France Preern (1800-1849) France Preeren (slv. France Preeren, 3. decembar 1800. - 8. februar 1849.) bio je slovenaki knjievnik.

Preeren je roen 1800. god. u selu Vrbi, u tadanjoj Austriji. Osnovnu kolu je zavrio blizu svog rodnog mesta, a gimnaziju u Ljubljani. Prava je uio u Beu, ivei oskudno. Radio je uporedo kao nastavnik u jednom vaspitnom zavodu za plemike sinove, a kada je izgubio to mesto, jer se ogreio o stroge religiozne nazore te kole, bio je domai uitelj. Po zavrenim studijama Preeren se vratio u Ljubljanu kao doktor prava. U poetku je sluio besplatno kao mlad inovnik u dravnoj administraciji, potom je dao ostavku i radio kao advokatski pripravnik u Ljubljani. Kasnije je poloio i advokatski ispit, ali se njegove materijalne prilike ni tada nisu poboljale. Sudbina nikada nije bila naklonjena ovome velikom pesniku: iveo je u bedi do kraja ivota. Napaen i razoaran, umro je 1849. godine u Kranju. Preeren je u ivotu imao jednog velikog prijatelja. To je Matija op, njegov drug iz detinjstva. op je bio slobodouman i napredan duh, veoma uen. On prvi otvoreno i smelo ustaje protiv nazadnih i starinskih shvatanja o knjievnosti, i svojim talentom i velikim znanjem brani narodni jezik i narodnu poeziju. Pored ostalih, on je sa Preernom krenuo pesniki almanah Kranjska belica" , u kojoj je Preeren objavio svoje prve pesme. Nazadni klerikalni i austrofilski duhovi bunili su se protiv opovih ideja i protiv Preernove erotine poezije, ali je omladina bila uz opa i Preerna. op je u Preernu video velikog pesnika, zato ga je branio i potsticao na stvaranje; Preeren je opet u njemu naao svoga uitelja i druga u borbi. opova smrt je za njega bila veliki udar. On mu posveuje spev Krst pri Savici (Krtenje kod Savice) i elegiju u spomen Matije opa. Pored ovoga velikog prijatelja, Preeren je imao i jednu veliku ljubav, dostojnu pomena zbog pesama koje je inspirisala pesniku. Kao Petrarka Lauri, tako je i Preeren ispevao Sonetni Venec (Sonetni Venac) svojoj dragoj. Svaki novi sonet poinje poslednjim stihom prethodnog. Tih etrnaest stihova koji se ponavljaju ine poslednji, petnaesti sonet magistrale. Slova kojima poinju stihovi magistrala daju ime njegove drage: Primicovi Juliji. Tu konvencionalnu i virtuoznu tehniku soneta Preeren je majstorski savladao i njome izrazio svoju setnu i bolnu ljubav ujedno sa snanim i plemenitim rodoljubljem. To su najlepe ljubavne pesme u slovenakoj knjievnosti, pune topline, nenosti i otmene sete. Krtenje kod Savice" je romantini ep, sa predmetom iz najstarije slovenake istorije. Tu je opevana ljubav poslednjeg mnogoboca rtomira prema lepoj hrianki Bogumili. Pod njenim uticajem rtomir se pokrtava, ali se Bogumila ne udaje za njega, ve i dalje ivi u verskom zanosu i u nadi da e ce na onom svetu sastati sa rtomirom, koji se, razoaran u ljubavi, i sam odaje sav veri. Vodnik je pisao pesme u narodnom duhu i na narodnom jeziku, ali je to vie pouna i dobronamerna poezija, odve jednostavna i pesnikim oblikom i sadrajem. Zato se Preeren smatra kao tvorac prave nacionalne poezije. On je stvorio nov pesniki jezik iz elemenata

