¶Gufonfjzpfap rdrdwkd@ tiftm;pkwpfckvkH;twGuf okd@r[kwf 'Drkdua&
pDta&; v_yf&Sm;r_}uD; wpfckvkH;twGuf tusKd;&Sd r&Sd/ taygif;vuQ%maqmif raqmifqkdonfh aywHjzifh
om csichf sed w
f idk ;f wm aqmif¶u
G o
f ifo
h nf[k pOf;pm;rdygonf? wpfO;D pDwidk ;f . aqmif¶u
G rf w
_ idk ;f onf wpfck
vkH;qkdif&maqmif¶Gufcsufukd taxmuftuljyKae&rnfjzpfonf? wpfzGJŒcsif;pD. aqmif¶Gufcsufwkdif;
onf wpfckvkH;qkdif&maqmif¶Gufcsufukd taxmuf tuljyKae&rnfjzpfonf?

TpOf;pm;enf;rsm;onf EkdifiHwpfckukd taumif;qkH;jzpfatmif wnfaqmufaeolrsm;tzkd@


ukdifpGJ=u&rnfh tajccHtusqkH;aom vkyfxkH;vkyfenf;rsm;jzpfonfukd tiftm;pktm;vkH; rnfolrqdk
vufcHEkdifvdrhfrnf[k ¶kd;om;pGm ,kH=unfrd ygonf?

18
123456
123456
123456
123456
123456
123456
123456
123456
t ar&duefEikd if v
ud k 'k u Q a
H [
y;+cd r
kd m}uD;awmif zswzf swv
f ; ajcmuf a ecsd e f / td r f e D
ae=ucsdefrSm Armjynfu etz ppfAdkvfawGuawmh tzsm;cwfw,fqdkwJh avoHrsdK;awmif r[yJ
f ;l cH&wJh urBmph ;D yGm;a&;uyf}uD;u wurBmvH;k
; em;csif;awGtm;vHk; =uyfylxdk;/ y±kyfqDyGwf
123456
123456
123456
aeomoyavnmu vkyfaeyg w,f? olwdk@xHk;pHtwdkif; jynfyudka&mif;vdk@ &or# tukefa&mif;/
123456
123456
jynfwGif;rSm tjrwfwifvdk@&oavmuf tjrwfwif/ b¾ma&;rSmvnf; rD;pif=unhfu’zdk@om
123456
123456
123456
pOf;pm;xm;+yD; 'l;AHkaxmifacgufvdk@ ESyfaeygw,f?
123456
123456
123456
123456 wu,fu tcktcgrSm 'D'%fudk ArmjynfpD;yGm;e,fy,faygif;pHkrSm p+yD;cHpm;ae=u&yg+yD?
123456
tJ'DtxJrSm tvkyform;aps;uGuf/ aumufyJoD;ESHaps;uGufeJ@ e,fpyfukefoG,fa&;avmupwJh
123456
123456
123456
e,fy,fwdk@rSm todom txif±Sm;qHk; jrifawG@ae=u&ygw,f? etzuom todtrSwfrðy/
123456
123456
123456
0efrcHwm/ tckArmjynfrSm ±dkufcwfaewJh pD;yGm;a&;xdkif;rd_if;r_uyf&J@ '%fcsufawGrSm tifrwefpH
123456
123456
123456
uswJh pD;yGm;a&;uyfvuQ%mawG tjynfht0yg±Sdaeygw,f?
123456
123456
123456 tvG,fqHk;ajym&&if jynfyuvmzGifhxm;wJh puf±Hktvkyf±HkawGydwfvdk@ tvkyform;awG
123456
123456
tvkyf vufrJhjzpfwmawGp+yD; awG@ae&yg+yD? ArmjynfrSmu taemufEdkifiHawGvdk tvkyfvufrJh
123456
123456
123456
axmufyHhwJh vlr_zlvHka&;a=u;awG bmawG±Sdwmr[kwfygbl;? tvkyform;awGtzdk@ wu,fhudk
123456
123456
123456
olawmif;pm; cGufaysmufwm jzpfygw,f? 'Dukr`%DawG[m pD;yGm;a&;raumif;wmeJ@tr#
123456
123456
tjrwftwGuf tvkyo
123456 f rm;awGtay: wd;k cs@J aoG;pkyw f m/ 'DtwGuf tvkyo f rm;tcGit hf a&;awG
123456
123456
av#mh
123456 c swmawG trsKd ; rsKd ; vk y f a e=uygw,f ? tvk y f o rm;awG u k d umuG , f w J h tpd k;&r±Sd/
123456
123456
tvkyo
123456 f rm;or*~awGr±Sw d hJ tajctaerSm Armjynfom;awG[m ud, k Ehf ikd if xH rJ mS wif olwyg;Edik if H
123456
om;u
123456 tEdki fu s ifhn pfw mawG cH a e=u&yg w ,f ? jynf yud ko Gm;+yD; tvk y fv kyf=uwJh Armjynfom;
123456
123456
awG&@J tajctaeuawmh ydv
123456 k @kd awmifq;kd ygw,f? etzoH±;kH awG&@J eur`w/d wm0efrv hJ yk rf a_ =umihf
123456
123456
olwdk@&J@b0awG[m tJ'Dtvkyf±SifawGeJ@ pD;yGm;a&;usqif;r_uyf}uD;&J@ ðyor#Ekae&wJhtjzpfudk
123456
123456
123456
a&mufae=u&ygw,f?
123456
123456
123456 tdrfeD;em;csif;EdkifiHawGeJ@ Armjynf&J@ ukefoG,fzufEdkifiHawGrSm pD;yGm;a&;usqif;=uawmh
123456
123456
Armjynf
123456 u olwdk@0,faeus v,f,mxGufukefawGudk r0,fawmhwJhtwGuf v,f,mxGufukef
123456
123456
awGykH aewm/ aps;uswm/ ykyo
123456 f ;kd ysupf ;D wmawG jzpfuek yf gw,f? wqufxrJ mS ukeo f nfypJG m;av;
123456
awGvnf; ta&mif;t0,fysuf/ vufrJhjzpfukef=uygw,f? csKyfvdkuf&ifvl@tzGJ@tpnf;xJu
123456
123456
123456
atmuf qHk;tv$meJ@ tv,ftvwftv$mawG[m 'D'%f&J@ OD;qHk;xdk;ESufwdkufcdkufwm
123456
123456

19
cH=u&olawGjzpfaewmygyJ? e,fpyfukefoG,fa&; w,fqdk&if vlawG[m&or#/ ±Sdor#enf;emawGeJ@
awG r S m tif r wef t a&mif ; oG u f v S w J h Armh ajz±Sif; ausmfv$m;&wmygyJ? w,fudkqdk;vm+yD
opf a wmif r S xd k i f ; rd _ i f ; oG m ;wmud k =unh f & if qdk&if om;aumifcseif;&wmawGjzpfvmygw,f?
pD;yGm;ukefoG,fzufrSm awG@ae&wJh ArmEdkifiH&J@ 'DvdkvkyfwJhtxJrSm udk,fhpD;yGm;a&; udkxdef;Edkifzdk@
jy\em[mvnf; rao;bl;vdk@ qdkEdkifygw,f? twGuf Edik if jH cm;aiGt0iftxGuu f kd xde;f odr;f wm
wzufrSmawmh 'Dvdkawmifolv,form; vkyfwmvnf; yg0ifygw,f? tvG,fqHk;ajym&&if
awGeJ@ ukefonfyGJpm;av;awGu a&mif;r&vdk@ oGif;ukefav#mh/ ydk@ukefjr‡ihfwmygyJ? 'Dvdkvkyf=u&m
uk e f a wG y H k + yD ; vuf r d _ i f c sae&csd e f r S m ppf t k y f p k rSm Edik if aH wG[mud, k o fh bm0o,HZmwudk wd;k xkwf
todkif;t0dkif;u jynfywifydk@a&; vkyfudkifae=uol wmawGvkyfvm&wwfygw,f? 'ga=umihf 'Dae@
awG[m aps;awGErdS /f twif;a&mif;ay;cdik ;f +yD; jynfy acwfopfabm*aA'rSm pD;yGm;a&;usqif;r_'%fukd
udk ydk}uD;wJhtjrwfeJ@ a&mif;ae/ &wemyHkqdkufae wGufcsuf=u&if obm0t&if;tjrpfawG ysufpD;
=uygw,f ? rsuf j zLqd k u f a vq&móud u f a v &r_udkvnf; xnfhwGuf&r,f/ 'gudk b,fvdkwGuf
qdkwJhtwdkif;ygyJ? AdkvfcsKyfawGeJ@ olwdk@todkif; =urvJqdk+yD; t+rJwifjyajymqdkae=uwm jzpfyg
t0dkif;awGtzdk@ a&aESmufig;zrf;zdk@awmifrvdkyJ w,f? Armjynfvdk ukef=urf;wifydk@+yD; ukefacsm
av'%f/ vd_if;'%fa=umihf yufvufay:vmwJh wif o G i f ; ,l w J h E d k i f i H a wG r S m 'D j y\emud k yd k + yD ;
ig;awGudk vdkufaumuf&ovdk tvG,fwuleJ@ tav;xm;&ygr,f?
tjrwfawG&ae=uygw,f? 'DwcgpD;yGm;a&;usqif;r_uyf}uD;rSm a&eH
wu,f u 'D p D ; yG m ;ysuf u yf & J @ '%f [ m aps;awG'va[mxdk;usvmwm[mxif±Sm;wJh
'gavmuf e J @ +yD ; OD ; rS m r[k w f a o;ygbl ; ? tck r S tcsufwckyg? 'Dvdkavmifpm qDawGaps;uscsdefrSm
pvHk;a&pvdk@ ynm±SifawGu ajymae=uygw,f? ArmjynfvEkd ikd if [ H m ud, k Ehf ikd if t
H wGuf toH;k ðywm
wavmu yD±l;EdkifiHrSm usif;ycJhwJh atyufacgif; r[kwfwJh obm0"mwfaiG@/ urf;vGefa&eHpwJh
aqmifawG&J@ tpnf;ta0;rSm 'DpD;yGm;a&;uyfudk o,H Z mwawG wl ; azmf w m/ a&mif ; cswmud k
ausmfv$m;zdk@ 18 vavmuf vkyf&tkef;r,fvdk@ v#Kd x m;vd k u f z d k @ aumif ; ygw,f ? trS e f r S m 'D
ajymwm =um;vdkuf&ygw,f? 'Dvdktaetxm;rSm o,HZmwawGxJutrsm;pk}uD;udk jynfwGif;rSm
ppf t pd k ; &[m ud k , h f E d k i f i H t wG i f ; u awmif o l oH;k pGaJ e=uwmrSr[kwyf ?J wcsed cf sed af ps;jyefaumif;
v,form;awG/ vkyfief;±Sifav;awG/ ukefonf rS apmifah &mif;wmrsK;d jzpf&rSmyg? 'gayrJt h cktcgrmS
yG J p m;awG u d k b,f v d k t umtuG , f a y;r,f v d k @ etz[m bezl;odkufwl;ovdk tuef@towf±Sd
rpOf;pm;bl;? óudwifjyifqifwmvnf; rvkyfbl;? wJh ajray:ajratmufo,HZmwawGudk wl;Edkif
rsuf p d u ef ; wap> r a=umuf p um;awG ajym+yD ; or#tuk e f w l ; / ck w f E d k i f o r#tuk e f c k w f + yD ;
ud k , h f z d k @ yJ tjrwf x k w f a e=uygw,f ? em*pf a&mif;Edkifor# tukefa&mif;vkyfaeygw,f?
avab;xJuae tjrwfxkwfovdk pD;yGm;a&;uyf pD;yGm;a&;usqif;wJhtcgrSm b,fEdkifiHrqdk
xJuae tjrwfxkwfzdk@yJ tm;pdkufvkyfudkifaeyg
ud,k w hf ikd ;f jynftwGuf r±Srd jzpfvt kd yf+yD; ud,
k Ehf ikd if H
w,f? olwdk@uawmh aeomoy avnmuyJaygh?
xJrSmvnf; tvHktavmufr±SdwJh ukef=urf;awG
Armjynf & J @ xl ; jcm;csuf t aetxm;t& udk tylwjyif;±Sm=u&wmawG ±Sdygw,f? 'ga=umifh
pD;yGm;a&;uyfjzpfay:vmw,fqdk&if pdk;&drf&r,fh b,folrqdk o,f,la&;twGuf vrf;c&D;twdkqHk;
udpPwck±Sdygao;w,f? tJ'gu obm0o,HZm eJ@ aps;toufomqHk;udk awG;awm=uygw,f?
w awGyJjzpfygw,f? pD;yGm;ysufuyfwckjzpfvm

20
'Dawmhtwdq k ;kH o,f,yl @kd aqmifa&;vrf;a=umif;qdw k m ud, k jhf ynfwiG ;f u r[kw&f if tdref ;D em;csi;f Ekid if aH wG
qDuyJ ±Sdygw,f? ArmEdkifiH&J@ ab;ESpfzufrSmu urBmhvlOD;a& trsm;qHk;EdkifiH}uD;ESpfck ±Sdygw,f? aemuf+yD;
'DEikd if aH wGu ArmEdik if v
H kd r[kwyf J pD;yGm;a&;xd;k wufae=uwmyg? 'ga=umifh olw@kd tzd@k obm0o,HZmw
qdkwm avmufw,f&,fvdk@udk r±Sdygbl;? tckawmh tusifhysufjcpm;aewJh etz tqifhtoD;oD;u
ppfAdkvfawG/ olwdk@ vufa0cHawGeJ@ jynfypD;yGm;a&;orm;awG vuf0g;csif;±dkuf+yD; Armjynf&J@o,HZmw
awGudk oHk;ðzef;ae=uwm/ wcsdK@ae&mawGrSm ajymifwvif;cgvdk@awmif aeyg+yD? tqifhqifhppftm%mydkif
awG[m olw@kd twGuf ±S,, f m&w,fq&kd if }uH@zw G wf @kd / ouqz wd@k v[ kd mawGuakd wmif o,HZmwawG
xkwfvkyfa&mif;cscGifhay;xm;wmyg? tJ'Dvdk ygrpf&olawG[m udk,fwdkifrvkyfyJ wzufEdkifiHu pD;yGm;a&;
orm;awG&J@ vufxJxdk;tyf+yD; udk,hftwGuftjrwfudk tvG,fwul &,lae=uygw,f? ppfwyfawG/
ppfa=umif;awGuvnf; tJ'Dvdk vkyfief;awGay:rSm rSDcdkaiGaumuf+yD; pD;yGm;a&;vkyfae=uwmqdkawmh 'Dvdk
EdkifiHrSrrGJ/ b,fEdkifiHrGJawmhrvJvdk@ ajym&rvdkjzpfaeyg+yD?
obm0o,HZmwawGeJ@ ywfoufvdk@ wifpm;ajymqdk=uwJhpum;w&yf ±Sdygw,f? tJ'gu
“o,HZmwawG[m a±S;bdk;bGm;bDbifawGqDu tarG&xm;wmr[kwfbl;/ aemifvmaemufom;awG
qDu acs;iSm;toHk;ðyae&wm jzpfw,f” qkdwmygyJ? 'gayrJh'Dpum;[m twdwfudkvnf; oHa,mZOfr±Sd/
tem*gwfudkvnf; wefzdk;rxm;wJh etzAdkvfcsKyfawGtzdk@awmh bmrSt"dy`m,fr±Sdovdk jzpfaeygw,f?
aocsmwmuawmh Armjynfom;awGtaeeJ@ etz ppfAdkvfawGeJ@ pm&if;±Sif;=uwJh wae@rSm
'Dolwdk@oHk;pGJðzef;wD;cJhwJh obm0o,HZmwawGtwGufvnf; rkcspm&if;±Sif;&ygr,f? 'DtxJrSm
em*pfrkefwdkif;'%fcHcJh&olawGu yifv,fvrkawmawGudk ckwfypfapcJhwJh ppftpdk;&wm0ef±SdolawGeJ@
pm&if;±Sif;wmrsdK;awGvnf; ygygvdrfhr,f?

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

EdkifiHa&;&nfrSef;csuf (4)&yf

Ò ppftm%m&Sifpepf zsufodrf;a&;?

Ò 'Drdkua&pDESifh vl@tcGifhta&;&&Sda&;?

Ò jynfwGif;+idrf;csrf;a&;?

Ò zuf'&,fjynfaxmifpkwnfaqmufa&;?

21
1234567
1234567
1234567 (1)
1234567
1234567
1234567jrefrmhvl@tzGJ@tpnf;&JΠyk*Hacwfumv tajccHzGJ@pnf;xm;yHkESifh tajccHpepfrsm;
1234567
1234567
1234567
1234567
1234567
1234567
1234567
1234567
aom w&SifrdwfaqGrsm; cifAsm ysLapmxD;qdkwJh ol&Jaumif;u iSuf}uD;/ awm0uf/
usm;}uD;/ &_;ysHawGudk wdkufcdkuftEdkif,lvdk@ '¾m&Dqefqef yk*Hudk xlaxmifcJh=u
1234567
1234567
1234567w,f v@
k d ajymygw,f? 'gayr,fv h nf; ordik ;f avhvmcsuaf wGt& eefacsmifjrif;onfawmfa[mif;
1234567
1234567awGu {&m0wDjrpf0Srf;vGifjyifxJudk xdk;qif;vm +yD;wJhtcsdef 17 ESpft=umrSm cHwyf+rdK@&dk;awGeJ@
1234567
1234567
1234567+rdK@jyawGukd at'D 849 rSm pwifwnfaxmifc=hJ uw,fv@kd OD;oef@jrifOh ;D u az: jyygw,f? 'Dumv
1234567
1234567
1234567rwdkifrDrSm ae&ma'o tawmfrsm;rsm;rSm tajccsaexdkifcJh=uwmrsdK; &SdEdkif+yD;/ aemufqHk;
1234567
1234567
1234567r[mAsL[mt& ta&;ygwJh {&m0wDjrpfeJ@ csif;wGif;jrpfqHka'orSm +rdK@jyEdkifiHudk xlaxmifcJh=u
1234567
1234567ygw,f? wu,fawmh yk*H[m {&m0wDjrpf0Srf;vGifjyifrSm t&ifaexdkifcJh=uwJh tkyfpkawGeJ@
1234567
1234567
1234567aygif;pyfa&maESmvdk@ ay:xGufvmwJh&v'f/ uae@jrefrmvlrsdK;awG&JΠa&S;OD; tpvdk@ajym&if
1234567
1234567
1234567&Edik of vdk ,Ofaus;r_awG aygi;f ul;vd@k uae@jrefrmh,Ofaus;r_ukd jzpfapwJh tajccHausm&d;k r¾dKif
1234567
1234567vdk@ ajym&ifvnf; jzpfEdkifygw,f? jrefrmtkyfpkawG ra&mufrDu 'Da'orSm ysL/ u&if/ rGef/

22
qwf/ aom/ awmifpl/ v0pojzifh tkyfpk awG wnf&SdaecJhwJh urf;&dk;wef;yifv,fa&a=umif;
a&muf&SdaexdkifcJh=uygw,f? 'Dae@ umvusefcJhwJh oGm;vma&;eJ@ ul;oef; a&mif;0,fr_awGa=umifh
yk*H+rdK@a[mif;u tysuf tpD;awGudk jyef=unfh&if vnf; pD;yGm;a&; awmifhwif;aecJhrSm taocsm
yk*[ H m a'o twGi;f cHn h m;&avmufatmif b,f jzpf y gw,f ? oD [ d k V f / td E d N , awmif y d k i f ; a'o
avmuf tiftm;aumif;cJrh ,fqw kd m cef@reS ;f =unfh awmifw&kwyf ifv,f oGm;vmae=uwJh avSawGu
Ed k i f y gw,f ? ta&S @ awmif tm&S & J ΠA[d k c suf r weoFm&Durf;&dk;wef;udk jzwfoef;aecJh=u&rSm
qdkwmrsdK;jzpfEdkifovdk yk*Htifyg,m&JΠ=oZm[m jzpfygw,f? tJhonftcsdefu yifv,furf;pyf+rdK@
'Duae@ wdbufa'ouae rvufuma&vuf jzpfwJh oxHkudkomru rav;u|ef;qG,ftxd
=um; txdawmif jyef@E@HS aeEdik w f ,fv@kd cef@reS ;f cJ=h u qdyfurf;+rdK@awGudkvnf; taemf&xmtygt0if
ygw,f? usefyk*Hrif;awGu wdkufcdkufodrf;ydkuf cJhygw,f?
yk*Hrif;quf 42 ESpfckajrmufvdk@qdk=uwJh 'Dae@ pma&;olOD;oef@jrifhOD;uawmh 'Dvdkodrf;ydkuf
usaemfwdk@ taemf&xmvdk@odxm;=uwJh tEk&k'Ng wm[m yifv,fqdyfurf;awGuwqifh urBmh
rif;u at'D 1044 ckEpS rf mS eef;wufvmcJh ygw,f? ukefoG,fa&;udk qufpyf+yD; tusdK;tjrwf ajrmfjrif
tEk&k'Ng&JŒt"dy`g,fu &eftaygif;udk atmifjrifwJh vdk@ pD;yGm;a&;&nf&G,fcsuftwGufyg aqmif&GufcJh
rif;vdk@ t"dy`g,f&ovdk olu ppfol}uD;av;OD;&JΠw,f v d k @ oH k ; oyf y gw,f ? yk * H [ m ud k ; uG , f r _
tultnDeJ@ a'owv$m;udk qifwyf/ jrif;wyf bmomaygif;pHk xGef;umcJhwJha'ovnf; jzpfyg
awGv$wf+yD; t&yf&yftrsufESm aygif;pHkudk e,fajr w,f? ax&0g'eJ@r[m&m%Ak'b < mom/ jA[Rm%/
csJŒxGifEdkifcJhygw,f? yk*H[m vlr_a&;/ pD;yGm;a&;/ wH=w*dk%f;/ [dENL/ e*g;udk;uG,fr_pojzifh ewf
ppfa&;t&vnf; tiftm;awmifhwif;cef@nm;cJhyg udk;uG,fr_awGvnf; &SdaecJhygw,f?
w,f? yk*H&JŒzGH@+zdK;r_ txGwftxdyftcsdef 12 &mpk taemf&xmbk&ifuawmh tjcm; bmoma&;
rSmawmh yk*H[m tiftm;wv#rf;v#rf;eJ@ wDxGif awGudk ESdyfuGyfcJhw,fvdk@ pGyfpGJcsufawG &Sdaeayr,fh
zefwD;r_ tjrifhqHk; tcsdefjzpfaeygw,f? {&m0wD vnf; oludk,fwdkifujrefrmjynfu 37 rif;ewf
jrpf}uD;udk ar;wifxm;wJhyk*HrSm tdEdN,wdkufe,f tygt0if ewfudk;uG,fr_yGJawmfawG pwifay;cJhwJh
u aygif;ul;twk,lvmwJh Adokumynm tEk ol jzpfaewmudkvnf; pma&;olu az: jycJhyg
ynmawGudkvnf; wrsdK;qef;opf wnfaqmuf w,f ? 'gayr,f h jref r mEd k i f i H r S m xG e f ; um;cJ h w J h
cJh=uygw,f? bk&iftygt0if rif;tr_xrf;awGu Ak ' < b mom&J Πxl ; jcm;csuf u d k v nf ; urB m h
vnf; rGef/ ysL/ ygVd/ ooFu&dkuf/ ouUwpmay tajctaeeJ@ qufpyfv@kd pma&;olu jzpfEikd af jcudk
awG u ae trsd K ;rsd K ; tzH k z H k p rf ; oyf v d k @ pmay rSef;qwifjycJhygw,f? yk*H=oZm}uD;aewJh tcsdefrSm
a&;om;zdk@ }uHqaecJh=uygw,f? tdEdN,awmifydkif; a'owv$m;udkjyef=unfh&if rwnf+idrfr_awGeJ@
a'ou pmvHk;tuQ&mawGudk vG,fatmifjyifvdk@ &ifqdkifae&ygw,f? Ak'<bmomt,l usqif;vm
jref r mpmaytjzpf ueOD ; zef w D ; cJ h = uygw,f ? wJh umvjzpfygw,f?
'gwifru pD;yGm;a&;t&vnf; yk*H[m awmifhwif; *gZ%Da'ou rmrGwfbk&ifeJ@ol@&JΠwl&uD/
cJhygw,f? '¾m&DxJrSm az: jy=uovdk &SiftZ…a*g tmz*efjrif;wyfawGu **F gviG jf yifukd xd;k qif;vm
ea=umifh oHao wjynf0w,fvdk@yJqdkqdk {&m0wD wJhtcsdefrSm tdEdN,bD[mjynfe,fu Ak'<arG;zGm;
jrpf0Srf; vGifjyifa'orSm oH&nfusdKtwwfu oef@pif&m/ wcsdefu Ak'<pmaywuUodkvfawGjzpfcJh
zHG@+zdK;vdk@aeESifhyg+yD? 'ghtjyifrlvuwnf;u zGH@+zdK; wJh em&dEN/ 0du&mrmpDvwdk@[mvnf; tusydkif;

