DIJELOVI CVIJETA

Cvijet
Izvor: Wikipedija

Cvijet suncokreta oprauje pela Cvijet (lat. flos), preobraeni je dio izdanka, koji nosi rasplodne organe biljaka i ima organe za primamljivanje kukaca, radi opraivanja.

Sadraj

1 Sastavni dijelovi cvijeta 2 Spol cvijeta 3 Cvijet kritosjemenjaa 4 Cvijet golosjemenjaa

Sastavni dijelovi cvijeta [uredi]

Cvjetite - (lat. receptaculum), nosi na sebi ostale dijelove cvijeta, moe biti unjasto proireno, ploasto proireno ili vrasto udubljeno Ocvijee - (lat. perianthium), sastoji se od ake s lapovima i vjenia s laticama Pranici - (lat. andreceum), preobraeni su mikrosporofili, sastoje se od pranike niti (filamenta), koji na svom vrhu nosi dvije antere ili polenovnice, antere su na filament privrene pomou veze ili konektiva Tuak - (lat. gyneceum), moe biti samo jedan ili ih ima vie, sastavni dijelovi su: plodnica, vrat i njuka tuka

Pranici i tuak tulipana

Spol cvijeta [uredi]

Cvijet koji sadri sve navedene dijelove je dvospolan i ima jasno istaknut vjeni za primamljivanje kukaca pa se opraivanje dvospolnih cvjetova vri pomou kukaca. Mnogi cvjetovi kritosjemjenjaa, koje su bile u nepovoljnim uvjetima za opraivanje kukcima, izgubili su vjeni i postali su jednospolni cvjetovi, to sprijeava samooplodnju. Svi cvjetovi golosjemenjaa su jednospolni.

Cvijet kritosjemenjaa [uredi]

Svojim organima za primamljivanje kukaca aktivno pridonosi uspjehu oplodnje i ne preputa mikrospore sluaju u procesu opraivanja. to vie pojedini su se cvjetovi, prilagodili tono odreenim vrstama kukaca i privlae ih bojom, mirisom ili oblikom.

Cvijet golosjemenjaa [uredi]

Nerazvijeni eer japanskoga aria

Uvijek su jednospolni, preteno sitni, jednostavno graeni bez ocvijea. enski cvjetovi mnogih etinjaa smjeteni su u gornjem dijelu kronje, a muki vie u donjem dijelu. Muki cvjetovi su u obliku resa i eera, dok enski imaju oblik eera. Rasplodni organi golosjemenjaa jo ne sudjeluju aktivno u procesu opraivanja, ve mikrospore oslobaaju u slobodnu prirodu pa je pronalaenje i sastajanje mikrospora sa enskim rasplodnim organima rijetko. Da se taj nedostatak nadoknadi, proizvode se mikrospore u vrlo velikim koliinama, to je znatno rasipanje vrlo kvalitetnoga materijala. Zbog toga, rasplodni organi golosjemenjaa nisu dostigli organizaciju, koju ima cvijet. Dobavljeno iz "http://hr.wikipedia.org/wiki/Cvijet" Kategorija: Botanika

Odgovori na postavljena pitanja - Biologija

www.biol.pmf.hr/e-skola 401. Ako mi moete rei neto o maslaku i o njegovoj transformaciji iz utog u pahuljasti oblik. Maslaak je jedna svima poznata biljka koja se udomaila u vrtovima i parkovima, a esto je viamo kako raste uz rubove prometnica bez gotovo imalo tla. Treba napomenuti da u ovome rodu (Taraxacum) nalazimo velik broj vrsta koje se teko razlikuju, ali najei i najprepoznatljiviji je ljekoviti maslaak (Taraxacum officinale Weber). Rod pripada porodici glavoika jezinjaa u kojoj nalazimo biljke glaviastih cvatova sastavljenih od mnotva malih jeziastih cvjetova (slika 1.).

