You are on page 1of 14

78

ELK YAPILAR I ELK YAPILAR I ELK YAPILAR I ELK YAPILAR I


78
ELK YAPILAR I ELK YAPILAR I ELK YAPILAR I ELK YAPILAR I
Dr. Kaan YEMEZ
KY.IU2008@gmail.com
79
7
9
Member Design Member Design -- Columns Columns Member Design Member Design -- Columns Columns
Background and design according to EC3
80
Member Design Member Design -- Columns Columns Member Design Member Design -- Columns Columns
8
0
81
Member Design Member Design - - Columns Columns Member Design Member Design - - Columns Columns
8
1
82
Member Design Member Design -- Columns Columns Member Design Member Design -- Columns Columns
8
2
83
8
3
Introduction Introduction Introduction Introduction
Bu blmn konusu sadece Basn elemanlar
(rn. Ular mafsall ubuklar)
Sadece eksenel basn
Eilme yok
Uygulamada gerek kolon
Eksenel yklerin d merkezi dalm
Ters kuvvetler
Uygulama
Kaln/Tknaz kolonlar, ve
Narin kolonlar
84
8
4
Kaln/Tknaz Kolonlar Kaln/Tknaz Kolonlar Kaln/Tknaz Kolonlar Kaln/Tknaz Kolonlar
Kaln/tknaz kolonlarn zellikleri
ok dk narinlik
genel burkulma olmaz genel burkulma olmaz
Kaln/tknaz kolonlarn basn dayanm
kesite bal
kesit snfna bal
85
8
5
Lokal burkulma olmayan Lokal burkulma olmayan
kesitler kesitler
Lokal burkulma olmayan Lokal burkulma olmayan
kesitler kesitler
Kesit snf 1, 2, 3 lokal burkulma olmaz
Tasarm basn dayanm N
c.Rd
= plastik
dayanma N
pl.Rd
dayanma N
pl.Rd
N
c.Rd
= Af
y
/
0
5.4.4(1) a)
86
8
6
Lokal burkulma olmayan Lokal burkulma olmayan
kesitler kesitler Kesit snf Kesit snf 4 4
Lokal burkulma olmayan Lokal burkulma olmayan
kesitler kesitler Kesit snf Kesit snf 4 4
lokal burkulma plastik basn dayanma
ulamay engeller
tasarm basn dayanm lokal burkulma tasarm basn dayanm lokal burkulma
dayanm ile snrldr,
N
c.Rd
= N
o.Rd
= A
eff
f
y
/
1
5.4.4.(1) b)
A
eff
=> etkili kesit alan 5.3.5
87
8
7
Narin elik Kolonlar Narin elik Kolonlar Narin elik Kolonlar Narin elik Kolonlar
Narin kolonlar yar elastik burkulma davran
gsterirler

Euler kritik gerilmesi
= l
cr
/ i, where i = atalet yarap
l
cr
burkulma boyu

2
2

E
cr
=
88
Burkulma Boyu Burkulma Boyu Burkulma Boyu Burkulma Boyu
89
Burkulma Boyu Burkulma Boyu Burkulma Boyu Burkulma Boyu
With lateral restraint
(a) (b) (c)
Without lateral restraint
(a) (b) (c)
Ideal buckling conditions
Theoretical K-values 1,0 0,7 0,5 2,0 2,0 1,0
Recommended K-values
when ideal conditions
are approximated
1,0 0,8 0,65 2,0 2,0 1,2
90
Burkulma Boyu Burkulma Boyu Burkulma Boyu Burkulma Boyu
91
Burkulma Boyu Burkulma Boyu Burkulma Boyu Burkulma Boyu
92
9
2
Euler Euler burkulma erisi ve burkulma erisi ve
gme gme modlar modlar
Euler Euler burkulma erisi ve burkulma erisi ve
gme gme modlar modlar
Failure by
yielding

Failure by
buckling
Euler
buckling
curve

f
y

1
93
9
3
Narinlik snr Narinlik snr
11
Narinlik snr Narinlik snr
11

cr
= f
y
olmas iin
1
deeri - cl 5.5.1.2 (1)