23
udk a&mufvm+yD; aemufydkif;tpPvmrf tifyg,m (2)
jynf&h iS af wG&ŒJ wyfawGu vmodr;f vkqq J J tajcae jref r mh v l @ tzG J @ tpnf ; &J Œ yk * H a cwf u mv
yg? w&kwfEdkifiH qGefrif;qufuvnf; Ak'<bmom tajccH z G J @ pnf ; xm;yH k E S i f h tajccH p epf r sm;
udk;uG,fr_tay: axmufcHr_awG usqif;vm+yD;
uGefjzL;&Syft,lopfu a&yef;pm;vmwJhtcsdef/ aomw&SifrdwfaqGrsm;cifAsm taemf&xm
tdEdN,awmifydkif; clvm;p'dka'orSmvnf; [dENL rif;aemufyikd ;f qufccH =hJ uwJh tkycf sKyfol yk*rH if;awG
ewfbk&m;&SD0udk udk;uG,fr_u oD[dkVf/ plrmw&m rS m pG r f ; aqmif & nf j ynf h 0 wJ h bk & if a wG v nf ;
txd ajcqef@vmwJh tcsdefyg? 'Dvdk tpPvmrf tawmfrsm;rsm;&SdcJhygw,f? usaemfwdk@ ordkif;rSm
tm%mpuf v $ r f ; vmawmh r ,f h tcsd e f r S m Ak ' < od=uwJh usefppfom;rif;wdk@/ tavmif;pnfolwdk@
wuU o d k v f a wG & S d & mu ynm&S i f & [ef ; awG u pojzif h ,ae@xuf w d k i f emrnf x if & S m ;
wdbufa'orSm oGm;a&mufcdkvH_cJh=uwmrsdK;&Sd =uygw,f ? 'D r if ; awG u yk * H r S m bk & m;yk x d k ;
Edkifovdk trsm;tjym;[mvnf; yk*Ha'oudk cdkvH_ &maxmifcsDvdk@ wnfaqmufcJh =uovdk/ pm=unfh
omoemjyKzdk@ a&mufvmEdkif=uygw,f? wdkufawG/ ynm oif=um;a&;taqmuftOD;awG/
'ga=umifyh J yk*rH mS ud;k uG,af e=uwJh Ak'b < mom qnfajrmif;awGudk jyefvnfjyifqif wnfaqmuf
u tE W&m,f+cdrf;ajcmufr_udkckcHzdk@ ydkvdk@jyif;xefwJh =uygw,f? aocsm wmuawmh 11 &mpk/ 12 &mpk
,Hk=unf udk;uG,fr_rsdK; jzpfaeEdkifovdk/ ydkvdk@a&S;&dk;pGJ umvawGrSm yk*H[mtiftm;}uD;rm;+yD; a'o
qef w m rsd K ;vnf ; jzpf E d k i f w ,f v d k @ pma&;ol twGif; bkef;rD;aev awmufycJhw,fqdkwmyJ
OD;oef@jrifhOD;u oHk;oyfygw,f? 'Dxl;jcm;csufudk jzpfygw,f? 'gayr,fh bmjzpfvdk@ yk*Haejynfawmf
=unfh&if oHCm awG&JΠa&G0ga&mifawmfvSefa&;udk ysufcJh&ovJ qdkwJhta=umif;udk pma&;olu
rjzpfcJhavoa,mif zdESdyfxm;csifwJh ppftpdk;&&JΠaocsmoH;k oyfxm;wmawmh rawG@&ygb;l ? jzpfEikd f
qENawGu atmifjrifEdkifyghrvm;qdkwm usaemfu wmuawmh aemufydkif;tkyfcsKyfol rif;awGu
'Dpmtkyf zwf&if;eJ@ jrefrmvlrsdK;awG&JΠ,Hk=unfr_ t&nftcsif; usqif;vmwJhtcsdefrSm usL;ausmf
jyif ; xef y H k e J @ quf p yf v d k @ jyef a wG ; aerd y gw,f ? vmwJh rGef*dkwyf awGa=umifhvnf; yk*Htifyg,m
yk*rH mS 'Dvkd vlra_ &;zG@H +zdK;r_awGomru Institution tysuftpD; jrefjrefqefqefjzpfcJh&wm jzpfEdkifyg
ydkif;qdkif&m jzpfwJh tpdk;&zGJ@pnf;yHkpepfawGuvnf; w,f?
rsm;pGm zGH+zdK;aecJhygw,f? w&kwef @J rGe*f t
kd ifyg,muawmh yk*aH 'oudk
aemufwywfrmS awmh jrefrmhvrl t _ zG@J tpnf; pif+ydKiftjzpf/ +cdr;f ajcmufrw _ cktjzpf jrifae=urSm
&J@ tajccHwckjzpfwJhyk*HeJ@ w&kwf rGef*dkawG&JŒ ppfyGJ rvGJygbl;? 13&mpkrSmawmh rGef*dktifyg,m&JŒ
awGta=umif;/ tDwvDc&D;oGm; rmudkydkvdku =oZmeJ@ olwdk@&J@jrif;wyfawG zsufqD;r_awGu
jrifcJh&wJh jrefrmhqifwyfawGeJ@ rGef*dkwyfawG&JΠOa&myeJ@ tm&Swv$m;u EdkifiHawGrSm a=umuf&GH@
wd k u f y G J t a=umif ; / yk * H r if ; quf ysuf p D ; cJ h & yH k ae=u&ygw,f ? yk * H r if ; aejynf a wmf u vnf ;
ta=umif;awGudk pma&;olOD;oef@jrifhOD;u oHk;oyf jcGif;csufwckrjzpfEdkifygbl;? rGef*dkwyfawG&JΠ&efukd
xm;yHkawGudk qufvufwifjyygr,f? tm;vHk; pdk;&GH@xdwfvef@ae=u&rSm jzpfygw,f? 13 &mpk
+idrf;csrf;aysmf&$ifEdkif=uygap? a&mufwJhtcgrSm yk*H&JŒzGH@+zdK;wdk;wufr_awGu
tusyd k i f ; ud k w jznf ; jznf ; a&muf v d k @ vmyg+yD ?
RFA- 28/ 10/ 2008 'DtcsdefrSm tm&Sajrmufzsm;a'orSm&SdwJh rGef*dk

24
acgif;aqmif*sifuspfcefu rGef*dkvlrsdK;awGudk pk&Hk; ESpaf xmifavmufe@J ckc=H uw,fv@kd qdyk gw,f? qif
od r f ; oG i f ; vd k @ tif y g,mcsJ ΠxG i f v mvd k u f w m awGay:rSm opfom;awGeJ@ cdkifcdkif cef@cef@ tdrfzGJ@vdk@
Oa&my/ tm&S a 'otawmf r sm;rsm;ud k rG e f * d k yk*Hppfom; 12 a,mufuae 16a,muftxd
tifyg,mu tkyfpnf;rdxm;aeyg+yD? rlqvif o,faqmifvm+yD; 'DppfyGJudk qifE$JcJh=uw,fvdk@
awG&J@ae&mjzpfwJh ,ae@tD&ef/ yg;&Sm;bufudk ol@rSwfwrf;rSmaz: jycJhygw,f? ppfyGJawGu w&kwf
awmif xd k ; azmuf E d k i f c J h o vd k / &k & S m ;a'o/ jynf e ,f p yf t eD ; rS m pjzpf = uygw,f ? wd k u f y G J
w&kwfa'otawmfrsm;rsm;udkvnf; odrf;ydkuf tpydkif;rSm qifwyfawG&JΠxdk;ppfa=umifh wl&uDeJ@
xm;EdkifcJhygw,f? Oa&myqdk&ifvnf; rGef*dkawGu rGef*dkjrif;wyfawGu wkefv_yfajcmufjcm;+yD; ppfyGJudk
taemuf b uf w H c g;ayguf o nf h wd k i f a tmif OD;wnfv@kd r&Edik af tmifjzpfc&hJ w,fv@kd tajcaeudk
=oZmcsJŒxm;Edkifygw,f? 'DtcsdefrSm jrefrmjynf ol u a&;om;cJ h y gw,f ? 'gayr,f h ppf o l } uD ;
bufudkvnf; rGef*dkwyfawGu ajcOD;vSnfhvmcJhyg emp&lwifu aoG;at;at;eJ@ enf;vrf;udk&Smyg
w,f ? OD ; oef @ jrif h O D ; &J ΠoH k ; oyf c suf uawmh w,f? olwdk@uopfawmawGudk tumuG,f,lvdk@
rGef*dkwyfawG[mw&kwfjynfudk&zdk@ 0dkif;ywfwJh av;jrSm;awGe@J qifawG&ŒJ csuaf umif;udk ypfcwf+yD;
ppf q if a &;rS m yk * H o d r f ; ppf q if a &;uvnf ; yk*H&JŒqifwyfvnf; vefqif;cJh&w,fvdk@ rSwfwrf;
wpdwfwydkif;ygw,fvdk@ oHk;oyfygw,f? ppfbk&if wifcyhJ gw,f? emp&lwifu {&m0wD&ŒJ jrpfa=umif;
*sifuspfcef&JŒajr; ulbvdkifcefu ,ae@ ,leef twdik ;f qufvufx;kd qif;vmcJyh gw,f? jrefrmwd@k
a'ou 'gvDeef;awmfudk odrf;ydkuf+yD;wJh tcsdefrSm &JΠtpydkif; aexdkif&m +rdK@awmfjzpfwJh waumif;udk
awmh rGef*dkppfwyfawGeJ@yk*Hu vufwurf; tvdk vnf; zsufqD;ypfcJhygw,f? w&kwfbk&ifawG&JŒ
jzpfvmygw,f? aemufydkif;rSmawmh ulbvdkifcef &mZ0ifrw S w
f rf;rSmawmh waumif;udjk refrmawG&ŒJ
u w&kwftifyg,mwckvHk;&JΠjynfh&Sif jzpfvmyg ykef;usif;/ todkufttHkqdkwmrsdK; az: jycJh=uyg
w,f? w,f? 'gayr,fh rGef*dkwyfawGeJ@ yk*HujrefrmawG&JŒ
'DtcsdefrSm t&if&Sdxm;cJhwJh &nf&G,fcsuf ppfyGJu ESpftawmf=umqufvuf jzpfyGm;aecJhyg
twdkif; yk*Ha'obufudk ppfqifa&;awG csJŒxGif w,f? rGef*dkwyfuawmh yk*Ha'oujrefrmawGudk
vdk@vmcJhygw,f? 'DvdkeJ@ at'D 1271 ckESpfrSm ynmay;csifvdk@ ppfwdkufaewmjzpf+yD;/ jrefrm
ulbvdkifcef&J@!$ef=um;csufeJ@ ,leefe,fpm;u awGuawmh aoa&;&Sifa&;ckcHppfudk qifaecJh=u&
yk*rH if;awGqu D kd tcGeyf Àmqufz@kd awmif;vmcJyh g wmyg? aemufqHk;awmh ppfanmif;vm+yD; yk*Hu
w,f? odyrf =umygb;l odyrf aumif;vSwhJ oHwref &[ef; t&Sif"domygarmuQudk OD;aqmifvdk@ +idrf;
qufqHa&;tajctaeawGuae ppfyGJawG quf csrf ; a&;wref t zG J @ ud k rG e f * d k t if y g,m jynf h & S i f
jzpfvmcJhygw,f? 'DppfyGJawGta=umif;udk tDwvD ulbvdik cf efxH apv$wcf &hJ ygw,f? t"duuawmh
c&D;oGm; Aif;epf+rdK@om; rmudkydkvdk&JΠrSwfwrf;rSm ppfajy+idr;f a&;udpu P kd aqG;aEG;zd@k jzpf+yD; 'Dvo kd w
H ref
yk*Hta=umif;eJ@ ywfowfvdk@ xnfhoGif;az: jycJyh g a&; Mission udkvnf; jrefrmawGbufu atmif
w,f? rmudkydkvdk&JΠaz: jycsuft& wl&uDvlrsdK; jrifrw _ cktjzpf usaemfw@kd ordik ;f awGrmS oif=um;cJh
ppf o l } uD ; emp&l w if u tif t m; waomif ; =u&ygw,f ? 'gayr,f h +id r f ; csrf ; a&; oabm
ESpfaxmif&SdwJh jrif;wyfawGeJ@ csDwuf vmw,f wl n D c suf u =um=umrcH y gbl ; ? ul b vd k i f c ef
vdk@qdkygw,f? yk*HbufrSmvnf; tiftm; ajcmuf jynfh&Sif&JŒajr;u ppfol}uD;tjzpf OD;aqmifvdk@
axmifavmuf&w dS w
hJ yfawG/ wdu k q
f if taumifa& yk*Hudkodrf;zdk@ t+yD;owfxdk;ppfqifcJhygawmhw,f?

25
'DtcsdefrSm yk*HrSmuvnf; usaemfwdk@ w&kwfajy; oluawmh 'Duae@ jrefrmppfAdkvfcsKyfawGuae
rif;vd@k odxm;wJh e&oD[yawhtyk pf ;kd aewJh tcsed f tm;usav;pm;&wJh bk&ifah emif (ac: ) bk&ifah emif
yg? yk*u H vnf; tusyikd ;f umv tckvkd rGe*f akd wG&ŒJ ausmfxifaemf&xmyJ jzpfygw,f? bk&ifhaemif[m
xd k ; ppf a =umif h yd k v d k @ tusjref q ef c J h & ygw,f ? b,f v d k b ,f y H k & S d w ,f q d k w mud k b,f o l r S
yk * H b k & if e &oD [ yawh u jynf u d k x G u f a jy; taocsmrod=uygbl;? 'gayr,fh carmufaqmif;/
wdrf;a&SmifcJh+yD;/ tJhonfrSmyJ ol@om;udk,fwdkifu "g;vG,fudkif+yD; pD;rdk;=unfhaewJh bk&ifhaemif&JŒ
vkyf}uHowfjzwfwmudk cHvdkuf&ygw,f? t&if &kyfxkawGudk 'Duae@avqdyfawG/ jywdkufawGeJ@
tif t m;}uD ; cJ h w J h y k * H [ m e,f p m;y,f p m;awG tjcm;e,fpyf*dwfawGrSm ppftpdk;&u xkvkyfvdk@
tkyfcsKyfaewJh pif+ydKifa'oi,fav;awGtjzpf xm;ygw,f?
+yd K uG J c J h & ygw,f ? yk * H [ m rG e f * d k t if y g,m&J Πppf A d k v f c sKyf a wG u tm;usr,f q d k v nf ;
wpdwfwydkif;tjzpfawmhrusa&mufcJhavbl;vdk@ tm;usp&mygy?J bk&ifah emifu jrefrmhtifyg,mudk
pma&;olOD;oef@jrifhOD;ua&;om;ygw,f? csJŒxGifEdkifcJhwm[m tdENd, ta&SŒajrmufa'o
'gayr,f h v nf ; tJ h ' D t csd e f r S m armf p ud k / tmoef/ r%dyl&uae uarBm'D;,m;/ AD,uferf
bufu'ufpwJah 'oawGu rGe*f w kd &kwt f ifyg,m e,fpyfudk a&mufcJhwJhtjyif jrefrmeJ@ t+rJwap
&JŒ tcGefy¾mqufa'oawG jzpfcJhovdk tif;0/ &efzuf+ydKifjzpfaewJh qm,rf (ac: ) xdkif;EdkifiHudk
jynf/ rdk;rdwf/ yJcl;/ rkwWr/ awmifil/ ykodrfpojzifh vnf; ppfEdkifcJhygw,f? jrefrmjynfudk tvnf
rif;+ydKifawGwnf&SdaewJh jrefrmjynf[mvnf; tywf a &muf v m=uwJ h Oa&mywd k u f o m;awG
yDuif;/ Zrfem'l;eef;awmfawGqDudk tcGefyÀm uvnf; bk&ifah emif&ŒJ uarBmZom'D eef;awmfu
qufocJh=u&ygw,f? 'DvdkeJ@ESpftwef=um+yD;wJh ºuG,f0r_awGudk &ifoyf&_arm jzpfcJh=u&ygw,f?
aemuf r S m rS 15 &mpk a&muf v mwJ h t csd e f r S m bk&ifhaemif&JΠwyfawmfxJrSm&SdaewJh tiftm;
jrefrmjynfudk jyefvnfpkpnf;Edkifr,fh bk&ifhaemif }uD;rm;wJh wdkufqifawG/ ay:wl*DvlrsKd;yg;&Sm;/
ay:aygufvmcJhygawmhw,f? aemufwywfrSm tm&yfvlrsKd;aoewform;awGudkvnf; av;pm;
awmh bk&ifhaemifumv[Hom0wD EdkifiH&JΠol@&JΠcef@nm;cJh&w,fvdk@ qdkygw,f? bk&ifhaemifu
vlr_a&;/ pD;yGm;a&;/ EdkifiHa&;aemufcHta=umif; wpfcsed u f xGe;f ajymifcw hJ hJ jrefrmjynf&ŒJ twdwf udk
awGudk qufvufwifjyygr,f? tm;vHk;+idrf;csrf; udk,fpm;jyKcJhvdk@ jrefrmAdkvfcsKyfawGu *k%f,l
aysmf&$ifEdkif=uygap? ae=uwmrsKd ; jzpf E d k i f o vd k tuG J u G J t jym;jym;
RFA- 4/11/2008 jzpfaewJhEdkifiHudk ppfom;jzpfwJh bk&ifu jywfjywf
om;om;OD;aqmifv@kd odr;f oGi;f cJw h ma=umifv h nf;
(3) jzpfEdkifygao;w,f? yk*Hysuf+yD;aemufydkif; 13 &mpk
15 &mpk u mv rif ; om;rsm;ES i f h uae 15 &mpk aemuf y d k i f ; umvtwG i f ; rS m
yif v ,f " g;jyrsm; jrefrmEdik if t
H wGi;f &Sad ewJh rif;+ydKifEikd if aH wmfawG[m
jyifyeJ@ tquftqHenf;cJhovdk tiftm;vnf;
aomw&S i f r d w f a qG r sm;cif A sm? tJ h o nf ao;cJ=h uygw,f? b*F gvaD 'oeJ@ tdE, N awmifyikd ;f
umv 15 &mpkudk jyef=unfhr,fqdk&if jrefrmEdkifiH a'oavmufe@J yJ tquftqH&v dS rd rhf ,fv@kd pma&;
rSm b,folrSjiif;vdk@r&wJh wefcdk;=oZmtm%m olu az: jyygw,f?
t}uD ; rm;qH k ; bk & if w pf y g; ay:xG u f c J h y gw,f ? 'DumvtwGif;rSmyJ jrefrmwdk@&JΠ,Ofaus;r_
u jyif y =oZmavmif ; &d y f u ae vG w f v m+yD ;
26
udk,fydkifyHkpHeJ@ vGwfvGwfvyfvyf zGH@+zdK;vmcJhw,f wyifa&$x;D eJ@b&k ifah emifu jrefrmjynfujkd yefvnf
vdk@ qdkygw,f? pmayta&;tom;/ Adokumynm/ pkpnf;zdk@ olwdk@&JŒtdyfrufudk taumifxnfazmfcJh
tEkynmawGuvnf; jrefrmhenf; jrefrmh[efeJ@ =uygw,f? yJcl;udk yxrOD;qHk;odrf;ydkufygw,f?
wpfrsKd;qef;opfvmcJhygw,f? yk*Hacwfu pwif aemufawmh yifv,fqdyfurf;+rdK@aemufwckjzpfwJh
wD x G i f a &;om;vmwJ h jref r mpmay[mvnf ; rkwWrudk quf+yD;awmh odrf;ydkufcJhygw,f? 'Dvdk
txkid u f sv@kd tckawmh ausmif;oifcef; pmjzpfvm e,f a jrcsJ @ xG i f c J h w J h ppf y G J a wG [ m &uf p uf
cJhyg+yD? 'Duae@wdkif wefzdk;xm;aecJh=uwJh uAsm =urf ; =uKwf v S o vd k / owf j zwf o k w f o if w m
awG/ o'Ngusrf;awG/ Oya'jzwfxHk;awG[mvnf; vk , uf w mvnf ; rsm;vS w ,f v d k @ qd k y gw,f ?
tJh'DumvxJrSmyJ zGH@+zdK;vmcJh=uygw,f? 15 &mpk 'gayr,fh pma&;olOD;oef@jrifhOD;uawmh tJhonf
umv rif;+ydKifEdkifiHawmfawGxJrSmawmh yJcl;vdk@ tcsdefuppfyGJawG[m urBmay:rSmjzpfaewJh tjcm;
ac:wJh [Hom0wDu tiftm;tawmifhwif;qHk; tifyg,m ppfyGJawGxufpm&ifawmh xl;jcm;+yD;
jzpfaecJhygw,f? yJcl;a'orSm rGefbmompum; &ufpuf=urf;=uKwfvSwm r[kwfbl;vdk@ qdkcJhyg
ajymqdk=u+yD; thJonftcsdefu {&m0wD jrpf0u|ef; w,f? bk&ifwyifa&$xD;u aemufydkif;rSmawmh
ay:a'owpfckvHk;[mvnf; rGefpum; ajymqdkae &xm;wJt h m%mudk qufvufrxde;f odr;f Edik af wmh
w,fvdk@ cef@rSef;Edkifygw,f? 'gayr,fh [Hom0wD yJ jy\em&Sv d mcJyh gw,f? ol@&ŒJ t&Sed t f [kef =oZm
jynfh&SifjzpfvmcJhwJh bk&ifhaemifuawmh rGefpum; t&SdqHk;tcsdefrSm ol@teD;cdkv_HaewJh zm&if*Dac:
ajymwJholr[kwfyJ ArmvlrsKd;wa,muf jzpfaecJh ay:wl*DawGuwqifh &vmwJh 0dkif/ b&ef'Dpojzifh
ovdk olu awmifila'obufu vmcJhwJholjzpf EdkifiHjcm;t&ufaopmudk aomufpm;rl;,pfvdk@
aeygw,f? tJhonftcsdefu yifv,fqdyfurf; tkyfcsKyfa&;vpf[if;wmawGvnf; jzpfvmcJhw,f
+rdK@jzpfcJhwJh yJcl;[m b*Fvm;yifv,fatmfudk vdk@ qdkygw,f? vufvGwfpy,f pD&ifqHk;jzwfwm
jzwfvdk@oGm;aewJh yifv,fa&a=umif; qufoG,f awGvnf; &Sv d mcJyh gw,f? bk&ifah emifu wdu k cf u
kd f
a&;a=umifh a&$acwfozG,f zGH@+zdK; wdk;wufaecJhrSm ay;xm;cJ h w J h tif y g,mawmif j yef + yD ; +yd K uG J z d k @
aocsmygw,f? ta&;qdkufvmcJhygw,f? rSL;rwfawGu bk&ifh
yJ c l ; om;awG u vnf ; td E N d , ork ' N & m aemifudk eef;odrf;zdk@ t}uHjyKayr,fhvnf; bk&ifh
udkjzwfvdk@ oGm;aecJh=uovdk b*F gvD/ wjrnf/ *&d/ aemifu opPmudkapmifhod+yD; jiif;y,fcJhygw,f?
Aif ; epf / *sL;/ tm&yf / tmar;eD , ef ; pojzif h aemufqHk;rSmawmh wyifa&$xD;udk ol@&JΠeef;wGif;
Edik if jH cm;om;awGuvnf; yJc;l udu k ek o
f ,
G v f mcJ=h u om;awG u yJ jyef + yD ; vk y f } uH c J h = uygw,f ?
w,fvdk@ qdkygw,f? tJhovdk yJcl;uºuG,f0aecJh wyifa&$xD;uG,fvGefwJh tcgrSmawmh bk&ifhaemif
wmudk awmifib l &k ifawGu remvdjk zpfaeEdik of vdk u bk&ifjzpfvmygw,f? 'gayr,fh tJh'DtcsdefrSmyJ
EdkifiHa&;eJ@=oZmcsJ@xGifa&;&nfrSef;csufawGtwGuf tcGiahf umif;,lv@kd e,ftoD;oD;u ud, k v
hf wG v
f yf
qdk&if yifv,fqdyfurf;yJcl;udk odrf;rS&r,fqdk a&;udk jyefvdk@a=unmcJh=uygw,f? yJcl;upvdk@
wmrsKd ; AsL[musus wG u f c suf a er_ r sKd ; vnf ; wpfa'o+yD;wpfa'o jyefvdk@cGJxGuf=u wdkif;jynf
&S d E d k i f y gw,f ? yxryd k i f ; rS m awmif i l b k & if u rSm wpfAdkvfwpfrif;eJ@ ttkyftoif;wnf=u&jyef
wyifa&$xD;jzpf+yD; bk&ifhaemifu bk&ifh&JΠt,Hk ygw,f?
=unf q H k ; rd w f a qG v nf ; jzpf / a,muf z vnf ; bk&ifhaemifu bk&ifjzpfvmw,f qdkayr,fh
jzpf o vd k ol @ &J Πppf o l } uD ; vnf ; jzpf c J h y gw,f ? vnf; ol@rmS usew f mqdv k @kd ol@opPmcH aemufvu kd f

