EKONOMSKI FAKULTET

SEMINARSKI RAD
Tema: Tipovi menadmenta

SADRAJ
EKONOMSKI FAKULTET........................................................................................... 1 SEMINARSKI RAD................................................................................................... 1 Tema: Tipovi menadmenta............................................................................... 1 SADRAJ................................................................................................................ 2 UVOD..................................................................................................................... 5 Znaaj menadmenta je od neupitne vanosti u dananjem okruenju. Prepreke koje se postavljaju pred preduzee mogu se savladati samo primjenjujui spoznaje do kojih su dole teorija i praksa menadmenta. ...................................5 Za funkcionisanje preduzea potrebna je vizija, znanje i mudrost menadera. Pored toga, menaderi moraju da posjeduju odreene vjetine, fleksibilnost i dobre poslovne ideje. Dobri menaderi treba da blagovremeno identifikuju anse i opasnosti rukovodei se pri tom principima efikasnosti i efektivnosti. Odluke koje se donose u sadanjosti na osnovu raspoloivih informacija donijeti e rezultate tek u budunosti, zato je neophodno putem predvianja sagledati budue dogaaje i tendencije. Jednim proaktivnim stavom prema budunosti menadment treba da bude ispred vremena i da iniciranjem trinih i tehnikih promjena kreira sopstvenu budunost...................................................................5 U naem radu objasnili smo odreene osnove menadmenta, te osvrnuli se na njegove funkcije, znanja i vjetine menadera, te potom objasnili specifine tipove menadmenta, njegove podjele prema razliitim aspektima......................5 .............................................................................................................................. 5 OSNOVE MENADMENTA....................................................................................... 5 1.1. Definisanje menadmenta ..........................................................................6 1. 2. Funkcije menadmenta ..............................................................................8 1.2.1. Funkcija planiranja ............................................................................. 10 1.2.2. Funkcija organiziranja .........................................................................11 1.2.3. Kadrovsko popunjavanje ....................................................................11 1.2.4. Voenje .............................................................................................. 11 1.2.5. Kontroliranje ....................................................................................... 11 1.3. Menaderska znanja i vjetine .................................................................11 2

2. Tipovi menadmenta...................................................................................... 12 2.1. Prva podjela: Podjela sa aspekta hijerarhijskih razina (Vertikalna diferencijacija).................................................................................................. 12 2.2. Druga podjela: Podjela aspekta odgovornosti (Horizontalna diferencijacija) ......................................................................................................................... 13 2.3. Trea podjela: Podjela na reaktivni, neaktivni i predaktivni menadment. 13 2.4. etvrta podjela: Podjela na piramidalni, mreni, menadment paukova mrea i klaster menadment..........................................................................15 2.4.1. Piramidalni tip menadmenta..............................................................15 2.4.2. Mreni tip menadmenta.....................................................................15 2.4.3. Menadment tipa paukova mrea....................................................16 2.4.4. Klaster (cluster) tip menadmenta....................................................16 ZAKLJUAK .......................................................................................................... 17 Osnovni zadatak rukovodilaca u svakom preduzeu je da poveaju kvalitet preduzea, poboljaju njegovu vitalnost i, pored toga to e obezbijediti preivljavanje, duni su da preduzeu omogue prosperitet u budunosti. Pomou planiranja i putem komunikacije sa okruenjem, njihov zadatak je da dovedu preduzee ka izabranim ciljevima. .........................................................17 Danas se promijenio koncept poslovanja i svaka industrijska grana, pa i svako preduzee izloeno je meunarodnoj specijalizaciji i meunarodnoj konkurenciji, pa ak i oni koji proizvode za domae trite ne mogu vie da se ponaaju na stari nain, zanemarujui deavanja u svijetu i ne pridajui znaaja buduim zahtjevima. Dananja preduzea moraju da imaju svjetske kriterijume i standarde u poslovanju, dobar kvalitet, visok nivo produktivnosti i povoljne cijene, dobru konkurentsku poziciju, moraju biti meu prvima i najboljima, to ne mogu da ostvare ako se pridravaju klasinih formi ponaanja i poslovanja. Internacionalizacija, tehniki progres, razvoj informatike trai od preduzea blagovremene odgovore i prave akcije, a menadere stavlja pred sve vee izazove i zadatke. ............................................................................................... 17 Menadment preduzea ne moe biti samo preokupiran operativnim problemima sadanjosti i njihovim rjeavanjem na osnovu steenog iskustva, a da u drugi plan stavlja vitalna strategijska pitanja. Danas se trae novi pristupi u rijeavanju postojeih i novih problema. Od menadera se trai razumijevanje budunosti, novih naina konkurencije, blagovremena spoznaja mogunosti i njihovo efikasno koritenje. Njihova uloga je da izvre strategijski izbor i da dosljedno sprovode strategijski pravac. Od njih se zahtijeva da stvore i iskoriste prednost preduzea i da obezbijede istom tom preduzeu mjesto u budunosti. Vie nije dovoljno biti samo dovoljno dobar da bi se opstalo u sloenim i dinaminim vremenima, ve preduzee mora biti meu najboljima, ako eli da obezbijedi svoju egzistenciju. 3