1
0 5
93 9 = = [ / ] ,
,
E f
y
where

1
is equal to
93,9 for steel grade S275
76,4 for steel grade S355
= [ / ]
,
235
0 5
f
y
94
9
4
/f
y
Birimsiz burkulma erisi Birimsiz burkulma erisi Birimsiz burkulma erisi Birimsiz burkulma erisi
Euler erisi
cr
/f
y
vs /
1
olarak izilebilir.
tm and f
y
deerleri iin bir eri
/
1
1
1
95
9
5
elik kolonlarn gerek elik kolonlarn gerek
davran davran
elik kolonlarn gerek elik kolonlarn gerek
davran davran
Baz kusurlardan dolay Elastik olmayan
burkulma Euler burkulma yknden nce
gerekleir
Kolonun dorusall Kolonun dorusall
Artk gerilmeler
Uygulanan ykn dmerkezlilii
pekleme
Orta narinlikte kolonlar bu tip kusurlarna
kar ok hassastr.
96
9
6
Kusurlarn etkisi Kusurlarn etkisi Kusurlarn etkisi Kusurlarn etkisi
Orta iin yapsal kusurlar nemlidir.
(NB Euler
1
narinlii)
ou uygulanan kolonlar bu gruba girer. ou uygulanan kolonlar bu gruba girer.
Eri alt snr test sonularna gre
istatistiki olarak elde edilmitir.
97
9
7
Deneysel almalar Deneysel almalar Deneysel almalar Deneysel almalar
Large
slenderness
Medium
slenderness

2 blge: narin (beyond point of inflexion) & orta

Point of
inflexion

1
f
y
98
9
8
Kusurlarn etkisinin narinlik Kusurlarn etkisinin narinlik
ile ilikisi ile ilikisi
Kusurlarn etkisinin narinlik Kusurlarn etkisinin narinlik
ile ilikisi ile ilikisi
Byk narinlie sahip kolonlar
ounlukla kusurlardan etkilenmez
Max.Gme yk Euler yk (N
cr
)
Akma gerilmesinden bamsz Akma gerilmesinden bamsz
Orta narinlie sahip kolonlar
Kusurlar nemli
Max.Gme yk < Euler yk (N
cr
)
Dorusallk ve artk gerilmeler en nemli
kusurlardr
99
9
9
Artk gerilme Artk gerilme paterni paterni Artk gerilme Artk gerilme paterni paterni
Typical residual stress pattern
y
0 , 3 f
compression
y
y
0 , 2 f
0 , 2 f

compression
tension
due to hot rolling
100
1
0
0
Artk gerilmeler Artk gerilmeler Artk gerilmeler Artk gerilmeler
Eksenel gerilmelerle kombinasyonu ile
akma erken olur
Etkili alan azalr
+ =

R N / A

n
f
y
<

n f
y
f
y
o r =
Combination with axial stresses
reaching
101
1
0
1
Dorusallk Dorusallk ee
oo
Dorusallk Dorusallk ee
oo
Eilme momentine neden olur
N

B
e
e
N
o
102
1
0
2
Dorusallk Dorusallk ee
oo
Dorusallk Dorusallk ee
oo

max
> f
y
=> kesit
ksmen plastik
P
Yielded
P
Yielded
zones
103
1
0
3
Kusur etkisi ile Kusur etkisi ile eksenel eksenel
gerilmelerin kombinasyonu gerilmelerin kombinasyonu
Kusur etkisi ile Kusur etkisi ile eksenel eksenel
gerilmelerin kombinasyonu gerilmelerin kombinasyonu
Max. gerilme - combination of
Eilme gerilmesi
B
Artk gerilme,
R
Uygulanan eksenel gerilme, N/A Uygulanan eksenel gerilme, N/A
+ +
N/A

