Avukatlık Ve Noterlik Hukuku

T.C.
ANADOLU NVERSTES YAYINI NO: 2274 AIKRETM FAKLTES YAYINI NO: 1271
AVUKATLIK VE NOTERLK HUKUKU
Yazar Av. Cemalettin GRLER
Editr Prof.Dr. Ufuk AYDIN
ANADOLU NVERSTES
Bu kitabn basm, yaym ve sat haklar Anadolu niversitesine aittir. Uzaktan retim tekniine uygun olarak hazrlanan bu kitabn btn haklar sakldr. lgili kurulutan izin almadan kitabn tm ya da blmleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayt veya baka ekillerde oaltlamaz, baslamaz ve datlamaz. Copyright 2011 by Anadolu University All rights reserved No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic tape or otherwise, without permission in writing from the University.
UZAKTAN RETM TASARIM BRM Genel Koordinatr Prof.Dr. Levend Kl Genel Koordinatr Yardmcs Do.Dr. Mjgan Bozkaya retim Tasarmcs Yrd.Do.Dr. rem Erdem Aydn Grafik Tasarm Ynetmenleri Prof. Tevfik Fikret Uar r.Gr. Cemalettin Yldz r.Gr. Nilgn Salur lme Deerlendirme Sorumlusu r.Gr. Taner iman Kitap Koordinasyon Birimi Do.Dr. Feyyaz Bodur Uzm. Nermin zgr Kapak Dzeni Prof. Tevfik Fikret Uar Dizgi Akretim Fakltesi Dizgi Ekibi
Avukatlk ve Noterlik Hukuku
ISBN 978-975-06-0948-0
3. Bask Bu kitap ANADOLU NVERSTES Web-Ofset Tesislerinde 20.000 adet baslmtr. ESKEHR, Kasm 2013
indekiler
iii
indekiler
nsz ............................................................................................................ Ksaltmalar.................................................................................................... x xi
Avukatlk Mesleinin Tanm ve zellikleri ..........................

AVUKATLIK MESLENN TANIMI ............................................................ AVUKATLIIN ZELLKLER ....................................................................... Avukatln Kamu Hizmeti zellii.............................................................. Avukatln Serbest Meslek zellii............................................................. Avukatlkta Meslek Tekeli............................................................................. Avukat Bamszl....................................................................................... Avukat-Devlet likisinde Bamszlk.................................................... Avukat-Mvekkil likisinde Bamszlk ............................................... Avukatn Toplumdan Bamszl ......................................................... ddia ve Savunma Dokunulmazl .............................................................. zet................................................................................................................ Kendimizi Snayalm...................................................................................... Okuma Paras .............................................................................................. Kendimizi Snayalm Yant Anahtar ............................................................ Sra Sizde Yant Anahtar .............................................................................. Yararlanlan Kaynaklar.................................................................................. nternet Kaynaklar........................................................................................
2
3 4 4 4 5 6 6 8 8 8 9 10 11 12 12 13 13
1. NTE
Avukatlk Meslei Hakknda Genel Bilgiler .......................... 14

AVUKATLIK MESLENE KABUL N ARANAN ARTLAR ...................... Avukatlk Mesleine Kabul in Aranan Olumlu artlar ........................... Avukatlk Mesleine Kabul in Aranan Olumsuz artlar ......................... AVUKATLIK MESLE LE BRLEMEYEN LER ...................................... AVUKATLIK MESLE LE BRLEEN LER .............................................. AVUKAT - MVEKKL LKS (AVUKATLIK SZLEMES) .................... Avukatlk Szlemesinin zellikleri ............................................................ Avukatlk Szlemesinin Sona Ermesi ........................................................ zet ............................................................................................................... Kendimizi Snayalm ..................................................................................... Okuma Paras .............................................................................................. Kendimizi Snayalm Yant Anahtar ............................................................ Sra Sizde Yant Anahtar .............................................................................. Yararlanlan Kaynaklar.................................................................................. nternet Kaynaklar........................................................................................ 15 15 15 17 18 18 18 18 20 21 22 23 23 25 25
2. NTE
Avukatn Hak ve Yetkileri ...................................................... 26

AVUKAT-MVEKKL LKSNN HUKUK NTEL ............................... AVUKATIN VEKLET LKSNDEN KAYNAKLANAN HAKLARI ............. cret Hakk.................................................................................................... 27 27 27
3. NTE
iv
indekiler
Avukatn cret Alacana likin Hapis ve Rhan Hakk ................... Sulh, Azil ve stifa Hallerinde Avukatlk creti..................................... Davadan Feragat, Davay Kabul Hallerinde Yarglama Gideri Niteliindeki Avukatlk creti ................................................................ Adli Yardma likin Hkmler ile Ceza Muhakemeleri Kanunu erevesinde Grevlendirilen Avukatn creti ..................................... cret Alacann Tahsili.......................................................................... Yarglama Gideri Niteliindeki Veklet creti ...................................... Avans ve Masraf Talep Hakk ...................................................................... Veklet Grevini Yerine Getirme Dolaysyla Uram Olduu Zarar ve Ziyann Giderilmesini Talep Hakk .............................................................. AVUKATIN STATSNDEN KAYNAKLANAN YETKLER......................... Dosya Evrakn Tetkik Yetkisi ...................................................................... Hazr Bulunma Yetkisi .................................................................................. Grme Yetkisi............................................................................................ Yazma Yetkisi ............................................................................................. Soru Sorma Yetkisi........................................................................................ rnek karma ve Onaylama Yetkisi .......................................................... Tebligat Yapma Yetkisi................................................................................. Durumay Terk Etme Yetkisi ...................................................................... Kanun Yoluna Bavuru Yetkisi .................................................................... Sr Saklama Yetkisi........................................................................................ ddia ve Savunma Dokunulmazl .............................................................. Uzlatrma Yetkisi.......................................................................................... zet................................................................................................................ Kendimizi Snayalm...................................................................................... Okuma Paras .............................................................................................. Kendimizi Snayalm Yant Anahtar ............................................................ Sra Sizde Yant Anahtar .............................................................................. Yararlanlan Kaynaklar.................................................................................. nternet Kaynaklar.........................................................................................
28 28 29 29 30 31 31 32 32 32 33 33 34 34 34 35 35 35 35 35 35 37 38 39 39 40 41 41
4. NTE
Avukatn Ykmllkleri ........................................................ 42

AVUKAT-MVEKKL LKSNDEN KAYNAKLANAN YKMLLKLER Aydnlatma Ykmll ............................................................................. Sadakat Ykmll................................................................................... Edimini zenle fa Ykmll ................................................................ Edimini ahsen Yerine Getirme Ykmll ........................................... Vekletten Uygun Olmayan Zamanda ekilmekten Kanma Ykmll ................................................................................................. Vekil Edenin Talepleri Dairesinde Veklet Grevini Yrtme Ykmll ................................................................................................. Vekil Eden Menfaatlerini Koruma ve Savunmada En Gvenilir Usuln zlenmesi Ykmll................................................................................ Vekil Edenine Yol Gsterme ve Tavsiyede Bulunma Ykmll ....... 43 43 43 44 44 44 45 45 45
indekiler
stlendii Her in Dosya Tutma Ykmll ................................... Elinde Bulundurduu Dava Evrak ile lgili Ykmllkleri ..................... Evrak Saklama Ykmll ................................................................ Evrakn Vekil Edence ncelenmesine Katlanma Ykmll............ Hesap Verme Ykmll ......................................................................... Sr Saklama Ykmll ............................................................................ AVUKAT-MAHKEME LKSNDEN KAYNAKLANAN YKMLLKLER Gerein Bulunmasna Katk Salama Ykmll ................................ Teklif Olunan Bir i Haksz veya Yolsuz Bulduunda Red Ykmll Davay Srncemede Brakmaktan Kanma Ykmll ...................... Tanklarla Temasa Gemek ve Onlar Etkilemekten Kanma Ykmll ................................................................................................ Bilirkiilerle likisi Bakmndan Tabi Olduu Ykmllk....................... AVUKATIN YARGILAMA MERCLER VE RESM MAKAMLARLA LKLERNDEN KAYNAKLANAN YKMLLKLER ............................. AVUKATLIK STATSNDEN KAYNAKLANAN YKMLLKLER ........ zet................................................................................................................ Kendimizi Snayalm...................................................................................... Okuma Paras .............................................................................................. Kendimizi Snayalm Yant Anahtar ............................................................ Sra Sizde Yant Anahtar .............................................................................. Yararlanlan Kaynaklar.................................................................................. nternet Kaynaklar.........................................................................................
45 45 46 46 46 46 47 47 47 48 48 48 48 48 50 51 52 53 53 54 54
Avukatlk Meslek Kurallar.................................................. 56

AVUKATLIK MESLENE LKN GENEL KURALLAR ............................... YARGI ORGANLARIYLA VE ADL MERCLERLE LKLER ....................... MESLEKTALAR ARASI DAYANIMA VE LKLER ................................. SAHPLERYLE LKLER ......................................................................... AVUKATLARIN BAROLARLA VE TBB LE LKLER ................................ zet ............................................................................................................... Kendimizi Snayalm ..................................................................................... Okuma Paras ........................................................................................... .. Kendimizi Snayalm Yant Anahtar ............................................................ Sra Sizde Yant Anahtar .............................................................................. Yararlanlan Kaynaklar.................................................................................. nternet Kaynaklar........................................................................................ 57 59 61 62 64 66 67 68 69 69 71 71
5. NTE
Noterliin Tanm, Nitelii ve Hukuktaki Yeri..................... 72

NOTERLN VE NOTERLK HUKUKUNUN TANIMI ............................... NOTERLN KURULMASI VE YETK EVRES ......................................... Noterliklerin Kurulmas ............................................................................... Noterliklerin Yetki evresi............................................................................ Noterliklerin Snflandrlmas ....................................................................... NOTERLN ZELLKLER ........................................................................ 73 74 74 74 74 75
6. NTE
vi
indekiler
Kamu Hizmeti Olma zellii ...................................................................... Serbest Meslek Olma zellii ...................................................................... NOTERLE KABUL VE MESLEE GR.................................................... Noterlik Stajna Tabi Olmayanlar ................................................................ Noterlie Atanma .......................................................................................... Atanan Noterlerin Greve Balamas .......................................................... Noterlik Grevinin Sona Ermesi................................................................... zet................................................................................................................ Kendimizi Snayalm...................................................................................... Okuma Paras .............................................................................................. Kendimizi Snayalm Yant Anahtar ............................................................ Sra Sizde Yant Anahtar .............................................................................. Yararlanlan Kaynaklar.................................................................................. nternet Kaynaklar........................................................................................
75 75 76 77 77 77 78 79 80 81 82 82 83 83
7. NTE
Noterlik ve Mesleki Orgaizasyonu......................................... 84

NOTERLK DARES ..................................................................................... Noterlik Dairesinin Blmleri ..................................................................... Noterlik Dairesinde Tutulmas Gereken Defterler ...................................... Noterlik Dairesinde alan Grevliler ....................................................... Ktipler ................................................................................................... Hizmetliler .............................................................................................. Noterlik Personelinin Stats ................................................................ Noterlik Dairesinin Devri ............................................................................ Noterliin Boalmas .................................................................................... Noter Vekilleri .............................................................................................. NOTER ODALARI ........................................................................................ Noter Odalarnn Kuruluu .......................................................................... Noter Odalarnn Yaps ve Grevleri ......................................................... Noter Odas Bakan ve Grevleri ............................................................... Noter Odas Ynetim Kurulu ve Grevleri ................................................. Noter Odas Genel Kurulu ve Grevleri...................................................... Trkiye Noterler Birliinin ve Noter Odalarnn Denetimi........................ TRKYE NOTERLER BRL...................................................................... Trkiye Noterler Birliinin Kuruluu ve Grevleri..................................... Trkiye Noterler Birliinin Organlar .......................................................... Trkiye Noterler Birlii Bakan............................................................. Trkiye Noterler Birlii Bakanlk Divan ............................................. Trkiye Noterler Birlii Ynetim Kurulu............................................... Trkiye Noterler Birlii Disiplin Kurulu ................................................ Trkiye Noterler Birlii Kongresi .......................................................... zet ............................................................................................................... Kendimizi Snayalm ..................................................................................... Okuma Paras ........................................................................................... .. Kendimizi Snayalm Yant Anahtar ............................................................ 85 85 85 86 87 88 88 88 88 89 89 89 89 89 90 90 90 90 90 91 91 91 92 93 93 95 96 97 97
indekiler
vii
Sra Sizde Yant Anahtar .............................................................................. Yararlanlan Kaynaklar..................................................................................
97 99
Noter lemleri......................................................................... 100

NOTERLERN GENEL OLARAK YAPACAKLARI LER ............................... NOTERLERN ZEL OLARAK YAPACAKLARI LER ................................ Tespit leri ................................................................................................... Emanet leri.................................................................................................. Resmi Vasiyetname Dzenleme ................................................................... lme Bal Tasarruflarla lgili ler ........................................................... Tebligat leri ................................................................................................ Danmanlk Yapma ..................................................................................... NOTERN DZENLEME VEYA ONAYLAMA YOLUYLA SENET YAPMASI ...................................................................................................... Dzenleme Yoluyla Senet ........................................................................... Dzenleme Yoluyla Senedin Yapl ................................................... Dzenleme Yoluyla Yaplan Senetlerin Hukuk Sonular ................. Onaylama Yoluyla Senet ............................................................................. Onaylama Yoluyla Senedin Yapl ..................................................... Onaylama Yoluyla Yaplan Senetlerin Hukuk Sonular ................... NOTERN LEMLERNE LKN DER BLGLER .................................. Noterin mza Yetkisinin Devri...................................................................... Bakalar Adna lem Yaptrlmas ............................................................. Fotoraf Yaptrlmas .................................................................................. Noter lemlerinde knt, Deitirme, Fesih, ptal Ve Dzeltme............. Noter leminin Yaplaca Yer .................................................................... NOTER LEMLERNN HKMLER VE HUKUK SONULARI ............... zet ............................................................................................................... Kendimizi Snayalm ..................................................................................... Okuma Paras ........................................................................................... .. Kendimizi Snayalm Yant Anahtar ............................................................ Sra Sizde Yant Anahtar .............................................................................. Yararlanlan Kaynaklar.................................................................................. nternet Kaynaklar........................................................................................ 101 103 103 103 104 104 104 104 104 104 104 105 105 105 106 106 106 106 107 107 108 108 109 110 111 112 112 113 113
8. NTE
Noterlerin Hak ve Ykmllkleri ........................................ 114

NOTERLERN HAKLARI ................................................................................ cret Hakk.................................................................................................... Noterlerin Gelirleri .................................................................................. Noterlerin Giderleri ................................................................................. zin Hakk ...................................................................................................... Mazeret zni Hakk.................................................................................. Hastalk stirahat..................................................................................... NOTERLERN YKMLLKLER ............................................................... 115 115 115 117 118 118 119 119
9. NTE
viii
indekiler
Noterlik Grevi ile Birlemeyen ve Noterlerin Yasakl Olduu ler ........ alma Saatlerine Uyma Ykmll....................................................... Tatilde Yapma Yasa ............................................................................... Emredici Hkmlere Uyma Zorunluluu .................................................... Meslek Srrn Saklama Ykmll .......................................................... Evrak ve Defterlerin Gizliliine Uyma Ykmll ................................. Ya Tahdidine Uyma Ykmll............................................................. NOTER LEMLERNDEN YASAKLILIK ........................................................ zet ............................................................................................................... Kendimizi Snayalm ..................................................................................... Okuma Paras ........................................................................................... .. Kendimizi Snayalm Yant Anahtar ............................................................ Sra Sizde Yant Anahtar .............................................................................. Yararlanlan Kaynaklar.................................................................................. nternet Kaynaklar........................................................................................
119 119 120 120 120 120 121 121 122 123 124 125 125 126 126
10. NTE
Noterin Faaliyetinden Doan Ykmllkleri, Denetimi ve Sorumluluklar ................................................... 128

NOTERN FAALYETNDEN DOAN YKMLLKLER ........................ Yemin Etmek ................................................................................................ Teminat Yatrmak ......................................................................................... mza ve Mhr rneklerini Gndermek ................................................... Har ve Vergi Toplamak ............................................................................. Vergi Dairesine Bildirimde Bulunmak ........................................................ Blge alma ve Sosyal Gvenlik Kurumuna Bildirimde Bulunmak ..... Sosyal Sigortaya Tabi Olmak ...................................................................... NOTERLKLERN DENETM ....................................................................... Adalet Bakanl ........................................................................................... Trkiye Noterler Birlii ................................................................................ NOTERLERN SORUMLULUKLARI .............................................................. Noterlerin Hukuki Sorumluluu ................................................................. Sorumluluun artlar ............................................................................ Noterin Hukuki Sorumluluunun Hkm ve Sonular ...................... Sorumlulua Kar Gvence .................................................................. Noterlerin Cezai Sorumluluu / Grevle lgili Sular ................................. Trk Ceza Kanununda Dzenlenen Sular .......................................... Noterlik Kanununda Dzenlenen Sular ............................................. Notere ve Noter Grevlilerine Kar lenen Sular ............................ Noter Hakknda Soruturma ve Kovuturma ....................................... Noterlerin Disiplin Sorumluluu ................................................................. Disiplin Cezasn Gerektiren Sular ....................................................... Disiplin Cezalar ..................................................................................... Disipline likin Usul Hkmleri .......................................................... zet ............................................................................................................... Kendimizi Snayalm ..................................................................................... 129 129 129 130 130 130 130 131 131 131 131 132 132 132 132 133 133 133 134 135 135 136 136 136 137 139 140
indekiler
ix
Okuma Paras .............................................................................................. Kendimizi Snayalm Yant Anahtar ............................................................ Sra Sizde Yant Anahtar .............................................................................. Yararlanlan Kaynaklar.................................................................................. nternet Kaynaklar........................................................................................
141 141 142 143 143
Szlk ................................................................................... 145 Dizin ...................................................................................... 149
nsz
nsz
Hukuk kiilerle kiiler, kiilerle devlet arasndaki ilikileri dzenleyen maddi yaptrml kurallar btndr. Hukukun amalarndan biri ve belki de en nemlisi sosyal yaam dzenlemek, sosyal yaamn doasnda var olan sorunlara zmler bulmaktadr. Hukukun bu amaca ulamasnda nemli fonksiyonlar stelen iki mesleki kategori bu kitabn konusunu oluturmaktadr: Avukatlar ve Noterler. Avukatln amac; hukuki mnasebetlerin dzenlenmesini, her trl hukuki mesele ve anlamazlklarn adalet ve hakkaniyete uygun olarak zmlenmesini ve hukuk kurallarnn tam olarak uygulanmasn yarg organlar, hakemler, resmi ve zel kii, kurul ve kurumlar nezdinde salamaktr. Avukatlar ceza yarglamasnda savunma makamnn temelini olutururken; hukuk yarglamasnda davac veya davalya yol gsteren; adaletin salanmasnda, hakkn yerine getirilmesinde kurucu unsur fonksiyonuna sahip bir meslek grubunu oluturmaktadr. Noter, hukuki gvenlii salamak ve anlamazlklar nlemek iin ilemleri belgelendiren ve kanunlarla verilen dier grevleri yerine getiren meslek grubunu ifade eder. Her iki kategori de bir yandan serbest meslek statsnde iken, bir yandan da kamu hizmetini yerine getirir. Noterlik ve Avukatln bir yandan serbest meslek olmas, bir yandan da kamu hizmeti sunmas uygulamada nemli sorunlar, akla kavuturulmas gereken tereddtlere yol amaktadr. Durum bu olmakla beraber hukuk literatrnde her iki meslekle ilgili inceleme ve aratrma saysnn yeterli olduunu sylemek mmkn deildir. Bu kitap Adalet nlisans Program iin hazrlanm; Avukatlk ve Noterlik mesleinin zelliklerini, meslek sahiplerinin hak ve yetkilerini, mesleki rgtlenmelerini ve sorumluluklarn ele almaktadr. Kitabn hazrlanmasnda internet ortam yannda, bu alanda yazlm makale ve dier eserlerden de yararlanlmtr. Avukatlk ve Noterlik Hukuku kitabmzn yazar bu dersi uzunca bir sredir Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi Adalet Meslek Yksekokulunda baaryla yrten Avukat Cemalettin GRLER'dir. Program koordinatrmz Do.Dr. Aye YRK vastasyla tanma ve alma frsat bulduum Sayn Av. GRLER, byk bir azim ve alkanlkla kitabn sresi iinde basmna katkda bulunmutur. Ayrca kitabn tashihi, tekrar tekrar okunup dzeltilmesi ve bir ksm teknik dzenleme ilerinde titizlikle yardmda bulunan deerli asistanmz Dr. Seda TEKEL'ye de teekkr etmek gerekir. Avukatlk ve Noterlik Hukuku isimli kitabmzn ilk basksnda bir takm eksiklikler ve hatalar bulunmas ihtimalini sakl tutarak ve bunlarn sonraki basklarda dzeltilecei gvencesini vererek, kitabmzn tm okuyuculara yararl olmasn diliyorum. Editr Prof.Dr. Ufuk Aydn Eskiehir, Temmuz 2011.
Ksaltmalar
xi
Ksaltmalar
Av. K.: Avukatlk Kanunu BK: Borlar Kanunu CMK: Ceza Muhakemesi Kanunu HUMK: Hukuk Usul Muhakemeleri Kanunu K: cra ve flas Kanunu NDAHHY: Noterlik Dairesi Ariv Hizmetleri Hakknda Ynetmelik NK: Noterlik Kanunu NKY: Noterlik Kanunu Ynetmelii TBB: Trkiye Barolar Birlii TCK: Trk Ceza Kanunu TNB: Trkiye Noterler Birlii
1
indekiler
Amalarmz
Bu niteyi tamamladktan sonra; Avukatlk mesleini tanmlayabilecek, Avukatln zelliklerini aklayabilecek, ddia ve savunmann dokunulmazln aklayabileceksiniz.
Anahtar Kavramlar
Avukat Kamu hizmeti Serbest meslek Meslek tekeli Bamszlk ddia ve savunmann dokunulmazl
Avukatlk Mesleinin Tanm ve zellikleri
AVUKATLIK MESLENN TANIMI AVUKATLIIN ZELLKLER
Avukatlk Mesleinin Tanm ve zellikleri

AVUKATLIK MESLENN TANIMI
Binlerce yllk ncesinden bu yana eitli ekillerde tanmlanan avukatln tanmn zgnlkleri ve nemleri asndan gz nne almak gerekir. Bunlardan ilki eski yunan mitolojisindeki Litailer (Yalvarlar - Avukatlar)dir. Zeusun kzlarndan Litailer vardr ki onlar da adalet iinde savunmay stlenmilerdir. Yalvarlar denilen Litailer Zeusun irkin kzlardr. Topludurlar. Yzleri buruuk, gzleri adr. Su ileyenlerin kandrldklarn, yarglara anlatr dururlar. Zeusun onlar balamasn isterler. Mitolojide yer alan Litailer bu nitelikleriyle avukatlk mesleinin temsilcisidirler. (BOZKURT, 2008) Avrupa Konseyinin Avukatlk Mesleinin crasndaki zgrlkler Hakknda 9 Numaral Tavsiye Kararnda avukat Bu tavsiyenin amac bakmndan avukat szc, ulusal yasaya uygun olarak dava amaya, mvekkili adna hareket etmeye, hukukun uygulanmasna, mvekkili adna mahkemeye kmaya veya ona danmanlk yapmaya ve onu temsil etmeye ehil ve yetkili olan ve Prensip 1. (2)ye gre meslek rgtne kayd kabul edilmi kiidir. Avukatlk, Avukatlk Kanununun 2. maddesinde avukat, her trl hukuki sorun ve anlamazlklarn, adalet ve hakkaniyete uygun olarak zmlenmesi ve hukuk kurallarnn tam olarak uygulanmasnda, yarg organlarna, kiilere, kurum ve kurululara yardm etmek iin, hukuki bilgi ve tecrbelerini, adaletin hizmetine tahsis eden, kamu hizmeti gren serbest meslek mensubu kiiler eklinde tanmlanmtr. Yukardaki tanmdan da anlalaca zere, avukatn iki ynl ilevi bulunmaktadr. Buna gre avukat taraf temsilcisi olarak faaliyet gstermekle birlikte, yarglama faaliyetlerine katlarak yargnn bir alan olmak sfatyla, adaletin gerekletirilmesi abasna da ortak olmaktadr Avukatlk Kanunu, avukat nasl tanmlamtr?
SIRA SZDE
Mitolojide yer alan Litailer avukatlk mesleinin ilk temsilcisidirler.
SIRA SZDE
Gelimeler zaman iinde Avukatl yalnzca bir savunma ilevi olmaktan da DNELM karm, hukuki ilikilerin daha balangcnda hukuka uygun olarak dzenlenmesi, uyumazlklarn nceden nlenmesi gibi nemli ve ada bir yaklam S O R U ne almtr.(GREN, 2010)
DKKAT
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
AVUKATLIIN ZELLKLER Avukatln Kamu Hizmeti zellii

Kamu hizmeti nitelemesi, iki temel enin varln gerektirmektedir. Bunlardan ilki hizmetin kamuya ynelmi olduunun siyasal organlarca kabul edilmesi yani dier bir ifadeyle kamuya yararl olmas, ikincisi ise kamu kurulularnca veya ilgili kamu kurumunca denetlenen zel kiilerce ifa edilmesidir. Kamu hizmetleri, genel ve kolektif gereksinmeleri karlayarak kamu yararn gerekletiren hizmetler ise, toplumda adalet datmna dair faaliyetlerin kamusal nitelikte bir hizmetler btn olduu tartlmazdr. Av. K. 1. maddesi aka Avukatlk kamu hizmetidir der. Avukatlar, mesleki faaliyetlerini, tzel kiilii haiz kamu kurumu niteliinde mesleki kurulular olan barolarn denetim ve gzetimi altnda srdrrler (Av. K. m. 76/1). Avukatln kamu hizmeti nitelii, gereksinim duyan herkesin bu faaliyetlerden yararlanabilmesini gerektirir. Hukuk devleti olmann gerekleri arasnda bulunan adli yardm ve zorunlu mdafilik kurumlarn bu balamda deerlendirmek gerekir. Avukatlk asgari cret tarifelerinin, zel kanun hkmleriyle belirlenmesi ve grevleri srasnda veya grevlerinden dolay avukatlara kar ilenen sular bakmndan, bu sularn yarglara kar ilenmi olmas halinde uygulanacak ceza kanunu hkmlerinim uygulanmas da, avukatln kamu hizmeti niteliinin sonularndandr. Avukat, idare hukuku anlamnda bir kamu grevlisi deildir. Ancak ceza yarglamasnda mdafi olarak, zel hukukta ise mvekkil-vekil eden nam ve hesabna hukuki tasarrufta bulanan bir vekil olarak iktidar ve yetki kullanmak suretiyle bir kamu grevi ifa etmektedir. Avukatlk Kanununun 1. maddesinde avukatlk faaliyetinin, bir serbest meslek olarak nitelenmesi, avukatn idare hukuku anlamnda bir kamu grevlisi olarak kurgulanmadnn ak gstergesidir.
Avukatlar, mesleki faaliyetlerini barolarn denetim ve gzetimi altnda srdrrler
Avukatln Serbest Meslek zellii

Serbest Meslek sermayeden ziyade ahsi emee, bilimsel ve mesleki bilgiye ve uzmanla dayanan, ticari zellik tamayan, serbest meslek erbabnn iverene tabi olmakszn ahsi sorumluluk altnda kendi nam ve hesabna yaplan faaliyet olarak tanmlanabilir. Avukatln serbest meslek olarak alglanmas avukatn mvekkilinin haklarn bireysel olarak savunabilmesinin ve bunun iin mcadele eden kii olarak grevini eksiksiz gerekletirebilmesinin n artdr. Avukatlk mesleinin serbest meslek zellii uygulamada aadaki ekillerde ortaya kar. Avukat yarglamada geree ulalmas ve adil kararn inas bakmndan nemli bir konuma sahiptir. Ancak avukatn savunmasnda aklad hukuki grn esas alnmas, yargcn hukuk bilmek ve uygulamak zorunda olduu kuralnn yok saylmas anlamna gelmez. Avukat; yarg ve savcnn yannda yer alan, yarg erkinin ve hukuk devletinin olmazsa olmaz nemde bir unsurudur. Onun iin de avukatlar her ne kadar yaamlarnn ekonomik ynn avukatlk faaliyetiyle finanse etseler de kendilerinin tacir, avukatlk faaliyetinin ticari bir faaliyet hedeflerinin de kar etmek olmadnn idraki iindedirler. Avukat mvekkilinin hukuki problemlerinin zmne ynelik faaliyette bulunur. Ancak bu faaliyetleri srasnda mahkemeden hukuka uygun olmayan isteklerde bulunamaz (Av.K. m. 38).
Avukat; yarg ve savcnn yannda yer alan, yarg erkinin ve hukuk devletinin olmazsa olmaz nemde bir unsurudur.
1. nite - Avukatlk Mesleinin Tanm ve zellikleri
Avukat, mesleki faaliyetlerini, i grme konulu akitlerden veklet, hizmet ve eser szlemelerine dayanarak yrtr. Bu szlemelerde avukat veya mvekkil olsun her szleme taraf zerine den akdi sorumluklar kural olarak ilgili szlemenin ngrd ekilde yerine getirir. Avukat, avukatlk szlemesi ilikisine girip girmeme ve bunu srdrp srdrmeme konusunda serbesttir. Ancak bu serbestinin bir snr vardr; bu serbesti toplumsal yararn sz konusu olduu noktada son bulur. Avukatn serbestliinin karl olarak mvekkil, avukatn serbeste seer. Avukatn mesleki bilgisine, birikimine ve durumalarda gsterecei beceriye, ksacas kendisini en iyi ekilde temsil edebileceine duyduu gven onu bu seimi yapmaya sevk eder. Avukat-mvekkil ilikisinde gven unsuru her iki taraf asndan da byk nem arz eder. Mvekkil, avukatna verdii srlarn ifa edilmeyeceine gvenir. Mvekkil aktard tm srlarn vekili olan avukat tarafndan sadece savunma snrlar iinde kullanlacana bunun dnda gizli kalacana gvenebilmelidir. Avukat da, mvekkilinin savunmas iin gerekli tm bilgi ve belgelerin kendisine noksansz verildii inan ve kanaatinde olmaldr. Bu husustaki gven avukatn savunmasn gereince yapabilmesi asndan zorunludur. Avukat-mvekkil arasndaki gven unsuru ne anlama gelir?
SIRA SZDE SIRA SZDE
Gven unsuru stlenilen iin ahsen ifas ile yakndan ilgilidir. Bu sebeple de DNELM avukatn zerine den edimin kural olarak ahsen yerine getirilmesi gerekir. Bu husus avukat ile mvekkil arasnda kurulan akdi ilikide belirleyici bir nitelik olaS O R U rak ortaya kar. Avukat ile mvekkil arasnda kurulan ilikide karlkl gvenin hkim olmas ve taraflarn iradesinin esas alnmas kuralnn istisnasn yasal ykmllkten kayDKKAT naklanan zorunlu mdafilik kurumu oluturur. cret konusunda yasa ile getirilmi bulunan snrlamalar ve reklma ilikin yaSIRA SZDE saklar, avukatn mesleini yaparken kr amac gtmediinin ve gdemeyeceinin temel alametidir. Avukatln bir serbest meslek olarak nitelendirilmesinin sebebi, bu meslein zel nitelikli bir zgrlk iinde yrtlmesi gereine dayanr. AvuAMALARIMIZ kat alma saatlerini ve biimini zgrce takdir edebilir.
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
Avukatlkta Meslek Tekeli
Anayasann 36. maddesinde belirtildii zere savunma hakk temel haklardandr. Bu kadar nemli bir hakkn yerine getirilmesini stlenecek kiilerin belirli niteliklere sahip olmas gerekir. Gn getike karmaklaan ve artan yasal dzenlemeTELE VZYO N ler hak arayan kiilerin hakka ulamasn ya da var olan haklarnn korunmasn zorlatrmaktadr. Bu durum hakkn kazanlmas veya korunmasnn gittike daha profesyonel olarak yaplmasn gerektirmektedir. Bu profesyonel destek de ancak NTERNET meslek tekeline sahip avukatlar tarafndan salanabilir. Baro levhasna yazl avukat olmayan kiilerin kural olarak vekil sfatyla mahkemeye kabul olunmamalarn bu erevede deerlendirmek gerekir. Avukatlk Kanununun 35. maddesi adli ilemleri vekleten yapma hakkn sadece baroya kaytl avukatlara tanmtr. Bir baka deyile hukuki meseleler ve kanuni ilere dair mtalaa vermek, mahkemeler, hakemler ve yarg yetkisine sahip dier organlar huzurunda gerek ve tzel kiilerin haklarn dava edip savunmak ve bu konulardaki adli ilemleri takip etmek, sz konusu ilemlere ait her trl evrak dzenlemek yetkileri kural olarak sa-
K T A P
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Adli ilemleri vekleten yapma hakk sadece baroya kaytl avukatlara tannmtr.
dece avukat unvanna sahip kiilere aittir. Avukatlar, vekleten i ve dava takip etmek konusunda bir tr mesleki tekele sahiptir. Avukatlk Kanununun 63. maddesinde kanun ilerinde ve hukuki meselelerde mtalaa vermek, hakem ve yarg yetkisine haiz bulunan dier organlar huzurunda gerek ve tzel kiilere ait haklar dava etmek ve savunmak adli ilemleri takip etmek, bu ilere ait btn evrak dzenlemek, yalnz baroda yazl avukatlara aittir denilmektedir. Avukatlk meslek tekelinin temelinde, hukuki yardma gereksinim duyanlarn ancak bu iin akademik eitimini alm olan kiilere danmas ve bu kiilerden yardm almas durumunda hak ve menfaatlerinin gereince korunaca (bireysel yarar) ile birlikte bu suretle yarglama faaliyetinin de daha kaliteli yaplaca (kamu yarar) dnceleri yer alr.
Avukat Bamszl
Anayasa tarafndan garanti altna alnm mahkemelerin bamszl messesesi, avukat bamszl ile sk balant iindedir. Zira her iki messese bir araya gelerek yarg bamszln ina etmektedirler. Avukat, ilk planda mvekkilinin menfaatlerini korumak durumundadr. Ancak avukat ayn zamanda hukuk devletini gerekletirmek iin faaliyette bulunmak ile ykmldr. Bu yzden avukat hukuken bavurulabilir nitelikte olmayan ara ve yntemlerden yararlanr ise sadece disiplin hukuku bakmndan deil ceza hukuku asndan da cezalandrlabilir bir eylem nedeniyle sorumlu olur. Devlet bir taraftan avukat kendi amalar dorultusunda baz ykmllklere tabi klm; bylece mvekkil menfaatlerini himaye konusunda avukatn faaliyetlerini snrlandrmtr. Dier taraftan da avukat, yarglama faaliyetinin bamsz alan bir unsuru olarak niteleyerek avukatn bu konudaki haklarn garanti altna almtr. Bylece bir denge salanmaya allmtr. Avukat bamszl eitli unsurlardan oluan bir btndr. Bamszlk i sahibine, meslek rgtne, devlete, topluma, ulusal ve dinsel inanlara kar bamsz olmay gerektirir. Bamszln unsurlar aadaki gibi sralanabilir.
Avukat-Devlet likisinde Bamszlk

