Professional Documents
Culture Documents
suspended (pl.), the traditional explanation being that these poems were hung up by
Arabs on or in the Kaba at Mecca. Muallaqa is most likely derived from the word
ilq, meaning a precious thing.
Hammd al-Rwiya, an 8th century collector of early poetry, is the
acknowledged compiler of the Muallaqt. The origin of the name of the collection,
however, is obscure. Hammd himself seems to have referred to it as the seven
renowned ones (as-sab al-mashhrt).
The precise poems included Muallaqt present another puzzle. The list
usually accepted as standard, the one recorded by Ibn Abd Rabbihi, names poems
by Imru al-Qays, Tarafa, Zuhayr, Labd, Antara, Amr ibn Kulthm, and al-Hrith.
Such authorities as Ibn Qutayba, however, count Abd ibn al-Abras as one of the
seven, while Ab Ubayda replaces the last two poets of Ibn Abd Rabbihis list with
al-Nbigha and al-Ash. On the other hand, Ibn Khaldn adds Alqama to the list.
The oldest and most famous of the Muallaqt is that of Imru al-Qays.
A list of publications (published and unpublished) undertaken in Turkey on
the subject in question was added to the present essay.
Key Words: Muallaqt, Arabic Poems, Hammd al-Rwiya, Imru al-Qays,
Ibn Abd Rabbihi, Ibn Qutayba, Ab Ubayda.
Muallakt ( ) , Chiliye dneminde, her biri, mellifinin en gzel
paras olarak kabul edilen genellikle yedi aire ait iir koleksiyonuna verilen addr.
Mellifleri, M.VI. yzyln oniki veya en nl airleri arasnda olduu iin, bu derleme,
eski Arap iiri mahsulnn en gzel rneini temsil ederek, Arap edebiyatnda
emsalsiz bir mevki kazanmtr.
Rivayete gre bu iirler, Chiliye dneminde Arap Yarmadasnn eitli
yrelerinde kurulan Ukz vb. panayrlarda1 her yl dzenlenen iir yarmalarnda
tenkit szgecinden geerek seilmi2, Msr keten bezinden yaplm tomarlara altn
harflerle yazlarak, zayf bir rivayete gre, Kbenin duvarna aslmtr.
Genel kanaate gre, tannm edebiyat tenkitisi Eb Cafer en-Nehhs (.
338/950), M.VIII. asr eski Arap iiri toplaycs Hammd er-Rviye (. 156/772)nin
1
Bu konuda geni bilgi iin bk. brahim Ylmaz, Panayrlar ve Arap Dili ve Edebiyatnn Gelimesinde
Oynad Rol, Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Doktora Tezi, Erzurum 1997; ayrca bk. [Adanal]
Hayret, Sk- Ukz, stanbul 1304.
R.A.Nicholson, A Literary History of the Arabs, Cambridge 1969, s. 109.
bu yedi iiri derlediini3, ancak bu iirlerin Kbe duvarna asld yolundaki rivayetin
kesin olmadn belirtmektedir4.
Muallaka adnn menei ve ifade ettii anlam olduka kapallk gsterir.
bn Abdi Rabbih (. 328/940)in el-Ikdl-Ferd adl eserinde ilk defa yer alan ve ok
tekrarlanan bir menkbeye gre, bu iirler, stnlkleri dolaysyla seilmiler ve
Mekkedeki Kbenin duvarlarna aslmlard5. Ancak bu, muallak (aslm)
kelimesinin mutat mnsnn asln izah etmek maksadyla srf uydurulmu bir rivayet
olduu iin, reddedilebilir. Onun Muallakt iin kulland Mzehhebt (yaldzl
iirler) tabiri de gsterili bir eyin tamamyla mecaz anlam olarak alnmaldr.
Burada unu da hatrlatalm ki, daha nce Hammdn, bu iirlere el-Mehrt
(mehurlar) adn verdii bilinmektedir. Nitekim Eb Cafer en-Nehhsn bu iirlere
yazd erh de, son yllarda erhul-Kasidit-Tisil-Mehrt (I-II, nr. Ahmed
Hattb, Badat 1393/1973) ad altnda baslm bulunmaktadr.
Birok sekin mellifler (Th.Nldeke, C.J.Lyall, R.A.Nicholson), yukardaki
izahlara uygun olarak muallaka kelimesinin lk (deerli ey) isminden mtak
olduu grne sahip olmulardr6. Yani bu kelimenin anlam beenilmi kymetli
iirler olmaldr. Dier bir gr J.Robson tarafndan yazlan bir makalede7 ifade
edilmitir. O, bu kelimenin Kurnda (en-Nis (4), 129) zikredildiini syler. Orada
el-muallaka kelimesi, bilfiil dul brakma ve boanma olmakszn, kocas tarafndan
baklmayan kadn mnasebetiyle kullanlmtr. Robsonun ifadesine gre bu kelime,
melliflerin antolojik eserlerinde yer alan ve hl airlerine atfedilen fakat gerek
deerleri takdir edilmemi olan bu iirlere iaret etmek iin kullanlmtr.
Muallakt isminin ilk defa zuhuru, muhtemelen M.900 yllarnda telif edilen
Cemheret Eril-Arabtadr. Bu, yedierden yedi grup hlinde tasnif edilmi 49
iirin yer ald bir antolojidir ve birinci grupta sekiz Muallaka airinin kasidelerine yer
verilmitir.
3
5
6
7
Bu konuda geni bilgi iin bk. M.J.Kister, The Seven Odes. Some Notes on the Compilation of the
Muallaqt, RSO, XLIV (1970), s. 27-36; Trke evirisi: Ali Aksu, Yedi Kaside Muallaktn
Derlenmesi zerine Baz Mlhazalar, STEM, yl: 2, sy. 4 (2004), s. 257-265; M.Bakir Alwan, Is
Hammd the Collector of the Muallaqt?, IC, 45 (1971), s. 263-265; Arapa evirisi: Menillez
Cemeal-Muallakt?, Havliyytl-Cmiatit-Tnisiyye, sy. 8, Tunus 1971, s. 21-27.
bnl-Enbr, Nzhetl-Elibb f Tabaktil-deb, nr. M. Ebl-Fazl brhm, Kahire 1386/1967, s.
35; Nsrddn el-Esed, Mesdir-iril-Chil, Kahire 1962, s. 169 vd.
bn Abdi Rabbih, el-Ikdl-Ferd, nr. Ahmed Emn v.dr., Kahire 1385/1965, V, 269.
Kr. R.A.Nicholson, a.g.e., s. 101.
J.Robson, The Meaning of the Title al-Muallaqt, JRAS (1936), s. 83-86.
Sleyman Tlc, Muallakt, erh ve Basklar, Tercmeleri, Atatrk niversitesi lhiyat Fakltesi
Dergisi, sy. 6 (1986), s. 254.
9 bn Sellm el-Cmah, Tabakt-uar, nr. J.Hell, Beyrut 1402/1982, s. 64; bk. bir de M.J.Kister,
Yedi Kaside Muallaktn Derlenmesi zerine Baz Mlhazalar, ev. Ali Aksu, STEM, yl: 2, sy. 4
(2004), s. 258 (dipnot 7).
10 bn Abdi Rabbih, a.g.e., V, 269-270.
11 bn Rek, el-Umde f Mehsini-ir ve dbih ve Nakdih, nr. M.Muhyiddn Abdlhamd, Kahire
1383/1963, I, 96.
12 Eb Zeyd el-Kure, Cemheret Eril-Arab, nr. Al Fr, Beyrut 1406/1986, s. 123 vd.
13 bn Kuteybe, e-ir ve-uar, nr. A. Muhammed kir, Kahire 1966, I, 268.
14 bn Haldun, Mukaddime, ev. Zkir Kadir Ugan, stanbul 1970, III, 253.
Bu konuda geni bilgi iin bk. Sleyman Tlc, Muallaktta Nesb , stanbul niversitesi Edebiyat
Fakltesi Trk Dili ve Edebiyat Dergisi, XXIV-XXV (1980-1986), s. 429-440; bk. bir de Bernard
Lewis, Ortadou, Trkesi: Mehmet Harmanc, 2. bask, stanbul 1999, s. 196.
16 Bk. Sleyman Tlc, Muallaka airlerinden: Amr b. Kulsm, Atatrk niversitesi lhiyat Fakltesi
Dergisi, sy. 16 (2001), s. 94-95.
17 A.F.L.Beeston, Muallakt, ev. Sleyman Tlc, Atatrk niversitesi slm limler Fakltesi
Dergisi, sy. 3 (1979), s. 419-425.
18 Mahmud Esad Seydiehr, slm Tarihi, Tarih-i Dn-i slm, sad. Ahmet Ltfi Kazanc-Osman
Kazanc, stanbul 1983, s. 195.
19 Bk. David Samuel Margoliouth, Arap iirinin Kkeni, ev. ve notlandran: Nurettin Ceviz, Ankara
2004.
20 Th Hseyin, Fil-Edebil-Chil, Kahire 1968, s. 65, 93-94.
22
Bu konuda geni bilgi iin bk. M. el-Hdr Hseyin, Nakzu Kitb Fi-iril-Chil, nr. Al er-Rz etTnis, Beyrut 1397/1977, tr. yer.; Nsrddn el-Esed, a.g.e., s. 352-428; Nihad M.etin, Eski Arap
iiri, stanbul 1973, s. 48 vd.
Arap Edebiyat, TA, III, 236.
23
Para hlindeki neirleri iin bk. Sezgin, GAS, II, 50; Muharrem elebi, Amr b. Klsm, DA, III, 86;
smail Durmu, bn Keysn, DA, XX,135.
Th.Nldeke, Fnf Moallaqt, bersetz und erklrt, SBAW Wien, CXL-CXLIV (18991901), Zheyr, Lebd, Antere, Amr ve Hrisin Muallakalarnn tercmesi; L.Abel,
Die Sieben Moallaqt, Berlin 1891; para hlindeki tercmeleri iin bk. Sezgin, GAS
(Ar.), II/1, 75 vd.
4) ngilizceye tercmeleri:
Tam olarak tercmeleri: W.Jones, Moallakt, or Seven Arabian Poems...,
London 1782; F.E.Johnson, Muallakt. The Seven Poems Suspended in the Temple
at Mecca, Bombay 1893, London 1894, New York 1973; Lady Anne Blunt and Wilfrid
Scawen Blunt, The Seven Golden Odes of Pagan Arabia, London 1903; A.J.Arberry,
The Seven Odes, London-New York 1957; Desmond OGrady, The Golden Odes of
Love: Al-Muallaqat, A Verse Rendering from Arabic, Cairo 1997; para hlindeki
tercmeleri iin bk. Sezgin, GAS (Ar.), II/1, 77 vd.
5) spanyolcaya tercmesi:
Federico Corriente, Las Muallaqt: Antologa y Panorama de Arabia
Preislmica, Madrid 1974 (Tantmalar iin bk. Arabica, XXII/1 (1975), s. 78; BSOAS,
38 (1975), s. 630-631).
6) sveeye tercmeleri:
Para hlindeki tercmeleri iin bk. Sezgin, GAS (Ar.), II/1, 75.
7) Rusaya tercmesi:
Para hlindeki tercmeleri iin bk. Sezgin, GAS (Ar.), II/1, 75.
8) Leheye tercmesi:
J.Danecki, Siedem Kasyd Staroarabskich (Muallaki), Warsaw 1981.