R
=

B
max
104
1
0
4

5 , 0
(

=
cr
y
A
N
Af

Birimsiz narinlik Birimsiz narinlik Birimsiz narinlik Birimsiz narinlik
Cl. 5.5.1.2.(1)
[ ]
5 , 0
1
A

|
|

\
|
=

A
= 1 for class 1-3
sections

A
= A
eff
/A for class 4
sections
105
1
0
5
EC Burkulma erileri EC Burkulma erileri (ECCS) (ECCS) EC Burkulma erileri EC Burkulma erileri (ECCS) (ECCS)
Deneylere dayanarak
> 1000 tests
(I H T [ ) sections (I H T [ ) sections
Narinlik oran 55 160 aras
Saysal calsma ile desteklenerek
106
1
0
6
EC Burkulma erileri EC Burkulma erileri EC Burkulma erileri EC Burkulma erileri
Kolon dayanm akma dayanmna f
y
uygulanan azaltma katsays ile
hesaplanr. hesaplanr.
narinlik ile ilikili bir katsay
Burkulma erileri e karlk referans
narinlik oran olarak izilir.
107
1
0
7
Varsaymlar Varsaymlar Varsaymlar Varsaymlar
Geometrik kusur olarak yarm sin-erisi
= L/1000
Artk gerilmeler kesit tipine gre Artk gerilmeler kesit tipine gre
Farkl kusur katsaylarna () karlk
farkl kesit tiplerine uygulanan 4 eri
108
1
0
8
EC Burkulma erileri EC Burkulma erileri EC Burkulma erileri EC Burkulma erileri

a
1
1 2 3
0 . 5
b
c
d
109
1
0
9
1
EC Burkulma erileri EC Burkulma erileri EC Burkulma erileri EC Burkulma erileri
Eriler matematiksel olarak:
1
] [
1
5 , 0
2
2

+
=

] ) 2 , 0 ( 1 [ 5 , 0
2
+ + =
5.5.1.2.(1) (5.46)
110
1
1
0
Kusur katsays Kusur katsays Kusur katsays Kusur katsays
aadakilere bal;
Kolon kesit ekline
Burkulma ynne (y or z axis)
malat srecine (hadde, kaynakl veya malat srecine (hadde, kaynakl veya
souk ekme)
Kusur katsaylar Table 1de verilmistir
Burkulma erisi a b c d
Kusur katsays 0,21 0,34 0,49 0,76
111
1
1
1
Uygun burkulma erisinin Uygun burkulma erisinin
seimi seimi
Uygun burkulma erisinin Uygun burkulma erisinin
seimi seimi
Cross-
section type
Limits Buckling
about axis
Buckling
curve
y-y c Rolled open
sections
h/b > 1,2
t 40mm z-z b
Extract from Table 2
Table 2 helps with the selection of the
appropriate buckling curve
112
1
1
2
Tasarm Admlar Tasarm Admlar Tasarm Admlar Tasarm Admlar
Burkulma boyunun her iki ana aks
ynne gre hesaplanmas
Mesnetler veya destekler aras mesafe

Mesnetler veya destekler aras mesafe


Birleim detay
referans narinlik,
ekillin geometrik zellikleri
Akma dayanm
113
Uygun burkulma erisinin seilmesi
retim prosesi
Kesit kalnl
1
1
3
Tasarm admlar Tasarm admlar (2) (2) Tasarm admlar Tasarm admlar (2) (2)
Kesit kalnl
deeri iin determine nin
bulunmas

.
114
1
1
4
1
.
M
y
A Rd b
Af
N

=
Tasarm admlar Tasarm admlar (3) (3) Tasarm admlar Tasarm admlar (3) (3)
Burkulma dayanmnn tasarm

A
= 1 for section classes 1,2,3
A
= 1 for section classes 1,2,3

A
= Aeff / A for section class 4
N
b.Rd
> tasarm eksenel yk => ok
N
b.Rd
< tasarm eksenel yk => daha
byk kesit seerek tekrar dene
115
1
1
5
Summative test Summative test Summative test Summative test
calculate the reduction factor from
EC3 equation 5.46. for
a rolled H section (not class 4) a rolled H section (not class 4)
t < 100
S275
minor axis slenderness ratio = 130
Verify the result with EC3 table 5.5.2
116
Kaln/tknaz kolonlar ( 0,2) kesitin
tam plastik dayanma ulaabilir
Burkulma tahkikine gerek bile yok.
1
1
6

zet zet -- kaln/tknaz kolonlar kaln/tknaz kolonlar zet zet -- kaln/tknaz kolonlar kaln/tknaz kolonlar
Burkulma tahkikine gerek bile yok.
Lokal burkulma kesit snf 4 profillerinin
kapasitesini azaltr.
117
1
1
7