Menaderi su duni da u sve teim uslovima privreivanja dovedu preduzee do eljenog stanja koje postaje stvarnost pomou dobre strategije. .......................17 ............................................................................................................................ 17 INTERNET IZVORI ;............................................................................................... 18

UVOD
Znaaj menadmenta je od neupitne vanosti u dananjem okruenju. Prepreke koje se postavljaju pred preduzee mogu se savladati samo primjenjujui spoznaje do kojih su dole teorija i praksa menadmenta. Za funkcionisanje preduzea potrebna je vizija, znanje i mudrost menadera. Pored toga, menaderi moraju da posjeduju odreene vjetine, fleksibilnost i dobre poslovne ideje. Dobri menaderi treba da blagovremeno identifikuju anse i opasnosti rukovodei se pri tom principima efikasnosti i efektivnosti. Odluke koje se donose u sadanjosti na osnovu raspoloivih informacija donijeti e rezultate tek u budunosti, zato je neophodno putem predvianja sagledati budue dogaaje i tendencije. Jednim proaktivnim stavom prema budunosti menadment treba da bude ispred vremena i da iniciranjem trinih i tehnikih promjena kreira sopstvenu budunost. U naem radu objasnili smo odreene osnove menadmenta, te osvrnuli se na njegove funkcije, znanja i vjetine menadera, te potom objasnili specifine tipove menadmenta, njegove podjele prema razliitim aspektima.

OSNOVE MENADMENTA
5

1.1. Definisanje menadmenta

Rije menadment, kao prevedenica engleske rijei management, se u najirem drutvenom smislu, moe poistovijetiti s pojmom procesa i koordinacije efikasno koritenih ljudskih i materijalnih resursa, kako bi se postigli odreeni ciljevi. Menadment je vrlo sloen pojam te ga je mogue promatrati i definisati sa razliitih aspekata, kao to su: menadment kao poslovni proces, menadment kao nosioc odreenih funkcija u poduzeu, menadment kao vjetina, menadment kao nauna disciplina, profesija ili funkcija u poduzeu.

Najvei broj autora prihvatio je procesni pristup definisanja menadmenta iz kojeg proizlazi definicija Menadment je proces oblikovanja i odravanja okruenja u kojem pojedinci, radei zajedno u skupinama, efikasno ostvaruju odabrane ciljeve. Meutim, takva opta i polazna definicija nuno trai nadopune koje je mogue svesti na sljedee: menaderi izvravaju funkcije planiranja, organiziranja, kadrovskog popunjavanja, voenja i kontroliranja; menadment se moe primijeniti u bilo kojoj vrsti organizacije; odnosi se na menadere svih organizacijskih razina; cilj svih menadera je stvoriti viak vrijednosti; upravljanje se bavi proizvodnou, to pretpostavlja efikasnost i efektivnost.