27
tenf;i,f&,f rkwfqdwfxlxl abmif;bDyGyGeJ@ tavmif ; bk & m;OD ; atmif a Z,s uG , f v G e f + yD ;
EdkifiHjcm;om; ay:wl*Da=u;pm; ppfom;awGr#yJ umv/ ArmtrsKd ; om;a&; pd w f " gwf a &S @ wef ;
usefcJhw,fvdk@ qdkygw,f? aemufxyftESpf 20 a&muf v myH k / yxrt*F v d y f - jref r mppf y G J j zpf
wdkifwdkif t&if olodrf;ydkuf ay;cJh&wJh tifyg,mudk &wJ h t a=umif ;
jyef&Edkifzdk@ qufvuf wdkufcdkuf&jyefygawmhw,f?
usaemfwdk@ jrefrmhordkif;udk oif=u&wJhtcg aomw&SifrdwfaqGrsm;cifAsm;? tavmif;
&mZ0ifrSm bk&ifhaemifqdkwm a&mrtifyg,mudk bk&m;bGJ@cH OD;atmifaZ,suawmh t,k'<,udk
wnf a xmif c J h w J h tvuf Z ef ; 'g;onf *&d w f oludk,fwdkifOD;aqmif csDwufpOfrSmyJ qdk;0g;wJh
jynfh&Sif tvm; a&;om;=uygw,f? azmifzsufvdk@ &moDOwktajctaeeJ@ 1760 ckESpfrSm uG,fvGefcJh
wdkufcJh&w,fqdkwJh rkwWrtacs aemif&dk;wdkufyGJ ygw,f? oluG,fvGef+yD;cJhwJhaemufydkif; ol@&JŒom;
qdkwmudkvnf; tawmf*k%f,ln¸ef;zGJ@vdk@ ajymqdk oH;k OD;eJ@ ajr;jzpfol OD;aqmifwhJ uke;f abmifrif;quf
=uygw,f? 'gayr,fh bk&ifhaemiftm;udk;cJh&wJh &mpkESpfw0ufausmfausmfrSmawmh jrefrmEdkifiH&JŒ
ay:wl * D w yf o m;awG e J @ ol w d k @ &J Πppf a oe*F [ ppfrmeftwufqHk;eJ@ usL;ausmfe,fcsJ@r_ trsm;qHk;
AsL[mtwwfynmudkawmh ajymoHqdkoH odyf jyKcJhwJhumvvdk@ pma&;ol OD;oef@jrifhOD;u oHk;oyf
r=um;=u&ygbl;? ygw,f? OD;atmifaZ,s vufxufrSmyJ yJcl;/
'D w d k u f y G J a wG =um;xJ r S m bk & if h a emif & J Π[Hom0wDeef;awmfudk zsufqD;cJh+yD; rGefpum;ajym
rd w f a qG v d k j zpf a eovd k &J a bmf & J b uf v nf ; a'owpf c k v H k ; ud k v nf ; aemuf w }ud r f j yef v d k @
jzpfaeoluawmh *gvDqD,rfvdk@ac:wJh ay:wl*D yk e f u ef rxºuG E d k i f a tmif ES d y f u G y f c J h y gw,f ?
vl r sKd ; 'D * d k q d k , uf ' D r J v d k ; qd k w J h o l jzpf y gw,f ? a&$bdkom;uGvdk@ aºuG;a=umf+yD; rGefawGudk jyefvSef
'Dvlu 1540 w0dkufrSm rkdZef;bpfa'o w0dkufrSm wdkufcJhwJh jrefrmEdkifiH txuftnmom;awGu
yifv,f"g;jyvkycf +hJ yD; rif; tqufquf atmufrmS ppfyaJG tmifjrifra_ wGe@J twl ArmvlrsK;d a&;pdw"f gwf
ajymif ; vd k @ tr_ x rf ; vmvd k u f w m aemuf q H k ; uvnf; txGwftxdyfjzpf vmcJhygw,f?
bk&ifhaemifvufatmufrSm opPmcH tr_xrf;cJhol jrefrmawG&JŒtif;0aejynfawmfu wyfawG
vdk@vnf; pma&;olu az: jycJhygw,f? u 1763 ckESpfrSm 'Duae@ csif;rdkifvdk@ ac:aewJh
*gvDqD,rfvdk bk&ifhaemifu tm;xm;&wJh Zif;r,fudk odrf;ygw,f? vmtdkEdkifiHudkvnf;
yk*~dKvfrsKd;&SdcJhovdk jrefrmhajray:rSm apmapmpD;pD; opPmcH vufaqmifyÀmqufEikd if t H jzpf odr;f oGi;f
acsjczdk@}udK;yrf;vmvdk@ ESdrfESif;okwfoifvdkuf&wJh EkdifcJh+yD;/ 1765 ckESpfrSmawmh pif+ydKif vmtdkbk&if
'Dy&ufwdkac: iZifumvdk yk*~dKvfrsKd;vnf; &SdcJhyg avmify&mbef;udk wdkufcdkufacsr_ef;cJhygw,f?
ao;w,f? aemufwywfrSmawmh 15&mpkumv 'Duae@xdkif;EdkifiHvdk@ac:aewJh qdkif,rf&J@ tkyfcsKyfcH
jrefrmhajray:rSm&SdaecJh=uwJh EdkifiHjcm;om;awG tpG e f t zsm;a'o tawmf r sm;rsm;u jref r m
ta=umif;udk qufvufwifjyyghr,f? tm;vHk; bk&if&ŒJ vufatmufa&muf&v dS mwJh tcsed f 1766
+idrf;csrf;aysmf&$ifEdkif=uygap? ckESpf Zefe0g&DvrSmawmh xdkif;EdkifiH&JŒ+rdK@awmf
t,k'<,udk 0dkif;cJhygw,f? t,k'<&JŒbk&if ckcHr_u
RFA-14/11/2008 aES ; auG ; aecJ h o vd k wyf a wG u vnf ; tcsd w f
(4) tqufrrdjzpfaecJhygw,f? 'DvdkeJ@ wESpfeJ@av;v
t=um 0dkif;ywf+yD;wJhaemufrSm t,k'<,bk&if

28
ql&D,mrm&ifu opPmcHygr,fvdk@ urf;vSrf;cJhyg jynfh&Sifu t&Suf&p&mjzpfvmcJhygw,f? 'Dhaemuf
w,f? 'gayr,fhvnf; tif;0jrefrmAdkvfcsKyfawGu awmhppfyGJu jrefvdk@w&kwfawGu ac:a0:ae=uwJh
y,fcsygw,f? vHk;0tºuGif;rJhvufeufcs&r,fvdk@ jref r mawG u d k q H k ; rzd k @ tif y g,m jynf h & S i f u d k , f
om awmif;qdck yhJ gw,f? 1767 ckEpS f {+yDvrSmawmh wdkifwdkuf&wJh oduQmq,fp&mppfyGJ jzpfvmyg
t,k'<,eef;awmf&JŒ+rdK@&dk;udk csKd;azmuf0ifEdkifcJh+yD; awmhw,f? olu &ef&ifusL;vd@k ac:wJh 0g&ifeh ,fpm;
+rd K @xJ r S m jrif j rif o r#ud k rD ; wif & d _ @ cJ h = uygw,f ? topfwa,mufukd wm0efxyfay;ygw,f? 1766
tJhonftcsdefu vlOD;a&t&qdk&if jyifopfjynf ck E S p f a EG u mvrS m yJ &S r f ; jynf x J u d k ,H k = unf r _
yg&D+rdK@/ vef'ef+rdK@eJ@t+ydKif }uD;rm;pnfyifcJhwJh tjynfheJ@ w&kwfawG xdk;ppfqifvmcJhygw,f?
t,k'<,+rdK@}uD;uvnf; jymyHkb0udk a&mufcJh&yg wyf t if t m;uvnf ; tawmf y gvmcJ h y gw,f ?
w,f? ppfoHk@yef;aygif; aomif;odef;csDvdk@ tif;0 jrefrmawGuawmh ppfAsL[maxmifacsmuf qifv@kd
aejynfawmfudk zrf;qD;ac:aqmifvmcJhygw,f? ckcHcJhygw,f? Armppfol}uD;Avrif;xifu Aef;armf
tif;0rSm&Sw d hJ ajrwl;rif;om;vd@k ac:wJh qifjzL&Siu f +rdK@udk vufv$wfay;+yD; w&kwfwyfawGudk jyefvdk@
tpOftqufuvdk xdkif;rif;nDrif;om;wOD;OD;udk 0dik ;f cJyh gw,f? w&kww f yfawGu axmufacsmufqif
opP m cH b k & if t jzpf w if w mrsKd ; rvk y f a wmh y J wmudk &dyfrdvmwJhtcg olwdk@&ifqdkifae&wJh &efol
jrefrmbk&ifuaewdkuf&dkuf xdkif;EdkifiHudk tkyfcsKyfcJh u jrefrmppfom;awG csnf;r[kwfyJ tjcm;&efol
ygawmhw,f? awG u d k v nf ; awG @ cJ h & ygw,f ? iS u f z sm;a&m*g/
tJhonf ukef;abmifrif;quftcsdefrSmyJ umv0rf ; a&m*ga=umif h v nf ; w&k w f w yf a wG
w&kwfjynfrefcsL;bk&ifeJ@vnf; ppfoHk;}udrfE$JcJh&yg twkef;t&kef;aocJh=uygw,f? 'Dowif;udk=um;
ao;w,f? tavmif;bk&m;u ol@&JŒ=oZmudk awmh w&kwf{u&mZf usif;vHku r,Hk=unfEdkif
&Sr;f jynfbufcsŒJ xGizf @kd }udK;pm;pOfrmS yJ &Sr;f apmfbmG ; awmhygbl;? ol@&JŒ ppfol}uD;&ef&ifusL; udk,fhudk
awG/ t}uD;tuJawGu w&kwfjynfbufudk ajy; uk, d rf owfaocif eef;awmfuakd c:vd@k ao'%fay;
0ifcdkvH_cJh=uygw,f? 1760 ckESpfrSm tavmif; uGyfrsufcJhygw,f? aemufwcsDrSmawmh w&kwf
rif;w&m;&JŒ'kwd,om; qifjzL&Sifvkd@ od=uwJh {u&mZfu 0g&ifhrefcsL; ppfol}uD;rif*,ltDudk
ajrwl;rif;om;uvnf; 'D&Srf;jynfudk qufvuf wm0efay;vdk@ bk&ifhtxl;wyfawGeJ@ apv$wfcJhyg
=oZmcsJŒxGifpOfrSmyJ jrefrmwyfawGeJ@ w&kwfwyf w,f?
awG yËdyuQpwifvmygawmhw,f? yktmvk@d ac:wJh rif*,ltDu wl&uDawGudk ppfqifcJhzl;
,leefjynfa'owckrSm jrefrmbk&if&JŒwyfawGeJ@ ovdk ,cifu ppfpwefa'orSmvnf; ta&;ygwJh
w&kwfwyfawG wdkufyGJjzpf=u+yD; w&kwfwyfawG pcef;awGrmS wm0ef,cl zhJ ;l ygw,f? tckcsed rf mS awmh
acsr_ef;cHvdkuf&ygw,f? 'gukd ,leefe,fpm;vD,l e,fpyfwif;rmr_r#om r[kwfawmhyJeJ@ w&kwf-
aqmif u rod v d k u f r od b mom aecJ h y gw,f ? jrefrmESpfEdkifiH ppfcif;wJhyGJtqifhudk a&muf&SdvmcJh
aemufrS refcsL;bk&ifu eef;awmfu =um;od&+yD; yg+yD? 'DwcsdefrSmawmh w&kwfwyfawGu {&m0wD
ol@udk &mxl;cs eef;awmfudk jyefac:cJhygw,f? jrpfa=umif;twdik ;f pkeq f if;vm+yD; *kwx f yd f pOfu h u l kd
'Dvdkt&Suf&cJhwJh e,fpm;vD,laqmifu udk,fhudk odrf;ygw,f? tif;0eef;awmfeJ@ oHk;&uftuGm
udk,fowfaovdkufygw,f? 'DvdkrsKd; eef;awmf 'D u ae@ ar+rd K @teD ; ud k a &muf v mcJ h y gw,f ?
t&m&S d a wG x J u owf a ow,f q d k w m rsKd ; u qifjzL&Sifu udk,fwdkifuGyfuJ+yD; a&SŒudktrsm;}uD;
refcsL;&mZ0ifrmS r&Sad vbl;awmh refcsL; tifyg,m u|Hqif;vmwJh w&kwfwyfawG&JΠ&duQmeJ@ axmuf

29
yhHa&;vrf;a=umif;awGudk jzwfapygw,f? 'Dtcsdef bk&ifawGu t*FvdyfawGudkvnf; ukvm;awGxJ
rSmyJ xdkif;EdkifiHrSm&SdaewJh ppfulwyfawGvnf; jyef u trsKd ; wpf r sKd ; vd k @ om ,l q cJ h = uygw,f ?
a&mufvdk@vmcJhygw,f? tat;a'ou aevm tm&S w d k u f u uk v m;awG e @J Oa&mywd k u f u
cJhwJh w&kwfwyfawGu iSufzsm;'%fa=umifh ao vmolawGqdk&ifawmh A&if*sDukvm;/ odk;aqmif;
a=u=uovdk yljyif;vSwJh jrefrmjynf&JΠ&moDOwk uk v m;r#vd k @ om cG J j cm;em;vnf a ecJ h y gw,f ?
'%f u d k v nf ; rcH E d k i f = uygbl ; ? vaygif ; rsm;pG m 'DtcsdefrSm t*FvdyfawG&JŒta&SŒtdEdN,ukr`%Du
=umwJhwdkufyGJrSmawmh aomif;ausmftiftm;eJ@ 0efxrf;wpfaomif;&Spfaxmifuae wpfodef;txd
vmcJhwJh w&kwfwyfawGrSm &m*%ef;r#yJusefyg jzpf v mcJ h y gw,f ? 'D 0 ef x rf ; xJ r S m trsm;pk u
awmhw,f? aemufqHk; 1768 ckESpf ESpfqef;ydkif;rSm ukr`%D&JŒppfwyfawGyg? wcsdefrSm 'Dta&S@tdENd,
ppfol}uD;rif*,ltDudk,fwdkif opfyifwpfyifrSm ukr`%D&JΠppfwyfawGeJ@ jrefrmbk&if&JΠppfwyfawG
}udK;qGJcsowfaocJhygw,f? w&kwf{u&mZfu ppfcif;=u&r,fqdkwm rar#mfvifhxm;cJh=uygbl;?
zl[rfqdkwJholudk aemufxyf e,fpm;cef@cJhygw,f? aemufwywfrmS awmh uke;f abmifacwfaemufyikd ;f
zl [ rf u vnf ; a&wyf a wG u d k o H k ; vd k @ {&m0wD t*Fvdyf-jrefrmppfyGJawG jzpfvm&yHkudk qufvuf
jrpfa=umif;twdkif; pkefqif;vmzdk@ }uHjyefygw,f? wifjyygr,f? tm;vHk;+idrf;csrf;aysmf&$ifEdkif=uygap?
jrefrmwyfawG tvpfidkuf&zdk@ rdk;&moDrSm xdk;ppf
qifzdk@ oluqHk;jzwf+yD; 1769ckESpfrSm xdk;ppfqifcJh RFA - 5/12/2008
ygw,f? jrefrmwyfawGu aocsmjyifqifxm;+yDrdk@
aumif;wHkcHwyfrSm wdkufyGJawGtjyif;txef }uHKyg (5)
w,f? w&kwfwyfawGu tzsm;temrsm;vS+yD;/ ppf y G J r sm;
zl[rfudk,fwdkifvnf; zsm;emaeyg+yD? aemufqHk; aomw&SifrdwfaqGrsm;cifAsm? ukef;abmif
ESpb f uftxdcu kd rf sm;vmwJh tcgrmS awmh ppfem;zd@k rif;quf&JŒtwufydkif; bkef;rD;aev awmufycJhwJh
pOf ; pm;vm=uygw,f ? 'D v d k e J @ 1769 ck E S p f tcsdefuawmh tavmif;bk&m; OD;atmifaZ,s
'DZifbmv 22 &ufae@rSm ppfajy+idrf;pmcsKyfudk uae+yD; bdk;awmfbk&m; ewf&GmpHwJh tcsdeftxd
csKyf q d k c J h = uygawmh w ,f ? w&k w f w yf a wG u d k 66ESpf=umw,fvdk@ ajym&ygvdrfhr,f? b}uD;awmf
ckcEH ikd v
f u
kd af wmh jrefrmawGu tawmfukd b0ifjrifh rif;vufxufuae+yD; ygawmfrlwJh tcsdeftxd
=uygw,f? bdk;awmfbk&m;bk&ifvufxufrSm 66ESpfrSmawmh tusydkif;udk a&mufvm cJhygw,f?
vnf; ,cifumvu oD;jcm;vGwfvyfwJh rif; t*F v d y f - jref r m ppf r jzpf r D t ajctaeud k
aejynfawmftjzpf&cdS w hJ hJ &cdik jf ynfukd 1784ckEpS rf mS jyef=unfhr,fqdk&if jrefrmbk&ifawGu ppfyGJawG
odrf;ydkufcJhjyefygw,f? jrefrmawG&JΠrsKd;cspfpdwf atmif E d k i f c J h w J h t ay:rS m rmef w uf a ecJ h = u+yD ;
b0ifu xdyfwef;udk a&mufvmcJhygw,f? =oZmtm%mcsJ ΠxG i f E d k i f c J h w J h tay:rS m vnf ;
vlrsK;d taygi;f udk atmifEikd w f o
hJ vl @kd ud,
k uhf kd om,maecJh=uygw,f? 'DtcsdefrSm urBmhtajc
udk,fxifvmygw,f? 'gayr,fhvnf; OD;oef@jrifhOD; taeuvnf; ajymif;vJvdk@vmaeygw,f? jrefrm
uawmh jrefrmbk&ifawG urBm}uD;rSm jzpfay:aecJh bk&ifawGu t*FvdyfawG&J@ ta&SŒtdENd,ukr`%D
wmudk =unfhjrifyHku rsufajcjywfaecJhw,fvdk@ ud k t"d u &ef o l t jzpf r S w f , l x m;=uygw,f ?
oHk;oyfcJhygw,f? eef;awmfudk qdyfurf;eJ@ a0;&m wcsd e f w k e f ; uawmh rG e f a wG u jyif o pf a wG e J @
tr&yl & rS m eef ; pd k u f x m;cJ h o vd k jref r m r[mrd w f z G J @ wJ h t cg jref r mawG u t*F v d y f