Gelien zgrlkler, teknolojinin ve sermayenin snrlar kaldran etkisine kar devletler hukuk alanndaki etkinliklerini arttrmakta, bu alandaki kontrol mekanizmalarn glendirmeye almaktadr. Devletin dorudan kiilere veya topluma ynelmi plak gcne kar avukatlk faaliyeti devleti varlk sebebi oluturan toplumsal szlemenin gereklerine uymaya ve hukuk ile snrl faaliyetle bulunmaya ekme abasdr. Avukatn devletten bamszl, avukatn devletten gelecek talimat etki ve kontrollerin dnda bulunmas, meslee kabulde serbestlik, yerleme zgrl, faaliyet alan serbestlii (serbest etki alan) ile yarg faaliyetinin dier alanlar, bir baka deyile savc ve yarglar karsndaki bamszlk gibi gereklerden oluur. Avukat, mvekkilinin yararna olan tm hususlar savunmasnda dorudan kullanma hakkna sahiptir. Avukat dilekelerinde ve durumada mvekkilinin verdii bilgilere dayanmak ve kar taraf aleyhinde sert ifadeler kullanmak olanana sahiptir. Bu konuda herhangi bir ekilde tensipte bulunmakla ykml olmad gibi, ceza kovuturmasna urayaca korkusu da tamamaldr. Bu adan avukata, mvekkilinin menfaatini koruduu oranda, savunma snrlar iinde kald srece
Avukata, mvekkilinin menfaatini koruduu oranda, savunma snrlar iinde kald srece mutlak bir dokunulmazlk tannmtr.
mutlak bir dokunulmazlk tannmtr. Bu mutlak dokunulmazlk zrhnn sebebi avukat devletin plak veya dolayl basksndan korumaktr. Avukat, ceza yarglamasnda, devletin ceza talebine ilikin kamu yarar karsnda, sann bireysel menfaatlerini temsil eder. Avukat sann savunmasn yapan vekil olarak, sann haklarn etkin ve kapsaml bir biimde korumak, yarglamada mvekkil yararna olan hususlarn dikkate alnmasn salamak ve bunu yaparken de hukuk dzeni ihlallerinden kanmak durumundadr. Ancak tam anlamyla bamszla sahip olan bir mdafi bu grevleri tam olarak yerine getirebilir. Bu bakmdan, sann savunmasna ilikin metnin zgrce hazrlanmasna getirilecek her trl snrlama veya avukatn savunma yaparken herhangi bir endieye kaplmasna ve grevini gereince yapamamasna yol aabilecek herhangi bir durum savunma hakknn kstlanmas sonucunu douracaktr. Gz nnde bulundurulmas gereken ok nemli bir husus avukatn mahkemenin emrinde olmaddr. Avukatn mahkemeden talimat almas, mahkemeye tabi olmas dnlemez. Avukat sadece hukuka tabidir. Ayn ekilde savunma avukatnn savc ile karlkl olarak eit haklara sahip olmas, ceza yarglamasndaki silahlarn eitlii ilkesinin ve dolaysyla bamszln bir gereidir. Grevlerinden doan ve grevleri srasnda iledikleri sulardan dolay avukatlar hakknda dava almas savcnn isteine braklmamtr. Bu hususta Adalet Bakanlndan izin alnmas gerekir. Adalet Bakanlnn bu hususta verdii izin, idari bir karar olup bu karara kar idari yarg yoluna gidilerek, yrtmenin durdurulmas istenebilir. Avukatlar grevlerinden doan sularda nasl yarglanabilir?
SIRA SZDE SIRA SZDE
Avukatn sadece yarglama organ olan mahkemelere kar bamsz olmas yeDNELM terli deildir. Avukat yrtme organ olan Hkmete kar da bamsz olmaldr. Bu balamda avukat bamszl, grevini ne ekilde yerine getirecei konusunS O R verememesini, U da hibir makam ve merciinin herhangi bir ekilde avukata talimat etkide bulunamamasn gerektirir. Mesleini icra ederken avukat hibir makam ve merciden talimat alamaz. DKKAT Avukatlk mesleine kabul hususundaki yetki ile meslein icrasna ilikin denetimin tm avukatlarn yesi bulunduu zel meslek kuruluu SIRA olanSZDE barolara ait olmas avukatn devlet karsnda bamszl asndan zorunludur. Avukatlarn meslek kurulular olan barolar, Anayasann idare ksmnda (Anayasa m. 135) dzenlenmitir. Kamu kurumu niteliindeki meslek kurulularAMALARIMIZ olan barolar, kanunda gsterildii ekilde, devletin idari ve mali denetimine tabidir. Barolarda avukatlarn disiplin asndan denetiminin, yine avukatlardan oluan bir disiplin kurulu K T A P tarafndan yaplmas, meslein devletten bamsz ekilde yrtlmesini salayan ok nemli bir gerekliliktir. Barolarn varlk sebebi salt meslek mensuplar olan avukatlara gvence salamak olmayp, bunun tesinde etkin ve bamsz savunTELEVZYON may temin etmektir. Avukat, stlendii veklet ii karlnda alaca veklet cretini kural olarak mvekkil ile birlikte serbeste kararlatrr (Av.K. m. 163/2). Bu konuda baz snrlamalar (Av.K. m. 163) bulunmakla birlikte asl olan bu cretin Ntaraflarca T E R N E T serbeste kararlatrlmasdr. Bu da avukatn devlet karsnda bamszlnn bir gereidir.
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Avukat-Mvekkil likisinde Bamszlk

Avukat mvekkili yararna faaliyette bulunan, mvekkiline hukuki yardm sunan bir meslek mensubudur. Vekil konumundaki avukatn iradesi mvekkilin iradesi ile snrldr ve bu nedenle avukatn karar verme serbestsi ksmen snrlanmtr. Bu durumla birlikte avukat mvekkile tabi deildir. Avukat, meslek gerekleri dorultusunda mvekkilinden bamsz olmak zorundadr. Bu balamda avukat gerein ortaya kmasn engellemek iin su delillerini yok eden, gizleyen, deitiren ve bozan bir kii konumuna giremez. Avukat, mvekkili ile veklet ilikisi dnda baz ekonomik balantlar kurar ise bamllk tehlikesi ortaya kar, byle bir tehlikenin nne gemek iin avukatn meslek icrasnda bamszln korumakla ykml olduuna ilikin genel bir meslek hukuku kural getirilmitir Avukatn mvekkilden veklet creti almas avukatn mvekkile baml olmasn gerektirmez. Zira yarg- savc maan devletten, noter ise cretini ilem yaptran ilgiliden almaktadr. Bu durumla birlikte mesleini yaparken ne yarg devlete, ne de noter cret karl ilem yapt ilgiliye bamldr. Avukatn mvekkilden, mdafiinin sanktan cret almas da avukatn mvekkil veya sana baml olmasn gerektirmez. Avukatn mvekkilinden bamsz olmasnn bir gerei de avukatn kendisine teklif edilen veklet ilerini kabul edip etmemek konusunda serbest olmas ve her zaman vekletten ekilebilmesidir. Ayrca avukat, mvekkil taleplerinden meslek kurallarnn ihlaline yol aabilecek nitelikte olanlar yerine getirmek zorunda da deildir. Avukat mvekkilinin hukuka aykr taleplerini hi bir ekilde yerine getirmemelidir. Mvekkilden bamsz olma gereklilii nihai olarak her avukatn ekonomik durumu, geliri ve malvarl ile ilgili olan bir husustur. Sadece ekonomik bakmdan rahat olan bir avukat, veklet teklifini red veya kabul konusunda verecei kararda gerekten bamsz olabilir. Yine sadece bu nitelii haiz bir avukat, mesleki ykmllkleriyle badamayan mvekkil taleplerini kolayca geri evirebilir. Buna karlk, ekonomik glklerle mcadele etmek zorunda olan bir avukat ise, hukuk ve adalet iin deil, fakat yapt iin kendisine ortalama bir yaam standard sunmas iin ura vermek zorunda kalacaktr.
Avukatn mvekkilden veklet creti almas avukatn mvekkile baml olmasn gerektirmez.
Avukatn Toplumdan Bamszl

Basn ve kamuoyunun, avukatn faaliyetine engel olmamas, toplumun avukat tarafndan yaplan savunmann ciddiyetine ve ieriine dorudan veya dolayl etkide bulunmas engellenmelidir.
ddia ve Savunma Dokunulmazl

ddia ve savunma dokunulmazl balamnda yarg mercileri ve idari makamlar nezdinde yaplan yazl ve szl bavuru, iddia ve savunmalar kapsamnda avukatn kiilerle ilgili olarak somut isnatlarda ya da olumsuz deerlendirmelerde bulunmas halinde avukata ceza verilmez. Ancak bu cezaszlk iin bu isnat ve deerlendirmelerin geree dayanmas, savunma konusu ile snrl, yasal ereve iinde olmas ve avukatlk onuruna yarar bir slup iinde bulunmas gerekir. Avukatn savunma snrlar iinde kalmayan, sylenmesinde ve yazlmasnda hukuki bir yarar bulunmayan, muhataplarn sosyal, kiisel veya ekonomik hayatlarna saldr oluturacak sylemleri savunma snrn amas sonucunu douracaktr.
zet
A M A
Avukatlk mesleini tanmlamak Avrupa Konseyinin Avukatlk Mesleinin crasndaki zgrlkler Hakknda 9 Numaral Tavsiye Kararnda avukat Bu tavsiyenin amac bakmndan avukat szc, ulusal yasaya uygun olarak dava amaya, mvekkili adna hareket etmeye, hukukun uygulanmasna, mvekkili adna mahkemeye kmaya veya ona danmanlk yapmaya ve onu temsil etmeye ehil ve yetkili olan ve Prensip 1. (2)ye gre meslek rgtne kayd kabul edilmi kiidir. Avukat, Avukatlk Kanununun 2. maddesinde her trl hukuki sorun ve anlamazlklarn, adalet ve hakkaniyete uygun olarak zmlenmesi ve hukuk kurallarnn tam olarak uygulanmasnda, yarg organlarna, kiilere, kurum ve kurululara yardm etmek iin, hukuki bilgi ve tecrbelerini, adaletin hizmetine tahsis eden, kamu hizmeti gren serbest meslek mensubu kiiler eklinde tanmlanmtr. Avukatln zelliklerini aklamak. Avukatlk bir kamu hizmetidir: Kamu hizmeti nitelemesi, iki temel enin varln gerektirmektedir. Bunlardan ilki hizmetin kamuya ynelmi olduunun siyasal organlarca kabul edilmesi yani dier bir ifadeyle kamuya yararl olmas, ikincisi ise hizmetin kamu kurulularnca veya ilgili kamu kurumunca denetlenen zel kiilerce ifa edilmesidir. Avukatlk bir serbest meslektir: Serbest Meslek, sermayeden ziyade ahsi emee, bilimsel ve mesleki bilgiye ve uzmanla dayanan, ticari zellik tamayan, serbest meslek erbabnn iverene tabi olmakszn ahsi sorumluluk altnda kendi nam ve hesabna yaplan faaliyet olarak tanmlanabilir. Avukatln serbest meslek olarak alglanmas avukatn mvekkilinin haklarn bireysel olarak savunabilmesinin ve bunun iin mcadele eden kii olarak grevini eksiksiz gerekletirebilmesinin n artdr. Avukatlkta meslek tekeli vardr: Baro levhasna yazl avukat olmayan kiilerin kural olarak vekil sfatyla mahkemeye kabul olunmamalarn bu erevede deerlendirmek gerekir. Avukatlk Kanununun 35. maddesi adli ilemleri vekleten
yapma hakkn sadece baroya kaytl avukatlara tanmtr. Bir baka deyile hukuki meseleler ve kanuni ilere dair mtalaa vermek, mahkemeler, hakemler ve yarg yetkisine sahip dier organlar huzurunda gerek ve tzel kiilerin haklarn dava edip savunmak ve bu konulardaki adli ilemleri takip etmek, sz konusu ilemlere ait her trl evrak dzenlemek yetkileri kural olarak sadece avukat unvanna sahip kiilere aittir. Avukat bamszdr: Avukat bamszl eitli unsurlardan oluan bir btndr. Bamszlk i sahibine, meslek rgtne, devlete, topluma, ulusal ve dinsel inanlara kar bamsz olmay gerektirir.
A M A
A M A
ddia ve savunmann dokunulmazln aklamak ddia ve savunma dokunulmazl balamnda yarg mercileri ve idari makamlar nezdinde yaplan yazl ve szl bavuru, iddia ve savunmalar kapsamnda avukatn kiilerle ilgili olarak somut isnatlarda ya da olumsuz deerlendirmelerde bulunmas halinde avukata ceza verilmez. Ancak bu cezaszlk iin bu isnat ve deerlendirmelerin geree dayanmas, savunma konusu ile snrl, yasal ereve iinde olmas ve avukatlk onuruna yarar slup iinde bulunmas gerekir.
10
Kendimizi Snayalm
1. Avukatlarn atas saylan, eski yunan mitolojisinde adalet iinde savunmay stlenen Yalvarlar olarak da adlandrlan Zeusun irkin kzlarna ne ad verilir? a. Litailer b. Hades c. Mbair d. Kad e. Nemesis 2. Her trl hukuki sorun ve anlamazlklarn, adalet ve hakkaniyete uygun olarak zmlenmesi ve hukuk kurallarnn tam olarak uygulanmasnda, yarg organlarna, kiilere, kurum ve kurululara yardm etmek iin, hukuki bilgi ve tecrbelerini, adaletin hizmetine tahsis eden, kamu hizmeti gren serbest meslek mensubu kiilere ne ad verilir? a. Hkim b. Avukat c. Savc d. Ktip e. Yargtay Cumhuriyet Basavcs 3. Avukatlar, mesleki faaliyetlerini hangi kamu kurumu niteliindeki meslek kuruluunun denetim ve gzetimi altnda srdrr? a. Adalet Bakanl b. Saytay c. Baro d. Yarsav e. Hukuk Faklteleri 4. Grevlerinden dolay avukatlara kar ilenen sularda, bu sularn yarglara kar ilenmi olmas halinde uygulanacak ceza kanunu hkmlerinim uygulanmas avukatlk mesleinin hangi niteliinin sonularndandr? a. Serbest meslek zelliinin b. Tekel hakknn c. Uzmanlk zelliinin d. Kamu hizmeti zelliinin e. Barolarca denetlenmesinin 5. Avukatn, avukatlk szlemesi ilikisine girip girmeme ve girdii avukatlk szlemesini srdrp srdrmeme konusunda mutlak zgrle sahip olmas avukatln hangi zelliinin sonucudur? a. Avukatln kamu hizmeti olmas b. Avukatln tekelci zellii c. Avukatln kar amac gtmesi d. Avukatln ticari faaliyet olmas e. Avukatln serbest meslek olmas 6. Avukat ile mvekkil arasnda kurulan ilikide karlkl gvenin hkim olmas ve taraflarn iradesinin esas alnmas kuralnn istisnasn oluturan, yasal ykmllkten kaynaklanan kurum hangisidir? a. Zorunlu mdafilik b. C.M.K. c. Veklet d. Tebligat e. Avukatlk 7. Avukatlk Yasasnn 63. maddesinde kanun ilerinde ve hukuki meselelerde mtalaa vermek, hakem ve yarg yetkisine haiz bulunan dier organlar huzurunda gerek ve tzel kiilere ait haklar dava etmek ve savunmak adli ilemleri takip etmek, bu ilere ait btn evrak dzenlemek, yalnz borada yazl avukatlara aittir denilmitir. Bu madde avukatln hangi zelliinin yasal gvencesini oluturur? a. Serbest meslek olmann. b. Meslek tekelinin. c. Kanunla dzenlenmi olmasnn d. Bamszlnn. e. Savunma dokunulmazlnn 8. Aadakilerden hangisi avukatn bamszlnn arand alanlardan biri deildir? a. sahibine kar bamszlk b. Meslek rgtne kar bamszlk c. zel hayatnda bamszlk d. Topluma kar bamszlk e. Ulusal ve dinsel inanlara kar bamszlk
11
9. Avukatlarn yarg mercileri ve idari makamlar nezdinde yaptklar yazl ve szl bavuru, iddia ve savunmalar kapsamnda kiilerle ilgili olarak somut isnatlarda ya da olumsuz deerlendirmelerde bulunmas halinde avukata ceza verilmemesi neyin sonucudur? a. Topluma kar bamszlk b. Cezai ehliyetsizlik c. Serbest meslek olma zellii d. ddia ve savunma dokunulmazl e. Zorunlu mdafilik 10. Yarg bamszlnn esasl unsurlar nelerdir? a. Hkimlerin bamszl b. Barolarn - Adalet Bakanlnn bamszl c. Mahkemelerin - savclarn bamszl d. Avukatn - mvekkilin bamszl e. Avukatn ve mahkemelerin bamszl
Okuma Paras
TURKYE BAROLAR BRL MESLEK KURALLARINDAN... 1. Trk avukatlar, barolarn ve Trkiye Barolar Birliinin bamszl gereine inanmlar ve bu konuda kendilerine gerek kisi, gerek kurulu olarak den grevleri baarma kararna varmlardr. 2. Mesleki almasnda avukat, bamszln korur; bu bamszl zedeleyecek is kabulnden kanr. 3. Avukat, mesleki almasn kamunun inancn ve meslee gvenini salayacak bicimde ve isine tam bir sadakatle yrtr. 4. Avukat, meslein itibarn zedeleyecek her turlu tutum ve davrantan kanmak zorundadr. Avukat, zel yaantsnda da buna zenmekle ykmldr. 5. Avukat, yazarken de, konuurken de dncelerini olgun ve objektif bir bicimde aklamaldr. Mesleki almasnda avukat, hukukla ve yasalarla ilgisiz aklamalardan kanmaldr. 6. Avukat, iddia ve savunmann hukuki yn ile ilgilidir. Taraflar arasnda anlamazln dourduu dmanlklarn dnda kalmaldr. 7. Avukat, salt un kazandrmaya ynelen her turlu gereksiz davrantan titizlikle kanmaldr. a. Avukat, yalnz adres deiikliini, reklam niteliini tamayacak bicimde, ilan yoluyla duyurabilir. b. Avukatn baslkl katlar, kartvizitleri, bro levha-
lar reklam nitelii tayabilecek arlkta olamaz. c. Avukat, telefon rehberinde meslekler ksmnda adres yazdrabilir. Bunun dnda farkl byklkte harflere ya da ilan niteliinde yazlara yer verdiremez. d. Ortak bro kuran avukatlar, bronun reklam arac olmamasna, hukuk brosu olma niteliini yitirmemesine dikkat ederler. 8. Avukat kendine is salama niteliindeki her davrantan ekinir. 9. Avukat, kanunen bulunduu bakaca mevki ve olanaklarnn mesleki almalarna etkili olmamasna dikkat eder. Avukat, mesleki almas dnda kiisel anlamazlklarda, avukatlk sfatnn zelliklerinden yararlanamaz. 10. Avukat, ayn dava iin birbirine kart isteklerde bulunamaz. 11. Avukat, Trkiye Barolar Birliince kabul olunan mesleki dayanma ve dzen gereklerine uygun davranmak zorundadr. 12. Avukat, brosunun grevin vakarna uygun bicimde tutulmasna aba gsterir. 13. Uzunca bir sure brosundan uzak kalmak zorunda bulunan avukat, islerine bakacak, mvekkillerini kabul edecek meslektann adn barosuna bildirir. 14. Avukat meslek kurulularnca verilen grevleri, hakl sebepler dnda, kabul etmek zorundadr. 15. Mesleki almasndan tr aleyhine aclan dava layihasnn bir rneini, avukat barosuna verir. Baronun hukuki anlamazlklardaki arabuluculuk teklifini kabul etmek zorundadr. 16. Avukat, kendisiyle ilgili her turlu belgeleri baroda grmek hakkn haizdir.
12
Kendimizi Snayalm Yant Anahtar

1. a 2. b 3. c Yantnz yanlsa Avukatln tanm bal altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanlsa Avukatln tanm bal altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanlsa Avukatln kamu hizmeti olma zellii bal altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanlsa Avukatln kamu hizmeti olma zellii bal altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanlsa Avukatln serbest meslek olma zellii bal altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanlsa Avukatln serbest meslek olma zellii bal altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanlsa Avukatlkta meslek tekeli bal altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanlsa Avukatn bamszl bal altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanlsa ddia ve savunmann dokunulmazl bal altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanlsa ddia ve savunmann dokunulmazl bal altnda verilen bilgileri yeniden gzden geiriniz.
Sra Sizde Yant Anahtar

Sra Sizde 1 Avukatlk, Avukatlk Kanununun 2. maddesinde avukat, her trl hukuki sorun ve anlamazlklarn, adalet ve hakkaniyete uygun olarak zmlenmesi ve hukuk kurallarnn tam olarak uygulanmasnda, yarg organlarna, kiilere, kurum ve kurululara yardm etmek iin, hukuki bilgi ve tecrbelerini, adaletin hizmetine tahsis eden, kamu hizmeti gren serbest meslek mensubu kiiler eklinde tanmlanmtr. Sra Sizde 2 Avukat-mvekkil ilikisinde gven unsuru her iki taraf asndan da byk nem arz eder. Mvekkil, avukatna verdii srlarn ifa edilmeyeceine gvenir. Mvekkil aktard tm srlarn vekili olan avukat tarafndan sadece savunma snrlar iinde kullanlacana bunun dnda gizli kalacana gvenebilmelidir. Avukat da, mvekkilinin savunmas iin gerekli tm bilgi ve belgelerin kendisine noksansz verildii inan ve kanaatinde olmaldr. Bu husustaki gven avukatn savunmasn gereince yapabilmesi asndan zorunludur. Sra Sizde 3 Grevlerinden doan ve grevleri srasnda iledikleri sulardan dolay avukatlar hakknda dava almas savcnn isteine braklmamtr. Bu hususta Adalet Bakanlndan izin alnmas gerekir. Adalet Bakanlnn bu hususta verdii izin, idari bir karar olup bu karara kar idari yarg yoluna gidilerek, yrtmenin durdurulmas istenebilir.
4. d
5. e
6. a
7. b
8. c
9. d
10. e
13
Yararlanlan Kaynaklar
BOZKURT H. Argun (2008), Eski alarda Anadoluda Hukuk 1 Asur. Hitit. Smer, Ankara Barosu Yaynlar. BOZKURT H. Argun(2008), Eski alarda Anadoluda Hukuk 2. Antik Yunan. Roma, Ankara Barosu Yaynlar. ELK, M. Lamih (2007), Meslek Kurallarnda Avukat Mahkeme likileri, TBB Dergisi, Say 74. EREM Faruk (2007), Avukatlk Meslek Kurallar (erh), Ankara Barosu Yaynlar, 4. Bask. GREN mer (2010), Karlatrmal Avukatlk - Noterlik Hukuku. Adalet Yaynevi. GNER Semih (2002), Avukatlk Mevzuat, Ankara Barosu Yaynlar.
nternet Kaynaklar
http://www.barobirlik.org.tr http://www.adalet.gov.tr http://www.turkiye.gov.tr
2
Amalarmz indekiler
Bu niteyi tamamladktan sonra; Avukatla kabul iin aranan artlar aklayabilecek, Avukatlk ile birleen ve birlemeyen ileri anlatabilecek, Avukatlk szlemesini aklayabileceksiniz.
Anahtar Kavramlar
Avukatlk meslei Avukatlk Kanunu Avukatlkla birleebilen iler Avukatlkla birlemeyen iler Avukatlk szlemesi
Avukatlk Meslei Hakknda Genel Bilgiler
AVUKATLIK MESLENE KABUL N ARANAN ARTLAR AVUKATLIK MESLE LE BRLEMEYEN LER AVUKATLIK MESLE LE BRLEEN LER AVUKAT - MVEKKL LKS (AVUKATLIK SZLEMES)
Avukatlk Meslei Hakknda Genel Bilgiler

AVUKATLIK MESLENE KABUL N ARANAN ARTLAR
Avukatla giri iin konan kurallardan bir ksm olumlu bir ksm olumsuz kurallar olarak snflandrlabilir
Avukatlk Mesleine Kabul in Aranan Olumlu artlar

Trkiye Cumhuriyeti Vatanda Olmak: Avukatlk Kanununun 3. maddesinin ilk bendinde avukatlk mesleine kabul iin T.C. vatanda olmak art ngrlmtr. Bu dzenleme ile avukatlk, yalnzca Trkiye Cumhuriyeti vatandalarnn yapabilecei ayrcalkl bir meslek olarak tanmlanmtr. Trk Hukuk Fakltelerinin Birinden Mezun Olmak veya Yabanc Memleket Hukuk Fakltesinden Mezun Olup da Trkiye Hukuk Faklteleri Programlarna Gre Noksan Kalan Derslerden Baarl Snav Vermek: Staj Bitim Belgesi Alm Olmak: Avukatlk meslei sadece teorik bilgi ile yaplabilecek bir meslek deildir. Teorik eitimin yan sra alnan eitimin problemlere uygulanmas ve teorik -pratik eitimin srekli olarak gelitirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle alnan hukuk eitiminin avukatlk mesleinde en az 5 yl faaliyet gstermi bir meslek bynn yannda yaplacak stajla tamamlanmas gerekmektedir. Levhasna Yazld Baro Snrlarnda kametgah Bulunmak: Yasa ile her avukatn levhasna yazlmak istedii baro blgesinde ikametghnn bulunmas zorunluluu getirilmitir. Bunda hedeflenen avukatn yerlemek gayesiyle bulunduu blgenin ve bal bulunduu baronun belirli olmasdr. Avukatlk mesleine kabul iin aranan olumlu artlar nelerdir?
SIRA SZDE
Avukatlk mesleine girmenin nkoulu Trkiye Cumhuriyeti vatanda olmaktr.
Avukatlk Mesleine Kabul in Aranan Olumsuz artlar

Kast ile ilenen veya Avukatlk Kanunuyla belirlenen sulardan mahkmiyet almamak: Avukatlk Kanunun 5. maddesinde Aada yazl duS O R U rumlardan birinin varl halinde, avukatlk mesleine kabul istemi reddolunur denilmektedir. Kasten ilenen bir sutan dolay 2 yldan fazla sreyle hapis cezas almak. DKKAT
SIRA SZDE
DNELM
SIRA SZDE
DNELM S O R U Kasten ilenen bir sutan dolay 2 yldan fazla hapis cezas alan kii avukatlk yapamaz. DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
16
Devletin gvenliine kar ilenmi sulardan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. Anayasal dzene ve bu dzenin ileyiine kar ilenmi sulardan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. Milli savunmaya kar ilenmi sulardan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. Devlet srlarna kar sular ve casusluktan ilenmi sulardan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. Zimmet ilenmi sulardan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. rtikp suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. Rvet suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. Hrszlk suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. Dolandrclk suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. Sahtecilik suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. Gveni ktye kullanma suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. Hileli iflas suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. haleye fesat kartrmak suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. Edimin ifasna fesat kartrmak suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. Sutan kaynaklanan malvarl deerlerini aklama suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. Kaaklk suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. Bu balk altnda saylan yz kzarc sulardan biri ile hkm giymi olanlarn cezas ertelenmi, paraya evrilmi veya affa uram olsa da bunlar avukatla kabul edilmezler. Avukatlk staj adaynn bu bentte yazl cezalardan birini gerektiren bir sutan kovuturma altnda bulunmas halinde, avukatla alnma istei hakkndaki kararn bu kovuturmann sonuna kadar bekletilmesine karar verilebilir. u kadar ki, ceza kovuturmasnn sonucu ne olursa olsun avukatla kabul isteinin geri evrilmesi gereken hallerde, sonu beklenmeden istek karara balanr. Kesinlemi bir disiplin karar sonucunda hkim, memur veya avukat niteliini kaybetmi olmak da avukatlk mesleine kabule engeldir: nk avukatlk toplumsal gvenin en ok hissedilmesi gereken mesleklerdendir. Herhangi bir disiplin karar gereince hakimlik memurluk, avukatlk gibi unvan kaybeden kiinin kamu itimadna mazhar bir ii yapmas en bata avukatln varolu gerekesiyle eliecektir.
SIRA SZDE
Hangi sulardan SIRA hkm SZDE giyenler avukatlk yapamaz? Avukatlk mesleine yaramayacak tutum ve davranlar evresinde DNELM bilinmi olmak avukatla girie engeldir: Avukatlk sadece, hukukun uygulanmas srasnda avukatn faaliyetlerini gz nne alan bir meslek deO R U ildir.S Avukatlk unvanna sahip olmann getirdii toplumsal yk tayabilecek zel hayata ve davranlara sahip olmas gerekir.
DKKAT
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
2. nite - Avukatlk Meslei Hakknda Genel Bilgiler
17
kenceci olarak bilinmek, zel hayatn oka ortala dkmek, avukatlk mesleinden atlmaya yol amayacak derecede olmasa da su ilemeyi alkanlk haline getirmek, hkimlik sresince verdii kararlar hukuken tartmal olmak, kamu grevlisi iken hukukun uygulanmasn resmen ve fiilen engellemek avukatla girie engeldir. Avukatlk meslei ile birleemeyen bir ile uramak avukatla girie engeldir: Konu esas olarak Av. K. 11. maddesinde yasak iler bal altnda dzenlenmitir. Aylk, cret, gndelik veya kesenek gibi demeler karlnda grlen iler sigorta prodktrl, tacirlik ve esnaflk veya meslein onuru ile badamas mmkn olmayan ekonomik faaliyetler avukatlk meslei ile badamaz, avukatlk stajna engeldir.SIRA SZDE Avukat olmak iin mahkeme karar ile kstlanmam olmak lazmdr: Meslein nemi asndan kstlanan kiilerin avukatlk yapmas hem DNE LM kendisi hem de mvekkili asndan ciddi sorunlar dourma ihtimalini ortadan kaldrlmas iin mahkeme karar ile kstlanm kiilerin avukatlk yapS O R U mas engellenmitir. flas etmi olup da itibar iade edilmi olmak da meslee kabule enDKK AT geldir: Hakknda iflas karar verilmi olan kiilerin avukatlk yapmas mmkn deildir. Ancak hakknda iflas karar verilmi kii icra - iflas hukukunda dzenlendii ekilde iflas kararn kaldrr ise avukatlaSIRA dnebilir. SZDE Taksiratl ve hileli mflisler itibarlar iade edilmi olsa dahi avukatla kabul olunmazlar. Hakknda aciz vesikas verilmi olup da bunun kaldrlmam bulunAMALARIMIZ mas da meslee girie engeldir. Bu durumla birlikte aciz halinin daha sonra kaldrlmas halinde avukatla kabule engel halin de ortadan kalkaca kanaatindeyiz. K T A P Avukatla srekli olarak gerei gibi yapmaya engel vcut veya aklca malul olmak meslee girie engeldir.
TELEVZYON SIRA SZDE
SIRA SZDE
Kstl olanlar avukatlk mesleini yapamaz. DNELM
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P Aklca malul olanlar avukatlk mesleine giremez. TELEVZYON SIRA SZDE
flas edenler avukatlk mesleini yapabilir mi?
Avukatlk mesleine kabul ile ilgili ek bilgi iin bkz: http://www.barobirlik.org NTERNET
S O R U AVUKATLIK MESLE LE BRLEMEYEN LER
DNELM
DNELM NTERNET S O R U
Avukatlk Kanunu, hangi i ve hizmetlerin avukatlk mesleiyle birlemeyeceini 11. maddesinde saymtr. Bu maddeye gre avukatlar kural olarak D K K A Taylk, cret, gndelik veya kesenek gibi demeler karlnda grlen hibir hizmet veya grev stlenemezler. Yine sigorta prodktrl, tacirlik ve esnaflk gibi ticari iler SIRA SZDE veya meslein onuru ile badamas mmkn olmayan dier her trl i de avukatlkla birleemez, avukatlar bu tr iler ile itigal edemezler. Avukatlk Kanunu, avukatlk meslei ile badamayan ileri bir yanda tek tek sayarken br yandan AMALARIMIZ da meslek onuru ile badamayan iler diyerek uygulamaclara gnn ihtiyalarna uygun yorum yapabilme alan oluturur.
K T A P
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
Avukatlk meslei ile birlemeyen iler nelerdir?
SIRA SZDE TELEVZYON DNELM

S O R U NTERNET DKKAT
SIRA SZDE TELEVZYON DNELM

S O R U NTERNET DKKAT
18
AVUKATLIK MESLE LE BRLEEN LER

Avukatlk Kanununun 11. maddesinde avukatlk meslei ile birlemeyen iler sayldktan sonra yasann 12. maddesinde bu kuraln istisnalarn dzenlenerek avukatlk meslei ile birleebilen iler maddeler halinde saylmtr. Buna gre: Milletvekillii, il genel meclisi ve belediye meclisi yelii, Hukuk alannda profesr ve doentlik, zel hukuk tzel kiilerinin hukuk mavirlii ve srekli avukatl ile bir avukat yazhanesinde cret karlnda avukatlk, Hakemlik, tasfiye memurluu, yarg mercilerinin veya adli bir dairenin verdii herhangi bir grev veya hizmet, Kamu ktisadi Teebbsleri Hakknda 233 sayl Kann Hkmnde Kararnamede baka i veya hizmetle uramalar yasaklanmam bulunmamak artyla; bu Kanun Hkmnde Kararnamenin kapsamna giren ktisadi Devlet Teekklleri, Kamu ktisadi Kurulular ve bunlarn messeseleri, bal ortaklklar ve itirakleri ve ktisadi Devlet Teekklleri ile Kamu ktisadi Kurulular dnda kalp sermayesi Devlete ve dier kamu tzel kiilerine ait bulunan kurulularn ynetim kurulu bakanl, yelii, denetilii, Anonim, limitet irketler ile kooperatiflerin ortakl, ynetim kurulu bakanl, yelii ve denetilii ve komandit irketlerde komanditer ortaklk, Hayri, ilmi ve siyasi kurulularn ynetim kurulu bakanl, yelii ve denetilii, Avukatlk meslei ile birleebilen ilerden olup avukatlk meslei yaplrken bu ilerin de yaplmas hukuken mmkndr. Hangi irketSIRA ortaklar, SZDE ortaklklar srerken ayn zamanda avukatlk yapabilir?
Hukuk alannda profesr ve doentler ayn zamanda avukatlk yapabilir.
SIRA SZDE
DNELM S O R U
AVUKAT - MVEKKL LKS (AVUKATLIK DNELM SZLEMES)

Veklet szlemesi avukat ile mvekkilin iradelerinin karlkl uyumasnn sonuS O R avukata U cu olarak doan hukuki yardm, mvekkilin veklet creti borlar ykleyen, hak ve ykmllklerin karlkl olduu bir szleme biimidir.
DKKAT
Avukatlk szlemesi iki SIRA bor SZDE tarafa ykler
Avukatlk Szlemesinin zellikleri

