EL FILIBUSTERISMO Ni Jose Rizal

Mga Kabanata Mga tauhan Simoun o mag aalahas, tagapayo ng kapitan heneral Isagani o Paulita Basilio o Juli o nagaaral ng medisina Kabesang Tales Tandang Selo o ama ni Tales, nabaril ni Tano; o nagalaga kay Basilio (gubat) Tano o anak ni Tales, naging ka al Juli o anak ni Tales Padre !amorra Padre Sibyla o aya sa "#K Padre $lorentino o amain ni Isagani Padre $ernande% Padre Irene o kaanib ng kabataan sa "#K Makaraig o pinuno ng kilusan ukol sa "#K Sando&al Pla'ido Penitente o (tahimik na nagdadalamhati( Juanito Pelae% Ben )ayb* mamahayag +onya ,i'torina +on !ustodio o (buena tinta( Paulita -ome%* pamangkin ni ,i'torina .ermana Bali* pumunta si Juli kay !amorra .ermana Pen'hang* pinaglilingkuran ni Juli -inoong Pasta* tagapayo ng prayle /uiroga* mangangalakal na intsik -inoong 0eeds* nagtatanghal sa perya Kabanata 12 Kabanata 32 Kabanata 42 Kabanata 52 Kabanata 62 Kabanata 82 Kabanata 92 Kabanata :2 Kabanata ;2 Kabanata 1<2 Kabanata 112 Kabanata 132 Kabanata 142 Kabanata 152 Kabanata 162 Kabanata 182 Kabanata 192 Kabanata 1:2 Kabanata 1;2 Kabanata 3<2 Kabanata 312 Kabanata 332 Kabanata 342 Kabanata 352 Kabanata 362 Kabanata 382 Kabanata 392 Kabanata 3:2 Kabanata 3;2 Kabanata 4<2 Kabanata 412 Kabanata 432 Kabanata 442 Kabanata 452 Kabanata 462 Kabanata 482 Kabanata 492 Kabanata 4:2 Kabanata 4;2 Sa Itaas ng Kubyerta Sa Ilalim ng Kubyerta Mga "lamat Kabesang Tales 7o'he Buena ng Isang Kutsero Si Basilio Si Simoun Maligayang Pasko "ng Mga Pilato Kayamanan at Karalitaan 0os Ba=os Pla'ido Penitente Klase sa Pisika Bahay ng mga Mag*aaral Si -inoong Pasta Kapighatian ng Isang Intsik Perya sa /uiapo "ng Pandaraya "ng Mitsa "ng 7agpapalagay > +on !ustodio Mga "yos ng Maynila "ng Palabas Isang Bangkay Mga Pangarap Ta anan at Iyakan Mga Paskil "ng Prayle at ang ?studyante Mga Pagkatakot Mga .uling Salita ni Kapitan Tiyago Si Juli "ng Mataas na Ka ani Ibinunga ng mga Paskin "ng .uling Matu id "ng Kasal "ng Piging Mga Kagipitan ni Ben )ayb Mga .i aga Kasa iang Palad Katapusan

_xy!

Kabanata 1: Sa Itaas ng Kubyerta umaga ng disyembre, ilog pasig; Bapor Tabo +!ustodio, B)ayb, Irene, Sal&i, Sibyla, !amorra, +,i'torina, Simoun pagpapalalim sa ilog2 !ustodio* itik, Simoun* kanal aya ni ,i'torina sa pato dahil dadami ang balot Kabanata : Sa Ilali! ng Kubyerta pinakita ang paghahati ng lipunan; itaas* maharlika, ibaba* indiyo KapBasilio, Isagani, Basilio Simoun* (Kardinal Moreno( (hindi kami namimili ng alahas dahil di namin kailangan(* Isagani Isagani at Simoun2 serbesa &s tubig Kabanata ": Mga #la!at Malapad na Bato>Kap ng Barko* tahanan ng mga espiritu, napalitan ng mga tulisan Bu ayang Bato>Sal&i* intsik na nagdasal kay San 7i'holas +onya -eronima>$lorentino* matabang babae sa k eba; pang aabuso sa mga kababaihan ng simbahan nabanggit ang pagkapatay ng isang Ibarra 14 ya namutla si Simoun sa kaba* (nahihilo@( Kabanata $: Kabesang Tales anak ni Tandang Selo kabesa de baranggay, yumaman pag*aalaga ng bukid2 palaging may dalang baril>itak>palakol sa paglilibot nahulog sa kamay ng mga tulisan, nagkaroon ng ransom (6<<) sinanla ni Juli ang mga hiyas, liban sa isang laket>agnos (mula kay Basilio) pinagdaanan ng agnos>laket2 Tiyago A Maria !lara A Ketongin A Basilio A Juli kulang ang tubos, nagsilbi si Juli kay .Pen'hang Kabanata %: No&'e Buena ng Isang Kutsero pagdating ni Basilio sa San +iego nahuli ang kutsero dahil ala itong sedula* Sinong prosisyon* imahen ni Metusalem, 4 haring mago, bayani ng mga indiyo bahay lang ni KapBasilio ang may ila * nagbebenta si Simoun ng alahas Kabanata (: Si Basilio pinuntahan ni Basilio ang puntod ng ina sa gubat inalala ang nangyari 14 yBaB pumunta sa maynila para magbagong buhay (pera ni Ibarra) magpapasagasa sa kalesang lulan ni Tiyago at Tiya Isabel kinupkop si Basilio, pinagtapos ng kolehiyo* San Juan de 0etran