30
awG e J @ r[mrd w f z G J @ csif y gw,f ? 'gayr,f h v nf ; zdk@ pOf;pm;vmwJhudpPuawmh r%dyl&/ tmoefeJ@
tckawmh t*FvdyfawGuolwdk@&J@ =oZme,fy,f jA[R m yk w W & jrpf 0 S r f ; a'obuf u d k jzpf y gw,f ?
csJŒxGifa&;rSm taESmuft,SufjzpfvmEdkifwmudk 'Da'ou =oZm+ydKifqdkifae=uwJh rif;i,fawG
awG;vdk@ylae=uygw,f? t*Fvdyf&J@ ta&SŒtdEdN, uvnf ; tcsKd @ ut*F v d y f b uf u d k / tcsKd @ u
uk r ` % D u vnf ; urf ; ajctawmf r sm;rsm;rS m tif;0jrefrmbk&ifbufudk tultnDawmif;cJh=u
tvHawG wv$m;v$m;xlvmcJhwJhowif;awGudk ygw,f? 'DvdkeJ@ udkvdkeDe,fcsJŒvmolt*Fvdyfe@J
jref r mbk & if a wG u &xm;+yD ; / t*F v d y f a wG [ m tif ; 0jref r mbk & if w d k @ u xd y f w d k u f a wG @ p&m
anmif y if v d k r sKd ; tajccscG i f h & +yD ; &if tyif u d k ta=umif; jzpfvmygawmhw,f?
yg0g;+rdKvdrfhr,fvdk@ jrifxm;=uygw,f? EdkifiHwum 1824 ckESpf ESpfqef;ydkif;rSmawmh t*Fvdyf
eJ@ ab;ywf0ef;usiftajctaeawGudk jyef=unfh& bk&ifcHcsKyfu ta&SŒtdEdN,ukr`%Dt}uD;tuJ
atmifyg? awGudk ppfyGJu a&Smifv$Jvdk@awmh r&Edkifawmhbl;/
'DumvrSm ta&S@bufwHcg;u jrefrmEdkifiH rmeaxmifv$m;vGef;aewJh jrefrmbk&ifawGudk
twGuf ydwfcJh+yDvdk@ qdkEdkifygw,f? qifjzL&Sif usKd;EGHoGm;atmifynmay;zdk@ awmf+yDvdk@qdkvmcJhyg
vufxufrSm xdkif;EkdifiHt,k'<,udk atmifEdkifcJh w,f? 'DvdkeJ@ 1824 ckESpf rwfvrSmyJ ppfa=ujim
ayr,fhvnf; refcsL;w&kwfawGu usL;ausmfvm cJhygawmhw,f? aemufydkif;rSmawmh ESpfESpfausmf
wma=umifh jyefvdk@qkwfcJh&ygw,f? aemufydkif;rSm =umukefusp&dwftrsm;qHk;eJ@ t*Fvdyf-tEdN,
tiftm;jyefvnfpkaqmif;zdk@twGuf xdkif;awG ordkif;rSm t&Snfvsm;qHk;ppfyGJudk qifEJ$cJh=u&yg
tcsd e f & vmcJ h + yD ; tck b ef a umuf + rd K ŒteD ; rS m awmhw,f? +Adwdo#wyfawGudk uGyfuJvmcJhol
r[mcsuo f &D OD;aqmifwhJ xdik ;f rif;qufu jyefv@kd uawmh =qmtmcsDabmuif;bJvf jzpfygw,f?
xlaxmifcJh=uygw,f? xdkif;awGu olwdk@&J@ =oZm paumhvlrsKd;awmifay:om;jzpf+yD; tdEdN,ppfajr
udkawmif tdrfeD;csif; uarBm'D;,m;/ rav;&Sm;eJ@ jyifrSm ESpfoHk;q,fausmfqifE$JvmcJhwJhol jzpfyg
rJacgifjrpf0Srf;a'oawGbufudk csJŒaecJh=uyg+yD? w,f? oleJ@twl tiftm;wpfaomif;ausmfyg
jrefrmawG aemufw}udrfxdkif;EdkifiHudk odrf;ydkufzdk@ vm+yD; &efuek q f yd u
f rf;uwqifh a&$w*d u kH ek ;f awmf
qdkwm rjzpfEdkifavmufawmhygbl;? ta&S@ajrmuf udk odrf;ydkufcJh=uygw,f? jrefrmbk&ifawGbufu
a'obufukd xyfw;kd zd@k qw kd mvnf; rjzpfEikd yf gb;l ? tm;udk;&wJh ppfol}uD;r[mAE<Kvu tJhonf
w&kwf{u&mZf&JŒ=oZmu jrefrmawG&JŒ wHcg;0 tcsdefrSm &cdkifppfrsufESmudka&mufae+yD; jrefrm
teD;udk a&mufae+yD; ppfjzpfxm;wmuvnf; bk&ifawGbufuvnf; &or#ppftiftm;udkpkvdk@
r=umvSao;ygbl;? jzpfEdkifwmuawmh 1784ckESpf ckcH=u&ygawmhw,f? t*FvdyfawGbufu ppfa&;
rSm &ckdifudk usL;ausmfodrf;ydkufcJh+yD;wJh aemufydkif; tpD t rH a &;qG J o l a wG u awmh &ef u k e f u s&if
taemufbufukd qufvuf=oZm csŒJ xGiaf &;yJjzpf od y f r =umcif q d k o vd k jref r mbk & if a wG b uf u
ygw,f? jr0wDrif;}uD;OD;puvnf; yef;0ge,fpyf ppf a jy+id r f ; zd k @ urf ; vS r f ; vmr,f v d k @ wG u f x m;
xd a wG @ r_ r S m t*F v d y f a wG u d k tEd k i f & vd k u f + yD ; / ayr,fhvnf; ckcHr_ t}uD;tus,feJ@ }uHKcJh&yg
ppfwaumif;a'otxdudk csDwuf odrf;ydkufcJhyg w,f ? emrnf a usmf ppf o l } uD ; awG u vnf ;
w,f? 'DudpPtwGuf t*FvdyfawGbufuvnf; wdkufyGJrSm usqHk;cJh&ygw,f? ppfol}uD;r[mAE<Kv
&wufrat;zG,f +cdrf;ajcmufr_vdk@ jrifvm=uyg u &cdkifppfrsufESmuae &efukefppfrsufESmudk
w,f? aemufwck jrefrmbk&ifawGu =oZmcsŒJ xGif rd k ; wG i f ; umvtwG i f ; c&D ; =urf ; ud k j zwf a usmf

31
csDwuf+yD; jyefa&mufvmcJhygw,f? ppfol}uD; r[mAE<Kv jyefa&mufvmawmhvnf; jrefrmwyf awG
tm;wuf = uygw,f ? ol u vnf ; t*F v d y f a wG rar#mf v if h x m;wJ h ppf a &;enf ; y&d , m,f a wG e J @
&efukefudkjyef&zdk@ }udK;pm;cJhygao;w,f? t*FvdyfawGudk,fwdkif tHh=owkefv_yfcJh&wJh uwkwfusif;wl;
wdkufwJhppfyGJawGeJ@ a&$wd*Hkukef;awmfudk jyef&zdk@ ppfqifcJhygw,f? 'gayr,fh vufeuftiftm;u
rr#awmhygbl;? t*FvdyfawGbufrSmu uGef*&d'Hk;usnfvdk@ac:wJh a&mhuwfawG oHk;vdk@ypfcwfEdkifwJh
tajctaea&mufaeyg+yD? 'DvdkeJ@yJ "EkjzLcHwyfppfyGJrSm ppfol}uD; r[mAE<Kvukd,fwdkif usqHk;cJh&yg
awmhw,f? aemufydkif;rSm jrefrmppfol}uD; r[maersKd;u &efukefudk wefjyef0dkif;ywfzdk@ xdk;ppfawGvnf;
}udK;yrf;cJhygao;w,f? jrefrmjynf ajrmufbufawmifwef;a'ou &Srf;wyfawGuvnf; yg0if
ckcwH ukd cf u
kd cf =hJ uygw,f? ppfyaJG wGrmS touft&G,f }uD;&if+h yDjzpfwhJ &Sr;f apmfbmG ;awG/ ppfo}l uD;awGtjyif/
jrif;pD;vmwJh &Srf;rdef;rysKd oHk;OD;uvnf; OD;aqmif wdkufcdkufwm }uHKcJh&w,fvdk@ rSwfwrf;awGrSm
qdkcJh=uygw,f?
ppftajctaeudk tuJcwfrdwJh om,m0wD rif;om;uawmh apmapmpD;pD; ppfajy+idrf;zdk@ bk&ifudk
tqdkwifoGif;cJhygw,f? ol@t}uHudk ppfvdkvm;wJhtkyfpku vufrcH=uygbl;? jrefrmwyfawGu
u|ef;opfeJ@ aywpf&mausmf&SnfwJh wdkufavSudkaqmuf+yD; 6 aygifpm/ 12 aygifpm tajrSmufawGwifvdk@
a&a=umif;rSm ckczH @kd jyifqifygao;w,f? 'gayr,fv h nf; +Adwod #awG&@J topfaqmufvmwJh wdu k o f abFm
'dkif,memudk r,SOfomEdkifawmhygbl;? 'dkif,memoabFmu }uD;}uD;rm;rm;awmh r[kwfygbl;? 'gayr,fh
jrif;aumifa& 60 tm; a&aEG;aiG@tif*siu f kd oH;k xm;+yD; avSay:rSmvnf; a&mhuwf';Hk usnf ypfEikd w f phJ ifawG
qifxm;ygw,f? oabFmao;wJh twGuv f nf; {&m0wDjrpfa=umif;wav#muf csw D ufwchJ &D;rSm toH;k 0if
vS+yD;/ puftjrefEH_;/ vufeufypftm;awGt&vnf; jrefrmoabFmawGu r,SOfomjzpfcJh&ygw,f?
jrefrmbk&if&JΠa&wyfwpfckvHk;uvnf; jyKwfjyKwfjyKef;cJh&ygw,f?
aemuf q H k ; awmh +Ad w d o #wyf a wG u tif ; 0a&$ e ef ; awmf e J @ av;&uf c &D ; tuG m &E W y d k u d k
a&mufvmcJyh gw,f? jrefrmbk&ifuvnf; ppfajy+idr;f pmcsKyfcsKyfz@kd vufcv H ukd &f ygawmhw,f? &E yW pkd mcsKyf
t&qdk&if jrefrmbk&ifu a*soD,m/ ucsm/ tmoef ta&;awGrSm 0ifa&mufvufr&_yfawmhbl;vdk@
oabmwlvdkuf&wJhtjyif/ jrefrmbk&if&JŒydkifeuf r%dyl&/ &cdkif/ weoFm&Da'oawGudkvnf; +Adwdo#qDudk
ay;tyfvu kd &f ygw,f? tif;0eef;awmfrmS +Adwo d # oHwpfO;D udxk m;zd@k oabmwl&wJt h jyif/ aygipf wmvif
wpfoef; 'Duae@ aiGwefzdk;eJ@ wGufr,fqdk&if a':vmig;oef; ppfavsmfa=u;ay;cJh&ygw,f? +Adwdo#
ppfol}uD;uif;bJvfu uae'ge,l;b&ef;0pfcsf t&yfudk eef;&if;0eftjzpf cef@tyf&mxl;wdk; wm0efay;
cH&ygw,f? jrefrmbk&ifawGtwGuu f awmh vGwv f yf a&;qH;k &H;_ &zd@k uaeOD;tajctaeudk rsu0f g;xifxif
}uHKvdkuf&ygawmhw,f? aemufwywfrSmawmh udkvdkeD vufatmufusa&mufcJh&wJh aemufykdif;tajc
taeawGudk qufvufwifjyygr,f? tm;vHk; +idrf;csrf;aysmf&$ifEdkif=uygap?

ud k a tmif o l + id r f ;
RFA-12/12/2008

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

32
uGef&ufpepf (Networking) udk rnfodk@ em;vnf=urnfenf;?
123456
123456
123456 uGe&f ufpepf (Networking) onf uGe&f ufpepf (Networking) wnfaqmuf
123456
123456
123456rwlonfhe,fy,ftvdkuf t"dy`g,f owf jcif;qdkonfrSm EdkifiHa&;ygwDwck/ tzGJ@tpnf;wck
123456
123456rSwfcsufrsm; uGJjym;jcm;em;onf? Oyrm - wnf a qmuf a &;twG u f tajccH t usqk H ; ES i f h
123456
123456
123456rD'D,m e,fy,fY t"dy`g,fwrsKd;/ uGefjyL ta&;}uD;qkH;ygwD/ tzGJ@tpnf;wnfaqmufa&;
123456
123456
123456wmvk y f i ef ; rsm;wG i f t"d y ` g ,f w rsKd ; / vkyif ef;wckjzpfonf? }uH@cikd o f nfh Edik if aH &;ygww D ck/
123456
123456
123456pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;wGif t"dy`g,fwrsKd;/ tzGJ@tpnf;wcktjzpf &yfwnfEdkifa&;/ }uD;xGm;
123456
123456Edik if aH &;vkyif ef;rsm;wGif t"dyg` ,w f rsK;d ææ apa&;wdk@wGif rdrdwdk@.ygwD/ tzGJ@tpnf;qdkif&m
123456
123456
123456pojzifh uGJjym;jcm;em;Ekdifonf? rnfodk@yif uG e f & uf p epf r sm; rnf o d k @ wnf a qmuf x m;
123456
123456
123456jzpfap a,bl,stm;jzifh h h h h h oenf;/ uGef&ufrsm;udk rnfodk@ ae&mcsxm;
123456
123456 uG e f & uf p epf (Networking) oenf;qdkonfh tcsufrsm;uvnf; ta&;ygonfh
123456
123456
qd
123456 k o nf r S m vk y f i ef ; wl vk y f u d k i f a qmif tcsufwcktjzpfyg0ifonf?
123456
123456
&G u f o l t csif ; csif ; quf o G , f o nf h p epf
123456 EdkifiHwckwGif w&m;0ifaom EdkifiHa&;ygwD
123456
123456
ud k ac:ygonf ?
123456 rsm;wGifjzpfap/ w&m;r0ifaom EdkifiHa&;ygwD rsm;
123456
123456 EdkifiHa&;e,fy,fwGif uGef&ufpepf wGifjzpfap rdrdwdk@. EdkifiHa&;ygwDrsm;udk wnf
123456
123456
123456(Networking) wnf a qmuf j cif ; ud k aqmuf=u&mwGif uGef&ufrsm; wnfaqmufjcif;
123456
123456
123456uvyfpnf; (Cell ) wnfaqmufjcif;/ ESifh uGef&ufcsif;qufoG,fr_pepfudk rkcsusifhokH;
123456
123456tpktzGJ@ (Fraction) wnfaqmufjcif; =u&onf? uGef&ufpepfrsm; r&Sdv#if/ rwnf
123456
123456
123456qd k + yD ; awmh v nf ; ac:a0:ok H ; pG J = uonf ? aqmufEikd v f #if tqdyk g ygwrD sm;onfh a&&Snf r&yf
123456
123456
123456t"dyg` ,Ef iS hf tESpo f m& uGjJ ym;jcm;em;r_ r&Sd wnfEikd /f wajz;ajz;csi;f qkw, f wk yf supf ;D vmum
123456
123456
123456yg? EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;udk pepfwusESifh aemufqkH;ygwD/ tzGJ@tpnf;rsm;yif aysmufuG,f
123456
123456pDrHudef;&Sd&Sd/ ajcvSrf;&Sd&Sd vkyfudkifaqmif&Guf oGm;onf@ tE W&m,frsm;ESifh &ifqdkif cJh=u&onf?
123456
123456
123456Edkif&ef jzpfonf? uGef&ufrsm;.twGif; &ifqdkif&Edkifonf?
123456
123456
123456oabmrSm atmufajctzGJ@tpnf;rsm;ESifh Ed k i f i H a &;ygwD w ck wnf w ef @ cd k i f j rJ a &;/
123456
123456tajccHvx l /k vlwef;pm;tzG@J tpnf;rsm;udk tif t m;}uD ; xG m ;a&;twG u f uG e f & uf p epf
123456
123456
123456EdkifiHa&;t& acgif;aqmifay;onfh tajccH (Networking) wnfaqmufa&;}uHhcdkifzdk@ vdktyf
123456
123456
123456,lepf (tzGJ@tpnf;)rsm; jzpf=uonf? onf? uGef&ufpepf (Networking) tm;aumif;

33
rS/ uGef&ufrsm; us,fus,fjyef@jyef@ jze@f=uufxm; (*) Oya'wGif;vnf;r[kwf/ Oya'yvnf;
EdkifrS qef@usifzuftiftm;pkudk jyefvSef wdkufcdkuf r[kwfonfh EdkifiHa&;ygwD/ tzGJ@tpnf;rsm;tkyfpk
Edkif+yD;/ rdrdtiftm;udk qufvufxdef;odrf;EdkifrSm qdk+yD; æ t=urf;tm;jzifh (3) rsdL;uGJaeay onf?
jzpfonf? xdktjyif rdrdtiftm;udkvnf; wdk;yGm; xdkEdkifiHa&;ygwD tkyfpktoD;oD;onf rsufarSmuf
atmif v k y f E d k i f r S m jzpf o nf ? uG e f & uf p epf Armjynfudk tkyfpdk;aeaom ppftkyfpk/ ppftm%m
(Networking) r&Sdv#if EdkifiHa&;ygwDw&yftzdk@ &Sifpepf/ ppftpdk;&udk rwlonfh EdkifiHa&;tqifh
tif t m;}uD ; xG m ;zd k @ rqd k x m;ES i f h rd r d u d k , f u d k ae&m taetxm;t& qef@usifuef@uGufv#uf/
&yfwnfEdkifzdk@ awmifrvG,fulyg? awmfvSefv#uf&Sdonf?
aemuf x yf o wd ð yp&m wck u d k v nf ; a,bl,stm;jzifh Oya'wGif;EdkifiHa&;ygwD/
wifjyvdkygonf? acwftqufqufwGif tkyfpdk;ol tzGJ@tpnf;rsm;onf rdrdwdk@. EdkifiHa&;vkyfief;
vlwef;pm;wdik ;f onf ‚if;wd@k . tm%m cdik +f rJa&;ESihf rsm;udk vkyfaqmif&mwGif Oya'abmif twGif;rSm
wd k ; yG m ;us,f j yef @ a&;twG u f uG e f & uf r sm;ES i f h tkyfpdk;olu cGifhðyowfrSwfxm;onfh 'Drdkua&pD
uGef&ufwnfaqmufa&;vkyfief;udk ykHpHtrsdK;rsdK; abmif t wG i f ; uom vk y f u d k i f a qmif & G u f = u&
jzif h zG J @ wnf w wf o nf ? +yD ; awmh tm%mjzif h onf? tkyfpdk;olu ppftm%m&Sifpepfudk usifhokH;
wnfaqmufxm;onf/ òydifzufrsm;. uGef&uf +yD ; tk y f c sKyf a epOf w G i f 'D r d k u a&pD t cG i f h t a&;
rsm;udk t=urf;enf;/ tEkenf;rsm;jzifh acsr_ef; qdkonfrSm tkyfpdk;oltwGufomv#if&SdEdkifrnf?
zsufqD;wwfonf qdkwmudkvnf; vkH;0arhxm;I xdkEdkifiHa&; tajctaeatmufwGif jynfolvlxk
rjzpfay? onf rdrdwdk@ . 'Drdkua&pDtcGifhta&;rsm;udk
xd k @ a=umih f Ed k i f i H a &;ygwD / tzG J @ tpnf ; azmfxkwfcJh/ awmif;qdkcJh/ wdkufyGJ0ifcJh=uonf?
wdkif;onfvnf; rdrdwdk@. uGef&ufESifh uGef&ufpepf 'Drdkua&pD pwif qdwfokOf;cJhonfh (1948) ckESpfrS
(Networking) wnf a qmuf j cif ; vk y f i ef ; pI ES p f a ygif ; (60) twG i f ; wG i f jynf o l r sm;.
ESifhywfouf+yD; txl;tav;xm; aqmif±Gufoifh 'Drdkua&pDa&; awmif;yGJ/ wkdufyGJonf pOfquf
onf? aqmif&Guf=u&rnf? rjywf&SdcJhonf? jynfolvlxk. 'Drdkua&pDa&;
wdkufyGJwdkif;udkvnf; tkyfpdk;ol tpdk;&wdkif;u
(1) tiftm;okH;+yD; &uf&uf pufpuf ajcr_ef;cJhonf?
Armjynf v l t zG J @ tpnf ; ud k =unf h r nf ajcr_ef;&eftwGuf ae@ ,n rjywf jyifqifv#uf
qdkv#if vlrsdK;aygif;pkHjynfolvlxk trsm;tjym;jzifh &Sdonf?
zGJ@wnfxm;onf? vlrsdK;pkHjynfolrsm;wGifvnf;/ Oya'wGif; 'Drdkua&pDa&;wdkufyGJrsm;wGif
vlwef;pm; vltv$mrsm;jzifh uGJjym;jcm;em;aeay rnfonfh EdkifiHa&;tiftm;pkrqdk rdrdtiftm;
onf? rwlwv hJ rl sKd ;rsm;tvduk /f rwlwv
hJ w
l ef;pm;/ rsm;udk pkzGJ@+yD;rS rdrdwdk@&J@ EdkifiHa&;vkyfief;rsm;udk
vl@tv$mtvdkuf rdrd wdk@udk,fpm;ðyonfh EdkifiHa&; vkyaf qmif=u&onf? vlxu k kd pnf;&k;H /v_@H aqmf+yD;rS
ygwDtzGJ@tpnf;toD;oD;&Sd=uonf? rsufarSmuf rd r d w d k @ qEN a wG a zmf x k w f w m/ tcG i f t a&;awG
ArmjynfEdkifiHa&;wGif 8-av;vkH;ta&;awmfykH awmif;qdkwm/ 'Drdkua&pDa&; wdkufyGJqifE$JwmawG
+yD;aemuf - vk y f = u&onf ? Oya'wG i f ; wd k u f y G J w d k i f ; onf
(u) Oya'wGif; EdkifiHa&; ygwDrsm;tkyfpk ajray:Edik if aH &;wdu k yf JG yko
H ¿mefjzpfonf? od@k aomf
(c) Oya'y EdkifiHa&; ygwDrsm;tkyfpk ajray:wdu k yf o
JG ¿mefwikd ;f onf Oya'wGi;f wdu k yf JG