Slika 1. Glaviasti uti cvat sastoji se od mnotva cvjetia ijih je 5 latica sraslo u 'jeziac' koji zavrava s 5 'zubaca' Na pojedinom cvijetu mogu se uoiti glavni dijelovi (slika 2.): vjeni u obliku jezica nastao je spajanjem 5 latica (na vrhu vjenia dobro se vidi 5 zubaca - zavretka latica); aka (inae je ine lapovi) modificirana je u niz dugih bijelih dlaka, tzv. papus; pranici su djelomino srasli u cijev kroz koju se provlai vrat tuka. Tuak zavrava dvokrpastom njukom, a u dnu itavog cvijeta nalazi se podrasla plodnica koja e se nakon oplodnje pretvoriti u plod - roku (slika 3.). Vjeni (latice), pranici i tuak ute su boje pa se tako doima i itav cvat. Iupa li se koji cvijet iz glavice, boljim promatranjem na njemu se mogu uoiti srebrnkasto bijele dlake papusa (u biti su bezbojne, ali se zbog refleksije svjetlosnih zraka ine bijelima).

Slika 2. Pojedinani cvijet sastoji se od plodnice, ake (papusa), pranika, tuka i vjeniia (latice) Nakon oplodnje polako propadaju i sue se dijelovi cvijeta ute boje, a roka i papus rastu. Naposljetku 'bijelu kuglu' ini niz malih 'padobrana' koji se sastoje od pojedinanog ploda (roka) i pripadajueg papusa (preobraena aka) (slika 3.) Papus se sastoji od niza finih, tankih dlaica koje su iznimno lagane i imaju veliku povrinu. To je prilagodba na irenje sjemenaka pomou vjetra (anemohorija). Zahvaene vjetrom, sjemenke mogu prei desetke kilometara pa se na taj nain vrsta brzo iri i osvaja nova stanita.

Slika 3. Bijelu 'kuglu' ini mnotvo papusa s privrenim sjemenkama

Vanja Stamenkovi struni suradnik u Botanikom vrtu Prirodoslovno-matematiki fakultet, Zagreb Cvet

Iz projekta
Skoi na: navigacija, pretraga

Cvet predstavlja kratak izdanak sa ogranienim rastom, sa listovima specifino izmenjenim funkcijom. Osnovna funkcija cveta je seksualna reprodukcija biljke. Cvetovi su karakteristini samo za biljke cvetnice. Uporednomorfoloka ispitivanja su pokazala da se prvobitni cvet moe filogenetski izvesti iz sporofilnih cvasti paprati. Pranici i karpele, kao delovi cveta sa najvaijom ulogom, su homologi mikrosporofilima i makrosporofilima. Kod primitivnih skrivenosemenica (magnolija) jo uvek se moe nai izduena cvetna osa na kojoj su sporofili (pranici i karpele) spiralno rasporeeni, to podsea na primitivno stanje kod golosemenica. Na progresivnijem stupnju se javlja skraivanje sporofilne ose, smanjuje se broj sporofila i formira se kompletan cvetni omota (perijant).

Sadraj

1 Graa cveta

2 Morfologija cveta o 2.1 Cvetni omota o 2.2 Fertilni cvetni listii 3 Dvojno oploenje cvetnica 4 Cvet kao ukrasni predmet 5 Vidi jo 6 Literatura 7 Spoljanje veze

Graa cveta [uredi]

Na potpuno razvijenom cvetu razlikujemo cvetnu osu, na ijem se vrnom delu nalaze skraene internodije koje nose gusto zbijene cvetne listie. Terminalni deo cvetne ose koji nosi cvetne listie naziva se cvetna loa (receptakulum) a ostali deo cvetne ose naziva se cvetna drka. Kada ne postoji cvetna drka cvet nazivamo sedeim. Cvetni listii mogu biti sterilni i fertilni. Sterilni grade cvetni omota, u njih ubrajamo aine i krunine listie. Fertilni su pranici i karpele.

Morfologija cveta [uredi]

1-slobodni krunini listii; 2- tuak; 3- pranici

simpetalan cvet

aktinomorfan cvet

zigomorfan cvet Kod veine biljaka cvetovi se nalaze na kraoj ili duoj cvetnoj drci. Cvetna drka se pri vrhu proiruje u cvetnu lou, koja moe biti ravna, ispupena ili udubljena. Cvetovi sa veoma kratkom cvetnom drkom ili oni bez nje su sedei cvetovi. Za cvetnu lou privreni su delovi cveta:

aica (calix), krunica (corolla), pranici i tuak (tukovi).

Cvetni omota [uredi]

aini i krunini listii zajedno ine cvetni omota (perijant). Perijant moe biti:

perigon, kod koga su svi delovi jednaki (pr. kod lale gde su aini listii isti kao krunini) ili da se krunica jasno razlikuje od aice.