9) Farsa, Hint dili ve Urducaya tercmeleri:
Muallakalar, Dou dillerinden Farsaya da tercme edilmitir. Bu
tercmelerden biri, stanbulda Feyzullah Ktphanesinde 1661 numarada kaytl ezZevzen erhini havi bir mecmua ierisindedir. Mellifi belli deildir. H.723 tarihinden
nce yazld sanlmaktadr24. Ayrca, Abdlevvel Cevnpr tarafndan, Seba-i
Muallaka ad altnda; Arapa metin, nsz ve notlarla birlikte Farsaya ve Hint diline
evrilmitir (Cevnpr 1900). Burada, sadece mrulkays ve Zheyrin
Muallakalarnn tercmeleri yer almaktadr. Yine son zamanlarda Muallakt, Arapa
metni ile tam olarak Farsaya evrilmitir: Abdlmuhammed yet, Muallakt-i Seb,
Tahran 1345 h. Mevln Muhammed sml es-Selefnin erhul-Muallaktis-Seb
24
ad ile, Arapa olarak kaleme ald erh de Urduca evirisiyle birlikte yaynlanmtr
(Lahor 1399/1979).
10) Trkeye tercmeleri:
Muallakalarn tam olarak Trkeye evirisi ilk defa M.erefeddin Yaltkaya
tarafndan yaplmtr (Yedi Ask, stanbul 1943, 1985, 1989). Son yllarda da smet
Zeki Eyubolu (Yedi Ask-Arap iirinin lk Parlak Dnemi, stanbul 1985) ve Sadk
Yalszuanlar (Muallakt- Seba-Yedi Ask, stanbul 1998), Muallakalar tam olarak
nazmen Trkeye uyarlamlardr. Ayrca, son gnlerde Muallaktn; Nurettin Ceviz,
Kenan Demirayak ve Nevzat H.Yank tarafndan yaplan bir evirisi yaynlanmtr
(Yedi Ask-Arap Edebiyatnn Harikalar, Ankara 2004; Tantmalar: Sevim zdemir,
Yedi Ask-Arap Edebiyatnn Harikalar, Tabula Rasa, yl: 4, sy. 12 (Eyll-Aralk
2004), s. 219-221; Musa Yldz, Yedi Ask-Arap Edebiyatnn Harikalar, EKEV
Akademi Dergisi, yl: 8, sy. 21 (Gz 2004), s. 361-362). emseddin Saminin elMuallakts-Seb (Kostantniyye 1320) adl Muallaka evirisi, notlar hlinde olup
baslmamtr. Dier ksm ve para hlindeki tercmeleri ise unlardr: Hersekli
Mehmed Kmil, Terceme-i Muallakt- Seba, Dersadet 1305 (mrulkays
Muallakasnn tercmesi); Abdullh Hasb, mrulkays Kasde-i Muallakasnn
erhi (stanbul 1316); erefeddn [Yaltkaya], Arab Edebiyt, Bilgi Mecmuas, yl:
1, c. 1, sy. 4 (ubat 1329), s. 364-397 (sad. Nevin Karabela, Nsha, arkiyat
Aratrmalar Dergisi, III/9 (Bahar 2003), s. 129-144); a. mlf., Yedi Askdan: mr-elKays ve Asks, Tercme, c. IV, sy. 19 (19 Mays 1943), s. 6-11; Mehmed Fehm,
Trh-i Edebiyyt- Arabiyye, Chiliyye Devri, c. I, stanbul 1332/1917, tr. yer.; a.
mlf., Hris bin Hllize ve Muallakas, Osmanlcadan sadeletiren ve yayna haz.
Faruk Bozgz, Dicle niversitesi lhiyat Fakltesi Dergisi, c. V, sy. 1 (2003), s. 7999; Cemal Sreyann mrulkays Muallakasn nazmen Trkeye evirisi (bk.
Hseyin Karakan, Dnya iiri, stanbul 1963, III, 190-192); Mehmet akr, Yedi Askmruul-Kays ve Tarefe, zmir 1980; Necip Fazl Ksakrek, Edebiyat Mahkemeleri,
stanbul 1997, s. 79-10125.
25
Muallaktn erh ve basklar, tercmeleri hususunda geni bilgi iin ayrca bk. Sezgin, GAS, II, 4853; Sleyman Tlc, Zuheyr b. Eb Sulm ve Edeb Kiilii, Atatrk niv. slm limler Fak.
Doktora Tezi, Erzurum 1982, 112-124; a. mlf., Muallakt, erh ve Basklar, Tercmeleri, Atatrk
niversitesi lhiyat Fakltesi Dergisi, sy. 6 (1986), s. 253-266. Mu allakt zerinde Batda yaplm
almalar iin bk. Necb el-Akk, el-Msterikn, I-III, 3. bask, Kahire 1964-1965, tr. yer., ayrca
bk. ndeks; Abdurrahmn Bedev, Mevsatl-Msterikn, Beyrut 1984, tr. yer.; Yahy Murd,
Mucem Esmil-Msterikn, Beyrut 1425/2004, tr. yer.
Bibliyografya:
Muallakt ve airleri hakknda, yukarda, metin ve dipnotlarda kaydedilen ve
yararlanlan kitap ve makalelerin dnda, geni bilgi iin ayrca bk. bn Sellm elCmah, Tabakt-uar, nr. J.Hell, Beyrut 1402/1982, s. 38-39, 41 vd., 53, 5657, 58, 64; Ebl-Ferec el-sfahn, Kitbl-Egn, Beyrut 1414-15/1994, I-XXIV, tr.
yer.; bnn-Nedm, el-Fihrist, Matbaatl-stikme, Kahire, ts., s. 117, 123, 118, 148,
197, 227, 229, 230; el-Alem e-entemer, Eru-uaris-Sittetil-Chiliyyn, I-II,
nr. M.Abdlmnim Hafc, Msr 1377/1958; es-Syt, el-Mzhir f Ulmil-Luga ve
Envih, nr. M.Ahmed Cdelmevl v.dr., Kahire, ts., I-II, tr. yer.; a. mlf., erhu
evhidil-Mun, nr. A.Zfir Kcn, Dru Mektebetil-Hayt, Beyrut, ts., I-II, tr. yer.;
Ktib elebi, Kefz-Zunn, nr. erefettin Yaltkaya-Kilisli Rifat Bilge, stanbul
1362/1943, II, 1740-1741; Abdlkdir el-Badd, Hznetl-Edeb, nr. Abdsselm
M.Hrn, Kahire 1409/1989, I-XIII, tr. yer.; a. mlf., Hiye al erhi Bnet Sud,
nr. Nazif M.Hoca, Beyrut 1400/1980, I, 33 ve tr. yer.; L.eyho (Cheikho),
uarn-Nasrniyye, Beyrut 1890, I, 6-69, 197-204, 298-320, 357-399, 498-615,
640-732, 794-882; Badatl smil Paa, zhul-Meknn fiz-Zeyl al Kefiz-Zunn,
nr. Muallim Kilisli Rifat Bilge, stanbul 1366/1947, II, 3, 229, 513 vb.; W.Ahlwardt,
The Diwans of the Six Ancient Arabic Poets, London 1870; a. mlf., Bemerkungen
ber die Aechtheit der alten Arabischen Gedichte, Greifswald 1872; Mustaf elGalyn, Ricll-Muallaktil-Ar, Beyrut 1913; Ahmed el-skender-Mustaf Inn,
el-Vast fil-Edebil-Arab ve Trhih, Drl-Marif, Msr, ts., tr. yer.; Ahmed elskender v.dr., el-Mufassal f Trhil-Edebil-Arab, nr. Hassn Hallk, Beyrut
1414/1994,s. 56-94; O.Rescher, Abriss der Arabischen Litteraturgeschichte, Stuttgart
1925, I, tr. yer.; Ysuf Elyn Serks, Muceml-Matbtil-Arabiyye vel-Muarrebe,
Kahire 1928, I, 1127-1129; Carl Brockelmann, GAL, I, 18 vd.; Suppl., I, 34 vd.;
A.Hasan ez-Zeyyt, Trhul-Edebil-Arab, Dru Nehdati Msr, Kahire, ts., s. 33 vd.;
R.Blachre, Histoire de la Littrature Arabe, Paris 1952-1966, I-III, tr. yer.; es-Sib
Beyym, Trhul-Edebil-Arab, Mektebetl-Ancelo el-Msriyye, Msr, ts., I, 152182, 197-270; evk Dayf, Trhul-Edebil-Arab: I. el-Asrul-Chil, 3. bask, DrlMarif, Kahire, ts., s. 232-365; smil Hmi Dnimend, zahl slm Trhi
Kronolojisi I, Bb- l Yaynevi, stanbul 1960-1961, s. 253-265; Katharina
Mommsen, Goethe und die Moallakat, Berlin 1960; Clment Huart, Arab ve slm
Edebiyat, ev. Cemal Sezgin, Ankara [1971], s. 17 vd. ve tr. yer.; Bedev Tabne,
Muallaktl-Arab, Kahire 1387; mer Ferrh, Trhul-Edebil-Arab, Beyrut
* * * * *
Muallakt hakkndaki bu zl giriten sonra, uzun zamandan beri
hazrladmz Bibliyografyay aada vermek istiyoruz. Bu Bibliyografyaya,
aada grlecei zere, Muallakt ve airlerinden dorudan doruya ve
dolaysyla bahseden her trl kitap ve yaz alnmaya allmtr. Ayrca, grlebilen
ve tespit edilebilen baz tez almalarna26 da yer verilmitir. lkemizde, Erzurum
dndaki niversitelerin ilgili fakltelerinde yaplm renci bitirme tezlerinin byk
bir ksmna, imknszlklar dolaysyla ulalamamtr. Ancak, burada unu belirtelim
ki, bu tr almalarn ou, bilimsel deerden yoksundur. Dier yandan, lkemiz
niversitelerindeki kimi retim elemanlarnn (Fuat Sezgin, Nazif M. Hoca, Hseyin
Tural, Nasrullah Hacmftolu vb.) yurt dnda yaynlam olduklar kitaplar da,
imknlar lsnde buraya alnmtr. Byle olduka kabark bir almann ortaya
kmasnda Muallakt ve airleri ile ilgili birka cmle veya kelimelik atflara da yer
verilmesinin byk rol olmutur. imdilik bu kadarla yetiniyoruz. Eksiklikleri ve
bundan byle bu konuda kacak olan yaynlar iine alacak bir kaynakay
nmzdeki yllarda neretmeyi dnyoruz. Uzun bir zaman dilimi iinde
hazrlanan ve yorucu bir almann mahsul olan bu yazmzn, baz eksiklikleri
ihtiva etse de, eski Arap iiri, zellikle Muallakalar konusunda alacak olanlara
26
Arap dili ve edebiyat sahasnda Trkiyede yaplm olan yksek lisans ve doktora tezleri iin bk.
M.Vecih Uzunolu, Trkiyede Arap Dili Alannda Yaplan Yksek Lisans ve Doktora Tezleri-II
(1956-2004), Nsha arkiyat Aratrmalar Dergisi, yl: V, sy. 17 (Bahar 2005), s. 7-36.
yararl olacan mit ediyoruz. Dier yandan okuyucular, konu ile ilgili direkt
almalarn yan sra dier slm ilimleri (slm Tarihi, Tefsir, Hadis, slm Felsefesi,
slm Trk Edebiyat vb.) ilgilendiren kitap ve yazlarn geni bir listesini de elde
etmi olacaklardr.