unang taon* pinagtata anan, (adsumC( ikala ang taon* syphillis sa mga manok; nanalo sa sabong si Tiyago; bumili ng sapatos at sambalilo ikatlong taon* pinakamatalino sa klase pinalipat sa "teneo Muni'ipal, kumuha ng medisina pagkatapos magmedisina, papakasal na sila ni Juli

Kabanata ): Si Si!oun nakita ni Basilio na naghuhukay si Simoun ng mga dokumento (gamit ang baston); tinutukan ito ng rebolber umamin ito na siya si Ibarra, isinalaysay ang paglilibot sa mundo upang magpakayaman; bumalik upang pabagsakin ang pamahalaang marumi hindi pinatay ni Simoun si Basilio* maging lider ng kabataan para tumi alag sa ?spanya, (maghanap ng kalayaan( Kabanata *: Maligayang +as,o hindi naghimala ang birhen na pinagdasalan ni Juli tumuloy si Juli kay .ermana Pen'hang napipi si Tandang Selo sa sobrang lungkot Kabanata -: #ng Mga +ilato paghuhugas kamay upang di mapahamak Padre !lemente* pari, Dgina a lang nia ang kanyang trabahoD .ermana Pen'hang* tao, nainis dahil di marunong magdasal si Juli Tinyente ng -u ardiya Sibil* pamahalaan Kabanata 1.: Kaya!anan at Karalitaan dinakip ng mga gu ardiya sibil si Tandang Selo dahil hindi matagpuan si Tales nagbenta si Simoun; nakita ang agnos ni Maria !lara nakita ni Tales ang prayle, magsasaka at ang asa a nito; kinuha ni Tales ang rebolber kapalit ng agnos ni M! at sumama sa mga tulisan; agnos E Simoun (yaaay) pinatay ni Tales ang prayle, at ang mag*asa a; sumulat si Tales (suma sa sa dugo, lupa sa bibig, pugot ulo, morbidB haha) Kabanata 11: Los Ba/os nangaso ang Kapitan .eneral sa Boso*boso nakipaglaro ng baraha sina Sibyla at Irene kasama ang K.eneral; nagpapatalo upang manalo ang .eneral Simoun* brilyante2 ka ang ga a, kagandahang asal ipinagba al ang armas de salon; tumutol ang isang Mataas na Ka ani* ( alang bansa sa daigdig na ipinagbaba al un( "kademya ng #ikang Kastila* panukala ni Isagani na mag*aral ang kabataan ng Kastila; sang*ayon ang Mataas na Ka ani; tumutol si Sibyla

_xy!

sabi ni !amorra hinihiling ni Juli na mapaka alan na si Selo* pumayag ang .eneral

