Kshilli i Agrobiznesit Shqiptar

Botim i Kshillit t Agrobiznesit Shqiptar

Agrobiznesi
E prdyjavshme e pavarur Viti i shtat i botimit Nr. 70 13 prill - 26 prill 2007 mimi 20 lek
Tel/ Fax: 229445 www.kash.org.al
Me 5 Prill 2007 u mbyllen aktivitetet e projektit per informimin e fermereve mbi gripin e shpendeve qe u menaxhua nga Keshilli i Agrobiznesit Shqiptar (KASH). Ne takimin e promovimit te rezultatave te zbatimit te ketij projekti qe u zhvilllua ne hotel Tirana moren pjese rreth 120 anetare te shoqatave te agrobiznesit, fermere, specialiste te veterinarise, drejtues te depertamenteve te bujqesise dhe ushqimit ne qarqet e Tiranes dhe Durresit etj. Ne kete takim mori pjese edhe Ministri i Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatorit z. Jemin Gjana, perfaqesues te USAID dhe UNICEF etj.

KASH - USAID - UNICEF

PRFUNDOJNE ME SUKSES AKTIVITETET E PROJEKTIT PR GRIPIN E SHPENDVE

GRIPI I SHPENDEVE

- Mbi veprimtarine katr mujore t KASH-it pr informimin publik t rrezikut nga gripi i shpendve -

Aspekte organizative dhe teknike pr gripin e shpendve

(Vijon nga numri i kaluar)

Komponent shume i rendesishem per marrjen e masave te vecanta ne nje situate te emergjences shendetesore nga gripi i shpendeve sipas juridiksionit, jane pushteti vendor dhe media. Puna e strukturave veterinare, shendetesore, mjedisore dhe atyre policore do te jene te efekteshme me mbeshtetjen totale organizative te pushtetit vendor dhe ndikimin pozitiv te medias. Ne baze te Ligjit nr.9308, date 04.11.2004 Per Sherbimin dhe Inspektoratin Veterinar neni 25 pika 2, 3 dhe 4 eshte kryetari i pushtetit vendor (Bashki dhe Komune) qe ne rast shperthimi te Gripit te Shpendeve me Patogjenitet te Larte qe jo vetem mbeshtet fuqimisht strukturat veterinare por eshte ky Autoritet qe

4. AUTORITETI I PUSHTETIT VENDOR DHE MEDIA

Faqe 3

KASH - AGENDA

STATISTIKA

SI T PRBALLOJM SFIDN E INTEGRIMIT MIMET NE TREGJET E VENDIT DHE RAJONALE EUROPIAN Faqe 12
Ditn e Premte, dat 06.04.2007, ora 09.30, n ambientet e Drejtoris s Bujqsis s Qarkut Shkodr, Instituti Agenda, mbshtetur nga Fondacioni pr nj Shoqri t Hapur pr Shqiprin, SOROS, ne bashkepunim me Ministrin e Bujqesis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit dhe Keshillin ...

Lexoni Gazetn Agrobiznesi n Internet

www.kash.org.al

Vijon n faqen 2

KASH fton kompani, donator e organizata t huaja, institucione dhe projekte n fushn e bujqsis dhe industris agroprpunuese, t marrin pjes n Panairin m t madh t Agrobiznesit Shqiptar me mbshtetjen e veant t Ministrit t Bujqsis dhe Ushqimit.

Panair AGROBIZNES 2007

BUJQESI BIOLOGJIKE

Faqe 13

INTERVIST ME ULLIRIN
E. I. Mirdita o Ulli i nderuar! Se pari, dua te pyes se si tu drejtohem: me shoku, zoteri, madheri, apo thjeshte Ulli. ULLIRI: Per mua nuk ka rendesi se si

me therrisni, me teper me pelqen te me therrisni ne emrin tim, kjo eshte qindperqind e sakte. Ne fakt mua do te me pelqente te me therrisnin UILLIR, sepse me tingullon me emrin ILIR. ...

PORTRET

Faqe 5

NJ BASHKPUNTOR I ZELLSHM I SHKENCS AGRONOMIKE

Halil Canaj eshte modeli i ekspertit qe rezaton dije e perkushtim. Vitet e punes se tij kane gjurmuar ne hapesirat e Malesise se Madhe, por kjo nuk do te thote se ky ekspert eshte i njohur vetem ne kete krahine. Fale pasionit per punen kerkimore e shkencore...

21 - 24 Shtator 2007
Qendra Ndrkombtare e Kulturs Arbnori dhe Pallati i Kongreseve
(Shihni n faqen 15) Kontaktoni n zyrat e KASH-it: Adresa: Rr. Mine Peza, Pall. 87/3, Hyrja 1, Kati 1 Tel./Fax: 003554229445; E-mail: info@kash.org.al

AGROMETEOROLOGJI
Kjo periudh n trsi do t karakterizohet me kushte optimale nga pikpamja agrometeorologjike. Nuk priten ngrica dhe

Faqe 7

BULETINI AGROMETEOROLOGJIK

mundsia e rishfaqjes s tyre duket pothuajse e pamundur. Niveli i lagshtis s toks do t vijoj t ruhet i pandryshuar.... Faqe 7

Vazhdon fushata e abonimeve n t prdyjavshmen Agrobiznesi, organ i Kshillit t Agrobiznesit Shqiptar. Ajo gjendet n t gjitha pikat e shitjes s gazetave, n kryeqytet dhe n rrethe. Abonimi bn q gazeta Agrobiznesi tju ofroj direkt n shtpin, qendrn e puns apo zyrn tuaj, n do cep t Shqipris, t rejat q ju interesojn nga fusha e bujqsis, pyjeve, peshkimit, agrobiznesit, import-eksportit, projekteve t huaja, subvencioneve, etj. Pajtimi mund t kryhet pran sporteleve t filialit t Posts Tiran dhe filialeve t Posts n do rreth. Ato mund t kryhen edhe pran zyrave t KASH. Ne ua sjellim gazetn n do komun, m lir se mimi i tregut n Tiran! Tarifat jan si m posht: Zgjidhni rrugn m t leht pr marrjen e informacionit q ju intereson, m t sigurt dhe m t lir!

ABONOHUNI!

12 - mujore 1000 lek

Agrobiznesi

13 prill - 26 prill 2007

GRIPI I SHPENDEVE

(Vijon nga faqja 1)

Aspekte organizative dhe teknike pr gripin e shpendve

Materjal prmbylls pr programin sensibilizues t KASH lidhur me kontrollin dhe parandalimin e gripit t shpendve me patogjenitet t lart
aret e larte lokale. Prandaj ne nje rast emergjence te tille caktohet nje person i afert me Autoritetin zyrtar me te larte ne vater, per te komunikuar me median dhe publikun i cili synon kalimin e mesazheve ne menyre efikase duke evituar panikun dhe konfuzionin qe mund te ndodhe dhe njekohesisht krijon kushte optimale ekipit te emergjences ne vater per pune efikase dhe kualitative. Media dhe zyrtaret e larte ne nje emergjence te gripit te shpendeve kane mundesine reale qe nepermjet besimit, transparences dhe autoritetit te minimizojne panikun nga ana e publikut, te ngjallin besim dhe te ndergjegjesojne individet aktore ne pune e siper per kontrollin e situates dhe minimizimin e do rreziku. dhe dezinfektantet disponibel, keto te dokumentuara. Ne komplekse te disiplinohet hyrja duke ndryshuar komplet mentalitetin tone anashkalus e nenvleresus te situatave. Nepermjet protokolleve te Inspektimit duhet detyruar pronari per garderobe te vecante, veshje mbrojtese tip kunder infeksionit te G.Sh., te mbahen materjale si thase plastike, doreza, sasi te mjaftushem dezinfektante te miratuar, menyra e eleminimit te mbeturinave dhe shpendeve te demtuar dhe therur deri ne instalimin e detyruar te incineratorve (fura djegese). Gjithcka e dokumentuar dhe me detyra e afate te percaktuara. Ne do zone veterinare te kemi minimalisht 5 - 6 pale veshje mbrojtese disa Kite laboratori Diagnostikuse fushore, cizme, dezinfektante, pompa denzifektuse, thase plastike, bokse ftohese, ambalazh i sigurte, per intervenim ne urgjence. Veterineri i Laboratorit qe do jete ne kontaktin e pare te nje rasti te dyshuar te kete siguruar: kontenier rezistent ndaj ujit, kontenier termik per mbledhjen e kampioneve, disa doreza latex, 5 thase plastike autoklave, 5 thase plastike te zinj plehrash, solucione dezinfektant, pompe e vogel dezinfektimi, 10 12 Kite te mjaftushme per analizen 3-4 minutshe ne vater. Mbledhja e kampioneve patologjike ne rast dyshimi realizohet duke marre: te pakten 5 zogj te ngordhur per ekzaminim post mortem, kampione nga trakeja dhe mushkrija te pakten ne 5 krere shpende te demtuar, tampone nga kloaka dhe trakeja ne zogj te shendetshem si dhe nga shpendet e ujit, te pakten 10 kampione gjak (serum akut) Kampionet paketohen ne konteniere qe nuk rjedhin, mbeshtillen te pakten ne 2 qese plastke, ndersa shpendet e dyshuar apo sakrifikuar transportohen me thase te vulosur, te gjithe materjalet cohen ne laboratorin e I.S.U.V me kuti polisteroli te dhoqeruara me akull kampionet shoqerohen me dokumentin baze te dhene nga I.S.U.V. (Flete Shoqerimi) shoferi qe con kampionin nuk duhet te ndaloje ne asnje vend, veterineri zyrtar, veterineri i laboratorit dhe inspektori i gripit te shpendeve dhe epidemiologjise mbushin formularin tip te hetimit epidemiologjik. Veterineri Zyrtar ne D.R.B.U.M.K. duhet te kete KITIN nr.1 te paisjeve si: 2 kostume me nje perdorim, 5 pale qese kepucesh, 2 pale doreza gome dhe 5 pale doreza plastike, kapuce nje perdorimsh dhe maske mbrojtese, 5 konteniere te parjedhshem, 5 thase plastike te padepertrushem dhe rezistente ndaj ujit, solucion dezinfektant aktiv, 1 pompe dezinfektimi, elektrik dore, 2 pale gershere, 100 shiringa 2.5 cc, 100 thase plastike te holle, 1 kontenier termik, 5 qese akulli, si dhe letra, stilolapsa dhe formulare epidemilogjie. Per te perballuar nje popullim te shpendeve ne nje vater te konfirmuar me I/ A duhen marre masa paraprake te kemi disponibel: Nje staf 4-5 vete te trajnuar specialiste veterinere qe jane pjese e grupit te emergjences. Nje njesi levizese dezinfektimi me te gjitha paisjet. Mjete ndricuse per naten. Mundesisht mjete transporti qe ti kemi disponibel. Materjale per eutanazine e shpendeve qe shkatrohen ne perputhje me direktiven 93/119 /BE duke parashikuar nje nga metodat e rekomanduara si tortikolis, elektronarkoze me uje, perdorim te gazrave mbytese si Dioksid karboni 17.5 kg per 1000 m3, monoksid carboni 8 kg per m3, Alfa cloraze me ushqim 2 6 %, e tjera. Keto ishin disa probleme qe duheshin trajtuar dhe bere te njohura ne nje audience te kualifikuar drejtusish, specialistesh dhe autoritete te shoqatave te ndryshme te interesuara dhe lidhura me kete rrezik aktual.

NJOFTIM

AGJENCIA SHQIPTARE E BIZNESIT DHE INVESTIMEVE

I nderuar Sipermarres! Qeveria Shqiptare ne perpjekjet te saj per te mbeshtetur zhvillimin e eksporteve, per vitin ne vazhdim ka miratuar nje fond prej 25.000.000 leke qe do tu jepet ne forme granti kompanive eksportuese ose atyre potenciale per eksport. Fondi, i cili do te menaxhohet nga Agjencia Shqiptare e Biznesit dhe Investimeve (Albinvest) do te bashkefinancoje deri ne 50%, por jo me teper se 1.000.000 leke te kostos se aktiviteteve qe kompanite shqiptare do te nderrmarrin ne drejtim te rritjes se eksporteve te tyre. Duke filluar nga data 20/03/2007, cdo kompani eksportuese ose potenciale per eksport mund te aplikoj prane Albinvest per te perfituar nga kjo iniciative e re e qeverise. Per te aplikuar kompania duhet: 1 - Te shikoj nese aktivititeti per te cilin ajo kerkon financim perfshihet ne aktivitetet e mundshme per tu financuar. 2 - Te plotesoj Formularin e Regjistrimit . (Formulari mund te plotesohet elektonikisht ne faqen e internetit www.albinvest.gov.al ose ta merrni prane zyrave te Albinvest). 3 - Te plotesoj Formularin e Aplikimit. (Formulari mund ta shkarkoni nga faqja e internetit www.albinvest.gov.al ose ta merrni prane zyrave te Albinvest). 4 - Te paraqese bashke me Formularin e Aplikimit nje Plan Marketingu per Eksport ku pershkruhet nje Historik i Shkurter i Biznesit, Analiza e Tregut, Strategja e Marketingut, Objektivat e Kompanise, Plani i Realizimit te Aktiviteteve dhe Buxheti perkates, etj. Nje dokument orjentues do ta gjeni bashkengjitur Formularit te Aplikimit. Kompania fillimisht ploteson Formularin e Regjistrimit dhe e dergon prane zyrave te Albinvest. Albinvest brenda tre diteve ju kthen pergjigje lidhur me regjistrimin dhe me pas kompania vazhdon me Formularin e Aplikimit dhe procedurat e tjera. Aprovimi i grantit behet nga Komisioni i Aprovimit Te Grantit qe eshte ngritur posacerisht per kete iniciative. Albinvest eshte i gatshem gjithashtu tju asistoje ne pergatitjen e Planeve te Marketingut. Per me teper informacion, Ju lutem kontaktoni koordinatorin e skemes Z. Ardian Xhelili ne: E-mail: ardian.xhelili@albinvest.gov.al ; Tel: 04252886. Duke ju siguruar dhe garantuar nje trajtim te ndershem dhe te barabarte, Albinvest Ju uron suksese ne aplikimet tuaja. Me respekt, Artan Samara Manaxher i Skemes

Prgatiti: Dr. Nevrus Lika

Urdheron ndalimin e levizjes te kafsheve te semura, izolimin e kafsheve te semura dhe te dyshuara, mbajtjen te izoluara te kafsheve te semura deri ne mbritjen e veterinerit zyrtar, ndalimin e tregjeve dhe produkteve me origjine shtazore ne juridiksionin e tij, caktimin e vendeve per groposjen dhe shkatrimin e shpendeve per eleminim ne baze te planit te kontigjences, bashkepunon ne zbatimin e karantines te vendosur nga sherbimi veterinar kompetent etj. Autoriteti i pushtetit ne rast krizash eshte absolutisht i domosdoshem. Ne Rajonet (Qarqe) ne bashkepunim me Institucionin e Prefektures eshte mire te organizohet nje grup ekspertesh operacionale, i afte, i qendrushem ne perberje te cilit te jene specialistet me te mire ne rajon, i cili mblidhet je vetem ne situata krize por 3 - 4 here ne vit. Ky grup te kete njeres te pergatitur nga D.R.B.U.M.K., Institucioneve shendetesore, Laboratoreve dhe punonjes shkencore dhe ne pension. Ai ndjek semundjet e rendesishme demprurese dhe shume perhapse si I/A,B.S.E., Murtaja klasike e derrave etj. Grupi i pergatitur jep keshilla teknike, sheh aftesite e strukturave ne veprim, asiston marrjen e masave dhe i rekomandon Prefektit apo dhe Drejtorit te D.R.B.U.M.K. marrjen e masave efikase. Sheh dhe jep keshilla per bashkepunimin e gjithe strukturave te pushtetit vendor dhe institucioneve te tjera mbasi dhe semundja eshte multisektoriale. Gripi i shpendeve krijon nje situate shume serioze jo vetem per veterinarine por dhe per shendetin publik. Nje rrezik pandemie ne zonen ku idetifikohet dhe me gjere krijon nje gjendje paniku. Ne kete situate te tille nuk mund te nenvleresohet ndikimi qe do te kete menaxhimi i pergjegjshem dhe profesional i medias. Komunikimin me median e ka detyre ne raste te tilla nje person i autorizuar dhe kompetent per situaten dhe zyrt-

Bashkimi Europian dhe gjithe shtetet antare te O.I.E. jane shume te ndjeshem dhe strikt ne programet dhe menaxhimin e krizave per semundjet e kafsheve me rrezikshmeri te larte dhe zoonotike. Keto trajtohen si probleme qeveritare. Por pjese e rendesishme ne pergatitjen e planit te kontigjences ne te gjitha elementet dhe menaxhimi i krizes eshte sherbimi veterinar. Duke lene politiken e madhe veterinare kthehemi ne strukturat veterinare lokale, ne terren aty ku gripi bie, te cilat duhet te kene aftesi per te mare veprime te menjehershme, teresore, efektive nga konstatimi i semundjes deri ne rrenjosjen e saj dhe ripopullimin e zones. Per te realizuar kete mision perve sa me lart eshte e domosdoshme marrja e disa masave paraprake si: Evidentimi dhe regjistrimi i zonave risk per G.Sh.P.L. duke percaktuar vendndodhjen e zones, karakteristikat e fermes, llojin e shpendeve dhe numri populacionit, prania e stafit veterinar dhe mjetet, menyra e furnizimit me shpende dhe shperndarjes se produkteve, masat karantinore

5. PLANI I KONTIGJENCES PER GRIPIN E SHPENDEVE DHE VETERINERI

STAFI I GAZETES

Bordi i gazets: Kryetar: Enver Ferizaj; Antar: Kujtim Sokoli, Zydi Teqja, Hasan Halili, Fuad Haxhiymeri, Kristaq Thoma, Agim Rahmeta, Isuf Demirxhiu, Edmond Gjata; Design & Layout: Elvira eku; Asistente: Rozi Martini; Adresa: Rr.Mine Peza, P. 87/3, Hyrja 2, Kati 1, Tel./ Fax: ++ 355 4 229445: Web site: www.kash.org.al E-mail: info@kash.org.al Shtypur n shtypshkronjn: Eurorilindja.