I- Muallakt ve airleri Hakknda Yazlm Kitaplar
1- Abdullh Hasb, mrulkays Kasde-i Muallakasnn erhi, Matbaa-i
mire, stanbul 1316, 123+3 s.
2- Ceviz, Nurettin-Demirayak, Kenan-Yank, Nevzat H., Yedi Ask-Arap
Edebiyatnn Harikalar, Ankara Okulu Yay., Ankara 2004, 120 s.
3- akr, Mehmet, Yedi Ask-mruul-Kays ve Tarefe, Akyol Matbaas, zmir
1980.
4- Eyubolu, smet Zeki, Yedi Ask, Arap iirinin lk Parlak Dnemi, Adam
Yay., stanbul 1985, 71+1 s. [Manzum eviri/uyarlama].
5- Mehmed Fehm, Trh-i Edebiyyt- Arabiyye, Chiliyye Devri, c. I,
Matbaa-i mire, stanbul 1332 /1917, VI+967 s.
6- Mehmed Kmil, Hersekli, Terceme-i Muallakt- Seba, Matbaa-i
Osmniyye, Dersadet 1305, 160 s.
7- Mehmed Kemleddin Efendi, Muallakt- Seba erhi [Baslmamtr].
8- Rescher, O., Die Moallaqa des Tarafa mit dem Kommentar des Ibn elAnbr, stanbul 1911.
9- _______, Beitrge zur Arabischen Poesie, stanbul 1959-1960, IV/2, s.
1-46 [Zheyr Dvnnn C.de Landberg nerinden Almancaya evirisi].
10- Sezer, smail Hakk, Lebd bin Raba ve Muallakasnda Tasvr, Konya
1995, XVIII+115 s.
11- emseddn Sm, el-Muallakts-Seb , Kostantniyye 1320 [Notlar
hlinde olup baslmamtr].
12- kr Gnim, Antere, trc. zzet Melh [Devrim], Mahmd Bey Matbaas,
stanbul 1327/1911, 137+1 s. ; sad. nci Koak, Ankara niv. Dil ve Tarih-Corafya
Fak. Yay., Ankara 1983, 64 s.
13- Yalszuanlar, Sadk, Muallakt- Seba-Yedi Ask, Tima Yay., stanbul
1998, 232 s. [Manzum eviri/uyarlama].
14- Yaltkaya, erefeddin, Yedi Ask, Mill Eitim Bakanl Yay., stanbul
1943, 127+67 s.; [2. bask], stanbul 1985, 127+67 s.; [3.bask], stanbul 1989,
212+67 s.
14- Ggn, Meral, Zheyr b. Eb Sulm ve Hayat, Atatrk niv. FenEdebiyat Fak. Bitirme Tezi, Erzurum 1996, VIII+40 s.
15- Karc, Cahit, mruul-Kaysn Hayat, Edeb Kiilii ve Muallakas,
Atatrk niv. lhiyat Fak. Diploma almas, Erzurum 1997, IV+40 s.
16- Krgz, Mustafa, Zheyr b. Eb Slm ve Hikmet, Harran niv. Sosyal
Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi, Urfa 1998, 107 s.
17- Kseer, Numan, Zheyr b. Eb Slm ve Trh-i Edebiyyt- Arabiyyede
lgili Ksmn Sadeletirilmesi, Atatrk niv. lhiyat Fak. Diploma almas, Erzurum
1999, V+54 s.
18- ler, Nihat, Muallaka airi Lebid b. Rebia, Atatrk niv. lhiyat Fak.
Diploma almas, Erzurum 1995, I+27 s.
19- Salam, Mehtap, Tarafa b. el-Abd el-Bekr, Hayat, Edeb Kiilii ve
Muallakas, Atatrk niv. Fen-Edebiyat Fak. Bitirme Tezi, Erzurum 1996, VIII+38 s.
20- aman, Abdullah, Aa Meymun b. Kays-Abid b. el-Ebras ve Tarih-i
Edebiyyat- Arabiyyedeki lgili Blmn Sadeletirilmesi, Atatrk niv. lhiyat Fak.
Diploma almas, Erzurum 1999, II+56 s.
21- Tlc, Sleyman, Muallakt ve airleri zerinde ncelemeler, Atatrk
niv. slm limler Fak. Seminer almas II, Erzurum 1979, XXIX+119 s.
22- _______, Zuheyr b. Eb Sulm ve Edeb Kiilii, Atatrk niv. slm
limler Fak. Doktora Tezi, Erzurum 1982, LXXIII+229 s.
23- Yavuz, Tuncay, Abd b. el-Abrasn Hayat, ahsiyeti ve iirleri, Atatrk
niv. lhiyat Fak. Diploma almas, Erzurum 2001, I+23 s.
24- Ylmaz, Nihat, el-A: Hayat ve iirleri, Atatrk niv. Fen-Edebiyat
Fak. Mezuniyet Tezi, Erzurum 1996, I+29 s.
25- Ylmaz, Nurullah, Muallaka-i Sebann Muhteva Ynnden ncelenmesi,
Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi, Erzurum 1990, X+69 s.
III- Muallakt ve airlerinden Bahseden Tezler
1- Aksuolu, brahim, iir ve irlerin Kabilelere Gre Yayl ve irlerin
Tabakalar, Atatrk niv. Edebiyat Fak. Mezuniyet Tezi, Erzurum 1982, s. 16-20, 2223.
2- Akyz, Zafer, Kays b. el-Hatm ve Edeb Kiilii, Atatrk niv. Sosyal Bil.
Enst. Yksek Lisans Tezi, Erzurum 2001, s. 1, 4, 6-7, 9, 13, 57, 58.
3- Atalk, Yaln, Klsik Arap iirinde stitf, Krkkale niv. Sosyal Bil. Enst.
Yksek Lisans Tezi, Krkkale 1998, tr. yer.
4- Bakrc, Selami, IV. Abbs Dneminde Edeb evre (447-656/10551258), Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Doktora Tezi, Erzurum 1997, s. 112, 138, 148,
197, 217.
5- Ba, zer, Asr- Sadet iirinde Kurn ve Peygamber, Atatrk niv.
lhiyat Fak. Diploma almas, Erzurum 1995, s. 18.
6- Ceviz, Nurettin, Arap iirinde At Tasviri (Cahiliyye ve slm Dnem),
Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi, Erzurum 1998, s. 35-45, 58-62.
7- al, Necdet (Nect), Beydv Tefsrinde iirle stihd, Atatrk niv.
lhiyat Fak. Lisans Tezi, Erzurum 1992, s. 8, 15, 30, 36, 38-39, 45, 50, 51-52, 56,
69, 101, 105, 123, 124, 131, 133, 183, 193, 204, 207, 218, 236.
8- _______, Kurn Belgati ve Fonetii Ynnden Kraatler, Atatrk niv.
Sosyal Bil. Enst. Doktora Tezi, Erzurum 2002, s. 322, 331, 359.
9- elebi, Muharrem, Kutrub: Hayat, Eserleri ve Kitb al-Azmina, Atatrk
niv. slm limler Fak. Doentlik Tezi, Erzurum 1981, tr. yer.
10- elik, Ahmet, Kuran- Kerim le Yeni Mana Kazanan Istlahlarn
Cahiliyye Dnemindeki Kullanllar, Atatrk niv. Sosyal Bilimler Enst. Yksek
Lisans Tezi, Erzurum 1991, tr. yer.
11- nar, Mustafa, Endlste Mulkut-Tavif Dnemi Edeb evresi (392424/1031-1090), Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Doktora Tezi, Erzurum 2002, tr. yer.
12- ifti, Faruk, Endlste Hilfet Dnemi Edeb evresi (316-422/9291031), Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Doktora Tezi, Erzurum 1999, tr. yer.
13- enli, M. Sadi, el-Mutarriz ve el-Murib f Tertbil-Muribinin Edisyon
Kritii, Atatrk niv. Fen-Edebiyat Fak. Doktora Tezi, Erzurum 1986, tr. yer.
14- Dalkl, Abdullah, Eski Arap Edebiyatnda Hiciv iiri, Atatrk niv.
lhiyat Fak. Diploma almas, Erzurum 2000, s. 25-26.
15- Demir, smail, Htim et-T, Hayat, Eseri ve Edeb Kiilii, Atatrk niv.
Sosyal Bil. Enst. Doktora Tezi, Erzurum 2002, s. 82, 85, 91-97, 104-107, 191-192,
195, 218-219, 222.
16- Demirayak, Kenan, I. Abbas Asrnda Edeb evre (132-232/750-847),
Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Doktora Tezi, Erzurum 1992, tr. yer.
17- Deveci, Birol, Cahiliye Dnemi Arap Edebiyatna Genel Bak, Atatrk
niv. lhiyat Fak. Diploma almas, Erzurum 2001, s. 8, 10, 11, 12, 17-18, 19, 20,
21, 22, 27-28, 29-30, 32.
18- Durmu, smail, Eski Arap iirinde ve Kurnda Benzetme, Dokuz Eyll
niv. Sosyal Bil. Enst. [Doktora Tezi], zmir 1988, tr. yer.
19- Ergl, Aysel, Chiliye Dneminde iir ve Kadn irler, Atatrk niv.
Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi, Erzurum 1991, s. 21, 22, 26, 27, 28-29, 33, 34,
40, 41, 42, 43, 45, 57, 58, 62, 66-67, 68-70, 126, 128.
20- Gndzz, Soner, Kab b. Zuheyr: Hayat, Eseri ve Edeb Kiilii,
Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi, Erzurum 1997, s. 12-16, 45.
21- _______, Sbeveyhte Kelime Yaps, Ondokuz Mays niv. Sosyal Bil.
Enst. Doktora Tezi, Samsun, 2002, s. 15, 88, 91, 149.
22- Grta, Ahmet, Konya Yusufaa Kitaplnda Bulunan Arap Dili ve
Edebiyat ile lgili Yazmalar (H. VII./M. XIII. Asrn Ortasna Kadar), [retim yelii
Tezi], Konya 1969, s. 1-3, 4, 6-7, 15, 35.
23- slmolu, brahim, Eyymul-Arabn Edeb Yn ve Arap Dili ve
Edebiyatna Etki ve Katks, Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi,
Erzurum 2002, s. 53-55.
24- Kaln, Faiz, Kurnda Zaman Kavram, Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst.
Doktora Tezi, Erzurum 2001, s. 13.
25- Karaarslan, Nasuhi nal, Cmi at-Tarb ve Arapada Yabanc
Kelimeler Meselesi, Atatrk niv. slm limler Fak. Doentlik Tezi, Erzurum 1982,
tr. yer.
26- Karaolu, Esra, Cahiliye rf ve detlerine Kurann Bak, Atatrk
niv. lhiyat Fak. Lisans Tezi, Erzurum 2005, s. 1-2.
27- Kavalc, Osman, Dvan iirindeki Natlarda Din ve Tasavvuf Unsurlar,
Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Doktora Tezi, Erzurum 1992, s. 5, 6.
28- Kse, Mustafa, Muhammed Hseyin Heykel ve Grleri, Atatrk niv.
Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi, Erzurum 2002, s. 81, 83.