34
omru/ Oya'ywdkufyGJ (tkyfpdk;olcsrSwfxm;wJh pOfrsm; taumiftxnfazmfrw _ iG f tcuftcJ}uD;
wnfqJOya'udk qef@usif+yD;wdkufyGJ0ifjcif;)rsm; edkifonf? aemufqkH;wGif EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;
vnf; qifE$JwmrsKd; jzpfEdkifonf? ajray:EdkifiHa&; ratmifjrifonfh tjzpfqdk;jzifhvnf; &ifqdkif&Edkif
wduk yf o
JG ¿mefonf t=urf;rzufwu kd yf o
JG ¿mef onf?
ppfppfjzpfonf? ajray:ygwD/ tzGJ@tpnf;rsm;onf ajray:
a,bl,stajctae ('Drdkua&pD tcGifha&; EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_rsm;twGuf uGef&ufrsm; wnf
wpkHw&m&Sdonfh EdkifiHa&;tajctae)wGif ajray: aqmuf+yD; vkyfudkifaqmif&Guf=u&rnf? uGef&uf
(Oya'wGif;)ygwD/ tzGJ@tpnf;rsm;onf rdrdwdk@. rsm; wnf a qmuf x m;ed k i f r S o mv#if ygwD /
ææ tzG J @ tpnf ; rsm;. Ed k i f i H a &;vk y f i ef ; rsm;ud k
-Ed k i f i H a &;vk y f i ef ; pOf r sm;ud k vG w f v G w f xda&mufatmifjrif pGm vkyu f ikd af qmif&u G Ef ikd rf nf
vyfvyf vkyfaqmifcGifh&Sd&rnf? jzpf o nf ? ajray: Ed k i f i H a &;v_ y f & S m ;r_ r sm;
-vGwfvyfpGm pnf;&kH;v_H@aqmfcGifh&Sd&rnf? vk y f a qmif & mwG i f enf ; emrsKd ; pk H j zif h
pnf;&kH;v_H@aqmfonfhtcg ajymif (twdtvif;) vkyfudkifaqmif&GufEdkifygonf? Oyrm-wOD; csif;
vkyfaqmifcGifh &Sd&rnf? (odk@r[kwf) vlwpkjzifh (odk@r[kwf) vlxk enf;jzifh
-vlwOD;csif; odk@r[kwf vlwpk odk@r[kwf qENazmfxkwfjcif;/ 0g'jzef@ pnf;&kH;v_H aqmfjcif;/
vlxkonf rdrdwdk@&J@ EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&; pD w ef ; vS n f h v nf j cif ; / vuf r S w f x d k ;
qdkif&m tcGifhta&;rsm;/ &ydkifcGifhrsm;udk azmfxkwf qENazmfxkwfjcif;/ ta&miftrsKd;rsKd;jzifh qENazmf
jcif;/ awmif;qdkjcif;/ wdkufyGJ0ifjcif; pwmawGudk xkwfjcif;/ bk&m;wuf 0wfðyqkawmif;jcif;/ pDwef;
ajymifvkyfudkifaqmif&GufcGifh&Sd&rnf? vSnfhvnf qkawmif;jcif;/ puf&kH tvkyf&kHrsm;wGif
-tpdk;&vkyf&yfrsm;udk a0zefjcif;/ zGifhcsjcif;/ tvkyform;rsm;u rdrdwdk@ tcGifhta&;rsm;udk
qef@usifjcif;/ uef@uGufjcif;rsm;udkvnf; ajymif awmif;qdkwdkufyGJ0ifjcif;/ oydwf wdkufyGJ qifE$Jjcif;/
vkyfudkif aqmif&GufEdkifcGifh&Sd&rnf? ausmif;om;rsm;uvnf; rdrdwdk@. tcGifhta&;/
txuf y g Ed k i f i H a &;vk y f i ef ; pOf r sm;ud k &ydkifcGifhrsm;udk awmif;qdkwdkufyGJ0ifjcif;/ tpdk;&
vkyfudkifaqmif&GufEdkif&ef EdkifiHa&;ygwDtoD;oD;/ Oya'wGif;rS wdkufyGJqifjcif; - tcgtm;avsmfpGm
tzGJ@tpnf;toD;oD;wdk@onf rdrdwdk@. uGef&uf tpdk;&u usif;yðyvkyfay;onfh a&G;aumufyGJrsm;
rsm; (odk@r[kwf) uvyfpnf;rsm; (odk@r[kwf) wGif qef@usijf cif;§uef@uu G jf cif;/ qENc, H yl rJG sm;udk
tpktzGJ@ rsm;udk vlxk/ vlwef;pm;rsm;twGif;Y axmufcHjcif;§uef@uGufjcif; æ ponfwdk@jzpf
pepfwus zGJ@pnf;+yD; vkyfudkifaqmif&Guf=u& onf? xdk@tjyif ajray:EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_udk jynf
onf? wGif;Y vkyfudkifaqmif&GufEdkifouJodk@ jynfyrSm
od k @ aomf ,ck t cgYrl ajray:Ed k i f i H a &; vnf ; vk y f u d k i f a qmif & G u f E d k i f o nf ? Oyrm -
tajctae/ Oaya'wGif; EdkifiHa&;tajctaeu oHwrefa&;&m vkyfief;rsm;/ oH&kH;rsm;wGif qENjy
cGifhðy xm;oavmufom rdrdwdk@. uGef&ufrsm;udk jcif;/ qkawmif;yGJ rsm; ðyvkyfjcif;/ avmfbDvkyfjcif;
wnfaqmufEdkifrnfomjzpfonf? EdkifiHa&;ygwD æ ponfjzifh vkyfudkifaqmif&GufEdkifygonf?
rsm; vGwfvyfpGmv_yf&Sm;cGifh &Sdv#if&Sdovdk rdrdwdk@. Tod@k vyk u f ikd af qmif&u G &f mwGif vlv;Hk jy+yD;/
uGef&ufrsm;vnf; jzef@usufEdkifap&rnf? uGef&uf toHukef[pfum ajymifvkyfudkif aqmif&Guf=u&
rsm; rwnfaqmufEdkifv#if rdrdwdk@EdkifiHa&; vkyfief; onf? ajray:EdkifiHa&;wdkufyGJ o¿mefonf/ ajymif

35
Edik if aH &;wdu
k yf JG o¿mefjzpfonf? pnf;&k;H v@aH_ qmfr_ tqufqufu azmufjyefaom tkyfpdk;ol vlwef;
onfvnf; ajymifpnf;&kH;v_H@aqmfr_ jzpf&rnf? pm;onf vlrsdK;aygif;pkH jynfolvlxkESifh ‚if;wdk@.
pnf;&kH;zGJ@pnf;xm;r_onfvnf; ajymifpnf;&kH; t=um;rSm wnf&adS eaom Edik if aH &;jy\emrsm;udk
zGJ@pnf;xm;r_yif jzpf&rnf? rdrdwdk@wnfaqmuf EdkifiHa&;enf;jzifh w&m;enf;vrf;wus rajz&Sif;
xm;onfh uGef&ufrsm;ESifhvnf; ajymifqufoG,f =u? rw&m;onfh Oya'rsm; csrSwfusifhokH;+yD;
jcif;omru tvsm;vdkuf (jym;vdkuf) qufoG,f zdESdyfjcif;ESifh vufeufudkif t=urf;zufenf;udk
onfh pepftwdkif; us,fus,fjyef@jyef@ vkyfEdkif tokH;ðy+yD; ajz&Sif;cJh=uonf? xdktcsufa=umifh
onf? vkyf=u&rnf? tzd E S d y f c H jynf o l v l x k o nf rd r d u d k , f u d k ck c H
azmfjyyg ajray:EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_rsm;ESifh umuG , f & ef / azmuf j yef o nf h t pd k ; &ud k
wdu k yf o JG ¿mefw@kd onf wdik ;f jynfwiG ;f Y 'Dru kd a&pD ðzwfcs z,f&Sm;ypf&eftwGuf vufeufpGJudkif+yD;
tcGifha&;wpkHw&m wdk;wufr_&Sdonfh EdkifiHa&; awmfveS pf pfukd rv$o J mra&Smifom qifEcJ$ &hJ onf?
tajctaeatmuf Y om usif h o k H ; Ed k i f o nf ? awmfvSefppfqifE$J&jcif; onf r+yD;jywf ao;aom
rsufarSmuf ArmjynfEdkifiHa&; tajctaeonf rdrdwdk@. EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm;udk qufvuf
ajray:EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_rsm;twGuf tcGifhtcg vkyaf qmifvu kd jf cif;omv#ijf zpfonf? wd;k wuf+yD;
aumif ; onf h tajctaer[k w f y g? vuf a wG @ awmfvSefonfh vufeufudkifwdkufyGJ o¿mef
EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_rsm;&J@ tusdK;oufa&mufr_u tjzpf ay:xGufvm.?
azmf j yaeayonf ? ajray: Ed k i f i H a &;ygwD r sm; Oya'y EdkifiHa&;tkyfpkrsm;udkvnf; t=urf;
qufvuf&yfwnfEikd af &;udk ae@pOft+cdr;f ajcmufcH tm;jzifh (2 )ydkif; cGJjcm;Edkifao;onf?
ae&jcif;/ tusO;f axmifrsm;wGif Edik if aH &;v_y&f mS ;ol (u) vufeufudkif awmfvSefa&; qifE$Jae
rsm;/ 'Drdkua&pDa&; awmif;qdkwdkufyGJ0ifolrsm;/ onfh EdkifiHa&;tkyfpk (vlwef;pm;tajccHonfh
vlra_ &;vkyif ef;rsm;rS u&k%m&Sirf sm;/ jidr;f csr;f a&; EdkifiHa&;tkyfpk/ vlrsdK;a&;tajccHonfh EdkifiHa&;
qkawmif;olrsm;ESijhf ynfEh u S af ejcif;/ wdik ;f jynfwiG ;f tkyfpk[lIvnf; ESpfrsdK;/ ESpfpm; uGJjym;aeao;
ae&m tES H t jym;wG i f w&m;r#wr_ r &S d o nf h onf?)
Oya'rsm; xkwfjyeff+yD; zdESdyftkyfcsKyfaejcif; æ (c) vuf e uf u d k i f awmf v S e f a &;rvk y f /
ponfhtcsufawGu ajray:EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_rsm; odk@aomf Oya'jyifyrS tkyfpdk;ol vlwef;pm;udk
udk }uD;rm;pGm uef@owfxm;onf? odk@aomf twdkuftcHðyvkyfaeaom EdkifiHa&;ygwD (t=urf;
ajray:Ed k i f i H a &;ygwD / tzG J @ tpnf ; toD ; oD ; rzufaom twdu k tf cHEikd if aH &;tkypf )k rsm;tkypf æ
k
wd k @ onf rd r d w d k @ . Ed k i f i H a &;vk y f i ef ; pOf r sm;ud k ponfwdk@jzpfonf?
quf v uf v k y f u d k i f aqmif & G u f E d k i f & ef t wG u f ‚if;Oya'y EdkifiHa&;tkyfpkrsm;onf rdrdwdk@
enf;emtopfrsm;udk qufvuf &SmazG=u&pjrJ oufqikd &f m vlrsKd ;tvdu k /f vlwef;pm;/ vl@ tv$m
jzpfonf? tvdkufudk tajccH+yD; r+yD;qkH;ao;onfh EdkifiHa&;
qufvuf+yD; Oya'y EdkifiHa&;tzGJ@tpnf; vk y f i ef ; rsm;ud k vk y f a qmif = u&onf ? Tod k @
rsm;. EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_rsm;udkvnf; qufvuf vkyfaqmif=u&mwGif Oya'wGif;ygwDrsm; r[kwf
wifjyvdkygonf? ojzifh ‚if;wdk.@tajccHvlxk/ vlwef;pm;rsm;ESifh
Oya'ytzG J @ tpnf ; rsm; ay:ayguf v m tquftoG,, f o l nft h cg ajymiftquftoG,f
&jcif;. t"dua=umif;tcsuf- Armjynf&Sd acwf vkyfIr&? v#dK@0SufqufoG,fr_ ðyvkyf&onf?

36
0g'jzef@csdr_vkyfief;/ pnf;&kH;zGJ@pnf;r_ vkyfief;rsm;ESifh tav;teufrxm;bJ vkyfief;rsm; a&maxG;+yD;
wyfaygif;pkvkyfief;rsm;onfvnf; ajymifvkyfief; vkyfudkifaqmif&Gufrdygu bufESpfbuf. vkyfief;
r[kwfawmhbJ v#dK@0Sufvkyfief;jzpf&awmhonf? rsm; xdcdkufqkH;&_H;Edkifonf? xdcdkufqkH;±_H;cJhbl;onfh
Oya'y EdkifiHa&;ygwDrsm;. tajccH,lepfrsm;jzpf om"ursm;&Sdonf? Ttcsufudkawmh txl;
aom uG e f & uf r sm;od k @ r[k w f uvyf p nf ; rsm; owdðy=u&rnf?
zG J @ pnf ; wnf a qmuf r _ o nf v nf ; ajymif w nf usef & S d a eao;onf h Ed k i f i H a &;ygwD / tzG J @
aqmufIr&Edkifawmh? v#dK@0SufpGm wnfaqmuf& tpnf;rsm;ta=umif;udk qufvufwifjyygrnf?
aom vkyfief;tjzpfodk@ ul;ajymif;oGm;onf? wwd , trsd K ;tpm;jzpf o nf h Ed k i f i H a &;ygwD /
wenf;tm;jzifh Tod@k v_y&f mS ; aqmif&u G &f jcif;udk tzG J @ tpnf ; rsm;tk y f p k o nf &S p f - av;vk H ;
ajratmuf EdkifiHa&;vkyfief;rsm;[k ajym=uonf? ta&;awmf y k H + yD ; aemuf Armjynf E d k i f i H a &;wG i f
xd k @ a=umif h Oya'y Ed k i f i H a &;ygwD r sm;. xl;jcm;csufw&yftjzpf xGufay:vmcJhonf?
EdkifiHa&;wdkufyGJo¿mef (Forms of Struggle) Ttrsd K ;tpm;wG i f Oya'wG i f ; vnf ;
rsm;onf vufeufudkifawmfvSefa&;ESifh tjcm; r[kw/f Oya'yvnf;r[kwo f nfh Edik if aH &;ygwrD sm;
wdkufyGJo¿mefrsdK;pkH (t=urf;rzufonfhwdkufyGJ) tkyfpktjzpfawG@jrif &Edkifonf? yg0ifol trsm;pk
wdk@aygif;pyfxm;onfh vkyfief;rsm;jzpfonfudk onf vuf&Sdppftpdk;&ESifh typftcwf&yfpJxm;
awG@jrifEdkifonf? odk@aomf Oya'y EdkifiHa&;ygwD onfh vlrsKd ;aygi;f pkH Edik if aH &;tiftm;pkrsm;jzpfonf?
wdik ;f uawmh vufeufuikd af wmfveS af &;udk rqifEJ$ &Spf - av;vkH;ta&;awmfykH rwdkifrDu vlrsdK;a&;
yg? tcsKd@uvnf; tjcm;wdkufyGJrsdK;pkHeJ@ aygif;pyf+yD; tajccHjzifh acwftqufquf tkypf ;kd ol tpd;k &rsm;
vkyfaqmifzdk@ pdwftm;xufoefr_r&Sd? ta=umif; udk vufeufudkifwdkufyGJqifE$JcJh=uonfh vlrsdK;pkH
rSm ygwDwckjcif;/ wzGJ@jcif;. EdkifiHa&;vkyfief;pOf/ EdkifiHa&;tzGJ@tpnf;rsm;jzpfonf?
Edik if aH &;enf;y&d,m,f/ Edik if aH &;&yfwnfr/l wz@jJG cif; &Spf - av;vkH; 'Drdkua&pDta&;awmfykH
tusdK;pD;yGm;/ pdwfyg0ifpm;r_rsm;uvnf; wzGJ@ESifh +yD ; aemuf wd k i f ; jynf & J @ tm%mwpk H v k H ; ud k
wzG@J xyfwrl usEikd af om a=umifjh zpfonf? rnfo@kd csKyf u d k i f x m;onf h e0w-etz ppf t pd k ; &ES i f h
yifjzpfap Oya'y§wGif; EdkifiHa&;tzGJtpnf;rsm;. typf t cwf & yf p J v d k u f o nf h tzG J @ tpnf ; rsm;
wd k u f y G J o ¿mef r sm;ud k a wmh ‚if ; wd k @ ud k , f w d k i f tjzpf toGifajymif;oGm;onf? ppftpdk;&.
a&G;cs,f cGifhr&? tkyfpdk;ol vlwef;pm;u a&G;cs,f “e,f p yf a 'o zG H @ òzd ; a&;”qd k o nf h ay:vpD
ay;avh &So d nf? twkta,mifatmufwGif ‚if;wdk@. EdkifiHa&;
Oya'wGif;EdkifiHa&;ygwDESifh Oya'y EdkifiHa&; &nfrSef;csufrsm;udk taumiftxnf azmfEdkifvdrfh
ygwD tzG J @ tpnf ; rsm;t=um;wG i f ygwD r sm;. rnf[k ar#mfvifhcJh=uonf? wu,fh vufawG@b0
&Sifoef&yfwnfa&; taetxm;rwl jcm;em;r_ q,f p k E S p f a usmf j zwf o ef ; vmcJ h +yD ; aemuf
a=umihf wdkufyGJo¿mefrsm;vnf; uGJjym;jcm; typfcwf&yfpJxm;onfh tzGJ@tpnf; toD;oD;
em;rnf? wdkufyGJo¿mef uGJjym;jcm;em;ouJhokd@ onf ppftkyfpk/ ppftpdk;&&J@ ay:vpDta=umif;
tjcm; EdkifiHa&;vkyfief; (0g'jzefcsda&;/ pnf;&kH;a&;/ aumif ; aumif ; em;vnf v m=uvd r f h r nf [ k
wyf a ygif ; pk / uG e f , uf w nf a qmuf a &;)rsm; ,lqrdonf? ta=umif;rSm ppftpdk;&. “e,fpyf
vk y f a qmif = uonf h enf ; emonf v nf ; vk H ; 0 a'ozGH@òzd;a&;”qdkonfh ay:vpDrSm vufeufudkif
rwlnDEdkifyg? vkyfief;oabm obm0rwlwmudk awmfvSefa&;udk oif;uGyfypfrnfh ay:vpDom

37
jzpfa=umif; wae@+yD;wae@ awG@jrifae&aom 2008 - tajccHOya'udk twnfðya=unmcJh
a=umifhjzpfonf? onf? xkdtajccHOya' touf0ifa&;twGuf
etzppftyk pf . k Edik if aH &;weyfpm; ^m%fjzifh r=umcif 2010 ckESpfwGif taxGaxG a&G;aumufyGJ
csrS w f x m;aomay:vpD o nf etz ppf t k y f p k topfwck ðyvkyfzdk@toHv_difv_difay;aeonf?
&ifqdkifae&aom EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlr_ a&; usdwfIwrsdK;/ ajymifwrsdK; jyifqifaeonf?
yÉd y uQ r sm;twG u f ,m,D x G u f a yguf & &S d x m; etz ppftyk pf t
k aejzifh 2010 a&G;aumufyJG
ovdkawmh&Sdonf? etz. òzdcGJa&;ay:vpD atmif rusif;yrD jy\emaygif; aomif;ajcmufaxmif
jrifonf[ak wmif ajymEdik o f nf? tjcm;wzufwiG f xJrS ta&;}uD;EdkifiHa&;jy\em ESpfckudkawmh
typf t cwf & yf p J x m;aom tzG J @ tpnf ; rsm; rkcsajz&Sif;&vdrfhrnf? xdkjy\emESpfck rSm -
taejzifh rdrw d @kd . wu,hEf ikd if aH &; &nfreS ;f csurf sm; (1) 90 - ckESpfa&G;aumufyGJwGif tEdkif
rnfr#taumiftxnf azmfEdkifcJhoenf;/ rdrdwdk@ &&S d c J h a om trsd K ;om;'D r d k u a&pD t zG J @ csKyf E S i f h
udk,fpm;ðyaom vlrsdK;pkHjynfolrsm;. (EdkifiHa&;/ etzwdk@ t=um;rSm&Sdaeaom EdkifiHa&;jy\em?
pD;yGm;a&;/ vlr_a&;) tcGifhta&;udk rnfr#tmrcH (2)typftcwf &yfpJxm;aom vufeuf
aqmif&Gufay; EdkifcJhoenf;/ rdrdwdk@tzGJ@tpnf;rsm; udkifvlrsdK;pkrsm;ESifh etzwdk@ t=um;u EdkifiHa&;
twG i f ; pnf ; vk H ; nD ! G w f a &;ud k rnf r #cd k i f r m jy\em æ wdk@jzpfonf?
tm;aumif;apcJhoenf;/ rdrdtiftm;rsm; wdk;yGm; typftcwf&yfpJxm;onfh EdkifiHa&;
vmovm;/ qkwf,kwfoGm;ovm;/ tjcm;aom tzG J @ tpnf ; rsm;ES i f h ywf o uf + yD ; etz
etz tpdk;&udk qef@usifaom ygwDtzGJ@tpnf; vwfwavm udkifwG,faeykHtm; avhvm=unfh
(Oya'wGi;f / Oya'y)rsm;ESihf rnfo@kd rnfycHk sw d qf uf rnfqdkv#if - etzonf typftcwf&yfpJxm;
xm;Ed k i f c J h o enf ; æ ponf h a r;cG e f ; rsm;jzif h onfh tzGJ@tpnf;rsm;xJrS tiftm;tvGefcsdeJ@
xdktypftcwf &yfpJxm;onfh tzGJ@tpnf;rsm; onf h t zG J @ rsm;ud k tif t m;ok H ; t=uyf u d k i f + yD ;
tm; rsuf a rS m uf E d k i f i H a &; tajctaeu vufeufcstnHhcHaponf? xdkaemuf ‚if;tzGJ@
vwfwavm awmif;qdkaeonf? typfcwf&yfpJ tpnf;rsm;. EdkifiHa&;tqifhae&mudk aysmuf
xm;onfhtzGJ@rsm;. EdkifiHa&;&nfrSef;csufrsm; oGm;atmif vkyyf pfvu kd o
f nf? ( yavmif/ &Sr;f jynf
atmifjrifjcif;/ ratmifjrif jcif;udk ajymrnfqykd gu ajrmuf y d k i f ; rS typf & yf t zG J @ tcsd K @/ &vvz
txufygar;cGef;rsm;wGif tajz&Sdonf? rl v tzG J @ / u,m;jynf e ,f r S e*g;tzG J @ )wd k @ jzpf
rnfodk@yifjzpfapumrl etz ppftkyfpk onf onf? Tvkyfaqmifcsufonf etz. ppfom;
2008 - zG J @ pnf ; tk y f c sKyf y H k tajccH O ya'ud k p&dkuftwdkif; trma&Smif/ taysmhxdk;qdkonfh
twif;t"rRa&;qGx J m;+yD;/ +cdr;f ajcmuf t=uyfuikd f enf;y&d,m,fudk &kd;&Sif;pGm usifhokH;vdkufjcif;om
onf h enf ; rsd K ;pk H j zif h jynf o l r sm;. qEN t rS e f jzpfonf? xdk@tjyif etz. wu,fho&kyfrSefudk
rxkwfazmf&Jatmif trdef@Oya'rsm; xkwfjyefcJh vnf; ay:vGifaponf? tenf;i,f tiftm;
onf? jynfolawG&J@wu,hfqENrSef azmfxkwfol awmifhonfhtzGJ@rsm;udkrl etz umuG,fa&;
rsm;ESifh zGJ@pnf;ykH tajccHOya'udk raxmufcH&ef/ OD;pD;csLyf. xD;&dyfatmufwGif 0ifa&mufcdkv_Hzdk@
qef@usifuef@uGufonhf pnf;&kH;v_H@aqmfolrsm;udk urf ; vS r f ; um em;csaejyef o nf ? a¹rG ò rd o nf h
Oya'yk'fr trsdK;rsdK;wwf+yD; ESpf&Snf axmifcscJh enf;y&d,m,fudk ajymif;vJusifhokH;aejcif;om
onf? jynfol@qENtrSefr[kwfbJ vdrfnm+yD; jzpfonf? odk@aomf typf&yf tzGJ@rsm;tay: etz