Postoje i cvetovi koji su bez perijanta pa se nazivaju goli cvetovi. Listii aice se uoavaju jo dok je cvet u obliku pupoljka. Oni tite unutranje nene delove cveta. Obino su vrsti, zeleni sa debelim slojem voska i kutikule na povrini. Pored zatitne oni mogu imati i druge funkcije kao to su: 1. raznoenje plodova, kao npr. to kod maslaka obrazuju veliki broj dlaica pomou kojih plodovi lebde u vazduhu i vetar ih nosi; 2. mogu da vre fotosintezu; 3. kod cvetova koji nemaju krunine listie oni preuzimaju njihovu ulogu (npr. kod kukureka) i tada su jarko obojeni. Kod veine biljaka krunini listii su krupniji od ainih i ivo su obojeni. Svojom bojom i mirisom oni primamaljuju insekte. Cvetovi koji se oprauju vetrom imaju neuglednu i zakrljalu krunicu. Krunini listii mogu biti:

slobodni, pa se takav cvet naziva horipetalan, srasli meusobno, a cvet je simpetalan.

U zavisnosti od toga koliko se ravni simetrije moe postaviti kroz sredinu cveta, mogu se razlikovati:

aktinomorfni i zigomorfni cvetovi.

Kroz sredite aktinomorfnog cveta mogue je postaviti bezbroj ravni simetrije, dok je zigomorfan samo sa jednom ravni simetrije. Krunini listii umesto hlorofila, uobiajenog lisnog pigmenta, sadre neke druge pigmente kao to su karotenoidi od kojih potie njihova jarka boja.

Fertilni cvetni listii [uredi]

1- antera; 2- filamentum; 3- krunini listi

1- pranici; 2- tuak Svaka vrsta biljke ima cvetove prilino strogo odreenih osobina, kao to su veliina, oblik, boja i raspored listia, to omoguuje polinatoru da prepozna vrstu koju treba da oprai. To je veoma vano jer e do oploenja doi samo ako polen jednog cveta doe na ig tuka cveta iste vrste. Pranici su delovi cveta u kojima se obrazuje polenov prah (polenova zrna). Skup svih pranika jednog cveta naziva se andreceum. Cvetovi koji nemaju pranike su jednopolni enski cvetovi, a oni koji imaju samo pranike su jednopolni muki cvetovi.

Pranik se sastoji od:

pranikog konca (filamentum) i pranice (antera).

Praniki konac na vrhu nosi pranicu. Pranica se sastoji od dve poluantere (thecae), koje su meusobno razdvojene tkivom, spojnicom (konektiv). Svaka teka ima po dve polenove kesice, u kojima se stvara polen. Polenovo zrno nastaje prvo mejotikim, a zatim i mitotikim deobama pa se kao rezultat toga stvara polenovo zrno koje ima dve elije: vegetativnu i generativnu. Zid polenovog zrna ima dva sloja intinu (unutranji) i egzinu (spoljanji). Na egzini se nalaze razliite skulpture koje su specifine za svaku vrstu biljaka. Polen se oslobaa pucanjem zida antera, kao prah, svako zrno ispada posebno. Tuak je izgraen od oplodnih listia koji su meusobno srasli, tako da u unutranjosti zatvaraju upljinu. U toj upljini, kao u vlanoj komori, nalaze se semeni zameci. Funkcija tuka je da zatiti semene zametke od isuivanja, to je , izmeu ostalog, omoguilo skrivenosemenicama da ive u sunim predelima. Kod veine biljaka, na tuku se razlikuju tri dela:

ig (cvet), stubi (cvet) i plodnik.

ig je na vrhu tuka i esto je hrapav i lepljiv pa se za njega lako lepe polenova zrna. Na igu polenova zrna dobijaju podsticaj da klijaju u polenovu cev. ig se nanie suava u stubi kroz koji prolazi polenova cev na putu do plodnika. Stubi postavlja ig u najpovoljniji poloaj. Plodnik je donji, proireni deo tuka u kome su smeteni semeni zameci. Tuak je izgraen od jednog ili vie oplodnih listia (karpeli). Oplodni listii stvaraju i tite semene zametke. Skup svih oplodnih listia u jednom cvetu naziva se gineceum (gynoeceum). Prema broju oplodnih listia koji grade cvet razlikuju se dve osnovne vrste cvetova *monokarpni i

polikarpni.