zet zet Narin kolonlar Narin kolonlar zet zet Narin kolonlar Narin kolonlar
> 0,2 => yk dayanm burkulmadan
dolay azalr
Orta narinlikteki kolonlar elastik olmayan Orta narinlikteki kolonlar elastik olmayan
burkulmadan dolay ger
Narin kolonlar elastik burkulmadan dolay
ger.
Tasarm burkulma dayanm = tasarm
basn dayanm * burkulma katsays, .
118
1
1
8
zet zet burkulma erileri burkulma erileri zet zet burkulma erileri burkulma erileri
EC burkulma erileri => azaltma
katsays
Kesitin ekline
malat prosesi malat prosesi
Referans narinlik deeri
Burkulma eksenine.
Burkulma erileri deneysel ve teorik
yaklamlar ile elde edilmi, gvenli
sonular vermektedir.
119
1
1
9
Eleman Tasarm Eleman Tasarm
Eilmeye alan Kolonlar Eilmeye alan Kolonlar
Eleman Tasarm Eleman Tasarm
Eilmeye alan Kolonlar Eilmeye alan Kolonlar
Background and design according to EC3
120
Eleman Tasarm Eleman Tasarm
Eilmeye alan Kolonlar Eilmeye alan Kolonlar
Eleman Tasarm Eleman Tasarm
Eilmeye alan Kolonlar Eilmeye alan Kolonlar
1
2
0
121
1
2
1
Introduction Introduction Introduction Introduction
Bu blm eilmeye alsan kolonlar kapsar
Eilme ve basnca maruz kalan elemanlarn
tasarm
Uygulamada erevelerin ou kolon elemanlar Uygulamada erevelerin ou kolon elemanlar
Uygulama
tek eksenel eilme durumunda
Yatay tutulu elemanlarda kesit tahkiki
Yatay tutulu elemanlarda genel burkulma tahkiki
Yatay tutulu elemanlarda yanal burulma burkulma tahkiki
ift eksenel eilme durumu zellikle H, I profil
kolonlu elik tasarmda ok tercih edilmemelidir.
122
1
2
2
Eilmeye alan kolonlar Eilmeye alan kolonlar
tek tek eksenel eksenel eilme eilme
Eilmeye alan kolonlar Eilmeye alan kolonlar
tek tek eksenel eksenel eilme eilme
Kuvvetli aks
dorultusunda
eilme
Lateral
x
N
M
L
Lateral
restraints
M
z
M
y
N
Column deflects in zx plane only
123
1
2
3
Eilmeye alan kolonlar Eilmeye alan kolonlar
tek tek eksenel eksenel eilme eilme
Eilmeye alan kolonlar Eilmeye alan kolonlar
tek tek eksenel eksenel eilme eilme
Yk-yerdeitirme erisi davran
belirler
Teorik davran varsayma gre deiir Teorik davran varsayma gre deiir
rn. Dorusal elastik veya plastik
davran
Davran karlastrlabilir
kiriler (eksenel yk yok)
Kolonlar (eilme yok)
124
1
2
4
Elasti Elastikk davran davran Elasti Elastikk davran davran
Yk art ile
yerdeitirme
oran artar
Bu eilerek
ekildeitiren
Loading
M,N
N
cr
N
M Linear elastic beam
v Elastic critical axial load (M=0)
Linear elastic beam Lnear elastic b am
ekildeitiren
elemanda eksenel
ykn oluturduu
eilme etkisidir.
Eri kritik basn
ykne asimtot
oluturur.
O
In-planedeflection v
M
N
ElasticBeam-column
interaction
125
1
2
5
Elastik olmayan davran Elastik olmayan davran Elastik olmayan davran Elastik olmayan davran
Balangta yk
art ile
yerdeitirme
oran artar
Eksenel yk
etkin olarak
Loading
M,N
M
pl
M
v