13 prill - 26 prill 2007

Agrobiznesi

KASH - USAID - UNICEF

KASH prfundon me sukses aktivitetet e Projektit pr Gripin e Shpendve

- Mbi veprimtarine katr mujore t KASH-it pr informimin publik t rrezikut nga gripi i shpendve Me 5 Prill 2007 u mbyllen aktivitetet e projektit per informimin e fermereve mbi gripin e shpendeve qe u menaxhua nga Keshilli i Agrobiznesit Shqiptar (KASH). Ne

Pozicioni gjeografik qe ka vendi yne, si dhe nga mbareshtrimi qe i behet shpendeve nga fermat e vogla dhe te mesme, kerkohet ne radhe te pare monitorim i rrepte nga strukturat e Drejtorive te Bujqesise si dhe te edukimit te fermereve mbi njohjen, parandalimin dhe njoftimin ne kohe te strukturave perkatese, ne menyre qe marrja e masave te sherbeje me te vertete ne eleminimin e vatrave te shfaqura.

Ferizaj:

z. Enver Ferizaj, President i KASH

takimin e promovimit te rezultatave te zbatimit te ketij projekti qe u zhvilllua ne hotel Tirana moren pjese rreth 120 anetare te shoqatave te agrobiznesit, fermere, specialiste te veterinarise, drejtues te depertamenteve te bujqesise dhe ushqimit ne qarqet e Tiranes dhe Durresit etj. Ne kete takim mori pjese edhe Ministri i Bujqesise, Ushqimit dhe

ku u shfaq gripi i shpendeve, ne Cuke te Sarandes dhe PezeHelms te Tiranes beri qe te eleminohej ne nje kohe rekord kjo situate dhe masat e marra te mos parandalonin perseritjen e ngjarjeve te tilla ne vendin tone. Megjithate theksoi Presidenti i KASH-it, Ferizaj, nisur nga pozicioni gjeografik qe ka vendi yne, realisht me kufij te gjere detar e tokesor si dhe nga mbareshtrimi qe i behet

Gjat javve n vazhdim KASH do t punoj q mbi bazn e eksperiencs s grumbulluar t prgatitet nj dokumentar dhe nj broshur me synimin q efektet pozitive t projektit t prekin nj mas sa m t gjer t fermerve dhe t publikut t gjer.
shpendeve nga fermat e vogla dhe te mesme, duket se rreziku nuk eshte eleminuar por kerkohet ne radhe te pare monitorim i rrepte nga strukturat e Drejtorive te Bujqesise si dhe te edukimit te fermereve mbi njohjen, parandalimin dhe njoftimin ne kohe te strukturave perkatese, ne menyre qe marrja e masave te sherbeje me te vertete ne eleminimin e vatrave te shfaqura.-tha Ferizaj Ne kete projekt , vijoi Ferizaj, u zgjodhen 12 komuna qe lagen nga ujrat ne 12 qarqe te vendit, duke filluar nga Fierza, Tropoja, velipoja, Shkodra, Shenkolli Lezhe, e Maminas Durres, Kryevidh Kavaje, levan Fier e Orikum te Vlores, uke te Sarandes, Shushice Elbasan, dhe Liconas Korce e Peze- Helms Tirane. Gjate shpegimin ne pergjithesi te zbatimit te ketij projekti Ferizaj u ndal e shpjegoi se projekti u nda ne tre faza te cilat perfshine Infomimin, mbi rrezikun e perhapjes se H5N1 dhemasat qe duhen marre, Faza e dyte demostrim praktik, duke demostruar ngjarjet ne kotecete fermereve te ketyre zonave dhe faze e trete konk-

Mbrojtjes se Konsumatorit z. Jemin Gjana, perfaqesues te USAID dhe UNICEF etj. President i KASH-it, z. Enver Ferizaj ne fjalen e hapjes te mbajtur me kete rast, fillimisht falenderoi Ministrin e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konszumatorit z. Jemin Gjana per prezencen e tij ne kete aktivitet si dhe te pranishmit e tjere pjesemarres per bashkepunimin ne realizimin e ketij projekti. KASH-i tha Ferizaj, u perfshi dhe konkuroj ne kete projekt per informimin dhe edukimin e fermereve mbi gripin e shpendeve, per vete faktin se vete anetaret e kesaj organizate (rritesit e shpendeve dhe prodhuesit e vezeve) me te medhate dhe te konsoliduarat ne Shqiperi, u demtuan nga perhapja dhe paniku per kete semundje vitin e kaluar. Per kete semundje te rrezikshme edhe per njerzimin, masat qe u moren nga qeveria shqiptare dhe vecanerisht nga Ministria e Bujqesise Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatorit ishin shume te shpejta dhe efikase. Angaxhimi maksimal i vete ministri Gjana, per normalizimin e situates ne vatarat

luzionet dhe detyrat per komunat , drejtorite e Bujqesise e Prefekturat . neketo takime ferizaj evidentoi faktin se u impenjuan dhe tregun interes per tu informuar nje numer i madh fermeresh , rreth 2500 fermere dhe specialiste te cilet kontribuan ne aplikimin me korrektesi te ketij projekti teri por mjaft te rendesishem per ekonomine fermere ne vendin tone. Presidenti i KASH-it, ne fjalen e tij, i drejtori nje pershendet te vecante, bashkepunetoreve te ketij projekti qe ishin USAID dhe UNICEF, Ministrisese Bujqesise Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatorit si dhe specialsiteve e perfaqesuesve te pushtetit vendor , per ndihmen dhe bashkepunimin e shkelqyer qe dhane ne realizimin me sukses te ketij projekti. Ndersa Ministri i Bujqesise Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatorit Jemin Gjana, ne pershendetjen e tij iu drejtua

transmetoje organeve vendimarrese. Midis tyre mund te veojme: 1. Te rritet autoriteti i task forces duke miratuar nje akt ligjor te posacem per kete. 2. Te rishikohet struktura e sherbimit veterinar. 3. Te ngrihen stacionet veterinare private si bashkim vullnetar i nje grupi mjekesh veterinere te cilet krijojne nje qender sherbimi veterinar, e regjistruar si person juridik me licence veprimi nga organi Kompetent Qendror veterinar. Kjo do te permiresonte edhe masat praktike veterinare per gripin e shpendeve. 4. Fusha te veprimit te ketyre Konsumatorit Jemin Gjana, vlersoi rndsin e aplikimit t ktij projekti n vendin ton, pr monitorimin, marrjen e masave dhe vlersimin e siuats aktuale n vend pr virusin e shpendve, dhe shprehu garancin e dikasterit q ai drejton, pr mbajtjen totalisht nn kontroll t situats, n do rast t shfaqjes s ktij virusi. Ministri Gjana, apeloi se duhet br kujdes nga t gjith pr t informuar fermert q merren me rritjen e shpendve, apo qytetart q mbajn shpend zbukurimi q t bjn gjith kujdesin si dhe mbshtetjen q duhet t japin n rastet e shfaqjes s gripit t shpendve. Kete takim e pershendeti Gripin e Shpendve pergatitur nga z. Hasan HALILI dhe Zydi TEQJA takimi vazhdoi me dy prezantime shkencore: Gripi i shpendve smundje problematike - zoonoze e rrezikshme, mbajtur nga Prof. Kristaq BERXHOLI, Fakulteti i Mjeksis Veterinare, Tiran dhe Menaxhimi i shpendve t egr dhe migrator pr parandalimin e gripit t shpendve mbajtur nga Dr. Kastriot KASO, Fakulteti i Mjeksis Veterinare, Tiran. Ne vazhdim te pranishmit u njohen me informacione mbi masat organizative lidhur me gripin e shpendve n qarqet e Tirans dhe Durrsit si dhe diskutuan rreth formulimit te perfundimeve te projektit dhe reko-

z. Zydi Teqja, Drejtor Ekz. i KASH

Vlersoi rndsin e aplikimit t ktij projekti n vendin ton, pr monitorimin, marrjen e masave dhe vlersimin e siuats aktuale n vend pr virusin e shpendve, dhe shprehu garancin e dikasterit q ai drejton, pr mbajtjen totalisht nn kontroll t situats, n do rast t shfaqjes s ktij virusi.

Gjana:

dhe Drejtuesi i UNICEF ne Shqiperi, z. Robert Care etj. Pas nje prezantimi mbi aktivitetet e KASH n kuadr
z. Jemin Gjana, Minister i MBUMK

pjesemarresve per rendesine qe merre zbatimi i ketij projekti ne vendin tone, ne menyre qe ti paraprihet me te gjitha mundesite e format shfaqes se virusit te gripitte shpendeve ne vendi tone. Ne tha Ministri Gjana, treguam ne te dy rastet e shfaqes se ketij virus ne vendin tone, se kemi sruktura te konsolidura dhe dime te marrim masat per te patur situaten nen kontroll. Ministri i Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s

z. Robert Care - UNICEF

t Projektit mbi Informimin dhe Edukimin e Fermerve pr

mandimeve per qeverine. Ne kuader te ketij projekti te mbeshtetur nga USAID dhe UNICEF, KASH mori persiper informimin e fermereve dhe publikut ne 12 komuna dhe ne 9 qarqe, per rrezikun e gripit te shpendeve, menyren e parandalimit, menyren e luftimit ne raste renie si edhe mos dramatizmin artificial te rrezikut qe nderpret ose kufizon perdorimin e produkteve me origjine nga shpendet. Gjate aktiviteteve te projektit u grumbulluan mendime dhe propozime konkrete nga fermere, veterinere te mesem e te larte ne profesion te lire, nga specialistet veterinare te drejtorive te bujqesise edhe te institucioneve shekncore. Keto mendime KASH do tja u

qendrave (stacioneve): Zbatimi i masave veterinare qe mbeshteten nga buxheti i shtetit; Regjistrimi dhe matrikullimi; Inseminimi artificial dhe puna racore; Ndjekja dhe Informimi per situaten epidemiologjike. 5. Semundja e pseudopestit eshte ne listen e O.I.E dhe duke ditur se ajo ngaterrohet me AI propozohet qe ajo te futet ne listen e semundjeve qe monitorohen dhe kontrollohen me mbeshtetjen e buxhetit te shtetit. 6. Te permiresohen masat mbrojtese per specialistet veterinare si: Plotesimi i te gjitha zonave me veshje mbrojtese, pompa dezinfektimi dhe dezinfektant, bokse ftohese, doreza, kite diagnostikimi fushor etj. 7. Te behet vaksinimi i detyruar i te gjithe personelit veteriner publik e privat me vaksinen e zakonshme antivirale. 8. Te vendosen dhe kerkohen standarte optimale te mbareshtimit te shpendeve jo vetem ne komplekse por edhe ne kushte familjare. 9. Bashkepunim me i mire me Ministrine e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit te Ujrave per problemet e shpendeve te eger 10. Bashkepunim me i mire sherbimit veterinar me pushtetin lokal ne komuna, bashki, qarqe dhe prefektura. Per kete te fundit: Perfshirja e veterinereve ne Komisionin e emergjencave civile; Ndertimi i nje skeme te qarte nderlidhese te prefektit me strukturat monitoruese veterinare; Krijimi ne prefekture i nje grupi Operacional per semundjet shume demprurese dhe zoonotike. Gjate javeve ne vazhdim KASH do te punoje qe mbi bazen e eksperiences se grumbulluar te pergatitet nje dokumentar dhe nje broshure me synimin qe efektet pozitive te projektit te prekin nje mase sa me te gjere te fermereve dhe te publikut te gjere.

Agrobiznesi

13 prill - 26 prill 2007

INFORMACIONE

AKTUALITETI

Elbasan - Gjana: Brenda dy viteve t ardhshme do t ndrtojm rrjetin me 40 thertore

inistri i Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit, Jemin Gjana, mori pjes n ceremonin e inaugurimit t tregut t ri blegtoral n Elbasan, q u financua nga MBUMK-ja dhe FAO me nj vler prej 430 mij usd. Ministri Gjana tha se ky investimi n bashkin e Elbasanit, por dhe n disa qytete t tjera, sht vetm hapi i par pr t ndrtuar rrjetin e thertoreve n Shqipri. Gjat fjals s tij, Gjana bri t ditur se gjat dy viteve t ardhshme MBUMK n bashkpunim me FAO dhe pushtetin lokal do t ndrtoj dhe 40 thertore t tilla n qytete t ndryshme t Shqipris, n nj vler prej 11 milion dollarsh. N 6 mujorin e par t vitit 2006, MBUMK-s prfundoi studimin pr thertoret q prbn themelin n at q quhet siguria, tha Gjana, duke nnvizuar si mjaft t domosdoshme mbajtjen nn kontroll t mish-

- Ministri i MBUMK-s merr pjes n ceremonin e prurimit t tregut blegtoral n Elbasan it. Mnyra se si sht punuar n kto vite, vijoi ministri Gjana, sht nj gabim i rnd. Gjat 15 viteve t shkuara nuk ka pasur nj studim pr t kaluar situatn. Therja e bagtive vend e pa vend, shum her n mjedise t ndotura, por mbi t gjitha jasht kontrollit t inspektoriateve tona veterinaro- -sanitare sht e pa tolerueshme, tha m tej ai. Duke u ndalur n bashkpunimin me pushtetin lokal, Gjana theksoi se detyr e t dy inspektoriateve, atij n drejtorin rajonale dhe n bashki sht q ti thuhet ndal asaj q ka ndodhur deri tani. Ministri i MBUMK-s, duke falenderuar FAO-n pr bashkpunimin n lvrimin e fondeve, tha se vitet e ardhshme qyteti i Elbasanit do t jet nj nga qytetet q do t shoh dhe mundesin e nj tregu t madh agro- bujqsor dhe agro- industrial, sepse pa rritjen e marketingut sht e pamundur q ne t nxisim bujqsin. Ne do t vazhdojm t nxisim duke dhn jo pak fonde pr fermert elbasans dhe do t vazhdojm ti mbshtesim ata, tha Gjana. Ai nnvizoi se tregu duhet standartizuar, pasi kjo sht nj detyr ndaj qytetarve dhe tregut t konsumatorve. Ndrsa kryetari n detyr i bashkis s Elbasanit, Ardian Turku, tha se Elbasani kishte vetm nj thertore, e ndrtuar me fondet e bashkis n vitin 2002, por e pamjaftueshme pr popullsin dhe pa kushtet e duhura higjieno- sanitare. Me ndrtimin e ksaj thertoreje, vijoi Turku, mund t themi se kemi zgjidhur vetm nj hallk t zinxhirit t masave t marra nga bashkia pr garantimin e ktij produkti. torve n qytetin e Elbasanit perdorin mish t freskt. Nga t dhnat zyrtare t marra nga bashkia e Elbasanit rezulton se aktualisht n kete qytet operojn rreth 60 subjekte private q tregtojn mish t therur, ndrkoh q ushtrojn aktivitetin tre stabilimente sallami dhe 90 lokale, gjelltore t cilat furnizohen nga keto thertore. Po ashtu n te njejtat pika furnizohen dhe 18 ruleta, 15 fastfoode dhe rreth 13 institucione publike ne Elbasan. N nj vit thertoret q veprojn n Elbasan therin rreth 13 mij krer gjedh, 12 mij krer t imta, n nj prodhim total rreth 2 mij ton mish t freskt. Ky produkt, sipas t dhnave zyrtare blihet nga 35% e banorve, ndrsa pjesa tjetr furnizohet me produkte mishi importi. Ndrkaq mishi n qarkun e Elbasanit tregtohet n 8 tregje, ndrsa specialistt vn n dukje kujdesin q duhet t tregohet n kt drejtim pasi

ELBASAN: 35 PERQIND E KONSUMATOREVE PERDORIN MISH TE FRESKET

Rreth 35 prqind e konsuma-

gjat ktyre viteve jan zbuluar vatra me antraks dhe bruceloz, smundje q prcillen nga produktet shtazore tek njeriu. Drejtoria e shrbimeve sociale, shndetsore dhe veterinare, pas nj analize t hollsishme ka prcaktuar si objektiv kryesor garantimin e produktit ushqimor dhe sidomos t atij me origjin shtazore, konform kushteve higjieno- sanitare dhe standardeve teknike dhe

teknologjike. Rezultatet e deritanishme jan inkurajuese, ndrkoh q msohet se aktualisht vulosen dhe ertifikohen nga shrbimi veterinar i bashkis rreth 60% e sasis s mishit q konsumohet n qytet. Me ndrtimin e thertores s re, e pruruar sot, dhe vnien t saj n funksionim do t lehtsohet puna e subjekteve private dhe mishi do t jet i kontrolluar nga specialistt prkats t qytetit t Elbasanit.