Ukoliko se naglasak stavi na vjetinu, menadment je mogue definisati kao vjetinu postizanja odreenog efekta stvorenog putem drugih osoba. Prema tom pristupu menadment je skup osoba koje povezuju ljudske i materijalne resurse, te usmjeravaju operacije kako bi preduzee ostvarilo ciljeve. Preokret u razvoju nauke o menadmentu napravio je Peter Drucker koji je definisao menadment polazei od ciljeva: "Menadment je proces rada s drugim ljudima, kojima se ostvaruju organizacijski ciljevi, u promjenjivoj sredini, uz efikasnu upotrebu ogranienih resursa". Na taj se nain menadment poistovjeuje s resursom, odnosno znanjima i vjetinama, iji se rezultati prepoznaju na tritu. Godine 1978. Atchison i Hill su definisali menadment kao proces donoenja odluka usmjerenih na ostvarivanje ciljeva, pri emu menaderi upotrebljavaju svoje vjetine u donoenju odluka sa svrhom komuniciranja, uticanja i voenja drugih prema postizanju ciljeva.
6

Iz svih navedenih definicija proizlaze njihove bitne karakteristike: rad s drugima i pomou drugih; ciljevi preduzea; efikasnost nasuprot efektivnosti; ogranieni resursi; promjenjiva okolina.

Menadment ne izvrava neposredno operativne zadatke poslovanja preduzea ve se u tome oslanja na druge zaposlenike koji su nosioci pojedinanih zadataka. Menadment osigurava tzv. logistiku podrku kako bi se stvorili uslovi za efektivnu i efikasnu upotrebu drugih u svrhu ostvarivanja ciljeva preduzea to uvijek zahtjeva kolektivnu akciju koja pretpostavlja menadment. Ciljevi odreuju svrhu, smjer i akcije menadmenta, a ostvarenost ciljeva ukazuje upravo na razinu uspjenosti menadmenta. Efikasnost se ovdje shvata kao odnos uloenog i ostvarenog, dok efektivnost podrazumijeva veliinu profita kojeg je potrebno ostvariti. Za njihovu ravnoteu je odgovoran menadment.
Slika 1: Meusoban odnos i povezanost karakteristika definicija menadmenta

Efikasan menadment reducira trokove, dok efektivan menadment poveava profit poveavajui produktivnost. Racionalna upotreba resursa uslovljena je njihovom ogranienou, ali i visokom cijenom. Efikasnom i efektivnom upotrebom ogranienih resursa menadment vri primjenu ekonomike poslovanja.
7

Promjene u okolini preduzea su sve brojnije i dinaminije to uslovljava sloenu, heterogenu, dinaminu i neizvjesnu okolinu. Takva situacija zahtijeva od menadmenta predvianje buduih promjena, pripremanje i prilagoavanje novonastalim uslovima poslovanja, pri emu je pozitivnije uslove podiniti preduzeu, a ne preduzee uslovima poslovanja. Menadment je univerzalan proces koji se odnosi na svaku ljudsku djelatnost, primjenljiv je u svim granama privrede i u svim preduzeima bez obzira na njihovu veliinu, strukturu i razinu, jer svima treba upravljati. O prirodi menaderskog posla postoje dva suprotna stajalita: 1. prema prvom stajalitu menaderski posao je uvijek isti bez obzira na preduzee, njegovu organizaciju, djelatnost i situaciju posao menadera se sastoji od niza uloga i funkcija koje su iste u svim poduzeima; 2. prema drugom stajalitu menaderski posao se bitno razlikuje od preduzea do preduzea zbog razlika u individualnim karakteristikama, situacijskim varijablama i organizacijskom kontekstu. Oba su stajalita tana jer postoji jako mnogo zajednikih funkcija i poslova koje okvirno odreuju menaderski posao u bilo kojem poduzeu, ali razlike postoje u: stilu voenja, nainu rjeavanja problema, strukturi klijenata kojima se pruaju usluge odnosno nude proizvodi sloenosti organizacijske strukture, kvaliteti nosioca pojedinanih zadataka, njihovom znanju i sposobnostima, i znanju, mogunostima i sklonostima menadera.