Avukatlk szlemesi her iki tarafa bor ykler. SIRA SZDE Hukuki yardm cret karl yaplmaldr. Szlemenin konusu hukuki yardm ya da hizmettir. Avukatlk szlemesi kendine zg kurallar vardr. AMALARIMIZ Avukatlk szlemesi, sadece avukatlarla yaplabilir.
DKKAT
AMALARIMIZ
K T A P
K Szlemesinin T A P Avukatlk Sona Ermesi
TELEVZYON
Avukatlk szlemesi eitli sebeplerden sona erebilir. Avukatlk szlemesinin sona ermesi genellikle avukatn vekilliini son erdirmez. nk; avukatlk szlemeT E L Eproblemin VZYON si bir ii veya zmn kapsarken, vekillik sreklilik arz eden bir haldir. Avukat her yeni ihtiyacn ortaya kmasyla vekil olarak devreye girebilir ve avukatlk szlemesi yaplabilir.
NTERNET
NTERNET
19
Szlemenin konusu iin ifa edilmesi ile avukatlk szlemesi sona erer. Avukatlk szlemesi sreli olmas halinde srenin dolmasyla szleme sona erer. Avukatlk szlemesi sresiz olmas halinde karlkl irade aklamas ile szleme sona erdirilebilir. Avukat vekillikten iradesiyle ekilebilir. Mvekkil, tek yanl irade beyanyla avukat azledebilir. Avukatn ya da mvekkilin vefat ile sona erebilir. Avukatn ya da mvekkilin mahkeme kararyla ehliyetini yitirmesi zerine sona erebilir. Avukatn, avukatlk sfatn yitirmesi halinde avukatlk szlemesi sona erer. Avukatlk szlemesi hangi sebeplerle sona erer?
SIRA SZDE SIRA SZDE
DNELM S O R U
DNELM S O R U
DKKAT
DKKAT
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
20
zet
A M A
Avukatlk mesleine kabul iin aranan artlar aklamak. Avukatlk mesleine kabul iin aranan artlar olumlu ve olumsuz artlar olarak ikiye ayrlr. Olumlu artlar: Trkiye Cumhuriyeti Vatanda Olmak, Trk Hukuk Fakltelerinin Birinden Mezun Olmak veya Yabanc Memleket Hukuk Fakltesinden Mezun Olup da Trkiye Hukuk Faklteleri Programlarna Gre Noksan Kalan Derslerden Baarl Snav Vermek, Staj Bitim Belgesi Alm Olmak, Levhasna Yazld Baro Snrlarnda kametgah Bulunmak. Olumsuz artlar: Kesinlemi bir disiplin karar sonucunda hkim, memur veya avukat niteliini kaybetmi olmak, Avukatlk mesleine yaramayacak tutum ve davranlar evresinde bilinmi olmak, Avukatlk meslei ile birleemeyen bir ile uramak, Avukat olmak iin mahkeme karar ile kstlanm olmak, flas etmi olup da itibar iade edilmi olmak, Hakknda aciz vesikas verilmi olup da bunun kaldrlmam bulunmas, Avukatla srekli olarak gerei gibi yapmaya engel vcut veya aklca malul olmak meslee girie engeldir. Avukatlk meslei ile birleen ve birlemeyen ileri aklamak. Avukatlk Kanunu, hangi i ve hizmetlerin avukatlk mesleiyle birlemeyeceini 11. maddesinde saymtr. Bu maddeye gre avukatlar kural olarak aylk, cret, gndelik veya kesenek gibi demeler karlnda grlen hibir hizmet veya grev stlenemezler. Yine sigorta prodktrl, tacirlik ve esnaflk gibi ticari iler veya meslekin onuru ile badamas mmkn olmayan dier her trl i de avukatlkla birleemez, avukatlar bu tr iler ile itigal edemezler. Buna karn;
Milletvekillii, il genel meclisi ve belediye meclisi yelii, Hukuk alannda profesr ve doentlik, zel hukuk tzel kiilerinin hukuk mavirlii ve srekli avukatl ile bir avukat yazhanesinde cret karlnda avukatlk, Hakemlik, tasfiye memurluu, yarg mercilerinin veya adli bir dairenin verdii herhangi bir grev veya hizmet, Kamu ktisadi Teebbsleri Hakknda 233 sayl Kann Hkmnde Kararnamede baka i veya hizmetle uramalar yasaklanmam bulunmamak artyla; bu Kanun Hkmnde Kararnamenin kapsamna giren ktisadi Devlet Teekklleri, Kamu ktisadi Kurulular ve bunlarn messeseleri, bal ortaklklar ve itirakleri ve ktisadi Devlet Teekklleri ile Kamu ktisadi Kurulular dnda kalp sermayesi Devlete ve dier kamu tzel kiilerine ait bulunan kurulularn ynetim kurulu bakanl, yelii, denetilii, Anonim, limitet irketler ile kooperatiflerin ortakl, ynetim kurulu bakanl, yelii ve denetilii ve komandit irketlerde komanditer ortaklk, Hayri, ilmi ve siyasi kurulularn ynetim kurulu bakanl, yelii ve denetilii, Avukatlk meslei ile birleebilen ilerdendir. Avukatlk szlemesini aklamak. Veklet szlemesi avukat ile mvekkilin iradelerinin karlkl uyumasnn sonucu olarak avukata hukuki yardm, mvekkile veklet creti borlar ykleyen, hak ve ykmllklerin karlkl olduu bir szleme biimidir. Avukatlk szlemesi her iki tarafa bor ykler. Hukuki yardm cret karl yaplmaldr. Szlemenin konusu hukuki yardm ya da hizmettir. Avukatlk szlemesi kendine zg kurallar vardr. Avukatlk szlemesi, sadece avukatlarla yaplabilir.
A M A
A M A
21
Kendimizi Snayalm
1. Aadakilerden hangisi avukatlk mesleine kabul iin aranan olumlu artlardan deildir? a. Trkiye Cumhuriyeti vatanda olma b. Staj bitim belgesi alm olmak c. Levhasna yazld baro snrlarnda ikametgh bulunmak d. Trk hukuk fakltelerinin birinden mezun olmak e. 18 Yan doldurmu olmak 2. Aadakilerden hangisinin varl avukatlk mesleine kabule engel olmaz? a. Taksirle ilenen sulardan dolay 1 yl hapis almak b. Kasten ilenen bir sutan dolay 2 yldan fazla sreyle hapis cezas almak c. Devletin gvenliine kar ilenmi sulardan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak d. Anayasal dzene ve bu dzenin ileyiine kar ilenmi sulardan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak e. Milli savunmaya kar ilenmi sulardan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak 3. Avukat ile mvekkilin iradelerinin karlkl uyumasnn sonucu olarak doan, avukata hukuki yardm, mvekkile vekalet creti borlar ykleyen szlemeye ne ad verilir? a. Hizmet szlemesi b. Vekalet szlemesi c. Trampa szlemesi d. stisna szlemesi e. Kira szlemesi 4. Aadakilerden hangisi avukatlk mesleine kabul iin aranan olumlu artlardan biri deildir? a. T.C. vatanda olmak b. Trk hukuk fakltelerinden birinden mezun olmak c. 18 yan doldurmu olmak d. Staj bitim belgesi alm olmak e. Levhasna yazld baro snrlarnda ikametgah bulunmak 5. Aadakilerden hangisinin varl avukatlk mesleine kabule engel olmaz? a. Gveni ktye kullanma suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. b. Hileli iflas suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. c. haleye fesat kartrmak suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. d. Karlksz ek keide etmek. e. Kaaklk suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak. 6. Aadakilerden hangisi avukatlk mesleine kabul iin aranan olumsuz artlardan deildir? a. Kesinlemi bir disiplin karar sonucunda hkim, memur veya avukat niteliini kaybetmi olmak b. Avukatlk mesleine yaramayacak tutum ve davranlar evresinde bilinmi olmak c. Avukatlk meslei ile birleemeyen bir ile uramak d. Avukat olmak iin mahkeme karar ile kstlanmam olmak e. Mesleki yaynlar takip etmemek 7. Aadakilerden hangisi avukatlk meslei ile birlemeyen ilerden deildir? a. Hukuk brosunda maal almak b. Maliye brosunda aylk karlnda danman olarak almak c. cret karlnda profesyonel spor yapmak. d. Sigorta Prodktrl e. Esnaflk 8. Aadakilerden hangisi avukatlk meslei ile birleen ilerden deildir? a. Milletvekillii b. Yeminli Mali Mavirlik c. l genel meclisi yelii d. Belediye Meclisi yelii e. Hukuk alannda profesrlk 9. Aadakilerden hangisi avukatlk szlemesinin zelliklerinden biri deildir? a. Avukatlk szlemesi her iki tarafa bor ykler. b. Hukuki yardm cret karl yaplmaldr. c. Avukatlk szlemesi yazl ekilde yaplmaldr. d. Szlemenin konusu hukuki yardm ya da hizmettir. e. Avukatlk szlemesi, sadece avukatlarla yaplabilir. 10. Aadakilerden hangisi avukatlk szlemesini sona erdiren nedenlerden deildir? a. Szlemenin konusu iin ifa edilmesi b. Avukatlk szlemesinin sreli olmas halinde srenin dolmas c. lk derece mahkemenin karar vermesi d. Avukatn yada mvekkilin vefat e. Mvekkil, tek yanl irade beyanyla avukat azletmesi
22
Okuma Paras
rnek Avukatlk Szlemesi
Sahibi : Avukat : Konu : bidir. Bu durumda avukat ihbara gerek olmadan szlemeyi fesh eder ve szleme sresine sonuna kadar olan aylk cretler muacceliyet kazanr. eitli Hkmler: 1- Bu szlemeye konu olan hizmetler sadece i sahibi ile ilgili hukuki i ve ilemleri kapsar. sahibinin, alanlarnn veya yetkililerinin kiisel olarak karlaacaklar hukuki sorun, takip ve davalar bu szlemenin kapsam dndadr. 2- Avukat, bu szleme nedeni ile stlendii ii, yasalar ve meslek kurallar uyarnca sonuna kadar takip etmekle ykmldr. 3- Avukat, bu szlemeyle stlendii grevi; bizzat ya da kendi gzetim ve sorumluluu altnda olmak kouluyla baka avukatlarla i birlii yaparak yerine getirebilir. Avukatn baka avukatlarla ibirlii yapmas i sahibine kar olan sorumluluunu ortadan kaldrmaz ve ayr bir cret demesini gerektirmez. 4- sahibi, Avukatn takip ettii i ve davalar nedeniyle Avukatn yazl olurunu almadan, baka bir avukata vekalet veremez. Aksi halde i sahibi tarafndan, o ile ilgili cretin tamam avukata denir. 5- Avukatn slendii grev ve i nedeniyle yaplacak tm giderler, i sahibi tarafndan karlanr. Grev ve i nedeniyle, ehir dna gidildii takdirde, yol ve konaklama giderleri dnda Avukatn brosundan ayr kalaca her gn iin........................ TL. denir. 6- sahibi, hukuki ihtilafn sulh veya feragat ile bitirilmesini talep ederse durumu yazl olarak Avukata bildirmek zorundadr. 7- Taraflar bu szlemede yazl adreslerini kanuni ikametgah olarak beyan ederler. Yazl olarak farkl bir adres bildirilmedii srece bu adreslere yaplan tebligatlar geerli kabul edilir. 8- bu szleme................ tarihinden itibaren bir yl iin dzenlenmi olup, taraflar bu sre sona ermeden (30) gn nce yazl olarak feshi ihbarda bulunmadklar takdirde, szleme ayn sre iin yenilenmi saylr. Szlemenin yenilenmesi durumunda aylk avukatlk creti taraflarca yeniden belirlenir. 9- Bu szlemede yer almayan konularda 1136 sayl Avukatlk Yasas ve Avukatlk Asgari cret Tarifesi hkmleri uygulanr. 10- Bu szlemeden doan uyumazlklarn zmnde............... mahkeme ve icra daireleri yetkilidir. Sahibi Avukat
Bu szleme Av............... tarafndan i sahibi ....................e verilecek, Avukatlk Kanununun 35. maddesinin nc fkras ile Avukatlk Asgari cret Tarifesinin Birinci Ksmnn nc ve Drdnc Blmnde tanmlanan (bir avukat yannda aylkl olarak alan avukat hari) avukatlk hizmetlerine ilikin olup, karlkl hak ve ykmllkleri kapsar.
Hizmetin ierii: Avukat, i sahibinin leyh ve aleyhinde alm ve alacak bilumum dava ve icra ilerini takip edecek ayrca i sahibinin ya da iyerinde yetkili olan kiilerin, i yerinin faaliyetlerine ilikin olarak, kendisine yazl ya da szl ynelttikleri hukuki sorunlarla ilgili gr ve zm nerilerini, mmkn olan en ksa srede yazl ya da szl olarak bildirmek suretiyle i sahibine hukuki danmanlk hizmeti de verecektir. sahibinin (talebi halinde), ii nedeniyle nc ahslarla batlayaca szlemelerin imzalanmasndan nce Avukatn szlemeye ilikin hukuki gr ve nerileri alnarak ileride olas hukuki ihtilaflarn en az dzeye ekilmesine zen gsterilecektir. Avukat, i sahibinin acil gereksinimi halinde, i sahibinin hukuki sorunlarnn irdelenmesi amacyla yetkililerle yaplacak toplantlara katlarak grlerini bildirecektir. cret: sahibi tarafndan, Avukat a yukarda sz edilen avukatlk hizmeti nedeniyle aylk..................... +KDV avukatlk creti denecektir. demeler, her ayn (............... ) gn akamna kadar yaplacak ve karlnda avukat serbest meslek makbuzu dzenleyerek i sahibine verecektir. sahibi leh ve aleyhine alan dava ve icra takipleri nedeni ile Avukatlk Asgari cret Tarifesine gre gerek i sahibinden ve gerekse kar taraftan bir yl iinde alnan/alnmas gereken toplam avukatlk cretinin bu szleme ile belirlenen aylk avukatlk cretinin bir yllk karlndan fazla olmas durumunda aradaki miktar i sahibi tarafndan szlemenin sona erme tarihinden balayarak on gn iinde avukata denecektir. Bu srede demede bulunulmamas avukata ihbara gerek olamadan szlemeyi fesh ve alacan takip hakkn kazandrr. Ayn i sahibine bal olarak birden fazla avukatn almas durumunda avukat creti her avukatn takip ettii dava ve icra takibi zerinden hesaplanacaktr. Aylk cretin bir yl iinde kez zamannda denmemesi ya da iki aylk cretin denmemesi szlemenin feshi sebeKaynak: Trkiye Barolar Birlii websitesi
23

1. e Yantnz yanl ise Avukatla Kabul in Aranan artlar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatla Kabul in Aranan artlar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatla Kabul in Aranan artlar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatla Kabul in Aranan artlar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatla Kabul in Aranan Olumsuz artlar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatla Kabul in Aranan Olumsuz artlar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatlk Meslei le Birlemeyen ler bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatlk Meslei le Birleebilen ler bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatlk Szlemesinin zellikleri bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatlk Szlemesinin Sona Ermesi bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.

Sra Sizde 1 Trkiye Cumhuriyeti Vatanda Olmak: Avukatlk Kanununun 3. maddesinin ilk bendinde avukatlk mesleine kabul iin T.C. vatanda olmak art ngrlmtr. Trk Hukuk Fakltelerinin Birinden Mezun Olmak veya Yabanc Memleket Hukuk Fakltesinden Mezun Olup da Trkiye Hukuk Faklteleri Programlarna Gre Noksan Kalan Derslerden Baarl Snav Vermek. Staj Bitim Belgesi Alm Olmak: Avukatlk meslei sadece teorik bilgi ile yaplabilecek bir meslek deildir. Teorik eitimin yan sra alnan eitimin problemlere uygulanmas ve teorik -pratik eitimin srekli olarak gelitirilmesi gerekmektedir. Levhasna Yazld Baro Snrlarnda kametgh Bulunmak: Yasa ile her avukatn levhasna yazlmak istedii baro blgesinde ikametghnn bulunmas zorunluluu getirilmitir. Sra Sizde 2 Kasten ilenen bir sutan dolay 2 yldan fazla sreyle hapis cezas almak, Devletin gvenliine kar ilenmi sulardan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak, Anayasal dzene ve bu dzenin ileyiine kar ilenmi sulardan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak, Milli savunmaya kar ilenmi sulardan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak, Devlet srlarna kar sular ve casusluktan ilenmi sulardan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak, Zimmet ilenmi sulardan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak, rtikp suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak, Rvet suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak, Hrszlk suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak, Dolandrclk suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak, Sahtecilik suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak,
2. a
3. b
4. c
5. d
6. e
7. a
8. b
9. c
10. c
24
Gveni ktye kullanma suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak, Hileli iflas suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak, haleye fesat kartrmak suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak, Edimin ifasna fesat kartrmak suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak, Sutan kaynaklanan malvarl deerlerini aklama suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak, Kaaklk suundan dolay kesinlemi mahkmiyeti bulunmak avukatlk yapmaya engeldir. Sra Sizde 3 Hakknda iflas karar verilmi olan kiilerin avukatlk yapmas mmkn deildir. Ancak hakknda iflas karar verilmi kii icra - iflas hukukunda dzenlendii ekilde iflas kararn kaldrr ise avukatla dnebilir. Taksiratl ve hileli mflisler itibarlar iade edilmi olsa dahi avukatla kabul olunmazlar. Sra Sizde 4 Avukatlar kural olarak aylk, cret, gndelik veya kesenek gibi demeler karlnda grlen hibir hizmet veya grev stlenemezler. Yine sigorta prodktrl, tacirlik ve esnaflk gibi ticari iler veya meslekin onuru ile badamas mmkn olmayan dier her trl i de avukatlkla birleemez, avukatlar bu tr iler ile itigal edemezler. Avukatlk Kanunu, avukatlk meslei ile badamayan ileri bir yanda tek tek sayarken br yandan da meslek onuru ile badamayan iler diyerek uygulamaclara gnn ihtiyalarna uygun yorum yapabilme alan oluturur.
Sra Sizde 5 Anonim, limitet irketler ile kooperatiflerin ortakl, ynetim kurulu bakanl, yelii ve denetilii ve komandit irketlerde komanditer ortaklk yapanlar avukatlk mesleini icra edebilirler. Sra Sizde 6 Szlemenin konusu iin ifa edilmesi, Avukatlk szlemesinin sreli olmas halinde srenin dolmas, Avukatlk szlemesinin sresiz olmas halinde karlkl irade aklamas, Avukatn vekillikten iradesiyle ekilmesi, Mvekkilin, tek yanl irade beyanyla avukat azletmesi, Avukatn ya da mvekkilin vefat, Avukatn ya da mvekkilin mahkeme kararyla ehliyetini yitirmesi, Avukatn, avukatlk sfatn yitirmesi halinde avukatlk szlemesi sona erer.
25
AYDIN, Murat (2006), Avukatlk creti, Sekin Yaynevi. BOZKURT H. Argun (2008), Eski alarda Anadoluda Hukuk 1 Asur. Hitit. Smer, Ankara Barosu Yaynlar. ELK, M. Lamih (2007), Meslek Kurallarnda Avukat Mahkeme likileri, TBB Dergisi, Say 74. ERALP zgr (2009), Avukatlk Mevzuat, Ankara Barosu Yaynlar. ZKAN Meral Sungurtekin (2006), Avukatlk Hukuku, Bar Yaynlar - Faklteler Kitabevi.
nternet Kaynaklar
3
Amalarmz indekiler
Bu niteyi tamamladktan sonra; Avukat ile mvekkil arasndaki hukuki ilikinin niteliini aklayabilecek, Avukatn veklet ilikisinden kaynaklanan haklarnn neler olduunu aklayabilecek, Avukatn statsnden kaynaklanan yetkilerinin neler olduunu anlatabileceksiniz.
Anahtar Kavramlar
cret hakk Avans ve masraf Grme yetkisi Yazma yetkisi Kanun yoluna bavurma Uzlatrma
Avukatn Hak ve Yetkileri
AVUKAT-MVEKKL LKSNN HUKUK NTEL AVUKATIN VEKLET LKSNDEN KAYNAKLANAN HAKLARI AVUKATIN STATSNDEN KAYNAKLANAN YETKLER
Avukatn Hak ve Yetkileri

AVUKAT-MVEKKL LKSNN HUKUK NTEL
Avukat ile mvekkil arasndaki iliki, veklet verene bunun ihtiyalar dorultusunda nitelii belirlenen avukatlk hizmetinin avukat tarafndan yerine getirilmesini isteme, avukata da kendisine verilen veklet kapsamnda mvekkiline ynelik mesleki faaliyette bulunmak karlnda kararlatrlm veklet cretinin denmesini isteme hakk veren, taraflarn karlkl edim ykmllklerinin de bu ereve iinde belirlendii ivazl bir szleme ilikisidir. Avukat mvekkilden bamszdr. Ancak avukatn bamszl, vekil edenin, avukatn faaliyetlerini hakl talepleriyle ynlendirebilecei gereiyle snrldr. Veklet ilikisi avukatn zaman itibariyle mvekkile balanmas, gnnn tmn veya belli bir blmn ona hasretmesini gerektirmez. Zira veklet akdine gre hizmet veren bamsz avukat alma sresi ve biimini mesleki gerekler dorultusunda serbeste belirler. Eer avukat zamannn belli bir blmn vekil edene hasretmek zorunda ve bu hasredi mvekkilin talimat veya szleme gerei olmakta ise, bu taktirde veklet deil fakat bir hizmet ilikisinin varl kabul edilmelidir. Veklet akdine gre hizmet veren bamsz avukat mvekkile belli bir sonucun elde edileceini taahht edemez. Avukatn, mesleki faaliyetinin baar ile sonulanacan mvekkile garanti etmesi, meslei drstlkle yrtme (Av.K. m. 34) ve karlkl menfaatleri objektif ekilde koruma ykmllklerini ihlal etmesi sonucunu dourabilecektir. Nitekim avukatlk creti bakmndan getirilen snrlamalar ve davann sonucuna katlma yasa (quota litis) (Av.K. m.164/III) da bu dnceler ile getirilmitir. Bir baka deyile bamsz avukat mvekkile kar belli bir sonucun elde edilmemesi rizikosunu tamakszn sadece mesleki gerekler dorultusunda hizmet sunmakla ykmldr.
Avukat mvekkilden bamszdr.
AVUKATIN VEKLET LKSNDEN KAYNAKLANAN HAKLARI cret Hakk

Avukat mvekkil lehinde bulunduu mesleki faaliyet iin mutlaka bir cret alr. Avukatn grmeyi stlendii i karlnda alaca cretin avukatlk szlemesinde gsterilmesi gerekir. Avukatlk Kanununun 163. maddesinin I. fkrasnda avukatlk szlemesi iin eklin bir ispat art olarak dzenlendii anlalmaktadr.
28
Bir baka deyile avukatlk szlemesinin yazl ve bu szlemede de avukatlk cretinin kararlatrlm olup olmamas geerlilik konusunda etkili olan bir art deildir. Taraflarca szlemede bir belirleme yaplmad takdirde avukatlk creti; deeri para ile llmeyen i ve davalarda, Avukatlk Asgari cret Tarifesine gre (Av.K. m.164/IV), deeri para ile llebilen i ve davalarda ise, asgari cret tarifelerindeki miktarn altnda kalmamak kaydyla davann kazanlan blm iin avukatn emeine gre ilamn kesinletii tarihteki mddeabihin deerinin yzde onu ile yzde yirmisi arasndaki bir miktar olarak (Av.K. m.164/IV), belirlenir. Yargtay eitli kararlarnda taraflar arasnda yaplan cret szlemesinin geerliliinin yapld tarihte yrrlkte olan Avukatlk Kanunu hkmlerine gre belirlenmesi gerektiini belirtmitir. Avukatlk Kanununun 164. maddesinin II. fkrasna gre, yzde yirmi bei amamak zere dava veya hkm olunacak eyin deeri yahut parann belli bir yzdesi avukatlk creti olarak taraflarca kararlatrlabilir. Bu hkmden de anlalaca zere avukatlk creti tutarna dava veya hkm olunacak eyin deerinin %25i biiminde bir st snr getirilmitir. Avukatlk cretinin bu yasal snr alarak %25lik orann zerinde belirlenmi olduu durumlarda, avukatlk creti dava veya hkm olunacak eyin deerinin %25i iin geerli kabul edilecek, ancak %25lik oran aan cret miktar geersiz saylacaktr. Zira Av.K. m.163/IIe gre, avukatlk cret tavann aan szlemeler bu cret tavannda geerli saylr. Bu nedenle dava konusu veya hkm olunan eyin bir ksmnn (%25lik orann stnde kalan) veya tamamnn aynen avukata ait olacann kararlatrld (ayni cret) szlemeler geersiz olur.
SIRA SZDE
SIRA SZDE farkl kararlatrlmad taktirde avukatlk creti nasl belirlenir? Taraflarca szlemede
DNELM S O R U
Avukatn cret Alacana likin Hapis ve Rhan Hakk

Avukatlk Kanununun 166. maddesinin 1. fkrasnda avukatn hapis hakk dzenlenmitir. Bu hkme gre, avukatn, mvekkili tarafndan kendisine verilen veya S O R U ald mallar, para ve dier her trl kymetleri, avukatlk cremvekkili namna ti ve yapt giderler deninceye kadar, kendi alaca nispetinde elinde tutabilmesi mmkndr. Ancak Av.K. m. 166/I erevesinde hapis hakknn kullanm bakDKK AT mndan avukatn cret alacann vadesi gelmi olmaldr. Avukatn rhan hakk, hak sahibi avukat bakmndan, vekletnamenin dzenSIRA SZDE lenme tarihine, birden ok avukata verilen genel nitelikte bir vekletname sz konusu ise de, mvekkil adna crete tabi i yapan hak sahibi avukatlar tarafndan yaplan ilkAMALARIMIZ bavuru tarihine gre yaplan sralama uyarnca sz konusu olacaktr. sahibinin iflas halinde de avukatn veklet creti alaca rhanl alacaklar arasnda yer alr.
DNELM
Avukatn D K Khapis A T hakkn kullanabilmesi iin cret alacann vadesi gelmi olmaldr.
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
Sulh, Azil ve stifa Hallerinde Avukatlk creti

Sulh veya her ne suretle olursa olsun taraflar arasnda anlama ile sonulanan ve takipsiz braklan her iki taraf, i sahibinin birden ok kii olmas halinde T E L E V Z Yilerde ON de bunlardan her biri, avukatn cretinin denmesi hususunda mteselsil borlu saylr. Avukatlk Kanununun 174. maddesine gre, stlendii ii hakl bir sebep olNTERNET makszn takipten vazgeen avukat, hibir cret isteyemeyecei gibi pein ald creti de iade etmek zorundadr.
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
3. nite - Avukatn Hak ve Yetkileri
29
Avukatn azli halinde avukatlk cretinin tamam denir.
Avukatn azli halinde, vekil eden avukatlk cretinin tamamn demelidir. Ancak avukatn azli kendi kusur veya ihmalinden dolay sz konusu olmusa, avukata cret denmesi gerekmeyecektir (Av.K. m. 174/2). Avukatlk Kanununun 174. maddesi, Borlar Kanununun 396. maddesinin 2. fkrasnda dzenlenmi snrl tazminatla yetinmeyerek, hakl sebeple istifa halinde, avukata ifaya dair olan menfaatinin tmn yani tam cretini isteyebilme hakk vermitir. Ayrca yasada keyfi olarak istifa halinde, avukatn mvekkilinin mspet zararnn tmn demekle ykml tutulmas esas da getirilmitir. Azli hakl klan sebebin gerekletii tarihe kadar grlen avukatlk iinin karl, uyumazlk halinde, taraflarca kararlatrlm deilse, deeri para ile llebilen davalarda Av.K. m. 164/4e gre, davann kazanlan blm iin avukatn emeine gre ilamn kesinletii tarihteki mddeabihin deerinin %10u ile %20si arasndaki bir miktar olarak belirlenmesi, deeri para ile llemeyen dava ve ilerde ise avukatlk asgari creti tarifesi erevesinde verilen dilekeler ve klan durumalar ve benzerleri dikkate alnp avukatn verdii emek lsnde tespit olunmas ve avukat lehine karar altna alnmas mmkndr. Azlin avukatn kusur veya ihmalinden tr gereklemesi halinde, avukata cret denmesi kural olarak gerekmez (Av.K. m.174/2), ancak avukat azle sebep olan davrannda kt niyetli olmad ve bu davran ile mvekkile zarar vermedii takdirde, azil anna kadar harcad emein karl avukata denmelidir. Ekleyelim ki, ilk avukatn muvafakati ile iin baka avukatlar tarafndan yrtlmesi halinde, i sahibi bu sebeple, ilk avukatn cretinden ksnt yapamaz (Av.K. m.172/4). Azil avukatn kusurundan kaynaklanyorsa, bunun crete etkisi nasl olur? SIRA SZDE
Davadan Feragat, Davay Kabul Hallerinde Yarglama Gideri DNELM Niteliindeki Avukatlk creti
Davalnn, avukat vastasyla yrtt davalarda, mahkeme at davadan feragat eden davacy davalya bir veklet creti demeye mahkm eder. S OAv.K. R U m.164/son fkra gereince sz konusu veklet creti davalnn avukatna ait olacaktr. Davacnn davasndan feragati, delillerin toplanmasna ilikin ara karar gereiDKKAT nin yerine getirilmesi ncesinde gerekleirse, tarife hkmleriyle belli olan cretin yarsna hkmedilir, Av.K. m.164/son fkra gerei, bu cret de davalnn avukaSIRA SZDE tna ait olur. Davac at davay bir avukat vastasyla yrtmse, mahkeme davay kabul eden davaly davacya bir veklet creti demeye mahkm edecek ve bu creti AMALARIMIZ davacnn avukat alacaktr (Av.K.m164/son fkra).
SIRA SZDE
DNELM
Davalnn, avukat vastasyla yrtt S O R U davalarda, mahkeme at davadan feragat eden davacy davalya veklet DKKAT creti demeye mahkm eder.
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
Adli Yardma likin Hkmler ile Ceza Muhakemeleri Kanunu K T A P erevesinde Grevlendirilen Avukatn creti
HUMK m. 472 erevesinde adli yardm karar ile atanan avukat, cret ve giderlerini davay kaybeden taraftan dorudan kendi adna tahsile yetkili klnmtr. TELEVZYON Aslnda Avukatlk Kanunu, dava sonunda adli yardmdan yararlanan tarafn davay kaybetmi olmas durumunda, herhangi bir ey demekle ykml olup olmadn dzenlemi deildir. Bu durumla birlikte adli yardmdan yararlanan taraf, dava sonunda haksz kar ve tm yarglama giderlerine mahkm edilirse, bu kez NTER NET kendisi iin atanan vekilin, HUMK m. 472 uyarnca kendi cret ve giderlerini mvekkilinden isteyip bu konuda takibe giriebilecei kabul edilir.
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
30
Trkiye Barolar Birlii tarafndan karlm Adli Yardm Ynetmeliinin 6. maddesi gereince, adli yardm isteminin kabul halinde, durum bir tutanakla tespit edilir. stem sahibinden, iin sonunda maddi bir yarar elde etmesi halinde, avukata denen para ile elde edilecek maddi yararn %5ini baroya deyeceine; adli yardm isteminin haksz olduunun sonradan anlalmas halinde, grevlendirilen avukata denen cretin iki kat ve yaplm masraflar yasal faizleri ile geri vereceine ilikin bir taahhtname alnr. Vekletname masraf adli yardm faslndan denebilir.
SIRA SZDE
SZDEkabul avukatlk cretini nasl etkiler? Adli yardm SIRA isteminin
DNELM S O R U
Avukatn stlendii dava ile DKKAT ilgili olarak dzenledii layiha ve yapt ilemler iin ayr cret almas sz SIRA SZDE konusu deildir.
cret Alacann Tahsili

Avukat zerine ald ii sonuna kadar takiple ykml olduundan cret alnmadndan bahisle sorumluluunun da balamayacan kabul mmkn deildir. S O R U dava ile ilgili olarak dzenledii layiha ve yapt ilemler -bu Avukatn stlendii arada temyiz ve karar dzeltme yoluna bavuru da dhil olmak zere- iin ayr cret almas sz konusu deildir. Bununla birlikte icra takipleri ile Yargtay, DanDKKAT tay, Askeri Yargtay ve Saytayda temyizen ve Blge dare Mahkemelerinde itirazen grlen ilerin durumalar ise ayr cret gerektirir (Avukatlk Asgari cret Tarifesi m. SIRA 2). SZDE Veklet ilikisi, mvekkil veya vekil tarafndan bir sebebe dayandrlmas gerekmeksizin, tek tarafl ve ulamas gerekli bir beyanla her zaman iin sona erdiriAMALARIMIZ lebilir. Azil ile vekilin, yani avukatn temsil yetkisi mvekkil tarafndan ortadan kaldrlr. Bu balamda azil hakk bozucu yenilik douran bir haktr. Mvekkilin azil beyan avukata taraflar arasndaki veklet ilikisinin devam ettii varK T ulamadka A P saylr, nk vekletname, avukatn temsil yetkisine sahip olduunun en nemli gstergesidir. Avukatlk anlamasna gre avukata pein olarak denmesi gereken bir cret TELE VZYON denmemi ise, avukat ie balamaya zorlanamaz. Byle bir durumda doabilecek her trl sorumluluk da bu duruma sebebiyet veren i sahibine ait olur (Av.K. m. 174/III). N T E R N E Tdava aldnda, bunu bal olduu baronun ynetim kuruluna Avukat cretsiz bildirmek zorundadr (Av.K. m.164/IV). Bu hkm zellikle vergi ihtilaflarnn yaanmasnn engellenmesi asndan nem tar. Vekil ile takip edilmi bir dava nedeniyle, vekil eden ile vekili arasnda cret ve dava giderlerine dair bir uyumazlk ortaya kacak olursa, bu tr uyumazlklarn zm iin alacak davalarda yetkili ve grevli mahkeme Hukuk Usul Muhakemeleri Kanununun 15. maddesine gre belirlenir. Bu hkme gre cret ve giderler konusunda vekil ile mvekkili arasnda uyumazlk kmasna sebep olmu asl davann grld mahkeme yetkili olacaktr. Grevli mahkeme ise dava konusunun deerine baklmakszn asl davaya bakan mahkeme olacaktr. Buna karlk Yargtay ise gerek yetki gerekse grev bakmndan HUMK m. 15 hkmnn vekil ile mvekkil arasndaki davada uygulanamayaca, bu tr davalarda da grev konusundaki genel kuraln (yani HUMK m. 8. hkmnn) ve yetki kurallarndan da mahiyete uygun olanlarnn uygulama alan bulaca grndedir. Avukatn mvekkiline kar dava aabilmesi iin, asl davann sonulanm ve hkmn kesinlemi olmas art deildir. Vekil, asl dava devam ederken de o zamana kadar domu olan veklet creti ve gider alaca iin HUMK m. 15 erevesinde dava aabilir.
DNELM
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Avukatn mvekkiline kar dava aabilmesi iin, asl davann sonulanm ve hkmn kesinlemi olmas gerekmez.
31
Yarglama Gideri Niteliindeki Veklet creti

Yarglamann taraflarndan gelen bir istek olmasa bile avukatlk creti ve yarglama giderlerine hkim tarafndan dorudan hkmedilmesi gerekir. Bu nedenle uygulamada ksa kararda avukatlk creti ve yarglama giderleri yazlmaz. Veklet cretine hkmedilebilmesi iin, vekilin mvekkile yazl veya szl olarak bir hukuki yardmda bulunmu olmas gerekli olup, vekilin vekletnamesinin duruma srasnda dosyaya konulmu olmas bu cret demesine hkmedilebilmesi asndan yeterli deildir. Avukatlk cretinin takdirinde, hukuki yardmn tamamland veya dava sonunda hkm verildii tarihte yrrlkte olan cret tarifesi esas alnr. Nitelik itibariyle bir yarglama gideri olan yarg mercilerince kar tarafa ykletilecek veklet creti tutar avukatlk cret tarifesinde yazl miktardan az (asgari snr) ve bu tarifede yazl olan tutarlarn katndan da fazla (azami snr) olamaz (Av.K. m. 168/son ve m. 169). Bu cret tutar belirlenirken avukatn emei, iin nemi, avukata gsterilen gayret, iin nitelii gz nnde tutulur (Av.K. m.169/I; Asgari cret Tarifeleri m. 4/1). Yarglama gideri niteliindeki veklet cretinin hesaplanmasnda kural olarak avukat ile mvekkili arasnda yaplan cret szlemesi ile kararlatrlm olan cret dikkate alnmaz. Bu cret, cret tarifeleri dikkate alnarak tayin ve takdir edilir. Ancak mahkemenin kt niyet sahibi olan taraf, kar tarafn vekili ile kararlatrd veklet cretinin bir ksmn veya tamamn demeye mahkm etmesi de mmkndr (HUMK m. 421). Veklet cretinin miktar hakknda uyumazlk ktnda bu husus mahkeme tarafndan resen zmlenir. Yarglama gideri niteliindeki vekalet creti nasl hesaplanr?
SIRA SZDE
Avans ve Masraf Talep Hakk
SIRA SZDE
Avans, henz gereklememi veya henz vadesi gelmemi mstakbel giderlere ilikin olarak avukata yaplan pein deme olarak tanmlanabilir. Avukatn, stlenS O R U dnledii veklet grevi dolaysyla sz konusu olacak masraflara katlanmas mez. Avukatn bu gibi masraflar yapabilmesi iin, mvekkilce avukata yeterince avans verilmesi gerekir. Avukatn i iin yapaca yolculuk giderleri D K K ve A T bulunduu yerden ayrlma tazminat, taraflar arasndaki anlamaya gre mvekkil tarafndan avukata ayrca denir. Bu tr giderler avukata pein olarak denmedike avukat SIRA SZDE yolculua zorlanamaz. Ancak bu hkm emredici nitelikte deildir. Taraflar arasnda bu hkmn aksine anlama yaplmas da mmkndr (Av.K. m. 173/II). Avans, nitelii gerei, avukatn stlendii vekalet grevini yerine getirmesi baAMALARIMIZ kmndan yaplmas gerekli olan birtakm giderleri karlamak zere mvekkilce nceden avukata pein olarak denen bir mebla olup; avukatn cret alacan gvenceye balamaya yarayan bir ara deildir. Dolaysyla avukatn olK T A stlenmi P duu vekalet grevi bakmndan yeterli tutarda bir avans almas gerekir, avukatn avukatlk cretini gvence altnda bulundurmaya yarar ekilde yksek tutarda avans almas, avans tutarnn yaplacak ilemlerin gerektirdiiTtutarn ok ELEVZY O N zerinde olmas uygunsuz olur. Bu ekilde alnan bir avans, meslek hukuku gereklerine de aykr olur. Bu konuda alacak bir davada, avukat yaplan masraflarn vekalet grevinin NTERNET usul dairesinde ifas iin yapldn ispatlamakla ykmldr. Avukatlk Kanununun 173. maddesinin II. fkrasnda yer alan ... bu harcamalarn avukat tarafndan yaplabilmesi iin, yeteri kadar avansn i sahibi tarafndan verilmi olmas ge-
DNELM
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
Yolculuk giderleri peinen AMALARIMIZ denmedike avukat yola kmaz.
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
32
Birden fazla kiiden oluan bir topluluu temsil eden avukatn avansndan tm temsil edilenler sorumludur.
rekir ... ifadesinden hareketle avukatn yapt harcamalarn avanstan yapldn kabul etmek gerekeceinden bunun aksini iddia eden avukatn da bu hususu ispat etmesi gerekecektir. Avukat, avans almakszn masraf yapacaksa, hi deilse, bu masraflar yapmadan nce mvekkilden avans alnmakszn giderlerin avukata karlanmakta olduuna ve bilahare kendisince deneceine ilikin imzal bir beyan almaldr. Avukatn yapt masraflarn denmesini talep edebilmesi iin, mvekkilce, avukatn yapt masraflarn karlanacann ayrca taahht edilmi olmas gerekmedii gibi, bu masraflar yapmas konusunda avukatn mvekkilden bir talimat alm olmas da gerekmez. Vekil, baz masraflar yapmay, veklet grevini gerei gibi yerine getirmek bakmndan zorunlu veya yararl grd iin yapm ancak bunlardan umulan yarar gereklememi olsa dahi vekilin bu grnn hakl kabul edildii hallerde bu gibi masraflarn da mvekkilce karlanmas gerekir. Avukata avans demekle ykml olan, ncelikle avukatlk szlemesinin taraf olan mvekkildir. Avukatn birden fazla kiiden oluan bir kii topluluunu temsil etmesi halinde, avans ykmll bu kiilerin hepsine ait olur. Ancak byle bir durumda avans ve masraf deme borcu blnebilir nitelikte bir bor olduundan bu kiilerden her biri kendi pay orannda deme yapmak zorundadr.
Veklet Grevini Yerine Getirme Dolaysyla Uram Olduu Zarar ve Ziyann Giderilmesini Talep Hakk
Avukatlk Kanununda buna ilikin bir hkm olmad iin avukatn bu talep hakk BK m. 126/4 uyarnca 5 yllk bir zamanam sresine tabidir.
AVUKATIN STATSNDEN KAYNAKLANAN YETKLER Dosya Evrakn Tetkik Yetkisi