MBUMK DHE DONATORET DISKUTOJNE PER STRATEGJINE KOMBETARE TE ZHVILLIMIT RURAL NE SHQIPERI
inistria e Bujqsis, Ush qimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit, n bashkpunim me

STANDARDET E PRODHIMIT NE SEKTORET E AGROINDUSTRISE PRBALL KRKESAVE T TREGJEVE TE BE-s

inistria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit, me krkes t Bashkimit Europian, do t raportoj n fillim t muajit Maj, n strukturat e BE-s, pr situatn aktuale t cilsis dhe standardeve q kan prodhimet n sektor t ndryshm t agroindustris. Burime nga MBUMK, bn t ditur se, inspektort prkats nga t gjith ministrit e linjs, kan filluar kontrolle frontale intensive n t gjitha stabilimentet e prodhimit t peshkut, vajit t ullirit, bulmetrave, pr-

39 donator t huaj si USAID, FAO, BB, SNV etj, diskutuan sot n Tiran Strategjin Kombtare t Zhvillimit Rural n Shqipri. Gjat prezantimit t draftstrategjis Ministri i Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit Jemin Gjana, tha se, kjo strategji sht prgatitur nga grupi Ndrministror i puns, Grupi Kshillues prfshir organizatat qeveritare dhe jo-qeveritare, t cilat kan drejtuar prgatitjet n nivel teknik, me qllim q kjo strategji t ket nj impakt t rndsishm n zhvillimin e vendit duke reflektuar dhe angazhimin e qeveris son. Fermert tan prballen me m shum probleme se sa fermeret e vendeve t tjera ,ndaj dhe kjo sht arsyeja q synojm t akordohen m shum fonde pr zhvillimin rural, n mbshtetje t modernizimit t fermes dhe zhvillimin e tregjeve-tha ministri Gjana. Sipas tij,kemi vendosur tre prioritete apo objektiva, pas konsultimesh t shumta. Specializimi i bujqsis shqiptare, krijimi i rrjetit t marketingut dhe siguria ushqimore jan detyrat tona primaretha Gjana

N mendojm se strategjia ka nj impakt t rndsishm europian dhe kjo reflekton angazhimin e qeveris son. Megjithat ka disa ndryshime ndrmjet Shqipris dhe vendeve t tjera t Europs Lindore te cilat jan pjes e BEs , ndryshime t cilat i reflekton kjo strategji.- theksoi Gjana Gjendja e bujqsis shqiptare, e zonave rurale dhe qllimi pr t dal nga kjo gjendje, pr t ecur si vendet e tjera, na ka bindur trashm dhe ne kemi vendosur tre prioritete apo objektiva, pas konsultimesh t shumta. Specializimi i

modeste burimeve pr prmirsimin e cilsis s jetess n zonat rurale. Shqipria ka nje trashigimi t konsiderueshme kulturore n zonat rurale. Kto jan burime t rndsishme pr zhvillimin e turizmit. Megjithat menaxhimi i peisazhit dhe trashigimise tone kerkon angazhim dhe per te ndihmuar n kt aspekt, strategjia e zhvillimit rural sht e fokusuar n programet mjedisore dhe t trashigimis. Strategjia, tha Gjana, prfshin planet pr t forcuar zbatimin e

punimit t mishit, etj., me qllim evidentimin e standardeve q prdorin kto biznese. Sipas MBUMK, kontroll i detajuar parashikohet edhe n t gjitha njsit e prodhimit t buks, miellit e brumrave. Sipas udhzimit prkats nga Ministri i Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit, pr do parregullsi q mund t ket n baz t ligjit Pr Ushqimin, parashikohen masa administrative dhe deri n mbyllje t aktivitetit. Ne mesin e vitit 2006 misioni i Bashkimit Europian

inspektoi stabilimentet e peshkut dhe te perpunimit te tij me qellim evidetimin e standarteve dhe te kushteve higjeno - sanitare per hapjen e eksportit te peshkut te fresket e te midhjeve shqiptare drejt tregjeve europiane, por nga ky inspektim misioni i BE la detyra per permiresimin e cilesise dhe sigurise te perpunimit te tyre. E pikerisht jane keto detyra qe do te raportohen ne maj te vitit 2007 ne Komisionin e BE me qellim hapjen e eksporteve te peshkut.

KOMISIONI I EKONOMISE MIRATON N PARIM PROJEKTLIGJIN PER TATIMIN MBI VLEREN E SHTUAR
omisioni i Ekonomis i Kuvendit miratoi n parim disa ndryshime n ligjin Pr Tatimin mbi Vlern e Shtuar.N ligjin Pr Tatimin mbi Vleren e Shtuar, sipas burimeve nga ministria e Financave, propozohen disa ndryshime, t cilat jan br evidente nga zbatimi i deritanishm i ktij ligji.Zvendsministri i Financave, Florion Mima, u shpreh se projektligji parashikon gjithashtu shfuqizimin e dispozitave q i jep t drejt subjekteve n fushn e prpunimit t qumshtit, ullirit, rrushit e bluarjes s grurit t lshojn fatura tatimore pr veten, lidhur me sasin e ktyre produkteve t furnizuar nga fermeret. Ky ndryshim synon t shmang hapsirat pr abuzime nga subjektet prpunuese n deklarimin e TVSH-s pr lndn e par t bler tek fermert, t cilt nuk jan subjekte t TVSH-s.

KOMISIONI I EKONOMISE MIRATON NE PARIM NDRYSHIMET NE LIGJIN PER SIGURIMET SHOQERORE NE REPUBLIKEN E SHQIPERISE

bujqsis shqiptare, krijimi i rrjetit t marketingut dhe siguria ushqimore jan detyrat tona primare. Migrimi rural-urban sht dramatik dhe krijon probleme serioze, nprmjet humbjes s forcs s puns n zonat rurale dhe probleve q shkaktojn n shoqerin urbane. Strategjia e adreson kt problem duke mbshtetur me aktivitete ekonomike n zonat rurale, prfshire aktivitetet jo-bujqesore. Si dhe i drejtohet n nj mas

mekanizmave, bazuar n procedurat e Agjensis s Pagesave Rurale sipas modelit t BE dhe Shqipria do t prfitoj nga mbshtetja e vazhdueshme e donatoreve dhe pas antarsimit n BE. N fjaln e tij ministri Gjana, ftoi partnert ndrkombetar t rrisin bashkpunimin dhe mbshtetjen pr zhvillimin e zonave rurale, duke u bazuar n strategjin e re kombtare t zhvillimit rural.

arlamentar i Ekonomis miratoi n pa rim ndryshime n ligjin Pr Sigurimet Shoqrore n Republikn e Shqipris. Zvendsministri i Financave, Florion Mima, u shpreh se qllimi i projektligjit sht t plotsoj kuadrin ligjor pr pensionet, Pr sigurimet shoqrore n Republikn Popullore t Shqipris si dhe ligjit Pr pensionet e antarve t kooperativave bujqsore. N ligjin Pr sigurimet shoqrore n Republikn e Shqipris, parashikohet q me kontributet e derdhura nga personat e punsuar, t garantohet pagesa me para e pensionistve pr t kompensuar paksimin e t ardhurave n nj shum q mbulon t paktn nj standard minimal jetese, i cili prcaktohet nga Kshilli i Ministrave.

13 prill - 26 prill 2007

Agrobiznesi
Kjo faqe u prgatit nga Shoqata e Bujqsis Biologjike BioAdria

BUJQSI BIOLOGJIKE

E. I. Mirdita o Ulli i nderuar! Se pari, dua te pyes se si tu drejtohem: me shoku, zoteri, madheri, apo thjeshte Ulli. ULLIRI: Per mua nuk ka rendesi se si me therrisni, me teper me pelqen te me therrisni ne emrin tim, kjo eshte qindperqind e sakte. Ne fakt mua do te me pelqente te me therrisnin UILLIR, sepse me tingullon me emrin ILIR. Ndoshta shqiptaret me therrsin ULLIRI, sepse jam banor kaq i vjeter ne trojet e ILIRISE, aq sa jane dhe vet shqiptaret. E. I. Une preferoj tju therras me emrin qe ju ka pagezuar kolegu im shume i vjeter grek KOLUMELA, i cili ju therriste I pari i te gjitha pemeve ULLIRI: Si te deshironi, ju thashe nuk me prish pune emri. E. I. O I Pari i Pemeve, si te duken te shkruarat qe kam paraqitur per ju ne faqet e librit Ullishtaria organike? ULLIRI: Ne krye te fjales time deshiroj tju falenderoj, sepse me ne fund, pas qindra vjetesh u kujtuat te flisni edhe per mua. Me vjen mire gjithashtu qe e keni kuptuar se natyra duhet dirigjuar duke e perdorur ate per te mire dhe jo duke e shfrytezar vetem per vete. E. I. Si mendoni Ju o I Pari i Pemeve, tek ne ne Shqiperi, me shume ju kane perdorur apo ju kane shfrytezuar? ULLIRI: Nuk dua te flas per keto gjera sepse shkel mbi nje parim timin kryesor. E. I. E, cili eshte ky parim o me i miri i pemeve? ULLIRI: Eshte modestia. Kurre nuk jam lavderuar per te mirat qe me ka dhene zoti dhe ato qe i kam fituar nga pervoja ime shekullore. Kurre nuk jam ankuar, p.sh. per numrat qe keni vendosur ne trupin tim kur ju bete regjistrimin e komunitetit tone. Ato jane shkruar mbi llamarina dhe jane ngulur mbi trupin tim me gozhda si damka e skllavit, ose e te burgosurve. Kush me ka vaditur, kush me ka krasitur, kush me ka punuar, kush me ka mbrojtur, kush me ka larguar ferrat e shkurret nga rrenjet? Vetem pak njerez, por une perseri nuk ankohem. Njerezimit, shekuj me radhe i kam dhene ushqim per te ngrene, ilae per tu kuruar, vaj per ndriim, vaj per lubriflkim, dru per tu ngrohur, dru per tu perpunuar, shtylla per ndertim urash, trare per ndertim shtepish. Jo vetem kaq, por edhe motive per kenge dashurie. U kam dhene pranvere te perhershme, dege jeshile per te ndaluar luftrat e per tu ofruar paqen, degeza per kurora heronjesh e mbreterish. Me gjithe zemer i dua njerezit. Prandaj vaji im pakeson mbi 25 % semundjet e zemres se tyre qe ju e quani ifrakt E. I. I paske lexuar te dhenat e kongresit te fundit, qe u zhvillua per vlerat kurative te vajit tuaj? ULLIRI: Natyrisht dhe me vjen mire qe gjithmone e me teper po thelloheni tek vlerat e mia, por ka ende shume e shume vlera te tjera, qe shkenca pritet ti zbuloje ne te ardhmen. Me falni por eshte hera e pare qe po e humb modestine, vese nje here ne 500 ose 1000 vjet edhe me lejohet te lavderohem. Keto madje nuk jane lavdrime, por krenaria ime para njerezve dhe gjalle-

Intervist me ullirin
save te tjera. E. I. Eshte e vertete qe ju nuk jeni ankuar per ne, por ne ne Shqiperi perseri ankohemi per ju. ULLIRI: fare ankese keni konkretisht ndaj meje? E. I. Ja, psh u akuzojne si tekanjoz, sepse nuk prodhoni do vit, por vetem kur doni. ULLIRI: Ju duhet ta kuptoni qe une nuk shqetesohem te prodhoj do vit, sepse skam frike per te trasheguar veten time. Une nuk jam bime njevjeare, qe medoemos duhet te prodhojne kokrra do vit, ndryshe ato zhduken. Jo! Une qe jetoj sa jetegjatesia e dhjetera pemeve frutore se bashku. Kam kohe edhe per te prodhuar edhe per te pushuar. Harruat ju psh, qe ne vitin 2003 prodhova me pak se sa do vit i 30 viteve te fundit dhe ne vitin 2004 prodhova me shume se sa asnje vit tjeter i 30 viteve te fundit? E. I. D.m.th. ju skeni nevoje per ne. ULLIRI: Jo, ne kemi nevoje per njeri-tjetrin, por e verteta eshte qe ju keni me shume nevoje per mua. Me duhet te shtoj qe ne Shqiperi, ndihem mire, sepse ruaj akoma traditen time natyrore: bashkejetoj me shume bime e gjallesa te tjera rreth e rrotull dhe kjo me kenaq. Une ne librin tuaj pashe nje fotografi nga nje ullishte qe me beri pershtypje. Ullishtja ne kete foto ngjason me nje shkretetire, krejt te frezuar, asnje bime e gjelbert fqinje nuk te ze syri. Me sa duket koleget e mi atje jane thjeshte skllever te njeriut. Ku eshte larmia biologjike? Edhe ne nuk mund te jetojme pa fqinje. Ajo foto ishte krejt e kundert me foton ku mua me rrethojne gjithe ato gjallesa, me sa mbaj mend ishte fotografija e faqes 80. Me pelqeu aty shprehja: Nje bime ose gjallese eshte si nje pjate me ushqim. Keshtu eshte. Te gjithe jetojme, sepse ndihmojme njeri - tjetrin. E. I. Kush nga gjallesat te bie ne qafe me teper o me I Miri i Pemeve? ULLIRI: Oh! mos me ngacmoni! Ajo eshte zonja Mize, e cila, meqe jeton ne shekuj pazgjithshmerisht me mua, ju e quani ate Miza e ullirit. Por, edhe e respektoj per intelegjencen e saj te madhe. Ajo, jo vetem ka gjetur si ushqim frutin tim te mirenjohur, por ajo nuk mposhtet dot as nga perdorimi i mijera toneve pesticide, qe shperndahen do vit ne bote kundra saj, as nga profesoret e fizikes berthamore, qe punojne me vite ne laboratoret e tyre dhe ne fushat e ullishtave per zhdukjen e sojit te saj, as edhe nga bioteknikat. E, fare nuk jane shpikur kundra saj? Ajo perseri mbetet superfuqi ne boten e insekteve. Nuk e pate ne veren e vjeshten e thate te vitit 2003 qe ajo sikur u zhduk dhe ne veren e vjeshten e laget te vitit 2004 ushtria e saj, qindra milioneshe ju sul frutave te mi dhe 100 % e kokrrave ishte me krimbat e saj. Ishte e pabesueshme, por une, qe e kam pare vitalitetin e saj ne shekuj, nuk u udita fare. E. I. Ke te drejte o i Madherishmi Ulli. Edhe une, qe sherbej si oficer ne ushtrine e organizuar kundra saj, agronom i mbrojtjes se bimeve me thone, kam bere shume pak per te ti lehtesuar vuajtjet tuaja prej mizes tulngrenese. ULLIRI: Jo per mua, por luftoni per veten tuaj, sepse miza, vertete ma ha tulin, por kocken prape ma le, dmth frutat e rritur vertete jane te infektuara, por berthama ime eshte e pjekur dhe mua nuk ma shqeteson fare vazhdimesine e bijeve dhe niperve te mi. Agjencia e shperndarjes se farerave te mia eshte kaq e madhe sa qe vetem agjencia e shpendeve me mjafton te me mbjelle kudo. Ju, gjithashtu duhet ta kuptoni qe infeksioni i larte ne frutat e mi, vetem me shendosh mua, ashtu si shendoshet lopa shterpe qe nuk vuan nga nga viat dhe nga mjelja. E. I. Po ju bej nje pyetje pak si teknike: Ne fare sistemi bujqesor ndihesh me i respektuari? ULLIRI: Po ta them qe ne fillim se ndihem mire ne kushte natyrore, e aq me mire ne sistemin e bujqesise organike, ku, perve natyres kam edhe ndihmen e ullishtareve. Me sa po lexoj edhe ne kete liber, ky sistem eshte me miqesori me mua. Praktikat tuaja nuk me shfrytezojne, por me perdorin ne menyre te dobishme per njerezit dhe me krijon mua kushte te mira zhvillimi dhe ma shtojne jeten. Ndihem i gezuar qe edhe ju ne Shqiperi po kujdeseni per mua. Shikoj fidanishte te reja, shikoj blloqe te reja ullishtesh, shikoj mbi 140 fabrika te reja vaji dhe degjoj se te tjera do te ndertohen ne te ardhmen. Me mire po me krasitni, po me vjelin e transportojne me me kujdes. Por te lutem, nese takon ullishtare te rinj u thuaj atyre qe te me vjelin ne kohen e duhur dhe po mi hoqen frutat nga deget, te me kthejne brenda dites ne vaj, sepse vonesa me merzit shume, aq sa ma tharton gjakun, qe me sa kam degjuar ju i thoni aciditet. Nuk e dini pse ndihem me mire ne trojet shqiptare. Ju me dhate vize edhe per eksport dhe une nuk ju turperova. Kam degjuar qe ne vitin 2004, me vajin tim u zhvillua ne Zvicer Dita e vajit te ullirit shqiptar. Pata krenari qe per mua u ngrit atje flamuri i Skenderbeut, i cili ne kohen e tij me pat vleresuar shume. Skenderbeu me ftonte mua ne dasma, sepse une u jepja leje ifteve