1. 2. Funkcije menadmenta
Iz procesnog aspekta definisanja menadmenta proizlazi da je menadment sloeni sistem meusobno kontinuiranih i povezanih aktivnosti, a te aktivnosti moemo definisati kao temeljne funkcije menadmenta. Kod odreivanja temeljnih funkcija menadmenta dolazi do odreenih problema zbog razliitih stajalita autora koja proizlaze iz nekoliko razloga: nepotpune odreenosti, odnosno definisanosti pojedinih menaderskih funkcija nastojanja pojedinih autora da naglase samo najvanije funkcije, dok drugi tee iscrpnoj analizi svih menaderskih aktivnosti, te nejasnoe u shvatanju odreenih menaderskih funkcija zbog ega se za iste funkcije esto upotrebljavaju razliiti nazivi.

U skladu s razvojem tehnologije, kroz historiju se razvijala i temeljna ekonomska nauka pa s njom i sve izvedene discipline, meu kojima i nauka o menadmentu. Tokom razvoja nauke o menadmentu mijenjali su se pristupi prouavanja menadmenta, mijenjala su se shvatanja o ulozi i znaenju menadmenta u poslovanju preduzea pa su se tako mijenjala i stajalita o definisanju funkcija, odnosno poslova i zadataka koje menadment izvrava. To je mogue prikazati na sljedei nain:

Tablica 1: Razvoj pristupa funkcijama menadmenta

Kljune razlike u prikazanim pristupima menadmentu sastoje se od: 1. 2. 3. 4. 5. 6. razliitog stava i odnosa prema ljudima; stava prema formiranju osoblja; stava prema komuniciranju; stava prema motiviranju i nareivanju; stava prema nagraivanju, mjerenju i ocjenjivanju postignutog rezultata, te stava prema kontroli i kontroliranju.

Iz naredne slike vidljivo je da procesi uticaja, odluivanja, koordiniranja i komuniciranja meusobno povezuju menaderske funkcije.

Slika 2: Funkcije menadmenta

1.2.1. Funkcija planiranja

Svaki proces menadmenta poinje s planiranjem kojeg moemo definisati kao: proces postavljanja buduih ciljeva, proces postavljanja pretpostavki o okolini u kojoj se trebaju realizirati, izbor pravaca akcije, sredstava i naina ostvarivanja ciljeva.

Planiranje podrazumijeva analizu prilika i mogunosti preduzea u promjenjivoj okolini, ukupnih potencijala, prednosti i nedostataka, alternativnih pravaca razvoja i sl. Ovdje se pod planiranjem ne misli na precizne i formalne kratkorone i dugorone planove, ve na dugoronu strategijsku orijentaciju preduzea i njegovog poslovanja, a to podrazumijeva dijagnozu poslovnog poloaja, odreivanje pravca djelovanja, ciljeva koje pri tome treba ostvariti, strategiju koju treba izabrati za ostvarivanje tih ciljeva, te menadersko odluivanje kroz sve te faze. S obzirom da se sve ostale funkcije menadmenta usklauju sa odabranim ciljevima i zadacima poslovanja lako je shvatiti odgovornost menadera koji izvravaju ovu funkciju. Planiranje je sastavni dio menadmenta na svim razinama ali se njegova dimenzija razlikuje s obzirom na razliite razine menadmenta.

10

1.2.2. Funkcija organiziranja

Organizovanje predstavlja stalnu aktivnost menadera u usklaivanju ljudskih i materijalnih resursa, raspodjeli rada, dodjeljivanju odreenih zadataka i odgovornosti pojedincima i grupama, sve u svrhu ostvarivanja pretpostavljenih planova. F. Bahtijarevi iber definie organizovanje kao proces kojim se efikasno povezuju ljudi i zadaci i koordiniraju individualne i grupne aktivnosti u ostvarivanju ciljeva. U tom smislu se pred menadment postavlja problem izbora odgovarajue organizacijske strukture, mree menadmenta i odnosa u poduzeu.