38
uxm;&Sdonfh oabmxm;uawmh xl;jcm;+yD; csif; twGif;rSmvnf; t,ltq rwl uGJjym;r_awG
ajymif;vJvdrfhrnfr[kwf? etz. 2008 zGJ@pnf; jzpfay:Edik o f nf? aemufqufwt JG jzpf *d%
k ;f / tkypf /k
tkycf sKyfyHk tajccHOya'udk avhvmv#if t&Si;f om; tpdwftydkif; trsm;tjym;tjzpfvnf; uGJxGuf
ay:vGifaeygonf? oGm;Edkifao;onf? xdktwdkif;om jzpfay:vm
etz onf 2010ck E S p f a &G ; aumuf y G J rnf q d k y gu trsd K ;om; aoG ; pnf ; nD n G w f a &;
txajrmufzdk@ aumufuspfonfh enf;aygif;pkH twGuf rawG;&Jp&myg? Tumvonf typf&yf
usifhokH;vdrfhrnfqdkwm wdkif;jynfcspfpdwf&Sdolwdkif; tzGJ@rsm;twGuf vrf;a=umif;rSef ay:aygufa&;udk
u cef @ rS e f ; wG u f c suf x m;ygonf ? etzonf txl;tm&kHpdkuf&rnfhumvwck jzpfaeayonf?
‚if;. vrf;jyajrykH tqifh ( 5 ) udak tmifjrif ap&ef xdktzGJ@rsm;onf rdrdwdk@a&muf&Sdaeonfh
w&m;onfhenf;jzpfap/ rw&m;onfh enf;jzpfap Ed k i f i H a &;taetxm;t& etz Oya'wG i f ;
usifhokH;+yD; taumiftxnfazmfvdrfhrnf? erlem 0ifa&muf+yD; Oya'wGif;wdkufyGJo¿mef wcktjzpf
tjzpf,ck typf&yftzGJ@rsm;udk=unfhv#if odEdkifyg anmifESpfyifnDvmcHodk@ 0ifa&muf+yD; rdrdwdk@.
onf? typf&yftzGJ@rsm;udk anmifESpfyifnDvmcH tcGifhta&;rsm;udk awmif;qdkwifjycJh=uonf?
udk wufa&mufapcJo h nf? zG@J pnf;tkycf sKyfyHk tajccH odk@aomf rSef;csufESifhESrf;xGuf rudkufcJh? tcsdK@tzGJ@
Oya'a&;qG J a &;wG i f y g0if a pcJ h o nf ? typf & yf rsm;qdkv#if nDvmcHrSE_wfxGuf+yD; avhvmol
tzGJ@rsm;. wifjycsufrsm;udk vspfvsL±_xm;jcif;cH tqif h t jzpf aemuf q k w f a ecJ h o nf ? tcsd K @
&onf? tajccHOya'rl=urf;udk t=uyfudkif+yD; tzGJ@pnf;rsm;uawmh ‚if;wdk@ wifjycsufrsm;udk
vufrw S af &;xd;k apcJo
h nf? xdk tajccHOya'jzifyh if vuf r cH E d k i f v nf ; rS w f w rf ; wif x m;ay;yg[k
typf&yftzGJ@rsm;tm; vufeufðzwfayvdrfhrnf? awmif;qdkcJh&onf?
etzESifh xkdtzGJ@rsm; t=um;&Sd jy\em typf&yftzGJ@rsm;ESifh etz =um;u EdkifiHa&;
onf vuf e uf c scd k i f ; I &/ r& jy\emES i f h jy\emrsm;um; pm&if ; &S i f ; yG J rwd k i f r D t xd
vuf e uf u d k i f c G i f h &/ r& jy\emjzpf o nf ? qufvuf+yD; }uD;xGm;aernfom jzpfonf?
Ed k i f i H a &;jy\em ajz&S i f ; yG J j zpf o nf ? tm%m
jy\em ajz&Sif;yGJjzpfonf? b,fvdkqufvuf
ajz&Sif; =urnfqdkwmudkawmh pdwf0ifwpm;apmifh (2)
=unfh=u&rnf? tcsdefum; ra0;awmhyg? T ,ck w if j ycJ h a om Ed k i f i H a &;tk y f p k r sm;.
pm&if;&Sif;yGJrS ArmjynfEdkifiHa&; toGiftjyif toGiftjyifvuQ%monf rsufarSmuf Armjynf
vuQ%mwcsdK@ tajymif;tvJjzpfay:Edkifonf? EdkifiHa&; ZmwfckHwGif awG@jrifae&aom wu,fh
etzbuf u tompD ; &oG m ;v#if Oya'wG i f ; toG i f t jyif vuQ % mrsm;jzpf o nf ? T
r[kw/f Oya'r[kwo f nfh Edik if aH &;tkypf q
k wkd m r&Sd toG i f t jyif vuQ % mrsm;ud k wif j y&jcif ;
awmhb/J Oya'wGi;f Edik if aH &;tkypf t k jzpf ajymif;vJ ta=umif;t&if;rSm rdrdwdk@. EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_
oGm;rnf? typf&yftzGJ@rsm;taejzifh rdrdwdk@. rsm;onf rnf o nf h Ed k i f i H a &;taetxm;ud k
rlvEdkifiHa&;&yfwnfcsuftwdkif; qufvuf&yf tajcðy+yD;v_yf&Sm;=u&rnf qdkonfudk od&Sdap&ef
wnfxm;rnfqdkygu Oya'y vufeufudkif EdkifiH jzpfonf? od@k ro
S m rdrw d @kd . wdu
k yf o JG ¿mefrsm;udk
a&;tkyfpkrsm;tjzpf topfwzefajymif;vJ jzpfay: rSefrSefuefueftokH;ðyEdkifrnfjzpfonf? wdkufyGJ
vmEdkifonf? xdk@tjyif typf&yftzGJ@ tpnf;wck

39
o¿mef rSefuefpGma&G;cs,fxm;EdkifrS wdkufyGJenf; EdkifiHa&;taetxm;udk tav;teufxnfhoGif;
emaumif;rsm;udk csrSwfEdkifrnf? pOf;pm;=u&onf? ,if;odk@ wnfaqmuf&mwGif
xdktjyif tokH;ðyrnfh wdkufyGJo¿mefrsm; tzGJ@tpnf;wnfaqmufa&;vkyfief;. tajccH
tay: tajccHum rdrdwdk@. pnf;&kH;a&;(pkzGJ@r_) jzpfaom uGef&uf (uvyfpnf;) wnfaqmufr_udk
ykHo¿mefrsm;udk wnfaqmufEdkifrnfjzpfonf? txl;tav;ay; wnfaqmufoifhonfqdkonf
qufvuf+yD; rdrdwdk@. uGef,ufrsm;udk vsdK@0Suf udk xyfrHwifjyvkdygonf? ygwDtzGJ@tpnf;rsm;
odk@r[kwf ajymifjzef@usufjcif;/ wnfaqmufjcif; wGif EdkifiHa&; vkyfief;pOf&Sd+yD; EdkifiHa&;vkyfief;pOfudk
rsm; ðyvkyfEdkifayvdrfhrnf? taumiftxnfazmfrnfhol r&Sdygu xdkEdkifiHa&;
Oyrm - (u) Oya'wGif;ygwD/ tzGJ@tpnf; vrf;pOfonf pm&Gufay: Yom tdyfaeayrnf?
wckckonf wpk H w &m'D r d k u a&pD & S d a om tajc ajym, a[mor#tm;vkH; avESifhtwl vGifharsm
taeY
taeY- rdrdwdk@. qENrsm; azmfxkwfjcif;/ tcGifh oGm;rnf? EdkifiHa&;vkyfief;pOfrsm; touf0ifvm
ta&;rsm; awmif;qdjk cif;/ 'Dru
kd a&pDa&; wdu k yf rJG sm; a&;twGuf rdrdwdk@ tajccHonfh vlxk/ vlwef;pm;
qifEjJ$ cif;wd@k twGuf t=urf;rzuf wdu k yf o
JG ¿mef rsm;twGif; uGef&ufrsm;ESifh uGef&ufwnfaqmuf
udk a&G;cs,fqifE$JEdkifonf? r_vyk if ef;udk tm;oGecf eG pf u kd f vkyu f ikd af qmif&u
G =f u
vlxvk w l ef;pm;twGi;f pnf;&k;H a&;o¿mef &rnf? rkcsvkyf=u&rnf?
onf ajymif p nf ; &k H ; a&;o¿mef r sm;jzpf o nf ? Ed k i f i H a &;ygwD / tzG J @ tpnf ; (ajray:/ajr
uGef&ufjcif;qufoG,fr_onfvnf; ajymifquf atmuf)rsm;onf rdrw d @kd . Edik if aH &;vkyif ef;pOf rsm;
oG,fr_ESifh tvsm;vdkufqufoG,fr_udk us,fus,f udk pdwfa&mudk,fyg taumiftxnfazmf aqmif
jyef@jyef@ usifhokH;=u&rnf? ±Guaf y;rnfh atmufajctzG@J tpnf; (uGe&f uf)rsm;
r&Sdv#if/ rwnfaqmufEdkifv#if jzpfay:vmrnfh
(c) tu,fI 'Drdkua&pDr&Sdaom tajc EdkifiHa&;tajctaeopfudk &ifqdkifausmfv$m;Edkifzdk@
taeY Oya'wG i f ; ygwD / tzG J @ tpnf ; rsm;. rjzpf E d k i f a y? uG e f & uf E S i f h uG e f & uf p epf wnf
EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_rsm;onf tuef@towfrkcs&Sd aqmuf j cif ; vk y f i ef ; onf ygwD w nf a qmuf
rnf ? xd k t cg Oya'y ygwD r sm;uJ o d k @ rd r d w d k @ a&;vkyfief; jzpfonf? xdk@a=umifh rsufarSmuf
tzGJ@tpnf;rsm;. v_yf&Sm;r_onf ajymifv_yf&Sm;I EdkifiHa&; tajctaeopfu ygwD/ tzGJ@tpnf;wdkif;
rjzpfEdkifawmhacs? pnf;zGJ@r_ykHo¿mef/ uGef&uf tm; ygwDwnfaqmufa&; vkyfief;rsm;udk tcdkif
wnfaqmufr_ESifh jzef@usufr_wdk@onf vsdK@0Suf trm vkyaf qmif=u&ef tcsed Ef iS w hf ajy;nD awmif;
vkyfudkif aqmif&Guf=u&rnf? wdkufyGJykHo¿mef qdkaea=umif;today; E_d;aqmftyfygonf?
onf Oya'wGif;wdkufyGJvnf;jzpfEdkifonf? Oya'y
wd k u f y G J v J j zpf E d k i f o nf ? t=urf ; rzuf w d k u f y G J aemif}uD;
o¿mefvnf;jzpfEdkifonf? tkyfpdk;olu t=urf; 29 / Ed k 0 if b m/ 2008
zuftiftm;okH;+yD; zdESdyfvmv#if rdrdudk,fckcH&ef/
t=urf;zuf wdkufyGJo¿mefodk@vnf; tcsdefra±G;
ul;ajymif;oGm;Edkifonf?
EdkifiHa&;ygwD tzGJ@tpnf;rsm;. wnf
aqmufa&;vkyfief;rsm;wGif rdrdwdk@. wnf&SdqJ

40
urB m h a e&mtEH S @ tjym;rS m t=urf ; zuf c H a e&wJ h trsd K ;orD ; awG t wG u f
123
123
123
123 Ekd0ifbm (25) &ufuae 'DZifbm (10) &ufae@txdudk “trsKd;orD;awGtay: t=urf;zufr_
123
123
123 yaysmufapwJah e@”tjzpf ukvor*~u owfrw S cf whJ ,f? 'DZifbm(10) &ufae@ (vl@tcGit
hf a&;ae@)
123
123 rwdkifciftxd (16) &uf vHk;vHk;v_yf&Sm;r_awG vkyf=uw,f? txl;ojzifh vufwiftar&du
123
123
123 ausmif;ol ausmif;om;awGu 'Dvdkae@ wae@udka&muf&if olwdk@qDu v_yf&Sm;r_owif;awG/
123
123
123 &ky&f iS af cGav;awG usaemhukd vufaqmifay;avh&w Sd ,f? wu,fawmh 'Dvakd e@wae@ ay:ayguv f mzd@k
123
123 twGuf ay;qyfcJh&wJhorkdif;u enf;wmr[kwfbl;?
123
123
123 ausmif;uyJGawGrSm usaemfwdk@ awG@=u+yDqdk&if usaemf olwdk@udk ajymaerdw,f? =unfhprf; b&mZD;/
123
123
123 udkvHbD,m/ 'dkrDeDuef&Dywfuvpf/ AifeDZJGvm;qdkwJh EdkifiHrSm aw;oDcsif;awGuvnf; vSw,f?
123
123
123 trsdK;orD;/ trsdK;om;awGuvnf; acsmarm+yD; qJGaqmifr_ tm;aumif;vGef;w,f? ywf0ef;usif
123
123 udk&dkufcwfaewJh yifv,fqDu vd_if;awG/ +yD;awmh ESpfa,mufwGJuaewJh vufwiftuawGu
123
123
123 urBmjcm;wckqDudk odrfodrfarG@arG@ ac:oGm;vdrfhr,f? 'gayrJh tJ'D jrifuGif;awG&J@ aemufuG,fu
123
123
123 aoG;nD‡eJ@v$rf;aewJh a=uuJGzG,f Zmwfvrf;awG/ rl;,pfaq;0g;*dk%f;awGeJ@ EdkifiHa&;jy\emawGu
123
123 pdrf;jyma&mif xaewJh yifv,fudk rifoufidkaºuG; apcJhvdrfhr,f? 'dkrDeDuef&D ywfyvpfqdkwJh u|ef;EdkifiH
123
123
123 av;rSm trsdK;orD; (3) a,muf&J@ &kyfxkudk xkqpf+yD; ordkif;qdkif&mtcsuftvufawGudk cif;usif;
123
123
123 jyxm;wJh jywkdufav;wck &dSw,f? tJh'D trsdK;orD; (3)a,mufudk vdyfjymawGvdk@ vlodrsm;=uw,f?
123
123
123 ppftm%m&Sif qef@usifa&;umvwHk;u olwkd@udk ajratmufv_yf&Sm;r_&J@ oauFwtjzpf jynfolawGu
123
123 ac:qdkcJhwJh emrnfav;? txufwef;v$m rdom;pku arG;zGm;vmcJholawG jzpf=uovdk/ wu,fhudk vSy+yD;
123
123
123 qJGaqmifr_&dSwJholawG jzpfw,f? olwdk@ (3) a,mufvHk; Edk0ifbm (25) &ufae@rSm }uHpdkufcif;awGxJ

41
&uf&ufpufpuf owfjzwfccH &hJ w,f? *,ufu +y;D qH;k uwnf; yxrqHk; pydefudkvdkeDcsJ hxGifr_udk pwifcJh
roGm;bl;? vdyfjymawGudk owfjzwfcJhwJh AdkvfcsKyf w,f//
x&l*sDvdk wa,mufvnf; aemufwESpft=umrSm 'd k r D e D u ef & D y wf y vpf r S m ud k v H b wf p f & J @
vkyf}uHcHcJh&w,f? usef&pfcJhwJh nDrav; *sLvD,m “&SmazGawG@ &Sdjcif;ae@”udk ESpfpOfusif;yw,f?
t,fvAm&ufpf (Julia Alvarez) u tar&duef wu,fawmh u,f&pfbD,H&J@nawG[m t&dkif;
jynfaxmifpkudk xGufajy;cJh+yD;/ olwdk@ rdom;pk AHkwD;oHawG/ rw&m;r_udk tmcHwJhppfyGJawGu
}uHKawG@cJh&wJh tdyfrufqdk;awG/ v_yf&Sm;r_awGudk [m&Dudef;rkefwdkif;awGeJ@twl a&mufvmwwf
pmtkyfwtkyf a&;om;cJhw,f? w,f? 'gayrJh awmfvSefa&;awGu a&mvlawGudk
vdyfjymawG ysH0JaecsdefrSm (In The Time wu,fajyif;vJ ay;Edkifyg&J@vm;? &ufpufjyif;xef
of the Butterflies)wJh/ &kyf&Siftjzpf emrnf }uD; wJh tm%mpufwckuae/ aemufxyf.. vdrfnm
vufwifrif;orD; q,fvfrm[dkuf (Salma vSnfhpm;wJh rdef@cGef;awG/ tnd‡K;taw;awGjzpf
Hayek) u o&kyfaqmifxm;w,f? acgif;pOf aer,f q d k & if a wmh yif v ,f u rf ; ajcawG q D r S m
emrnf u twl w l y J ? tcsd e f & r,f q d k & if a wmh c&kawG vdkufaumufaewJh uav;awGvdk b,f
0wˆKudk zwfapcsifygw,f? &kyf&Sifu ay;csifwJh tcsdefrSm a&mufvmr,frSef;rodwJh v_dif;awGudk
tcsuf t vuf a wG / tcif ; tusif ; awG u arhavsmhxm;vdkufayawmhwJh?
OD;wnfcsuaf wGukd ray: vGib f ;l ? Zmwftrd w
f ckv;kH usaemholi,fcsif;u*pfwmudk }udK;nSd &if;
tm;enf;oGm;apcJhw,f? usaemfuawmh &kyf&Sif zD ' ,f u yf p x&d k & J @ rd e f @ cG e f ; xJ u “igh u d k o m
xuf0wˆKudk ydk}udKufw,f? nDtr (4) a,muf&J@ tjypfwifr,fqdk wifvdkuf=uawmh? jy\em r&Sd
'dkif,m&DawG/ ESvHk;om;qDu &dkufcwfvmwJh toH yg? ordkif;u igh&J@txufrSm &Sdaevdrfhr,f” qdkwJh
awGudk ESpftvdkufcJG+yD; pma&;q&mru vSvSyy rd e f @ cG e f ; ud k a0gh w f ( pf ) vd k @ ac:wJ h pnf ; oH k ; csuf
oDuHk;xm;w,f? 0wˆKxJu tpdk;&qef@usifa&; ESpfa,mufwGJ tuaw;oDcsif;awGxJxnfh+yD;/
v_yf&Sm;r_awGudk rD;armif;xdk;jyxm;wJh pum;ajym vufuGufawGudk a&G@=unfhaew,f// AHk;uGJoHawG
awG/ jzpfpOfawGudk az: jy&if;eJ@ t=urf;zsif;yJ =um;aew,f//
rdwfqufay;vdkufygw,f? wcsdK@pum;vHk;awGudk *|efv(14) &ufv_yf&Sm;r_/ qefwdk'dkrif*dk
awmh wdu k &f u
kd rf ,lawmhyJ ArmawG em;vnfEikd w f hJ +rd K @awmf e J @ x&l * sD v d k p pf t pd k ; &/ bk & m;ocif & J @
pum;vHk;awGtjzpf tpm;xdk;ypfcJhw,f? &ufpufwJh zefqif;r_eJ hvdyfjymawGwJhav.......

vd y f j ymawG y sH 0 J a ecsd e f r S m x&l*sDvdk (odk hr[kwf)t,fvf*sufzD (El Jefe)


ES p f q ,f & mpk & J @ aoG ; n‡ D e H @ v$ r f ; aewJ h
u,f&pfbD,Hyifv,f&J@ [m&Dudef;cg;ywfvdk@ ac:wJh ppftm%m&Sif tpdk;&awGxJu wa,mufjzpf
e,fajrtwGif;rSm t,foDvufpfu|ef;wef;awG&Sd w,f? yk*d~Kvfa&;udk;uG,fr_ cHcsifvGef;vdk@ ol@udk,f
w,f? u|ef;wef;awG&J@ taemufjcrf; oHk;yHkwyHkudk ol t}uD;tuJ (El Jefe) 'grSr[kwf aus;Zl;&Sif
a[wDorRwEdik if u H ae&m,lxm;+yD;/ ta&S@jcrf;oH;k yHk (El Benefactor)vdk@ ac:a0:orkwfapcJhw,f//
ESpfyHkudkawmh 'dkrDeDuef&Dywfyvpfu odrf;ydkufxm; x&l*sDvdkqdkwJh yk*d~Kvfu odyft}uH}uD;w,f// ol
w,f ? 'd k r D e D u ef & D y wf y vpf & J @ taemuf z uf r S m ae&mwnf+rJzdk@twGuf ol@txufuvludkvnf;
usL;bm;Edik if wH nf&+dS yD;/ ta&S@zufrmS awmh ay:wl*u D kd opPmazmufzdk@ 0efrav;bl;// 1930 umvwHk;u
EdkifiH&Sdw,f// c&pfwdk bmudkvHbwfpfu 15 &mpk

42
qef'Da&;*dk;+rdK@qDrSm tajcjyK+yD; ykefuefr_awG tckxufxd oabmraygufcJhbl;? 'gayrJh tJh'D
pwif v mw,f ? +rd K @awmf qef w d k ' d k r if * d k q D u d k tjzpfubmeJ@wv l o J v d m;? r,fawmf rm&D,mu
csDwufvmae+yD? EdkifiHawmforRw Aufpfuufudk bk & m;ocif e J @ ud k , f 0 ef & cJ h w J h ewf o rD ; av;
E_wfxGufay;zdk@ awmif;qdk=uw,f? tJh'DwHk;u wa,muf 0rf;omaysmf&$ifpGm oGm;cGifh&zdk@twGuf
x&l*sDvdku ppfwyft}uD;tuJ/ orRwu ykefuef a&G;cs,fvdkufovdkrsdK;? c&D;wckudk taESmiftzJG@
r_awGudk ESdyfuGyfypfzdk@ x&l*sDvdkudk trdef@ay;w,f? uif ; pG m oG m ;cJ h & ovd k r sd K ;aygh ? wu,f a wmh
olu trdef@twdkif;vkyfyg@r,fvdk@ uwday;w,f? ausmif;wufzdk@ Zmwfvrf;u usr&J@ tr yufx&D
'gayrJholykefawGvnf; òrd@awmfqDudk a&mufvm &m upwifcJhw,f? olu oDv&Sif odyfjzpfcsif
a&m..olu aoewfwcsurf S rypfazmufyJ ykeu f ef w,f? oluylqmaecJhawmh usefwJh nDrawGu
olawGeJ@yl;aygif;oGm;w,f? 'dkrDeDuef&J@ EdkifiHawmf vnf; oGm;csifae=uw,f?
orR w &mxl ; u E_ w f x G u f c J h & w,f ? ol y k e f azazuawmh yxrydkif;rSm ol@&J@ ti,fqHk;
acgi;f aqmif Rafael Estrella u orRw&mxl;udk orD;jzpfwJh ol@udk ajym&Smygw,f?
,m,D v uf c H x m;w,f ? x&l * sD v d k u topf “orD;wdk@om ta0;udk xGufoGm;=ur,f
zGJ@pnf;wJh 'Drdku&ufwpfygwD&J@ acgif;aqmiftjzpf qdk&if azhazh&ifrSm bmawG usef&pfcJhawmhrSm
vsmxm;cJw h ,f? aemufoyd rf =umbl;? a&G;aumuf vJ”wJh?
yGJudk (95) &mcdkifE_ef; tEdkif&w,fqdk+yD; tm%m 'gayrJ h araru bmoma&;vk y f w m
wuf,al wmhw,f? ol@&@J tusrô mS “bk&m;ocifEiS hf aumif;ygw,fvdk@ em;csawmh aemufqHk;cGifhjyK
x&l*sDvdk” qdkwJh pmwef;udk csdwfqGJxm;avh&Sd vdkuf&w,f? usrb0udk pwifpOf;pm;apcJhwm
w,f? vlawGuawmh wdk;wdk;/ wdk;wdk;ajymqdkae 'Dpmoifausmif;awGy?J taqmifuakd &mufuwnf;
=uw,f? a&G;aumufyGJu vdrfnmr_awGjynfhESuf u usrowdxm;aerdwJh aumifrav;wa,muf
aew,f w J h ? wbuf r S m awmh òrd @ awmf q D u d k &dSw,f?
qef ZDE G e f v k d @ ac:wJ h rk e f w d k i f ; wd k u f c wf r _ a =umif h ol @ yk H p H u yd e f y d e f y g;yg;av;yJ ? aemuf r S
vloHk;axmifausmf aoqHk;ukefw,f? tar&duef ol@emrnfudk od&w,f? “pifedwm”wJh?
jynfaxmifpek @J Edik if w H umu&wJh tultnDawGe@J ol u t&mtm;vH k ; ud k ysif ; &d p d w f y suf
+rdK@awmfudk jyefvnfwnfaqmuf+yD;/ EdkifiHa&; aeovdkrsdK;? 'gayrJh x&l*sDvkd&J@ trnfudk=um;&if
tjrwfxkwfzdk@ pwif}udK;pm;cJhw,f? ol&J@ rdef@cGef; olu csufcsif;ajymw,f?
awGxJrSm waoG;woHwrdef@pepfeJ@ EdkifiHawmfudk “tvum; ,k w f r mwJ h v l / raumif ;
xd e f ; csKyf a wmh r ,f q d k w m oG , f 0 d k u f + yD ; wrsd K ;/ wmawG vkyfaewJhol”wJh? usr tHhtm;oifhcJhwm
wdkuf&dkufwrsdK; owday;+cdrf;ajcmufaecJhw,f? trSefyJ?
vlawGudk ol@&J@ygwDrSm 0ifzdk@ twif;tusyfapcdkif; wu,f a wmh “x&l * sD v d k ” ausmif ; ud k
ae+yD? vmvnf+yDqkd&if tm;vHk;u aus;Zl;&Siftjzpf
oJ o J v _ y f }ud K qd k a e=u wmrd k @ vm;? usr
rifemAm; (Minerva) odk hr[kwf vdyfjym pdwf0ifwpm; ar;=unfhrdawmh
tyk d i f ; (1) “eif r od y gbl ; [m/ ol @ ta=umif ; ud k
azazu usrwdk@udk ta0;qDu pmoifausmif; raumif;ajymrd&if igwdk@tm;vHk; aoukef=uvdrfh
wausmif;qDbmvd@k yd@k ypfvukd w
f ,fqw
kd mudk usr