te martoheshin vetem pasi ato te kishin mbjelle disa nga bijte e mi ne tokat e tyre. Ndoshta e keni mesuar kete histori. E. I. Po, po o i madhi Ulli. Kjo tregohet edhe sot nga do shqiptar si legjende. Kam nje pyetje disi te veante. ULLIRI: Cila eshte kjo pyetje e veante? E. I. A eshte e vertete qe sa here behen zgjedhje ne komunitetin e pemeve, bimeve pyjore dhe shkurreve te zabeleve, ju nuk ju zgjedhin kurre president? ULLIRI: Po. Keshtu ka ndodhur ne shumicen e zgjedhjeve qe jane bere ne shekuj. Gjithmone kane fituar vetem shkurret, ose peme te tilla si thana, kulumbria, ndonjehere shkoza e dushku. Ne disa vende u zgjodhen si presidenta peme me te mira dhe keto vende krijuan qyteterim. Vendet shume te zhvilluara, zgjodhen ne udheheqje gjyshen time, ullastren, por kurre mua. Kishin frike te mateshin me mua. Dhe bota vazhdon te vuaj akoma se drejtohet nga shkurret, frutat jo shume te pelqyera, e ne pak raste drejtohen nga ullastrat e akoma me pak vende kane zgjedhur presidente nga soji yne. Me vjen te qaj kur shikoj qe, mese nje miliarde njerezve ne bote u takon me teper fisheke per fryme se sa kokrra ulliri, me teper vaj tankesh per fryme se sa vaj ulliri. Me falni se pa dashje shkova pak edhe ne politike, me te cilen nuk jam e nuk deshiroj te merrem kurre, por nuk mund te qendroj pa folur se jam i moshuar dhe nuk mund te qendroj moskokeares. I lutem zotit, pait mesuar nga gabimet e se kaluares. E. I. Faleminderit shume qe pranuat te bisedoni me mua ne kete interviste. ULLIRI: Edhe une ju falenderoj shume, pasi me kete interviste me kaluat nga bota e bimeve ne ate tuajen. Ja pse nga ky moment edhe une do te anetaresohem ne shoqaten tuaj, sepse ju perpiqeni te sillni paqe ne komunitetin e gjallesave dhe ne mjedisin ku jetojme. Lum ai qe ka edhe stomak edhe

Autori: Ass. Prof. Dr. Enver Isufi (Nxjerr nga libri ULLISHTARIA ORGANIKE)
zemer. Une kam frike nga cilido qe e ka stomakun e madh dhe zemren e vogel. Zemra e mund stomakun. Zemra e madhe e shpeton stomakun. Stomaku i madh e dobeson zemren. Zemermiret, ne emer te prodhimit e fitimit nuk e demtojne natyren tone te perbashket. A nuk e pate se kur vdiq nena jone e madhe TEREZE, bankieret, boset, presidentet e botes u perulen para zemres se saj ne pushim. Bankieret do harrohen, NENA TEREZE nuk do te harrohet kurre. Pse me shikon me habi, nuk kam te drejte?! E. I. Keni te drejte si vet vaji juaj, por me trondit llogjika dhe fjalet tuaja bindese. Intervista ime me ju ishte nje kenaqesi dhe nje ngjarje qe nuk do ta harroj kurre. Kam pasur shume emocione para nje kreshniku si ju. ULLIRI: Keni ndermend te vazhdoni bashkepunim me mua? E. I. Pa dyshim qe nuk do te ndahem nga ullishtaria organike, por nuk ta jap fjalen per bashkepunim ne median e shkruar. Une sjam vese nje gazetar amator. ULLIRI: Pse e merr me frike? Filmi qe bete per ullirin shqiptar dhe qe u shfaq para dy vjetesh ne kongresin boteror te Spanjes, u pelqye shume. Si mendon ti nuk e degjova une operatorin e.filmit qe tha se pjesa me e bukur e filmit tim per ullirin e Mesdheut, ishte pjesa shqiptare? E. I. Faleminderit per kurajon qe me jep, por kam frike te te marre nje interviste tjeter, sepse mua me duhet te studioj shume per tju intervistuar ju. ULLIRI: Mos ki frike te thashe, une kam kaq shume eksperience e materiale mesimdhenese, sa qe te kualifikoj gjithe gazetaret e botes. E. I. Mire o i madhi Ulli, por kush mund te ishin disa nga temat e intervistave tona te ardheshme? ULLIRI: Jane kaq te shumta.saqe me to kam mbushur mbi 720 CD dhe 720 vidiokaseta me filmime. E. I. Pse pikerisht 720? ULLIRI: Sepse une jam 720 vje dhe do rreth i trungut tim eshte nje CD me vete. Ne to ju mund te shikoni se fare kane bere te tjeret me mua, fare ka ndodhur mes komunitetit tone te ullinjve, mes shqiptareve me njeri-tjetrin, te huajte e shumte qe kane ardhur si miq e

armiq ne Shqiperi etj, etj. Te gjitha jane thene e bere nen hijet e ullinjve dhe ne guvat tona, i kam regjistruar. Jane historira kaq interesante dhe reale, saqe ato qe ju lexoni neper libra, ose keni pare neper filma, jane me shume legjenda se sa te verteta. E. I. Po pse i madhi Ulli keni pasur ju vite e shekuj me pare kaq mjete moderne elektronike. ULLIRI: Me vjen keq qe kete pyetje e ben edhe ti, qe je edhe specialist i bujqesise organike. Nderkohe qe ben pjese ne nje shoqate, e cila kerkon te ktheje vajin e sotem te ullirit tek vlerat e mia shekullore, nuk e kupton qe une kam qene mijera vjet po kaq modern sa jam edhe sot. Ju keni evoluar, ndryshuar, ndersa vaji im dhe pajisjet e mia kane qene po kaq moderne, po kaq cilesore si jane edhe sot. Une kam thene gjithmone te verteten, nuk e kam perzier lengun tim te muar me ndonje leng tjeter, si behet ne tregjet e sotem. Kam qeshur fort nje nate me lajmet ne media, kur degjova se nga analizat e vajit, qe shitet si vaj ulliri, u gjeten vetem gjurme te lengut tim, pjesa tjeter ju e kuptoni vete fare mund te ishte! E. I. Faleminderit edhe nje here o i madhi i pemeve qe me dhe te drejten per tu takuar perseri ne te ardhmen. ULLIRI: Faleminderit edhejuve dhe tani mendo e pergatitu per intervistat tona te ardhshme. Por para se te ndahemi, deshiroj tju jap disa detyra shtepie. Ne kater skicat qe po ti jap, formuloni shkurt domethenien me te sakte per secilen nga to. E. I. I madhi Ulli, me vure ne mundime te medha. ULLIRI: Pse? E. I. Po me duhet te dal me thes ne dore per te kerkuar projekte, se jam i sigurt qe do te duhen miliona faqe te fotokopjuara nga keto skica. Vetem skica e pare do te kerkonte nje projekt me vete. Ate skice na duhet ta shperndajme pothuajse do njeriu ne trojet tona. Faleminderit edhe nje here o I Pari i Pemeve. ULLlRI: Edhe une ju falenderoj. Te fala te gjithe ullishtareve, veanerisht ullishtareve organike. Mirupafshim! E. I. Mirupafshim!

Agrobiznesi

13 prill - 26 prill 2007

MEDIA PER AGROBIZNESIN

Ne rubriken e re Media per Agrobiznesin eshte menduar te prezantohen per lexuesin e gazetes Agrobiznes, ajo ka shtypi e media vendase dhe e huaj boton mbi problemet dhe zhvillimet e agrobiznesit te Shqiperi.
takimin Kombetar te Fermereve. Sipas Hasan Halilit, keshilltar per problemet e bujqesise prane Shoqates Kombetare te Fermereve, sot prodhimi bujqesor vendas po kerkon mbeshtetje me kredi te vogla me interes te ulet, per te vene ne levizje fermen. Megjithese ka nje rritje te interesit tek fermeret per te mbjelle perime dhe kultura te tjera bujqesore, sipas Halilit, ka ardhur koha qe institucionet shkencore ti paraqesin strukturave drejtuese te bujqesise, rajonizimin e prodhimit ose planifikimin e sasise dhe llojit te produktit. Ne kete takim, ku ishin te pranishem dhe perfaqesues te Ministrise se Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatorit u diskutua dhe per problemin e marketingut, sidomos tani ne sezonin e prodhimit si dhe per krijimin e lehtesirave per eksportin e prodhimeve bujqesore. 2 Prill 2007. Gazeta Korrieri

PASQYRA E SHTYPIT PER AGROBIZNESIN SHQIPTAR

Bujqsia dhe Agrobiznesi

Sipas informacioneve t Ministris s Ekonomis, Shqipria ka mundsi t konsiderueshme n zhvillimin e bujqsis n saj t klims s saj t favorshme dhe krahut t lir t puns n zonat rurale. Pr shkak t metodave akoma tradicionale t prodhimit t frutave, perimeve, mishit dhe produkteve t qumshtit duke prdorur m pak shtesa artificiale, pesticide dhe kimikate, Shqipria sht br e mirnjohur si nj prodhues i nivelit botror dhe eksportues i ushqimeve organike n rajonet m t mdha, tregjet Evropiane dhe Amerikano-Veriore. N periudhn n vazhdim industria e nafts dhe gazit do t vazhdoj t jet nj sektor i rndsishm i ekonomis s vendit, si n pikpamje t peshs q do t zr n bilancin energjetik, ashtu dhe n zhvillimin e prons, pr t finalizuar transformimin e plot t prons shtetrore n pron private. 24 Mars 2007, Gazeta Metropol

na mbetet q t bjm t gjitha prpjekjet ashtu si nj vit m par, pr t siguruar tregjet n shitjen e prodhimeve bujqsore dhe blegtorale. Nj vit m par mund t themi se arritm tia dalim mban. Do t vijojm srish m t njjtn vmendje, prfundoi ai. 2 Prill2007. Gazeta Metropol

Nafta dhe Gazi

Investimet pr fermert, 65 milion dollar Qarku i Kors Mbi 65 milion dollar investime do t vihen n shrbim t fermerve t qarkut Kor.

Franca, asistenc trajnimi pr blegtort shqiptar

sht dgjuar t flitet shum pr llojet e djathrave francez t prodhuar nga qumshti i dhis, i lops, por edhe i deles, t cilt jan jo vetm mjaft cilsor, por dhe t kontrolluar, e nis bisedn drejtori i departamentit t bujqsis pr transferimin e teknologjive n Kor, Agim ili. Kt pohim, ili e bn gjat prezantimit t nj projekti bashkpunimi shqiptaro-francez 600 mij dollarsh, pr sa i prket zhvillimit t blegtoris. N prezantimin e ktij projekti, pr ilin, po kaq t plqyeshm mbeten edhe 7 djathrat e dhis, si Le Chabichou du Poitou, Le Crottin de Chavignol, Le Picadon de le Drome et de lArdeche, Le Pouligny-St-Pierre, Le Selles-sur-Cher, Le Ste Maure-de-Touraine dhe Le Rocamadaour. Tashm nuk sht aspak udi q djathrat t tilla do t gjenden edhe n tregun shqiptar, vese jo t importuara, por t prodhuara ktu, prmes teknologjis franceze. S pari, prodhimi i djathrave t till do t startojn n qytetin e Kors, por askush nuk do t jet i prjashtuar nga kjo mundsi, pr kdo q do t ket iniciativ, ashtu si nuk do t jen t prjashtuar as nga mundsia pr t patur racat m t mira t mishit t ardhura q nga Franca. Gjithsesi nuk flitet m pak pr shijen e mishit t qengjit, t kecit apo t viit, mishi i t cilve vjen nga raca t prkryera, t njohura q nga shekujt e kaluar. Trajnimet n Franc Nse bhesh antar i ktij tregu, ather n t njjtn koh je dhe prfitues i trajnimeve dhe udhtimeve msimore n Franc. UCARDEC (Agjencia franceze e bashkpunimit pr t dhirtat jo vetm q realizon studime t leverdishme, por njkohsisht jep asistenc teknike dhe organizon kurse trajnimi dhe udhtime msimore. Nuk kan qen t pakt ata q e kan pasur deri tani kt fat. UCRADEC sht e gatshme tu transmetoj dijet e saj jo vetm partnerve publik, por edhe privat pr projekte t prodhimit dhe transformimit t qumshtit, t mishit apo t fibrave. Nse do ti prkushtohesh mishit t viit apo t qengjit, ather do t kesh gjith kujdesin e UPRA (njsia kombtare e seleksionimit dhe promovimit t racs). I njjti kujdes prvijohet edhe pr prodhuesit e qumshtit apo t djathrave, qoft nga lopa, delja apo dhia. N Franc, 70 pr qind e familjeve blejn djath dhie. Tregu do t jet me perspektiv. Prfitimet n Shqipri S fundi, drejtori i Departamentit t Bujqsis pr transferimin e teknologjive, tregon pr projektet n Shqipri. Projektet me Francn jan institucionalizuar prmes dy qeverive prkatse q nga viti 1992, por tashm ky bashkpunim sht ngritur n nivele t tjera mjaft t rndsishme. Shuma prej 600 mij dollar do t realizojn projektin e filluar, i cili sht n vazhdim. Tashm asistenca e francezve do t vijoj edhe n ngritjen e nj fabrike qumshti, e cila prve prpunimit t qumshtit, n t vrtet do t ket si funksion prioritar kontrollin e qumshtit, do t jet nj shkoll reale pr gjith t interesuarit n prodhimin e llojeve t djathrave, t cilat do t msohen prmes trajnimeve n kt qendr q do t ndrtohet n Kor, por edhe prmes trajnimeve dhe udhtimeve msimor n Franc. Pra, mishi dhe qumshti i racave t ardhura nga Franca do t jen e ardhmja e tregjeve shqiptare, garanton ili. 29 Mars 2007. Gazeta Metropol

29 MarsBashkpunimi shqiptaro-francez, 600 mij dollar

Kreditimi i sektorit te bujqesise, rritja dhe mbrojtja e prodhimit vendas ishin disa nga ceshtjet qe u diskutuan ne Tirane, ne