29- Kkyldz, Cahit, Hz. Peygamber (s.a.v.)e Medhiye Yazan airler ve
iirlerinden rnekler, Atatrk niv. lhiyat Fak. Diploma almas, Erzurum 2000,
s. 17-19, 31-33, 35-38, 48-49.
30- el-Murd, bn mmi Ksm, erhut-Teshl, nr. ve takdm: Hseyin
Tural, Klliyyetl-db-Cmiat Badd, Yksek Lisans Tezi, Badat 1971, tr. yer.
31- skan [zkan], Ali Rafet, Eski Araplarda Putperestlik, Douu ve
Ortaya k Sebepleri, Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi, Erzurum
1991, s. 31, 34-35, 83, 102, 116.
32- Polat, brahim Ethem, slm ncesi Hanif Edebiyat, Atatrk niv.
Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi, Erzurum 1996, tr. yer.
33- Sait, Sena, al-Hans, Ankara niv. Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans
Tezi, Ankara 1985, tr. yer.
34- Sancak, Yusuf, Hz. Peygamber Devrinde iir, Atatrk niv. Sosyal Bil.
Enst. Doktora Tezi, Erzurum 1995, tr. yer., zellikle s. 186-188.
35- Saylk, Mutlu, Cahiliye ve Asr Saadet Dneminde Hz. Peygamber
(s.a.v.) Hakkndaki vg iirleri, Atatrk niv. lhiyat Fak. Diploma almas,
Erzurum 2000, s. 49-52.
36- Tetik, Bar, Eyyml-Arab ve Edeb Yn, Atatrk niv. lhiyat Fak.
Diploma almas, Erzurum 2000, s. 22-25.
37- Tetik, Naim, Eski Arap iirinde Muhadram airler, Atatrk niv. Sosyal
Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi, Erzurum 1997, s. 21-25.
38- Toprak, M. Faruk, Endls iirinde Mersiye, Ankara niv. Sosyal Bil.
Enst. Doktora Tezi, Ankara 1990, tr. yer.
39- Tural, Hseyin, bnus-Sd al-Batalyavs ve Kitbul-Hulal f arh
Abytil-Cumal, Atatrk niv. slm limler Fak. Doktora Tezi, Erzurum 1978, tr.
yer.
40- _______, Salhuddn as-Safad ve Tashhut-Tashf Adl Eseri,
Doentlik almas, Erzurum 1989, metin, s. 15, 40, 44, 45.
41- Tuzcu, Kemal, Klsik Arap iirinde Yallk Temas (X. Yzyl Sonuna
Kadar), Ankara niv. Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi, Ankara 1998, tr. yer.
42- _______, Klsik Arap iirinde Recez ve Urcze, Ankara niv. Sosyal
Bil. Enst. Doktora Tezi, Ankara 2003, tr. yer.
43- Tlc, Sleyman, Arapa ve Farsadan Trke Yaz Diline ekil
Deitirerek Geen Kelimeler, Atatrk niv. slm limler Fak. Seminer almas I,
Erzurum 1978, s. XXI-XXII.
44- Trek, Ahmet hsan, Ab Bakr Muhammad bn al-Anbr, Hayat,
Kiilii, Eserleri ve Kitb az-Zhir27, Atatrk niv. Edebiyat Fak. Doentlik Tezi,
Erzurum 1966, tr. yer.
27
Emin Ik tarafndan yazlan maddede ( bnl-Enbr, Eb Bekir, DA, XXI, 26), bu alma doktora
tezi olarak gsterilmise de, dorusu, doentlik tezidir. Trekin doktora tezi bn Mukbil Divan
(Ankara 1967) zerinedir.
45- Trkmen, Sleyman, Asr- Saadette iir ve irler, Atatrk niv. lhiyat
Fak. Diploma almas, Erzurum 1995, s. 16-18.
46- Uyla, Sait, II. Abbs Asrnda Edeb evre (232-334/847-945), Atatrk
niv. Sosyal Bil. Enst. Doktora Tezi, Erzurum 2001, tr. yer.
47- nal, mer, Emevler Devrinde Siys iir ve ncleri, Atatrk niv.
Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi, Erzurum 1989, s. 8, 10.
48- _______, Sadrul-slmda Edeb evre (1-41/622-661), Atatrk niv.
Sosyal Bil. Enst. Doktora Tezi, Erzurum 1995, tr. yer.
49- Varol, Hseyin, bnu Kuteybe, Edebul-Ktib, I. ve II. Ksm, Atatrk
niv. slm limler Fak. Doktora Tezi, Erzurum 1980, tr. yer.
50- Yank, Nevzat Hafz, Arap Dilinde sim Filler, Atatrk niv. Sosyal Bil.
Enst. Yksek Lisans Tezi, Erzurum 1988, s. IX, X, 13, 24, 50.
51- _______, Mahmd Sm Paa el-Brd: Hayat, Edeb Kiilii ve
Eserleri, Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Doktora Tezi, Erzurum 1991, tr. yer.
52- Yavuz, Mahmut, Muhadram airlerin iirlerinde slm Motifler, Atatrk
niv. Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi, Erzurum 1998, s. 101-109.
53- Yeilda, Abdussamed, Cahiliye ve Abbasler Dneminde Arap iirinde
Gkyz Tasviri, Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi, Erzurum 2003,
tr. yer.
54- Yldrm, Kadri, Chiliyye ve slm Dnem iir Mevzlarnn Mukayesesi
(Hicr Birinci Asr tibariyle), Harran niv. Sosyal Bil. Enst. Doktora Tezi, anlurfa
1998, tr. yer.
55- Ylmaz, Ali, Nsr b. Abdisseyyid al-Mutarriz ve al-Misbh Adl Eseri,
Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi, Erzurum 1996, metin, s. 43, 72,
73.
56- Ylmaz, brahim, Akehirli Ali b. Osman ve arh Abytil-Kfiya valCm, Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi, Erzurum 1993, Giri, s. 3;
metin, s. 13, 24, 31, 48, 53-54, 55-56.
57- _______, Panayrlar ve Arap Dili ve Edebiyatnn Gelimesinde
Oynad Rol, Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Doktora Tezi, Erzurum 1997, s. 188190, 191-194, 199-212, 232-233, 234-235, 302-307.
58- Ylmaz, Nurullah, III. Abbas Asrnda Edeb evre, Atatrk niv. Sosyal
Bil. Enst. Doktora Tezi, Erzurum 1995, tr. yer.
59- Ylmaz, Veysel, Hlid al-Azhar ve Hadiyyatu Ulil-Albb il MslitTullb il Kavidil-rb, Atatrk niv. Sosyal Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi,
Erzurum 1999, Giri, s. XVI; metin, s. 70-71, 72.
IV- Muallakt ve airlerinden Bahseden Kitaplar, almalar
1- Abdulkadirolu, Abdulkerim-Abdulkadirolu, Nuran, Mehmed kif
Ersoyun Makaleleri, Kltr Bakanl Yay., Ankara 1990, s. 5, 47, 91, 123.
2- Abdurrahmn Fehm, Medresetl-Arab, Matbaa-i Ebzziy, stanbul
1304, s. 75-85 ve tr. yer. ; slm Medeniyeti Tarihi (Medresetl-Arab), notlarla
sadeletirip yayna haz. Hseyin Elmal-Cneyt Eren, Yeni Akademi Yay., zmir
2005, s. 17, 41-42, 104, 111, 113-115, 116-129, 130, 136, 157, 158.
3- Abdlkdir b. mer el-Badd, erhu evhidi erhit-TuhfetilVerdiyye, nr. Nazif M. Hoca, stanbul niv. Edebiyat Fak. Yay., stanbul 1978, s. 16,
17-18, 20, 27, 39, 45, 71, 74, 76, 79-80, 88, 90, 131, 139, 165-166, 179, 187, 199,
200.
4- _______, Hiye al erhi Bnet Sud, I-II, nr. Nazif Muharrem Hoca,
Bibliotheca Islamica, Beyrut 1980-1990, tr. yer.
5- Abdnnfi ffet, en-Neful-Muavvel f Tercemetit-Telhs vel-Mutavvel, III, Saraybosna-stanbul 1289-1290, tr. yer.
6- Adonis, Arap Poetikas-Konferanslar, ev. Emrullah ler, Yap Kredi
Yay., stanbul 2004, s. 16, 40, 54, 92.
7- Ahmed Cevdet [Paa], Ksas- Enbiya ve Tevarih-i Hulefa I, haz. Mahir z,
Kltr Bakanl Yay., Ankara 2000, s. 102.
8- _______-Muallim Mhir z, Peygamber Efendimiz, nere haz. M. Erturul
Dzda, Erkam Matbaas, stanbul 2005, s. 4, 275, 276.
9- Ahmed elebi, slmda Eitim-retim Tarihi, trc. Ali Yardm, Damla
Yay., stanbul 1976, s. 77, 342, 386-387; 3. bask, Damla Yay., stanbul 1998, s. 5657, 273-274, 311.
10- _______, slm ncesi Mekke ve Tarih Anlaymz, ev. Hasan Fehmi
Ulus, Seriyye Kitaplar, stanbul 1997, s. 166, 186.
11- Ahmed Emn, Fecrl-slm (slmn Douu), trc. Ahmed Serdarolu,
Kl Kitabevi, Ankara 1976, s. 47, 51, 60 (dipnot 8), 87-88, 100, 101, 102, 110-111,
120, 136-137.
12- Ahmed Nam, Babanzde, slm Ahlknn Esaslar, notlarla sad. Recep
Kl, Trkiye Diyanet Vakf Yay., Ankara 1995, sadeletirenin girii, s. XVI, XVII.
28
Bu eserin tarafmzdan bir tantm iin bk. Marife, yl: 5, sy. 2 (Gz 2005), s. 245-250.
58- Chokr, Melhem, slmn Hicr kinci Asrnda Zndklk ve Zndklar, ev.
Aye Meral, Anka Yay., stanbul 2002, s. 234, 401.
59- Corc Zeydn, slm Uygarl Tarihi-Trihut-Temeddnil-slm,
notlarla gnmz Trkesine ev. Nejdet Gk, letiim Yay., stanbul 2004, I, 583584, 590, 591, 597, 600 (dipnot), 601, 742.
60- Cndiolu, Dcane, Bir Kuran iri: Mehmed Akif ve Kuran Meli,
Brun Kltr Sanat Yaynclk, stanbul 2000, s. 23, 25, 26, 41, 42, 51.
61- el-Crcn, Abdlkhir, Esrrl-Belga, nr. Hellmut Ritter, stanbul
niv. Edebiyat Fak. arkiyat Enstits Neriyat, stanbul 1954, Introduction, s. 10,
11; metin, s. 3, 26, 27, 43, 45, 46, 53, 107, 127, 128, 148, 149, 150, 153, 157, 176,
178, 183, 188, 194, 200, 225, 232, 250, 311, 312.
62- abuk, Vhid, slm Ansiklopedisi ndeksi, TTK Yay., Ankara 1994, tr.
yer.
63- aatay, Neet, slmdan nce Arap Tarihi ve Cahiliye a, Ankara
niv. lhiyat Fak. Yay., 2. bask, Ankara 1963, s. 60, 73-74, 138.
64- _______, Balangtan Abbslere Kadar (Dn-tim-ktisad-Siyas
Adan) slm Tarihi, TTK Yay., Ankara 1993, s. 64-65, 122-123, 124, 228, 255.