Plasticbehaviour of
beam(N=0)
etkin olarak
kesitin plastik
moment
kapasitesini
azaltr
Tepe ykn
tesinde eri
azalarak devam
eder
pl
(N,M)max
First yield
O
In-planedeflection v
N
126
1
2
6
Kesit Kesit davran davran kesit snf kesit snf1 1 ve ve 22 Kesit Kesit davran davran kesit snf kesit snf1 1 ve ve 22
Burkulma olmazsa kesit tam
plastiklemeye ular
eitli eilme momenti (M) ve eksenel eitli eilme momenti (M) ve eksenel
yk (N) kombinasyonlar vardr
N=0, M=M
ply.Rd
, tam plastik moment -
M=0, N=N
ply.Rd
, kritik eksenel yk.
127
1
2
7
Kesit Kesit davran davran kesit snf kesit snf1 1 ve ve 2 2 Kesit Kesit davran davran kesit snf kesit snf1 1 ve ve 2 2
M ve N ilikisi kesit ekline asal eksenin
yerine baldr.
I kesitleri iin asal eksen gvdede veya I kesitleri iin asal eksen gvdede veya
balkta olabilir.
128
1
2
8
Kesit Kesit davran davran kesit snf kesit snf1 1 ve ve 22 Kesit Kesit davran davran kesit snf kesit snf1 1 ve ve 22
Asal eksen gvdede ise
(equation 1)
N
M
=2f
y
t
w
y
n
M
N
=f
y
bt
f
(h-t
f
)+f
y
{(h-2t
f
)
2
/4-
y
2
}t
y
n
f
y
N
M
M
N
b
N , M according to Eq. (1)
M N
h
y y
t
f
t
w
y
n
2
}t
w
Asal eksen balkta ise
(equation 2)
N
M
=f
y
{t
w
(h-2t
f
)+2b(t
f
-h/2+y
n
)}
M
N
=f
y
b(h/2-y
n
)(h-y
n
}t
f
y
n
f
y
N
M
M
N
f
y
f
y
b
(a) y < (h 2t ) / 2
n f
(b) y > (h 2t ) / 2
n f
N , M according to Eq. (2)
M N
h
y y
t
f
t
w
129
1
2
9
Kesit Kesit davran davran kesit snf kesit snf1 1 ve ve 22 Kesit Kesit davran davran kesit snf kesit snf1 1 ve ve 22
EC3n basitletirmesi
M
NyRd
= M
pl.y
(1-n)(1-0,5a) but M
pl.yRd
(eq 3)
where n=N
Sd
/N
pl.Rd
and a=(A-2btf)/A 0,5
Yaygn kesitler iin buna benzer Yaygn kesitler iin buna benzer
basitletirmeler mevcut.
rn., I kesitler iin:
Kuvvetli aks eilmesi - M
N,y
= 1,11 M
pl.y
(1-n)
Zayf aks eilmesi - M
N,z
= 1,56 M
pl.z
(1-n)(0,6+n)
130
1
3
0
Kesit Kesit davran davran kesit snf kesit snf1 1 ve ve 22 Kesit Kesit davran davran kesit snf kesit snf1 1 ve ve 22
The simplified EC3 relationships are quite precise
0,8
1,0
N / N
pl
Plastic neutral axis
Centroidal axis
I
yn
Exact Eqs. (1)/(2)
EC3 approx. Eq. (3)
0,2 0,4 0,6 0,8 1,0
0,2
0,4
0,6
0,8
M / M
pl
Neutral axis
in web
Neutral axis
in flange
Centroidal axis
131
1
3
1
Kesit davran Kesit davran kesit snf 3 kesit snf 3 Kesit davran Kesit davran kesit snf 3 kesit snf 3
Kesit snf 3 elastik davran ile snrl
Gme ncelikle akma.
Bu en byk basn eilmesi Bu en byk basn eilmesi
noktasnda olur
Max gerilme =>
c
+
b
f
yd
=
c
+
b
=> ilk akma
132
1
3
2
Kesit davran Kesit davran kesit snf 4 kesit snf 4 Kesit davran Kesit davran kesit snf 4 kesit snf 4
Kesit snf 4 profillerinde akmadan
nce lokal burkulma olur
Gerilmeleri hesaplamak iin azaltlm Gerilmeleri hesaplamak iin azaltlm
kesit zellikleri kullanlr
Bunlar narin basn elemanlarn etkili
geniliklerine baldr