1.2.3. Kadrovsko popunjavanje

Organizovanjem su dodijeljene uloge i zadaci pojedincima koji trebaju ostvariti ciljeve poslovanja, a kadrovskim popunjavanjem se te uloge dodjeljuju konkretnim ljudima za koje se oekuje dae ih najbolje izvriti. Realizaciju ove funkcije omoguuje prepoznavanje raspoloivih kadrova, zapoljavanje novih kadrova, selekcija i profesionalna orijentacija, unapreenja, planiranja karijere, razvoj i poticanje kreativnosti pojedinaca, osposobljavanja i usavravanja zaposlenika. Mnogi autori smatraju da je upravo razvoj ljudskih potencijala najvaniji strateki zadatak menadmenta.

1.2.4. Voenje
Ova se funkcija odnosi na uticaj, voenja i poticanje aktivnosti lanova organizacije i osiguravanje uslova za visoku motivaciju i angaman ljudi u realizaciji organizacijskih zadataka i ciljeva. Voenje ukljuuje motiviranje, izbor izmeu razliitih stilova voenja i komuniciranja s ljudima jer voa mora uvjeriti i inspirisati ljude da djeluju i da ga slijede u eljenom smjeru.

1.2.5. Kontroliranje
Kontroliranje podrazumijeva postupak mjerenja i ocjenjivanja stepena realizacije postavljenih ciljeva te poduzimanje korektivnih akcija ukoliko proces pokae da postoje negativna odstupanja. Ovdje je posebno istaknuta veza izmeu prve i zadnje funkcije menadmenta koje zatvaraju poslovni proces jer bez postavljenih planova nije mogue kontrolirati tok poslovanja, a planiranje bez kontrole izvrenja planova isto je tako besmisleno. Svrha kontrole je smanjivanje mogunosti neuspjeha na najmanju moguu mjeru.

1.3. Menaderska znanja i vjetine

U klasinom pristupu Robert Katz definie tri vrste sposobnosti, odnosno vjetina potrebnih uspjenim menaderima: tehnike vjetine - podrazumijevaju dobro poznavanje posla i problema koji su obuhvaeni radom menadera;
11

socijalne vjetine ili sposobnost rada s ljudima podrazumijevaju uspjeno komuniciranje, motiviranje i voenje pojedinaca i grupa, izgradnju odnosa suradnje i timskog rada, stvaranje atmosfere suradnje i sigurnosti, slobode razmiljanja i sl.; konceptualne vjetine ili sposobnost shvatanja podrazumijevaju vjetinu sagledavanja velike slike, odnosno preduzea kao cjeline, visoke meuzavisnosti razliitih funkcija i aktivnosti unutar njega, te utjecaj promjena nastalih u jednoj na ostale organizacijske jedinice (ovo obuhvata i sagledavanje povezanosti organizacije s uom i irom okolinom); Weihrich i Koontz nadopunjuju Katza dodajui i vjetinu oblikovanja koju definiu kao sposobnost rjeavanja problema na nain koji e koristiti preduzeu, odnosno vjetinu menadera da stvori dobru ideju i ponudi praktino i provedivo rjeenje problema.

Logino je da vanost pojedinih vjetina varira ovisno o razini menadmenta koja se promatra: tehnike vjetine dominiraju na najniim razinama menadmenta te im vanost opada na viim upravljakim razinama, a gotovo su nebitne na onim najviim; socijalne vjetine jednako su vane na svim razinama menadmenta, ali dolazi do promjena u njihovom sadraju, odnosno na niim upravljakim razinama vanija je sposobnost upravljanja ljudima unutar pojedinih grupa, dok na viim razinama dominira sposobnost usklaivanja odnosa meu grupama; uloga koncepcijskih vjetina i vjetina oblikovanja rjeenja raste zajedno s menaderskim razinama, to je i logino jer sposobnost poimanja cjeline preduzea neodvojiva od tzv. vrhovnog menadmenta.