43
r,f? 'gayrJh eifhudk wae@us&if/ tJ'D x&l*sDvkd&J@ “jzpfEdkif yghrvm;[,f”vdk@ r,Hk&J&J
v#Kd@0SufcsufawGta=umif; ajymjyr,f?” ar;vdu k rf wd ,f? olu“aetH;k olb,fvkd tm%m
usru v#dK@0SufcsufawGtm;vHk;udk “yufx&D&m” &vmovJqdkwm eifodvm;”wJh/ usr ol@cE<m
u ajymjycJh+yD;+yDxifaewm? aemufxyf v#Kd@0Suf ud,k ef m;udk ydu k yfomG ;+yD; odcsipf w
d af wG ydrk v
kd r$ ;f +cHK
csufawGwJh? usrodcsifpdwfawG rsm;vmcJhw,f? vmw,f?
“'D v d k [ ? ol u od y f O m%f r sm;+yD ;
tyd k i f ; (2) aumufuspfvSnhfpm;wwfw,f? oltm%m&zdk@
usr yufvufvSefvJavsmif;aerdw,f? twGuf ol@txufu t}uD;tuJawGudk b,fvdk
tjzL a&mif jcifaxmifZmav;udk OD;wnf&mrJh vkyf}uH&rvJqdkwm t+rJpOf;pm;aewhJol? ppfwyf
ai;=unfhvdk@? b,folawGrsm; Edk;aeESifh rvJvdk@ rSm ol@udk 'kwd,ppfOD;pD;csKyftjzpf pwifae&may;
pOf;pm;aerdw,f? idkoHwcsuf oJhoJhav;=um; vmwmu ol@ oli,fcsi;f t}uD;tuJ Adv k cf sKyf}uD;
&w,f? 'g}udwf idkaewJh toHyJ? usr ukwif&J@ aygh? jzpfcsifawmh ol@oli,fcsif;u vif&dSrdef;r
ab;rSm &daS eolu “pifweD m”qdw k hJ aumifrav;? wa,muf e J @ nd ‡ p G e f ; aew,f ? tJ h ' D rd e f ; r&J @
usr xoGm;rdw,f? ol@&J@jcifaxmifZmcef;qD; a,musfm;uvnf; odyfa'go}uD;+yD; remvdk0efwdk
av;udk r+yD; ar;=unfhrdw,f? jzpfvGef;w,f? x&l*sDvdkqdkwJholu bmvkyfvJ?
“bmjzpfvdk@vJ”vdk@? odvm;? tJh'Drdef;r&J@ a,musfm;udk rdwfzJG@w,f?
ol r u emrnf w vH k ; &G w f w ,f ? tJ h ' g wae@ ²²² ol@oli,fcsif; AdkvfcsKyfu oleJ@nd‡pGef;ae
“*sKd;vl0pfpf” avwJh? atmf²²² 'geifhtudkrdk@vm;vdk@ wJh rdef;rwa,mufta=umif;/ csdef;qdkxm;wJh
jyefajym vdkufrdw,f? nwnudk ajymrdw,f?
ol r tud k u +yD ; cJ h w J h aEG & moD w H k ; u ol@oli,fcsif; “x&l*sDvdk”udk ,Hkrdawmh
aoqHk;oGm;cJhw,fvdk@ =um;cJhbl;w,f? olru ae&mud k y g ajymvk d u f r d w ,f ? “x&l * sD v d k ” u
wodrfhodrfh v_yfidkaeawmh usri,fi,fwkef;u bmvkyo f vJq&kd if tJ'h rD ed ;f r&J@ a,musmf ;udk oGm;
idkwdkif; usrararu usr&J@ ausmudkyGwfay;+yD; ajymw,f?
ES p f o d r f h a y;ovd k r sKd ; ol @ ud k t m;ay;aerd w ,f ? “rif;rdef;reJ@ azmufjyefaewJh vl wa,muf
olruajymw,f? b,fae&mrSm csdef;awG@vdrfhr,fqdkwm udk”aygh?
“ol @ OD ; av;awG tuk e f v H k ; ud k Ad k v f c sKyf tJ h ' D a umif u ol @ rd e f ; razmuf j yef a ewJ h
x&l * sD v d k u owf y pf c J h w mwJ h ? x&D * sD v d k u d k ae&mudk vdkufoGm;+yD; ol@jrifuGif;a&S@rSm vufyl;
raumif;ajymwJh olawG/ ol@udk tmcHzdk@ vkyfwJh vufusyf jrifawG@aewJhtcg pdwfrxdef;Edkifawmh
olawGtm;vH;k udk x&l*sv D u
kd tjywf&iS ;f ypf w,f”vd@k bl;? ESpfa,mufvHk;udk aoewfeJ@ ypfowfypfvdkuf
ajym&Smw,f? w,f? odyfr=umbl;/ x&l*sDvdkqdkwJhol ppfOD;pD;csKyf
olu “x&l*sDvdkudk raumif;ajymwJh olawG/ jzpfvmawmhwmyJ?
ol@udk tmcHzdk@ vkyfwJh olawGtm;vHk;udk x&l*sDvdku usrol @ &J @ Zmwf v rf ; tqH k ; rS m aumuf
tjywf&iS ;f ypfw,f”vd@k ajym&Smw,f? olu x&l*sv D kd csufcsvdkufrdw,f?
ta=umif;udk r&Jw&J ajymwJhtcg/ usrem;xJrSm “igh t xif a wmh tJ h ' D ppf A d k v f c sKyf u
c&pf a wmf u uav;wa,muf u d k yg;&d k u f a ewJ h
udk,fusifhw&m;raumif;vdk@ tjywf&Sif;ypfvdkuf
jzpf&yfudk ajymjyaeovdkrsKd; cHpm;rdawmh
wm aerSmyg[m”vdk@?

44
“pifedw”u oufjyif;cs+yD; usr pum; udk vnf; ightudkudk &Sif;ypf&r,fvdk@ qHk;jzwf vdkufyHk&
wm;vdkufw,f? “aeygtHk; rifeDAm; ²²² ighpum; w,f? wae@ ightudkwa,muf +rdK@xJrSm vyfuD;rJ
udk qHk;atmif em;axmif+yD;rS eifaumufcsufcs azmufzdk@twGuf rJ0,foGm;cJhw,f? vyfuD;rJudk
apcsif w,f? qJGEd_ufvdkufpOfrSmyJ ol@vufz0g;ay:rSm aiGa&mif
“ol u ppf b uf r S m t}uD ; tuJ j zpf v m wcsKd@vufoGm;wmudk awG@vdkuf&w,f? r=umbl;
awmh orRwudk r}udKufESpfoufwJh olawGeJ@ ²²²igh t ud k w a,muf pl ; pl ; 0g;0g; atmf [ pf & if ;
r[mrdwfoGm;vkyf+yD; ykefuefzdk@ ajr‡mufay;w,f? cE<mud, k w
f ckv;kH wGe@f ved o
f mG ;w,f? yg;pyfawGu
orRw eef;awmfudk tJh'DvlawG 0dkif;0ef;ydwfqdk@ tjr‡KyfawG xGufvmw,f? vrf;ray:rSm yJGcsif;+yD;
vd k u f + yD ; orR w ud k &mxl ; u xG u f c d k i f ; awmh aoawmhwmyJ? tqdyfxnfh vkyf}uHowfjzwf
orRwu &,farm+yD; ol@oil ,fcsi;f ppfO;D pD;csKyfukd wmav? ol@udkvnf; usLikwfr}uH vkyfypfvdkuf
qifhac: vdkufw,f? x&l*sDvdkqdkwJh ppfOD;pD;csKyfu wmaygh? usr bmajym&rSef;rodatmif +idrfouf
ay:rvmbl;?” oGm;w,f? bk&m;ocifeD;yg; usrwdk@ udk;uG,fcJhwJh
aemufqHk;awmh EdkifiH&J@orRw 'dkrDeDuef&D Ed k i f i H a wmf & J @ t}uD ; tuJ “x&l * sD v d k ” qd k w m
ywfrvpfuae xGufcGmay;&w,f? ay:wl&Dudk 'DvdkrsKd;vm;?
EdkifiHbufqD udk jynfajy;tjzpf xGufcGmoGm;wJhn/
orRw a[mif;u av,mOfay:rSm a&mufomG ;wH;k tyd k i f ; (3)
&dSao;w,f/ v,fawmxJu vlawGajymaeovdkrsdK;aygh?
“Ad k v f c sKyf x &l * sD v d k ” u ol [ m 'd k r D e D “wlwpfacsmif;[m oHudkaumif;aumif;
uef&Dywfyvpf&J@orRw jzpfw,fvdk@ [pfaºuG; xdatmif r&kdufrcsif;/ wlwacsmif;&J@ tpGrf;owdW
w,f? tJhovkd a=ujimcsufudk ol&J@r[mrdwfawG udk r,Hk=unfcsif=ubl;”wJh?
u tHh=ooifhrifoufae=uw,f?” “ajymr,Hk }uHKbl;rSod”qdkwJhpum;yHkvdk@
usr “pifedw” &J@ pum;awGudk pdwf0if xifyg&J@?
wpm; em;axmifaerdw,f? pmoif a usmif ; awG u d k usr owd x m;
“ol&J@ vkyf&yfawG[m r&dk;om;bl;”vdk@ rdvmcJhw,f? “x&l*sDvdk” ausmif;udk tvnfvm
odem;vnfvu kd =f uwJh olawGu jyefvnfjzKwfcsz@kd +yDqdk&if ausmif;awGydwfvdkufwmudk owdxm;
aqG;aEG;=uw,f? olu vufOD;w,fav? ol@udk vdkufrdw,f? usrwkd@&J@ ausmif;tkyfu tm;upm;
raumif;ajymwJh olawGudk tukefowfypfw,f? rSm emrnf}uD;wJh ausmif;olav;awGudk txl;
tJh'DxJrSm ightaz&,f/ ighOD;av; ESpfa,muf&,f/ {nfhonfawmfudk }udKqdkzdk@ tjzpfqifhac:avh&Sd
ygoGm;wmaygh? ol@udk qef@usifwJh pum;awG w,f?
rajym&J a tmif x d vk y f v mw,f ? tJ h ' D x J r S m usrowdxm;rdwJh tcsufwcsuf&Sd w,f?
igth udjk zpfwhJ *sK;d vl;0pfpu f kd apmif=h unfh aecJw
h ,f? usrwdk@ausmif;ukd pdkuf0ifrJhoHwpfacsmif; ay:udk
oloGm;av&m rdef;rawGeJ@ r#m;w,f? raumif;r_ wlwacsmif;u t&Sdefjyif;jyif;xkcsvkduf+yD xifyg&J@?
awGtay: wdrf;nGwfvmatmif qJGaqmifw,f? AkdvfcsKyfx&l*sDvdkqdkwJh olu usrwkd@ ausmif;rSm
'gayrJh aumv[mvawGu +rdK@xJrSm ysH@aew,f abmvDabmupm;wJh h h h
[? igh t ud k u tazeJ @ OD ; av;awG t wG u f “vDemvdkAmwGef”qdkwJh usroli,fcsif; udk
vufpm;acsr,fvdk@ ajymaew,fwJh? 'ga=umifh rsuf p d u saew,f ? vD e mu cyf a wmif h a wmif h

45
cyfacsmacsm? qGJaqmifr_wtm;&Sdw,f? ol@udk yGJ wyGJudk wufa&mufcGifh&w,f? usru odyf+yD;
“Ad k v f c sKyf x &l * sD v d k ” u vmawG @ wJ h a e@qd k & if oGm; csifpdwfr&Sdbl;? azazu roGm;vkd@ rjzpfbl;
ausmif;em;w0ku d rf mS tapmift h usyaf wGu rsm;rS vdk@ ajymw,f? x&l*sDvdkqdkwJh AdkvfcsKyfu olzdwf
rsm;/ taqmif w ck v H k ; vnf ; toH w d w f y G w f wm rvmvdk@ trsufawmf&ScJh&if tm;vHk; 'kuQ
avm&kdufvdk@? AkdvfcsKyfx&l*sDvkdqkdwm usrwkd@ a&muf=uvdrfhr,fqkdwm oabm aygufae=u
ausmif ; ol a wG t wG u f a wmh tif t m;}uD ; wJ h w,f? wbufrSmawmh tpkd;&udk qef@usifwJh
ewfwyg;rdk@vm;? olu vDemudk vmrawG@cif tkyfpkawGeJ@ usr oli,fcsif;jzpfae+yD? usrwdk@u
yef;awGydk@w,f? zGJ@EGJ@xm;wJh tcspfuAsmvSvS x&l*sDvkd&J@ txl;pm;yGJrS xkdif&r,fwJh? azaz
av;awGudk ydk@w,f? tdk h h h tpHkyJ? zl;zl;n$ef@n$ef@ uawmh *k%f,l0Hh=uGm;pGm oGm;ckdif;w,f? usrpdwf
awGeJ@ pD&ifxm;wJh tdyfrufav; vDemu oleJ@ xJrSm wpfrsdK;yJ? uyGJpwJhtcgrSm usrwdk@ wpf
awG@+yDqdk&if olr&J@ b,fbuf&iftHkrSm &ifxdk;av; a,muf + yD ; wpf a ,muf u buf u d k a &G ; +yD ;
wpf c k y gvmwwf w ,f ? +yD ; &if *k % f , l 0 H h º uG m ; bufwiftuudk ESpfESpf }udKuf}udKufu=uw,f?
vdu _ af rm&Da0wJh touf&o _ iG ;f oHe@J wdrv f m$ av; odyfr=ubl;? AkdvfcsKyf x&l*sDvdk usrem;udk a&muf
awGxJ ol@0dnmOf awGarsmvGifhvkdufovdkrsdK;? vmw,f?
usru ar;rdw,f? “rif;eJ@ auseyfEpS o
f ufrw _ ck &csiyf gw,f?”
“eif o l @ ud k cspf r d o G m ;+yD ; vm;? pd w f u l ; usrtajzud k rapmif h y J usrvuf u d k
r,OfygeJ@[m? ol@rSm rdef;r&Sdw,f?” qdkawmh qG, J v l udk w
f ,f? olu usrcE<mud, k u
f kd wif;wif;
usroli,fcsif;vDemu usyfusyfqGJ,l+yD;
“bmyJ j zpf j zpf igh t oJ E S v H k ; ud k avmif ; “tdk; h h htckusrS wkdif;jynf&J@ &wemav;eJ@
a=u;xyf & J w ,f ? ol @ ud k c spf r d w m igb0xuf pum;ajymae&wmudk;”wJh?
ydkygw,f[m?” ol@qDu a&ar$;eHawGu usrESmacgif;qD
AdkvfcsKyfx&l*sDvdku vufaqmifypPnf;awG jyif;jyif;&S&Swkd;0ifvmaew,f? vlwukd,fvHk;ukd
qufydk@aeqJ? tcspfuAsmawG &GwfjyaeqJav? odrf;}uHK;=unfhaewJh t=unfhawGu t&rf;&dkif;
r=umcif usrwdk@ ausmif;ol=um;rSm owif;wck vGef;w,f?
=um;vkduf&w,f? “wkdif;jynf&J@ &wemvdk@ usrudk,fusr rxif
“vD e mqd k w J h a umif r av; ud k , f 0 ef & ae ygbl;/ usr+rdK@av;rSm tv[motcsdefjzKef;aewJh
+yD w J h ? td r f } uD ; wck q D u d k Ad k v f } uD ; x&l * sD v k d u vlvkd cHpm;&w,f?”vd@k ajymvdu k rf w
d ,f?
a&$@ay;vkdufw,f”wJh? wu,fawmh tJh'Dtdrf wu,f a wmh o l u tu ruwwf y gbl ; ?
qkw d m ol@vb dk 0wlawGukd awG@+y;D vDemwa,muf pnf;csufawGudk rvdkufEkdifbJ }udrfzefrsm;pGm usr&J@
tJh'Dtdrf}uD;rSm &ifuGJaeavmuf+yD xifyg&J@? ajcacsmif;awGu wufeif;avh&Sdw,f? 'gayr,fh
b,fawmhrS “aqm&D;”vdk@ awmif;yefpum;rsm;
tyd k i f ; (4) rajymbl;?
&SmazGawG@&SdwJhae@ (Discovery Day) udk “tif; 'gqdk&if rif;udk +rdK@awmfqD ac:,l
oifw h ,f xifw,f?”
a&mufwkdif; 'dkrDeDuef&DywfyvpfEkdifiHrSm yGJawmf
“[kww f ,f/ usrvnf;+rKd @awmf}u;D qDrmS Oya'
usi;f y avh&wdS ,f? 'DEpS af wmh usrwk@d rdom;pkwpf
ausmif;wufz@kd twGuf azazhukd ylqmaewm”
awG/ tpk;d &xdyyf ikd ;f acgi;f aqmifawGu zdw=f um;wJh

46
td k ; tck c sd e f r S m rd e f ; uav;awG t wG u f ta0;wckrSmyJjzpfjzpf/ x&l*sDvdk&J@cGifhjyKcsufr&bJ
wuUov dk qf w
kd ahJ e&m[m raumif;ygb;l ? xGufvm&if 'g[m Oya'udk csdK;azmufwmjzpf
“bmvk@d v”J w,fvdk@ vlwkdif;em;vnf=uw,f? aemufwpfae@
“tpk d ; &qef @ usif a &;vk y f z d k @ v_ H @ aqmf rSm usrwd@k tdru f kd ppfum;wpfp;D a&mufvmw,f?
aewJoh al wGrsm;w,f? uGejf rLepfawGu ausmif;xJ usrtazeJ@ usrudk +rdK@awmf0efu qifhac:cdkif;
rSm xdk;azmufaew,f? ” w,fwJh? wu,fawmh 'g[m usrvkyfcJhwJh vkyf
ol@rsufvHk;awGrSm a'goxGufwJh t&dyf &yftwGuf usrwdk@rdom;pkudk 'kuQpay;zdk@twGuf
ta&mifawGudk awG@ae&w,f? cyfvSrf;vSrf;u pwifvSrf;vmwJh ajcvSrf;awGyJ jzpfygw,f? usr
tcef;xJrSm atmf[pfESdyfpufaewJh toHawGudk taru usrudkac:&if olvnf; vdkufr,fqkd+yD;
=um;csifaeovdkrsdK;? ygvmw,f?
“tdk; rvkyfygeJ@t}uD;tuJ&,f? igwdk@ +rdK@awmf0ef&J@ tdrf0if;twGif;udk a&muf
ausmif;awGu urBmopf&J@ taumif;qHk;ausmif; awmh usr&J@tazudk wjcm;wpfae&mrSm cGJac:
awGyg? rif;tJhovdkvkyfvdkuf&if igwdk@EkdifiHudk oGm;zdk@ pwifpDpOfvdkufw,f? taruawmh a'go
azmufcGJypfvdkufovdk jzpfrSmaygh? ” t&rf;xGufaew,f? &efrlvmwJh t&mudk jyef
oluusr&J@ rSwfcsufudk tHtm;oifh oGm;yHk vnfwkdufckdufrJh om;&JwpfaumifvdkyJ? usrwkd@udk
&w,f? usrudk wif;wif;usyfusyfzufvm w,f? vnf; 'Dvykd ?J usrwk@d uv kd nf; ae&mcG+J yD; tusO;f cs
usrtwGufawmh touf&SLtusyfqHk; tajc xm;vdu k w f ,f? aemuf&ufawGrmS &JXmecsKyfqu D
taeygyJ? ol@&J@ cE<mudk,fudk wGef;ypfaerdw,f? tcef;wckpDac:+yD; ppfaq;jyefw,f? tJh'Dtcef;
bmvdk@vJwJh? oluar;awmh usru xJukdvnf; a&mufa&m vlwpfa&muf&J@ t+yKH;udk
“&ifxdk;awGu pl;vdkufwm”vdk@ r0Hhr&J jrifvu kd wf t hJ cg tE &W m,f&@J taiG@ toufawGukd
ajymvdkufrdw,f? cHpm;&w,fqkdwmudk owdxm; rdvkdufawmh
“rif;twGuf taESmuft,SufjzpfrJh w,f? usrudkppfwJholu emrnf}uD; ppfaq;a&;
[mawGqdk&if tuFsDukdyg c|wfypfvdk@&ygw,f”wJh? t&m&Sd? ol@udk arSmfrsufvHk;eJ@ olvdk@ odxm;w,f?
ol@&J@vufawG usrcE<mudk,fae&m tESH@ "g;ckwfyGJwpfckrSm ol@rSmrsufpD wpfbufqHk;&_H;cJh
yGwfoufudkifwG,faeawmhw,f? usr onf; w,f ? 'gayrJ h ol @ rsuf p D u od y f v sif w ,f ?
nnf;rcHEkdifawmhbl;? vufutvdkvdk ajr‡muf 'ga=umifhvnf; x&l*sDvdk&J@ nmvuf&kH;jzpfcJhw,f?
v#ufom; jzpfoGm;w,f? ol@&J@yg;udk &kdufxnfh usrudk ar;cGef;awG pwif ar;w,f? ausmif;om;
vdkufrdw,f? acgi;f aqmif Am*sv D &D rdk ;kd a&;wJth a=umif;/ tquf
toG,f&Sdr&Sd/ aemuf ppfaq;aewHk; aemufxyf
tyd k i f ; (5) AdkvfcsKyfwpfa,muf a&mufvmw,f? usrudk
uyGJuaexGufvmrdcsdef tjyifrSm rdk; t}uHay;w,f? wu,fvkd@ t}uD;tuJ x&l*sDvkd
awG&Gmaew,f? 'g[musdefpmrdaewJh rdk;awGyJ pdwaf useyfatmif tdyaf y;r,fq&dk if Adv k cf sKyfaewJh
aerSmyg? usr tazu odaew,f? x&l*sDvdkudk tdrfqDudk usrudk o,foGm;r,f? ppfa=uma&;
E_wfrqufyJ xGufvmwmawG/ yg;&kdufcJhwmawG pcef;u ppfaq;r_tm;vHk;udk azsmufzsufypfvkduf
[m }uD;av;wJh &mZ0wfr_wck jzpfw,fqdkwmudk r,fvdk@ urf;vSrf;w,f? “usroabmrwlwJh
aygh ? tcrf ; tem;wck r S m yJ j zpf j zpf / tpnf ; t&mudk ZGwftwif;vkyfr,fqkd&if h h ha[m'D

