Sistemi mbrojtes dhe imunitar

Punoi: Enea PELIVANI

 Hyrje:

Organet jane struktura te trupit te perbera nga 2 ose me shume lloje indesh. Lekura dhe organet ndihmese te saj perbejne sistemin mbrojtes dhe imunitar te trupit tone.
2

Lekura dhe indet e saj

Lekura eshte nje organ pergjegjes per:
Rregullimin

e temperatures se trupit Mbrojtjen e indeve themelore Ngadalesimin e shkalles se humbjes se ujit Strehimin e receptoreve ndijor Sintetizimin e lendeve kimike te caktuara. Sekretimin e mbetjeve te trupit
3

Lekura perbehet nga nje shtrese e jashtme e quajtur EPIDERME. Poshte saj gjendet DERMA e cila eshte e lidhur me nje shtrese te nenlekures (HIPODERMEN)

Epiderma

Perbehet nga nje epitel i shtresuar. Ne te mungojne enet e gjakut. Shtresa bazale e cila shtrihet ne bazen e epidermes ushqehet mire nga enet e gjakut nga shtresat me te thella te lekures.

Qelizat e vjetra shtyhen ne pjesen e jashtme pas formimit te qelizave te reja. Pas vdekjes qelizat i nenshtrohen keratinizimit.
Shtresat e epidermes: Sh. corneum Sh. lucidum Sh. granulosum Sh. spinosum Sh. basale

Ngjyra e lekures
Disa qeliza te specializuara ne epiderme te quajtura melanocite prodhojne melanine, nje pigment i erret qe siguron ngjyren e lekures. Ndryshimet ne ngjyren e lekures vijne nga sasia e ndryshme e melanines dhe nga madhesia e granulave te melanines. Sasia e prodhuar e melanines varet nga faktore gjenetike dhe ambientale.
7

Derma
Derma lidh epidermen me indet e tjera themelore.

Ajo perbehet nga ind lidhes i dendur me kolagjen dhe fibra elastike brenda nje xheli.

 Enet

e gjakut te Dermes sigurojne furnizimin me me ushqim te shtresave te siperme te lekures dhe ndihmojne ne rregullimin e temperatures se trupit. gjithashtu pemban nerva, rrenje qimesh, gjendra dhjamore e gjendra djerse.

Derma

HIPODERMA Hipoderma eshte shtresa e poshtme e lekures. Ajo eshte e perbere prej indi muskulor te dobet dhe indi dhjamor izolues. Ajo lidh lekuren me organet kryesore. Ne te ndodhet pjesa me e madhe e eneve te gjakut te ndodhura ne lekure.
10

Organe ndihmese te lekures

Rrenjet e qimeve Qimet mund te gjenden pothuajse ne cdo pjese te lekures. Qimet rriten nga qeliza ne baze te rrenjeve, nje zone ne Epidermen e poshtme qe shtrihet deri ne Derme Teksa qeliza te reja formohen, qelizat e vjetra shkojne drejt siperfaqes, keratinizohen dhe vdesin duke formuar boshtin e qimes.

11

Ngjyra e flokeve percaktohet nga faktore gjenetik; melanina nga melanocitet eshte pergjegjese per shumicen e ngjyrave te flokeve: ngjyra e kuqe percaktohet nga nje tjeter pigment.
Disa muskujt te vegjel lidhen me rrenjet e qimeve, duke shkaktuar ngritje te qimeve kur kemi ftohte ose jemi te frikesuar.

12

13

Gjendrat dhjamore
Te lidhura me rrenjet e flokeve sekretojne nje substance vajore qe e ben floket rezistente ndaj ujit dhe i mban te hidratuara. Thonjte

Thonjte konsistojne ne qeliza epiteliale te brirezuara, te cilat mbulojne pjesen fundore te gishtave. Teksa qeliza te reja prodhohen ashtu si me qimet qelizat e vjetra keratinizohen dhe dalin jashte.