U zavisnosti od poloaja plodnika prema ostalim delovima cveta, razlikuju se:

natcvetni, sretcvetni i potcvetni plodnik.

Natcvetni plodnik je kada su drugi delovi cveta privreni ispod njega. Sretcvetan plodnik opkoljava izdubljena cvetna loa koja ne srasta sa zidom plodnika. Potcvetan plodnik je opkoljen izdubljenom cvetnom loom koja srasta sa njime, tako da su ostali cvetni delovi privreni iznad plodnika.

Dvojno oploenje cvetnica [uredi]

Semeni zametak se razvija u plodniku i iz njega posle oploenja nastaje seme. Deo plodnika za koga je privren (jedan ili vie) semeni zametak naziva se placenta. Sastoji se od nucelusa (unutranji deo) i jedan ili dva omotaa (integumenti) koji ga obavijaju. Integumenti ne zatvaraju potpuno nucelus, ve na vrhu ostaje otvor mikropila. U nucelusu se obrazuje embrionova kesica. Iz nucelusa se izdvoji jedna elija, koja se deli mejozom dajui haploidne elije. Jedro jedne od tih elija se dalje tri puta mitotiki deli ime nastane 8 jedara. Jedra se grupiu tako da se na krajevima nalaze po tri, a u sredini su dva jedra. Oko jadara se obrazuju elijski zidovi tako da nastane 7 elija (jedna, ona u centru, je sa dva jedra). Tri elije na jednom kraju embrionove kesice su antipode, tri na drugom grade jajni aparat (jajna elija i dve sinergide), a u sredini je elija sa dva jedra nazvana centralna elija embrionove kesice. Polenova zrna na razliite naine dospevaju na ig tuka i to predtsvalja opraivanje . Tu prvo upijaju vodu, a zatim lue proteine koji slue za prepoznavanje vrste (ti proteini izazivaju alergijske reakcije kod ljudi - polenska kijavica). Ukoliko se polen nae na cvetu druge vrste, tada on ne klija. Polenovo zrno zatim klija u polenovu cev koja prodire kroz stubi tuka ka plodniku. Za to vreme se generativna elija podeli na dve spermatine elije. Polenova cev prolazi kroz mikropilu semenog zametka i spermatine elije se oslobaaju u embrionovoj kesici. Jedna spermatina elija se spoji sa jajnom elijom dajui zigot, a druga sa centralnom elijom. Tako, nastaju diploidan zigot (2n) i triploidna elija (3n), koja je posledica spajanja centralne elije (2n) i spermatine elije (n). Deobom te triploidne elije nastaje endosperm, hranljivo tkivo za ishranu klice (embriona).

Cvet kao ukrasni predmet [uredi]

Vazna sa cveem Cvee se danas koristi doslovno na svakom mestu gde se eli postii lepa atmosfera, u kui, dvoritu, uslunim objektima, poslovnim prostorima i svugde gde ovek boravi i eli uivati u lepom prizoru kojeg cvee daje. Odreene vrste cvea, meutim, zahtevaju naroitu panju pri odravanju jer postoji opasnost da se zbog neodgovarajuih uslova cvee osui i ugine. Potrebne su razne vetine pri ureivanju cvea da bi ono izgledalo najlepe mogue. To ukljuuje odabir cvea koje se slae jedno sa drugim (na osnovu osnovnih pravila dizajna i

sopstvenog ukusa i instinkta), vetinu seenja i slaganja cvea, ukoliko ga formiramo u bukete, tako da ostane svee to je due mogue, itd. Moda igra veliku ulogu u ovoj umetnosti - ono to se nekad smatra lepim, moe da se promeni vrlo brzo.

Plod
Iz projekta
Skoi na: navigacija, pretraga

Plod je reproduktivni biljni organ koji se posle oploenja obrazuje iz plodnika. Smatra se preobraenim plodnikom koji u unutranjosti zatvara seme (plod je prisutan samo kod skrivenosemenica). Posle oploenja dolazi do promena u zidu plodnika on razrasta i obrazuje zid ploda, perikarp (oplodnica). Delovi perikarpa su:

egzokarp (spoljanji omota), endokarp (unutranji omota) i mezokarp, koji se nalazi izmeu njih.