Bujqesia, fermeret rrisin kerkesen per kreditim

Fondet, t cilat do t prdoren n prmirsimin e infrastrukturs s kullimit dhe ujitjes jan siguruar nga buxheti i shtetit, ndrsa 7 milion euro nga Banka Islamike. Projektet e vitit 2007 do t synojn shptimin nga prmbytja e prvitshme e 2000 hektarve tok n fushn e Maliqit, por pa prjashtuar rrethet e tjera t ktij qarku, ku gjat viteve t kaluara jan evidentuar prmbytje. N t njjtn koh do t investohet n prmirsimin e ujitjes n nj siprfaqe prej 5.700 hektar, ndrsa do t prmirsohet kullimi n 8.000 ha. Kto projekte do t ndiqen nga investim t tjera t cilat kan t bjn me ngritjen e hidrovoreve, thellimin e lumenjve, prmirsimin e kaskadave t ujitjes etj. Projektet e msiprme kan pr synim rritjen e t ardhurave jo vetm pr fermert e fushs s Maliqit, por t t gjith fermerve t ktij rajoni. Ky informacion u b i ditur pr gazetn Metropol, nga Drejtori i Drejtoris Rajonale t Bujqsis Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit, Adrian Maho. Kullimi Sipas drejtorit Ardian Maho, edhe gjat vitit 2007 investimet do t prqendrohet n sistemin e kullimit, ujitjes, pemtari dhe vreshtari por dhe n industrin e agroushqimit. Gjithsesi, tha Maho, projektet e kullimit dhe t ujitjes n fushn e Maliqit dhe m gjer, n t katr rrethet e rajonit t Kors, do t jen projekte madhore pr vitin 2007. N saj t investimeve q do t realizohen gjat ktij viti, do t bhet e mundur, q t nxirren nga prmbytja e prvitshme 2000 hektar tok. Pr t mbrritur deri ktu, shpjegoi Maho kemi hartuar nj projekt pr kullimin n nj siprfaqe prej 8.000 hektar. Fondi i akorduar nga buxheti i shtetit prej 7 milion euro sht i mjaftueshm pr ti shkuar projektit deri n fund. Por jo vetm kaq, tha Maho, krahas prmirsimit t infrastrukturs kulluese do t investohet edhe pr thellimin e shtratit t lumit Devollit, n gjith gjatsin e tij, duke filluar q nga fusha e Maliqit dhe deri n hyrje t Kors. N t njjtn koh do t investohet edhe pr ngritjen e hidrovorit t Sovjanit, saktsoi kreu i Bujqsis. Trsia e projekteve t tilla do t bnte t mundur jo vetm prmirsimin n 8000 hektar, por ndrkaq nuk do t regjistroheshin m prmbytje masive n kt fush, ku do vit prmbyteshin nga uji m shum se 2000 hektar. Ka qen kjo arsyeja q fermert e kishin abandonuar kt siprfaqe, ndrsa tashm ne do t mundsojm kthimin e fushs te pronart, krijimin e t gjitha kushteve pr shfrytzim, ka do t sillte t ardhura pr fermert, do t prmirsonte gjendjen e tyre ekonomike. Ujitja Ndrkoh Drejtori i Drejtoris Rajonale i Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit, ka br t ditur se ndrsa n kt fush do t prmirsohet gjendja e toks, do t synohet edhe prmirsimi i ujitjes, me qllim q t bhet i mundur shfrytzimi i toks. Mbi 10 milion dollar do t investohet pr kt qllim nga fondet e buxhetit t shtetit. Ky projekt, sqaroi Maho, do t prfshij gjith qarkun e Kors, n t gjitha rrethet ku jan evidentuar probleme me ujitjen. Prioritet do t ket fusha e Bulgarecit, ku ujitja do t prmirsohet s paku n 2.100 hektar. Investimet n funksion t ujitjes do t shtrihen edhe rezervuarin e Gjanit, me nj fond prej 2 milion euro, t akorduara srish nga buxheti i shtetit, por njherazi do t gjejn zbatim edhe kaskadn e ujitjes n fshatin Zmblak dhe Orman-Pojan. Prve fondeve t qeveris, pr ujitjen n fushn e Maliqit sht n zbatim edhe nj projekt i Banks islamike me nj fond prej 7 milion euro Investime t realizuara Tashm parsore, gjetja e tregjeve Drejtori Maho bri t ditur gjithashtu se gjat muajve t par t ktij viti u realizua projekti i nxitjes dhe zhvillimit t pemtaris dhe vreshtave. Sipas tij, 37 milion lek t akorduara pr kt qllim, tashm kan shkuar n duart e fermerve, t cilt morn prsipr mbjelljen e siprfaqeve t konsiderueshme me peme dhe vreshta. Ky projekt tha Maho gjeti zbatim t menjhershm n t katr rrethet e ktij qarku. Tashm pohoj Maho,

Komisioni Parlamentar i Ekonomise miratoi dje nje projektligj qe parashikon perjashtimin nga TVSH-ja te dhenies me qira. Ne kete menyre barra tatimore e tatimpaguesve te regjistruar ne TVSH do te zbutet ne drejtim te perafrimit me barren tatimore te individeve apo te tatimpaguesve te biznesit te vogel Biznesi i mesem dhe i madh nuk do te paguaje TVSH per objektet qe jep me qira. Projektligjin qe lehteson barren fiskale ne favor te biznesit e miratoi dje Komisioni parlamentar i Ekonomise dhe Financave ne Parlament. Aktualisht nje tatimpagues i regjistruar ne TVSH qe jep objekt me qira, paguan TVSH ne masen 20 per qind te vleres se qirase, si dhe tatimin mbi fitim ne masen 20 per qind, ndersa nje tatimpagues i biznesit te vogel qe jep nje objekt ndertimi me qira paguan vetem 1.5 per qind tatim mbi xhiro, kurse nje individ qe jep nje objekt me qira paguan vetem tatim mbi te ardhurat personale ne masen 10 per qind. Zevendesministri i Financave, Florion Mima, u shpreh se ky diferencim i barres fiskale ka sjelle edhe premisa per deformim te statusit te tatimpaguesve. Ne projektligjin e ri parashikohet perjashtimi nga TVSH-ja i dhenies me qira. Ne kete menyre barra tatimore e tatimpaguesve te regjistruar ne TVSH do te zbutet ne drejtim te perafrimit me barren tatimore te individeve apo te tatimpaguesve te biznesit te vogel, pasi ata do te paguajne vetem 20 per qind te tatimit mbi fitimin per dhenien me qira. Zyrtari i Financave tha se ndryshimi i propozuar eshte ne perputhje me legjislacionin e BE-se, pasi direktiva 6-te e BE-se u krijon mundesi vendeve anetare qe ta konsiderojne qiradhenien si furnizim te perjashtuar. Ne ligjin aktual eshte percaktuar qe dhenia me qira e ndertesave publike nga institucionet qendrore eshte furnizim i perjashtuar nga TVSHja. Projektligji parashikon gjithashtu shfuqizimin e dispozitave qe u jep te drejte subjekteve ne fushen e perpunimit te qumeshtit, ullirit, rrushit e bluarjes se grurit te leshojne fatura tatimore per veten, lidhur me sasine e ketyre produkteve te furnizuar nga fermeret. Ky ndryshim synon te shmange hapesirat per abuzime nga subjektet perpunuese ne deklarimin e TVSH-se per lenden e pare te blere tek fermeret, te cilet nuk jane subjekte te TVSH-se. 3 Prill 2007. Gazeta Korrieri.

Qiradhenia perjashtohet nga TVSH

Nje fermer mund te paguaje kontributet e sigurimeve shoqerore per 13 vite e tre muaj vetem me nje shume prej 49 891 lekesh, kur ushtron aktivitetin e tij ne zona fushore dhe 32 226 leke, kur ushtron aktivitet ne zona malore. Keto zona perfshijne nenqarqet Bulqize, Diber, Gramsh, Has, Kolonje, Kukes, Librazhd, Malesi e Madhe, Mat, Mirdite, Puke, Skrapar, Tepelene dhe Tropoje, qe perfitojne nga ligji i sigurimeve shoqerore, ashtu sikurse te ishin te punesuar ne qytet. Vendimi me i fundit i qeverise u jep mundesi fermereve te paguajne kontributet e sigurimeve shoqerore nga viti 1993 deri ne vitin 2006, si dhe u ka bere nje falje respektive te kamatevonesave ne shumat 114 836 leke per zonat fushore dhe 69 382 leke per zonat malore. Per kete skeme fermeri paguan mesatarisht rreth 17 per qind te detyrimit kontributiv qe paguan nje i vetepunesuar ne qytet, pasi pjesen tjeter te detyrimit, prej rreth 83 per qindesh, e kompenson shteti. Aktualisht, kamata per mospagesen e kontributeve eshte 2 per qind per muajin e pare te voneses dhe 1 per qind per muajt e tjere. Por, duke mos pasur efekt prapaveprues, kamatevonesat e llogaritura me perqindje te larta, jo me pak se 5 per qind e detyrimit muajin e pare te voneses plus 1.3 per qind ne cdo muaj tjeter vonese, per shume fermere kamatevonesat tejkalonin edhe shumen e detyrimit. Duke nisur nga 1 prilli i vitit 2006, masa vjetore per kontributin e sigurimeve shoqerore eshte 10 mije leke per fermeret qe perfshihen ne zonat fushore dhe 6 500 leke per ata ne zonat malore, ndersa sigurimi shendetesor eshte 3 360 leke ne vit ne zonat fushore dhe 2 016 leke ne vit ne zonat malore. 4 Prill 2007. Gazeta Korrieri

Fermeret, sa do paguajne per te marre pension

13 prill - 26 prill 2007

Agrobiznesi

AGROMETEOROLOGJI

BULETINI AGROMETEOROLOGJIK
VLERAT MES. SHUMVJEARE T TREGUESVE AGROKLIMATIK PR PERIUDHN 11 - 20 PRILL

VLERAT MESATARE T TREGUESVE AGROMETEOROLOGJIK PR PERIUDHN: 1 - 10 PRILL 2007

PARASHIKIMI I MOTIT DHE VLERESIMI AGROMETEROLOGJIK PER PERIUDHEN 11 - 20 PRILL 2007

n dit. Dt 19-20 pa ndryshime. Kjo periudh n trsi do t karakterizohet me kushte optimale nga pikpamja agrometeorologjike. Nuk priten ngrica dhe mundsia e rishfaqjes s tyre duket pothuajse e pamundur. Niveli i lagshtis s toks do t vijoj t ruhet i pandryshuar.

Reshjet atmosferike. M dat 16-17-18 reshje t karakterit lokal. Temperaturat minimale. Dt 11-14 pa ndryshime t ndjeshme. Dt: 15-16 zbritje me 1-2 grad. Me dt:17-20 pa ndryshime t ndjeshme. Temperaturat maksimale. Dt: 12 rritje me rreth 2 grad. Dt. 13-15 pa ndryshime t ndjeshme. Dt: 16 -17-18 zbritje graduale me rreth 1- 2 grad

Dekada e par e muajit prill u karakterizua nga mbizotrimi i nj situate te qndrueshme sinoptike n pjesn m t madhe t kohs. Paqndrueshmri me karakter lokal u vrojtuan n mesin e periudhs q u shoqruan dhe me shtim t vransirave dhe reshje t pakta, t cilat n trsin e tyre nuk i kaluan vlerat e norms. Temperaturat e ajrit dhe t toks vi-

SITUATA AGROMETEOROLOGJIKE PR PERIUDHN 1 - 10 PRILL 2007

juan t shnojn vlera mbi mesataren shumvjeare, ndrko-h q ishin rreth 3-4C m ta larta se dekada e mparshme. Kjo sht dekada e pare kur nuk u vrojtuan ngrica n asnj vend-matje t vendit. Fillimi i periudhs se vegjetacioni u shtri n nj pjes m t madhe t territorit, ndrsa n Ultsir Perndimore Tmes ishte rreth 15C.

Amplitudat e temperaturs s ajrit shnuan nj rritje t ndjeshme duke ofruar kushte t mira t raportit fotosintez frymmarrje t bimve. Rreth 150C sht vlera e treguesit t shums s temperaturave aktive mbi pragun 10C q u grumbullua gjat ksaj dekade n Ultsir Perndimore. N trsi kushtet agrometeorologjike ishin t mira

Nj bashkpuntor i zellshm i shkencs agronomike

Nga Prof. Dr. Ahmet Osja

PORTRET

Rezistenca ndaj antibiotikve i bn ato m pak t efektshme

Penicilina dhe eritromicina jan shembuj antibiotiksh q dikur shrbenin si kura t mrekullueshme pr smundjet e ndryshme. Por kto lloj ilaesh dhe antibiotik t tjer jan tani m pak t efektshme, pr shkak se bakteriet jan br m rezistente ndaj smundjeve. Nj studim i kryer n Belgjik tregon se ka nj lidhje mes prdorimit t antiobiotikve dhe bakterieve q ndryshojn vetit, pr ti rezistuar trajtimit me antibiotik. Studimi u bazua tek disa persona t shndetshm dhe n prdormin e dy antibiotikve. Pas nj kure t vetme, tek personat e prfshir n studim, ndodhi nj shtim i bakterieve n gojn e tyre, t cilat ishin rezistente ndaj ilait q kishin marr. N disa raste, bakteria rezistente ndaj antibiotikut, qndroi n gojn e tyre m shum se 6 muaj. Studime t tjera tregojn se prdorimi pa kriter i antibiotikve po i bn ato m pak t efektshme. Esht pikrisht prdorimi pa mas i antibiotikve q e shkakton kt problem,- thot mjeku Mark Lipsitch. Nj pjes e problemit ka lidhje me vet pacientt, t cilt nuk e ojn deri n fund kurn me antibiotik. Kur m dhemb gryka dhe filloj antibiotik, asnjher nuk e prfundoj kurn, - thon

M J E K E S I

Halil Canaj eshte modeli i ekspertit qe rezaton dije e perkushtim. Vitet e punes se tij kane gjurmuar ne hapesirat e Malesise se Madhe, por kjo nuk do te thote se ky ekspert eshte i njohur vetem ne kete krahine. Fale pasionit per punen kerkimore e shkencore, Halili njihet ne qarqet akademike te agronomise shqiptare, pa iu ndare titullit te famshem te Bashkepunetorit shkencor. E per kete ka te drejte te krenohet, pasi etapat e formimit profesional te tij, marrin e japin mesvedi duke krijuar modelin e lakmueshem. Lindi ne Gruemire, shkollohet ne Peshkopi e Tirane, ku dhe specializohet ne Katedren e Gjenetikes e Seleksionimit. Vitet e para te ushtrimit te profesionit ravijerohen ne Bajze,

ne detyren e specialistit qe drejton nje sektor, e me vone nje ekonomi te tere me nje game problemesh te ndryshme. Gjate kesaj periudhe bashkepunon me zell te vecante me studiuesit e Tiranes shkencore dhe arrin te prodhoje per here te pare eliten e grurit 20 Tetori. Per pasoje e hulumtimeve te vazhdueshme, krijon lidhje te qendrueshme, punesohet ne lnstitutin e Perimeve e Patateve dhe eshte partner me prelate te kesaj fushe. Merret kryesisht me studimin zonal te patates e ne prodhimin klonor te kesaj bime. Fusha eksperimentale e ekspertit tashme te njohur ne nivel republike, behen ngastrat e mbjella me patate ne luginen e Cemit te Komunes se Kelmendit. Gjate kesaj kohe atashohet ne grupe pune prane Digasterit te Bujqesise ne Tirane dhe ne bashkepunim me spcialistet Vasil Marko e Eduard Qani, punon

Halil Canaj

Marre nga Gazeta Contact

per prodhimin in vitro te patates. Hartohet nje projekt me kosto vetem 200 mije dollare amerikane per zbatimin e kesaj metode shkencore bashkekohore, por autoritetet shteterore te kohes nuk e perkrahin kete ide. Halil Canaj ftohet ne takime bilaterale e konferenca ne Holande, Gjennani, ltali e Austri, por nuk i mundesohet pjesemarrja per motive te paperfillshme nga nje administrate shteterore normale. Deri ne fundin e vitit 1992 nuk i shkeputi marredheniet e punes me Institutin e Perime - Patateve. Pas ketij viti, per 6 vjet rresht eshte inspektor i farerave dhe fidanave ne Malesine e Madhe. Per shkak te reformes, e cila ka gjasa te mos kete qene efektive ne disa raste, lirohet nga detyra e menjehere ne krye te nje grupi fermeresh malesore, krijon Shoqaten Kombetare Bashkimi Kombetar i Fermereve Shqiptare. Sot drejton me kompetence

njeren nga deget me te fuqishme te kesaj organizate qe eshte me e madhja ne vendin tone, konkretisht ate te Malesise se Madhe. Nderkohe eksperti i njohur i kulvitimit te patates, Canaj, eshte zgjedhur ne vitin 2002 ne Bordin e Agrobiznesit Shqiptar per rajonin e Qarkut te Shkodres. Pozitiv eshte fakti se Halil Canaj nuk i shkeput asnjehere lidhjet e bashkepunimin e frutshem me fermeret private, qofshin keta ne komunat e Malesise se Madhe apo ata pertej ketij distrikti.

pacientt. Kjo bn q bakteriet q mund t ken mbetur gjall t ndryshojn vetit, dhe t bhen m rezistente ndaj antiobiotikut t marr nga pacienti. Shkaktar t ktij problemi jan edhe mjekt, t cilt e teprojn dhnien e recetave pr antibiotik. Nj tjetr studim tregon se ekziston m tepr mundsia q spitalet q kontrollojn prdorimin e antibiotikve, t kontrollojn m tepr edhe ata antibiotik, pr t cilt pacientt kan krijuar rezistenc. Mjekt shpesh u japin receta pacientve pr antibiotik, para, ose pas operacionit, pr t parandaluar infeksionin. Por disa mjek japin receta pr antibiotik pa marr m par kulturn. Sipas ktij studimi, pikrisht ktu qndron problemi. Ne po krijojm, pa e ditur, armt tona t shkatrrimit n mas. Kjo do t thot, se ato mund t marrin jet njerzish, ngaq ne nuk jemi n gjendje ti kurojm smundjet, thotmjeku Stuart Levy. Bakteriet rezistente mund t shkaktojn smundje vdekjeprurse dhe shum komplikacione. Ekspertt belg thon se studimi i tyre duhet t shrbej si nj paralajmrim me rndsi jetike pr mjekt q japin antibiotik pa kriter, gj q mund t ket pasoja t rnda te pacientt.