Avukatn statsel yetkilerinin banda dosya evrakn tetkik yetkisi gelmektedir. Avukatlk Kanununun 46. maddesinin yan sra CMK m. 153 ve HUMK m. 157 ile m. 67/IV konuya dair hkmlerdir. Avukatlk Kanununda avukatlarn ve stajyerlerin gerek dava dosyalarn gerekse takip dosyalarn, vekletname ibraz gerekmeden inceleyebilecekleri hkme balanmtr. Ancak dosyadaki kt ve belgelerin fotokopisinin alnabilmesi bakmndan vekletname ibraz gerekir. HUMK m. 157ye gre de, iki taraf veya vekilleri dava dosyasn tetkik ve mtalaa edebilirler. Dosya ancak mahkemenin bulunduu yerde incelenebilir. Dosyann baka bir mahkemeye gnderilmesi gereken hallerde evrak ibraz edenler, asllar yerine tasdikli suretlerinin gnderilmesini isteyebilirler (HUMK m. 156).
SIRA SZDE
Avukatn dosya evrakn SIRA SZDE tetkik yetkisinin ana hatlar nelerdir? Hukuk davalarnda vekilin dosyay incelememi olmasndan tr yarglamaD gne NELM nn baka bir braklmas kural olarak sz konusu olamaz. Sadece bu durum kabul olunabilir bir zre dayanmakta ise, yarg bir defaya zg olmak zere ksa bir sre verebilir. Verilen sre sonunda da dosya incelenmemi olursa, davaya deS O R U vam edilir (HUMK m. 67/IV). Av.K. m. 2 gereince; yarg organlar, emniyet makamlar, dier kamu kurum DKKAT ve kurulular ile kamu iktisadi teebbsleri, zel sektre ve kamuya ait bankalar,
SIRA SZDE
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
33
Yarg organlar, emniyet makamlar, dier kamu kurum ve kurulular avukatlara grevlerini yerine getirmeleri srasnda yardmc olmak zorundadrlar.
noterler, sigorta irketleri ve vakflar, avukatlara grevlerini yerine getirirlerken yardmc olmak zorundadrlar. Kanunlarndaki zel hkmler sakl kalmak kaydyla, bu kurumlar gereksinim duyduu bilgi ve belgeleri avukatn incelemesine sunmakla ykmldr. Bu belgelerden rnek alnmas ise vekletname ibrazna baldr. Derdest davalarda mzekkereler veklet ibrazna baldr. Derdest davalarda mzekkereler duruma gn beklenmeksizin mahkemeden alnabilir. Sululuk ya da susuzluu kantlamada nemli saylabilecek bilgiler ieren belgelerin avukat tarafndan incelenmesinin engellenmesi, ceza yargsndaki savunma temel hakknn (Anayasa m. 36) ihlali anlamna gelir. Savunma makamnn, mahkemenin yararlanabilecei, deerlendirebilecei her belgeyi inceleme yetkisi vardr. ddianamenin mahkeme tarafndan kabul edildii tarihten itibaren, mdafiinin evrak tetkik yetkisi mutlak (snrsz) bir yetkidir. Bir baka deyile bu tarihten sonra artk savcnn soruturmann selametini ileri srerek bu yetkinin kstlanmasn talep etmek imkn kalmaz. Bu balamda, yakalanan kii ya da phelinin ifadesinin bulunduu tutanaklar, bilirkii raporlarn, yakalanan ya da phelinin hazr bulunmaya yetkili olduu dier adli ilemlere ilikin tutanaklar mdafiinin incelemesi mmkndr. Ancak bu durumun soruturmann amacn tehlikeye drecek olmas halinde Cumhuriyet Savcsnn istemi zerine sulh ceza hkiminin kararyla bu yetki CMK m.153/2 gereince kstlanabilir. Koruma altna alnm deliller de koruma altna alndklar yerde mdafi tarafndan incelenebilir. Ceza Muhakemesi Kanununda bu husus aklanm olmamakla beraber mdafiinin bu inceleme srasnda bir uzman yannda getirebilmesi de mmkndr.
Hazr Bulunma Yetkisi

fadesi alnrken veya sorguya ekilirken phelinin ya da sann avukatnn yannda bulunmas ve avukatndan hukuki yardm almas engellenemez. phelinin tutuklanma talebiyle sulh ceza hkimi huzuruna karld durumlarda da, phelinin bu ynde bir talebi olmasa da, bir mdafi hazr bulundurulur (CMK m. 91/6 ve m. 101/3) fade alma ve sorgu srecinde, mdafi, pheli veya sana, yasal haklarn hatrlatacak; ancak maddi olaylar karartabilecek herhangi bir mdahaleden kanacaktr. Aksi takdirde yeni CK m. 281 uyarca su delillerini yok etme, deitirme suunun ilendii iddias ile kar karya kalabilecektir. fade alma ve sorgu srasnda mdafi, sank ya da phelinin haklarnn korunmasna ynelik mdahalelerde bulunabilir; bu balamda soru sorup, bunlarn tutanaa geirilmesini istemek de savunma avukatnn hakkdr. Soruturma aamasnda rnein keif, tank ve bilirkiinin erken dinlenmesi ya da soruturmay geciktirmemek artyla yer gsterme ilemleri srasnda hazr bulunmak da mdafiinin sahip olduu yetkilerdendir. Yine phelinin evinin ve eyasnn aranmas esnasnda kt ve belgelerine el konulmusa, sulh ceza hkimi veya Cumhuriyet Savcs bu belgeleri inceledii srada mdafi de hazr bulunabilir. CMK m. 149a gre soruturma ve kovuturmann her aamasnda bir veya birden fazla mdafi yardmndan yararlanmak pheli veya sank iin bir haktr.
fadesi alnrken veya sorguya ekilirken phelinin ya da sann avukatnn yannda bulunmas ve avukatndan hukuki yardm almas engellenemez.
Grme Yetkisi
Avukatlarn zgrlklerinden yoksun kiilerle ilgili avukatlk grevlerinin gereklerini gereince yerine getirebilmeleri, onlarn grme yetkilerinin bulunmasn ve bu yetkinin gereksiz snrlandrmalardan arndrlm olmasn gerektirir. CMK m.
34
154 gereince mdafi vekletname aranmakszn pheli ve sankla konuulanlar bakalarnn duymayaca bir ortamda her zaman iin grmek yetkisine sahiptir. Savunmaya ilikin olduklar ceza infaz kurumlarna giren avukatlarca yazl olarak bildirilmi olan belge ve dosyalar ceza infaz kurumlar yetkilileri tarafndan incelemeye tabi tutulmayacaktr.
SIRA SZDE
Avukatlarn SIRA grme yetkisinin kapsamna neler girer? SZDE Avrupa nsan Haklar Mahkemesine gre, tutuklu sann avukatyla grmeD N E L Madil yarglanma hakknn yan sra mahkemeye gidebilme haksinin engellenmesi, knn da ihlalini oluturur. ayet delillerin karartlmas gibi bir tehlike sz konusu deilse sank ve arasndaki grme gizli ve zeldir. Savunma avukatnn S O R avukat U sankla grme hakk, onun bilgilendirilmesini salayarak zgrl kstlanm olan sank ile dier yarglama sjeleri arasndaki mevcut dengesizliin giderilmesiDKKAT ne hizmet eder. Hukuki bilgi veya tavsiye alma sank iin temel bir haktr. te yandan savunma makamnn da etkili bir savunma hazrlayabilmesi ancak sank ile yeSIRA SZDE terli bilgi alverii yapabilmesi durumunda mmkn olabilir. Grme hakk savunma hakk kapsamnda yer almaktadr dolaysyla anayasal gvenceye sahip bir hak niteliindedir. Bu yzden grmelerin sre ve say ynnden snrlandrlmaAMALARIMIZ s sz konusu olamaz.
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
Sann mdafiye, mdafiin sana yazd mektup ve elektronik haberleme mesajlar gizli olup, alamaz ve kontrol edilemez.
NTERNET
Sann mdafiye-avukata, mdafiin sana-mvekkile yazd mektup ve elektronik haberleme mesajlar gizli olup, alamaz ve kontrol edilemez. Bunlarn sadece mdafi-avukat olup olmad hususu denetime tabi tutulabilir. Yazma T E L E V Z Ypostas ON yetkisini kullanrken mdafi, sana gnderdii mektup ve yazmalar biimindeki postann mdafiden geldiinin tutukevi grevlilerince anlalmasn salayacak ekilde olmasna zen gstermelidir. N T E R gereince, NET CMK m. 154 pheli veya sann mdafi ile yazmalar da denetlenemez. pheli veya sankla avukat arasndaki yazmalara bu kiiler nezdinde bulunduka el konulamaz. Savunmann hazrlanmas bakmndan gerekli olan yazlar ve dier belgeleri izne gerek olmakszn mdafi sana verebilir.
Yazma K Yetkisi T A P
Soru Sorma Yetkisi

Ceza yarglamasnda, mdafi, tank ve bilirkiilere duruma disipline uygun olarak dorudan soru yneltebilir. Yneltilen sorunun itiraza uramas halinde, bu sorunun yneltilmesinin gerekip gerekmediine mahkeme bakan karar verecektir. Tank ve bilirkiinin dinlenmesinin hemen ardndan mdafiin soru sormas delil ikamesi anlamna gelmez. Soru sorma yetkisini kullanrken, mdafiin soru ynelttii kiiye kar olan insani ve hukuki ykmllklerinin bilincinde olarak hareket etmesi gerekir.
rnek karma ve Onaylama Yetkisi

Avukatlk Kanununun 56. maddesi gereince avukat, vekil edenin kendisine verdii vekletnamenin rneini kararak aslna uygunluunu imzasyla onaylamak suretiyle kullanmak yetkisine sahiptir. Avukat bu ekilde onaylad vekletname rneini mahkemeye verebilecek, noterliklerde vekleten ilem yapabilecektir.
35
Ayrca asllarnn verilmesi kanunda aka belirtilmeyen hallerde avukatlar, takip ettikleri ilerde, asl kendilerinde bulunan her trl kt ve belgelerin rneklerini onaylayarak, yarg mercileri ile dier adalet dairelerine verebilirler. (Av.K. m. 56/II, Av.K. Yn. m. 39)
Tebligat Yapma Yetkisi

Avukatlar, veklet aldklar ilerde, ilgili yarg mercii aracl ile ve bu yarg merciinin tebligat konusunda bir karar olmakszn, dier tarafa adli kt ve belge tebli edebilirler. Bu ekilde tebli edilen kt ve belgelerin birer nshas, gerekli har, vergi ve resimlerin denmesi artyla, ilgili yarg merciinin dosyasna konur.
Durumay Terk Etme Yetkisi

Kural olarak avukatn durumay terk yetkisi yoktur. Ancak meslek onurunun korunmas ve kiisel sebepler zorunlu klmsa, akabinde hemen barosuna bilgi vermek kaydyla avukat durumay terk edebilir. Byle bir durumda durumay terke sevk eden saldrlarn belli kiileri deil, meslein tamamn hedeflemesi gerekir. Saldrlar kiisel sebepli ise, avukatn haksz biimde urad saldrlardr. Mvekkilin rencide edici szleri ve hareketleri karsnda da avukat durumay terk edebilir.
Mvekkilin rencide edici szleri ve hareketleri karsnda avukat durumay terk edebilir.
Kanun Yoluna Bavuru Yetkisi

Avukat zerine ald ii sonuna kadar takip eder. stlendii iin gereini yerine getirmek iin gerekli olan dilekeleri hazrlamak, durumalarda hazr bulunmak, gereken her trl adli ilem ve eylemi gerekletirmek, bu balamda gerektiinde kanun yoluna bavuru srecini iletmek avukat bakmndan hem bir yetki hem de bir grevdir.
Sr Saklama Yetkisi
Avukatlk Kanununun 36. maddesinde yer verilen ifadeden anlalaca zere, avukatlarn gerek kendilerine tevdi edilen avukatlk grevi, gerekse Trkiye Barolar Birlii ve barolarn organlarndaki dier grevleri dolaysyla rendikleri hususlar aa vurmalar yasaktr. Avukatlarn birinci fkrada yazl hususlar hakknda tanklk edebilmeleri, i sahibinin muvafakatini alm olmalarna baldr. Ancak, bu halde dahi avukat tanklk etmekten ekinebilir. ekinme hakknn kullanlmas bu hakk kullanan avukatn hukuki ve cezai sorumluluunu gerektirmez.
ekinme yetkisini kullanan avukata hukuki ve cezai yaptrm uygulanamaz.
ddia ve Savunma Dokunulmazl

Yarg mercileri veya idari makamlar nezdinde yaplan yazl veya szl bavuru, iddia ve savunmalar kapsamnda, avukatn kiilerle ilgili olarak somut isnatlarda ya da olumsuz deerlendirmelerde bulunmas halinde, avukata ceza verilmez. Ancak bunun iin avukatn sz konusu isnat ve deerlendirmelerinin gerek ve somut vakalara dayanmas ve uyumazlkla balantl olmas gerekir.
Uzlatrma Yetkisi
Avukatlar kendilerine intikal eden dava ve ilerde, mvekkilleriyle kar taraf uzlamaya davet edebilir. Bu dzenleme ile sz konusu olan uzlamann taraflar ve avukatlarnca birlikte yaplmas gereklilii getirilmitir. Uzlama salanmas ve tutanan dzenlenmesi halinde her iki tarafn da avukatla temsil edilmesi zorunludur.
36
Kar tarafn uzlama iin yaplan davete icabet etmesi ve uzlamann salanmas halinde, uzlama konusunun, yerinin ve tarihinin, taraflarn yerine getirmeleri gereken hususlarn yer ald tutanak, avukatlarla mvekkilleri tarafndan birlikte imzalanr ve bu tutanak K m. 38 anlamnda bir ilam nitelii tar.
37
zet
A M A
Avukat ile mvekkil arasndaki hukuki ilikinin niteliini aklamak. Avukat ile mvekkil arasndaki ilikide, veklet vereni kendi ihtiyalar dorultusunda nitelii belirlenen avukatlk hizmetinin avukat tarafndan yerine getirilmesini isteme avukat da kendisine verilen veklet kapsamnda mvekkiline ynelik mesleki faaliyette bulunmak karlnda kararlatrlm veklet cretinin denmesini isteme hakkna sahiptir. Bu nedenle bu iliki taraflarn karlkl edim ykmllklerinin bu ereve iinde belirlendii ivazl bir szleme ilikisidir. Avukat mvekkilden bamszdr. Ancak avukatn bamszl, vekil edenin, avukatn faaliyetlerini hakl talepleriyle ynlendirebilecei gereiyle snrldr. Avukatn veklet ilikisinden kaynaklanan haklarnn neler olduunu aklamak. Avukatn veklet ilikisinden kaynaklanan haklarnn banda cret hakk gelir. Avukat mvekkil lehinde bulunduu mesleki faaliyet iin mutlaka bir cret alr. Avukatn grmeyi stlendii i karlnda alaca cretin avukatlk szlemesinde gsterilmesi gerekir. Yargtay eitli kararlarnda taraflar arasnda yaplan cret szlemesinin geerliliinin yapld tarihte yrrlkte olan Avukatlk Kanunu hkmlerine gre belirlenmesi gerektiini belirtmitir. Avukatn cret alacana ilikin hapis ve rhan hakk bulunur. Ayrca avukat sulh, azil ve istifa hallerinde de avukatlk creti hakkna sahiptir. Davadan feragat ve davay kabul hallerinde yarglama gideri niteliindeki avukatlk creti de avukata denir. Ayrca avukatn adli yardma ilikin hkmler ile Ceza Muhakemeleri Kanunu erevesinde grevlendirilmesi halinde de cret hakk bulunur. Avukatn vekalet ilikisinden kaynaklanan bir baka hakk avans ve masraf talep hakkdr. Avukatn vekalet ilikisinden kaynaklanan bir dier hakk ise veklet grevini yerine getirme dolaysyla uram olduu zarar ve ziyann giderilmesini talep hakkdr.
A M A
Avukatn statsnden kaynaklanan yetkilerinin neler olduunu anlatmak. Avukatn statsnden kaynaklanan yetkileri arasnda; Dosya Evrakn Tetkik, Hazr Bulunma, Grme, Yazma, Soru Sorma, rnek karma ve Onaylama, Tebligat Yapma, Durumay Terk Etme, Kanun Yoluna Bavuru, Sr Saklama ve Uzlatrma yetkisi bulunur.
A M A
38
Kendimizi Snayalm
1. Avukatn, mvekkili tarafndan kendisine verilen veya mvekkili namna ald mallar, para ve dier her trl kymetleri, avukatlk creti ve yapt giderler deninceye kadar, kendi alaca nispetinde elinde tutabilmesine ne ad verilir? a. Veklet szlemesi b. Avukatlk szlemesi c. cret hakk d. Mahsup e. Hapis hakk 2. stlendii ii hakl bir sebep olmakszn takipten vazgeen avukat pein ald creti ne yapmak zorundadr? a. Yapt i kadar veklet cretinden mahsup edip artan mvekkile iade etmelidir b. Veklet cretinin tamam avukatn olmaldr. c. Avukat veklet cretinin tamamn mvekkile iade etmelidir. d. Avukat paray bir hayr kurumuna balamaldr. e. Veklet creti avukatn bal bulunduu baroya depo edilmelidir. 3. Avukatn azli halinde, mvekkilin demesi gereken cret nedir? a. Avukatn yapt i orannda veklet creti denmelidir. b. Avukatlk cretinin %50si denmelidir. c. Hi avukatlk creti denmemelidir. d. Avukatlk cretinin tamamn demelidir e. Mvekkili rzasna kalm bir durumdur. 4. Henz gereklememi veya henz vadesi gelmemi mstakbel giderlere ilikin olarak avukata yaplan pein demelere ne ad verilir? a. Har b. Harcrah c. Yarglama gideri d. Veklet creti e. Avans 5. Aadakilerden hangisi avukatn statsnden kaynaklanan yetkilerinden deildir? a. Vekalet creti talep yetkisi b. Hazr bulunma yetkisi c. Grme yetkisi d. Yazma yetkisi e. Dosya evrakn tetkik yetkisi 6. Aadakilerden hangisi avukatn statsnden kaynaklanan yetkilerinden deildir? a. Soru sorma yetkisi b. Dileke sunma yetkisi c. rnek karma ve onaylama yetkisi d. Tebligat yapma yetkisi e. Durumay terk etme yetkisi 7. Aadakilerden hangisi avukatn statsnden kaynaklanan yetkilerinden deildir? a. Kanun yoluna bavuru yetkisi b. Sr saklama yetkisi c. Makale yazma yetkisi d. Durumay terk etme yetkisi e. Uzlatrma yetkisi 8. Yarg mercileri veya idari makamlar nezdinde yaplan yazl veya szl bavuru, iddia ve savunmalar kapsamnda, avukatn kiilerle ilgili olarak somut isnatlarda ya da olumsuz deerlendirmelerde bulunmas halinde, avukata ceza verilmemesi, Avukatn statsnden kaynaklanan hangi yetkisine girer? a. Dosya evrakn tetkik yetkisi b. Sr saklama yetkisi c. Hazr bulunma yetkisi d. ddia ve savunma dokunulmazl e. Tebligat yapma yetkisi 9. Avukatlarn gerek kendilerine tevdi edilen avukatlk grevi, gerekse Trkiye Barolar Birlii ve Baro organlarndaki dier grevleri dolaysyla rendikleri hususlar aa vurmalarnn yasak olmas Avukatn statsnden kaynaklanan hangi yetkisine girer? a. Tebligat yapma yetkisi b. Harcrah yetkisine c. Hazr bulunma yetkisi d. ddia ve savunma dokunulmazl e. Sr saklama yetkisi 10. fadesi alnrken phelinin ya da sann avukatnn yannda bulunmas ve avukatndan hukuki yardm almas engellenemez eklindeki dzenleme avukatn hangi yetkisi ile ilgilidir? a. Hazr bulunma yetkisi b. Savunma yetkisi c. Ceza yetkisi d. Savunma hakk e. rnek alma yetkisi
39
Okuma Paras
AVUKAT MVEKKL KOMK DYALOGLAR (Av. Durdu GNE) - Bu dava niin uzuyor? - Bilmem, sen daha kestirme bir yol biliyorsan onu deneyelim - Bu dava niin uzuyor? - Bover uzayan dava bizden olsun. - Bu dava niin uzuyor? - Daha iyi ya zaman kazanyoruz. - Bu dava niin uzuyor? - Adalet koar adm gitmez. Yava ve emin adm en iyisi. - Bu dava niin uzuyor? - Adaletin terazisiyle acele tart yaplmaz. O ancak pazar terazilerinde olur. - Bu dava niin uzuyor? - Valla fkralara baklrsa avukatlarn ekmek yemesi iin, ama bu ok komik deil mi? - Bu dava niin uzuyor? - Bilmem. Hkim olsaydm cevaplamas iin hemen bilirkiiye bavururdum. Kaynak: http://www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=23569 (15.05.2011)

1. e Yantnz yanl ise Avukatn cret Alacana likin Hapis ve Rhan Hakk bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Sulh, Azil ve stifa Hallerinde Avukatlk creti bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Sulh, Azil ve stifa Hallerinde Avukatlk creti bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avans ve Masraf Talep Hakk bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatn Statsnden Kaynaklanan Yetkileri bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatn Statsnden Kaynaklanan Yetkileri bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatn Statsnden Kaynaklanan Yetkileri bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise ddia ve Savunma Dokunulmazl bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Sr Saklama Yetkisi bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Hazr Bulunma Yetkisi bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
2. c
3. d
4. e
5. a
6. b
7. c
8. d
9. e 10. a
40

Sra Sizde 1 Taraflarca szlemede bir belirleme yaplmad takdirde avukatlk creti; deeri para ile llmeyen i ve davalarda, Avukatlk Asgari cret Tarifesine gre (Av.K. m.164/IV), deeri para ile llebilen i ve davalarda ise, asgari cret tarifelerindeki miktarn altnda kalmamak kaydyla davann kazanlan blm iin avukatn emeine gre ilamn kesinletii tarihteki mddeabihin deerinin yzde onu ile yzde yirmisi arasndaki bir miktar olarak (Av.K. m.164/IV) belirlenir. Sra Sizde 2 Azlin avukatn kusur veya ihmalinden tr gereklemesi halinde, avukata cret denmesi kural olarak gerekmez (Av.K. m.174/2); ancak avukat azle sebep olan davrannda kt niyetli olmad ve bu davran ile mvekkile zarar vermedii takdirde, azli anna kadar harcad emein karl avukata denmelidir. Sra Sizde 3 Adli yardm isteminin kabul halinde, durum bir tutanakla tespit edilir. stem sahibinden, iin sonunda maddi bir yarar elde etmesi halinde, avukata denen para ile elde edilecek maddi yararn %5ini baroya deyeceine; adli yardm isteminin haksz olduunun sonradan anlalmas halinde, grevlendirilen avukata denen cretin iki kat ve yaplm masraflar yasal faizleri ile geri vereceine ilikin bir taahhtname alnr. Vekletname masraf adli yardm faslndan denebilir. Sra Sizde 4 Yarglama gideri niteliindeki veklet cretinin hesaplanmasnda kural olarak avukat ile mvekkili arasnda yaplan cret szlemesi ile kararlatrlm olan cret dikkate alnmaz. Bu cret, cret tarifeleri dikkate alnarak tayin ve takdir edilir. Ancak mahkemenin kt niyet sahibi olan taraf, kar tarafn vekili ile kararlatrd veklet cretinin bir ksmn veya tamamn demeye mahkm etmesi de mmkndr (HUMK m. 421). Veklet cretinin miktar hakknda uyumazlk ktnda bu husus mahkeme tarafndan resen zmlenir. Sra Sizde 5 Avukatlk Kanununda avukatlarn ve stajyerlerin gerek dava dosyalarn gerekse takip dosyalarn, vekletname ibraz gerekmeden inceleyebilecekleri hkme balanmtr. Ancak dosyadaki kt ve belgelerin fotokopisinin alnabilmesi bakmndan vekletname ibraz gerekir. HUMK m. 157ye gre de, iki taraf veya vekilleri dava dosyasn tetkik ve mtalaa edebilirler. Dosya ancak mahkemenin bulunduu yerde incelenebilir. Dosyann baka bir mahkemeye gnderilmesi gereken hallerde evrak ibraz edenler, asllar yerine tasdikli suretlerinin gnderilmesini isteyebilirler (HUMK m. 156). Sululuk ya da susuzluu kantlamada nemli saylabilecek bilgiler ieren belgelerin avukat tarafndan incelenmesinin engellenmesi, ceza yargsndaki savunma temel hakknn (Anayasa m. 36) ihlali anlamna gelir. Savunma makamnn, mahkemenin yaralanabilecei, deerlendirebilecei her belgeyi inceleme yetkisi vardr. Sra Sizde 6 Avukatlarn zgrlklerinden yoksun kiilerle ilgili avukatlk grevlerinin gereklerini gereince yerine getirebilmeleri onlarn grme yetkilerinin bulunmasn ve bu yetkinin gereksiz snrlandrmalardan arndrlm olmasn gerektirir. CMK m. 154 gereince mdafi vekletname aranmakszn pheli ve sankla konuulanlar bakalarnn duymayaca bir ortamda her zaman iin grmek yetkisine sahiptir. Savunmaya ilikin olduklar ceza infaz kurumlarna giren avukatlarca yazl olarak bildirilmi olan belge ve dosyalar ceza infaz kurumlar yetkilileri tarafndan incelemeye tabi tutulmayacaktr. Avrupa nsan Haklar Mahkemesine gre, tutuklu sann avukatyla grmesinin engellenmesi, adil yarglanma hakknn yan sra mahkemeye gidebilme hakknn da ihlalini oluturur.
41
AYDIN Murat (2006). Avukatlk creti, Sekin Yaynevi. ERALP zgr (2009). Avukatlk Mevzuat, Ankara Barosu Yaynlar. EREM Faruk (2007). Avukatlk Meslek Kurallar (erh), Ankara Barosu Yaynlar, 4. Bask. GREN mer (2010). Karlatrmal Avukatlk Noterlik Hukuku. Adalet Yaynevi. GNER Semih (2002). Avukatlk Mevzuat, Ankara Barosu Yaynlar. ZKAN Meral Sungurtekin (2006). Avukatlk Hukuku, Bar Yaynlar - Faklteler Kitabevi.
nternet Kaynaklar
4
Amalarmz indekiler
Bu niteyi tamamladktan sonra; Avukatn mvekkiliyle ve mahkemeyle olan ilikisinden kaynaklanan ykmllklerini aklayabilecek, Avukatn yarglama mercileri ve resmi makamlarla ilikilerinde uymas gereken ykmllklerini aklayabilecek, Avukatn, avukatlk statsnden kaynaklanan ykmllklerini anlatabileceksiniz.
Anahtar Kavramlar
Aydnlatma ykmll Dosya tutma Sadakat ykmll Hesap verme Veklet grevi Sr saklama
Avukatn Ykmllkleri
AVUKAT-MVEKKL LKSNDEN KAYNAKLANAN YKMLLKLER AVUKAT-MAHKEME LKSNDEN KAYNAKLANAN YKMLLKLER AVUKATIN YARGILAMA MERCLER VE RESM MAKAMLARLA LKLERNDEN KAYNAKLANAN YKMLLKLER AVUKATLIK STATSNDEN KAYNAKLANAN YKMLLKLER
Avukatn Ykmllkleri
AVUKAT-MVEKKL LKSNDEN KAYNAKLANAN YKMLLKLER Aydnlatma Ykmll
Avukatn aydnlatma ykmlnn kapsam, somut olayn zellikleri ve artlar erevesinde belirlenir. Avukatn aydnlatma ykmll, mvekkilinin konuya ilikin gerekli bilgiye sahip klnmasna yneliktir. Avukatn bu ykmllnn kapsam, mvekkilin kltr dzeyine, hukuki bilgisizliine gre belirlenmelidir. Ancak meseleyi meslee yabanc bir tarzda kolluk kuvveti gibi aratrmak avukatn grevi deildir. Avukatn stlendii veklet grevi aydnlatma ykmllnn yerine getirilmesini zorunlu klar. Ancak bu ykmlln yerine getirilmesinin vekil eden sebebi ile gletii veya olanakszlat durumlarda avukat bu ykmll yerine getirmeye zorlanamaz. Avukat ile vekil eden arasnda gven temeline dayal bir hukuki iliki mevcut olmas gerektiinden, vekil edenin kendisine verdii bilgilerin doru olmadn avukatn var sayabilmesi mmkn deildir. Ancak zorlayc sebepler ve hakl gerekeye dayal bir phenin varl halinde, avukatn ayrca bu hususa aklk getirme ve ister hukuki, ister ekonomik nitelikte olsun, vekil edenin verecei yanl bilgilerin yarataca sonulara aka dikkat ekme zorunluluu vardr.
Avukatn aydnlatma ykmll, vekil edeninin konuya ilikin gerekli bilgiye sahip klnmasna yneliktir.
Sadakat Ykmll
Aslnda sadakat ykmll, avukatn vekil edenine kar olan dier mesleki ykmllklerinin de temelini oluturur. Sadakat ykmllnn temelinde avukat ile vekil eden arasndaki zel nitelikte gven ilikisi yer alr. Avukat gerek vekil edenini temsil ederken gerekse de ona hukuki danmanlk yaparken doru, emin, amaca en uygun ve kapsaml ekilde onu bilgilendirmek ve temsil etmek durumundadr. Bu grevleri yaparken avukatn bamsz olmas ve kiisel menfaatleri dikkate almamas gerekir. Sadakat ykmll, gerek veklet grevinin yerine getirilmesi srasnda, gerekse de veklet grevi bittikten sonra devam eder. Bu ykmllk kapsamnda avukat kendisine duyulan gvene uygun biimde vekil edenin menfaatlerini korumal ve kendi menfaatini vekil edeninkine tabi klmaldr.
44
Sadakat ykmllnn alt gerekleri aadaki gibidir: Uygunsuz ilerin reddi zorunluluu, atan menfaatleri temsil etmekten kanma ykmll, Taraf deitirmekten kanma ykmll (taraf deitirme yasa).
SIRA SZDE
Sadakat ykmllnn alt gerekleri nelerdir? SIRA SZDE

D N E L M veklet grevini zenle yerine getirme ykmll, AvukatAvukatn stlendii lk Kanununun 34. maddesinde dzenlenmitir. Avukatlk kamu gvenliine mazhar hizmetlerden S O R U biri olarak yksek zen ykmlln gerektirir. Avukatlk gsterilmesi gereken zenin objektif nitelikte olmas gereken bir meslektir. Avukatn zen ykmllnn gereklerini yerine getirmemesi, hukuki yaptDKKAT rmlarn (maddi-manevi tazminat) yan sra, disiplin yaptrmlarna maruz kalmasna da sebep olabilir. zen ykmllnn avukat tarafndan gerei gibi yerine SIRA SZDE getirilmemesi durumunda menfaatlerinin boa kmasndan doan vekil eden zararnn avukat tarafndan tazmini gerekir. Avukatn zen ykmllnn gereini yerine getirmedii hususunda ispat yk vekil edene der. Yine avukat zen AMALARIMIZ ykmllnn gereklerini yerine getirmediinde Avukatlk Kanununun 34. maddesine aykrlk sz konusu olur ve byle bir durumda zerine den edim ykmlln zenle ifa etmeyen avukata disiplin cezas verilmesi gerekir.
DNELM S O R U
Avukatn zen ykmllnn D K K A T gereklerini yerine getirmemesi, hukuki yaptrmlarn yan sra, disiplin yaptrmlarna da SIRA SZDE sebep olabilir.
Edimini zenle fa Ykmll
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
Edimini ahsen Yerine Getirme Ykmll

TELEVZYON
NTERNET
Avukat, kural olarak stlendii ii bizzat yapmakla ykmldr. Verilen vekletTELEVZYON namede avukat bakasn tevkile yetkili klnm ise, yazl szlemede aksine hkm bulunmadka, veklet verilen avukat bu ii baka bir avukat ile birlikte veya baka bir avukata vererek takip ettirebilir. Avukatn stlendii bir ii tevkil yetkisi dhilinde bir meslektana devretmesi NT ERNET halinde, tevkil olunan avukat, ii ahsen yerine getirmekle ykml olan tevkil eden avukatn yerine kaim yani alt vekil olur. Tevkil edilen avukat, tevkil eden avukat birlikte stlendii veklet grevinin gereini yerine getirmek borcu altndadr. Tevkil eden avukatn yerine geen, alt vekil konumunda bulunan tevkil edilen avukat, bamsz olarak hareket eder. Dier bir deyile veklet iini yrtrken tevkil eden avukattan emir ve talimat almaz. Tevkil eden avukat, tevkil ettii meslektann kusurlaryla meydana getirdii zarardan tevkil edilen avukat ile birlikte mteselsilsen sorumlu olur. Buna karlk, avukatn hizmet szlemesiyle altrd hukukulara, ahsen ifas nemli olan baz ileri brakmas halinde bile, bu kimseler hukuken alt vekil deil; fakat yardmc kii konumunda bulunduklarndan, bu kiilerin vekil edene verdii zararlardan dolay avukatn sorumluluu, Borlar Kanununun 100. maddesi uyarnca olur.
SIRA SZDE
Avukatn edimini ahsen yerine getirme ykmllnn kapsamna neler girer? SIRA SZDE
DNELM S O R U
Vekletten Uygun Olmayan Zamanda ekilmekten D NELM Kanma Ykmll

Avukat kural olarak stlendii ii sonuna kadar takip etmek ve vekil edenine bilgi vermek zorundadr. Ancak avukat-vekil eden ilikisi, zel nitelikte bir gvene S O R U dayandndan, gvenin sarslmas durumunda gerek avukat bakmndan herhangi bir sebep gstermeden vekletten ekilmek, gerekse de vekil eden bakmndan DKKAT yine sebep gstermeden avukat azletmek haklar mevcut bulunmaktadr.
SIRA SZDE
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
4. nite - Avukatn Ykmllkleri
45
Avukat kural olarak stlendii ii sonuna kadar takip etmek ve vekil edenine bilgi vermek zorundadr.
Avukatn vekletten ekilmesi, vekil edenin menfaatlerini bizzat korumasna veya bir bakasn vekil tayin etmesine olanak tanyacak bir zamanda olmaldr. Belli bir ii takipten veya savunmadan kendi istei ile ekilen avukatn bu ie ait veklet grevi, durumun vekil edenine tebliinden itibaren on be (15) gn sreyle devam eder. Avukatn grlmekte olan bir davada vekletten ekilmesi halinde, bu duruma ilikin olarak ilgili mahkemeyi de bilgilendirmesi gerekir. Mahkemeye vekilin istifasnn ulamas ile birlikte vekilin veklet grevi son bulur. Artk mahkeme, o vekile kar veya o vekille birlikte hibir usul ilemi yapamaz.
Vekil Edenin Talepleri Dairesinde Veklet Grevini Yrtme Ykmll

Avukatn yrtt faaliyette baar ve masraf rizikosunu sonuta vekil eden tamaktadr. Bu yzden, avukat, grevini vekil edenin hakl talepleri dairesinde yrtr.
Vekil Eden Menfaatlerini Koruma ve Savunmada En Gvenilir Usuln zlenmesi Ykmll

Avukatlk faaliyeti srdrlrken, vekil edenin hakkna ulamas iin birok hukuki yolun varlyla karlalmas ok sk rastlanlan bir durumdur. Byle bir durumda avukat vekil edenin menfaatini koruma ve savunmada en gvenilir olan yolu izlemelidir.
Vekil Edenine Yol Gsterme ve Tavsiyede Bulunma Ykmll

Avukat, hukuki uyumazln zmnde ilk olarak olayn hukuki niteliini tespit eder ve yapaca hukuki yardmn tr ve yntemini belirler. Avukatn mesleki faaliyetleri ncelikle vekil edeni aydnlatma ykmllnn yerine getirilmesiyle balar. Bunun ardndan ise avukatn vekil edenine yol gsterme ve tavsiyede bulunma ykmll gelir. Bu ykmlln drt alt gerei vardr: Dava Rizikosuna Dikkat ekme Ykmll, Masraf Rizikosuna Dikkat ekme Ykmll, Avukatn Yargsal Nitelikte Olmayan Faaliyetine likin stiare Ykmll, Sulh Olunmas Srasnda Avukata Den Dikkat ekme Ykmll. Avukatn vekil edenine yol gsterme ve tavsiyede bulunma ykmllnn alt gerekleri SIRA SZDE nelerdir?
DNELM stlendii Her in Dosya Tutma Ykmll
SIRA SZDE
DNELM S O R U
Avukatlk Kanununun 52. maddesine gre, avukat zerine ald her i veya yazS O R U l mtalaasna bavurulan her husus hakknda dzenli dosya tutmakla ykmldr. Dosya tutmayan avukat, bu ykmlln ihlal etmi olur. Av.K. m. 53 e gre, avukat yapt grmelerden gerekli saydklarn bir tutaDKKAT nakla tespit eder. Tutanan alt grmede bulunanlar tarafndan imzalanr.
SIRA SZDE Elinde Bulundurduu Dava Evrak ile lgili Ykmllkleri
DKKAT
SIRA SZDE
Avukatlk Kanununun 39. maddesine gre avukat, avukatlk creti ve yapm olduu giderler kendisine denmedike, elinde bulunan evrak geri vermekle yAMALARIMIZ kml deildir. Bu hkmden aksi ile kant yoluyla yntemi vastasyla karlacak
K T A P
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
46
Avukat, avukatlk creti ve yapm olduu giderler kendisine denmedike, elinde bulunan evrak geri vermekle ykml deildir.
sonu, creti ve yapm olduu giderler vekil edence dendiinde avukatn elinde bulundurduu evrak vekil edene iade etmekle ykml olduudur. Avukatn, cret ve masraf alaca deninceye kadar elde bulundurduu evrak iadeden kanma konusundaki hakknn, hakkn ktye kullanlmas yasa erevesinde, ktye kullanlmamas gerekir.
Evrak Saklama Ykmll