14

Gjendrat e djerses Secila gjender konsiston ne nje tub te holle ti mbeshtjelle ne forme spiraleje ne formen e nje topi. Keto gypa jane te mbuluara me qeliza epiteliale sekretimi.
Keto qeliza reagojne ndaj temperatures dhe stresit. Gjendrat e modifikuara Gjendrat e modifikuara sekretojne dyll ne kanalin e veshit. Gjendrat e qumeshtit, nje tjeter lloj gjendrash te modifikuara sekretojne qumesht.
15

Rregullimi i temperatures se trupit. Lekura luan nje rol kyc ne mekanizmin homeostatik qe rregullon temperaturen e trupit. Pergjigjia ndaj temperatures se larte te trupit. Nxehtesia nga metabolizmi apo mjedisi transferohet ne gjak dhe dergohet ne hipotalamus, ne tru.

Hipotalamusi sinjalizon enet e gjakut te zgjerohen dhe gjendrat e djerses te sekretojne.The hypothalamus signals the dermal blood vessels to dilate and sweat glands to secrete. Rritja e fluksit te gjakut ne lekure dhe avullimi i djerses sjell si rezultat uljen e temperatures se trupit.
16

Pergjigjia ndaj temperatures se ulet te trupit Hipotalamusi zbulon uljen e temperatures ne trup.

Hipotalamusi stimulon enet e gjakut te tkurren dhe ben qe gjendrat e djerses te qendrojne te paaktivizuara.
Niveli i ulet i gjakut qe qarkullon dhe mungesa e djerses bejne qe humbja e temperatures te minimizohet. Muskujt skeletor mund te stimulohen per te prodhuar nxehtesi per organizmin..

17

18

Sherimi i plageve dhe djegieve.

Pergjigjia e pare e lekures ndaj traumes eshte inflamacioni.

InflamacioniZgjerohen enet e gjakut ne zonen e prekur, disa lengje lene enet e gjakut dhe hyjne ne indet e demtuara. Kjo i mundeson atyre te ushqehen me oksigjenin e nevojshem per rekuperimin.
19

20

Sherimi i plageve

Plaget e ceketa sherohen kur qelizat epiteliale rreth kufirit te saj ndahen me shpejt dhe mbushin hapesiren e care.

Plaget qe prekin dermen dhe/ose hipodermen rezultojne ne gjakderdhje dhe ne krijimin e koreve qe mbulojne dhe mbrojne indet themelore. Fibroblastet formojne fibrat kolagjene qe lidhin skajet e plages me njera tjetren.
21

Kanceri i lekures
Kanceri i qelizave te epidermes Kanceri i qelizave bazale Kanceri me i shpeshte dhe qe rritet me ngadale i lekures eshte i lidhur me mbiqendrimin ne diell. Zakonisht eshte i kurueshem. Melanoma zhvillohet ne melanocite, behet e rrezikshme kur kalon ne shtresat e poshtme te lekures. Kurimi eshte i veshtire kur ndodh ky proces.
22

23

Aknet

Aknet jane nje problem shendetesor dhe estetik kronik, e shfaqen te nje grup mjaft i madh i popullates duke prfshire mosha t ndryshme q nga paradoleshenca, adoleshenca e deri te personat e moshes madhore.

Shkaktaret e shfaqjes se akneve jane te shumte. Faktori kryesor eshte ai gjenetik, qe e ben lekuren te prodhoje me shume yndyre. Kjo zakonisht eshte e shoqeruar me fenomenin e mbylljes s poreve (hiperkeratinizimit) dhe shtimin e baktereve.

24

Ndonjehere prkeqesimi ndodh edhe per shkak te faktoreve iniciues, si jane: provokimet nga rregullimet hormonale, rregullimet e traktit gastrointestinal, stresi, jeta jo e shndetshme dhe ushqimi jo i prshtatshem.

25

26

Faleminderit!

27