Kabanata 1 : +la&i0o +enitente (tahimik na nagdadalamhati>naghihirap( aya nang mag*aral sa FST* a) bulok na sisteme, b) aya sa mga prayle nakasalubong si Juanito Pelae%* kuba; kastila, mayabang Gsa probinsya kasama si !amorra* nangharana ng mga babae; Juli* alang alam na Kastila ngunit maganda paglikom ng pera para sa Bantayog ni P Balta%ar* ang magbibigay, paniguradong papasa pinalagda si Pla'ido sa kasulatang tutol sa balak ni Makaraig sa "#K ; hindi ito lumagda dahil di pa niya ito nababasa; nahuli sya sa klase 2( Kabanata 1": Klase sa +isi,a Padre Millon* una niyang pagtuturo ng pisika unang tinanong si Tadeo (mataba, inaantok)* di nakasagot Pla'ido &s PMillon2 salamin* (lahat ng bagay na kumikinang at makintab ay salamin( pinahiya kaya naging 16 ang liban; sumagot ulit kaya naging 36 nag alk*out na lang si Pla'ido 2H haha Kabanata 1$: Ba'ay ng !ga Mag1aaral malaki ang bahay ni Makaraig; Isagani, Sando&al balita2 ipagtatanggol sila ni Padre Irene laban sa mga kontra sa "#K kailangan nila ang suporta ni +on !ustodio paraan>suhol* a) Pepay* mananaya o Matea* mananahi b) -inoong Pasta* abogado pinili si -Pasta upang maging marangal ang pamamaraan Ghaha tI Kabanata 1%: Si 2inoong +asta bantog na manananggol; pinuntahan ni Isagani upang sumang ayon sakanila nabigo 2( E nagpasya si Pasta na ag makialam dahil maselan ang usapan; (kumilos ayon sa batas( hinangaan ni Pasta ang talino ni Isagani Isagani2 Fban* (ang ba at uban ay magiging tinik sa akin,( dahil ala siyang naga a Kabanata 1(: Ka3ig'atian ng Isang Intsi, /uiroga* naghandog ng hapunan; tanyag na mga panauhin Timoteo Pelae%* ama ni Juanito Gduh haha; sinisi ang intsik sa paghina ng kanyang kita dumating si Simoun upang maningil (;k) inalok* mababa asan ng 3k kung papayag ang intsik na itago ang mga armas na darating; sumangayon ang intsik napagusapan ang ukol sa perya sa /uiapo* yey Mr 0eedsC

Kabanata 1): +erya sa 4uia3o ang mga tao mula sa hapunan ay pumunta sa kubol ni 0eeds masaya si !amorra dahil maraming babae; kinurot si Ben )ayb ng makita si Paulita (kasama si Isagani at +,i'torina) pumasok sa isang tindahan na puro tautauhang kahoy (0a Prensa $ilipina(* bulag ang isang mata, gulo ang buhok, nakalupasay sa lupa, sira na damit ("ng Bayan(* lalaking natatalian ng matibay na tanikala at may sambalilo sa mukha, tila babarilin (lahat ay sa salamin lamang( *Ben)ayb, sa palabas ni 0eeds Kabanata 1*: #ng +an0araya nagsiyasat si Ben )ayb upang hanapin ang mga salamin (pandaraya ni 0eeds); kasoBB epi' IailB haha salamangka sa itim na kahon* Imuthis (abo) (+eremoIC( *Ireedom K ento ni Imuthis* ha ig sa nangyari kina Ibarra at Maria !lara (nabuhay akong muliBBB( *imuthis, maihahantulad kay Simoun ( ag, maa a ka( *siga ni Sal&i dahil J" siyaB nahimatay bigla si Sal&i (dahil na*gets niya ung Ibarra*Imuthis 'onne'tion) kinabukasan, pinagba al ng gobernador ang palabas ni 0eeds; kaso Iail, dahil pumunta na siya ng .ong Kong Kabanata 1-: #ng Mitsa paglabas ni Pla'ido sa klase* nainis; ibig lumaya nais niyang pumunta ng .ong kong; nagpatulong kay Simoun; nagusap sila hanggang 13 haha Kabesang "ndang* ina ni Pla'ido; nangaral sa anak Kabanata .: #ng Nag3a3alagay > +on !ustodio +on !ustodio de Sala%ar y San'he% de Monteredondo aBkBaB Buena Tinta *Dmahusay na manunulatD; galing kay Ben)ayb aktibong pulitiko; sakanya nakasalalay ang "#K labinlimang ara na sinuri ang panukala; (?urekaC( 2)) Kabanata 1: Mga #yos ng Maynila palabas sa dulaang ,ariedades; (0es !lo'hes de !orne&ille( -inoong Jouy* namamahala sa operatang Pranses nagdidikit ng mga paskil2 !amarron'o'ido* kastila, anyong pulubi; Tiyo Kiko* gustong maging banyaga aya ni Sal&i sa palabas dahil masag a at laban sa moralidad dumating si Simoun, nagbigay panuto* (hudyat ng isang putok(, bomba sa bahay ni Tiyago

_xy!