65- _______, Sorularla slm Dini ve slm Tarihi, Gndoan Yay., Ankara
1997, s. 66-67, 106, 107.
66- al, Necdet, Kraat Olgusu erevesinde Kurann Belgat ve Fonetik
Yaps, lhiyt [Yay.], Ankara 2005, s. 234-235, 244, 279, 398.
67- akan, smail Ltfi, rnekleriyle Uygulamal Dn Hitbet, Kuak Yay.,
Ankara 1975, s. 18.
68- amar, M. Edip, Edeb Adan Arapa Mevlidler, lhiyt [Yay.],
Ankara 2004, s. 36, 37, 181, 201, 203, 204.
69- arc, Mustafa, slm Dncesinde Ahlk, Marmara niv. lhiyat
Fak. Vakf Yay., stanbul 1989, s. 3, 4.
70- alkan, Adem, Fuzlnin Su Kasidesi ve erhi, Diyanet leri
Bakanl Yay., Ankara 1992, s. 27.
71- alkan, smail, Kuranda Din Kavram, Ankara Okulu Yay., Ankara
2002, s. 63 (dipnot 104), 238.
72- elebi, Rabiha, Tcuddn Muhammed b. Muhammed el-sferyn ve
Lubbul-Elbb f lmil-rb, Anadolu Matbaaclk, zmir 1994, tr. yer.
87- Da, Mehmet-ymen, Hfzrrahman R., slm Eitim Tarihi, Mill Eitim
Bakanl Yay., Ankara 1974, s. 164.
88- Dac, amil, mam fi, Hayat ve Fkh Usl lmindeki Yeri, Diyanet
leri Bakanl Yay., Ankara 2004, s. 48.
89- Dalkran, Sayn, Akln Byk Yanlgs: Tanrlatrma, Yedirenk Kitaplar,
stanbul 2004, s. 210, 219.
90- Dnimend, smil Hmi, zahl slm Trhi Kronolojisi I, Bb- l
Yaynevi, stanbul 1960-1961, s. 253-265.
91- Daud, Wan Mohd Nor Wan, slm Bilgi Anlay ve oulcu Bir
Toplumun Eitim Sistemine Yansmas-Malezya rnei-, ev. Fuat Aydn, Ankara
Okulu Yay., Ankara 2002, s. 105.
92- Davudolu, Ahmed, Sahh-i Mslim Tercemesi ve erhi, Snmez
Neriyat A.. Yay., stanbul 1979, X, 7, 8-9.
93- Dvd-zde, Muhammed b. Mustaf, ed-Drrl-Lakt f AltilKmsil-Muht, nr. Mustafa Kll, Atatrk niv. Fen-Edebiyat Fak. Yay., Erzurum
1990, s. 33, 42, 109, 110, 111, 116, 127, 128, 168, 175, 181, 182, 193, 196, 220.
94- Demirayak, Kenan, Abbs Edebiyat Tarihi, Bakanlar Matbaaclk Ltd.
ti., Erzurum 1998, s. 13, 14, 18, 19, 25, 26, 27, 28, 31-32, 34, 36, 38-39, 45, 81-82,
83, 88, 91, 92, 119-120.
95- _______ -Savran, Ahmet, Arap Edebiyat Tarihi, Cahiliye Dnemi,
Atatrk niv. Fen-Edebiyat Fak. Yay., Erzurum 1993, s. 13, 18, 34, 36, 37, 38, 4344, 49, 50, 51, 52, 53, 54-55, 56, 58, 60-61, 63, 64, 66, 70, 74, 75, 76-77, 78, 80-81,
82-83, 84, 85-86, 88, 89-99, 101, 119, 125, 133.
96- _______, Arap Edebiyat Tarihi, Sadrul-slm Dnemi, Atatrk niv.
Fen-Edebiyat Fak. Yay., Erzurum 1996, s. 9, 11, 14, 20-21, 22, 23, 46, 51, 52, 55-56.
97- _______ -genli, M. Sadi, Arap Edebiyatnda Kaynaklar, geniletilmi
3. bask, Atatrk niv. Fen-Edebiyat Fak. Yay., Erzurum 2000, s. 44-45, 62-63, 6465, 67.
98- Dermenghem, Emile, Hz. Muhammed ve Risleti, ev. Ahmet Araka,
nsan Yay., stanbul 1997, s. 36, 60, 62, 132, 354-355, 376.
99- ed-Desk, Muhammed b. Ahmed, Hiye al erhit-Telhs, I-II,
stanbul 1301, tr. yer.
100- Dikici, Recep, Arap Ataszleri ( ) , Ar Ofset, Konya 1991,
s. 18, 30, 40-41, 55, 77, 111, 113-114, 125-127, 141.
101- Dilin, Cem, rneklerle Trk iir Bilgisi, TDK Yay., Ankara 1983, s.
122.
102- Doru, Mehmet, Hitabet, Damla Yaynevi, stanbul [2000], s. 29.
103- Douda Kahve ve Kahvehaneler, editrler: Hlne Desmet-Grgoire,
Franois Georgeon, ev. Meltem Atik-Esra zdoan, Yap Kredi Yay., stanbul 1999,
s. 148.
104- Doutan Gnmze Byk slm Tarihi, ilm mavir ve redaktr:
Hakk Dursun Yldz, a Yay., stanbul 1986, I, 113, 153, 165, 168, 169, 180, 182,
214-215, 519, 520, 562.
105- Dur, Abdulaziz, slm ktisat Tarihine Giri, ev. Sabri Orman, Endls
Yay., stanbul 1991, s. 19.
106- Durmu, smail, Arap Edebiyatnda Seilmi ahsiyetler, stanbul
1999, s. 33, 53, 64, 98, 104, 175, 176, 192-193, 216.
107- _______, Arap Dili ve Belgatyla lgili ncelemeler, stanbul 1999, tr.
yer.
108- Dzda, Mehmed Erturul, Mehmed kif Hakknda Aratrmalar,
M..lhiyat Fak. Vakf Yay., stanbul 1987, s. 11.
109- Eb Zeyd, Nasr Hmid, lh Hitabn Tabiat, ev. Mehmet Emin
Maal, Kitbiyt [Yay.], Ankara 2001, s. 57, 79, 80-81, 138, 187, 190, 279.
110- _______, Dinsel Sylemin Eletirisi, ev. Fethi Ahmet Polat, Kitbiyt
[Yay.], Ankara 2002, s. 66.
111- Ekin, Yunus, Kurna Gre nanszlk, Ik Yay., stanbul 2001, s. 31,
32-33, 36, 280.
112- Er, Hamit, Medreseden Mektebe Gei Srecinde Darlhilafe
Medreseleri, Rabet Yay., stanbul 2003, s. 81, 150.
113- Er, Rahmi, Bedz-Zamn el- Hemezn ve Makmeleri, Mill Eitim
Bakanl Yay., stanbul 1994, s. 26, 45-46, 60, 96, 107, 108, 122, 138, 157.
114- _______, Modern Msr Roman (1914-1944), Star Ajans, Ankara
1997, s. 43, 261 (dipnot 1).
115- Eren, Hasan, Trklk Bilimi Szl, I. Yabanc Trkologlar, TDK Yay.,
Ankara 1998, s. 197.
116- Erolu, Ali, Kuran Tarihi ve Kuran limleri zerine29, EKEV Yay.,
Erzurum 2002, s. 263.
117- Erturul, smail Fenn, Hakikat Nurlar, Kt ve Basm leri A..,
stanbul 1949, s. 15, 93, 102-105, 258, 260.
118- Eyyb Sabr Paa, Azzl-sr erh-i Kasde-i Bnet Sud, eyh
Yahy Efendi Matbaas, stanbul 1291, s. 6, 7, 9.
119- el-Ezrak, Ebul-Veld Muhammed, Kbe ve Mekke Tarihi, ev. Y.
Vehbi Yavuz, Feyiz Yay., stanbul 1974, s. 123, 170.
120- Fahri, Macit, slm Felsefesi Tarihi, ev. Kasm Turhan, klim Yay.,
stanbul 1987, s. 61.
121- el-Faruk, smil Rci-el-Faruk, Luis Lmia, slm Kltr Atlas, ev.
Mustafa Okan Kibarolu-Zerrin Kibarolu, nklb Yay., stanbul 1991, s. 22, 28, 8384, 380, 383.
122- Furat, Ahmet Subhi, Arap Edebiyat Trihi (Balangtan XVI. Asra
Kadar), I, stanbul niv. Edebiyat Fak. Yay., stanbul 1996 , s. 65-66, 74-95 ve tr.
yer.
123- Gezgin, Ali Galip, Tefsirde Semantik Metod ve Kurnda Kavm
Kelimesinin Semantik Analizi, tken Neriyat A.., stanbul 2002, s. 22, 65, 213,
215, 220, 221, 223, 225, 227, 228, 230, 331, 338, 344.
124- Gibb, E.J.Wilkinson, Osmanl iir Tarihi I-II, trc. Ali avuolu, Aka
Yay., Ankara, ts., s. 70.
125- Gibb, Hamilton A.R., slm Medeniyeti zerine Aratrmalar, ev. Kadir
Durak v.dr., Endls Yay., stanbul 1991, s. 245.
126- Goldziher, Ignace, Klsik Arap Literatr, ev. Azmi Yksel-Rahmi Er,
maj Yay., Ankara 1993, s. 23-25, 26-30, 31-32, 33, 43, 44, 79, 84, 101, 102, 108.
127- Ggn, nder, Ziya Paann Hayat, Eserleri, Edeb Kiilii, Btn
iirleri ve Eserlerinden Aklamal Semeler, Kltr Bakanl Yay., Ankara 2001, s.
80.
128- Gkyay, Orhan aik, Eski, Yeni ve tesi (Seme Makaleler 1), letiim
Yay., stanbul 1995, s. 97.
29
Bu eserin tarafmzdan bir tantm iin bk. Atatrk niversitesi lhiyat Fakltesi Dergisi, sy. 22
(2004), s. 325-330.
129- _______, Kim Etti Sana Bu Kr Teklif (Seme Makaleler 2), letiim
Yay., stanbul 1997, s. 299.
130- _______, Glk Nerede? (Seme Makaleler 3), letiim Yay., stanbul
2002, s. 223.
131- Glen, M. Fethullah, Prizma 1, Nil Yay., zmir 2002, s. 194.
132- _______, Prizma 4, Nil Yay., zmir 2004, s. 200.
133- _______, Krk Testi 4: mit Burcu, Gazeteciler ve Yazarlar Vakf Yay.,
zmir 2005, s. 66.
134- Gllce, Veysel, Kurn- Kerimde Ahiret nancnn Temelleri, EKEV
Yay., Erzurum 2001, s. 62, 65.
135- Gm, Sadreddin, Seyyid erf Crcn ve Arap Dilindeki Yeri, Fatih
Yaynevi Matbaas, stanbul 1984, s. 19-20 (dipnot 5).
136- _______, Kurn Tefsrinin Kaynaklar, Kayhan Yay., stanbul 1990, s.
72, 114, 116, 118-120.
137- [Gnaltay], M. emseddn, slm Tarihi, Evkf- slmiye Matbaas,
stanbul 1338-1341, s. 343-344, 368-378.
138- _______, slm ncesi Araplar ve Dinleri, sad. M. Mahfuz SylemezMustafa Hizmetli, Ankara Okulu Yay., Ankara 1997, s. 15, 16-17, 45.