Agrobiznesi

13 prill - 26 prill 2007

E M A L K E R

13 prill - 26 prill 2007

Agrobiznesi

E M A L K E R

10

Agrobiznesi

13 prill - 26 prill 2007

mimet e frutave dhe perimeve nuk paraqiten t njejta n t gjith territorin e vendit ton. Le t ndjekim, sipas t dhnave statistikore, ndryshimet e mimeve n tregjet e

Si paraqiten mimet n tregjet e ndryshme

qyteteve t ndryshme t vendit, si dhe ndryshimet e mimeve gjat nj jave. Pr kt qllim, jan marr t dhnat e javes 26 mars - 1 Prill 2007 dhe te javes 2 - 8 Prill 2007.

STATISTIKA

mimet mesatare krahasuese javore pr pakicn, datat 26 mars - 1 prill 2007

mimet mesatare t shitjes me pakic (N lek/kg) 26 mars - 1 prill 2007 Dr Lu Br El Fr Gj Ku Ko Le Di Sh Tr Vl min mes max

PERIME - FRUTA

(N lek/kg)

PERIME

mimet mesatare krahasuese javore pr pakicn, datat 2 - 8 Prill 2007 (N lek/kg) 2 - 8 Prill 2007 Fr Gj Ku Ko Le Di Sh Tr Vl min mes max Dr Lu Br El

mimet mesatare t shitjes me pakic

PERIME

FRUTA

(N lek/kg)

PERIME

13 prill - 26 prill 2007

Agrobiznesi
T argtohemi

11

t fruta - perimeve n vend

Luhatjet e javs 26 Mars - 1 Prill
Kete jave ne krahasim me javen e kaluar mimet e shitjes me pakice te artikujve perime, fruta, fasule dhe patate kane kane ne pergjithesi rritje mimi. Keshtu nga 38 artikuj te krahasueshem qe gjenden ne treg, 22 prej tyre kane rritje mimi , 11 artikuj kane ulje mimi ndersa 5 artikuj kane te njejtin mim si te javes se kaluar. Perimet. Gjate kesaj jave ne krahasim me javen e kaluar nga 20 artikuj qe ka tregu 11 prej tyre kane rritje mimi qe variojne nga 1 deri ne 25 lek/kg. Keshtu rritje kane speci i verdhe me 25 lek/kg, lule lakra me 23 lek/kg, domatja cilesi e dyte me 16 lek/ kg, domate cilesi e pare me 10 lek/kg, spinaqi me 9 lek/kg etj. Ulje mimi kane 7 artikuj si barbunja me 22 lek/kg, speci gogozhar me 13 lek/kg, hudra e njome me 11 lek/kg, trangulli me 10 lek/kg etj. Lakra dhe hudra e thate nuk kane patur levizje mimi. Fasulja pllaqi nuk ka levizje mimi, fasulja kokerr vogel ka rritje me 4 lek/kg ndersa fasulja pllaqi ka ulje me 4 lek/kg. Frutat. Nga 15 artikuj qe ka tregu, 9 prej tyre kane rritje mimi, ku rritjen me te madhe e kane shega dhe pjeshka me 100 lek/kg, shalqini me 41 lek/kg, rrushi me 34 lek/kg etj. 3 artikuj kane ulje mimi si bostani me 6 lek/kg, ananasi me 2 lek/kg, dardha me 1 lek/kg., limoni, hurma dhe geshtenja nuk kane levizje mimi nga nje jave me pare.

Luhatjet e javs 2 - 8 Prill

Humor
Shefi i policise
Nje shef policie sa here qe dilte nga stacioni i policise dilte me 2 polica me vete, por njerezit sa e shikonin flisnin me njeri tjeterin, shiko doli shefi me 2 policat budallenj. do here keshtu i ndodhte! I merr policat ne zyre per ti pare, ishin ne rregull apo jo. I thote te parit, shko ne shtepine time dhe me thirr mua, si urdheron shef i thote dhe iken menjehere, kurse ky tjetri po qeshte, shefi tha me vete shyqyr doli njeri i sakte, per kete qe po qeshte, dhe e pyet ate po ti pse po qesh? Dhe ai i pergjigjet, po ai eshte budalla qe iku te shtepia jote, ai ketu e kishte telefonin!!

Kete jave ne krahasim me javen e kaluar mimet e shitjes me pakice te artikujve perime, fruta, fasule dhe patate kane kane luhatje mimi. Keshtu nga 36 artikuj te krahasueshem qe gjenden ne treg, 18 prej tyre kane rritje mimi , 14 artikuj kane ulje mimi ndersa 4 artikuj kane te njejtin mim si te javes se kaluar. Perimet. Gjate kesaj jave ne krahasim me javen e kaluar nga 19 artikuj qe ka tregu 9 prej tyre kane rritje mimi qe variojne nga 1 deri ne 28 lek/kg. Keshtu rritje kane speci Kapi me 28 lek/kg, speci i verdhe me 27 lek/kg, lule lakra me 23 lek/kg, karrota me 12 lek/kg, speci gogozhar me 10 lek/kg, domatja cilesi e pare me 8 lek/kg etj. Ulje mimi kane 9 artikuj si trangulli me 15 lek/kg, bizelja me 13 lek/kg, domate cilesi e dyte me 4 lek/kg, patellxhan e sallate me 3 lek/kg etj. Lakra nuk ka patur levizje mimi. Fasulja pllaqi nuk ka levizje mimi, fasulja kokerr vogel ka ulje me 1 lek/kg ndersa patatja ka rritje me 5 lek/kg. Frutat. Nga 14 artikuj qe ka tregu, 8 prej tyre kane rritje mimi, ku rritjen me te madhe e kane ftoi me 16 lek/kg, mandarina e bostani me 8 lek/kg, limoni e banania me 5 lek/kg etj. 4 artikuj kane ulje mimi si shalqini me 57 lek/kg, rrushi me 27 lek/kg, shega me 25 lek/kg dhe geshtenja me 4 lek/kg. Hurma dhe molla nuk kane levizje mimi nga nje jave me pare.

mimet mesatare t shitjes me pakic (N lek/kg) 26 mars - 1 prill 2007 Dr Lu Br El Fr Gj Ku Ko Le Di Sh Tr Vl min mes max

Pijaneci dhe 3 gotat e tij

Nje pijanec shkonte cdo dite ne pijetore per te pire dhe merrte tri dopio raki. Mbas nje jave kamarjeri e pyet se pse merrte tri dopio ne nje porosi. Pijaneci i pergjigjet se nje e marr per nje mik qe e kam ne amerike, nje per vellain qe me ka vdekur e nje per veten. Shkon nje fare kohe dhe pianeci vjen e merr dy dopjo raki. Kamarjeri e pyet perseri, pse merr dy dopjo tani. Pijaneci i pergjigjet: njeren e marr per shokun qe eshte ne amerike, ndersa tjetren e marr per vellain qe me ka vdekur, sepse vete une e kam lene.

FRUTA

Shkencetari
Nje dite nje shkencetar po lexonte nje reviste shkencore ne ballkonin e katit te dyte te viles se tij. Meqenese shkencetari kishte hobi per gomeret, mbante nje te tille ne lulishten e viles. Nje dite nje komshi i shkencetarit (teper i bezdisshem dhe llafazan) i vjen per vizite, por meqe ky i fundit nuk po ja varte e po lexonte revisten komshiu filloj te behej nervoz. Por pikerisht ne kete kohe shkencetarit i bie nga dora revista, e cila perfundoi mu perpara hundes se gomarit qe po kulloste. Gomari i befasuar nga ngjyrat e ndezura te revistes filloi ta kundronte ate me vemendje. Komshiu shfrytezoi rastin dhe i tha gomarit: lexo lexo se edhe ti shkencetar do te behesh...!. Shkencetari duke e kuptuar shpotine i pergjigjet gomarit: he mo se edhe po nuk munde ta lexosh revisten, vertete shkencetar nuk do te behesh por si ky komshiu im je qe je qysh tani.

mimet mesatare t shitjes me pakic Dr Lu Br El

(N lek/kg) 2 - 8 Prill 2007 Fr Gj Ku Ko Le Di Sh Tr Vl min mes max

FRUTA

Radari
Nje shofer furgoni ndalohet nga policia rrugore. I thote njeri prej policeve - Ishe me shpejtesi, do te te gjobisim I thote shoferi: - O zoti polic me fal por nuk isha me shpejtesi. - Me vjen keq o burre por nuk te pashe une te ka pare radari Kthehet shoferi nga polici tjeter e i thote. O zoti radar ... Megjithate Jam Tek po diskutonin nj grup shoksh, njri tha fjaln e urt: - Shqiponja nuk ha miza. Mirpo nj disfatist ndrhynte dhe thoshte se megjithat ha. - Lakuriqi nuk sheh natn, - vazhdoi i pari. - Megjithat sheh, - ndrhyri prsri tjetri. - Mendoj se ti nuk je budall, - shtoi i pari q e kuptoi kokfortsin e disfatistit. - Megjithat jam... (vijon n faqen 12)

12

Agrobiznesi

13 prill - 26 prill 2007

INFORMACION NGA TREGJET KRYESORE RAJONALE

SOFJE (Bullgari) 3 Prill 2007
(mimet ne dollare)

Perime

LAKER: per kg BU Round Green Type lge .17 MK Round Green Type lge .10-.17 KARROTA: per kg GR lge .38 TU lge .41-.48 KASTRAVECA cartons film wrapped per kg BU Long Seedless Greenhouse lge 1.61-1.71 ex lge 1.44-1.50 GR Long Seedless Greenhouse lge 1.44-1.50 TU Long Seedless Greenhouse sml 1.50 PATELLXHANA: crates per kg SP lge 1.91 TU med 1.37-1.57 HUDHRA: cartons per kg CQ White lge 2.87 med 2.73-2.87 SPECA: cartons per kg SP Bell Type Green lge 4.10 Orange lge 4.10 Red lge 4.78 TU Bell Type Green lge 2.05 Red exlge 3.69 lge 3.62 med 2.26 KUNGULL: crates per kg TU Zucchini lge .96-1.16 DOMATE: flats per kg BU Vine Ripes Greenhouse lge 1.91 med 1.71-1.78 GR Vine Ripes Greenhouse med 1.71 TU Vine Ripes Greenhouse lge 1.85-1.98 med 1.64-1.71 QEPE TE THATA: Yellow BU per kg med .65 TU per kg lge .51 med .41-.44 Red BU per kg med .55-.68 NL per kg sml .41 PATATE: Round White AS per kg lge .44 BU per kg lge .41-.48 NEW CROP Round White EG per kg lge .55-.62 GR per kg lge .58.62

N kt rubrik, t konceptuar kryesisht si orjentim n ndihm t eksportuesve dhe importuesve, mund t gjeni mimet aktuale me shumic n dollar pr produktet e freskta bujqsore n tregjet kryesore. Mirpresim sugjerime dhe interesimin tuaj pran redaksis s gazets lidhur me produkte q interesojn lexuesit dhe q mund t mos jen prfshir n lista. REDAKSIA
MOLLE: cartons tray pack per kg GR CLASS I Red Delicious med .68-.82 Golden Delicious med .75-.82 Granny Smith med .75-.82 Starking med .68-.82 IT CLASS I Red Delicious exlge 1.71-1.98 lge 1.23-1.50 Golden Delicious exlge 1.71-1.98 lge 1.23-1.50 Fuji exlge 1.71-1.98 lge 1.23-1.50 Gloster exlge 1.71-1.98 lge 1.23-1.50 Pink Lady med 2.19 MK CLASS I Golden Delicious lge .55-.58 Idared lge .48-.55 BANANE: cartons per kg CB 1.40 EC 1.37-1.44 RRUSH: 4.5 kg containers per kg SF Thompson Seedless lge 3.083.42 Red Globe lge 3.42-4.10 Victoria lge 3.42 KIWI: 10 kg containers per kg GR Hayward 27 sz 1.03-1.09 DARDHA: standard cartons/boxes per kg IT Class I Abate Fetel 110 sz 1.09 SF Class I Williams 110 sz 1.91 ANANAS: cartons per kg CR golden ripe lge szs 1.91-2.05 med szs 1.57-1.78

Pickles 2.06-2.19 IMPORT Long Seedless Greenhouse 1.68-1.83 HUDHRA: per kg IMPORT 3.26-3.43 SALLATE-ICEBERG: per head PL .63-.69 IMPORT .65-.69 KERPUDHA: per kg PL Oyster 3.36-3.43 Champinion 1.20-1.37 QEPE TE NJOMA: per bch PL Leeks .24-.27 per kg PL Leeks .75-.89 IMPORT Leeks .96-1.03 SPECA: per kg IMPORT Bell Type Green 3.02-3.09 Red 3.57-3.77 Yellow 3.63-3.77 DOMATE: per kg PL Vine Ripes Greenhouse 4.11-4.94 IMPORT Vine Ripes Greenhouse 3.26-3.31 QEPE TE THATA: White PL per kg .41-.50 IMPORT per kg .45-.48 PATATE: Ro und White PL per kg .44-.48 IMPORT per kg .41-.49 NEW CROP Round White PL per kg .80-.86

Fruta

Fruta

POZNAN 29 Mars 2007

Perime
LAKER: per head PL White .41-.51 per kg PL White .14-.15 KARROTA: per kg PL .27-.38 IMPORT .31-.38 NEW CROP per bunch IMPORT .84-.86 KASTRAVECA: per kg PL Long Seedless Greenhouse 1.92-1.99

LIMONA: cartons per kg TU 80s .75-.82 crates per kg SP 80s .96 TU 80s .62-.68 PORTOKALLE: cartons per kg GR Navel lge size .75-.85 Ortanique lge size 1.09-1.13 TU Navel Washington med size .68-.85 PJEPER: HONEYDEWS: per kg BR 2.39 MISC MELONS: flat cartons per kg BR Galia 6s 2.73

LIMONA: per kg IMPORT .89-.96 PORTOKALLE: per kg IMPORT Various Varieties 1.10-1.20 SHALQI: per kg IMPORT Red Flesh Seeded Type 1.30-1.37 MOLLE: per kg PL Golden Delicious .57-.69 Gala .57-.62 Jonagold .57-.69 Cortland .50-.62 Elstar .57-.62 IMPORT Red Delicious 1.371.52 BANANE: per kg IMPORT 1.30-1.33 RRUSH: per kg IMPORT Red Seedless 2.35-3.04 NEKTARINA: per kg IMPORT Various Yellow Flesh Varieties 3.77 PJESHKE: per kg IMPORT Various Yellow Flesh Varieties 3.77 DARDHA: per kg PL Conference 1.20-1.37 IMPORT Conference 1.47-1.52 ANANAS: each IMPORT 1.54-1.71

Merrni pjes n Panairin AGROBIZNES 2007

13 prill - 26 prill 2007

Agrobiznesi

13

KASH - AGENDA

Si t prballojm sfidn e integrimit europian

Ditn e Premte, dat 06.04.2007, ora 09.30, n ambientet e Drejtoris s Bujqsis s Qarkut Shkodr, Instituti Agenda, mbshtetur nga Fondacioni pr nj Shoqri t Hapur pr Shqiprin, SOROS, ne bashkepunim me Ministrin e Bujqesis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit dhe Keshillin e Agro Biznesit Shqiptar, organizoi workshop-