dumating ang mga mag*aaral, liban kay Basilio; sobrang tiket* si Tadeo ang pinasok, ini an ni Tadeo ang kababayang baguhan sa lungsod (nai an ito mag*isa) 2H

Kabanata : #ng +alabas hinintay pa ang K.eneral, kaya matagal bago magsimula ang palabas K.eneral* mar'ha real nandun si Pepay para akitin si !ustodio kasama ni Paulita si Juanito; nagselos si Paulita nang makitang ali si Isagani sa artista (yiee) Padre Irene* pulis pansimbahan sinang*ayunan ang "#K, ngunit sa ilalim ng FST; sabi ni Irene ay mag'elebrate sila umalis ang mag*aaral ala pa sa ikala ang yugto ang operata

parehong may malayang isipan ang dala a, happy happy talk haha Isagani* dapat tuparin ng mga prayle ang tungkulin nila; di dapat pinipigilan ang pag*aaral at pag* aasam sa kalayaan; alang napala ang bansa sa ilalim ng mga prayle; hindi kasalanan ang pag* aaral, likas sa tao ang maghangad ng karunungan (amen, IsaganiC)

Kabanata ": Isang Bang,ay tatlong bangkay Maria !lara* 2( ayon sa sulat ni Padre Sal&i para kay Padre Irene Kabanata -: Mga 6uling Salita ni Ka3itan Tiyago Tiyago* malapit nang mamatay; sobrang dalamhati Padre Irene* pinangasi aan ang mga kayamanan dahil kay M!; inaalagaan ni Basilio ni Tiyago; Santo Papa, Santa !lara, Jbispo, mag* Simoun* patay ang loob dahil sa nangyari kay M! 2( aaral (pabor sa simbahan); bina i ang 36 na mana Medi'ina 0egal y ToKi'ologia ni +r Mata* binabasa kay Basilio ni Basilio pagmumulto ni Tiyago* apyan, salabat, nakasuot ng hinimok ni Simoun si Basilio na sumama sa prak himagsikan; ang hindi kumampi ay papatayin +onya Patro'inio* pagpapataasan ng ihi sa pagkabanal; nais mamatay kinabukasan para Kabanata $: Mga +angara3 malibing siya ng mas dakila pag uusap ni Paulita at Isagani; pagtana sa kinabukasan Kabanata ".: Si Juli gustong mag*asa a ulit, may gusto si ,i'torina kay balita2 pagkamatay ni Tiyago; pagkakulong ni Pelae%; kaso gusto ni Pelae% si Paulita Basilio kung matutuloy si Paulita at Isagani, masasarili niya Juli* mag sasadya sa kumbento; di matuloy tuloy si Pelae% nabalitaang si Basilio na lang ang nakabilanggo; pangarap ni Isagani* pag*unlad para sa bayan; ipinatapon na ra ito sa !arolina mapayapang pakikipaglaban sa pamamagitan ng hinanap ni Juli si .ermana Bali; (humingi ng tulong pag*aaral kay Padre !amorra( umakyat sa simbahan Kabanata %: Ta5anan at Iya,an tumalon si Juli, sumiga si .ermana Bali Pan'iteria Ma'anista de Buen -usto talumpati ni Pe'son tungkol sa mga prayle Kabanata (: Mga +as,il binasura ang "#K (paskin sa pinto ng pamantasan(* sinisi sa mga mag*aaral pakana ni Simoun pinadala ang mga mag*aaral sa tanggapan ng pamahalaang sibil Kabanata ): #ng +rayle at ang Estu0yante Padre $ernande%* nirerespeto ni Isagani sa lahat ng prayle; (hindi kami ang may sala( *Isagani Kabanata "1: #ng Mataas na Ka5ani hindi nabalita ang nangyari kay Juli nakalaya na ang mga studyante* nauna si Makaraig, huli si Isagani binalita ni Ben)ayb ang pagiging mahabagin ng Kapitan .eneral hindi nakalaya si Basilio; ipinagtanggol ng Mataas na Ka ani pinagbintangan si Basilio na gumagamit ng ba al na aklat sa medisina sabi ng Ka ani kay K.eneral* (dapat matakot ka sa bayan( K.eneral to Ka ani* ( ala akong pakialam, hindi sila ang naghalal saakin( umalis na lang ang Ka ani

Kabanata *: Mga +ag,ata,ot sa binyagan* nagpasabog ng pera sa mga bata; inakalang simula na ng himagsikan naninirahan sa isang arabal* 3 d kilalang tao, nabaon ng sandata sa silong ng isang bahay na yari sa tabla; tinangkang habulin upang patayin ?rmita* pinaputukang beterano, napagkamalang studyante +ulumbayan* matandang bingi na may alagang baboy; baboy* kinatay, bingi* pinabayaan pagkamatay ni Kapitan Tiyago* (nadakip si Basilio(, sabi ni Irene kay Tiyago

_xy!