c
+
b
f
yd
133
1
3
3
Genel Genel Stabilite Stabilite Genel Genel Stabilite Stabilite
Kesit davran ile zme ulalr
Genel stabilite de hesaba katlmaldr
134
1
3
4
Genel Genel Stabilite Stabilite Genel Genel Stabilite Stabilite
Eileye alan
kolonda toplam
moment
ana moment
M
N
M
y
x
M
M
ikincil
moment Nv
toplamdr.
v
L
M
N
M
M N
v
Moment
=EI
d v
2
dx
2
135
1
3
5
Genel Genel Stabilite Stabilite -- elasti elastik k anal analiz iz Genel Genel Stabilite Stabilite -- elasti elastik k anal analiz iz
Max. sehim, v
max
, ve moment, M
max
,
Euler kritik yk P
Ey
ile ilikilidir -
1
2
sec
max

=
Ey
P
N
N
M
v
Ey
P
N
M M
2
sec
max

=
136
1
3
6
Genel Genel Stabilite Stabilite ilk seviye ilk seviye
yaklam yaklam
Genel Genel Stabilite Stabilite ilk seviye ilk seviye
yaklam yaklam
1. seviye sehim (sadece momentten
kaynaklanan) ve moment 1/(1-N/P
Ey
)
katsays ile byltlerek
=>
Ey y
P N EI
ML
v
/ 1
1
8
2
max

=
Ey
P N
M M
/ 1
1
max

=
137
1
3
7
Gerek ve yaklam Gerek ve yaklam
karlastrmas karlastrmas
Gerek ve yaklam Gerek ve yaklam
karlastrmas karlastrmas
A p p r o x i m a t i o n
E q s . ( 7 ) a n d ( 8 )
E x a c t f o r m o m e n t E q . ( 5 )
1, 0
0, 8
N / P
E y
E x a c t f o r m o m e n t E q . ( 5 )
E x a c t f o r d e f l e c t i o n E q . ( 4 )
0, 6
0, 4
0 , 2
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8
o r
M
m a x
M L / 8 E I
2
y
v
m a x
M
138
1
3
8
Genel Genel Stabilite Stabilite Genel Genel Stabilite Stabilite
Max. Elastik gerilme
max
:
M
M
b c
max
max
+ =

max
= f
y
=>
M
0 , 1
) / 1 (
=

Ey y
b
y
c
P N f f
139
1
3
9
Genel Genel Stabilite Stabilite--
cc
, ,
bb
ve ve ilikisi ilikisi Genel Genel Stabilite Stabilite--
cc
, ,
bb
ve ve ilikisi ilikisi

c
ve
b
nin farkl
deerleri iin ve
narinlik oranlar
ilikilendirilebilir.

c y
/ f
1,0
Grafik olarak =>

b y
/ f
Slenderness
increasing
1,0 0
140
1
4
0
Eksenel Eksenel yk altnda yk altnda
burkulma iin dzenleme burkulma iin dzenleme
Eksenel Eksenel yk altnda yk altnda
burkulma iin dzenleme burkulma iin dzenleme

b
0,
c
f
y
Euler gerilmesi
Ey
2
2
2
2
y
y Ey
Ey
E
AL
EI
A
P

= =
141
1
4
1
Genel Genel Stabilite Stabilite Genel Genel Stabilite Stabilite

max
= f
y
ve
Euler gerilmesi
yandaki eriyi
verir.

c y
/ f

Ey y
/ f

Ey y
/ f
1,0

b y
/ f

Ey y
/ f
1,0 0
Slenderness
increasing
142
1
4
2
Genel Genel Stabilite Stabilite -- EC3 EC3 zm zm Genel Genel Stabilite Stabilite -- EC3 EC3 zm zm
EC3 yukaridaki yaklama kullanlarak
Dorusallk ve artk gerilmeler gibi
uygulamalar dikkate alarak
Gerilmeler yerine kuvvet ve moment Gerilmeler yerine kuvvet ve moment
olarak ifade edilir
Daha sade eilme paternleri iin
143
1
4
3
EC3 EC3 kurallar kurallar EC3 EC3 kurallar kurallar
N
Sd
ve My
Sd
etkileim bants olarak
ifade edilir

y
kolon burkulma azaltma katsaysn
hesaba katar hesaba katar
Eilme moment dalmn dikkate almak
iin katsays
Farkl kesit snflar icin farkl ifadeler
144
1
4
4
EC3 EC3 kurallar kurallar -- kesit snf kesit snf 1 & 2 1 & 2 EC3 EC3 kurallar kurallar -- kesit snf kesit snf 1 & 2 1 & 2
1 +
y ply
d S
y y
y y
Sd
f W
M k
Af
N