KASH, MBUMK dhe parlamentar t zonave rurale angazhohen pr nj prfshirje m t gjer t fermerve n politikat bujqsore
shop kishte si qllim t informoj fermert dhe biznesin ushqimor t ktij rajoni mbi kushtet administrative q duhen plotsuar pr t mundsuar eksportet e produkteve t tyre n Bashkimin Evropian, me njohjen e t cilave ata do t mund t monitorojn m mir procesin politikbrs, duke qen pjes aktive e tij. Ne fund t ktij workshop-i ullsi prej rreth 3.1 milion banorsh. Vetm 24 % e toks s saj klasifikohet si tok bujqsore, 36% jan pyje dhe 15 % kullota. Sektori bujqsor n zhvillimin rural t vendit ton z peshn kryesore ndrkoh q n shum vende t Europs zhvillimi rural sht shum dimensional. Prodhimi bujqsor sht i vogl dhe jokonkurues pasi edhe fermat jan t vogla dhe t coptuara, me siprfaqe rreth 1.1 ha. Shqipria sht vend me mundsi t konsiderueshme pr sa i prket kushteve t toks, t klims, t ditve me diell, t pasurive ujore, t potencialeve njerzore n zonat rurale dhe q t gjith kto jan faktor t rndsishm q vrtetojn potencialet n t mij ton perime dhe patate ndrkoh q tokat fushore nuk mbillen. Shqipria ka zona kodrinore e malore t favorshme pr blegtorin, por importet llogariten n mbi 80 mij krer via, dhe rreth 50 mij krer derra, m shum se 25 mij ton mish. Standardet e prodhimit t produkteve baz, si ndryshon situata gjat zbatimit t Marrveshjes s Stabilizim Asociimit, duhet t presin fermert; Djath, Gjalp dhe Nnproduktet e tjera t Qumshtit Nuk ka vend pr frik se do tiu vij fundi prodhimeve

produkte do t tregtohen. Nse bhet fjal pr prodhim personal ose prodhim pr nevoja t tregut vendas Shqiptar dhe jo pr tregun e Bashkimit Europian, ather nuk ka ndalesa t tjera nga marrveshja, sepse sipas legjislacionit t BE-s, mnyra e rregullimit t tregut

in me titull:Prfaqsimi i fermrve n politikbrje dhe informimi i tyre mbi zhvillimin ekonomik t vendit.. Takimi u hap nga z. Ditmir Bushati, Drejtor Kerkimi, i Institutit Agenda, i cili theksoi rendesine e ketij aktiviteti ne kete faze te rendesishme te zbatimit te MSA-se.. Me pas, Z. Florian Xhafa kordinator i projektit beri nje prezantim te detajuar te nj broshure informative, prodhuar nga Instituti Agenda ne kuader te ketij projekti, pr sensibilizimin e komunitetit t fermerve mbi domosdoshmrin e njohjes s politikave t zhvillimit bujqsor, standardeve dhe mjeteve t nevojshme pr prballimin e kostos, pasoj e liberalizimit t mtejshm t tregjeve. Gjithashtu ky work-

Z.Astrit Bushati, Deputet i Qarkut Shkodr, Z. Zydi Teqja, Drejtor Ekzekutiv i Kshillit t Agro Biznesit Shqiptar dhe Z. Bislim Ahmetaj, Drejtor i Prgjithshm n Ministrin e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit, dhe Z. Guri Beshi Drejtor i Drejtorise Rajonale te Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatorit, nnshkruan nj memorandum mirkuptimi ku palt u angazhuan t prdorin t gjith kuadrin normativ dhe institucional n funksion t shkmbimit t informacionit dhe lehtsimit n shprndarjen e tij, si dhe prfshirjen m t mir t komunitetit t fermerve t qarkut Shkodr n politikat e zhvillimit bujqsor t rajonit.

MEMORANDUM MIRKUPTIMI
Shkodr, 6 Prill 2007
T vetdijshm se Procesi i Stabilizim Asociimit dhe zbatimi korrekt e i suksesshm i Marrveshjes s Stabilizim Asociimit me Bashkimin Europian krkon nj ndrveprim e bashkrendim institucional ndrmjet pushtetit legjislativ, pushtetit ekzekutiv, grupeve t ndryshme t interesit dhe shoqris civile; Duke patur parasysh faktin q popullsia rurale n Shqipri prbn mbi 50 % t popullsis totale, ku nj numr i konsiderueshm i popullsis rurale sht i punsuar n sektorin bujqsor dhe ku bujqsia z rreth 20-24% t Prodhimit t Brendshm Bruto; Duke marr parasysh rndsin e informimit t komunitetit t fermerve mbi domosdoshmrin e njohjes s politikave t zhvillimit bujqsor, standardeve dhe mjeteve t nevojshme pr prballimin e kostos, pasoj e liberalizimit t mtejshm t tregjeve, t sanksionuara n Marrveshjen e Stabilizim Asociimit dhe kushteve administrative q duhen plotsuar pr t mundsuar eksportet e produkteve t tyre n Bashkimin Europian; Angazhohemi t prdorim t gjith kuadrin normativ dhe institucional n funksion t shkmbimit t informacionit dhe lehtsimit n shprndarjen e tij, si dhe prfshirjen m t mir t komunitetit t fermerve t qarkut Shkodr n politikat e zhvillimit bujqsor t rajonit.

standardeve t rrepta. Kshtu q, zgjedhja sht n duart e prodhuesve, dhe se prodhimi vendas pr nevoja t vendit nuk do t cnohet. Nj pjes e legjislacionit t BE-s q do t prfshihen n Ligjin Shqiptar t Ushqimit, trajton analizn e testeve pr smundjet e kafshve nga t cilat kto produkte merren, kurse vet prodhuesit do t duhet t respektojn kushtet minimale t higjiens s prodhimit. N mnyr q kto produkte t mund t shiten npr tregje n t ardhmen, duhet tiu nnshtrohen standardeve t caktuara t higjiens. Meqnse kushtet e tanishme npr tregje nuk jan t knaqshme, do t duhen investime plotsuese n pajisje dhe ambiente (si jan, frigorifert, ambientet e tregtimit me ftoje etj.) n tregje q do t mundsojn ruajtje t sigurt pr kto produkte t ndjeshme dhe q prishen leht.

Astrit BUSHATI Deputet n Kuvendin e Republiks se Shqipris Zyhdi TEQJA Drejtor Ekzekutiv i KASH Bislim AHMETAJ Drejtor i Prgjithshm MBUMK Guri BESHI Drejtori i DRBUMK, Qarku Shkodr

Kjo broshur synon t sensibilizoj komunitetet e fermerve t zgjedhura, mbi domosdoshmrin e njohjes s politikave t zhvillimit bujqsor, standardeve dhe mjeteve t nevojshme pr prballimin e kostos, pasoj e liberalizimit t mtejshm t tregjeve. Gjithashtu kjo broshur ka si qllim t informoj fermert dhe biznesin ushqimor mbi kushtet administrative q duhen plotsuar pr t mundsuar eksportet e produkteve t tyre n Bashkimin Europian, me njohjen e t cilave ata do mund t monitorojn m mir

Qeverin dhe do t jen pjes aktive n procesin politikbrjes. Duke patur parasysh faktin q popullsia rurale n Shqipri prbn mbi 50 % t popullsis totale, ku nj numr i konsiderueshm i popullsis rurale sht i punsuar n aktivitetin bujqsor dhe ku bujqsia z rreth 20-24% t GDP-s totale (Prodhim i Brendshm Bruto), nnkuptohet q ky sektor sht i rndsishm pr zhvillimin social-ekonomik t vendit. Shqipria sht nj vend relativisht i vogl, me reliev t theksuar malor dhe me nj pop-

ardhmen e bujqsis. Shqipria sht e mbushur me burime ujore, por vazhdon t importoj rreth 300 mij hektolitra uj t pijshm n vit. Vendi yn ka kushte shum t mira pr vreshtarin dhe ujra me parametra t jashtzakonshme pr prodhimin e birrs, ndrkoh q importohet rreth 20 mij hektolitra birr dhe ver. Shqiperia, ka gjithashtu, kushte shum t prshtatshme pr pemtarin, por importet jan rreth 100 mij ton fruta n vit. Shqipria importon rreth 20

vendase, si jan djathi, gjalpi dhe nnproduktet e tjera t qumshtit. Nevojitet vetm t bhet dallimi i tregjeve ku kto

i lihet kryesisht vendeve antare. Nse kto produkte jan t destinuara pr tregun e BE-s, ather ato duhet tiu nnshtrohen

Therja e Kafshve Rregullat e Bashkimit Europian nuk e ndalojn therjen e zakonshme t kafshve, por mishi i punuar n kt mnyr duhet prdoret vetm pr nevoja personale dhe jo pr treg. Rregullat n Shqipri edhe tani krkojn kontroll t detyrueshm t mishit me qllim parandalimin e kalimit t smundjeve t kafshve tek njerzit. Edhe me Ligjin e Ri t Ushqimit q sht hartuar n kuadr t procesit t Integrimit Europian, therja e kafshve mund t praktikohet dhe mund t nxirren produkte (salsie, sallame apo pastrma). Megjithat, mishi q do t tregtohet n dyqane mishi apo dhe n merkata t tjera, do t duhet t vij nga thertoret q i plotsojn kushtet e parashikuara nga ligji dhe ndrmarrjet pr prpunimin e mishit q punojn n prputhje me rregullat e BE-s, n kuadr t higjiens dhe therjes s kafshve duke eliminuar mundimin e panevojshm t tyre. Rregullat e BE-s, n lidhje me therjen e kafshve, jan shum t rrepta dhe nuk lejojn mundim t panevojshm t shtazve. Kafsht duhet t kursehen nga do lloj mundimi i panevojshm dhe duhet detyrimisht t vihen nn anestezi para therjes. Praktika e anestezis do t duhet t bhet edhe n Shqipri. BE nuk i ndalon therjet e kafsheve, nse ato jan pr nevoja personale. Vetm se krkohet q do kafsh q prdoret pr nxjerrjen e mishit n treg, t testohet pr smundje t dmshme (trichineloz, plasja, tuberkuloz, bruceloza dhe t tjera t ngjashme) dhe t respektohen rregullat q e ndalojn mundimin e panevojshm t tyre.

14

Agrobiznesi

13 prill - 26 prill 2007

KESHILLA PRAKTIKE

Mbi prdorimin e perimeve n mjeksin popullore

Perimet ne mjeksine popullore gjejne nje perdorim te gjere duke filluar qe nga format me te thjeshta kur ato perdoren te fresketa ashtu sic i takojme ne natyre, ose te gatuara ne guzhine dhe deri ne format e pergatitura posacerisht per qellime te caktuara. Nder format e pergatitura mund te permendim cajet, kompresat, ekstratet, locionet, banjat, etj. Pavaresisht nga forma e perdorimit, perimet me pare duhet te lahen mire dhe, ne raste te vecanta, te dezinfektohen me solucione te posacme sic jane alkooli, acidi boric, etj. Kjo mase diktohet nga fakti se perimet, gjate perdorimit, vijne ne kontakt direkt me organet e ndryshme te trupit ose dhe me plage, nga mund te shkaktohen infeksione te ndryshme, ne rast se ato nuk do te jene te pastruara me kujdes. Format qe do te permendim me poshte jane te thjeshta dhe mund te pergatiten nga kushdo:

PANXHARI I KUQ
(Beta vulgaris var. Rapacea)

KARROTA
(Daucus carota)
Eshte bime dyvjeare e familjes se ombrelloreve ( Umbelliferae), por kultivohet si bime njevjeare. Ne vitin e pare bima e karotes formon nje rozete gjethesh dhe nje frutrrenjor tulor, ndersa ne vitin e dyte jep kercej lulore te cilet nxjerrin lule dhe lidhin fare. Frutrrenjori perfaqsohet nga rrenja boshtore e trashur, konike ose vezake, mishtore, e ngreneshme dhe me ngjyre te verdhe - portokalli, ne saje te karotines qe permban. Vjelja e karotes behet tre muaj pas mbjelljes. Karotat e shkulura mund te shtratifikohen ne arka me rere ne vende te errta e te fresketa. Frutat me farat mblidhen pak para pjekjes se plote.

Eshte bime dyvjeare e familjes se kenopodioreve (Chnopodiaceae), por kultivohet si bime njevjeare.Gjethet i ka te medha, te zgjatura, me bishta te trashe. Rrenjet behen tulore dhe marrin forme sferike ose konike, me ngjyre te kuqe, te verdhe ose te elet. Kercelli del dhe lulezon ne vitin e dyte. Panxhari i kuq kultivohet per frutrrenjorin e tij mishtor, i cili konsumohet i fresket ose gatuhet ne guzhine (sallate e zier, i fresket, ne supa te ndryshme, etj.) Takohet ne treg gjate vjeshtes dhe dimrit dhe ne vende te ngrohta deri ne muajt e pare te pranveres.

lekures me flluska, lengu i karrotes u heq kruarjen e lekures. Ky leng ndihmon ne rritjen e dhembeve dhe i mbron femijet nga zhvillimi i karies dentare. Nga te gjitha keto sherbime te vlefshme nxjerrim si perfundim se karota duhet te konsumohet nga te gjithe, ne sasira te medha, veanerisht ne formen e lengut. Nje kilogram karota jep pas shtrydhjes 300 400 ml. leng. Per semundjet e aparatit tretes, te veshkave, te melise, per organizmat e dobesuar dhe anemiket, rekomandohet keshilla qe vijon:

Behet kure me leng karote, duke pire do dite 300 400 ml. leng karote, per nje kohe prej 25 30 ditesh rradhazi. Lengu merret 2 3 here ne dite, 1,5 2 ore para buke.

Frutat me farerat e karotes kane veprim diuretik dhe antihelmitik. Per kete qellim perdoret aji si me poshte:

Merret nje luge kafe frut i thate karote dhe ziet me nje gote uje per 20 minuta. Ai pihet 1 2 ore para buke.

Ky aj ben mire edhe kunder infeksioneve te rrugeve te poshteme urinare.

REPA DHE RILKA

Vetite dietike dhe fitofarmaceutike
parazitet e kokes, etj. Ne keto raste zbatohen banjat e kokes, etj.Ne keto raste zbatohen banjat e kokes me lengun e fituar nga zierja e panxharit te fresket:

(Raphanus sativus var. Major, dhe Raphanus sativus var. radicula)

Panxhari i kuq eshte i pasur ne substanca ushqimore, ai permban karbohidrate, lende azotike, yndyrna, te asimilueshme lehtesisht nga organizmi. Permban vitaminat C, PP, B1, B2, A, E, etj. Me te pasura ne vitamine C jane gjethet, te cilat duhet te perdoren ne supe, sallate etj. Panxhari i kuq eshte nje burim i mire kriperash minerale, nga te cilat mund te permenden ato te potasit, fosforit, kaliumit, magnezit, hekurit, squfurit, si dhe sasira te vogla bakri, zinku, bromi e jodi. Nje kilogram panxhar i kuq i kuq jep 660 kalori. Ngjyra e kuqe e panxharit kushtezohet nga prania e pigmentit antocianine. Ne mjeksi panxhari, perdoret per vetite e tij te mira zbutese, freskuese, purgative (pastruese ne bllokimet e barkut), si edhe si ushqim dietik. Si zbutes perdoret ne forme aji (lengu i fituar gjate zierjes); si freskues i stomakut perdoret sallata me panxhar te fresket, ndersa si ushqim laksativ (qe lehteson jashtqitjen) perdoret i gatuar ose i fresket. Panxhari i kuq si ushqim dietik per forcimin e organizmit perdoret ne te gjitha format e gatimit, por rezultate me te mira jep kur konsumohet i fresket, si dhe i zier, por pa e derdhur lengun. Lengu i panxharit te fresket kuron zbokthin, qeren, zhduk

Merren 250 300 gr. panxhar i kuq i fresket, pritet ne forme rrathesh dhe zien ne nje gjysem liter uje per 20 30 minuta. Me lengun e fituar lagen floket dhe lekura e kokes dy tri here, me intervale kohe prej 20 30 min. Eshte mire qe paraprakisht te jete lare koka me uje e sapun dhe pas shplarjes se saj te lyhet me lengun e panxharit. Ky veprim per seritet do dy tri dite, per nje periudhe prej 10 15 ditesh. Zbokthi, qerja dhe parazitet e kokes mund te luftohen gjithashtu duke perdorur banjat me lengun e panxharit te fituar nepermjet shtrydhjes se fru-rrenjoreve te fresket, duke e kulluar dhe holluar ne uje te vaket ne raport 1 : 3, dhe duke i perseritur veprimet si me lart. Kompresat me panxhar te fresket, ose lyerja me lengun e tij japin efekte te mira gjate perdorimit te jashtem ne semundjet e lekures.