139- _______, (Hurfttan Hakkate), Hurfeler ve slm Gerei, yayna
haz. Ahmet Gkbel, Marifet Yay., stanbul 1997, s. 42-44.
140- Gndzz, Soner, Arapada Kelime Tretimi, Kavramlar-KuramlarKurumlar, Din ve Bilim Kitaplar, Samsun 2005, s. 62 (dipnot 132), 93.
141- Hacmftolu, Nasrullah, cz ve Belgat Deyimleri, Kltr Eitim
Vakf Yaynevi, Erzurum 2001, s. 19.
142- _______, Kurann Belgat ve cz zerine, Kltr Eitim Vakf
Yaynevi, Erzurum 2001, s. 67, 78.
143- Hakm, M. Rza, slm Bilim Tarihi, trc. Hseyin Arslan, nsan Yay.,
stanbul 1999, s. 225-226.
144- Halman, Talt Sait, Eski Uygarlklarn iirleri, Bankas Kltr Yay.,
stanbul 1974, s. 308.
145- Hamidullah, Muhammad, Reslullah Muhammed, trc. Salih Tu, rfan
Yaynevi, stanbul 1973, s. 287.
146- _______, slm Peygamberi (Hayat ve Faaliyeti), ev. Salih Tu, 5.
bask, rfan Yaymclk, stanbul 1991, I, 72, 506, 598-599; II, 749, 954.
147- Harir, Makmt, trc. Ahmed Hamd irvn, Yahy Efendi Matbaas,
stanbul 1290, tr. yer.; ev. Sabri Sevsevil, Mill Eitim Bakanl Yay., stanbul
1989, s. 487-489, 500, 502, 523, 537, 553-554.
148- Hasan brahim Hasan, Siyas-Din-Kltrel-Sosyal slm Tarihi, ev.
smail Yiit-Sadreddin Gm, Kayhan Yay., stanbul 1985, c. I/1, s. 57-58.
149- Haurani, Albert, Arap Halklar Tarihi, ev. Yavuz Alogan, yayna haz.
Tanl Bora, letiim Yay., stanbul 1997, s. 35-36, 240, 561.
150- Hayret, [Adanal], Sk- Ukz, Karebet ve Kasbar Matbaas, stanbul
1304, s. 36-41.
151- Heykel, Muhammed Hseyin, Hz. Muhammedin Hayat I, Trkesi:
Vahdettin nce, Yneli [Yay.], stanbul 2000, s. 178-179, 180.
152- Hitti, Philip K., Siys ve Kltrel slm Tarihi, ev. Salih Tu, Boazii
Yay., stanbul 1980, I, 140-141, 144-145.
153- _______, Arap Tarihinin Mimarlar, trc. Ali Zengin, Risale [Yay.],
stanbul 1995, s. 230.
154- Hizmetli, Sabri, slm Tarihi (Balangtan lk Drt Halife Devri Sonuna
Kadar), Ankara niv. lhiyat Fak. Yay., Ankara 1991, s. 63.
155- _______, slm Tarihi-lk Dnem-, 4. bask, zkan Matbaaclk, Ankara
2001, s. 113, 128.
156- Hodgson, M.G.S., slmn Serveni, z Yaynclk, stanbul 1993, I,
434, 438.
157- Huart, Clment, Arap ve Arap Dilinde slm Edebiyat, ev. Cemal
Sezgin, Kanaat Kitabevi, stanbul 1944, s. 24-39 ve tr. yer.; yeni ve tam basks:
Arab ve slm Edebiyat, ev. Cemal Sezgin, TSA Matbaaclk Sanayii, Ankara
[1971], s. 16-25, 31-32, 34-35, 52-54, 377-379.
158- Hunke, Sigrid, Avrupann zerine Doan slm Gnei, ev. Servet
Sezgin, Bedir Yay., stanbul 1972, s. 425, 430, 493.
159- Izutsu, Toshihiko, Kurnda Allah ve nsan, ev. Sleyman Ate,
Ankara niv. lhiyat Fak. Yay., Ankara 1975, s. 56, 77, 79, 80-81, 82, 84, 85, 86, 99,
100, 103-105, 121, 122, 125, 128, 137, 138, 140, 141, 146, 148-149, 150, 153, 155,
159-160, 179-180, 203, 210-211, 212, 214-215, 222, 223, 224, 225, 228, 229.
30
Bu eserin ilk basksnn (Pnar Yay., stanbul, ts.) tarafmzdan bir tantm iin bk. Trk Dnyas
Aratrmalar, sy. 51 (Aralk 1987), s. 211-214.
Bu eserin bir tantm iin bk. Sleyman Tlc, Felsefe ve Bilim Inda Kuranda Zaman Kavram,
EKEV Akademi Dergisi, yl: 9, sy. 24 (Yaz 2005), s. 311-314.
197- Karako, Sezai, slmn iir Antlarndan, Dirili Yay., stanbul 1976, s.
13.
198- Karaman, Hayreddin-Topalolu, Bekir, Arap Dili ve Edebiyatndan
Tercemeler, Yaylack Matbaas, stanbul 1967, s. 66-67.
199- Karatay, Fehmi Edhem, stanbul niversitesi Ktphanesi Arapa
Basmalar Alfabe Katalou, fas. I-II, stanbul niv. Yay., stanbul 1951-1953, tr. yer.
200- _______, Topkap Saray Mzesi Ktphanesi Arapa Yazmalar
Katalou, Topkap Saray Mzesi Yay., stanbul 1969, IV, 264, 265, 266, 271-272.
201- Ktib elebi, Kefz-Zunn, nr. erefettin Yaltkaya-Kilisli Rifat Bilge,
2. basl, Mill Eitim Basmevi, stanbul 1971, I, 776, 791, 793, 798, 802, 803, 816;
II, 1041, 1042, 1327, 1740-1741.
202- Kaya, smail, Kb bin Zheyr, Brde Kasidesi Terceme ve erhi,
Madve Yay., stanbul 1986, s. 9, 10, 11, 12, 13-19, 20, 21, 28-32.
203- Kazanc, Ahmet Ltfi, Peygamber Efendimizin Hitbeti, 6. bask,
Marifet Yay., stanbul 1999, s. 40, 46, 140, 162, 171.
204- el-Kazvn, Hatb, Telhs ve Tercmesi, Kurnn Esiz Belgat, haz.
Nevzat H.Yank v.dr., Huzur Yayn Datm Pazarlama Ltd. ti., stanbul, ts., metin,
s. 5, 63, 111, 138, 139, 148, 150, 158, 173, 178, 185, 196, 218-219, 225, 226, 228,
231, 235, 244.
205- Keklik, Nihat, bnl-Arabnin Eserleri ve Kaynaklar in Misdak Olarak
el-Futht el-Mekkiyye, Cild II (Blm A), stanbul niv. Edebiyat Fak. Yay., stanbul
1974, s. 201-202, 203-204, 205.
206- Keskiolu, Osman, Nzlnden Gnmze Kuran- Kerim Bilgileri, 2.
bask, Trkiye Diyanet Vakf Yay., Ankara 1989, s. 127, 187, 200, 205.
207- _______-Berki, Ali Himmet, Hateml-Enbiy Hazreti Muhammed ve
Hayat, 15. bask, Diyanet leri Bakanl Yay., Ankara 1995, s. 21, 23, 100, 106.
208- Kl, Sadk, Kurna Gre Nifk, Furkan Yay., stanbul 1982, s. 48.
209- _______, Kuranda Gnah Kavram, HBA Yay., Konya 1984, s. 259260.
210- _______, Kuran Sembolizmi (Renklerin ve ekillerin Dnyas), Kl
Yay., Ankara 1991, s. 77, 107, 130-131.
211- _______, Mitoloji, Kitb- Mukaddes ve Kurn- Kerm, Nil Yay., zmir
1993, s. 19.
212- _______, slmda Sembolik Dil, nsan Yay., stanbul 1995, s. 52, 159.
Bu eserin 2. basksnn (tken Yay., stanbul 1980) tarafmzdan bir tantm iin bk. Trk Kltr,
XIX/221 (Temmuz-Austos 1981), s. 62-64.
229- _______, Arap Dilinde Harf-i Cerler, M.. lhiyat Fak. Vakf Yay.,
stanbul 1999, s. 95, 129, 190, 205, 210.
230- Kutluay, Yaar, slm ve Yahudi Mezhepleri, 2. basm, Anka Yay.,
stanbul 2001, s. 27.
231- _______, slmiyette tikad Mezheplerin Douu, Pnar Yay., stanbul
2003, s. 15, 21-22.
232- Kuzgun, aban, slm Kaynaklarna Gre Hz. brahim ve Haniflik, SEDA Yay., Ankara 1985, s. 193, 196.
233- Kkkalay, Hseyin, Kurn Dili Arapa, Manev Deerleri Koruma ve
lim Yayma Cemiyeti Neriyat, Konya 1969, s. 121, 129, 166 (dipnot 135), 167
(dipnot 137), 170 (dipnot 140), 171, 200-201, 203, 214, 215, 221 (dipnot 229), 225
(dipnot 238), 228, 235 (dipnot 258), 248, 264.
234- Lewis, Bernard, Ortadou, Trkesi: Mehmet Harmanc, 2. bask,
Sabah Yay., stanbul 1999, s. 111, 199, 321.
235- Levend, Agh Srr, Trk Edebiyat Tarihi, I. Cilt: Giri, TTK Yay.,
Ankara 1973, s. 39, 185, 190, 200.
236- _______, emsettin Sami, TDK Yay., Ankara 1969, s. 99.
237- Lings, Martin, Hz. Muhammedin Hayat, ev. Nazife iman, nsan
Yay., stanbul 2002, s. 135-136, 430-431.
238- Mahmud Esad Seydiehr, slm Tarihi, Tarih-i Dn-i slm, sad.
Ahmed Ltfi Kazanc-Osman Kazanc, Marifet Yay., stanbul 1983, s. 195-196, 206212, 226, 228, 237-239.
239- Mantran, Robert, slmn Yayl Tarihi (VII-XI. Yzyllar), ev. smet
Kayaolu, Ankara niv. lhiyat Fak. Yay., Ankara 1981, s. 31.
240- [Mardrus, J.C.], Binbir Gece Masallar, ev. Alim erif Onaran, Afa
Yay., stanbul 1993, XVI, 103, 113 vd.
241- Margoliouth, D.S., slmiyet ncesi Arap-srailoullar likileri,
Trkesi: Suat Ertzn, Kakns Yay., stanbul 2003, s. 104, 105, 106-107, 108-109,
112-116.
242- _______, Arap iirinin Kkeni, ev. ve notlandran: Nurettin Ceviz,
Aktif Yaynevi, Ankara 2004, s. 21, 22, 23, 31, 36, 37, 38, 39, 48-49, 50-51, 52, 54,
60-61, 68-70.
243- Maal, Mehmet Emin, Kurann Metin Yaps, Mushaf Tarihi ve mls,
lhiyt [Yay.], Ankara 2004, s. 42, 43-44.
274- Okuyucu, Cihan, Divan Edebiyat Estetii, L&M Yay., stanbul 2004, s.
182.
275- OLeary, De Lacy, slm Dncesi ve Tarihteki Yeri, ev. Hseyin
Yurdaydn-Yaar Kutluay, 2. bask, Ankara niv. lhiyat Fak. Yay., Ankara 1971, s.