( ) 9 , 0 1 4 2
,
,
+ =
y
y el
y pl
My y
but
W
W
K K
5 , 1 1 =
y
y y
Sd y
y
k but
Af
N
k K K

145
1
4
5
EC3 EC3 kurallar kurallar kesit snf kesit snf 3 & 4 3 & 4 EC3 EC3 kurallar kurallar kesit snf kesit snf 3 & 4 3 & 4
Class 3 sections
Ayn ifadede W
ply
yerine W
ely
Class 4 sections
Etkili kesit parametreleri A
eff
, W
eff.y
lokal burkulmadan dolay asal eksenin
kaymasn hesaba katmak icin ek
dmerkezlik
146
1
4
6
U momentleri
m
= 1,8 - 0,7
M1
M
1
1 1
Edeer dzgn yayl Edeer dzgn yayl moment moment
katsays katsays
Edeer dzgn yayl Edeer dzgn yayl moment moment
katsays katsays
Yatay yklerden dolay momentler - udl
m
= 1,3
noktasal ykler
m
= 1,4
M
o
M
o
1 1
147
1
4
7
Edeer dzgn yayl Edeer dzgn yayl moment moment
katsays katsays
Edeer dzgn yayl Edeer dzgn yayl moment moment
katsays katsays
Yatay ykler ve u momentler

M
=
M
+ M
Q
(
MQ
-
M
)/M
where
M
Q
= |max M| sadece yatay ykler altnda
M
Q
M
Q
M
1
M
M

M
Q
= |max M| sadece yatay ykler altnda
aret deitirmeden moment diyagram
M= |max M|
aret deitirerek moment diyagram
M= |max M| + |min M|
M
Q
M
1
M
1
M
M
148
1
4
8
Yatay tutulu olmayan Yatay tutulu olmayan
kolonlar kolonlar
Yatay tutulu olmayan Yatay tutulu olmayan
kolonlar kolonlar
Eilmeye alsan kolonlar
yatay yerdeitirme ve
burulmadan (normal
profillerde) dolay burkulabilir.
x
N
M
L
Kolon zx dzleminde
yerdeitirir
Kolon burkulur
yx dzleminde yerdeitirir ve
x eksenin etrafnda burulur
Elastik veya biraz akmadan
sonra (plastik)
M
z
M
y
N
149
1
4
9
Eilmeye alan kolonlarn Eilmeye alan kolonlarn
yanal burulma davran yanal burulma davran
Eilmeye alan kolonlarn Eilmeye alan kolonlarn
yanal burulma davran yanal burulma davran
Load Load
(1) Elastic buckling
(1) Elastic buckling
Out-of-plane deformation
In-plane deflection
(2) Inelastic buckling (2) Inelastic buckling
First yield
(a) Out-of-plane behaviour (b) In-plane behaviour
150
1
5
0
Elasti Elastik yanal burulma k yanal burulma
burkulmas burkulmas -- temel bantlar temel bantlar
Elasti Elastik yanal burulma k yanal burulma
burkulmas burkulmas -- temel bantlar temel bantlar
N & M kritik kombinasyonlar:
|
|

\
|

|
|

\
|
=
2
2
1 1
P
N
P
N
P P i
M
where
i
0
, polar atalet yarap
P
ez
, zayf aks kritik yk
P
E0
, burulma burkulma yk
|

\

|

\
=
0 0
2
0
1 1
E Ez E E
P P P P i
151
1
5
1
Elasti Elastik yanal burulma k yanal burulma
burkulmas burkulmas -- bantlar bantlar
Elasti Elastik yanal burulma k yanal burulma
burkulmas burkulmas -- bantlar bantlar
2
EI
P
z