Ka ani to kutsero* (tandaan mong sa ?spanyaDy hindi na alan ng mga pusong tumitibok dahil sayo( ( ala sa ?spanya ang problema) nagbiti ang Mataas na Ka ani at bumalik sa ?spanya

Kabanata " : Ibinunga ng !ga +as,in maraming magulang ang di na nagpa*aral ng mga anak bumagsak sa pagsusulit si Pe'son, Tadeo at Pelae% pumasa si Isagani at Sando&al Basilio* hindi pumasa; bilangguan; dinala ni Sinong* pagkamatay ni Juli, pagka ala ni Selo pinayo ni Ben)ayb na bilin ni Simoun ang bahay ni Tiyago na binili ni Timoteo balita* kasal ni Juanito at Paulita sa bahay ni Timoteo; pinamahalaan ra ni Simoun; dala ang ara bago umalis ang .eneral Kabanata "": #ng 6uling Matu5i0 ara ng pag*alis ni Simoun nitro*gliserina2 granada na pasasabugin; ilalagay sa lampara Basilio* mamumuno sa taong bayan; bahay ni /uiroga* mga sandata lahat ng tutol ay papatayin* (lahat ng du ag alang karapatang mabuhay( Kabanata "$: #ng Kasal (lumayo ka sa daang "nlu age( *Simoun kay Basilio; bahay ni KTiyago naalala niya ang piging, ang bagong kasal, at si Isagani* nagtungo si Basilio sa bahay ni Tiyago Kapitan .eneral* ninong ng kasal Kabanata "%: #ng +iging pagdating ng mga bisita, nahuli ang mga mayayaman maraming pumunta dahil inakala nilang ipapamahagi ni Simoun ang kanyang mga alahas Basilio* magbibigay na dapat ng babala sa mga tao sa loob, ngunit dumating si Sal&i at Irene; Iail Simoun* dala ang ila an; nakipagusap sa mga bisita lumayo na si Basilio; nakasalubong si Isagani, sinabi ang tungkol sa lampara pumasok si Isagani, nais niang makita si Paulita sa huling pagkakataon papel sa lampara* Mane The'el Phares, Juan !risostomo Ibarra Loketime lang ra yun patay na si J!, sabi ni !ustodio; sabi ni Sal&i, totoong sulat ito ni Ibarra Gnatakot sila (itaas ang mitsa ng ila anBB( *may tumabig sa utusan, kinuha ang lampara, at tumalon sa ilog dala ang ila an; inakalang magnanaka GIsagani 2(

Kabanata "(: Mga Kagi3itan ni Ben 7ayb nagmadaling umu i si Ben)ayb para isulat ang balita pinuri nia ang mga tao, kinutya ang Dmagnanaka D totoong nangyari* nagtago si !amorra at K.eneral sa ilalim ng mesa ibinalik ang sinulat niya, aya ng K.eneral na malamn ng madla ang nangyaring gulo sa kasal Pasig* nasugatan si !amorra sa isang paglusob ng mga tulisan Matangla in* kabesang Tales Kabanata "): Mga 6i5aga natagpuan na ang mga supot ng pulbura sa bahay ni Timoteo (sino ang naglagay ng pulbura@( (sino ang nagnaka ng lampara@( nagpaalam si Isagani; hindi na bumalik pa sa amain Kabanata "*: Kasa5iang +ala0 sinugod ni Matangla in ang lala igan maraming namatay (marami ring gulo, haha) napilitang magpaputok si !arolino aka Tano (oo, yung anak ni Tales)* (barilin ang mga tulisan( nabaril ni Tano si Tandang Selo 2( Kabanata "-: Kata3usan tahanan ni Padre $lorentino natakot si +on Tibur'io dahil akala niya siya ung hinahanap, umalis; Iail, si Simoun pala ung hinahanap Simoun* dumating na duguan, pagod, malungkot; tumangging magpagamot sa mediko inamin ni Simoun ang lahat sa Padre napagusapan ang +iyos, kalayaan, pamahalaan at kabataan sisindihan na ba ang ila @; namatay si Simoun 2( tinapon ang kayamanan sa dagat

_xy!