116.
276- Olgun, Tahir-l-Mevlev, Mslmanln Medeniyete Hizmetleri, sad.
Abdullah Sert, Bahar Yay., stanbul 1974, I, 85-86, 99, 107.
277- Onat, Naim Hazm, Arapann Trk Diliyle Kuruluu I, TDK Yay.,
Ankara 1944, s. 18, 21, 29.
278- Onay, Ahmet Talt, Eski Trk Edebiyatnda Mazmunlar ve zah, haz.
Cemal Kurnaz, 4. bask, Aka Yay., Ankara 2000, s. 469.
279- zbalk, M. Reit, Arap Dilinde Zaman Asndan Fiiller, Anadolu
Matbaaclk, zmir 1996, s. XIX, XX, 42-43, 56, 59, 137, 151, 177, 180, 184.
280- _______, Arap Gramerinde Kurn ve Hadisle stihad, Tibyan Yay.,
zmir 2001, tr. yer.
281- _______, Asr- Saadet ve Rid Halifeler Dneminde Hitbet, Yeni
Akademi Yay., zmir 2005, s. 28.
282- zcan, Hanifi, Mturdde Bilgi Problemi, Marmara niv. lhiyat Fak.
Vakf Yay., stanbul 1993, s. 12-15.
283- zsoy, mer, Snnetullah, Bir Kuran fadesinin Kavramsallamas,
Fecr Yay., Ankara 1994, s. 101 (dipnot 60).
284- ztrk, Levent, Asr- Saadetten Hal Seferlerine Kadar slm
Toplumunda Hristiyanlar, z Yaynclk, stanbul 1998, s. 161, 466.
285- ztrk, Mustafa, Kuran Dili ve Retorii, Kitbiyt [Yay.], Ankara 2002,
s. 82, 83, 148.
286- _______, Kurann Mutezil Yorumu-Eb Mslim el-sfahn rnei-,
Ankara Okulu Yay., Ankara 2004, s. 173.
287- _______, Kuran Kendi Tarihinde Okumak-Tefsirde Anakronizme Ret
Yazlar-, Ankara Okulu Yay., Ankara 2004, s. 215.
288- _______, Tefsir Tarihi Aratrmalar, Ankara Okulu Yay., Ankara 2005,
s. 324.
289- Pakaln, Mehmet Zeki, Osmanl Tarih Deyimleri ve Terimleri Szl
II, Mill Eitim Basmevi, stanbul 1953, s. 207 (Kaside mad.).
290- Pala, skender, Ansiklopedik Divn iiri Szl, tken Neriyat A..,
stanbul 2000, s. 231 (kasde mad.), s. 288-289 (Muallakats-seba mad.) ve tr.
yer.
291- _______, Divan Edebiyat, 7. bask, Kap Yay., stanbul 2005, s. 53-54.
292- Pamuku, Ekrem, Badatta lk Trkler, Kltr Bakanl Yay., Ankara
1994, s.6.
293- Pekolcay, Necl, slm Trk Edebiyat Tarihi I, Kitabevi Yay., stanbul
1994, s. 341.
294- Rafsancan, Haim, v.dr., slm ncesi Chiliyye ve Gnmzde Din
Gerei, trc. Hasan ifti-Nimet Yldrm, htar Yaynclk, Erzurum, ts., s. 19.
295- er-Rakk, Ebl-Ksm Ubeydullh b. Al, el-Kavf, nr. Rebha
elebi, Anadolu Matbaaclk, zmir 1998, s. 3, 5-6, 8, 9, 10, 11, 13, 14-15, 18, 20, 2223, 24, 25, 26, 27, 29-30.
296- er-Rz, Fahruddn, Tefsr-i Kebr-Mefthul-Gayb, I-XXIII, trc. Suat
Yldrm v.dr., Aka Yay., Ankara 1988-1995, tr. yer.
297- _______,Nihyetl-cz f Diryetil-cz, nr. Nasrullah
Hacmftolu, Dru Sdr, Beyrut 1424/2004, s. 79, 108, 118, 129, 134, 135, 145,
146-147, 172, 173-174, 177, 221.
298- er-Rz, Muhammed b. Eb Bekr, Tefsru Garbil-Kurnil-Azm, nr.
Hseyin Elmal, Trkiye Diyanet Vakf Yay., Ankara 1997, tr. yer.
299- Rescher, O., Arap Edebiyat, Drlfnn Ders Notlar, stanbul 1928,
tr. yer.
300- Rodinson, Maxime, Hazreti Muhammed, ev. Attila Tokatl, Gebe
Yay., stanbul, ts., s. 39.
301- Rosenthal, Erwin I.J., Ortaada slm Siyaset Dncesi, Trkesi:
Ali aksu, z Yaynclk, stanbul 1996, s. 277 (dipnot 44).
302- Rosenthal, Franz, Erken slmda Mizah, Trkesi: Ahmet Arslan, ris
Yaynclk, stanbul 1997, s. 175.
303- _______, Bilginin Zaferi, slm Dncesinde Bilgi Kavram, ev. Lami
Gngren, Da Yaynclk, stanbul 2004, s. 28-32.
304- Safvet Senh, Kuranda Edeb Veche, Nil Yay., zmir 1989, s. 28, 30,
58.
305- Sancak, Yusuf, Hz. Peygamber Devrinde iir, afak Yay., Erzurum
1999, s. 37, 38, 306-310 ve tr. yer.
306- Sarck, Murat, nan ve Zihniyet Olarak Cahiliye, Tura Ofset, Isparta
1998, s. 5 (dipnot 23), 6, 7, 8, 9, 12, 15, 41, 126.
307- _______, slm ncesi Dnem Cahiliye Kltr, Faklte Kitabevi,
Isparta 2002, s. 17-18, 19, 20, 21, 27-36, 49-50, 56, 58-60, 101-110, 111, 114, 116,
137, 138-139, 140, 141, 142-143, 144-145, 146, 147-148, 159-160, 182, 265-266,
294-295, 303-304.
308- Saram, brahim, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesaj, 2. bask,
Diyanet leri Bakanl Yay., Ankara 2004, s. 43, 328-329.
309- Sava, Rza, Hz. Muhammed (s.a.v.) Devrinde Kadn, Ravza Yay.,
stanbul [1991], s. 25, 27.
310- Savran, Ahmet, 19. Yy. Osmanl Dneminde Yeni Arap Edebiyat,
Atatrk niv. Fen-Edebiyat Fak. Yay., Erzurum 1991, s. 56, 82, 96, 113, 171.
311- _______, Abbas Edebiyatnda Sller ve Eb Bekr es-Sl, 2. bask,
Atatrk niv. Fen-Edebiyat Fak. Yay., Erzurum 1995, s. 22, 23, 71 (dipnot), 98, 132,
142, 168, 170, 172, 180, 188.
312- es-Selib, Eb Mansr, Hkmdarlk Sanat (dbul-Mulk), ev.
Said Aykut, nsan Yay., stanbul 1997, s. 175, 191, 244, 253.
313- Semh Eb Muul, Kurann Dilleri, Kuranda Arapa Olmayan
Kelimeler, ev. Muammer Erba, nsan Yay., stanbul 2003, s. 8, 14, 15, 16 dipnot
18), 18, 19, 20, 41-55, 97.
314- Sezgin, M. Fuad, Buhrnin Kaynaklar Hakknda Aratrmalar, 2.
bask, Kitbiyt [Yay.], Ankara 2001, s. 29.
315- _______, GAS (:Geschichte des Arabischen Schrifttums), E.J.Brill,
Leiden 1975, II, 46-53, 109-132.
316- Sret Ansiklopedisi, haz. Afzalur Rahman, nklb Yay., stanbul 2003,
I, 475; IV, 449-450; V, 204, 406.
317- es-Sivs, emseddin, Halll-Mekid erhul-Kavid, inceleme ve
notlarla nr. Ahmet Turan Arslan, stanbul 1993, s. 28, 32, 39, 75, 97 (dipnot 1), 107,
115, 138, 140, 153, 197.
318- Soysald, H. Mehmet, Kurn Semantii Asndan nanla lgili Temel
Kavramlar, alayan Yay., zmir 1997, s. 103, 104-106, 126, 178-179, 181, 182,
184-185, 203, 210, 212.
319- _______, Kurnda Kavram Aratrmalar, Ylmaz Ofset Matbaaclk,
Elaz 1998, s. 96-97, 105-106, 121, 131, 132-133, 156, 157.
Bu eserin ilk basksnn (Bedir Yaynevi, stanbul 1975) tarafmzdan bir tantm iin bk. Trk
Kltr, XVI/184 (ubat 1978), s. 256.
334- ibl, mam-, Cinlerin Esrar, trc. Muhammed Ferd; ilve, tashh ve
notlar: Selim Durul, Be Yay., stanbul 1979, s. 61.
335- ulul, Kasm, Kfiyecide Tarih Usl (el-Muhtasar f lmit-Tarih), nsan
Yay., stanbul 2003, s. 133.
336- Th Hseyin, Chiliye iiri zerine, ev. ve notlandran: aban
Karata, Ankara Okulu Yay., Ankara 2003, s. 29, 30, 32, 33, 37, 38, 40, 50, 55, 79,
93, 97, 102, 115, 132-151, 152-153, 154, 155, 156, 157, 159-178.
337- Tahirl-Mevlevi, Edebiyat Lgat, nere haz. Keml Edib Krkolu,
Enderun Kitabevi, stanbul 1973, s. 86.
338- Taneri, Aydn, Trk Kavramnn Gelimesi, Ne Mutlu Trkm Diyene,
Ankara niv.Trk nklp Tarihi Enst., Ankara 1983, s. 227.
339- Tansel, Fevziye Abdullah, Mehmed kif Ersoy: Hayt ve Eserleri, 2.
bask, rfan Yaynevi, stanbul 1973, s. 55, 87.
340- Takprzde Ahmed, Mevztl-Ulm, trc. Kemleddn Mehmed,
kdm Matbaas, Dersadet 1313, I, 280-281.
341- et-Taylis, Kitbl-Mksere indel-Mzkere, nr. Muhammed b.
Tvt et-Tanc, arkiyat Mecmuas, I (1956)in ilvesi, s. 30-31, 33.
342- et-Teftzn, Sadddn, el-Mutavvel alet-Telhs, Matbaa-i mire,
stanbul 1286, tr. yer.
343- _______, Muhtasarl-Men, ler Matbaas, stanbul 1974, tr. yer.
344- Topalolu, Bekir, slm Tarihinden Yapraklar, Nesil Yay., stanbul
1982, s. 144, 146.
345- Tugay, Esad Fuad, Allahn Kulu ve Resul Muhammed, ev. Ali
Kemali Akst, stanbul 1950, tr. yer.
346- et-Tuhfetl-Behiyye vet-Turfet-ehiyye, Matbaatl-Cevib,
stanbul 1302, tr. yer.
347- Tural, Hseyin, Arap Dilinde Add (Zt Anlaml Kelimeler Lugat),
Baslmam alma, Erzurum 1994, s. 22, 33, 39, 43, 48, 51, 61, 63, 70, 74, 83, 84,
85, 91, 115, 118, 119, 124, 128.
348- _______, Arap Edebiyatnda Arz, Baslmam alma, Erzurum
2006, tr. yer.