Av.K. m. 39 gereince avukat, kendisine tevdi olunan evrak, vekletin sona ermesinden itibaren yl sre ile saklamakla ykmldr. Saklama ykmll, iade ykmllnn gvence altna alnmas amacndan kaynaklanr. Ayn maddenin I. fkrasnn 2. cmlesi gereince evrakn geri alnmasnn vekil edene yaz ile bildirilmesi suretiyle, yllk srenin aya indirilmesi de mmkndr.
Evrakn Vekil Edence ncelenmesine Katlanma Ykmll

Her somut olayda olayn zelliklerine gre yorumlanmak ve hakkn ktye kullanlmas yasa ihlal edilmemek kaydyla, avukat vekil edenin gerekli evraklar inceleme yetkisine katlanmak zorundadr.
Hesap Verme Ykmll

Avukatn hesap verme ykmll Avukatlk Meslek Kurallarnn 43. maddesinde, Vekil eden adna alnan paralar ve bakaca deerler geciktirilmeksizin vekil edene duyurulur ve verilir. Vekil eden ile ilgili bir hesap varsa, uygun srelerde durum yazyla bildirilir hkm ile dzenlenmitir. Geni anlamda hesap verme ykmll, avukatn sadakat ve zen ykmllklerinin bir alt gereidir. Hesap verme ykmll, veklet konusu iin grlmesini tamamlayc ve elde olan veya kalan eylerin vekil edene iadesini salamak suretiyle de veklet ilikisinin tasfiyesini de hazrlayc bir husustur.
Sr Saklama Ykmll
Sr saklama ykmll, Avukatlk Kanununun 36. maddesinde ve Meslek Kurallarnn 37. maddesinde dzenlenmitir. Bu ykmllk, avukatn vekil edeniyle arasnda kurulmu bulunan ve karlkl sadakat gerektiren zel nitelikteki gven ilikisine dayanr. Bu ykmllk sayesinde, vekil eden kendisini temsil eden avukatna haklarn korumas konusunda tam bir gven duyar. Mahkemeye intikal eden her olayda taraflarn tamam, sisteme ve sistemin unsurlarna gvenmelidir. Avukatlk Kanununa gre, avukatn meslek srr gerei tanklktan ekinmesinin sz konusu olduu hallerde vekil edenin onay vermesi avukat bu konuda balamaz, avukat vekil edenin bu konudaki rzasna ramen tanklk etmeyebilir. Avukatn sr saklama ykmll, veklet grevi son bulduktan sonra da devam eder. Avukatn mesleini icra ederken edindii ve vekil eden asndan gizli kalmas gereken, bir baka deyile herkese bilinmeyen vekil edenin zel yaam alann ilgilendiren hususlar avukat asndan meslek srr tekil eder. Meslek srrndan sz edebilmek iin, srrn renilmesi ile mesleki faaliyet arasnda bir nedensellik ba bulunmas gerekir. Avukatn sr saklama ykmlln gerei gibi yerine getirmemesi, vekil edenin maddi ve/veya manevi zarara uramasna sebep olursa bu durum avukatn hukuki sorumluluunu gerektirir. Bazen bir iletmeye zg ticari bir husus veya vergiyle ilgili bir bilgi veya siyasi nitelikteki bir husus da avukat tarafndan gizli tutulmaldr. Ancak, avukatn meslek srr ile ballktan kurtulabilmesini salayan baz haller bulunmaktadr. Bunlar;
Avukatn sr saklama ykmll, veklet grevi son bulduktan sonra da devam eder.
47
Vekil edenin Rzas: Avukatlk Kanununun 36.maddesinde de belirtildii zere, srrn aklanmas konusunda vekil edeninin bir rzas varsa avukat sr saklama ykmllnden kurtulmaktadr. Iztrar Hali: Avukatn taammden ilenen ar sular konusunda bilgi sahibi olmas halinde bunu aklamas gerektii savunulur. Ancak doktrinde bu gre kart grler de vardr. Avukatn zel Hukuka Dayanan Tazminat stemi, Ceza Hukukuna Dayanan Yaptrm veya Meslek Hukukuna zg Disiplin Cezas Tehdidi Altnda Bulunmas Hali: Avukatn, zel hukuka ilikin bir tazminat istemi, meslek hukukuna zg bir disiplin cezas veya ceza hukukuna dair bir ceza tehdidi altnda bulunduu haller ile cret konusundaki ihtilaflarda, mevcut maddi ve hukuki durum erevesinde kendi kiisel menfaatlerini koruma yetkisine sahip olduu kabul edilmelidir. Bu gibi hallerde, vekil edenin avukatn sr saklamakla ykml olduunda srar etmesi, hileli hareket saylmal ve avukat bu erevede sr saklama ykmllnden kurtulmu kabul edilebilmelidir. Avukatn meslek srr ile ballktan kurtulabilmesini salayan haller nelerdir? SIRA SZDE
SIRA SZDE
AVUKAT-MAHKEME LKSNDEN KAYNAKLANAN DNELM YKMLLKLER

Avukatn aslnda iki ynl ilevi vardr. Avukat, bir taraftan hukukun uygulanmaO R U ise avukat s ve adaletin gerekletirilmesi yararna faaliyet gsterir; dier Staraftan vekil edenin kiisel menfaatlerini korur. Ancak avukatn vekil edenin kiisel menfaatlerini koruma ilevi hukuk ve yasalarla snrldr. Avukat, vekil edeninin menDKKAT faatlerini, mevcut hukuk dzenini ihlal ederek veya dolanarak koruyamaz. Avukat buna izinli olmad gibi, hukuki istemlerin yrrle konulmasnda hukuken kaSIRA SZDE bul grmeyen yollardan da faydalanamaz. Hukuka ve hakkaniyete uygun olmayan ve hukuk dzenine ters den bir ama gden menfaatlerin himayesi kabul gremez. Avukatn yrrlkteki hukuAMALARIMIZ kun uygulanmasn engellemesine izin verilemez.
DNELM
Avukatn vekil edenin kiisel menfaatlerini koruma S O Rilevi U hukuk ve yasalarla snrldr.
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
Hukuk yarglamasnda kural olarak, yarg kendisine taraflarca sunulan olaya ilikin verileri kararna esas almak zorunda olduu iin, avukat hukuken nemli olan tm bilgi ve belgeleri ileri srmeli, bu hususlar ortaya koymal ve bu konuda TELEVZYON zenli almal, dava malzemelerini ayklamal, yarglama ile ilikili olmayanlar yarglamadan uzak tutmaldr. Uyumazla uygulanacak mevzuat tespit yargcn grevi olmasna ramen, avukatn bu konudaki mdahale ve katklar da zm asndan son N Tderece E R N E T nemlidir.
Gerein Bulunmasna Katk Salama Ykmll K T A P
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Teklif Olunan Bir i Haksz veya Yolsuz Bulduunda Red Ykmll

Vekil edenin, avukata veklet vermesine sebep olan konuda bir dava amann sonu vermeyecei belli olmasna ramen, avukat tarafndan dava alacak olursa, Av.K. m. 38/a hkm ihlal edilmi olur. Zira burada sadece kar tarafa glk karmak, onu zahmete sokmak iin dava hakk kullanlm olacaktr. Hukuken himayeye deer herhangi bir menfaat bulunmamasna ramen dava almas ise doruluk ve gven kuralna uygun davranma konusundaki ykmlln ihlali anlamna gelir.
Uyumazla uygulanacak mevzuat tespit yargcn grevidir ama avukatn bu konudaki katklar da zme yardmc olur.
48
Davay Srncemede Brakmaktan Kanma Ykmll

Usul hukuku, hukuksal bar ve kesinliin salanmas ve korunmas yoluyla sadece taraflara deil kamusal menfaatlere de hizmet eder. Usul hukukunda ama hukuki ihtilafn tasfiyesinin srncemeye uratlmakszn olabildiince abuk biimde sonulanmasdr. Bu balamda avukat da davann olabildiince abuk sonulandrlmas iin gerekeni yapmakla ykmldr. Avukat bu ykmll ihlal ederek davann balangcnda veya davann yrtlmesi srasnda yaplan usul ilemler ile ilgili davay yavalatamaz.
Tanklarla Temasa Gemek ve Onlar Etkilemekten Kanma Ykmll

Avukat, esasen tank olarak dinlenebileceklerle iliki kurmamaldr. Avukatlk Meslek Kurallarnn 24. maddesine gre, avukat ileride tank olarak dinlenecek kimselerden istisnai hallerde baz hususlar renmek mecburiyetinde kalsa bile, bu kiileri etkilemi olma phesi altnda kalmaktan kendisini korumaldr. Bu balamda avukat tanklara tavsiyede bulunamaz, ne ekilde tanklk edecekleri veya yarg nnde nasl hareket edecekleri hakknda onlara talimat veremez.
SIRA SZDE
Avukatn tanklarla ilikilerine ilikin kurallar nelerdir? SIRA SZDE

DNELM Avukatn tanklarla olan ilikilerde dikkat etmek zorunda olduu hususlar, avukatn bilirkiilerle olan ilikisi asndan da geerlidir. Avukat bilirkiiler ile olan ilikilerS O R U dikkat etmelidir. Bu balamda avukatn, bir bilirkiiyle hazrlade de, bu hususlara nan bir bilirkii raporunun deitirilmesini salayacak ekilde bir iliki kurmas meslek kurallarna aykr olur. Bu durum ceza hukuku anlamnda da su tekil eder. DKKAT
DNELM S O R U
Bilirkiilerle likisi Bakmndan Tabi Olduu Ykmllk
DKKAT
SIRA SZDE
Avukat, yarglar ve dier olanlar, adli olmayan yollardan etkilememelidir.
AVUKATIN YARGILAMA MERCLER VE RESM SIRA SZDE MAKAMLARLA LKLERNDEN KAYNAKLANAN YKMLLKLER
Avukatlk Meslek Kurallarnn 17. maddesinde, avukatn yarg ve savclarla ilikiAMALARIMIZ sinde, avukatlk hizmetinin zelliklerinden kaynaklanan llere uygun davranmak zorunda olduu, bu ilikilerde karlkl saygnn esas olduu belirtilmitir. Avukat, Kyarglar T A P ve dier resmi mercilerde grevli olanlar, adli olmayan yollardan etkilememelidir. Avukatn zerinde alt dava ile ilgili yarglama ve verilen karar hakknda, davann bitiminden sonra, objektif ve uygun bir lisanla olmak kaydyla kamuoyunda T E L E V Z Y O N eletirilerde bulunmas engellenemez.
AMALARIMIZ resmi mercilerde grevli
K T A P
TELEVZYON
AVUKATLIK STATSNDEN KAYNAKLANAN YKMLLKLER

NTERNET N T E R Ngirii ET Avukat, meslee ve avukat statsn kazanmas ile birlikte pek ok ykmllk altna girer. Avukatn bu balamda ortaya kan ilk statsel ykmll, bir bro edinmek ve baro levhasna yazlmaktr. Ayrca avukat mesleini icra etmeye balad andan itibaren baro keseneklerini demek, baronun olaan ve olaanst genel kurul toplantlarna katlmak, baro organlarnda alm olduu grevleri yerine getirmek, CMK m. 150 gereince grevlendirildii ileri grmek, baro levhasnda yazl brosundan baka yerlerde, mahkeme salonlarnda veya adliye binas iinde baka bir yerde i sahipleri ile hukuki danma ve i kabul amac ile
49
Avukatn statsel ykmllklerinin banda bir bro edinmek ve baro levhasna yazlmak gelir.
bir araya gelmekten kanmak, hkim veya Cumhuriyet Savcsnn ei, sebep veya nesep itibaryla usul ve fruundan veya 2. dereceye kadar hsmlarndan ise, davada avukatlk etmekten kanmak, meslekle badamayan nitelikte bir baka ii yapmaktan kanmak; TBB ve baro organlarndaki grevleri dolaysyla rendiklerini aklamaktan kanmak ile ykml olur. Yine avukatn kar karl i temin etmek, ekimeli haklar edinmek veya bunlarn edinilmesine araclk etmek, i temin etmek iin reklam saylabilecek her trl teebbs ve harekette bulunmak, zellikle tabelalarnda ve basl ktlarnda avukat unvan ve akademik unvanlar dnda bir sfat kullanmaktan kanmak biiminde ykmllkleri de vardr.
50
zet
A M A
Avukatn mvekkiliyle ve mahkemeyle olan ilikisinden kaynaklanan ykmllklerini aklamak. Avukatn mvekkili ile ilikilerinden kaynaklanan bir ok ykmll bulunmaktadr. Bunlar saymak gerekirse: Avukatn aydnlatma ykmll; sadakat ykmll; edimini zenle ifa ykmll; edimini ahsen yerine getirme ykmll; vekletten uygun olmayan zamanda ekilmekten kanma ykmll; vekil edenin talepleri dairesinde veklet grevinin yrtme ykmll; vekil eden menfaatlerini koruma ve savunmada en gvenilir usuln izlenmesi ykmll; vekil edenine yol gsterme ve tavsiyede bulunma ykmll; stlendii her i iin dosya tutma ykmll; elinde bulundurduu dava evrak ile ilgili ykmll; elinde bulundurduu evrak saklama ykmll; elinde bulundurduu evrakn vekil edence incelenmesine katlanma ykmll; hesap verme ykmll ve sr saklama ykmll olarak belirtilebilir. Avukatn mahkeme ile ilikilerinde uymak zorunda olduu bir ok ykmllk bulunmaktadr. Bunlar saymak gerekirse; Avukatn gerein bulunmasna katkda bulunma ykmll; davay srncemede brakmadan kanma ykmll; tanklarla temasa gemek ve onlar etkilemekten kanma ykmll; bilirkiilerle ilikisi bakmndan tabi olduu ykmllkler bulunmaktadr. Avukatn yarglama mercileri ve resmi makamlarla ilikilerinde uymas gereken ykmllklerini aklamak Avukatlk Meslek Kurallarnn 17. maddesinde, avukatn yarg ve savclarla ilikisinde, avukatlk hizmetinin zelliklerinden kaynaklanan llere uygun davranmak zorunda olduu, bu ilikilerde karlkl saygnn esas olduu belirtilmitir. Baka bir ifadeyle avukat, yarglar ve dier resmi mercilerde grevli olanlar, adli olmayan yollardan etkilememeli, bu ynde giriimlerde bulunmamaldr.
A M A
Avukatn, avukatlk statsnden kaynaklanan ykmllklerini anlatabilmek. Avukatn bu balamda ortaya kan ilk statsel ykmll, bir bro edinmek ve baro levhasna yazlmaktr. Ayrca avukatn mesleini icra etmeye balad andan itibaren baro keseneklerini demek, baronun olaan ve olaanst genel kurul toplantlarna katlmak, baro organlarnda alm olduu grevleri yerine getirmek, CMK m. 150 gereince grevlendirildii ileri grmek, baro levhasnda yazl brosundan baka yerlerde, mahkeme salonlarnda veya adliye binas iinde baka bir yerde i sahipleri ile hukuki danma ve i kabul amac ile bir araya gelmekten kanmak, meslekle badamayan nitelikte bir baka ii yapmaktan kanmak; TBB ve baro organlarndaki grevleri dolaysyla rendiklerini aklamaktan kanmak ykmllkleri vardr.
A M A
51
Kendimizi Snayalm
1. Aadakilerden hangisi avukatn, avukat - mvekkil ilikisinden kaynaklanan ykmllklerinden deildir? a. Aydnlatma ykmll, b. Sadakat ykmll, c. Edimini zenle yerine getirme ykmll, d. Dileke yazma ykmll, e. Edimini ahsen yerine getirme ykmll, 2. Aadakilerden hangisi avukatn, avukat - mvekkil ilikisinden kaynaklanan ykmllklerinden deildir? a. Vekletten uygun olmayan zamanda ekilmekten kanma ykmll, b. Mvekkil talimatlar dairesinde veklet grevini yrtme ykmll, c. Mvekkil menfaatlerini koruma ve savunmada en gvenilir usuln izlenmesi ykmll, d. Mvekkiline yol gsterme ve tavsiyede bulunma ykmll, e. Dosya inceleme ykmll, 3. Aadakilerden hangisi avukatn, avukat - mvekkil ilikisinden kaynaklanan ykmllklerinden deildir? a. Tanklara verecekleri ifadeleri retme ykmll, b. stlendii her i iin dosya tutma ykmll c. Avukatn elinde bulundurduu dava evrak ile ilgili ykmll d. Avukatn hesap verme ykmll e. Avukatn sr saklama ykmll 4. Aadakilerden hangisi avukat - mahkeme ilikisinden kaynaklanan ykmllklerinden deildir? a. Gerein bulunmasna katkda bulunma ykmll b. Polis ile ibirlii yapma ykmll, c. Teklif olunan bir ii haksz veya yolsuz bulduunda red ykmll d. Davay srncemede brakmaktan kanma ykmll e. Tanklarla temasa geme ve onlar etkilemekten kanma ykmll 5. Hangi ykmllk aslnda, avukatn vekil edenine kar olan dier mesleki ykmllklerinin de temelini oluturur? a. Polis ile ibirlii yapma ykmll, b. Davay srncemede brakmaktan kanma ykmll c. Sadakat ykmll, d. Tanklara verecekleri ifadeleri retme ykmll, e. Dileke yazma ykmll, 6. Avukat, kural olarak stlendii ii bizzat yapmakla ykml olmas avukatn hangi ykmllnn sonucudur? a. Avukatn aydnlatma ykmll b. Avukatn sadakat ykmll, c. Vekil eden menfaatlerini koruma ve savunmada en gvenilir usuln izlenmesi ykmll, d. Avukatn edimini ahsen yerine getirme ykmll, e. Edimini zenle ifa ykmll 7. Belli bir ii takipten veya savunmadan kendi istei ile ekilen avukatn bu ie ait veklet grevinin, bu durumun vekil edenine tebliinden itibaren on be (15) gn sreyle devam etmesi avukatn hangi ykmllnn sonucudur? a. Kolluk ile ibirlii yapma ykmll, b. Davay srncemede brakmaktan kanma ykmll c. Vekil eden menfaatlerini koruma ve savunmada en gvenilir usuln izlenmesi ykmll, d. Avukatn sadakat ykmll, e. Vekletten Uygun Olmayan Zamanda ekilmekten Kanma Ykmll 8. Avukatn yrtt faaliyette baar ve masraf rizikosunu sonuta mvekkil tar. Bu yzden, avukatn, grevini vekil edenin hakl talepleri dairesinde yrtmesi gerekliliinin dayana avukatn hangi ykmlldr? a. Vekil edenin talepleri dairesinde veklet grevinin yrtme ykmll b. Vekil eden menfaatlerini koruma ve savunmada en gvenilir usuln izlenmesi ykmll c. Avukatn vekil edenine yol gsterme ve tavsiyede bulunma ykmll d. Avukatn sadakat ykmll, e. Davay srncemede brakmaktan kanma ykmll
52
Okuma Paras
9. Aadakilerden hangisi avukatn vekil edenine yol gsterme ve tavsiyede bulunma ykmllnn alt gereklerinden deildir? a. Yarglamann kurucu unsuru olma ykmll, b. Masraf rizikosuna dikkat ekme ykmll c. Dava rizikosuna dikkat ekme ykmll d. Avukatn yargsal nitelikte olmayan faaliyetine ilikin istiare ykmll e. Sulh olunmas srasnda avukata den dikkat ekme ykmll 10. Avukat, kendisine tevdi olunan evrak, vekletin sona ermesinden itibaren ka yl sre ile saklamakla ykmldr? a. 1 b. 2 c. 3 d. 4 e. 5 SOCRATESN SAVUNMASINDAN BR PARA Mahkeme oylama yapm ve Socratesi lme mahkum etmitir. Bunun zerine Socrates aadaki gibi bir savunmaya balamtr... Kenti karalayanlarn size verecekleri kt ad iitmek iin ok beklemeniz gerekmeyecek, ey Atinallar; Sokratesi, bir bilgeyi ldrdnz diyecekler; ve sizi knamak istediklerinde bana bilge diyecekler, stelik bilge olmasam bile. Eer biraz beklemi olsaydnz, isteinizi doann sreci karlam olacakt. nk grebileceiniz gibi yam ok ilerledi, ve lm beni ok uzakta beklemiyor. imdi hepinize deil, ama yalnzca beni lme mahkum edenlere sylyorum. Ve onlara diyecek bir baka eyim daha var: Belki de balanmam salayacak trde szler sylemediim iin mahkum olduumu dnyorsunuz, demek istiyorum ki, aklanmak iin gereken hereyi yapmay ve sylemeyi uygun bulmam olduum iin. Hi de deil; mahkum olmama gtren eksiklik hi kukusuz szcklerin eksiklii deildi. Bu iitmeyi en ok istediiniz trden konumay yaptracak utanmazln ya da yzszln ya da eilimin olmamasyd-alamak ve inlemek ve yakarmak, ve bakalarndan iitmeye altnz ama ileri srdm gibi bana yakmayacak baka pekok eyi yapmak. O srada tehlikeye karn zgr bir insana yaramayacak hibirey yapmamam gerektiini dndm; ve imdi de savunma biemimden hibir pimanlk duymuyorum; sizin istediiniz gibi konuup yaamaktansa, kendim gibi konuup lmeyi yelerim. nk savata olduu gibi yasa karsnda da benim ya da herhangi bir insann lmden kamann her yoluna bavurmamas gerekir. Savata sk sk olduu gibi, bir insan silahlarn frlatp onu kovalayanlarn nnde diz ktnde hi kukusuz lmden kurtulabilir; ve baka tehlikelerde de, eer bir insan hereyi sylemeye ve yapmaya istekli ise, lmden kamann baka yollar vardr. Glk, dostlarm, lmden kanmak deil, ama hakszlktan kanmaktr; nk o lmden daha hzl koar. Ve yal ve yava olduum iin daha yava koucu beni yakalad; ama sulayclarmn uyank ve evik olmalarna karn, hzl koucu tarafndan, hakszlk tarafndan yakalandlar. Ve imdi sizin tarafnzdan mahkum edilmi olarak lm cezasn ekmek zere ayrlyorum,onlar da gereklik tarafndan mahkum edilmi olarak kendi yollarna gidiyorlar-ktlk ve yanllk cezasn ekmek zere; ve dlme sarlmalym, onlar da kendilerininkine. Sanrm bu tr eyler yazg olarak grlebilirler-ve sanrm iyidirler.... ... Ayrlma saati geldi, ve kendi yollarmza gidiyoruz-ben lmeye, siz yaamaya. Hangisinin daha iyi olduunu yalnzca Tanr bilir.
53

1. d Yantnz yanl ise Avukat-Mvekkil likisinden Kaynaklanan Ykmllkler bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukat-Mvekkil likisinden Kaynaklanan Ykmllkler bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukat-Mvekkil likisinden Kaynaklanan Ykmllkler bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukat-mahkeme ilikisinden kaynaklanan ykmllkler bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukat-Mvekkil likisinden Kaynaklanan Ykmllkler bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukat-Mvekkil likisinden Kaynaklanan Ykmllkler bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukat-Mvekkil likisinden Kaynaklanan Ykmllkler bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukat-Mahkeme likisinden Kaynaklanan Ykmllkler bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukat-Mahkeme likisinden Kaynaklanan Ykmllkler bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukat-Mesleki Statsnden Ykmllkler bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.

Sra Sizde 1 Avukatn sadakat ykmllnn alt gerekleri unlardr: - Uygunsuz ilerin reddi zorunluluu - atan menfaatleri temsil etmekten kanma ykmll - Taraf deitirmekten kanma ykmll (taraf deitirme yasa) Sra Sizde 2 Avukat, kural olarak stlendii ii bizzat yapmakla ykmldr. Verilen vekletnamede avukat bakasn tevkile yetkili klnm ise, yazl szlemede aksine hkm bulunmadka, veklet verilen avukat bu ii baka bir avukat ile birlikte veya baka bir avukata vererek takip ettirebilir. Avukatn stlendii bir ii tevkil yetkisi dhilinde bir meslektana devretmesi halinde, tevkil olunan avukat, ii ahsen yerine getirmekle ykml olan tevkil eden avukatn yerine kaim yani alt vekil olur. Tevkil edilen avukat, tevkil eden avukat birlikte stlendii veklet grevinin gereini yerine getirmek borcu altndadr. Tevkil eden avukatn yerine geen, alt vekil konumunda bulunan tevkil edilen avukat, bamsz olarak hareket eder. Dier bir deyile veklet iini yrtrken tevkil eden avukattan emir ve talimat almaz. Sra Sizde 3 Avukatn vekil edenine yol gsterme ve tavsiyede bulunma ykmllnn alt gerekleri unlardr: - Dava Rizikosuna Dikkat ekme, - Masraf Rizikosuna Dikkat ekme, - Avukatn Yargsal Nitelikte Olmayan Faaliyetine likin stiare, - Sulh Olunmas Srasnda Avukata Den Dikkat ekme.
2. e
3. a
4. b
5. c
6. d
7. e
8. a
9. a
10. c
54
Sra Sizde 4 Avukatn meslek srr ile ballktan kurtulabilmesini salayan haller unlardr: - Vekil edenin Rzas: Avukatlk Kanununun 36.maddesinde de belirtildii zere, srrn aklanmas konusunda vekil edeninin bir rzas varsa avukat sr saklama ykmllnden kurtulmaktadr. - Iztrar Hali: Avukatn taammden ilenen ar sular konusunda bilgi sahibi olmas halinde bunu aklamas gerektii savunulur. Ancak doktrinde bu gre kart grler de vardr. - Avukatn zel hukuka dayanan tazminat istemi, ceza hukukuna dayanan yaptrm veya meslek hukukuna zg disiplin cezas tehdidi altnda bulunmas. Sra Sizde 5 Avukat, esasen tank olarak dinlenebileceklerle iliki kurmamaldr. Avukat ileride tank olarak dinlenecek kimselerden istisnai hallerde baz hususlar renmek mecburiyetinde kalsa bile, bu kiileri etkilemi olma phesi altnda kalmaktan kendisini korumaldr. Bu balamda avukat tanklara tavsiyede bulunamaz, ne ekilde tanklk edecekleri veya yarg nnde nasl hareket edecekleri hakknda onlara talimat veremez. AYDIN Murat (2006), Avukatlk creti, Sekin Yaynevi. ELK, M. Lamih (2007), Meslek Kurallarnda Avukat Mahkeme likileri, TBB Dergisi, Say 74. GREN mer (2010), Karlatrmal Avukatlk - Noterlik Hukuku. Adalet Yaynevi. GNER Semih (2002), Avukatlk Mevzuat, Ankara Barosu Yaynlar. Trkiye Barolar Birliinin 27-28 Mays 1989 tarihinde Giresunda yaplan XX. Olaan Genel Kurul Kararlar
nternet Kaynaklar
5
Amalarmz indekiler
Bu niteyi tamamladktan sonra; Avukatlk meslei ile ilgili genel kurallar aklayabilecek, Avukatn yarg organlar ve adli mercilerle ilikilerinde uymas zorunlu kurallar aklayabilecek, Avukatn meslektalaryla ilikilerinde dayanmas ve uymak zorunda olduu kurallar aklayabilecek, Avukatn i sahipleriyle, barolarla ve Trkiye Barolar Birliiyle ilikilerinde uymak zorunda olduu kurallar aklayabileceksiniz.
Anahtar Kavramlar
Avukatlk meslei Trkiye Barolar Birlii Mesleki dayanma Meslek kurallar Barolar
Avukatlk Meslek Kurallar
AVUKATLIK MESLENE LKN GENEL KURALLAR YARGI ORGANLARIYLA VE ADL MERCLERLE LKLER MESLEKTALAR ARASI DAYANIMA VE LKLER SAHPLERYLE LKLER BAROLARLA VE TBB LE LKLER
Avukatlk Meslek Kurallar

AVUKATLIK MESLENE LKN GENEL KURALLAR
Avukatlar, yklendikleri grevleri bu grevin kutsallna yakr bir ekilde zen, doruluk ve onur iinde yerine getirmek ve avukatlk unvann gerektirdii sayg ve gvene uygun biimde davranmak ve Trkiye Barolar Birliince belirlenen meslek kurallarna uymakla ykmldr (Av. K. m.34 ). Trkiye Barolar Birlii tarafndan konan bu kurallara uyulmamas avukat iin bir disiplin cezasna arptrlmakla sonulanabilir. Meslek kurallarnn konulmasnda ama daha ok meslee bir standart getirmek ve meslein z disiplinini oluturmaktr. Avukatlar ibu kurallar koyar iken bunu bir kanun yapmak yerine, meslek kural olarak somutlatrmamalarndaki temel gereke z disiplinin kanun koyucu deil fakat meslein muhatab avukatlar tarafndan salanma kaygsdr. Bu konuda Avukatlar haklarn kullanrlarken, her zaman hukuka ve hukuk mesleinin kabul grm standartlarna ve mesleki ahlak kurallarna uygun davranrlar (Havana Kurallar m.23). Bu meslek kurallarnn srekli geliimini salamak zere barolar, Trkiye Barolar Birlii Genel Kuruluna, gndeme ilikin hkmlere uyma art ile yeni teklifler getirebilir. Meslek kurallar meslein dzen ve geleneklerini korumak ve yerletirmek ve yasalarn avukatlara ykledii grevlerin onurlu bir ekilde yerine getirilmesini salamak amacyla oluturulmutur (M.Lamih elik, TBBB Dergisi. Say 74,2008, s. 283). Serbest bir irade sonucu kabul edilen meslek kurallar, bir toplum yaam iin vazgeilmez olarak kabul edilen avukatlk mesleinin en iyi ekilde yaplmasn garanti altna alr. Stajyerler, meslek kurallarna ve ynetmeliklerde belirlenen esaslara uymak zorundadrlar (Av. K. 134) Trk avukatlar, barolarn ve Trkiye Barolar Birliinin bamszl gereine inanmlar ve bu konuda kendilerine gerek kii, gerek kurulu olarak den grevleri baarma kararna varmlardr. Mesleki almasnda avukat, bamszln korur; bu bamszl zedeleyecek i kabulnden kanr. Avukat, mesleki almasn kamunun inancn ve meslee gvenini salayacak biimde ve iine tam bir sadakatle yrtr. Avukatlk, dier mesleklerden farkl olarak kolektif inanc gerektiren mesleklerdendir. Avukatn yapt tm ilemlerde yasaya ve adalete uygun hareket ettii, doruluk ve drstlk ilkelerine sadk davrand kabul edilir. Bu nedenle, mesleki faaliyetin yrtlmesi srasnda bu gve-
Avukatlk meslek kurallarnn konulmasnda ama meslee bir standart getirmek, meslein z disiplinini oluturmaktr.
58
Avukat stlendii davay zamannda amaldr, mvekkilinin gecikmeden dolay zarara uramasna engel olmaldr.
Avukat, iddia ve savunmann hukuki yn ile ilgilidir. Taraflar arasnda anlamazln dourduu dmanlklarn dnda kalmaldr.
ni salamak ve meslek itibarn sarsabilecek her trl davrantan kanmak avukatn balca grevidir (Barolar Birlii 2001/325 E., 2002/136 K., 18.05.2002). Avukat stlendii davay zamannda amaldr, mvekkilinin gecikmeden dolay zarara uramasna engel olmaldr. Avukat durumalara mazeretsiz katlmamay alkanlk haline getirmemelidir. Aleyhe verilen karar temyiz edilmeyecek ise avukat bu konuda vekil edenden yazl izin almaldr. Kararn yazl izin olmadan temyiz edilmemesi disiplin suu oluturur. Kar tarafn tebligat adresini bilirken baka adrese tebligat gndermek, eksik bilgi vererek mahkemeden usulsz karar almak, borlularn muhtemel bilgisizliinden yararlanarak olmas gerekenden fazla faiz istemeyi alkanlk haline getirmek vs bu kuraln ihlalidir. Avukat, meslein itibarn zedeleyecek her trl tutum ve davrantan kanmak zorundadr. Avukat, zel yaantsnda da buna zen gstermekle ykmldr. Avukatlk, tutum ve davranlarda, giyimde, konumada, zel yaamda bile zen isteyen bir meslektir. Avukatn meslek itibar, ticari itibar deildir (Serkan AAR,TBB Dergisi, Say 80, 2009, s. 383). Avukatn mesleini ifa ederken vekillik grevini aacak ekilde davranmas ve eyleme dntrmesi bu kuraln ihlalidir. Avukat yasal olmayan mahkeme kararna kar yasal olmayan tavr gelitiremez. Yasal olmayan mahkeme kararna kar sadece yasal snrlar iinde tepki verebilir. Avukat her ne olursa olsun kaba kuvvete-iddete bavuramaz. Avukatn yapt ilem ve hukuki faaliyetlerin hukuka uygun olmas tek bana yeterli deildir. ekle uygunluk yannda amacn da hukuka uygun olmas gerekir. Vekletsiz durumaya giren ve verilen sreye ramen vekaletnamesini sresinde ibraz etmeyen, durumaya ya da kefe alkoll gelen avukat, hakknda icra takibi yaplmasna sebep olmas, meslektana hakaret, tahsil ettii paray dosyaya bildirmemesi, vekil edenine sahte mahkeme karar vermesi, adi irket orta olmas avukatn davran zen ilkesine aykrdr. Yine Ceza Muhakemesi Kanununa gre Baro tarafndan atanan avukatn mdafilik creti dnda savunduklar kiiden cret talebi bu ilkeye aykrdr. Avukat, yazarken de, konuurken de dncelerini olgun ve objektif bir biimde aklamaldr. Mesleki almasnda avukat, hukukla ve yasalarla ilgisiz aklamalardan kanmaldr. Avukat, iddia ve savunmann hukuki yn ile ilgilidir. Taraflar arasnda anlamazln dourduu dmanlklarn dnda kalmaldr. Avukat, salt n kazandrmaya ynelen her trl gereksiz davrantan titizlikle kanmaldr. Avukatn hangi gereke ile olursa olsun televizyon dergi, gazete nne kmas, beyanlarda bulunmas bu maddenin ihlali anlamna gelir. Bir avukatn kamuya sunduu beyanlarnn bilgi verme hakk kabul edilmesi iin doru ve gerek bir bilgi sunulmal, verilen bilgi, bilgilendirme maksadn amamal, objektif snrlar iinde olmaldr. a. Avukat, yalnz adres deiikliini, reklam niteliini tamayacak biimde, ilan yoluyla duyurabilir. b. Avukatn balkl katlar, kartvizitleri, bro levhalar reklam nitelii tayabilecek arlkta olamaz. c. Avukat, telefon rehberinde meslekler ksmnda adres yazdrabilir. Bunun dnda farkl byklkte harflere ya da ilan niteliinde yazlara yer verdiremez. d. Ortak bro kuran avukatlar, bronun reklam arac olmamasna, hukuk brosu olma niteliini yitirmemesine dikkat ederler.
5. nite - Avukatlk Meslek Kurallar
59
Avukat kendine i salama niteliindeki her trl davrantan ekinir. Avukatn kendisine i salamak amacyla i verebilecek kiilere mektup yazp grmeye armas, kamulatrma davasnda kamulatrma yaplacak kye yaplan gezi, tek alan avukatn hukuk brosu olarak tabela asmas, yabanc dil bilmeyen avukatn yabanc dilde kartvizit basmas meslek kuraln ihlaldir. Avukatn kamuya sunduu beyanlarla ilgili temel kurallar nelerdir?SIRA SZDE Avukat, kanunen bulunduu bakaca mevki ve olanaklarnn mesleki almaDNELM larna etkili olmamasna dikkat eder. Avukat, mesleki almas dnda kiisel anlamazlklarda, avukatlk sfatO R U balamadan, nn zelliklerinden yararlanamaz. rnein, henz seim S sreci aday olduu kesinlemeyen, seimde olduu iddiasyla kartvizit bastrp burada avukatlk unvann kullanmak meslek kuraln ihlaldir. Ancak her duDKKAT rum kendi zgn koullar iinde deerlendirileceinden lkede seim havasna girildiinde ve adaylk ve aday adayl sreci baladnda herhangi SIRA SZDE bir mevkiye aday olan kiinin avukat unvann kullanmas meslek kuraln ihlal saylmaz. Avukat, brosunun grevin vakarna uygun biimde tutulmasna aba gsAMALARIMIZ terir. Avukatlk faaliyeti yrtenin mesleinin nemini haiz, yaplan i ile zdelemi olan brosunu mesleine uygun yerde ve mesleine uygun ekilde tefri etmeli ve tutmaldr. ok abartl dekor, i sahiplerini K T A P etkileyecek ekilde aslm fotoraflar (askeri personelle, nllerle ya da siyasilerle), bronun ok dank ya da kirli olmas, ya da bronun dinsel ya da elence mekanlarnn ortasnda yer almas meslek kuraln ihlaldir. TELEVZYON Uzunca bir sre brosundan uzak kalmak zorunda bulunan avukat, ilerine bakacak, mvekkillerini kabul edecek meslektann adn barosuna bildirir. Avukatn bilgi verme ykmll, Avukat ile Baro ilikisini dzenleyen bir NTERNET meslek kuraldr. Avukatn brosu ile ilgili ve brosundan uzak kalmas halinde yapmas gerekenler SIRA SZDE nelerdir? Avukat meslek kurulularnca verilen grevleri, hakl sebepler dnda, kaDNELM bul etmek zorundadr. Mesleki almasndan tr aleyhine alan dava layihasnn bir rneini, S O R U avukat barosuna verir. Baronun hukuki anlamazlklardaki arabuluculuk teklifini kabul etmek zorundadr. Avukatn bilgi verme ykmll, Avukat ile Baro ilikisini dzenleyen bir meslek kuraldr. Burada ama AvukaDKKAT tn eyleminin bal bulunduu Baro tarafndan deerlendirilmesini, gerekmesi halinde Baro tarafndan resen soruturmas almasn salamaktr. SIRA SZDE Avukat, kendisiyle ilgili her trl belgeleri baroda grmek hakkn haizdir.
SIRA SZDE
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET SIRA SZDE
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
YARGI ORGANLARIYLA VE ADL MERCLERLE AMALARIMIZ LKLER