Karrota ka nje perhapje te mire ne saje te vleres se madhe ushqimore dhe dietike. Ajo eshte e pasur veanerisht ne karotine (provitamine A), e cila eshte e perqendruar kryesisht ne levoren e frutrrenjorit, prandaj keshillohet qe te konsumohen me gjithe levore mbasi te jete lare mire me uje. Karota permban vitramine B1, B2, C,, E dhe sasira te konsiderueshme te vitamines K qe ka veti antihemoragjike. Karota eshte e pasur me sheqerna, kripera minerale te dobishme si potas, fosfor, kalium, magnez, hekur, natrium, kobalt, alumin, zink, etj. Nje kilogram karota jep 450 kalori. Karotat rekomandohen per kurimin e semundjeve te syve, te melise (hepatiket), te veshkave, eneve te gjakut dhe zemres, si dhe kunder shqetesimeve te stomakut dhe zorreve (ulera, gastrit, kolit, enterokolit). Per femijet ne forme supe, karotat perdoren si ushqim dietik ne rastet e rregullimeve gastrointestinale. Ne femijet e gjirit gjate dispepsive perdoret lengu i karotes, mbasi keshtu menjanohet celuloza qe permban frutrrenjori. Karrotat mund te thahen dhe

Vetite dietike dhe fitofarmaceutike

prej tyre te pergatitet miell karote shume i mire dhe i pershtatshem per ushqim dietik te femijeve. Lengu i karotes preferohet si nje ila i mrekullueshem ne diarete e femijeve dhe te pleqve. Kurimi me leng karote behet edhe gjate semundjeve te veshkave. Per organizmat e dobesuer dhe per ata qe jane ne sherim, praktikohet kura me leng karote, e cila ndikon ne rivendosjen me shpejtesi te forcave te njeriut si dhe ne shmangien e pasojave te semundjeve te renda. Per meline e zeze lengu i karotes eshte ila i pazevendesueshem. Riperterihet gjaku gjate kures me leng karote. Ne gjendjen e anemise, kura e karotes on ne rritjen e sasise se hemoglobines dhe te numrit te ruazave te kuqe te gjakut. Lengu i karrotes eshte veanerisht i dobishem per te semuret qe vuajne nga ulera ne stomak e ne dymbedhjetegishteze. Ai ndikon pozitivisht kunder hemoragjive te stomakut dhe te zorreve. Lengu i karotes rrit prodhimin e qumeshtit tek nenat qe kane femijet ne gji. Femijeve qe jane prekur nga inflamacioni i

Repa dhe rilka bejne pjese ne familjen e kryqezoreve ( Cruciferae). Repa eshte bime dyvjeare kurse rilka njevjeare. Ne vitin e pare formojne rozeten e gjetheve dhe frutrrenjorin i cili eshte tulor dhe me forma e ngjyra te ndryshme; sipas varietetit,frutrrenjori mund te kete shije djegese.Per konsum, perdoret frutrrenjori i ketyre kulturave; ato hahen te fresketa,te pjekura dhe te ziera, ne formen e sallatave te ndryshme, si garniture, etj. Takohen me shume gjate dimrit dhe pranveres.

Qysh ne kohet e lashta repa dhe rilka jane perdorur si ushqim nga popujt e Kines, Egjyptit, Greqise etj. Keto perime kane kane nje vlere te mire ushqimore. Ato permbajne proteina, sheqerna, vitamine C me shumice, kripera te potasit, fosforit, kaliumit, magnezit, natriumit, hekurit, etj. Nje kilogram repa jep 360 kalori, ndersa e njejta sasi rilka jep 220 kalori. Edhe vlera e tyre mjeksore njihej prej kohesh. Ne Freqine e vjeter rilka perdorej per mjekimin e semundjeve te mushkerive, dhe me vone gjate mesjetes, eshte perdorur kunder semundjeve te melise se zeze, kolles se bard-

Vetite dietike dhe fitofarmaceutike

he dhe per tensionin e gjakut. Vlera farmaceutike e repes dhe rilkes eshte si ajo e lakrave, por jo ne ate shkalle qe vepron lakra. Rekomandohen me shume per alkooliket dhe per ata qe merren me dekustimin e pijeve alkoolike. Repa dhe rilka keshillohen te perdoren gjithashtu nga klorotiket, rakitiket, per femijet me rritje te parakoheshme dhe per grate shtatzena. Nuk duhet ti konsumojne ne dispeptiket, ata qe kane gure ne veshka dhe ne meshikezen e temthit, sepse permbajne kripera (oksalat te kaliumit) ne sasira te konsiderueshme.

(Vijon n numrin e ardhshm)

13 prill - 26 prill 2007

Agrobiznesi

15

PORTRETE

Zooteknik t shquar t blegtoris shqiptare

FISHTA, Rexhai
Zooteknik U lind ne Durres ne vitin 1932. Studimet e larta i kreu ne Fakultetin e Zooteknise ne Institutin e Larte Bujqesor Kamez ne vitin 1955. Vitet e para punoi ne Institutin e Zooteknikes ne Shkoder, ku u mor me pune kerkimore ne mbajtjen, trajtimin e shfrytezimin e njethundrakeve e me pas ne ate te bagetive te imeta, fushe ku u thellua me tej dhe ku dha nje kontribut te veante. Prej andej kaloi ne Institutin e Larte Bujqesor, ku ve si pedagog e shkencetar, kontribuoi edhe si pergjegjes i Katedres se Zooteknise se Veante. Zoti Fishta mbante titullin Profesor. Ai ishte shkencetar me dije te thella dhe ishte i pari qe hodhi bazat metodologjike shkencore ne fushen e rritjes te bagetive te imeta. Ai kontribuoi ne punen per permiresimin racor te dhenve, merinosimin e cigajesimin e tyre, si dhe per seleksionimin e deles se vendit, Bardhoka, etj. Prof. Fishta ishte pedagog i talentuar, keto vlera i konkretizoi ne vepra. Shkroi e botoi nje numer te madh artikujsh shkencore, mbajti shume referate ne sesionet shkencore dhe hartoi shume tekste mesimore. Rexhai Fishta u nda nga jeta ne vitin 2003. e te Shpendeve ne Tirane. Zoti Myftiu, mban graden Doktor i Shkencave. Ai eshte autor i kater librave, i shume artikujve, referateve, studimeve dhe projekteve teknologjike. Kudo qe punoi ai, ka dhene nje kontribut te rendesishem ne zhvillimin e shkencave zooteknike. Dr. Myftiu eshte dekoruar me Urdherin e Punes se Klasit te Dyte dhe Urdherin Per pune te shquar ne Ekonomine Bujqesore te Klasit te Pare.

NARAZANI, Bardhyl
Zooteknik U lind ne Elbasan ne vitin 1936. Ne vitin 1954 perfundoi Teknikumin Bujqesor Kamez ne degen Zootekni. Ne periudhen 1954 - 1958 punoi Kryezooteknik i prodhimit dhe bashkepunetor shkencor i Qendres Zooteknike ne Shkoder. Ne vitet 1962 - 1965 punoi zooteknik i permiresimit racor ne Seksionin e Bujqesise te rrethit te Elbasanit, ndersa ne vitet 1966 - 1972 ishte kryezooteknik ne kooperativen bujqesore Shtermen ne Elbasan. Gjate periudhes 1972 - 1977 ishte Kryezooteknik i rrethit dhe 1977 - 1987 kryetar i deges se blegtorise ne kooperativen bujqesore Shirgjan Elbasan. Ne periudhen 1981 - 1987 ishte Kryetar i Grupit per projektimin e Fabrikes se Ushqimeve te Blegtorise dhe Drejtor i kesaj fabrike. Ne periudhen 1987 - 1991 ishte kryezooteknik i Ndermarrjes Bujqesore Elbasan dhe ne 1992 - 1998 perseri Kryezooteknik i rrethit te Elbasanit. Deri ne daljen ne pension ne vitin 2001 ishte keshilltar per blegtorine i Kryetarit te Keshillit te rrethit te Elbasanit. Zoti Narazani ka dhene nje kontribut te shquar ne zhvillimin e blegtorise ne nje nga rrethet me te medha te vendit. Kudo ku ai punoi u dallua per zbatimin e teknologjive te reja ne fushen e blegtorise, si dhe per aftesi drejtuese e organizuese. Zoti Narazani eshte mbajtes i Urdherit Per Merita te Shquara i Klasit te Pare.

punoi ne Institutin e Kerkimeve Zooteknike ne Tirane si Bashkepunetor Shkencor, si pergjegjes i Sektorit Shkencor te Gjenetikes dhe Seleksionimit te Kafsheve. Ka dhene nje kontribut te rendesishem ne intensifikimin e mbareshtimit te derrit, eshte marre me organizimin e punes racore dhe teknologjine e rritjes industriale te derrit per Stacionin Zooteknik Xhafzotaj - Durres dhe teknologjine per rritjen e derrit ne ekonomite bujqesore. Ka hartuar programin e permiresimit gjenetik te derrit. Eshte autor dhe bashkeautor i 15 librave, nder te cilat 7 tekste mesimore, 20 artikuj te botuar neper revista te ndryshme, 12 broshura, dhe 140 artikuj mbi arritjet tekniko-ekonomike ne mbareshtimin e derrit, si dhe ka bere 11 studime. Me 1980 ka fituar graden Doktor i Shkencave dhe me 1995, titulli Profesor. Per pune te shquar eshte dekoruar me Urdherin e Punes te klasit te dyte.

PASKO, Sotir
Zooteknik U lind ne Pogradec me 1929. Pasi mbaron radhazi shkollen unike bujqesore ne Kavaje e Serbi, pastaj Teknikumin Bujqesor ne Kamez, me 1955 u diplomua zooteknik ne Akademine e Shkencave Bujqesore ne Sofje me rezultat Shkelqyeshem. Nga viti 1955 deri ne daljen ne pension ne vitin 1990, per 35 vjet iu kushtua zhvillimit te blegtorise. Ai punoi per 10 vjet, ne fillim si specialist, k/ specialist dhe me pas Drejtor i Drejtorise se Blegtorise, si dhe Zv/ Minister i Bujqesise. Per 8 vjet ishte drejtor dhe k/specialist ne ndermarrjet bujqesore te vendit. Per 5 vjet punonte ne Kryeministri per problemet e blegtorise dhe per 12 vjet Drejtor i Institutit te Kerkimeve te Blegtorise e me pas te Zooteknise. Ai projektoi e organizoi procesin tekniko-organizativ te permiresimit racor te dhenve. Gjate 1965 - 1975, iu kushtua me perparesi zhvillimit te gjedhit. Studimi i tij, me bashkeautor Pasko Milon, Zhvillimi i lopeve si baze per shtimin e shpejte te produkteve blegtorale dhe intensifikimin e bujqesise me 1967, shenoi fillimin e nje kthese rrenjesore ne strukturen e blegtorise ne Shqiperi. Si Drejtor i Institutit ai fuqizoi sektoret shkencore dhe stacionet e zooteknise, duke e kompletuar strukturen e permiresimit racor me udheheqje shkencore dhe material racor te seleksionuar. Eshte autor dhe bashkeautor ne 41 libra e monografi, nje teksti mesimor, me shume se 20 artikuj problemesh ne shtypin periodik dhe shkencor, mbi 20 referime ne konferenca e aktive. Ai ka qene anetar i Komisionit te Larte te Atestimit prane Ministrise se Arsimit dhe anetar i Komitetit te Shkencave.

MITEZI, Stavri
Zooteknik U lind ne Kore ne vitin 1935. Studimet e larta i kreu ne Fakultetin e Zooteknise ne Institutin e Larte Bujqesor te Kamzes, ku ne vitin 1958 u diplomua zooteknik. Ne periudhen 1958-1968 punoi ne ish-ndermarrjen bujqesore te Maliqit ne Kore dhe ne vitet 1968 - 1969 Shef i Seksionit te Bujqesise te Komitetit Ekzekutiv te rrethit. Ne vitin 1969 emerohet Drejtor i Drejtorise se Prodhimit Bujqesor dhe te Grumbullimeve Shteterore, ne Komisionin e Planit te Shtetit, ku punoi per 22 vjet me rradhe deri ne vitin 1991. Ne periudhen 1991 - 1993 ishte Kryetar i Grupit te Punes prane Komisionit Qeveritar te Tokes ne Ministrine e Bujqesise dhe Ushqimit, ndersa ne vitet 1993 -1996 bashkeautor ne Perfaqesine e Studimeve Investimens Plans ne Tirane, ne kuadrin e Bankes per Zhvillim e Rindertim. Aktualisht eshte ne pension. Stavri Mitezi per nje kohe te gjate ka qene nje nder drejtuesit e bujqesise shqiptare, i cili ka dhene nje kontribut te shquar per zhvillimin e saj. Ai eshte autor dhe bashkeautor pothuajse ne te gjitha studimet madhore qe jane kryer per zhvillimin dhe intensifikimin e bujqesise, ne fushen e investimeve, te fuqizimit te bazes materiale, per organizimin dhe drejtimin e ekonomive bujqesore etj. Ai per me shume se 10 vjet ka qene anetar i Keshillit Shkencor te Institutit te Kerkimeve Zooteknike, si dhe Anetar i Kolegjumit te Ministrise se Bujqesise. Zoti Mitezi ka dy botime, si dhe nje bashkepunim te gjere me shtypin periodik. Per pune te muar ne fushen e drejtimit dhe studimit per zhvillimin e bujqesise, eshte dekoruar me Urdherin e Punes te Klasit te Pare.

PALI, Ilia
Zooteknik U lind ne Athine me 1931. Pasi mbaron radhazi shkollen unike bujqesore ne Kavaje e Serbi, pastaj Teknikumin Bujqesor ne Kamez, u diplomua zooteknik ne Institutin e Larte Bujqesor ne Kamez ne vitin 1956. Fillimisht punon kryezooteknik ne NB te Kamzes, ne ate te Vrines dhe me pas ne periudhen 1962 - 1971 kryezooteknik ne Ndermarrjen Bujqesore te Lushnjes. Pas kesaj emerohet Shef i Seksionit te Bujqesise ne Komitetin Ekzekutiv te rrethit te Lushnjes. Ne vitin 1972, ngarkohet per ngritjen e Ndermarrjes se Rritjes se Shpendeve ne Tirane. Pas nje pune pasionante e kurajoze, arrin te organizoje nje ndermarrje intensive, moderne, me cikel pothuajse te mbyllur, me prodhim vjetor prej 25 milione vezesh dhe 1 milione zogj per mish. Me pas punon per studimin e projektimin e pothuajse te gjithe komplekseve blegtorale te ngritura ne vendin tone, deri ne vitet 1990. Me pas emerohet drejtor i Drejtorise se Ndermarrjeve Bujqesore ne Ministrine e Bujqesise. Zoti Pali mban graden Doktor i Shkencave. Per kontribut te shquar eshte lauruar me mimin e Republikes se shkalles se dyte dhe me urdherat e punes se klasit te pare dhe te trete.

PIU, Thanas
Zooteknik U lind ne Gjirokaster. Studimet e larta i kreu ne Institutin Bujqesor te Bukureshtit, ku ne vitin 1962 u diplomua Zooteknik. Ne vitet 1962 1967 punoi ne rrethin e Krujes, ne fillin ne ishkooperativen bujqesore Budull dhe pastaj Kryezooteknik ne Seksionin e Bujqesise te rrethit. Ne vitet 1967 - 1971 u emerua pedagog ne Institutin e Larte Bujqesor ne Kamez, ndersa nga viti 1973 deri 1980, punoi ne te parin kompleks industrial te shpendeve qe u ngrit ne Tirane. Ne vitet 1980 - 1989, punoi ne organet qendrore te shtetit dhe me pas kaloi ne Institutin e Kerkimeve Zooteknike, ku vazhdon te jete edhe sot ne pozicionin Shef Sektori. Thanas PIU eshte Doktor i Shkencave. Ai eshte nje nder specialistet me te shquar te vendit ne fushen e te ushqyerit te bagetive dhe ne veanti ne mbareshtimin e shpendeve. Zoti Piu ka nje shkalle te larte kualifikimi dhe ka kryer nje seri kursesh trajnimi e specializimi, brenda e jashte vendit, si ne Rumani, Itali, SHBA, etj. Ai ka shkruar e botuar 12 libra, disa tekste mesimore, si dhe nje numer te madh artikujsh shkencore ne organet periodike per teknologjine e rritjes, te mbareshtimit dhe te ushqyerit e bagetive te ndryshme.

MYFTIU, Abdulla
Zooteknik U lind ne Tirane me 1928. Ne vitin 1955 diplomohet zooteknik ne Akademine e Shkencave Bujqesore te Sofies ne Bullgari me rezultatin Shkelqyeshem. Ne vitin 1960 mbron aspiraturen dhe fiton graden Kandidat i Shkencave ne Akademine Veterinare te Moskes. Ka punuar zooteknik ne Ndermarrjet Bujqesore Kamez dhe Lushnje. Ne periudhen 1963 - 1970 ishte Drejtor i Institutit te Kerkimeve Zooteknike ne Shkoder. Ne vitet 1972 - 1976 emerohet pedagog dhe Shef i Katedres se Zooteknise se Veante ne Institutin e Larte Bujqesor te Kamzes. Nga viti 1976 deri ne vitin 1990, kur del ne pension, punon si Kryetar i Grupit te Studimit ne Stacionin e Gjedhit

PAPAZISI, Pavli
Zooteknik U lind ne Gjirokastr me 1931. Eshte diplomuar zooteknik ne 1955 ne Institutin e Larte Bujqesor ne Kamez. Ne vitet 1971 - 1978 ka punuar kryetar i Deges se Prodhimit ne ish- Ndemarrjen Bujqesore Roskovec, me e medhja ne vend per rritjen e derrit. Ne vitet 1978 - 1991, Papazizi

16

Agrobiznesi

13 prill - 26 prill 2007

E M A L K E R