Poto plodnik nastaje od listova, pod mikroskopom se lako uoava da egzokarp potie od epidermisa nalija, endokarp od epidermisa lica, a mezokarp od mezofila lista.

Sadraj
[] 1 Podela plodova o 1.1 Prosti plodovi 2 Literatura

3 Spoljanje veze

Podela plodova [uredi]

podela plodova

A) PRO

STI

PLODOVI

B) SLOENI PLODOVI

ZBIRNI PLODOVI

1.pucajui

2.nepuca

jui

dud

jagoda

mahuna a) suni b) soni smokva kupina

meak oraica bobica malina

kotunica ljuska krupa rua

ljuica ahenija

pomum

ahura izokarpijum

ahura

merikarpijum

Plodovi se dele na:

proste, sloene i posebnu vrstu zbirne plodove.

Prosti plodovi nastaju od tukova jednog cveta, a sloeni nastaju od cvasti. Zbirni plodovi nastaju od cveta koji ima mnogo tukova, pri emu se od svakog tuka obrazuje poseban plodi. Plodii ne opadaju svaki za sebe, ve su povezani nekim delom cveta. Takvi su plodovi jagode, maline, kupine. Kod jagode sitne plodie povezuje razrasla cvetna loa koja je sona i jestiva.

Prosti plodovi [uredi]

Prosti plodovi, u zavisnosti od toga kako se seme oslobaa iz ploda da li oplodnica puca ili se seme oslobaa truljenjem oplodnice, mogu biti:

pucajui i nepucajui.

Pucajui plodovi su :

meak, koji puca po jednom avu (kod boura, kukureka, ljutia); mahuna, koji puca na dve polovine du ava i glavnog nerva (kod graka, pasulja); ljuska i ljuica,ljuska puca na dva dela pri emu se odvaja sredinja pregrada na kojoj su semena; ljuica se od ljuske razlikuje samo po tome to su joj duina i irina iste (kod eboja, kupusa); ahura, koja se otvara na vie naina : o po avovima (tatula), mrazovac - na slici o porama (mak), bulka - na slici. o poklopcem (bunika) .

Nepucajui plodovi mogu biti:

suni i soni.

Suni nepucajui plodovi imaju suvu oplodnicu i iz njih se seme oslobaa truljenjem oplodnice. Njima pripada:

oraica koja moe biti: o sa tvrdom, odrvenelom oplodnicom (lenik, ir), o sa dlaicama za raznoenje vetrom (maslaak),

sa izratajima u vidu kukica kojim se zakainju npr. za krzno ivotinje itd. ahenija i krupa kao posebni oblici oraice; kod krupe je seme sraslo sa plodom (kukuruz, penica), dok kod ahenije nema tog srastanja (suncokret). izokarpijum se sastoji iz dve srasle oraice, nastale od dva oplodna listia (karpela), koje se posle sazrevanja odvajaju cepanjem (kod mrkve, kukute, kima i dr.); merikarpijum takoe nastaje od dva oplodna listia, ali se kad sazri cepa na etiri oraice.
o

Soni nepucajui plodovi imaju mesnatu oplodnicu, a semena se oslobaaju njenim truljenjem. U sone plodove spadaju:

kotunica i bobica.

Kod kotunice jedan deo oplodnice je soan, jestiv, dok je drugi odrveneo (kotica) i u njemu se nalazi seme. Plod kotunice imaju moda najpoznatije meu biljkama:

ljiva breskva kajsija trenja vinja orah - na slici.

Poseban oblik kotunice je plod pomum, prisutan kod:

jabuke - na slici, kruke i dunje.

Pomum se obrazuje srastanjem dobro razvijene cvetne loe i samog ploda. Endokarp pomuma je jako vrst i gradi kuice u kojima su semena. Bobica je plod kod koga su sva tri sloja oplodnice sona i imaju ga:

groe - na slici, tikva, paradajz, ribizla i dr.

Sloeni plodovi nastaju od cvasti, ali ne opadaju svaki za sebe, nego su meusobno povezani nekim od delova cvasti. Tako npr. kod smokve je razraslo vreteno cvasti koje se uvlai unutra i nosi mnogobrojne oraice. Kod duda oraice povezuje razraslo vreteno i meusobno srasli, soni cvetni listii.