47
wHcg;ayguu f ae ud,k b
f momud, k f ckecf sowfao rSm ppfwkef;u tjzpftysufudk jyef=um;cJh&wJhae@
oGm;wmurS aumif;r,f”vdk@ tajzay;vkduf u? ppfa=uma&;pcef;rSm “pife”udk ac:oGm;+yD;
w,f? a,musF m ;tusOf ; om;awG a &S @ rS m tusô a wG
usru x&l * sD v k d & J @ eef ; awmf q D o G m ;+yD ; tm;vHk;c|wf+yD; udk,fvHk;wD; aecdkif;w,f? tusOf;
rtdyfwJhtwGuf/ usrwkd@wnf;cdkaewJh ae&muae om;awG v nf ; twl w l y J t0wf t pm;wck r S
b,fukdrS oGm;cGifhray;bl;? tus,fcsKyfcsxm; r&Sd=ubl;? +yD;awmh a&bHk;vGwfwckudk qGJ,l+yD;
w,f ? oH k ; ywf av;ywf a vmuf = umr,f x if tkyfpkxJu acgif;aqmifqkdwJholudk
w,f? r=umcif x&l*sDvkdeJ@ awG@cGifh&rJhtajctae “uJ h h hrif;wkd@&J@ awmfvSefa&;owif; pum;
wckudk &cJhw,f? x&l*sDvdkuvnf; usrtazudk av;awG rif;&J@&JabmfawGudk rdef@a¹cGygOD; qkd+yD;
v$wfay;r,fvkd@ qdkw,f? ol@qDudka&mufawmh rcH c sif a tmif p w,f ? 'gayrJ h acgif ; aqmif u
usrtaz&J@yHkudk =unfh&wm pdwfxJrSm a=uuGJ wnfwnf+idrf+idrfyJ?”
vdkufwm? tazh&J@yHku wukd,fvHk;pkwfjywfowf &Jabmfwkd@ avmavmq,frSmawmh igwkd@
aew,f? r=umbl;? x&l*sDvdkeJ@ usrtay;t,l aemufudk enf;enf;jyefqkwfae&w,f? 'gayrJh
vkyfzdk@ pwifawmhw,f? olu +rdK@awmfqDudk wk d u f c k d u f r _ / acsr_ e f ; r_ u d k a wmh rcH c J h & ygbl ; ?
vm+yD; Oya'ausmif;wufcsifwJh usr&J@qENudk vGwfajrmufr_vm;/ aojcif;w&m;vm;? b,f
trSwf&aewkef;yJ? olu tHpmwHk;awGudk qGJxkwf t&mud k a&G ; rvJ w J h toH u [d e f ; aewH k ; yJ ?
vdkufw,f? rifem;Am;u *k%f,l0HhºuGm;pGm em;axmifaeolxJ
“wu,fvkd@tHpmwkH;yGJrSm rif;u EkdifcJh&if u c%c%xk w f + yD ; ppf a q;cH & wJ h o l a wG u
rif;&J@ tvkdqENudk udk,fjznfhay;r,f? rif;&_H;cJh&if rifem;Am;eJ@ pifeqdkwJh trsKd;orD;ESpfa,muf? Adkvf
awmh udk,fh&J@tvdkqENukd rif;vdkufavsm& r,f?” csKyf x&l*sv D u kd v_y&f mS ;r_wckv;kH &J@ aemufu, G rf mS
vdk@ avmif;a=u;udk owfrSwfvdkufw,f? rifem;Am;&Sad ew,fq+kd yD; ol@om;udk v$wf ppfaq;
olu usrcE<mudk,fwudk,fvHk;udk =unfh+yD; cdkif;cJhao;w,f?
ajymaeuwnf ; u bmud k q d k v d k w ,f q k d w m
oabmaygufygw,f? bm&,fvkd@awmh r[kwf tyd k i f ; (2)
bl;? usr 'Dupm;yGJrSm tEkdif&vdrfhr,fvkd@ udk,fh a=umuf & G @ H r _ u awmh tqd k ; qH k ; t&mvk d @
bmom ,Hk=unfaew,f? usrwdk@ tHpmwHk;awG ajym&r,f xifw,f? vlwa,muf vrf;av#muf
udk ypf=unfhvdkuf=uw,f? usrAkdvfcsKyf x&l*sDvkd vmwJh toHudk =um;wJhtcgwkdif; aomhcavmuf
udk tEkdif&cJhw,f? usrwkd@ v$wf+yD/ +yD;&if Oya' zGifhoH ydwfoHawGudk =um;&wJhtcgwkdif; usr&J@
ausmif;udk wufcGifh&cJhw,f? cE<mud,k uf kd tusO;f axmiftcef;&J@ axmifw h ae&mqD
ajy;vdrfhuyfaerdw,f? '%f&m&aewJh wd&dp>mef
rm&D , mw,f & D p m(ok d @ r[k w f ) vd y f j ym waumifvkdyJ? wdk;wkd;av;+iD;+yD; vHk+cHKatmifaezdk@
1960 ck E S p f rwf v -=o*k w f v }udK;pm;aeovdrk sKd ;ayg?h wreufrmS usrudk t&ifvykd J
tyd k i f ; (1) t&m&Sdwpfa,muf&J@ tcef;wckqDudk ac:oGm;+yD;
ppfaq;tHk;r,fvdk@xifaecJhw,f? aoG;qmaewJh
tusOf ; axmif x J r S m rif e m;Am;id k w J h a e@
*sL&D,efu ab;uae tapmift h jzpf vdu
k vf mw,f?
wae@udk usr awG@zl;w,f? tr_wGJaumifrav;
atmufxyfukd ac:oGm;+yD;aemufrS tcef;wHcg;udk zGihf
wpfa,mufjzpfwJh “pife”udk ppfa=uma&;pcef;
tjyifukd qGxJ w k o
f mG ;w,f? apmifah ewJh um;wpD;ay:

48
ud k usrud k wif v k d u f w ,f ? rd e pf t awmf = umrS “rif; igwdk@ar;xm;wJhudpPudk jyefpOf;pm;
odvdkufw,f? usrwkd@ b,fudk OD;wnfoGm;ae+yD qdk aygh”wJh? a*smfeD&J@ jyefar;wJhpum;tqHk;rSm t&dk;pk
wm? u“rif;wdk@ ol@udk v$wfray;rcsif; tJh'DudpP t
La (40) vdk@ac:wJh emrnfqdk;eJ@ ausmf=um; a=umif; aqG;aEG;p&mr&Sdbl;”vdk@ ajzvdkufw,f?
wJhppfa=uma&;pcef;udkaygh? um;ay:uae usr *sydk;rsufvHk;eJ@vlu rsufESmudk jzwfxdk;w,f/
ckefcsEdkifwJh tiftm;r&Sdwmudkawmh usrbmom aqmifhuefw,f? tcef;xJrSm &SdwJh vlawGtm;vHk;
&Sufrdw,f? aea&mifu bmrStjypf r&SdovdkrsKd; vnf; 0dkif;uef=uw,f? a*smfeDu ajymw,fxif
xl;xl;jcm;jcm; awmufyaew,f? vlawGuvnf; w,f?
bmrS owdxm;rdyHkr&bl;? ppfa=uma&;pcef;xJrSm “'Davmuf&Sdwmæ tJh'Daumifrudk cg;ywf
vl a wG awmf a wmf r sm;rsm; a&muf E S i f h a e+yD ? }udK;csnfvdkufuGm”wJh?
[pfwvmE_wcf rf;ar$;e@J 0zdik zhf idk fh a*smef D qdw
k ahJ umif *sydk;rsufvHk;eJ@ aumif&JŒ vufxJrSm owˆK
&,f/ *sydk;rsufvHk;eJ@ atmf*vD qefp&maumif;wJh acsmif;wacsmif;/ usrcE<mud, k uf kd 0g,ma&Smh wdu
k f
aumif&,f/ olwdk@u usr t0wftpm;awGudk awmhw,f? usr 0dnmOfawG aysmufoGm;ovdkyJ?
tukefc|wfypfvdkufw,f? +yD;awmh owˆKpm;yGJ&Snf emusifr_awGu ae&mtESH@/ wdrfawGxJrSm +ydK;+ydK;
wckay:rSm tdyfcdkif;vdkufw,f? olwdk@ usrudk cg; ysufysuf usrarsmaew,f? aemufawmh a&oGif;
ywfywfrxm;ayrJh usr&ifwckvHk; touf&SLvdk@ ajrmif;wckrSm azmufcscHvdkuf&wJh a&pD;wckvdk
r&awmhavmufatmif atmifhaew,f? wHcg; arsmygomG ;jyefw,f? aemufq;kH =um;&wJh toHu h h h
wcsyfyGifhvmw,f? t&dk;pkwcka&G@vmwmudk usr “rif;wdk@vdkcsifwmudk vkyfay;ygr,f? rif;wdk@
=unfhaew,f? csufcsif; rrSwfrdao;bl;? aemufrS vdkcsifwmudk vkyfay;ygr,f”qdkwJh ol@&J@ uGJtuf
rSwfrdvmw,f? aewJh toH?
bk & m;æbk & m;æ 'gusrcspf & wJ h æ / usr ol@udk '&Gwfwdkuf qGJac:oGm;=uw,f? usr
tm;&Sdor#&kef;+yD; xatmfzdk@}udK;pm;w,f? aoG; udk t0wftpm;awG0wfay;+yD; jyefac:oGm;awmh
qmaewJh*sL&D,efu usr&JŒcE<mudk,fudk wGef;cs wJh/ a*smfeD&JŒ trdef@oHudk =um;&w,f? tapmifh
w,f? *sydk;rsufvHk;eJ@vlu awGu ab;rSm&SdaeayrhJ usrrsufvHk;udk r=unfh&J
“na&muf&if toifhapmifhpm;aewJh rdef;r bl;? olwdk@ &Suf&G@Hae=uw,fqdkwm usr twwf
wa,mufvdk aumif;aumif;rGefrGefvSJavsmif; ajym&Jw,f? usr b,fol@tultnDrS r,lyJ
aeprf;yg”vdk@ ajymw,f? ud,
k b hf mom t0wftpm;0wf+yD; tjyifu um;pD
+yD;awmh oluquf+yD; “vdt k yf&if rde;f rt*F g udk xGuv f mcJwh ,f?
utp ESdyfpufypfzdk@ jyifxm;w,f”wJh/ a*smfeDu
“rif;yg;pyfydwfxm;prf;”vdk@ *sydk;rsufvHk;eJ@ vludk yuf x &D & m ( od k @ r[k w f ) vd y f j ym
aigufvdkufw,f? tyk d i f ; (3)
“ol@qDu rif;wdk@ bmvdkcsifvdk@vJ/ tckudpP awmif w ef ; awG a y:u ajy;qif ; vm
oleJ@ bmrSrqkdifbl;”vdk@ t&dk;pku ar;+yD; idkw,f? uwnf ; u ig[m ajymif ; vJ o G m ;wJ h rd e f ; rw
ola=umufaew,fqdkwm txif;om; jrifae& a,muf jzpfoGm;+yDqdkwm ighudk,fig owdxm;
w,f? vdkufrdw,f? ighrsufESmay:rSm t&ifvdkyJ csKdjrwJh
t+yHK;awG awG@&Sdr,f? 'gayrJh tckwcgusawmh

49
aoqHk;aewJh uav;wa,mufudk ayG@zufo,f &if;+yD; vkyfudkifae=uw,fqdkwm æ tJh'D ZGef(14)
aqmifvdk@? ig idkaºuG;aerdw,f? igydkifqdkifcJh&wJh vl@ qkwfcGmr_ ppfyGJaemufydkif;rSmawmh igwdk@tdrfu ajr
tzGJ@tpnf;/ igcspfcJh&wJh 0ef;usifæ t&mtm;vHk; atmufv_yf&Sm;r_&J@ XmecsKyfwck jzpfvmcJhw,f?
w&J&JavmifaewJh rD;awmufawG=um;rSm rcsdr
qef@? trJa&mif rD;cdk;awG=um;rSm igh&JŒw&m;a[m ed * H k ;
q&mudk &Smaerdw,f? 'gayrJh ol@&JŒrsufESmudk 1960 umvawG w k e f ; uyg? 'd k r D e D u ef & D
rawG@c&hJ bl;? awmifwef;awG=um;rSm jrifuiG ;f awG ywfyvpfqdkwJh EdkifiHutm%m&Sifudk ykefuefzdk@
tm;vH k ; yd w f y d w f a rS m if a ecJ h w ,f ? AH k ; oH a wG / twGuf ausmif;olawGutp vufeufudkif ykef
tm;vHk; 0yf=u0yf=uqdkwJh toHawG/ aoewf uef=uw,f? tm%m&Sifx&l*sDvdku trsKd;orD;
usnq f aH wG/ w&pyfajy;0ifvmwJh ayguu f o JG aH wG/ acsmacsmawGudk jrifwdkif; ajcawmfwifcsifwJh pdwf
ighvufxJrSm aoqHk;cJhwJhuav;twGuf iga&Smhcf ,kwfrmu &SdwJhtjyif twdkuftcHawGudk tjyif;
jzpfaewkef;yJ? b,fol@udkrS pum;rajymcsifbl;? txef E S d y f u G y f w ,f ? vd y f j ymawG v d k @ v#Kd @ 0S u f
aemuf w ae@reuf owif ; pmrS m zwf emrnfay;xm;wJh nDrtm;vHk;&J@ &nf;pm;awGu
vdkuf&w,f? awmifwef;awG=um;rSm pkpkaygif; vnf; ausmif;om;acgif;aqmifawG/ olykef acgif;
aoqH;k cJo h l (49) a,mufw?hJ (4)a,mufavmufyJ aqmifawG/ tJh'DxJu tvSqHk;aumifrav;jzpfwJh
touf&Sifv#uf jyefxGufvmEdkifcJhw,f? av rifem;Am;&J@cspfolu vufeufudkifykefuefr_udk
,mOfu aemufwae@txd awmifwef;awG =um; pwifcsdwfqufcJhw,f? uyfpx&dk&JΠawmfvSefa&;
rSm tedrfhajy;aewkef;yJ/ usefwJhvlawGudk tjywf tiftm;pkawGudk qufo, G +f yD; tultnD&zd@k }udK;
&Sif;csifyHk&w,f? ZGefv (14)&ufqkwfcGmcJh &wJhae@ pm;w,f? r=umbl;? wdkufyGJrSm usqHk;cJhw,f?
udk b,fvdkarh&rSmvJ? bk&m;ausmif;awG AHk;uJscH x&l*sDvdkeJ@ tHpmwHk;upm;yGJrSm tEdkif&cJh+yD; Oya'
cJh&w,f? uav;awG/ w&m;a[mq&mawGvnf; jyKausmif;udk wufcGifh&cJhayrJh/ bGJ@wuf,lwJh tcg
towfcHcJh&w,f? igwdk@ tdrfav;rSm ajratmuf rSmawmh rifem;Am;udk bGJ@ray;cJhbl;? x&l*sDvdku
v_yf&Sm;r_ tpnf;ta0;awG pwifawmhw,f? ausmif;wufcGifhay;r,fvdk@yJ uwday;cJhwmvdk@
igah ,musmf ;u “rif;b,fvakd jymif;vJ oGm; qdkw,f?
wmvJ”wJh? toufarG;r_twGuf vkyfpm;cGifhudkawmh
“rif;&JŒtvkyfu rdom;pkudk apmihfa&Smufzdk@/ ray;cJbh ;l ? tm%m&Si&f ŒJ ,kwrf myufpufra_ wGukd
uav;eJ@ a,musfm;udk *&kpdkufzdk@” olu a'goeJ@ odaecJhwJhtwGuf rifem;Am;wdk@ nDtrwawG
atmfajymaew,f? ausmif;olb0rSmuwnf;u ajratmufuvyf
igvnf; ol@udkar;cGef;wckcsif;xkwf aerd pnf;awGeJ@qufw,f? x&l*sDvdkudk jzKwfcszdk@ }udK;
w,f? pm;cJh=uw,f? axmifeH&HawG=um;xJ c%c%
“awmifwef;awG=um;rSm bmawGjzpfchJ w,f a&mufcw hJ ,f? &uf&ufpufpuf ESyd pf uf !Si;f yef;cH
qdw k m eifo&d ufe@J [m/ aooGm;wJh igw@kd uav;a cJ&h w,f? vdyjf ymawGu csr;f omwJh rdom;pku arG;
wGtwGuf aemufqkwf0rf;enf;aerJh rdef;rawGxJ zGm;wJhtjyif acsmarmvSy=uawmh jynfolawG&J@
rSm igrygbl;”vdk@? ajymom ajymae&wmyg? ol pdwf0ifpm;r_awGu ydkrdkaxmufcH rsm;jym;vmcJh
vnf; wwdik ;f jynfv;kH rSm bmawG jzpfysuaf ew,f/ w,f ? tusOf ; usaewJ h u mvawG r S m awmif
wdkif;jynfudk ajymif;vJcsifwJholawG toufeJ@ jynfolawGuaxmiftjyif tkwfwHwdkif;ay:uae

50
vdyjf ym&kyaf wGukd a0S@,rf;+yD; axmufct
H m;ay;=u “rifem;Am;/ yufx&D&m/ rm&D,mw,f&pD m/
w,f? x&l*sDvdkqdkwJh yk*~dKvfu tn‡dK;}uD;w,f? 'D';D ” qdw k hJ aumifrav;awG&@J &,foaH wG vmem;
ol@tvdkqENudk rvdkufavsmwJhtwGuf vdyfjym vdrfhr,f?
123456789012345678901234
awG&J@ rdom;pkawGukd z&dkz&J b0ysufatmif vkyf 123456789012345678901234
,l}uHK;r&cHpm;&wdkif; usaemfwdk@ rsuf&nf
123456789012345678901234
w,f? rifem;Am;/ rm&D,mw,f&Dpm/ yufx&D&m 123456789012345678901234
uscJ h = u&w,f ? ck v nf ; td r f r jyef E d k i f a o;wJ h
wdk@ nDtr (3) a,mufvHk; axmifu v$wfcJhayrJh 123456789012345678901234
rSwcf ;sckudiSu
aqmif f ? ?fa0wˆKwckmv
wG urB ;kH &JŒ@wnf
ajr&J aqmuf
axmif yu
kH m
hwae&mrS
123456789012345678901234
olwdk@&JŒa,musfm;awGudkvnf; tusOf;axmif 123456789012345678901234
&Sda&Seav&J
naf eawmh @ ææææ) ta&;}uD;wJh pum;ajymawGukd
123456789012345678901234
awGrSm qufvufzrf;qD;xm;cJhw,f? w&ufrSm 123456789012345678901234
om twd k c sKyf + yD ; jyef a y;vd k u f y gw,f ?
123456789012345678901234
awmh olwdk@a,musfm;awGeJ@ awG@cGifh&r,fqdkwJh 123456789012345678901234
axmifxJrSm ESdyfpufwmawGudkzwf&wm
123456789012345678901234
tcGifhta&;udk urf;vSrf;cJh+yD; axmifuae tjyef 123456789012345678901234
wcgwav quf+yD; rzwfcsiaf wmhavmuf
123456789012345678901234
vrf;c&D;rSm ppftm%m&SifawGu vufowfarG; 123456789012345678901234
atmif rGe;f =uyfomG ;w,f? qufra&;jzpfchJ
123456789012345678901234
xm;wJh vlawGu nDtr (3)a,muftygt0if 123456789012345678901234
bl;? ESv;kH om;u yifyef;vGe;f vd@k yg? a=umuf&@G H
123456789012345678901234
um;q&mudkyg }uHcif;awGxJac:+yD; &dkufESufowf 123456789012345678901234
pd w f u vG J + yD ; bmrS t usKd ; r&S d w J h [ mawG
jzwfypfcJh=uw,f? x&l*sDvdktwGuf rSm;cJhw,f 123456789012345678901234
123456789012345678901234
usaemfwdk@ qDutifwmAsL;awGrSmawmif
xifyg&J@? rifem;Am;wdk@ nDtrwawGudk owfjzwf 123456789012345678901234
123456789012345678901234
em;raxmif csi=f ubl;rd@k vm;? wu,fv@kd om
ypfvdkuf&if ykefuefr_awG +idrfoufoGm;vdrfhr,fvdk@ 123456789012345678901234
123456789012345678901234
bmom jyefqrkd _ t"dyg` ,w f pHw k &mvGaJ csmrf _
xif=uw,f? 'gayrJh vdyfjymawGudk cspfwJholawG&J@ 123456789012345678901234
123456789012345678901234
&Scd &hJ if usaemh&f ŒJ csK@d ,iG ;f r_om jzpfygvrd rhf ,f?
rauseyfr_u tjrifhqHk;udk a&mufoGm;w,f? 123456789012345678901234
123456789012345678901234
tcsed f r&&ifawmh &ky&f iS u f ykd J cHpm;vdu
k af yg?h
aemuf (6)vavmuft=um 1961 arvxJ 123456789012345678901234
123456789012345678901234
q,frm[dkuf&JΠrsufv$myifh+yD;&,fvdkufwJh
rSmawmh orRwx&l*sDvdkudk jyefvnf vkyf}uHowf 123456789012345678901234
jzwfEdkifcJh=uw,f? vdyfjymnDtrawG towfcHcJh 123456789012345678901234
E_wfcrf;a=umifh a,musfm;awG ESvHk;aoG;
123456789012345678901234
&wJh Ed0k ifbm (25) &ufae@up+yD; 'DZifbmv (10) 123456789012345678901234
wckv;kH ajAmif;qef&ikd ;f pdik ;f oGm;apw,fv@kd
123456789012345678901234
&ufae@txd (16)&ufv;kH vH;k trsK;d orD;awGtay: 123456789012345678901234
qdk=uw,f? oabmwl&r,f xifw,f?
123456789012345678901234
t=urf;zufr_awG yaysmufapwJhae@tjzpf ukv 123456789012345678901234
123456789012345678901234
vufwifrif;orD;awGu 'kuQtwGif;rSm
or*~u owfrSwfxm;cJh=uw,f? 123456789012345678901234
123456789012345678901234
awmif vSEikd af eao;&JŒ?
('dkrDeDuef&Dywfyvpfu toHk;jyKwJh ydkufqH 123456789012345678901234
123456789012345678901234
awGrSm tJh'DnDtr (3)a,muf&J@yHkawGudk awG@& 123456789012345678901234 &nfn$ef;
123456789012345678901234
r,f? olw@kd ukd tav;tjrwfjyK wnfaqmufxm; 123456789012345678901234
"In The Time of Butterflies” By Julia
wJh jywdkufav;a&S@rSm nDtr (3)a,muf&JΠ&kyfxk 123456789012345678901234
123456789012345678901234 Alvarez"
awG &Sdw,f? pdrf;jraewJh jrufcif;awGay:rSm wcg 123456789012345678901234
123456789012345678901234
wav yifv,fqDuysHvmwJh iSufawG tpmvm 123456789012345678901234
123456789012345678901234
aumuf = uw,f ? u,f & D b D , H tuawG q D / 123456789012345678901234
123456789012345678901234
yifv,fv_dif;awGqDudk tvnfwacgufavmuf 123456789012345678901234 atmif r k d ; 0if ;
oGm;=unfhapcsifygw,f? atmfæ cifAsm;wdk@&J@ 123456789012345678901234
&iftHkqDudk h h h

51
• jrefrmEkid if 'H rD u
kd &ufwpftiftm;pktm; uspv f pfcikd rf m
+y;D pGr;f aqmif&nfjrifah om Edik if aH &;tiftm;pkw&yftjzpf
pkpnf;wnfaqmufomG ;&ef?

• 'Drukd a&pDwu kd yf 0JG if tiftm;pkrsm;twGi;f r[AsL[m


n‡Ed id_ ;f qufpyfvyk af qmifrr_ sm; aqmif&u
G f oGm;&ef?

• vlxwk u
dk yf rJG sm; ay:ayguv
f m&eftwGuf OD;wnfóu;d yrf;
oGm;&ef?

• uk v or*~ t ygt0if Ed k i f i H w um t0ef ; t0d k i f ; rS


[efcsun f pD ak ygi;f tm;xkwrf r_ sm;jzifh jrefrmjynf ta&;Y
xdxda&mufa&muf yg0ifajz&Sif;vmapa&;twGuf
óud;yrf;oGm;&ef?

52

You might also like