Avukat, hkim ve savclarla ilikilerinde, hizmetin zelliklerinden gelen llere uygun davranmak zorundadr. Bu ilikilerde karlkl sayg Avukat, K T esastr. A P yarglamann kurucu unsurudur. Avukat olmazsa yarglama adil olmayp verilen karar sadece iddia ve kararn oluturduu bir metinden ibaret olur. Avukatsz
TELEVZYON
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
60
yaplan yarglama diyalektikten yoksun olmas sebebiyle sadece bir karar metni olacak adil olmayacaktr. Yarglamada bu kadar nemli yer edinmi olan avukatln, kendisi ile eit konumda olan yarglama makamlaryla (hkimlik ve savclkla) ilikilerinde dzeyli olmas hkim ve savclardan grd sayg kadar sayg gstermesi zorunludur.
SIRA SZDE
Avukatn hkim savclarla ilikilerinde uymak zorunda olduu kurallar nelerdir? SIRA ve SZDE Avukat, daha nce hkim, savc, hakem ya da baka resmi bir sfatla inceledii DNELM ite grev alamaz. Hkim ve savc ile hsmlk ya da evlilikten gelen engelleri gsteren, kanun S O yazl R U hkmnde derece dnda kalan hsmlklar ve bakaca yaknlklarda, avukat, meslek onuruna en uygun biimde takdirini kullanr. Avukatlar ve stajyerleri, meslee yarar bir klk ve kyafetle, balar ak D K Kavukat AT olarak mahkemelerde grev yaparlar. Durumalara, Trkiye Barolar Birliince ekli saptanm cbbe ile ve temiz bir kyafetle karlar. Erkek avukatlar, iklim SIRA SZDE ve mevsim koullarnn elverdii lde kravat takarlar. (Trkiye Barolar Birliinin 27-28 ,mays 1989 tarihinde Giresunda yaplan XX. Olaan Genel Kurul kararyla deiik metin.) AMALARIMIZ Avukat durumay terk edemez. Ancak kiisel veya meslek onurunun zorunlu kld hallerde durumalardan ayrlabilir. Bu durumda avukat derhal baroya K Bu T Aavukat P bilgi verir. ile baro ilikisinde meslein onurunun korunmas sadece avukatn deil ayn zamanda barolarn grevi olmas sebebiyle ortaya km bir kuraldr. ELEVZYON AvukatT savunma iin zorunlu olmadka davann uzamas sonucuna varacak isteklerden kanr. Hkimin reddi, savclarn ve bakaca adalet grevlilerinin reddi veya ikyet edilmesi ve genellikle konumalarnda ve yazlarnda avukat, kanu Nkonusunda TERNET nun gerektirdii gerekeleri amac amayacak biimde aklar. Ret veya ikyet dileklerinin bir rnei de baroya verilir. Avukatlar adaletin inas iin elbette hkim, savc veya dier adalet grevlilerini red edebilir, ikyet yoluna gidebilir. Ancak bu red veya ikyet bavurularnda, aklamalarnda Avukatlk Kanununun kendisine ykledii sorumluluun bilincinde hareket etmelidir. Dava ile korunan karn hakl gsterdiinden teye gitmeyen, bir taknlk tekil etmeyen, hakkn korunmas iin gerekli bulunan ve yersiz biimde saldrgan olmayan, objektif bir slupla yaplan savunma hukuka aykr deildir. Avukat, ilerde tank olarak dinlenecek kimselerden, istisnai olarak baz hususlar renmek mecburiyetinde kalm olursa, onlar etkilemi olma phesi altna dmekten kanmaldr. Avukat, tanklara tavsiyelerde bulunamaz, ne ekilde tanklk edecekleri veya hkim nnde nasl hareket edecekleri hakknda talimat veremez. Avukat, mahkeme kalemlerinde, icra dairelerinde ve her trl mercilerde alan grevlilerle olan ilikilerinde de meslek onuruna ve arballna uygun tutum ve davranlarn korur. Avukatn yarglama makamlaryla ilikilerinde sadece hkim ve savclarla ilikilerinde deil tm yarglama makamlaryla ilikilerinde meslek onuruna ve arballna uygun davranmak zorundadr. Unutulmamaldr ki, adli kalem personeli ve icra mdrlk alanlar da yargnn vazgeilmez sac ayaklarndandr.
Avukat, daha nce hkim, D NELM savc, hakem ya da baka resmi bir sfatla inceledii ite grev alamaz. S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Avukat, tanklara tavsiyelerde bulunamaz, ne ekilde tanklk edecekleri veya hkim nnde nasl hareket edecekleri hakknda talimat veremez.
61
Avukat, adli mercilerde alan grevlilerle olan ilikilerinde meslek onuruna ve arballna uygun tutum ve davranlarn korur.
Avukat tahrik altnda olsa da, adli kalem ve icra mdrlk alanlar ok ar kusur ileseler de, avukat mesleinin kendine ykledii sorumlulukla hareket etmelidir. Avukat olgun slubuna ramen sorunu zemez ise yarg yoluna bavurmaldr.
MESLEKTALAR ARASI DAYANIMA VE LKLER

Avukat, herhangi bir meslektann mesleki tutum ve davranlar hakkndaki dncelerini kamuoyuna aklayamaz. Bu yoldaki ikyetlerin mercii yalnz barolardr. Avukat, herhangi bir meslekta zellikle hasm vekili meslekta hakknda kk drc nitelikteki kiisel grlerini aka belirtemez. Bir avukat, baka bir avukata kar asl ya da vekil sfatyla takip edecei davay kendi barosuna bir yaz ile bildirir. Bu kural, bilgi verme ykmll ile bal olarak barolarn ve Trkiye Barolar Birliinin nc ahslarn aleyhine veya nc ahslarn barolar ve TBB aleyhine aaca davalar iin de geerlidir (Trkiye Barolar Birliinin 12-13-14 Ocak 1978 tarihinde Ankarada yaplan XI. Genel Kurulunda kabul edilmitir). Resmi ya da zel kurulularda baml olarak birlikte alan avukatlar, kadro grevleri ne olursa olsun, adalet ve eitlik ilkelerinden ayrlmamaya ve i datm, denetimi ve her trl i ilikilerinde meslek dayanmasna ve onuruna uymayan davranlardan kanmaya zen gstermekle ykmldrler. Bu kuraln amac Barolar Birlii kararlarnda Bilgi verme ykmllnn amac avukatlarn birbirleri aleyhindeki hukuksal giriimlerde dikkatli ve zenli davranmasn salamak btn giriimlerin meslee zarar verecek tarzda kullanlmasn nlemek ve bu hususlarda gerekli nlemleri almakla grevli barolar bilgilendirmektir (Trkiye Barolar Birlii Disiplin Kurulunun 20.9.2002T., 2002/101 E, 2002/245-5 K. sayl karar.) eklinde ortaya konmutur. Bu bilgilendirme ykmlln kapsam yine TBB kararlarna gre Davalnn avukat olmas halinde alan davann mesleki yaam ve/veya zel yaam ayrm yaplmakszn her davann baroya bildirilmesi gerekir (TBB Dergisi S. 1992, s. 263) Bu bildirim sadece alan davalarla ilgili olmayp ayn zamanda Barolara ve Adalet Bakanlna yaplan bavurular da kapsar.
SIRA SZDE Trkiye Barolar Birlii kararlarna gre bilgi verme ykmllnn amac nedir?
Avukat, herhangi bir meslektann mesleki tutum ve davranlar hakkndaki dncelerini kamuoyuna aklayamaz.
SIRA SZDE
Bir baka baro blgesinde ilk kez bir davaya giden avukat, o yer Baro BakaDNELM nna nezaket ziyaretinde bulunmaya gayret eder. Bir meslektann lm veya bakaca nedenlerle, Baro Bakannca grevlenS O Rreddedemez. U dirilen avukat, kabul edilebilir bir neden gstermeksizin bu grevi Mesleki almada avukatlar arasnda usule ilikin ilemlerde ve dosya incelemelerinde dayanma gerei saylabilecek yardmlar ve kolaylklarn esirgenmemesi DKKAT gerekir. Durumaya ge kald iin hakknda gyap karar alnan avukat hemen gelmiSIRA SZDE se, dier taraf vekili olan avukat, gyap kararnn kaldrlmasn veya dzeltilmesini istemek zorundadr. Bir baka yerdeki durumasna mazereti nedeniyle gidemeyen avukat, kar taraf avukat bir baka yerden geliyorsa, AMALARIMIZ mazeretini nceden meslektana bildirmelidir. Avukatlar arasnda zeldir kayd tayan yazmalar, yazann rzas alnmadan aklanamaz. Avukat hasm tarafn ancak avukat ile grebilir. Hasmnn yok ise K T avukat A P avukatn hasmla temas zorunlu snrlar iinde kalr. Hasm tarafla her temasndan sonra avukat mvekkiline bilgi verir. Bu, avukatla ilikin, meslek kurallarn dTELEVZYON
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
Avukat hasm tarafn K T ancak A P avukat ile grebilir.
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
62
zenleyen tm kurallarda yer alan bir kural olup avukatn hem mvekkiline, hem meslekta olan kar taraf avukatna hem de meslein bir btnne kar sorumluluunu dzenleyen ilkedir. Bu ilke yarglamann tm taraf ve makamlarna kar gven ve sayg salayan bir mesleki kuraldr. Avukat, dava tr ve usul ne olursa olsun, mahkemeye verdii layiha ve nemli belgelerin birer rneini (istenmese de) kar taraf vekili meslektana verir. Yanna stajyer almay kabul eden avukat, stajyerlerin iyi yetimesi iin gerekli dikkati ve ilgiyi gsterir ve olanaklar hazrlar. Avukat, yanna stajyer olarak ald meslektann meslee hazrlanmas iin gerekli tm tedbirleri alp, artlar hazrlamaldr. Avukat, stajyerinin dosya inceleme, mesleki yaynlar takip, vekil edenlerle ilikiler, dileke yazm, dilekede kullanlacak slup, hak arama konusunda srar gibi konularda yetimesini salamaldr. Stajyerler, avukatla birlikte durumalara girmek, avukatn mahkemeler ve idari makamlardaki ilerini yapmak, dava dosyalar ve yazmalar dzenlemek, baroca dzenlenen eitim almalarna katlmak, baro ynetim kurulunca verilen ve ynetmelikle gsterilecek dier devleri yerine getirmekle ykmldr. Stajyerler, meslek kurallarna ve ynetmeliklerde belirlenen esaslara uymak zorundadrlar (Av. K. m.23) Grld zere stajyerlere kanun ile yklenmi ykmllkler ve staj faaliyetinin zellii gerei birok meslek srrna vakf olmalar doaldr. Stajyerler bu konuda kanun ile kendine yklenen sorumlulua uygun davranrken avukat da bunun tedbirlerini almaldr. Ayn durum stajyer olmayan dier avukat alanlar iin de geerlidir.
SIRA SZDE
Avukatn stajyerlerle ilikisine ilikin kurallar nelerdir? SIRA SZDE

D N E L M davann sonucu ile ilgili hukuki grn alayabilir. Fakat buAvukat, mvekkiline nun bir teminat olmadn zellikle belirtir. Avukatlk adaletin salanmas iin oluturulmu bir Skamu O R U grevi olup, avukatn asli grevi dava kazanmak deil adaleti ina etmektir. Avukatn davann kazanlaca ynnde verecei bir teminat avukat yarglamann taraflarndan biri haline getirecektir. Byle bir durumda avukat mvekkiliDKKAT ne verdii sz yerine getirme kaygs ile hukuk d yollara tenezzl edebilecektir. Avukat ayn davada, birinin savunmas brnn savunmasna zarar verebileSIRA SZDE cek durumda olan iki kiinin birden vekletini kabul etmez. Bir anlamazlkta taraflardan birine hukuki yardmda bulunan avukat, yarar atan br tarafn vekletini alamaz ve kar tarafa hibir hukuki yardmda bulunaAMALARIMIZ maz. Ortak broda alan avukatlar da, yararlar atan kimseleri temsil etmemek kural ile baldrlar. Avukat meslek srr ile baldr. K T A P Avukat, davasn almad kimselerin bavurmas nedeniyle rendii bilgileri de sr sayar. Avukatlk srrnn tutulmas sresizdir, meslekten ayrlmak bu ykm kaldrmaz. TELEVZYON Avukat, yardmclarnn, stajyerlerinin ve altrd kimselerin de meslek srrna aykr davranlarn engelleyecek tedbirleri alr. Avukat, kendisine teklif edilen ii gereke gstermeden de reddedebilir. Byle bir durumda takdirine NT E R N E T esas olan nedenleri aklamak zorunda braklamaz. Avukat, zamannn ve yeteneklerinin eriemedii bir ii kabul etmez. Avukat, davay almaktan ve kovuturmaktan ekinme hakkn mvekkiline zarar vermeyecek biimde kullanmaya dikkat edecektir.
D mvekkiline NELM Avukat, davann sonucu ile ilgili hukuki grn, bunun bir teminat S O R U olmadn belirtmek kouluyla aklayabilir. DKKAT
SAHPLERYLE LKLER
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
63
Avukatn meslek srr ile ball kural ne anlama gelir?
SIRA SZDE
SIRA SZDE
sahibi anlama yapt avukattan sonra ikinci bir avukata da veklet vermek DNELM isterse, ikinci avukat ii kabul etmeden nce, ilk veklet verilen avukata yazyla bilgi vermelidir. Avukat kesin olarak zorunlu bulunmadka, mvekkili adna aklamaS Obasna R U da bulunamaz. Aklamalarda, adalete etkili olmak amac gdlemez. Avukatn vekil edenin adna basna aklamada bulunmas zorunluluk tamyorsa, adalete etDKKAT kili olma amac tayorsa, eitli bahanelerle resminin kmasna sebep oluyorsa, meslek ile ilgisi olmayan, hukuki bir problemi zme amac olmayan, kendi kenSIRA SZDE dini onurlandran bu beyanlar bu meslek kuralnn ihlali anlamna gelir. Avukat bakt davada, grevini savsayarak ya da ktye kullanarak, mvekkili zararna kendisine bir yarar salayamaz. Veklet grevini ktye kullanmak Avukat AMALARIMIZ asndan her ne kadar cezai sorumluluk ve tazminat ykmll getirse de ayn zamanda meslek kurallarnn 41. maddesi gereince disiplin suu oluturur. Avukat vekil edeninin haklarnn esasn etkileyecek beyanlarda bulunurken K T A P vekil edeni zarara uratacak davranlardan uzak durmal, defter incelemesi, bilirkii incelemesinin gereklilii, var olan delili sunmama gibi konularda vekil edenin yazl olurunu almaldr. T E L E VAvansn Z Y O N iin geAvukat, ile ilgili giderleri karlamak zere, avans isteyebilir. reini ok amamasna, avanstan yaplan harcamalarn mvekkile zaman zaman bildirilmesine ve iin sonunda avanstan kalan parann mvekkile geri verilmesine dikkat edilir. Avukat yarglama iin gerekli masraflar almadan hukuki yardma NTERNET balamak veya balad ii devam ettirmek zorunda deildir. Ancak avukat vekalet grevine baladnda mvekkilinden talep edecei avans yaplacak ile orantl olmaldr. Vekalet grevinin tamamlanmasndan sonra avukat avans olarak ald paray mvekkiline iade etmeli veyahut yasal artlar var ise cret alacana mahsup etmelidir. Avukat ald avansn harcamalar hakknda i sonunda olabildiince yazl olarak mvekkiline hesap vermelidir. Avukat yapt demelerle ilgili mvekkiline yazl belge ibraz edemediinde disiplin suu oluur. Mvekkil adna alnan paralar ve bakaca deerler geciktirilmeksizin mvekkile duyurulur ve verilir. Mvekkille ilgili bir hesap varsa, uygun srelerde durum yazyla bildirilir. Avukat makul sreler iinde veklet creti dnda dosyalardan ekilen paralar ve yaplan harcamalar bildirmelidir. Avukat yklendii i nedeniyle tahsil ettii paray ve hesab bizzat mvekkiline veya onun yazl talimat ile gsterdii kiiye vermesi esastr. Avukat herhangi bir ekilde i sahibine ulaamad takdirde mahkemeden tevdii mahalli tayini talep etmelidir. Avukat, mvekkilinden meslektalarna ynelecek satamalar nlemeye alr; gerekirse vekillikten ekilebilir. Bu meslek kuralyla avukatn sadece adaletin tesisi ile deil ayn zamanda avukatlk mesleinin korunmas ile ykml olduu sonucuna varlmaldr. Avukat, avukatlk faaliyeti srasnda kendi mvekkilince meslektalarna ynelecek satamalar engellemekle mkelleftir. Avukat bu satamalar nleyememesi halinde vekillikten ekilebilir. Bu ekilme hakl neden ile ekilme olup Avukat bir hakl ekilmede talep edebilecei her eyi talep edebilir. Avukat hapis hakkn alaca ile oranl olarak kullanabilir. Avukatlk Kanunun 166. maddesi; Avukat, mvekkili tarafna verilen veya onun namna ald mallar, paray ve dier her trl kymetleri, avukatlk creti ve giderin denmesine kadar, kendi alaca nispetinde elinde tutabilir. Avukat hapis hakkn yazl cret
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
T E L giderleri EVZYON Avukat, ile ilgili karlamak zere, avans isteyebilir. NTERNET
64
szlemesi ile snrl olarak kullanlr, eer elinde yazl szleme yok ise asgari cret tarifesinden fazlas zerinde hapis hakk kullanmaz (TBB Dergisi S. 1990/2 syf 247). Avukatn, creti ve yapt masraflar kendisine denmedike elinde bulunan evrak zerinde de hapis hakk vardr.
SIRA SZDE
SIRA SZDE Avukatn hapis hakk ne anlama gelir?
Adli mzaheretle grlen D N E L M ilere iler de, bakaca gsterilen zenle yrtlmelidir. S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
Adli mzaheretle grlen iler, bakaca ilere gsterilen zenle yrtlr. Adli N E L M adyla adli yardm, hak arama kavram iinde yer alr ve yeterli mzaheret D yani dier ekonomik gce sahip olmayanlarn, haklarnn korunmas amacyla oluturulmu bir mekanizmadr. S O Adli R U yardmdan faydalanmak isteyenlerin iinde bulunduklar durum nedeniyle avukatlara veklet creti demeleri pek mmkn deildir. Ancak avukat, avukatlk mesleinin kamusal ynn hibir zaman gz ard etmeden veklet creti DKKAT ald dosyalarda gsterdii dikkat ve zeni bu dosyalarda da gstermelidir. cret davas aacak avukat, nce Baro Ynetim Kuruluna bilgi verir. Bu konuSIRA SZDE da Baro Ynetim Kurulunun grn bildirme yetkisi vardr.
AMALARIMIZ Trkiye Barolar Birlii, barolarn stnde anayasal, zerk bir yap olarak ortaya kmtr. Barolar Birlii st yap olarak kendine bal barolarn hiyerarik st olup, barolar zerinde denetim yetkisi vardr. Bu nedenle barolarda herhangi bir T A P idari grevK alanlarn, Trkiye Barolar Birliinde idari grev almalar hukuken mmkn deildir. Aksi halde avukat hem denetleyen hem denetlenen, hem ast hem st konumuna girecektir ki bu da hukuken mmkn deildir. TELEVZYON Baro Bakanl, Baro Ynetim ve Disiplin Kurulu yelikleri ile Trkiye Barolar Birlii Bakanl, Ynetim Kurulu yelii, Trkiye Barolar Birlii Disiplin Kurulu Bakanl ve yelii grevleri bir kiide birleemez. NTERNET
AMALARIMIZ
AVUKATLARIN BAROLARLA VE TBB LE LKLER
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
65
zet
A M A
Avukatlk meslei ile ilgili genel kurallar aklamak. Avukatlar, yklendikleri grevleri bu grevin kutsallna yakr bir ekilde zen, doruluk ve onur iinde yerine getirmek ve avukatlk unvann gerektirdii sayg ve gvene uygun biimde davranmak ve Trkiye Barolar Birliince belirlenen meslek kurallarna uymakla ykmldr (Av. K. m.34 ). Meslek kurallar meslein dzen ve geleneklerini korumak ve yerletirmek ve yasalarn avukatlara ykledii grevlerin onurlu bir ekilde yerine getirmesini salamak amacyla oluturulmutur. Avukat, mesleki almasn kamunun inancn ve meslee gvenini salayacak biimde ve iine tam bir sadakatle yrtr. Avukatlk, dier mesleklerden farkl olarak kolektif inanc gerektiren mesleklerdendir. Avukatn yapt tm ilemlerde yasaya ve adalete uygun hareket ettii, doruluk ve drstlk ilkelerine sadk davrand kabul edilir. Bu nedenle, mesleki faaliyetin yrtlmesi srasnda bu gveni salamak ve meslek itibarn sarsabilecek her trl davrantan kanmak avukatn balca grevidir. Avukat, meslein itibarn zedeleyecek her trl tutum ve davrantan kanmak zorundadr. Avukat, zel yaantsnda da buna zen gstermekle ykmldr. Avukatlk, tutum ve davranlarda, giyimde, konumada, zel yaamda bile zen isteyen bir meslektir. Avukatn meslek itibar, ticari itibar deildir. Avukatn mesleini ifa srasnda vekillik grevini aacak ekilde davranmas ve eyleme dntrmesi bu kuraln ihlalidir. Avukat yasal olmayan mahkeme kararna kar yasal olmayan tavr gelitiremez. Yasal olmayan mahkeme kararna kar sadece yasal snrlar iinde tepki verebilir. Avukat her ne olursa olsun kaba kuvvete-iddete bavuramaz. Avukat, mesleki almas dnda kiisel anlamazlklarda, avukatlk sfatnn zelliklerinden yararlanamaz.
A M A
Avukatn yarg organlar ve adli mercilerle ilikilerinde uymas zorunlu kurallar aklamak. Avukat, hkim ve savclarla ilikilerinde, avukat, hizmetin zelliklerinden gelen llere uygun davranmak zorundadr. Bu ilikilerde karlkl sayg esastr. Avukat, yarglamann kurucu unsurudur. Avukat olmazsa yarglama adil olmayp verilen karar sadece iddia ve kararn oluturduu bir metinden ibaret olacaktr. Byle bir durumda yarglamann diyalektikten yoksun olmas sebebiyle kararda sadece metin olacak, adil olmayacaktr. Yarglamada bu kadar nemli yer edinmi olan avukatln, kendisi ile eit konumda olan yarglama makamlaryla (hkimlik ve savclkla) ilikilerinde dzeyli olmas hkim ve savclardan grd sayg kadar sayg gstermesi zorunludur. Hkim ve savc ile hsmlk ya da evlilikten gelen engelleri gsteren, kanun hkmnde yazl derece dnda kalan hsmlklar ve bakaca yaknlklarda, avukat, meslek onuruna en uygun biimde takdirini kullanr. Hkimin reddi, savclarn ve bakaca adalet grevlilerinin reddi veya ikyet edilmesi konusunda ve genellikle konumalarnda ve yazlarnda avukat, kanunun gerektirdii gerekeleri amac amayacak biimde aklar. Ret veya ikyet dilekelerinin bir rnei de baroya verilir. Avukatlar adaletin inas iin elbette hkim, savc veya dier adalet grevlilerini red edebilir, ikyet yoluna gidebilir. Ancak bu red veya ikyet bavurularnda, aklamalarnda Avukatlk Kanununun kendine ykledii sorumluluun bilincinde hareket etmelidir. Dava ile korunan karn hakl gsterdiinden teye gitmeyen, bir taknlk tekil etmeyen, hakkn korunmas iin gerekli bulunan ve yersiz biimde saldrgan olmayan, objektif bir slupla yaplan savunma hukuka aykr deildir. Avukatn meslektalaryla ilikilerinde dayanmas ve uymak zorunda olduu kurallar aklamak. Avukat, herhangi bir meslektann mesleki tutum ve davranlar hakkndaki dncelerini kamuoyuna aklayamaz. Bu yoldaki ikyetlerin mercii yalnz barolardr.
A M A
66
Avukat, herhangi bir meslekta zellikle hasm vekili meslekta hakknda kk drc nitelikteki kiisel grlerini aka belirtemez. Bir avukat, baka bir avukata kar asl ya da vekil sfatyla takip edecei davay kendi barosuna bir yaz ile bildirir. Resmi ya da zel kurulularda baml olarak birlikte alan avukatlar, kadro grevleri ne olursa olsun, adalet ve eitlik ilkelerinden ayrlmamaya ve i datm, denetimi ve her trl i ilikilerinde meslek dayanmasna ve onuruna uymayan davranlardan kanmaya zen gstermekle ykmldrler. Durumaya ge kald iin hakknda gyap karar alnan avukat hemen gelmise, dier taraf vekili olan avukat, gyap kararnn kaldrlmasn veya dzeltilmesini istemek zorundadr. Bir baka yerdeki durumasna mazereti nedeniyle gidemeyen avukat, kar taraf avukat bir baka yerden geliyorsa, mazeretini nceden meslektana bildirmelidir. Avukat hasm tarafn ancak avukat ile grebilir. Hasmnn avukat yok ise avukatn hasmla temas zorunlu snrlar iinde kalr. Hasm tarafla her temasndan sonra avukat mvekkiline bilgi verir. Avukatn i sahipleriyle, barolarla ve Trkiye Barolar Birliiyle ilikilerinde uymak zorunda olduu kurallar aklamak. Avukat, mvekkiline davann sonucu ile ilgili hukuki grn alayabilir. Fakat bunun bir teminat olmadn zellikle belirtir. Avukatlk adaletin salanmas iin oluturulmu bir kamu grevi olup, avukatn asli grevi dava kazanmak deil adaleti ina etmektir. Avukatn davann kazanlaca ynnde verecei bir teminat avukat yarglamann taraflarndan biri haline getirecektir. Byle bir durumda avukat mvekkiline verdii sz yerine getirmeye kaygs ile hukuk d yollara tenezzl edebilecektir. Bu kural, bu durumu engellemeye almaktadr. Avukat ayn davada, birinin savunmas brnn savunmasna zarar verebilecek durumda olan iki kiinin birden vekletini kabul etmez. Bir anlamazlkta taraflardan birine hukuki yardmda bulunan avukat, yarar atan br tarafn vekletini alamaz, hibir hukuki yardmda bulunamaz. Ortak broda alan avukatlar da, ya-
rarlar atan kimseleri temsil etmemek kural ile baldrlar. Avukat kesin olarak zorunlu bulunmadka, mvekkili adna basna aklamada bulunamaz. Avukat bakt davada, grevini savsayarak ya da ktye kullanarak, mvekkili zararna kendisine bir yarar salayamaz. Veklet grevini ktye kullanmak Avukat asndan her ne kadar cezai sorumluluk ve tazminat ykmll getirse de ayn zamanda meslek kurallarnn 41. maddesi gereince disiplin suu oluturur. Avukat, mvekkilinden meslektalarna ynelecek satamalar nlemeye alr; gerekirse vekillikten ekilebilir. Bu meslek kuralyla avukatn sadece adaletin tesisi ile deil ayn zaman da avukatlk mesleinin korunmas ile ykml olduu sonucuna varlmaldr. Avukat, avukatlk faaliyeti srasnda kendi mvekkilince meslektalarna ynelecek satamalar engellemek ile mkelleftir. Avukat bu satamalar nleyememesi halinde vekillikten ekilebilir. Bu ekilme hakl neden ile ekilme olup Avukat bir hakl ekilmede talep edebilecei her eyi talep edebilir. Baro Bakanl, Baro Ynetim ve Disiplin Kurulu yelikleri ile Trkiye Barolar Birlii Bakanl, Ynetim Kurulu yelii, Trkiye Barolar Birlii Disiplin Kurulu Bakanl ve yelii grevleri bir kiide birleemez.
A M A
67
Kendimizi Snayalm
1. Konulmasnda ama daha ok meslee bir standart getirmek, meslein z disiplinini salamak olan kurallara ne ad verilir? a. Avukatlk Kanunu b. Medeni Hukuk c. Avukatl Meslek Kurallar d. Barolar Birlii Disiplin kararlar e. Noterler Birlii Disiplin kararlar 2. Avukatlk meslek kurallarna uyulmamasnn, avukat asndan sonucu nedir? a. Hibir yaptrm bulunmamaktadr. b. Para cezasna mahkm edilir. c. Hapis cezas ile cezalandrlr. d. Disiplin cezasna arptrlr. e. Baro bakan yaplr. 3. Avukatlk, dier mesleklerden farkl olarak kolektif inanc gerektiren mesleklerdendir. Avukatn yapt tm ilemlerde yasaya ve adalete uygun hareket ettii, doruluk ve drstlk ilkelerine sadk davrand kabul edilir. Bu ifade hangi avukatlk meslek kuralnn aklamas olabilir? a. Mesleki almasnda avukat, bamszln korur; bu bamszl zedeleyecek i kabulnden kanr. b. Avukat, yazarken de, konuurken de dncelerini olgun ve objektif bir biimde aklamaldr. c. Avukat, iddia ve savunmann hukuki yn ile ilgilidir. Taraflar arasnda anlamazln dourduu dmanlklarn dnda kalmaldr. d. Avukat, salt n kazandrmaya ynelen her trl gereksiz davrantan titizlikle kanmaldr. e. Avukat, mesleki almasn kamunun inancn ve meslee gvenini salayacak biimde ve iine tam bir sadakatle yrtr. 4. Avukatn meslek itibar, ticari itibar deildir cmlesi avukatln en ok hangi ynne vurgu yapmaktadr? a. Avukatln kamusal ynne, b. Avukatln serbest meslek ynne, c. Meslek olarak avukatn geim kayna olmasna, d. Avukatln kanun ile dzenlenmi bir meslek olmasna, e. Avukatln itibarl bir meslek olmasna, 5. Aadakilerden hangisi Avukat, meslein itibarn zedeleyecek her trl tutum ve davrantan kanmak zorundadr. Avukat, zel yaantsnda da buna zenmekle ykmldr. kuralnn ihlaline rnek verilecek durumlardan deildir? a. Avukatn durumaya ya da kefe alkoll gelmesi b. Avukatn takip ettii davalar hakknda medyaya sk sk beyanlarda bulunmas c. Avukatn meslektana hakaret etmesi d. Avukatn tahsil ettii paray dosyaya bildirmemesi e. Avukat hakknda icra takibi yaplmasna sebep olmas 6. Aadakilerden hangisi Avukatn balkl ktlar, kartvizitleri, bro levhalar reklam nitelii tayabilecek arlkta olamaz. kuralnn ihlaline rnek verilecek durumlardan deildir? a. Avukatn kartvizitine eski hkim yazmas b. Avukatn kartvizitine eski Yargtay yesi yazmas c. Avukatn kartvizitine profesr yazmas d. Avukatn kartvizitine konu uzman yazmas e. Avukatn kartvizitine marka vekili yazmas 7. Avukatn kartvizitinde aadaki sembollerden hangisinin kullanmas kural ihlali deildir? a. Irksal b. Dinsel c. Mezhepsel d. Hukuksal e. Cinsel 8. Aadakilerden hangisi Avukat kendine i salama niteliindeki her davrantan ekinir. ilkesinin ihlali deildir? a. salamak amacyla i verebilecek kiilere mektup yazp grmeye armak b. Kamulatrma davasnda kamulatrma yaplacak kye yaplan gezi c. Tek alan avukatn hukuk brosu olarak tabela asmas d. Yabanc dil bilmeyen avukatn yabanc dilde kartvizit basmas e. Avukatn niversitede hukuka ilikin ders vermesi
68
Okuma Paras
9. Aadakilerden hangisi Avukat, brosunun grevin vakarna uygun biimde tutulmasna aba gsterir. ilkesinin ihlali deildir? a. Avukatlk brosunun tam adliyenin karsnda yer almas, b. ok abartl dekor, c. sahiplerini etkileyecek ekilde aslm fotoraflar (askeri personelle, nllerle ya da siyasilerle), d. Bronun ok dank ya da kirli olmas, e. Bronun dinsel ya da elence mekanlarnn ortasnda yer almas, 10. Avukatlk adaletin salanmas iin oluturulmu bir kamu grevi olup, avukatn asli grevi dava kazanmak deil adaleti ina etmektir grnn amac nedir? a. Avukata itibar kazandrmak, b. Avukatn hukuki grnn dava kazanmak iin teminat anlamna gelmeyecei, c. Kanun gereinin uygulanmas, d. Avukatln vakarn ina etmek, e. Avukat disipline etmek. AVRUPADA AVUKATLIK MESLENE LKN TEMEL LKELER TZnden... Hukukun stnlne sayg esasna dayal olarak kurulmu bulunan bir toplumda avukat zel bir role sahip bulunmaktadr. Avukatn grevi, yasalarn izin verdii snrlar iinde verilen talimatlar yerine getirmekle balayp sona ermemektedir. Bir avukat, kendisine hak ve zgrlklerinin savunulmas ve salanmas grevini verenlerin karlarna ve adaletin salanmasna da hizmet etmek zorundadr ve bu balamda avukatn grevi sadece mvekkilinin davasn takip etmek olmayp ayn zamanda mvekkiline danmanlk hizmeti vermektir. Bir toplumda avukatn mesleki faaliyetine sayg gstermek o toplumda demokrasi ve hukukun stnlnn varl iin zorunlu bir kouldur. Farkl yarg alanlarnda ok az farkla ifade edilmi olmalarna ramen tm Avrupal avukatlar iin geerli olan, ortak temel ilkeler mevcuttur. Temel ilkeler, avukatlarn mesleki faaliyetlerinin tabi bulunduu eitli ulusal ve uluslar aras yasaya, dzenlemeye dayanmaktadr. Avrupal avukatlar, Avrupa nsan Haklar Szlemesi uyarnca zorunlu bulunan ve yargnn/adaletin kurallara uygun biimde ynetimi, adil yarglanma hakk ve adalete eriim iin gerekli olan bu ilkelere bal bulunmaktadrlar. Barolar ve hukuk birlikleri, Mahkemeler, kanun yapclar, hkmetler ve uluslar aras kurulular kamu yarar iin temel ilkeleri korumann ve srdrmenin yolunu bulmaya almaldr. Bu temel ilkeler, zellikle: a) Avukatn, mvekkilin davasn takip etmesi ve yrtmesi iin gereken, bamszl ve zgrl; b) Avukatn, mvekkilinin davasn gizli tutma hak ve grevi ile meslek srr kavramna uyma ve sayg; c) ki ayr mvekkil arasndaki veya mvekkille avukat arasndaki kar atmalarndan kanma; d) Avukatlk mesleinin itibar ve onuru ile avukatn kiisel drstlk ve saygnl; e) Mvekkile sadakat; f) cretlerle ilgili olarak mvekkillere adil davranmak; g) Avukatn mesleki kabiliyet ve yeterlilii; h) Meslektalar aras sayg; i) Hukukun stnlne ve yargnn adil ynetimine sayg; ve j) Avukatlk mesleinin kendi kendini denetlemesi olarak belirtilmitir.
69

1. c Yantnz yanl ise Avukatlk Mesleine likin Genel Kurallar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatlk Mesleine likin Genel Kurallar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatlk Mesleine likin Genel Kurallar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatlk Mesleine likin Genel Kurallar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatlk Mesleine likin Genel Kurallar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatn Yarg Organlar ve Adli Mercilerle likilerinde Uymas Zorunlu Kurallar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatn Yarg Organlar ve Adli Mercilerle likilerinde Uymas Zorunlu Kurallar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatn Meslektalaryla likilerinde Dayanmas ve Uymak Zorunda Olduu Kurallar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Avukatn Meslektalaryla likilerinde Dayanmas ve Uymak Zorunda Olduu Kurallar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.. Yantnz yanl ise Avukatn Meslektalaryla likilerinde Dayanmas ve Uymak Zorunda Olduu Kurallar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.