=
A
I I
i
z y
+
=
0
Polar atalet yarap
Zayf aks kritik yk
|
|

\
|
+ =
2
2
2
0
0
1
L GI
EI
i
GI
P
t
w t
E

2
L
EI
P
z
Ez

=
Zayf aks kritik yk
Burulma burkulma yk
152
1
5
2
Eilmeye alan kolonlarn Eilmeye alan kolonlarn
Elasti Elastik yanal burulma davran k yanal burulma davran
Eilmeye alan kolonlarn Eilmeye alan kolonlarn
Elasti Elastik yanal burulma davran k yanal burulma davran
Eksenel yk ile dzlem ii momentlerin
byltmesine izin verilmez.
Yaklam;
M
Etkileim bants
Ey
P N
M
1
1
1
1
=

+
cr Ey Ez
M
M
P N P
N
153
1
5
3
Yatay tutulu olmayan kolonlar iin Yatay tutulu olmayan kolonlar iin
EC3 EC3 kurallar kurallar
Yatay tutulu olmayan kolonlar iin Yatay tutulu olmayan kolonlar iin
EC3 EC3 kurallar kurallar
Dzlem ii davranla benzer olarak, kesit snf 1
& 2:
1 +
d S
y LT
Sd
f W
M k
Af
N

y ply LT y z
f W Af
( ) 9 , 0 1 2 15 , 0 =
LT MLT
c
LT
but K K
0 , 1 1 =
LT
y z
Sd LT
LT
k but
Af
N
k K K

154
1
5
4
The factor The factor kk
LT LT
The factor The factor kk
LT LT
k
LT
nelere baldr ?
Eksenel yk seviyesine
Eleman narinliine
c
Eleman narinliine
c
Ana moment paternine
Max. k
LT
= 1,0
Gvde dzlemindeki ar
yerdeitirmeden dolay oluabilecek
gme tahkiki yaplmaldr.
155
Eilmeye alsan kolonlarn Eilmeye alsan kolonlarn
ift eksen yklenme durumu ift eksen yklenme durumu
Eilmeye alsan kolonlarn Eilmeye alsan kolonlarn
ift eksen yklenme durumu ift eksen yklenme durumu
1
5
5
156
Eilmeye alsan kolonlarn Eilmeye alsan kolonlarn
ift eksen yklenme durumu ift eksen yklenme durumu
Eilmeye alsan kolonlarn Eilmeye alsan kolonlarn
ift eksen yklenme durumu ift eksen yklenme durumu
1
5
6
157
1
5
7
Eilmeye alsan kolonlarn Eilmeye alsan kolonlarn
ift eksen yklenme durumu ift eksen yklenme durumu
Eilmeye alsan kolonlarn Eilmeye alsan kolonlarn
ift eksen yklenme durumu ift eksen yklenme durumu
Cift eksen ykleme icin 3-D analizi biraz
karmasktr
EC3 tek eksen eilmesindeki kurallar
yar-amprik yaklamla adapte eder, yar-amprik yaklamla adapte eder,
rn. Kesit snf 1 & 2 iin:
1
min
+ +
y plz
d S z z
y ply
d S
y y
y
Sd
f W
M k
f W
M k
Af
N

158
1
5
8
ift eksen durumu ift eksen durumu kesit kesit
tahkiki tahkiki
ift eksen durumu ift eksen durumu kesit kesit
tahkiki tahkiki
Eer genel tahkiklerde azaltlm edeer
moment katsays, < 1, kullanlyorsa
lokal kesit tahkikleri gerekir:
EC3: {M / M }

+ {M / M }

1 EC3: {M
ySd
/ M
NyRd
}

+ {M
zSd
/ M
NzRd
}

1
where and depend on type of section
Daha basit konservatif ;
N
Sd
/ N
plRd +
M
ySd
/ M
NyRd
+ M
zSd
/ M
NzRd
1
159
ELK YAPILAR I ELK YAPILAR I ELK YAPILAR I ELK YAPILAR I
159
ELK YAPILAR I ELK YAPILAR I ELK YAPILAR I ELK YAPILAR I
Dr. Kaan YEMEZ
KY.IU2008@gmail.com

You might also like