slovenakog narodnog govora i narodne pesme slovenake i bio prinuen da stvori sasvim novu versifikaciju. Novi metriki oblici koje je Preeren stvorio toliko su savreni i melodini, da je do danas ostao nenadmaan i s pravom nazvan najveim slovenakim pesnikom. Njegova snaga u izrazu, sklad u kompoziciji, ritam koji odgovara osnovnom pesnikovu raspoloenju izviru iz njegove velike i bogate pesnike due. Kod njega je, kao kod svih velikih pesnika, lepota izraza jednaka snazi oseanja. Iz svih njegovih pesama izbija dah iskrenosti, topline i jednostavnosti. To je poezija bolna i melanholina. Njegov pesimizam nije knjika moda i nameten stav prema ivotu, ve spontan izraz due. Moda je najbolja njegova pesma onaj sonet o nesrenoj sudbini O, Vrba", u kome ali to nije ostao u oinskom domu pored jednog vernog srca" i s verom u Boga, daleko od sumnjive ljudske mudrosti i bolne strasti. Preeren je pisao i satirine pesme, i to su prve satirine pesme u slovenakoj poeziji. One su pune duha i ironije, umerene i diskretne. U njima ismeva lani moral, knjievne cenzore i ljude koji slue tuinu. Preernova je zasluga za slovenaku poeziju ogromna. Bez prethodnika i uzora, iako je u koli uio na tuem jeziku, on stvara savren umetniki izraaj iz elemenata narodnog govora, liriku koja je sadrajno znaila pobedu subjektivne i svetovne poezije u slovenakoj knjievnosti.

Sonet je pjesnika forma talijanskog porijekla, sastavljena od etrnaest stihova( jedanaesterakih, dvanaesterakih, osmerakih ili drugaijih) koji su u osnovnom obliku podijeljeni u dva katrena i dvije tercine ili terceta. Naziv sonet potjee od talijanskog sonetto za koji se pretpostavlja da je nastao odrijei su ono (hrv. Glas , zvuk ) kao njezina umanjenica,ili da je posuenica iz provansalskog gdje je oznaavala neku vrstu pjesme.Prvi se teorijski spisi o sonetu kao pjesnikom obliku javljaju 1332.godine, odnosno stotinjak godina nakon nastanka soneta. Autor tog prvog teorijskog spisa (Summa artis rithimici vulgaris dictaminis), kojipredstavlja svojevrsni zahtjev za klasifikacijom tipova soneta, jest Antonio da Tempo.U njemu on nabraja ak esnaest vrsta soneta ( sonnetus simplex, duplex, dimidiatus, caudatus, continuus,incatenatus, duodenarius, repetitus, retrogradus, semilitteratus, metricus, bilinguis, mutus, septenarius,communis, retornellatus). Najpoznatija su tri tipa soneta: talijanski ili Petrarkin,francuski ili Ronsardov te engleski ili Shakespeareov sonet. U hrvatskoj knjievnosti kao majstor soneta istie se Sonetni vijenac Soneti se mogu slagati u nizove i tada je rije o sonetnom vijencu, koji se na talijanskom naziva jo i corona di sonetti (hrv. krunica soneta). Sastoji se od petnaest soneta, a posljednji sezove magistrale ili majstorski sonet. Majstorski se sonet sastoji od poetnih stihova preostalih etrnaestsoneta.Prva slova stihova u majstorskom sonetu, itana odozgo prema dolje, esto tvore akrostih,koji obino kazuje ime osobe kojoj je sonetni vijenac posveen.Rime kod majstorskog soneta mogu, umjesto odozgo, zapoinjati odozdo, i to tako to prvi od etrnaestsoneta poinje posljednjim stihom majstorskog soneta, a zavrava pretposljednjim; drugi sonetzapoinje pretposljednjim stihom majstorskog soneta, a zavrava se treim od kraja,

itd. Stoga je vanoda rima u majstorskom sonetu, u oba navedena sluaja bude alternirajua, jer bi se inae u oktetima isestetima soneta u vijencu pojavile iste rime, to bi proturjeilo osnovnom zakonu soneta, da su u ovadva dijela zastupljene razliite rime.