Sra Sizde 1 Bir avukatn kamuya sunduu beyanlarnn bilgi verme hakk kabul edilmesi iin doru ve gerek bir bilgi sunulmal, verilen bilgi, bilgilendirme maksadn amamal, objektif snrlar iinde olmaldr. a. Avukat, yalnz adres deiikliini, reklam niteliini tamayacak biimde, ilan yoluyla duyurabilir. b. Avukatn balkl katlar, kartvizitleri, bro levhalar reklam nitelii tayabilecek arlkta olamaz. c. Avukat, telefon rehberinde meslekler ksmnda adres yazdrabilir. Bunun dnda farkl byklkte harflere ya da ilan niteliinde yazlara yer verdiremez. d. Ortak bro kuran avukatlar, bronun reklam arac olmamasna, hukuk brosu olma niteliini yitirmemesine dikkat ederler. Sra Sizde 2 Avukat, brosunun grevin vakarna uygun biimde tutulmasna aba gsterir. Avukatlk faaliyeti yrtenin mesleinin nemini haiz, yaplan i ile zdelemi olan brosunu mesleine uygun yerde ve mesleine uygun ekilde tefri etmeli ve tutmaldr. ok abartl dekor, i sahiplerini etkileyecek ekilde aslm fotoraflar (askeri personelle, nllerle ya da siyasilerle), bronun ok dank yada kirli olmas, yada bronun dinsel yada elence mekanlarnn ortasnda yer almas meslek kuraln ihlaldir. Uzunca bir sre brosundan uzak kalmak zorunda bulunan avukat, ilerine bakacak, mvekkillerini kabul edecek meslektann adn barosuna bildirir. Avukatn bilgi verme ykmllnn, Avukat ile Baro ilikisini dzenleyen bir meslek kuraldr. Sra Sizde 3 Avukat, hkim ve savclarla ilikilerinde, avukat, hizmetin zelliklerinden gelen llere uygun davranmak zorundadr. Bu ilikilerde karlkl sayg esastr. Avukat, yarglamann kurucu unsurudur. Avukat olmazsa yarglama adil olmayacak verilen karar sadece iddia ve kararn oluturduu bir metinden ibaret olacaktr. Byle bir durumda yarglama diyalektikten yoksun olaca iin karar sadece metin olacak ve adil olmayacaktr. Yarglamada bu kadar nemli yer edinmi olan avukatln, kendisi ile eit konumda olan yarglama makamlaryla (hkimlik ve savclkla) ilikilerinde dzeyli olmas hkim ve savclardan grd sayg kadar sayg gstermesi zorunludur.
2. d
3. e
4. a
5. b
6. c
7. d
8. e
9. a
10. b
70
Hkim ve savc ile hsmlk ya da evlilikten gelen engelleri gsteren, kanun hkmnde yazl derece dnda kalan hsmlklar ve bakaca yaknlklarda, avukat, meslek onuruna en uygun biimde takdirini kullanr. Sra Sizde 4 Bu kuraln amac Trkiye Barolar Birlii kararlarnda avukatlarn birbirleri aleyhindeki hukuksal girilerde dikkatli ve zenli davranmasn salamak btn giriimlerin meslee zarar verecek tarzda kullanlmasn nlemek ve bu hususlarda gerekli nlemleri almakla grevli barolar bilgilendirmektir eklinde ortaya konmutur. Bu bilgilendirme ykmlln kapsam yine TBB kararlarna gre Davalnn avukat olmas halinde alan davann mesleki yaam ve/veya zel yaam ayrm yaplmakszn her davann baroya bildirilmesi gerekir. Bu bildirim sadece alanda davalarla ilgili olmayp ayn zamanda Barolara ve Adalet Bakanlna yaplan bavurular da kapsar. Sra Sizde 5 Yanna stajyer almay kabul eden avukat, stajyerlerin iyi yetimesi iin gerekli dikkati ve ilgiyi gsterir ve olanaklar hazrlar. Avukat, yanna stajyer olarak ald meslektann meslee hazrlanmas iin gerekli tm tedbirleri alp, artlar hazrlamaldr. Avukat stajyerinin dosya inceleme, mesleki yaynlar takip, vekil edenlerle ilikiler, dileke yazm, dilekede kullanlacak slup, hak arama konusunda srar gibi konularda yetimesini salamaldr. Stajyerler, avukatla birlikte durumalara girmek, avukatn mahkemeler ve idari makamlardaki ilerini yapmak, dava dosyalar ve yazmalar dzenlemek, baroca dzenlenen eitim almalarna katlmak baro ynetim kurulunca verilen ve ynetmelikle gsterilecek dier devleri yerine getirmekle ykmldr. Stajyerler, meslek kurallarna ve ynetmeliklerde belirlenen esaslara uymak zorundadrlar (Av. K. m.23) Sra Sizde 6 Avukatn meslek srr ile ballnn kapsamna giren hususlar unlardr: Avukat, davasn almad kimselerin bavurmas nedeniyle rendii bilgileri de sr sayar. Avukatlk srrnn tutulmas sresizdir, meslekten ayrlmak bu ykm kaldrmaz. Avukat, yardmclarnn, stajyerlerinin ve altrd kimselerin de meslek srrna aykr davranlarn engelleyecek tedbirleri alr.
Sra Sizde 7 Avukatlk Kanunun 166. maddesine gre; Avukat, mvekkili tarafna verilen veya onun namna ald mallar, paray ve dier her trl kymetleri, avukatlk creti ve giderin denmesine kadar, kendi alaca nispetinde elinde tutabilir. Avukat hapis hakkn yazl cret szlemesi ile snrl olarak kullanlr, eer elinde yazl szleme yok ise asgari cret tarifesinden fazlas zerinde hapis hakk kullanmaz. Avukatn, creti ve yapt masraflar kendisine denmedike elinde bulunan evrak zerinde de hapis hakk vardr.
71
Aydn Murat (2006), Avukatlk creti, Sekin Yaynevi. elik, M. Lamih (2007), Meslek Kurallarnda AvukatMahkeme likileri, TBB Dergisi, Say 74. Eralp zgr (2009), Avukatlk Mevzuat, Ankara Barosu Yaynlar. Erem Faruk (2007), Avukatlk Meslek Kurallar (erh), Ankara Barosu Yaynlar, 4. Bask. Gren mer (2010), Karlatrmal Avukatlk-Noterlik Hukuku. Adalet Yaynevi. Gner Semih (2002), Avukatlk Mevzuat, Ankara Barosu Yaynlar. zkan Meral Sungurtekin (2006), Avukatlk Hukuku, Bar Yaynlar - Faklteler Kitabevi. Trkiye Barolar Birliinin 27-28 Mays 1989 tarihinde Giresunda yaplan XX. Olaan Genel Kurul Kararlar
nternet Kaynaklar
6
Amalarmz
Noter Noterlik Yetki evresi
Bu niteyi tamamladktan sonra; Noterliin Tanmn yapabilecek, Noterliin Kuruluu ve Yetki evresini aklayabilecek Noterliin Hukuki Niteliini anlatabilecek, Noterlie Kabul Koullar ve Meslee Giri kurallarn aklayabileceksiniz.
Anahtar Kavramlar
Noter yardmcs Noterlie kabul Noterlik staj
indekiler
Noterliin Tanm, Nitelii ve Hukuktaki Yeri
NOTERLN VE NOTERLK HUKUKUNUN TANIMI NOTERLN KURULMASI VE YETK EVRES NOTERLN ZELLKLER NOTERLE KABUL VE MESLEE GR
Noterliin Tanm, Nitelii ve Hukuktaki Yeri

NOTERLN VE NOTERLK HUKUKUNUN TANIMI
Noter kelimesi, Latince notarusdan gelir ve not tutan, sratle yaz yazan, seri yaz yazan anlamn tar. Tarihin her devresinde kiiler arasndaki hukuki ilikilerin belirli ekillere uygun olarak dzenlenmesi ve bunlara resmiyet verilmesi lzumu hissedilmi ve bylece gnn ihtiyalarna gre geliim kaydederek bugnk noterlik messesi domutur. (MAN; 2011). Noterlik messesesi tad nem nedeniyle tarih boyunca eitli ekillerde ve adlarla varln srdre gelmitir. Noterlik esas olarak 18 Ocak 1972de kabul edilen, 5 ubat 1972 ylnda Resmi Gazetede yaynlanan 1512 Sayl Noterlik Kanununda tanmlanm ve dzenlenmitir. Noterlik Kanununun 1 inci maddesinde, Noterlik bir kamu hizmetidir denilerek Noterliin kamusal yn ortaya konmutur. Kanunun 1. maddesinin ikinci cmlesi noterlerin grevlerinin genel erevesini izmektedir. (YILMAZ; 1996). Kanunun 1. maddesinin ikinci cmlesindeki Noterler, hukuki gvenlii salamak ve anlamazlklar nlemek iin ilemleri belgelendirir ve kanunlarla verilen baka grevleri yaparlar. biimindeki tanm, Noterliin kanuni tanmdr. zel hukuktan doan birok hakkn etkin olarak kullanlmas ve kolayca ihll edilememesi asndan noterlik messesesi ok nemli bir ileve sahiptir. (YILMAZ, Ejder, Noterlik lemlerinin Hukuk Davalarndaki ve cra-fls Takiplerindeki nemi, Noterlik Hukuku Sempozyumu). Noterliin ana eylemi tespittir. Dolaysyla uyumazlklarn iinde olamazlar, yarar ve ekimelerin taraf deil, belki de yalnzca tespitisi olabilirler. (GREN; 2010) Sonu olarak Noter hukuki gvenlii salamak ve hukuki anlamazlklarn doumunu nlemek amac ile kamusal yetki kullanan, serbest meslek erbabdr. Avukatlk ve noterlik sonu itibariyle birer meslektir. (GREN; 2010). Noterlik Hukuku esasnda bir meslek hukukunu dzenleyen ilke ve normlarn topland ve deerlendirildii alan gibi gzkse de, dzenleme yaplan alann, hukuk hayatnda kapsad yer, tad nem ve sadece noterlerin mesleki alanlarn deil sosyal sorumluluklarn da mdahale eden yn nedeniyle ok nemlidir. Noterlik Hukukunu; noterlik messesesinin hukuk sistemi iindeki yeri ile dier hukuk dallaryla olan ilikisini inceleyen bilim dal olarak tanmlamak mmkndr. Bu tanm hem teoride hem de pratikte ihtiyac karlayan bir tanmdr. Noterlik hukukunu, hukuk disiplinleri iinde bir yere oturtmak istediimizde, Noterlik messesini daha ok zel hukuk ierisinde yer alan hukuk dallaryla ilgili ilemlerde hizmet verdii gereini gz nne almak gerekir. Noterlerin grevNoter kelimesi, Latince notarusdan gelir ve not tutan, sratle yaz yazan, seri yaz yazan anlamn tar.
Noterlik messesesinin hukuk sistemi iindeki yeri ile dier hukuk dallaryla olan ilikisini inceleyen bilim dalna noterlik hukuku denir.
74
lerine giren ilerin daha ok ekle ilikin olmas, (tanzim, tasdik, tescil) Noterlik Hukukunun, Medeni Usul Hukukuna yakn bir hukuk dal olduunu gstermektedir. (ULUKAPI-ATALI; 2001).
SIRA SZDE
Noterlik ve noterlik hukukunu tanmlaynz. SIRA SZDE
DNELM
Noterliin ve S O R kurulmas U kapatlmas Adalet Bakanlnn yetkisindedir.
NOTERLN KURULMASI VE YETK EVRES

DNELM
Noterliklerin Kurulmas
Noterlik Kanununun 2 nci maddesinin birinci fkrasna gre; Her asliye ve mnS O R U ferit sulh mahkemesinin bulunduu yerde, o mahkemenin yarg evresindeki noterlik ilerini grmeye yetkili olmak zere bir noterlik kurulur. DKKAT Noterlik kurulmas Adalet Bakanlnn yetkisindedir. Bununla birlikte, noterlik Kanununun 3 nc maddesinin drdnc fkras Adalet Bakanlna, bir yerde SIRA SZDE ama ve bir yerde bulunan birden fazla noterliklerden birisibirden fazla noterlik ni kapatma yetkisini kullanmadan nce Trkiye Noterler Birliinin mtalaasn alma ykmll getirmitir. Ancak Adalet Bakanl sadece mtalaa almaktadr. AMALARIMIZ Yeni noterliklerin almasnda ve var olanlarn kapatlmasnda son ve tek karar mercii Adalet Bakanldr, Noterler Birliinden alnan mtalaa bakanla yol gstericidir. Ancak olmas gereken yeni noterlerin kurulmas veya var K T zannmzca, A P olanlarn kaldrlmasnda Bakanlk ve Birlik birlikte karar alabilmelidirler.
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Noterlik Kanununun 2 nci maddesinin birinci fkrasnda; Her asliye ve mnferit sulh mahkemesinin bulunduu yerde o mahkemenin yarg evresindeki noterlik ilerini grmeye yetkili olmak zere bir noterlik kurulur. hkm yer almaktadr. N T E R N E T Adalet Bakanl Hukuk leri Genel Mdrl tarafndan Yetki konusunda 26.4.1973 tarih ve 14070 sayl genelge ile Trkiye Noterler Birlii tarafndan 4.2.1974 tarih, 267 say ve 4 numaral genelgeler kartlmtr. Bu genelgeler gereince, bir noterlik ileminin herhangi bir yer noterliinde yaplabilmesi iin, ilemin taraflarndan en az birinin ilgili noterliin yetki evresi iinde oturmas veya iyerinin bulunmas ya da ilemin ayn snrlar iinde yaplacak bir ie ait olmas gerekmektedir. Noterliklerin yetki alannn belirlenmesinde Noterlik Kanununda grlen eksiklik, yetkisiz bir noterlikte yaplan ilemlerin akbeti konusunda dzenleme bulunmamasdr. Zannmzca yetkisiz noterlikte yaplm ilemler hakknda HUMKun ngrd yollar ve sonular olduu gibi geerlidir. Dier bir ifade ile noterlikte yaplan ilem kesin yetki kuralna balanm ise yarglamann ve ilemin her aamasnda bu yetkisizlik hususu ileri srlebilir. Bunun dndaki durumlarda ise yetkisizlik bir ilk itiraz olarak ileri srlmelidir. (PEKCANITEZ, Hakan, Medeni Usul Hukuku, B. 1, Ankara 2000, syf 92 vd.) Yetkisiz noterin SIRA yapt SZDE ilemlere kar hangi yola gidilebilir?
D N E L M 4 nc maddesi, noterliklerin drt snfa ayrlmasn ngrNoterlik Kanununun mtr. lk snf noterlik, her noterliin yetki evresi iindeki nfus, i younluu ve noterlik S Ogeliri R U esas tutularak snflandrlr (NK.m.4/3). Noterlerin snflandrlmas Noterler Birliinin mtalaas alnarak Adalet Bakanlnca yaplr (NK. m.4/2) DKKAT
Noterliklerin evresi T E L E V Z Y OYetki N
SIRA SZDE
DN E L snfa M Noterlik drt ayrlmtr. S O R U
Noterliklerin Snflandrlmas
DKKAT
SIRA SZDE
SIRA SZDE
6. nite - Noterliin Tanm, Nitelii ve Hukuktaki Yeri
75
Birinci, ikinci ve nc snf noterliklerin banda birer noter bulunur (NK.m.22 vd.). Buna karlk, drdnc snf noterlikler, o yerin bal bulunduu Adalet Komisyonunun grevlendirme yazs zerine, Adalet Bakanlnca grevlendirilerek ktip snfndan bir adalet memuru tarafndan geici olarak ynetilir ve bu kimselere geici yetkili noter yardmcs ad verilir (NK. m. 32).
NOTERLN ZELLKLER Kamu Hizmeti Olma zellii

Kamu hizmeti nitelemesi, iki temel enin varln gerektirmektedir. Bunlardan ilki hizmetin kamuya ynelmi olduunun siyasal organlarca kabul edilmesi yani dier bir ifadeyle kamuya yararl olmas, ikincisi ise kamu kurulularnca veya ilgili kamu kurumunca denetlenen zel kiilerce ifa edilmesidir. Kamu hizmetleri, genel ve kolektif gereksinmeleri karlayarak kamu yararn gerekletiren hizmetler ise, toplumda adalet datmna dair faaliyetlerin kamusal nitelikte bir hizmetler btn olduu tartlmazdr. Noterler, mesleki faaliyetlerini, tzel kiilii haiz kamu kurumu niteliinde mesleki kurulular olan Noterler Birliinin denetim ve gzetimi altnda srdrrler. Noterliin kamu hizmeti nitelii, gereksinim duyan herkesin bu faaliyetlerden yararlanabilmesini gerektirir. Noterlik Kanununun 1. maddesinde kamu hizmeti olarak tanmlanan noterlii, ifa eden noterlerin memur olup olmad nem arz etmektedir. Noterlik Kanununda ak bir hkm bulunmamakla birlikte, bu Kanunun, noterleri memur olarak kabul etmedii dolayl bir ekilde anlalmaktadr. (ULUKAPI-ATALI; 2001). Noterlik Kanununun 151 ve 152. maddelerinde, noterlere Trk Ceza Kanununun memurlara ait hkmlerinin uygulanaca belirtilmitir. Yine Noterlik Kanununun 40 nc maddesinde de noterlik dairesinin resmi daire kabul edilmemi, resmi daire sayld hkme balanmtr. Gerekten de noterlik dairesinin kira ve dier giderlerinin notere ait olmas, alanlarn memur olmamas bilakis sosyal gvenlik asndan ii olarak kabul edilmeleri, noterlik cret tarifelerinin, zel kanun hkmleriyle belirlenmesi bunun gerekeleridir. Sonu olarak Noter, idare hukuku anlamnda bir kamu grevlisi deildir. Ancak hukuken tannm iktidar ve yetki kullanmak suretiyle bir kamu grevi ifa etmektedir. Noterliin kamu hizmeti olmas ne anlama gelir?
SIRA SZDE
Noter idare hukuku anlamnda bir kamu grevlisi deildir.
NELM Avukatlk hukuku ksmnda anlatld zere serbest meslek,Dsermayeden ziyade ahsi emee, bilimsel ve mesleki bilgiye ve uzmanla dayanan, ticari zellik tamayan, serbest meslek erbabnn i yaptrana tabi olmakszn ahsi alS O R sorumluluk U tnda kendi nam ve hesabna yapt faaliyet olarak tanmlanabilir. Noterliin sradan bir serbest meslek olduunu sylemek de doru olmaz. nDKKAT k noterler her ne kadar serbest meslek olarak kabul edilseler de istedikleri yerde i gremez, istedikleri cretle i yapamaz, crette pazarlk edemez, kendilerine ait cSIRA SZDE retten de indirimde bulunamaz (NK.m.50.III) ve reklm yapamazlar. Noterler iin gerek mesleki adan gerek ise zel hayatlarna ilikin ciddi snrlamalar getirilmitir.
Serbest Meslek Olma zellii
SIRA SZDE
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
76
Noterlerin Adalet Bakanlnca atanmalar, ayn Bakanlka iten el ektirilmeleri ve izin kullandrlmalar, ad geen Bakanl neredeyse noterlerin ivereni statsne sokmaktadr. (TOYGAR, Kemal, Serbest Meslek mi, Kamu Hizmeti mi? TNBHD., S. 3Y. 1974, s.8). Noter, ilemlerin belgelendirilmesi, uyumazlklarn engellenmesi asndan ve yerine getirdii bir ksm yasal ykmllkleri nedeniyle ok nemli bir konuma sahiptir. Noterlik; iddia, savunma ve yarg makamlarna gelmeden, hukuki sorunlar daha olumadan engellemesi nedeniyle hukuk devletinin inasnda nemli bir unsurudur. Onun iin de noterler her ne kadar yaamlarn serbest meslek olan noterlikle finanse etseler de, noterlik faaliyetinin hedefinin kar etmek olmadnn idraki iindedirler. Noter, faaliyetlerinde kanun ve mevzuatn izdii snrlar iinde hareket etmek zorundadr. Noterlerin faaliyetlerinde takdir alanlar ok snrldr. Noter nne gelen ii hukuka aykr olmadka ret etme ya da yapmama hakkna sahip deildir. yaptran da ii ancak yetkili noterde yaptrmak zorundadr. Noter - i sahibi ilikisinde i sahibinin iradesi ve hedefledii ama ok byk nem tamaktadr. sahibi, iradesinin, amacnn, taleplerinin tam olarak metne aktarld ve notere verdii srlarn ifa edilmeyecei hususunda tam inanca sahiptir. Ayn durum noter asndan da sz konusudur, noter konuya ilikin tm bilgi ve taleplerin kendine aktarldndan emin olmak ister.
NOTERLE KABUL VE MESLEE GR

Noter olabilmenin n koulu Trkiye Cumhuriyeti vatanda olmaktr.
Kstl olanlar noterlik yapamaz.
N.K. 7nci maddesinde yer alan stajyerlik asndan aranan artlar aslnda noterlik mesleine giri iin gerekli olan artlar olup bunlar on tanedir. Bunlar, kanunda dzenlenilerine gre ylece sralayabiliriz: 1. Trkiye Cumhuriyeti vatanda olmak 2. 21 yan bitirmi ve 40 yan doldurmam olmak, 3. Trk hukuk fakltelerinin birinden mezun olmak veya yabanc bir memleket hukuk fakltesinden mezun olup da, Trkiye hukuk faklteleri programlarna gre noksan kalan derslerden baarl snav vermi bulunmak, 4. Kesinlemi bir kararla yz kzartc bir sutan veya ar hapsi gerektiren bir crmden mutlak olarak yahut kasti bir crmden bir sene veya daha fazla hapis cezas ile hkm giymi olmamak, 5. 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 48. maddesine gre devlet memurluuna atanmaya engel bir mahkmiyeti bulunmamak, 6. Kesinlemi bir ceza veya disiplin karar sonucunda hkim, savc, memur yahut avukat olmak niteliini kaybetmi bulunmamak, 7. Noterlik mesleine yaramayacak tutum ve davranlar evresince bilinmi olmamak, 8. Noterlikle ve noter stajyerlii ile birleemeyen bir ile uramamak, 9. Mahkeme karar ile kstlanm olmamak, 10. fls etmi ise itibar iade edilmi olmak, (hileli ve taksirli mflisler itibarlar iade edilmi olsa bile kabul olunmazlar), 11. Hakknda aciz vesikas verilmi ise bunu kaldrm bulunmak, 12. Noterlik grevini devaml ve gerei gibi yapmaya engel vcut veya aklca malul olmamak, 13. Staj yaplacak yerde ikametgh bulunmak.
77
Noterlik Stajna Tabi Olmayanlar

N.K. m. 5 e gre Noter olabilmek iin noterlik stajn tamamlayarak Noterlik Belgesini alm olmak arttr. Ancak Noterlik Kanununun 6 nc maddesi istisnai olarak baz kiilerin bu staj yapmakszn noter olabilmelerine imkn salanmtr. Bunlar; 1. Adli veya askeri hkimlik yahut savclklara atanm olanlar, 2. Avukat unvann kazanm olan veya Avukatlk Kanununa gre staj ve avukatlk snav artlarndan bak olarak avukatla kabul olunmaya hak kazanm bulunanlardr. Uygulamada noterlik staj yapanlara pek rastlanmamaktadr. nk avukatlk, savclk yada hakimlik staj yapmak noterlik yapmak iin yeterli saylrken, noterlik staj avukatlk, savclk, hakimlik stajnn yerine gememektedir. Bu yzden uygulamada noterlik yapanlar hak kaybna uramamak iin avukatlk stajn yapp, noterlie balamaktadrlar. Noterlik staj ile benzer stajlarn ilikisini anlatnz.
SIRA SZDE SIRA SZDE
D NELM Bir noterlie bir noterin atanabilmesi iin ilk adm olarak bir iln yaplmas gerekmektedir. Adalet Bakanl tarafndan yaplacak bu ilnlarda, boalan ve nc snfa geirilen noterliin bir nceki yla ait gayrisafi geliri, alan ise emS noterliin O R U sallerine gre Adalet Bakanlnca tahmin edilecek gayrisafi geliri ve isteklilerin hangi belgelerle birlikte bavurmalar gerektii gsterilir (N. K. m. 22.III). DKKAT Noterlik Kanununun 7 nci maddesinin bir, be ve sonraki bentlerinde yazl artlar kaybetmediklerini gsterir belgeler ile askerlik hizmetini yaptklarna veya SIRA SZDE bu askerlik hizmetine elverili olmadklarna ilikin belgeyi de eklemeleri gerekmektedir (NK.m.23.I). Adaylar arasndan sz konusu noterlie atama yapmaya yetkili merci Adalet AMALARIMIZ Bakanldr. (N. K.m.23.II; 27,I) Atama yaplrken, ayn snftan noterlerin meslekteki kdemleri, kdemde eitlik halinde sicillerine gre yeterlik dereceleri esas alnr. Ayn kdem ve yeterlilikte K T A P olanlardan Almanca, Franszca, ngilizce veya talyanca dillerinden en az birini bildiini ynetmelikte gsterilecek ekilde belgelendirenler dier isteklilere, bu dillerden biri ile retim yapan yabanc hukuk fakltelerinden birini bitirmi olanlar TELEVZYON dierlerine, hukuk doktoru olanlar hepsine tercih edilir. Buna gre de artlar eit olursa hukuk fakltesi mezuniyet tarihindeki ncelie baklr. Hukuk fakltesi, mezuniyet tarihi de ayn ise atanacak olan, ad ekilerek belirlenir (N.K.m.27.II).
Noterlie Atanma
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
Noterin atamas Adalet AMALARIMIZ Bakanlnca yaplr.
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
Noterlik ilannda hangi unsurlar bulunur?
SIRA SZDE
D N E L birinci M Noterlik Kanununun 30 uncu maddesinde dzenlenmitir. Maddenin fkrasna gre; Noter sfat, noterlie atama kararnn tebell ile kazanlr. Kendi snfnda veya daha yukar snfta baka bir noterlie atanan veya nakledilen noter, S O R U atama yahut nakledilme kararn tebell ettii tarihte yeni noterlik sfatn kazanmakla beraber eski noterlik sfat da sona erer. DKKAT Bir noterlie atanan veya nakledilenler, atama veya nakledilme kararnn tebliinden itibaren bir ay iinde yeni grevine balamak zorundadrlar. Atanan veya SIRAgreve SZDE balamanakledilen kimsenin bu sre iinde, hakl bir neden olmakszn
Atanan Noterlerin Greve Balamas
SIRA SZDE
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
78
mas veya atanma yahut nakledilme isteminden vazgeme dilekesinin, atanma ve nakil kararnn kendisine tebliinden sonra Bakanla veya cumhuriyet savclna verilmesi halinde, bu kimse noterlik mesleinden istifa etmi saylr (NK.m.30,II).
Noterlik Grevinin Sona Ermesi

Noterlikte ya haddi 65dir.
Noterlik grevinin sona ermesi kanunda sekiz ana balk altnda toplanmtr. Bunlar srasyla; 1. Ya tahdidine (altmbe ya) tbi tutulmas (NK.m.56, 165.II): Noterlik grevi yksek derecede zen ve dikkat gerektirmesi, bu grevi ifa edenlerin dimalarn tam berrak olmas gerektirir. nsanlarn belli bir yatan sonra tam bir retkenlik iinde olmalarn beklemek yanl olup bu nedenle kanun koyucu 65 yan dolduran noterlerin grevlerinin sona erdiini kabul etmitir. 2. Noterin istifa etmi saylmas: Bir noterlie atanan veya nakledilenler, atama veya nakledilme kararnn tebliinden itibaren bir ay iinde yeni grevlerine balamak zorunluluundadrlar. Atanan veya nakledilen kimsenin bu sre iinde, hakl bir sebep olmakszn greve balamamas veya atanma yahut nakledilme isteminden vazgeme dilekesinin, atama ve nakil kararnn kendisine tebliinden sonra Bakanla veya Cumhuriyet Savclna verilmesi halinde, bu kimse noterlik mesleinden istifa etmi saylr (N.K. m.30,II). Teminat paralarn sresi iinde yatrmayan veya noksan yatran notere, Adalet Bakanlnca teminatn tamamlamas iin bir ay gememek zere uygun bir sre verilir. Bu sre iinde de teminatn tamamlamayan noter istifa etmi saylr (N.K. 38,VI). Hakl bir engeli olmakszn, iznini 15 gn geirenler istifa etmi saylrlar (N.K. 58). 3. Meslekten karma cezas almas: Noterlik Kanununa gre bir daha atanmamak zere noterlikten kma (N.K. m.126/E) cezas alnmas noterlik grevini sona erdirir. 4. Baka bir noterlie atanmas veya nakledilmesi: (NK.m.30,I): Noter sfat, noterlie atama kararnn tebell ile kazanlr. Kendi snfnda veya yukar snfta baka bir noterlie atanan veya nakledilen noter, atama yahut nakledilme kararn tebell ettii tarihte yeni noterlik sfatn kazanmakla beraber eski noterlik sfat da sona erer. 5. Noterlik Kanununun 7 inci maddesindeki (ikinci bent hari) artlardan birinin kaybedilmesi (NK.m.196): Noterin, 7 nci maddenin ikinci bendi hari olmak zere, bu maddede yazl yetenek ve artlardan birini kaybetmi olmas noterlik grevini sona erdirir. 6. Noterin meslekte yeterli olmadnn anlalmas: Adalet mfettileri tarafndan yaplan teftiler sonunda hakknda dzenlenen, birbirini izleyen son iki hal kdnda meslekte yeterli olmad belirtilmi ve son teftiten itibaren en az alt ay hizmet grdkten sonra yaptrlacak nc teftite de Adalet mfettiinin meslekte yeterli olmad kesin kansna varm olmas halinde Adalet Bakanlnca noterin grevine son verilir. (NK.m.196) 7. Noterin istifa etmesi: Noterler kendinden kaynaklanan veya iradi nedenlerle noterlik grevlerini iradi olarak sonlandrabilirler. (NK.m.29) 8. lm: lmesi durumlarnda noterlik grevi sona erer. Noter hangi SIRA halde istifa etmi saylr? SZDE
DNELM S O R U
SIRA SZDE
DNELM S O R U
DKKAT
DKKAT
79
zet
A M A
Noterliin tanmn yapmak Noterlik esas olarak 18 Ocak 1972de kabul edilen, 5 ubat 1972 ylnda Resmi Gazetede yaynlanan 1512 Sayl Noterlik Kanununda tanmlanm ve dzenlenmitir. Noterlik Kanununun 1 inci maddesinde, Noterlik bir kamu hizmetidir denilerek Noterliin kamusal yn ortaya konulmutur. Kanun 1 maddesinin ikinci cmlesinde noterlerin grevlerinin genel erevesini izmektedir. Kanun 1 maddesinin ikinci cmlesinde Noterler, hukuki gvenlii salamak ve anlamazlklar nlemek iin ilemleri belgelendirir ve kanunlarla verilen baka grevleri yaparlar. tanm yer almaktadr. Noter hukuki gvenlii salamak ve hukuki anlamazlklarn doumunu nlemek amacyla kamusal yetki kullanan serbest meslek erbabdr. Noterliin kuruluu ve yetki evresini aklamak Noterlik Kanununun 2 nci maddesinin birinci fkrasna gre; Her asliye ve mnferit sulh mahkemesinin bulunduu yerde, o mahkemenin yarg evresindeki noterlik ilerini grmeye yetkili olmak zere bir noterlik kurulur. Noterlik kurulmas Adalet Bakanlnn yetkisindedir. Bakanln farkl zamanlarda kard genelgelere gre, bir noterlik ileminin herhangi bir yer noterliinde yaplabilmesi iin, ilemin taraflarndan en az birinin ilgili noterliin yetki evresi iinde oturmas veya iyerinin bulunmas ya da ilemin ayn snrlar iinde yaplacak bir ie ait olmas gerekmektedir. Noterliin hukuki niteliini aklamak Noter bir kamu hizmetini yerine getirir. Bir hizmetin kamu hizmeti saylmas iin hizmetin kamuya ynelmi olduunun siyasal organlarca kabul edilmesi yani dier bir ifadeyle kamuya yararl olmas ve kamu kurulularnca veya ilgili kamu kurumunca denetlenen zel kiilerce ifa edilmesi gerekir. Noterler, mesleki faaliyetlerini, tzel kiilii haiz kamu kurumu niteliinde mesleki kurulular olan Noterler Birliinin denetim ve gzetimi altnda srdrrler. Noterlik meslei bir serbest meslektir. Serbest meslek sermayeden ziyade ahsi emee, bilimsel
ve mesleki bilgiye ve uzmanla dayanan, ticari zellik tamayan, serbest meslek erbabnn i yaptrana tabi olmakszn ahsi sorumluluk altnda kendi nam ve hesabna yaplan faaliyet olarak tanmlanabilir. Ancak, noterliin sradan bir serbest meslek olduunu sylemek de doru olmaz. nk noterler her ne kadar serbest meslek olarak kabul edilseler de istedikleri yerde i gremez, istedikleri cret i yapamaz, crette pazarlk edemez, kendilerine ait cretten indirimde bulunamaz ve reklm yapamazlar. Noterlerin gerek mesleki gerek ise zel hayatlarna ilikin ciddi snrlamalar getirilmitir.
A M A
A M A
A M A
Noterlie kabul ve giri koullarn aklamak Noterlie giri ve kabul koullar unlardr; Trkiye Cumhuriyeti vatanda olmak 21 yan bitirmi ve 40 yan doldurmam olmak, Trk hukuk fakltelerinin birinden mezun olmak veya yabanc bir memleket hukuk fakltesinden mezun olup da, Trkiye hukuk faklteleri programlarna gre noksan kalan derslerden baarl snav vermi bulunmak. Kesinlemi bir kararla yz kzartc bir sutan veya ar hapsi gerektiren bir crmden mutlak olarak yahut kasti bir crmden bir sene veya daha fazla hapis cezas ile hkm giymi olmamak, Devlet memurluuna atanmaya engel bir mahkmiyeti bulunmamak, Kesinlemi bir ceza veya disiplin karar sonucunda hkim, savc, memur yahut avukat olmak niteliini kaybetmi bulunmamak, Noterlik mesleine yaramayacak tutum ve davranlar evresince bilinmi olmamak, Noterlikle ve noter stajyerlii ile birleemeyen bir ile uramamak, Mahkeme karar ile kstlanm olmamak, fls etmi ise itibar iade edilmi olmak, (Hileli ve taksirli mflisler itibarlar iade edilmi olsa bile kabul olunmazlar). Hakknda aciz vesikas verilmi ise bunu kaldrm bulunmak. Noterlik grevini devaml ve gerei gibi yapmaya engel vcut veya aklca malul olmamak, Staj yaplacak yerde ikametgh bulunmak.
80
Kendimizi Snayalm
1. Noter kelimesi Latince hangi kelimden gelir? a. Notu b. Notarus c. Litai d. Kad e. Themis 2. Hukuki gvenlii salamak ve anlamazlklar nlemek iin ilemleri belgelendiren ve kanunlarla verilen baka grevleri yapanlara ne ad verilir? a. Hkim b. Savc c. Noter d. Avukat e. Mbair 3. Noterliin ana eylemi nedir? a. Keif b. cra c. Yarglama d. Tespit e. Dzenleme 4. Noterlik messesesinin hukuk sistemi iindeki yeri ile dier hukuk dallaryla olan ilikisini inceleyen bilim dalna ne ad verilir? a. Medeni Hukuk b. Avukatlk ve Noterlik Bilgisi c. Usul Hukuku d. Avukatlk Hukuku e. Noterlik Hukuku 5. Noterlik kurulmas kimin yetkisindedir? a. Adalet Bakanl b. Trkiye Noterler Birlii c. Trkiye Barolar Birlii d. Adalet Bakanl - Noterler Birlii e. Adalet Bakanl - Barolar Birlii 6. Noterlik snflandrlmasnda ilk snf noterin snflandrlmasnda aadakilerden hangisi esas alnmaz ? a. Yetki evresi iindeki nfus younluu, b. Yetki evresindeki i younluu c. Yetki evresindeki noterlik geliri d. Yetki evresinde yaplan ilerden toplanan harlar e. Noterlik dairesinin kdemi 7. Drdnc snf noterlikler, Adalet Bakanlnca grevlendirilerek ktip snfndan bir adalet memuru tarafndan geici olarak ynetilir. Bu kiilere ne ad verilir? a. Baktip b. Ktip c. Geici noter d. Geici bakatip e. Geici yetkili noter yardmcs 8. Gereksinim duyan herkesin noterlik faaliyetlerinden yararlanabilmesi noterliin hangi sonularndandr? a. Noterliin serbest meslek olmasnn b. Noterliin kamu hizmeti olmasnn c. Noterliin hukuki ynnn ar basmasnn d. Noterliin cret karl yapmasnn e. Hak kullanmann anayasayla teminat altna alnmasnn 9. Aadakilerden hangisi noterlere kabul iin aranan artlardan deildir? a. Trkiye Cumhuriyeti vatanda olmak b. 21 yan bitirmi ve 40 yan doldurmam olmak, c. En az bir yabanc dil bilmek d. Trk hukuk fakltelerinin birinden mezun olmak veya yabanc bir memleket hukuk fakltesinden mezun olup da, Trkiye hukuk faklteleri programlarna gre noksan kalan derslerden baarl snav vermi bulunmak e. Kesinlemi bir ceza veya disiplin karar sonucunda hkim, savc, memur yahut avukat olmak niteliini kaybetmi bulunmamak, 10. Aadakilerden hangisi noterlie kabul iin aranan artlardan deildir? a. Mahkeme karar ile kstlanm olmamak b. Noterlik grevini devaml ve gerei gibi yapmaya engel vcut veya aklca malul olmamak c. fls etmi ise itibar iade edilmi olmak d. Tam teekkl devlet hastanesinden heyet raporu alm olmak e. Noterlik mesleine yaramayacak tutum ve davranlar evresince bilinmi olmamak
81
Okuma Paras
Trkiyede kazanl meslekler arasnda gsterilen noterlik, byk rabet gryor. Trkiye Noterler Birliinin verilerine gre, 19 bin hukuk fakltesi mezunu, noter olabilmek iin srada bekliyor. 26 bin hukuku ise mracaat belgesine sahip durumda. Trkiye Noterler Birlii Bakan Hasan Yeni, meslee gsterilen rabeti noter olabilme kriterlerinin dklne balyor. Yeni, hazrladklar yasa taslayla herkesin noter olmak iin bavuramayacan sylyor. nmzdeki yasama dneminde kabul edilmesi beklenen Yeni Noterlik Kanunu taslana gre, noter olmak isteyenlerin ya 33 geemeyecek. Belge alabilmenin koullar da zorlatrlyor. Yaplacak snavda baarl olanlara bir yl staj yapma zorunluluu getirilecek. Staj sreci tamamlandktan sonra, yeni bir imtihan daha yaplacak. Baarl olan hukukular, noterlik belgesi almaya hak kazanacak. Taslaa gre, noterin yerine katiplerin ve ba katiplerin imza atma yetkisi de kaldrlacak. Yalnzca noterlik stajn tamamlam olanlar, vekaleten imza yetkisine sahip olacak. Yasalamay bekleyen taslak, meslek ii eitimi de zorunlu hale getiriyor. Grev yapt blge ne olursa olsun, noterler ylda 10-20 gn arasnda meslek ii eitime tabi tutulacak. Hazrlanan taslakla birlikte noterlie bak asn deitirmek istediklerini syleyen Trkiye Noterler Birlii Bakan Hasan Yeni, Adam 25 yl hakimlik yapm; daha sonra noter olmak istiyor. Bu durum, noterlii yan meslek haline getirdi. Noterlik zellikle genlerin yapaca bir meslek haline gelsin istiyoruz. diyor. Trkiyede, 60 yanda emekli bir hakimin de noterlik yapma yetkisinin bulunduunu kaydeden Yeni, bu durumun, genlerin nn kapattn ve rahatsz edici sonulara yol atn vurguluyor. Yeni, ayn sorundan Adalet Bakan ve Babakann da rahatszlk duyduunu dile getiriyor. Taslak yasalarsa noterlerin yetkileri artacak. Dnyann birok lkesinde olduu gibi gayrimenkul ilemleri noterde yaplacak. Bunun yannda ekimesiz yarg, veraset ilam ve tespit gibi ilemler de noter araclyla gerekletirilecek. Noterlerin ok para kazand eklindeki algnn yanll zerinde duran Bakan Hasan Yeni, meslekte 13-14 yln harcamayan bir noterin kolay kolay stanbul, Ankara ve zmir gibi byk ehirlere atanamayacan ifade ediyor. hizmet kanununa gre, atamas yaplan bir noter 3. snf bir blgede greve balyor. Ancak belgeyi alabilmek iin, hukuk fakltesini bitirip avukatlk ve hakimlik stajn tamamlamak art. 3. snf bir blgede en az 4 yl almak ise bir baka zorunluluk. Hasan Yeni, 3. snf bir blgede alan noterin aileden destek almadan geinemeyeceini iddia ediyor. Zorunlu 4 yllk grev bittikten sonra atama yaplacak yer, denetimden gemeye bal. Denetimlerden geemeyen noterler, 3. snf bir baka blgeye gnderiliyor. 2. snf blgeye atananlar ise 4 yllk bir staj sresi daha bekliyor. Yeni, byk ehirlere tayin sresi 8 yl gibi gzkse de, bunun zor olduunu savunuyor. Noterlik, kazancna gre serbest meslek; yetki ve sorumluluuna gre kamu grevi kapsamna giriyor. Denetimleri ise Adalet Bakanl mfettileri ve cumhuriyet savclar tarafndan yaplyor. Hasan Yeni, denetimle ilgili yaanm bir olay yle aktaryor: Bir noter arkada, mesai saati srasnda motorunu tamir ediyormu. Gelen mfettiler noterin kim olduunu sormu. Kendisinin olduunu syleyince, denetimden sicil bozukluuyla kt. Kaynak : http://www.memurlar.net/haber/119130/
82

1. b 2. c 3. d 4. e 5. a Yantnz yanl ise Noterliin Tanm bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterliin Tanm bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterliin Tanm bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterliin Tanm bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterliin Kurulmas ve Yetki evresi bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterliin Kurulmas ve Yetki evresi bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterliin Kurulmas ve Yetki evresi bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterliin zellikleri bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterlie Giri ve Meslee Kabul bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterlie Giri ve Meslee Kabul bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.