349- _______, Arap Edebiyatnda Edeb Sanatlar (Belgat), Baslmam
alma, Erzurum 2006, tr. yer.
350- Turgut, Ali, Tefsir Usl ve Kaynaklar, M.. lhiyat Fak. Vakf Yay.,
stanbul 1991, s. 16, 173-174.
351- Tlc, Sleyman, Chiliyye a Arap Edebiyat Tarihi, Baslmam
alma, Osmaniye 1972, tr. yer.
352- Trek, A[hmed] [hsan], bn Mukbil Divan; Hayat, ahsiyeti ve iiri
Hakknda Bir Aratrma le, Atatrk niv. Yay., Fen-Edebiyat Fak.-Aratrma Serisi,
Ankara 1967, s. 27 (dipnot 8), 30, 31.
353- Trkiye Yazmalar Toplu Katalou, Burdur II, haz. Dursun Kaya-Niyazi
nver-E. Selma Kutlu v.dr., T.C. Kltr Bakanl Mill Ktphane Bakanl Yay.,
Ankara 2000, s. 1189 (nr. 2129).
354- Tzner, Abdullah tf, Siyretnneb, 3. bask, Ahmet Sait Matbaas,
stanbul 1973, s. 16, 20, 22-25, 109.
355- Uluda, Sleyman, slm Asndan Mzik ve Sem, Kabalc Yaynevi,
stanbul 2004, s. 91.
356- Uzun, Taceddin, Tercme Sanat ve Arapadan Trkeye Nasl
Tercme Yaplr?, Uysal Kitabevi, Konya 1995, s. 37, 41-42, 89.
357- _______, Hz. Peygamberin Belgat, Konya 1996, s. 38, 69, 71-72.
358- _______, Arap Dilinde Meseller (Ataszleri), Konya 1996, s. 42.
359- ok, Bahriye, slmdan Dnenler ve Yalanc Peygamberler, Ankara
niv. lhiyat Fak. Yay., Ankara 1967, s. 11, 15.
360- lken, Hilmi Ziya, Trkiyede ada Dnce Tarihi, lken Yay.,
stanbul 1999, s. 398.
361- rn, Ahmet Kzm, Arapa Hikmetli Szler, Arapa-Trke, Esr
Yay., Konya 1998, s. VI.
362- _______, 1868-1932 Msrda Trk Bir air: Ahmet evki, Kakns Yay.,
stanbul 2002, s. 37, 53, 71, 105.
363- _______, Necip Mahfuz ve Toplumcu, Gereki Romanlar, izgi
Kitabevi Yay., Konya 2002, s. 128.
364- Watt, W.Montgomery, Hz. Muhammed Mekkede, ev. M. Rami AyasAzmi Yksel, Ankara niv. lhiyat Fak. Yay., Ankara 1986, s. 28.
365- Yalar, Mehmet, el-Hatb el-Kazvn ve Belgat lmindeki Yeri, Furkan
Ofset, Bursa 1998, s. 204-205, 241, 242, 270, 274.
366- _______, Modern Arap iiri, Arasta Yay., Bursa 2003, s. 12, 18, 196.
25 Mays 1997-skilip), yayna haz. Mevlt Uyank, Trkiye Diyanet Vakf Yay.,
Ankara 1998, s. 365 (dipnot 1), 367.
59- avuolu, Mehmed, Kasde, Trk Dili, Trk iiri zel Says II (Divan
iiri), sy. 415-416-417 (Temmuz-Austos-Eyll 1986), s. 17-18.
60- elebi, Muharrem, Arapada Ezdd Meselesi, Dokuz Eyll
niversitesi lhiyat Fakltesi Dergisi, IV (1987), s. 43.
61- _______, el-Cevlknin el-Muhtasarda Metodu ve Kaynaklar, Dokuz
Eyll niversitesi lhiyat Fakltesi Dergisi, VI (1989), s. 142, 143, 144.
62- elebi, Rabiha, Fen el-Aruz, Dokuz Eyll niversitesi lhiyat Fakltesi
Dergisi, VIII (1994), s. 337.
63- elik, Abbas, Osmanllarn Son Dnemlerinde Medreselerin Yenileme
abalar, O Devlet niversitesi lhiyat Fakltesi lm Dergisi, sy. 5 (2004), s. 123.
64- elik, Ahmet, Kurna Gre Ahiret nancnn Bireysel ve Toplumsal
Yn, Atatrk niversitesi lhiyat Fakltesi Dergisi, sy. 16 (2001), s. 180, 181.
65- etin, Nihad M., Ahmed Ate, Hayat ve Eserleri, arkiyat Mecmus,
VII (1972), s. 6, 9, 15, 16, 17.
66- _______, Arapa Birka Darb- Meselin ve eyhnin Har-nmesinde
ledii Hikyenin Menei Hakknda, arkiyat Mecmus, VII (1972), s. 228.
67- _______, iir, A, XI, 531, 532, 535, 536, 537, 538.
68- _______, Arabistan (Edebiyat), KTA, I (fas. 2), s. 141, 142, 144, 145,
147.
69- _______, Ahbr, DA, I, 487.
70- _______, Arap (Edebiyat), DA, III, 286, 287, 288, 289, 291, 293.
71- _______, Ate, Ahmet, DA, IV, 55.
72- iekler, Mustafa, Landberg, Carlo de, DA, XXVII, 99.
73- ifti, Faruk, Arap Geleneinde air ve Cin likisi, EKEV Akademi
Dergisi, yl: 6, sy. 13 (Gz 2002), s. 316, 318, 319, 320, 322.
74- _______, Hassn b. Sabitin Hz. Peygamber in Syledii Mersiyeler,
Kahramanmara St mam niversitesi lhiyat Fakltesi Dergisi, yl: 2, sy. 4
(Temmuz-Aralk 2004), s. 80, 82-83, 84-85.
75- ifti, Hasan, Klsik slm Edebiyatnda Hiciv ve Mizah, Atatrk
niversitesi Trkiyat Aratrmalar Enstits Dergisi, sy. 10 (1998), s. 139, 142.
76- enli, M. Sadi, Cemheret eril-Arab, DA, VII, 324.
77- ed-Dakk, Hseyin Ali, Hre, DA, XVIII, 123.
184- Kl, Sadk, iir, Rhun ve Akln Tek lk Olduu Bir Beyn
Gcdr, Kalem ve Onur, yl: 4, sy. 11 (Haziran 1996), s. 7-8, 10.
185- Kll, Mustafa, Eb Firs el-Hamdn, DA, X, 126.
186- _______, Leyl el-Ahyeliyye, DA, XXVII, 156.
187- Kindermann, H., Sefne, A, X, 312.
188- _______, Taglib, A, XI, 622, 625, 626.
189- Kister, M.J., Mekke ve Temm (likisel Ynleri), ev. Ali Aksu,
Cumhuriyet niversitesi lhiyat Fakltesi Dergisi, VII/2 (2003), s. 364, 367, 368.
190- _______, el-Hre (Araplarla likileri zerine Baz Notlar), ev. Ali
Aksu, Cumhuriyet niversitesi lhiyat Fakltesi Dergisi, IX/1 (2005), s. 37, 45.
191- Koak, nci, al-Harrnin Makmtndaki Baz Ataszleri ve Deyimler,
DTCFD, XXX/1-2 (Ocak 1979-Haziran 1982), s. 186, 189.
192- _______, Arap Ataszlerine Gemi Edebiyatlar, Dou Dilleri, c. III,
sy. 4 (1983), s. 109,110, 112-113.
193- _______, Cahiliye a iirinde t rnekleri, Dou Dilleri, c. IV,
sy. 1 (1985), s. 26-33, 35.
194- _______, Arap Ataszleri, DTCFD, XXXV/1 (1995), s. 171 (dipnot 2),
174 (dipnot 19).
195- _______, Kuruluundan 1970 ylna Kadar DTCF Arap Dili ve
Edebiyat Anabilim Dalnn Bilimsel Etkinlikleri, Trkiyede Sosyal Bilimlerin
Gelimesi ve Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi Sempozyumu-Bildiriler, 24-26 Nisan
1996, Ankara, Ankara niv. Dil ve Tarih-Corafya Fak. Yay., Ankara 1998, s. 251.
196- Kowalski, Tadeusz, Arap Edebiyatnda Trklerin En Eski Zikredilii,
ev. Orhan aik Gkyay, Orhun, sy. 11 (Kasm 1943), s. 21-22; Arap Edebiyatnda
Trklerden En Eski Bahisler ad ile trc. Eref Bengi zbilen, Trk Dnyas
Aratrmalar, sy. 99 (Aralk 1995), s. 181-183.
197- Kprlzde Mehmed Fud, Bizde Mersiye ve Mersiyeciler, Yeni
Mecmua, sy. 17 (1 Tern-i Sn 1917), s. 324, 326-328.
198- Krenkow, F., Hans, A, V/1, 218.
199- _______, Kinde, A, VI, 811.
200- _______ -etin, Nihad M., ir, A, XI, 291, 292.
201- Kufral, Kasm, Ber, A, II, 575.
325- Yusuf, S.M., Arap Edebiyat: iir ve Nesir, ev. Lamii Gngren,
slm Dncesi Tarihi, editr: M.M.erif, Trke basknn editr: Mustafa
Armaan, nsan Yay., stanbul 1991, III, 211, 214, 218, 224, 228.
326- _______, Arap Edebiyat: Gramer ve Szlk Bilgisi, ev. Lamii
Gngren, slm Dncesi Tarihi, editr: M.M.erif, Trke basknn editr:
Mustafa Armaan, nsan Yay., stanbul 1991, III, 236.
327- Yce, Nuri, Kowalski, Tadeusz, DA, XXVI, 229.
328- Yksel, Ahmet, Kurnda Fuh Kavram, Ondokuz Mays
niversitesi lhiyat Fakltesi Dergisi, sy. 11 (1999), s. 182.
329- _______, Abdurrahmn b. shk ez-Zeccc ve Kitbul-Lmt,
Nsha arkiyat Aratrmalar Dergisi, yl: I, sy. 2 (Yaz 2001), s. 142, 143.
330- Yksel, Azmi, al-Zamahars Elegy, Dou Dilleri, c. II, sy. 4 (1981), s.
361, 362.
331- _______, al-Zamakhshars Panegyric, D.T.C.F. Atatrkn 100.
Doum Ylna Armaan Dergisi, Ankara niv. Dil ve Tarih-Corafya Fak. Yay.,
Ankara 1982, s. 627, 628-629, 638, 639-640.
332- _______, al-Zamakhshars Love Poetry (Ghazal), Gazi niversitesi
Gazi Eitim Fakltesi Dergisi, c. 4, sy. 1 (1988), s. 163-170 [Genel olarak konu ile
ilgili].
333- Zajacskowski, A., Tedausz Kowalski ve ark Hakkndaki Eserleri,
Trk Dili Belleten, seri: III, sy. 12-13 (Ocak-Aralk 1948), s. 93, 94.
334- Zajaczkowski, Wlodzimierz, Prof.Dr.Tedausz Kowalski (l. 1948)lmnn Otuzuncu Yldnm Mnsebetiyle-, trc. Abdurrahman Gzel, Trk
Kltr, XVIII/205-206 (Kasm-Aralk 1979), s. 28, 30, 34.
Ksaltmalar
AB
BL
BSOAS
DA
DFM
DTCFD
EI (ng.)
GAL