2. Tipovi menadmenta
2.1. Prva podjela: Podjela sa aspekta hijerarhijskih razina (Vertikalna diferencijacija)
Tipove menadmenta sa aspekta hijerarhijske razine ine: Top Management (menaderi na najvioj razini), Middle Management (menaderi na srednjoj razini) i Lower ili First-Line Management (menaderi na prvoj razini).

Menadere na najvioj razini ili vrhovne menadere ine predsjednik, predsjedavajui, izvrni direktor i izvrni predsjednik. Oni se brinu za budunost preduzea, na nain da donose dugorone odluke, postavljaju ciljeve, definiu strategiju za ostvarivanje postavljenih ciljeva, vode brigu o znanju, vjetini i
12

sposobnostima svakog zaposlenika, te osiguravaju da se preduzee to bolje prilagoava brzim promjenama. Menaderi na srednjoj razini orijentisani su na bliu budunost, a u pogledu toga najvie truda daju uspostavi dobre komunikacije s okolinom, rjeavanju konflikata i hrabrenja timskog rada. Menaderi na srednjoj razini organizacijske hijerarhije su najee rukovoditelji nad nekim odjelima u preduzeu, npr. odjela za razvoj, finansije, nabavu, proizvodnju, prodaju, itd. Menaderi na prvoj razini odgovorni su za proizvodnju dobara i usluga, prema tome oni su orijentisani na kratak rok. Kratak rok najee je odreen nekim zadatkom koji trebaju napraviti u datom vremenu primjenom odreenih pravila. Oni imaju nazive kao to su supervision, line manager, section chief i office manager.

2.2. Druga podjela: Podjela aspekta odgovornosti (Horizontalna diferencijacija)

Tipove menadmenta sa aspekta odgovornosti ine: Funkcijski menadment, Linijski menadment i Generalni menadment.

Funkcijski menadment je odgovoran za odjele koji izvravaju pojedine funkcijske zadatke. Linijski menadment je odgovoran za odjele koji neposredno izvravaju temeljne zadatke preduzea. Generalni menadment je odgovoran za nekoliko odjela (grupu odjela; sektor).

2.3. Trea podjela: Podjela na reaktivni, neaktivni i predaktivni menadment

Razlikujemo sljedee tipove menadmenta: 1) REAKTIVNI MENADMENT - ima takav pristup prema problemu da prvo identificira njegov uzrok ili izvor a onda ga menaderi probaju promijeniti ili potisnuti te se vraa sistem u stanje koje je postojalo prije problema 2) NEAKTIVNI MENADMENT - neaktivni menaderi su zadovoljni sa trenutnim stanjem. Za razliku od reaktivnog menadmenta koji pokuava eliminirati uzrok problema, neaktivni e biti zadovoljan potiskivanjem simptoma nekog problema.
13

3) PREDAKTIVNI MENADMENT - predaktivni menaderi pokuavaju predvidjeti budunost te uspostaviti ciljeve koje ele postii.

14

2.4. etvrta podjela: Podjela na piramidalni, mreni, menadment paukova mrea i klaster menadment 2.4.1. Piramidalni tip menadmenta
Ovo je najautoritativniji tip menadmenta. Odluivanje, naredbodavne funkcije i informacije su jednosmjerne i kreu se od vrha piramide. Prednost ovog tipa je u tome sto nema dupliranih naredbodavnih linija tako da se tano zna ko za koje odluke snosi odgovornost a upravljake funkcije strogo su odvojene od izvrilakih. Vezuje se za funkcionalnu organizacionu strukturu, tj. za kompanije sa centralizovanim sistemom odluivanja.

2.4.2. Mreni tip menadmenta

Menadment ovog tipa organizovan je na principu teniske mree. Osnovna karakteristika je decentralizacija procesa odluivanja i deligiranje ovlatenja na lanove upravnog odbora kao i na ostale nivoe organizacije. Vrh upravljake strukture gubi kljunu upravljaku ulogu i dobija manje vie simbolinu funkciju predstavljanja kompanije prema okruenju. Glavni nosioci vlasti u kompaniji su lanovi upravnog odbora, direktori odreenih sektora, oni svoju mo mogu da prenesu na nie upravljake nivoe. Informacije se umjesto jednosmjerno odozgo na dole kreu u svim pravcima i smjerovima. Primjeren je divizionalnoj organizacionoj strukturi, ali moe i funkcionalna organizacijska struktura koja tei decentralizaciji.

15

2.4.3. Menadment tipa paukova mrea

Ovo je gotovo potpuno decentralizovani menadment. Hijerarhije nema u smislu subordinacije. Centar mree predstavlja vrh kompanije koji ima uglavnom koordinirajuu funkciju. On se kao i sve menaderske funkcije nalazi u istoj horizontalnoj ravni. Protok informacija je slobodan u svim pravcima i smjerovima a odluke se donose zajedniki. Primjenjuje se u matrinoj organizacionoj strukturi ali moe i u divizionalnoj.

2.4.4. Klaster (cluster) tip menadmenta

Ovo je skoro potpuno decentralizovan tip menadmenta. Mo odluivanja ravnomjerno je rasporeena na sve nivoe menadmenta. Protok informacijama je u svim pravcima i smjerovima. Nain donoenja odluka je konsultativni a odgovornost zajednika. Ovaj tip menadmenta je izrazito fleksibilan i adaptivan. Pogodan je za male i srednje kompanije koje ele brzo da reaguju u promjenjivom turbulentnom okruenju.

16

ZAKLJUAK

Osnovni zadatak rukovodilaca u svakom preduzeu je da poveaju kvalitet preduzea, poboljaju njegovu vitalnost i, pored toga to e obezbijediti preivljavanje, duni su da preduzeu omogue prosperitet u budunosti. Pomou planiranja i putem komunikacije sa okruenjem, njihov zadatak je da dovedu preduzee ka izabranim ciljevima. Danas se promijenio koncept poslovanja i svaka industrijska grana, pa i svako preduzee izloeno je meunarodnoj specijalizaciji i meunarodnoj konkurenciji, pa ak i oni koji proizvode za domae trite ne mogu vie da se ponaaju na stari nain, zanemarujui deavanja u svijetu i ne pridajui znaaja buduim zahtjevima. Dananja preduzea moraju da imaju svjetske kriterijume i standarde u poslovanju, dobar kvalitet, visok nivo produktivnosti i povoljne cijene, dobru konkurentsku poziciju, moraju biti meu prvima i najboljima, to ne mogu da ostvare ako se pridravaju klasinih formi ponaanja i poslovanja. Internacionalizacija, tehniki progres, razvoj informatike trai od preduzea blagovremene odgovore i prave akcije, a menadere stavlja pred sve vee izazove i zadatke. Menadment preduzea ne moe biti samo preokupiran operativnim problemima sadanjosti i njihovim rjeavanjem na osnovu steenog iskustva, a da u drugi plan stavlja vitalna strategijska pitanja. Danas se trae novi pristupi u rijeavanju postojeih i novih problema. Od menadera se trai razumijevanje budunosti, novih naina konkurencije, blagovremena spoznaja mogunosti i njihovo efikasno koritenje. Njihova uloga je da izvre strategijski izbor i da dosljedno sprovode strategijski pravac. Od njih se zahtijeva da stvore i iskoriste prednost preduzea i da obezbijede istom tom preduzeu mjesto u budunosti. Vie nije dovoljno biti samo dovoljno dobar da bi se opstalo u sloenim i dinaminim vremenima, ve preduzee mora biti meu najboljima, ako eli da obezbijedi svoju egzistenciju. Menaderi su duni da u sve teim uslovima privreivanja dovedu preduzee do eljenog stanja koje postaje stvarnost pomou dobre strategije.

17

INTERNET IZVORI ;
1. http://www.poslovanja.com/ 2. http://www.link-elearning.com/ 3. http://www.ekof.bg.ac.rs/ 4. http://www.akademac.info/ 5. http://www.knowledge-banks.org/

18