Sra Sizde 1 Noter hukuki gvenlii salamak ve hukuki anlamazlklarn doumunu nlemeyi amalayan kamusal yetki kullanan, serbest meslek erbabdr. Noterlik Hukuku; noterlik messesesinin hukuk sistemi iindeki yeri ile dier hukuk dallaryla olan ilikisini inceleyen bilim daldr. Sra Sizde 2 Yetkisiz noterlikte yaplm ilemler hakknda HUMKun ngrd yollar ve sonular olduu gibi geerlidir. Dier bir ifade ile noterlikte yaplan ilem kesin yetki kuralna balanm ise yarglamann ve ilemin her aamasnda yetkisizlik ileri srlebilir. Bunun dnda ki durumlarda ilk itiraz olarak ileri srlmelidir Sra Sizde 3 Bir hizmetin kamu hizmeti olmas iin o hizmetin kamuya ynelmi olduunun siyasal organlarca kabul edilmesi ve kamu kurulularnca denetlenmesi gerekir. Kamu hizmetleri, genel ve kolektif gereksinmeleri karlayarak kamu yararn gerekletiren hizmetler ise, toplumda adalet datmna dair faaliyetlerin kamusal nitelikte bir hizmetler btn olduu tartlmazdr. Noterler, mesleki faaliyetlerini, tzel kiilii haiz kamu kurumu niteliinde mesleki kurulular olan Noterler Birliinin denetim ve gzetimi altnda srdrrler. Noterliin kamu hizmeti nitelii, gereksinim duyan herkesin bu faaliyetlerden yararlanabilmesini gerektirir. Sra Sizde 4 Avukatlk, savclk yada hakimlik staj yapmak noterlik yapmak iin yeterli saylrken, noterlik staj avukatlk, savclk, hakimlik stajnn yerine gememektedir. Bu yzden uygulamada noterlik yapanlar hak kaybna uramamak iin avukatlk stajn yapp, noterlie balamaktadrlar. Sra Sizde 5 Bir noterlie bir noterin atanabilmesi iin ilk adm olarak bir iln yaplmas gerekmektedir. Adalet Bakanl tarafndan yaplacak bu ilnlarda, boalan ve nc snfa geirilen noterliin bir nceki yla ait gayrisafi geliri, alan noterliin ise emsallerine gre Adalet Bakanlnca tahmin edilecek gayrisafi geliri ve isteklilerin hangi belgelerle birlikte bavurmalar gerektii gsterilir (N. K. m. 22.III).
6. e
7. e
8. b
9. c
10. d
83
Sra Sizde 6 Bir noterlie atanan veya nakledilenler, atama veya nakledilme kararnn tebliinden itibaren bir ay iinde yeni grevlerine balamak zorunluluundadrlar. Atanan veya nakledilen kimsenin bu sre iinde, hakl bir sebep olmakszn greve balamamas veya atanma yahut nakledilme isteminden vazgeme dilekesinin, atama ve nakil kararnn kendisine tebliinden sonra Bakanla veya Cumhuriyet Savclna verilmesi halinde, bu kimse noterlik mesleinden istifa etmi saylr GREN mer (2010), Karlatrmal Avukatlk - Noterlik Hukuku. Adalet Yaynevi. PEKCANITEZ, Hakan (2000), Medeni Usul Hukuku, B. 1, Ankara. MAN, Gne (2001), Noter ve Noterlik Nedir. Trkiye Noterler Birlii Hukuk Dergisi, S. 110. TOYGAR, Kemal (1974), Serbest Meslek mi, Kamu Hizmeti mi? TNBHD., S. 3. ULUKAPI mer, ATALI Murat (2001), Noterlik Hukuku. YILMAZ, Ejder (1996), Hukuk Szl, B. 5, Ankara. YILMAZ, Ejder (1997), Noterlik lemlerinin Hukuk Davalarndaki ve cra-fls Takiplerindeki nemi, Noterlik Hukuku Sempozyumu, Ankara.
nternet Kaynaklar
http://www.adalet.gov.tr http://www.turkiye.gov.tr http://www.tnb.org.tr
7
Amalarmz
Noterlik dairesi Bakatip Noter vekili
Bu niteyi tamamladktan sonra; Noterlik dairesinin yaps ve faaliyetlerini aklayabilecek, Noter odalarnn yaps ve ileyiini belirleyebilecek, Trkiye Noterler Birlii yaps ve organlarn anlatabileceksiniz.
Anahtar Kavramlar
Noterler Odas Trkiye Noterler Birlii Noterler Birlii Kongresi
indekiler
Noterlik ve Mesleki Orgaizasyonu
NOTERLK DARES NOTER ODALARI TRKYE NOTERLER BRL
Noterlik ve Mesleki Organizasyonu

NOTERLK DARES
Noterliin srekli faaliyet gsterdii ve noter alma makam ile servisler, bekleme ve ariv blmlerinden oluan (N.K.Y. m. 6i.) noterlik dairesi, Noterlik Kanununun 40 nc maddesinin birinci fkrasnn birinci cmlesi gereince resmi daire saylr. Noterlik dairesinin i merkezlerine ve mmkn olduu oranda mahkemelere ve bankalara yakn yerlerde almas hususu dikkate alnr (N.K.Y. m. 2,III). nk esas olarak noterlerin grevi tespit ve szleme yapmak olduundan bu ilemlerin de en ok mahkeme, banka ve i merkezlerinde yapld dikkate alnarak i sahiplerine kolaylk ve ilerde pratiklik salamak asndan bu dzenlemeye yer verilmitir. htiya domas halinde Noterlik Dairesinin yerinin deitirilmesinde noterlik dairesinin kuruluundaki ayn yntem uygulanacak ekilde ynetmelikte dzenleme yaplmtr (N.K.Y. m. 3,I).
Noterlik dairesinin i merkezlerine ve mmkn olduu oranda mahkemelere ve bankalara yakn yerlerde almas gerekir.
Noterlik Dairesinin Blmleri

Noterlik dairesi aadaki drt blmden oluur: 1. Noter alma Makam 2. Servisler Blm 3. Bekleme Blm 4. Ariv Blm
Noterlik Dairesinde Tutulmas Gereken Defterler

Noterlikte tutulmas zorunlu olan defterler aadaki gibidir: Yevmiye Defteri: Noterlik Dairesine gelen i ktlar geli srasna gre numara verilerek ve yevmiye defterine ilenir. Her i gn bitiminde gnlk ilerin kalem kalem yeknlar alnr. Emanet Defteri: Noterlik dairesine verilen emanetlerin kaydedildii defterdir. Bu deftere emanetin miktar ve cinsi, varsa zel vasflar ile emanet verene dair bilgiler ile emanetin verildiini gsteren tutanan tarih ve numaras kaydedilir (NKY. m. 48) Emanet defterlerinin kaydn tadklar emanet ilemlerinin sona erdii ve hkmn yitirdii tarihten balayarak on yl sre ile noterlik arivinde saklanmas gerekir (NDAHHY. m. 14/a).
Noterlik dairesine gelen i ktlarnn geli srasna gre numara verilerek yazld deftere yevmiye defteri denir.
86
Noterlerin aylk gelir ve giderlerinin kaydedildii deftere muvazene defteri denir.
Noterlik dairesine gelen ve noterlikten gnderilen yazlarn kaydedildii deftere Muhabere defteri denir.
Tescil Defteri: Tescil defterleri, kanunlara gre tescilleri gereken ilemlerin yazld defterlerdir. Tescil defterlerinin, belli bir sreyle bal olmakszn noterlik arivinde saklanmas gerekir (NDAHHY. m. 14/g). Tescile esas olan ilemlerin hukuki olarak ne zaman esas alnaca belirsizlik arz eder. Ayrca gayrimenkule ilikin tescillerin birouna tescilden ok uzun yllar sonra dahi ihtiya duyulmaktadr. Bu nedenlerden tr tescil defterleri noterlik dairelerinde sresiz saklanmaktadr. Muvazene Defteri: Noterlerin aylk gelir ve giderlerinin kaydedildii defterdir. Muvazene defterinin, ait olduu yln bitimini izleyen yldan itibaren on yl sre ile noterlik arivinde saklanmas gerekir (NDAHHY. m. 14/b). Deerli Kt Defteri: Bu deftere Maliyeden alnan deerli ktlar kaydedilir. Bu defterin, ilgili olduu yl takip eden ylbandan balayarak on yl sre ile noterlik arivinde saklanmas gerekir (NDAHHY. m. 15). Burada nemli olan husus saklama sresinin son ilemin yaplmasndan sonraki ylbandan itibaren 10 yl olmasdr. Tefti Defteri: Adalet mfettilerinin teftileri sonunda yapacaklar tenkit ve tavsiyelerin ilenmesine mahsus defterdir (NKY. m. 52). Teftiler sonucunda yaplacak tenkit ve tavsiyeler iin bir defter tutulmasndaki ama, sonraki teftiler srasnda daha nce tenkit edilmi konulardaki eksikliklerin giderilip giderilmediinin ve yaplm tavsiyelere uyulup uyulmadnn denetlenmesidir. Muhabere Defteri: Noterlik dairesine gelen ve noterlikten gnderilen yazlarn kaydedildii defterdir (NKY. m. 53,I). Muhabere kelimesi haber kelimesinden geldii iin uygulamada bu deftere haberleme defteri de denilmektedir. Zimmet Defteri: Noterlik dairesinden gnderilen evrakn personel aracl ile dier tarafa verilmesi veya teslim edilmesi halinde, teslim eden ve edilen kiilerin tespit edildii defterdir (NKY. m. 53,II). Personel Sicil Defteri: Noterlik dairesinde alan personele ait bilgilerin kaydedildii defterdir (NKY. m. 54,I). alma mevzuatna gre tutulmas gerekli defterlerdendir. Personel defterinde, personele ait kimlik bilgileri, maa bordrolar, ie giri k saatleri, avans vs gibi bilgiler yer alr. zin Defteri: zin defteri de personel sicil defteri gibi alma mevzuatna gre tutulmas zorunlu defterlerdendir. Bu defter alanlarn anayasal hakk olan izin hakknn kullanlmasn gsteren bir defter olup, iverenin alanlarna kullandrd izin hakkna dair tek ve esasl dayanadr. Demirba Eya Defteri: Noterlik Dairesindeki demirbalarn yazld defterdir (NKY. m. 55).
SIRA SZDE Noterlik dairesinde noterlik personeli ile ilgili olarak tutulan defterler hangileridir?
SIRA SZDE
DNELM S O R U
Noterlik katip adaylar ile en DKKAT az bir yllk belirli sreli hizmet szlemesi yaplmaldr.
Noterlik Dairesinde alan Grevliler

Noterlik dairesinde alan temel grevli noter ve varsa stajyerdir. Bunun yannda noterlik personeli de noterlik dairesinde alanlarn nemli bir kesimini oluturur. S O R U Noterlik Kanununun 42 inci maddesinin birinci fkras gereince, noterin emri altnda noterlik dairesinde alan katip ve hizmetlilere noterlik personeli ad verilir. Noterlik Kanununun 45 inci maddesinin birinci fkrasnn birinci cmlesi noterDKKAT lerin, katip adaylar ile (en az bir yllk ) belirli sreli hizmet szlemesi yapmalarn ngrmektedir.
SIRA SZDE
DNELM
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
7. nite - Noterlik ve Mesleki Organizasyonu
87
Noterlik Kanununun 48 inci maddesi gereince, noter ile katip ve hizmetliler arasndaki hizmet szlemesinden doan ilikiler, anlan kanunda aksine hkm bulmadka alma mevzuatna tabidir. Noterlik kurumunun nemi gz nne alndnda noterlik alanlarnn en az Adalet Meslek Yksek Okulu mezunu olma art aranmaldr (GRLER, Cemalettin, Adalet Meslek Yksek Okulu Mezunlarnn stihdam Olanaklar konulu konferans, Ankara 2009).
Ktipler
Noter ktibi olabilmenin artlar Noterlik Kanununun 44 nc ve Noterlik Kanunu Ynetmeliinin 9 uncu maddesinde dzenlenmitir. Noter Ktiplii in aranan Genel artlar aadaki gibidir; 1. Trk vatanda olmak 2. Devlet Memurlar Kanununun 40 nc maddesindeki ya hadlerinde bulunmak 3. En az ortaokulu bitirmi olmak 4. Kamu haklarndan mahrum bulunmamak 5. Ar hapis veya alt aydan fazla veyahut affa uram olsa bile zimmet, ihtilas, irtikp, dolanl iflas gibi yz kzartc bir fiilden dolay hapis cezas ile hkml bulunmamak 6. Askerlikle ilgisi bulunmamak 7. Grevini devaml yapmasna engel olabilecek bir sakatl olmamak 8. Hizmet grecei snf iin Devlet Memurlar Kanununun 36 nc ve 41 inci maddelerinde belirtilen retim ve eitim, kurumlarndan birinde diploma alm olmak 9. Grev ve alma ynetmeliklerinde belirtilen dier artlar haiz bulunmak 10. Ceza ve disiplin karar ile meslekten karlmam olmak. Ktiplerin alt Servisler arasnda ilk sray bakatiplik servisi alr. En az iki ktip bulunan noterliklerde bunlardan biri baktiplik grevini yerine getirir. (NK. m. 42,II). Baktip, noterlik dairesi personelinin efidir (NK. m. 43I). Noterlik dairesinde bulunan evrak, defter ve demirba eyadan noterle birlikte baktip sorumludur (NK. m. 43,II). Baktiplik servisince yrtlecek iler ylece sralanabilir (NKY. m. 21): Haberleme ve yazma ilerini yrtmek Kanun ve ynetmeliklerle tanzimi dier servislere verilmemi liste, beyanname ve bildirileri dzenlemek ve ilgili mercilere zamannda gndermek Noterlikte tutulmas gereken defterleri usulne uygun tutmak Emanetlerin teslim ve muhafazas iin gerekli ilemleri yapmak Her trl karton ve dosyalar usulne uygun olarak tutmak ve gnlk ilem katlarnn cilt bentlere yerletirilmesini temin etmek Ariv blmn tanzim ve alma tarzn tayin ve tespit etmek, ileyiini ve denetimini salamak Noterlik dairesinin i hizmetleri, temizlik ve koruma tedbirlerini yerine getirmek Aylk ve yllk i cetvelleri, beyannameler ve her trl cetvelleri dzenlemek ve bunlar ilgili yerlere gndermek, zamannda yaplmasn salamak Yukarda saylan ilerin esas olarak baktip tarafndan yaplmas esas olmakla birlikte noterin uygun grmesi halinde baktip bu ileri dier personele devredebilir. Noterlikte yaplmas ngrlen btn noterlik ilemleri ile grevli servise lemler Servisi denir.
lemler servisi noterlikte yaplmas ngrlen btn noterlik ilemleri ile grevli servistir.
88
Noterlik dairesinin gelir, gider, vergi ve sigorta gibi tm hesap ileri ile vezne ve kasa ilerini ve noterin verecei dier ileri yrten servise Hesap leri ve Vezne Servisi denir. Bu servis dorudan doruya notere bal olup vezne, kasa ve muhasebe blmleri halinde alr. Vezne ilerini yrten kiiye veznedar denir. Servisleri tam olan noterliklerde yevmiye defteri, muvazene defteri, har, damga vergisi beyannameleri, bordrolar, vergi ve sigorta bildirimleri bu servis tarafndan dzenlenir (NKY. m. 23,I-III). Teblii istenen kdn noterlik dairesi aracl ile kanun ve nizamlara uyularak muhatabna ulatrlmas veya muhatabn ttlana en emin ekilde arz edilmesi ile grevli servise ise Tebligat Servisi denir.
SIRA SZDE
SIRA SZDE Bakatibin temel grevleri nelerdir?
DNELM S O R U
Hizmetliler
Noterlik personelini oluturan ikinci ksm grevliler hizmetlilerdir. Hizmetliler, ktiplik grevi dnda, dairenin temizlik, bekilik gibi ilerini grrler. Bunlarn kS O R kullanlmalar U tiplik grevinde kesin olarak yasaklanmtr (NK. m. 46).
DNELM
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
Noter ktiplerine ve ktip adaylarna verilecek disiplin cezalar uyarma, knama, cretten kesme ve K T A karmadr. P meslekten
TELEVZYON
Kanunda aksine hkm bulunmayan hallerde noterlik personelinin alma mevzuatna tabi olmas ngrlmektedir (NK. m. 48). Noterlik Kanununun 47 inci SIRA SZDE maddesi noterlik personelinin yllk izin ve mazeret izinlerini dzenlemitir. Buna gre; noterlikte en az bir yl hizmeti bulunan katip ve hizmetlilere aadaki esaslara gre noter tarafndan yllk izin verilir: AMALARIMIZ a. Bir yldan be yla kadar (be yl dhil) hizmeti bulunanlara onbe gn b. Be yldan onbe yla kadar (onbe yl dhil) hizmeti bulunanlara yirmi gn c. Onbe K yldan T A P fazla hizmeti bulunanlara ise bir ay. Noterlik Kanunu ktipler ve katip adaylarna ilikin disiplin hkmlerini iermektedir. Anlan Kanun m.148 gereince, noter ktiplerine ve ktip adaylarna verilecek disiplin cezalar uyarma, knama, cretten kesme ve meslekten karTELEVZYON madr. Noter, herhangi bir ktibi veya ktip aday hakknda verdii disiplin cezas kararn ilgiliye ve cumhuriyet savcsna tebli eder.
NT ERNET Noterlik Dairesinin Devri
Noterlik Personelinin Stats DKKAT
NTERNET
Noterlik dairesinin herhangi bir nedenle boalmas durumunda noterlik dairesinin devredilmesi gerekir (NK. m. 49). Bu devir, duruma gre, noterden notere olabilecei gibi, noterden vekile, vekilden vekile veya vekilden notere de olabilir. (NK. m. 49,III).
Noterliin Boalmas
Noterin lm, kendi isteiyle baka bir noterlie atanmas, meslekten karlmas, istifa etmesi, ya tahdidine tabi tutulmas veya sair sebeplerle emekli olmas durumlarnda noterlik dairesinin kesin alarak boalmas sz konusu olur. Noterin tutuklanmas, iten el ektirilmesi ve geici olarak iten karlmas gibi nedenlerle noterliin bir sre iin boalmas durumudur (NK. m. 34,I). Noterin hastalk veya izin gibi hakl bir nedenle grevinden ksa bir sre ayrlmas durumudur (NK. m. 35,I).
SIRA SZDE
Noterlik hangi hallerde SIRA SZDE boalr?

DNELM S O R U
DNELM S O R U
89
Noter Vekilleri
Noter vekilleri, kanunlar, ynetmelikler ve genelgeler ile noterlere verilmi grevleri yapmak, aylk i cetvelleri ile aidatlar ilgili sreler iinde Trkiye Noterler Birliine ve sair mercilere gndermek zorundadrlar. Bo ve noteri geici olarak iten karlan noterlikleri yneten noter vekillerinin ayrca, her ayn gelir ve giderini gsterir bir cetvel ile giderlere ilikin belge rneklerini ve cetvelde gsterilen safi geliri, o ay izleyen en ge on be gn iinde Trkiye Noterler Birliine gndermeleri gerekir (NKY. m. 133,V). Boalan ve noteri geici olarak iten karlan noterliklerde noter vekilleri, grevin derhal, zamannda ve eksiz grlebilmesi iin zorunlu olan harcamalar yapmaya yetkilidir (NKY. m. 133,VI). Vekletle ynetilen bo noterliklerde alan personele, ayrlan noterlerle yaptklar szlemede yazl cret ve sair yan demeleri aynen denir. Ancak, szleme sresi sona eren personelin cret ve sair yan demelerinde artrma yapmaya, Trkiye Noterler Birlii Ynetim Kurulu yetkilidir (NKY. m. 133,VII).
Vekletle ynetilen bo noterliklerde alan personele, ayrlan noterlerle yaptklar szlemede yazl cret ve sair yan demeleri aynen denir
NOTER ODALARI Noter Odalarnn Kuruluu

Noter odalar, Trkiye Noterler Birliinin mahalli organlardrlar (NK. m. 180,I). Noter odalarnn, kurulu amalar ve kanunda belirtilenler dnda faaliyet gstermesi yasaktr (NK. m. 163,II). Her noter, blgesi iindeki noter odasna kayt olmaya mecburdur (NK. m. 180,II). En az veya daha fazla noterlik bulunan belediye snrlar iinde bir noter odas kurulur (NK. m. 179,I).
Noter odalar, Trkiye Noterler Birliinin mahalli organlardrlar
Noter Odalarnn Yaps ve Grevleri

Noter odalar; bakan, ynetim kurulu ve genel kuruldan meydana gelir (NK. m. 182). Noter odalarnn grevleri genel olarak unlardr (NK. m. 181): Noterlik mesleinin gelimesi iin gereken tedbirleri almak, Noterlere ktip, ktip aday ve hizmetliler arasndaki hizmetle ilgili anlamazlklar, ilgililerden birinin bavurmas zerine zmlemeye almak, Alacak noterliklerin yerinin tespitinde ve mevcut bir noterliin yerinin deitirilmesinde Adalet Bakanlna dncesini bildirmek, Noterlik dairesinin i dzeninin ynetmelik hkmlerine uygunluunu temin etmek iin yardmlarda bulunmak, len noterin miraslarnn haklarn korumak bakmndan noterlik dairesinin devir ve tesellmnde gereken tedbirlere bavurmak, Trkiye Noterler Birlii Kongresine delege gndermek, Trkiye Noterler Birliinin verecei grevleri yapmak, Kanunlarla verilmi dier grevleri yapmak.
Noter odalar; bakan, ynetim kurulu ve genel kuruldan meydana gelir
Noter Odas Bakan ve Grevleri

Noter odas bakan, genel kurul tarafndan, verilen oylarn ounluu ile ve iki yl iin seilir (NK. m. 184,I,c.1). Noter odas bakannn grevleri unlardr (NK. m. 183): Trkiye Noterler Birlii Bakannn verecei yetkiye dayanarak her trl merci nnde Birlii temsil etmek, Protokolde noter odasn temsil etmek, Noter odas ynetim kuruluna bakanlk etmek ve verilen kararlar uygulamak.
90
Noter odas bakannn bulunmad zamanlarda veya bakanln herhangi bir nedenle boalmas durumunda, bakana ait yetkilerin kullanlmas ve grevlerin yerine getirilmesi, oda ynetim kurulunun meslekte en kdemli yesine aittir (NK. m. 4). Noter odas bakanl cretsizdir. Bununla birlikte, odann ileriyle ilgili olarak bakann yapt zaruri giderler ile yolculuk ve ikamet giderleri, oda btesinden karlanr (NK. m. 163,V).
SIRA SZDE
Noter odas SIRA bakannn SZDE grevleri nelerdir?
D odas NEL M Noter ynetim kurulu odann btesini genel kurul onayna sunar S O R U
Noter Odas Ynetim Kurulu ve Grevleri
DKKAT
SIRA SZDE
DNELM Noter Odas Ynetim Kurulu, noter odas bakan ile iki yeden oluur (NK. m. 184,I). Noter odas ynetim kurulunun grevleri unlardr (NK. m. 185): S Ogider R U btesi teklifini dzenlemek ve bunu genel kurulun onayna Odann sunmak, NoterDodas genel kuruluna almalar hakknda rapor vermek ve genel kuKKAT rul kararlarn yerine getirmek, Yetkili merci gsterilmeksizin odaya verilen grevleri yerine getirmek, SIRA SZDE Kanunlarla verilmi dier grevleri yapmak.
AMALARIMIZ
Genel kurul odaya kaytl noterlerden oluur (NK. m. 186,I) ve odann en yetkili organdr.
Noter Odas Genel Kurulu ve Grevleri AMALARIMIZ

K T A P
K T A P
Noter odalar Trkiye Noterler birliince denetlenir
Trkiye Noterler Birliinin ve Noter Odalarnn Denetimi

Trkiye Noterler Birlii ve onun mahalli organlar olan noter odalarnn her trl faaliyetleriT ile E L Ehesap V Z Y O Nve ilemleri Adalet Bakanlnn denetime tbidir. Noter odalar ayrca Trkiye Noter Birlii tarafndan da denetlenir (NKY. m. 83).
TELEVZYON
NTERNET
N T Eyesi R N E T lkelerde noterliklerin mesleki rgtlenmesinde genel olarak Avrupa Birlii en altta Noterlik Daireleri bulunmaktadr. Bu alandaki mesleki organizasyonda Noterlik Dairelerinin stnde Noter Odalar yer almakta, en stte ise noterliin ileyii ile noterlerin koordinasyonundan sorumlu olacak ekilde Noterlik Yksek Konseyi kurulmaktadr. Trkiyedeki mesleki organizasyon Avrupa Birlii lkeleriyle byk lde ayn olup, bu husustaki tek farkllk Noterlik Yksek Konseyinin yerini Trkiye Noterler Birliinin alm olmasndadr.
TRKYE NOTERLER BRL
SIRA SZDE
Noterlerin st rgtlenmesi bakmndan Avrupa Birlii ile Trkiye arasnda hangi farklar SIRA SZDE vardr?
D NELM Trkiye Noterler Birliinin Kuruluu ve Grevleri
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
Birlik tzel kiilii haiz kamu kurumu niteliinde bir meslek kuruluu olup, merkezi Ankaradadr S O R U (NK. m. 163,I). Noterler, birliin tabii yeleridir. Ya tahdidi nedeniyle meslekten ayrlan noterler, birliin fahri yesi olurlar. Birlik, amacna uygun ilerde kullanmak zere tanr ve tanmaz mal edinebilir (NK. m. 163,IIDKKAT I). Birlik Protokol kurallarna uygun olarak resmi trenlere katlr (NK. m. 163,IV). Birlik bakanl, bakan yardmcl, genel sekreterlii ve saymanl grevleri SIRA SZDE cretlidir (NK.m.163,VI).
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
91
Trkiye Noterler Birliinin, Noterlik Kanununun 166 nc maddesinde 15 bent halinde saylan grevleri unlardr: Meslektalar arasnda birlik ve yardmlamay salamak Meslein gelimesi iin kitap ve dergi yaynlamak, konferanslar dzenlemek, milletleraras toplantlara katlmak ve sair gerekli almalarda bulunmak Noter ktiplerini yetitirmek iin kurslar amak Noterlii ilgilendiren konularda grn yetkili mercilere kendiliinden veya istek zerinden bildirmek Uyulmas zorunlu meslek kurallarna tespit ve tavsiye etmek Noter ve ktiplerine, ynetmelikte gsterilecek belirli bir sre ve tutarda bor para vermek yelerinin ev sahibi olmalar, ocuklarnn tahsillerini iyi artlarla yapabilmeleri ve sair sosyal hizmetlerden yararlanmalar konularnda tedbirler almak Her adli yln almasndan evvel kendi almalar ve mesleki ihtiyalar hakknda Adalet Bakanlna rapor vermek Noterliklere ait evrakn korunmas ve saklanmas iin ortak tedbirler almak Birliin tanr ve tanmaz mallar ile paralarn Birlik amalarna uygun ekilde ynetmek ve iletmek Noterlerle katip ve hizmetliler arasnda yaplacak szlemeler iin tek tip szleme rnei hazrlamak Noterlik ilemlerinin Noterlik Kanununa uygun ekilde yaplmasn salamak ve zellikle kambiyo senetlerinin protestolar ile sair konularda noterler arasndaki rekabeti nlemek amacyla ilgili resmi ve zel kurulularla temas etmek, gerekirse varlan sonular taraflarn uymakla ykml olduu protokole balamak Noterlerin genel menfaatlerini ve meslein ahlak, dzen ve geleneklerini korumak Noter odalarn ye says ve faaliyeti gz nnde tutulmak suretiyle noter odalarna Birlike verilecek denek miktarn ve deme eklini belirlemek Kanunlarla verilmi dier grevleri yapmak
Noterlerle katip ve hizmetliler arasnda yaplacak szlemeler iin tek tip szleme rnei hazrlamak Trkiye Noterler Birliinin grevidir.
Trkiye Noterler Birliinin Organlar

Trkiye Noterler Birlii Bakan
Trkiye Noterler Birlii Bakannn grevleri unlardr: Trkiye Noterler Birliini mahkemeler ve dier merciler nnde ve protokol temsil etmek Bakanlk Divanna ve Ynetim Kuruluna bakanlk etmek ve kararlarn yerine getirmek Trkiye Noterler Birlii Ynetim Kurulunun, Birliin mallarn idare etmek, iktisap ve iltizam (kazanma ve borlanma) hususlarnda verdii yetkiye dayanarak Birlik adna iktisap ve iltizamda bulunmak, yklenmelere girimek, Birlie yaplan balar kabul etmek ve bteyi uygulamak Yabanc noter birlikleri ve hukuk kurumlar ile ilikiler kurmak ve yrtmek Kanunlarla verilmi dier grevleri yapmak
Yabanc noter birlikleri ve hukuk kurumlar ile ilikiler kurmak ve yrtmek Trk Noterler Birlii Bakannn grevidir
Trkiye Noterler Birlii Bakanlk Divan

Bakanlk Divan, Birlik Bakan, Bakan Yardmcs, Genel Sekreter ve Saymann noter olmalar art deildir. Bunlar dardan cretle tutulmu kimseler de olabilir (NK. m. 169,III).
92
Birlik Bakan, bakanlk divan toplantlarna bakanlk eder ve kararlarn yrtr. Bunun yannda kanunla verilmi dier yetkileri kullanr ve grevleri yapar (NKY. m. 119,II). Bakan yardmcs, bakann bulunmad zamanlarda veya bakanln herhangi bir nedenle boalmas halinde bakana ait yetkileri kullanr ve grevleri yapar. Bakan yardmcsnn da yokluunda bu grevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak Ynetim Kurulunun meslekte en kdemli yesine aittir (NK. m. 169,V; NKY. m. 119,III-IV). Sayman, Birlik mallarn ilgili kurullarn verecei kararlar gereince ynetir. Para alp verme, bte uygulamas ve bunlar dair her trl saymanlk ilerini yrtr ve gzetir. Sayman, para almada ve vermede dzenlenen katlar Birlik Bakan ile birlikte imza eder (NK. m. 169,VII). Genel Sekreter, Birlik Ynetim Kurulu toplantlarna ait tutanaklarn dzenlenmesi, Birlik i almalarnn ve yaz ilerinin ynetilmesi, Birlik merkez tekilatna gerekli direktiflerin verilmesi ve dzenli almasnn salanmas ileri ile Kanun ve ynetmelikle baka merci, makam ve ahsa verilmemi Birliin her trl sevk ve idaresi ve personel zlk ilerinin kurullar kararlar ve zel ynetmelie gre yrtlmesi Genel Sekretere aittir (NK. m. 169,VI, NKY. m. 119,VII). Bakanlk Divan, Bakann davetiyle toplanr. Toplant gn ve saatlerini Bakan tespit eder ve yelere tebli eder. Tebligatn yazl olmas gerekli deildir. Toplantda gndemi de Bakan tespit ve toplantya arz eder. Toplant esnasnda divan yelerinin gndeme alnmasn ngren tekliflerini Bakan oya sunar, kabul edilen teklifler gndeme ilave olunur (NKY. m. 121,I). Divan, kararlarn ounlukla alr. Oylarn eitlii halinde Bakann bulunduu taraf stn saylr (NKY. m. 121,II).
SIRA SZDE
SIRA SZDE Trkiye Noterler Birlii Bakanlk Divannn hangi yelerden oluur?
DNELM S O R U
Trkiye Noterler Birlii DKKAT Ynetim Kurulu, Kongre tarafndan drt yllna seilen yedi asl ve drt SIRAyeden SZDE yedek oluur
Trkiye Noterler Birlii Ynetim Kurulu

Ynetim Kurulu, Birlik Kongresi tarafndan drt yllna seilen yedi asl ve drt yedek yeden oluur (NK. m. 170,I). Ayn noter, Birlik Ynetim Kurulu ve Disiplin KuO R U Kurulu yeliklerinden birden fazlasna seilmez (NK. m. 170,II). rulu ile Oda S Ynetim Ynetim Kuruluna seilen yelerin meslekte en az be yllk kdemlerinin bulunmas gerekir (NK. m. 171,I); haklarnda noterlie engel bir sutan dolay son soDKKAT ruturma almasna karar verilmi veya gemi be yl iinde Disiplin Kurulunca verilerek kesinlemi bir kararla para veya geici olarak iten karma cezalaryla SIRA SZDE cezalandrlm olanlar Ynetim Kurulu yesi seilmezler (NK. m. 171,II). Seilme yeterliini kaybeden yelerin grevi kendiliinden sona eder (NK. m.171,VI). KongreAMALARIMIZ tarafndan seilen Ynetim Kurulu, seimini izleyen bir toplantsnda aralarnda gizli oyla yapacaklar seimle Bakan, Bakan Yardmcs, Genel Sekreter ve Sayman yeyi seerler. Seilen Bakan ayn zamanda Trkiye Noterler Birlii Bakandr. Ynetim bu toplantda Genel Sekreter ve Saymann veya her ikisiK TKurulunun A P nin de dardan seilmesine karar verebilir (NK. m. 170,III; NKY. m. 115,II). Ynetim Kurulu ayda bir defa olaan toplant yapmak zorundadr. Bunun yannda, Bakan yelerden birinin istei ile Kurul acele hallerde her zaman olaT E L E Vveya ZYON anst toplantya arlabilir (NK. m. 173,I). Belgeye balanm hakl bir engele dayanmakszn st ste toplantya gelmeyen ye bu grevinden istifa etmi saylr (NK. m. 173,III; NKY. m. 116,IV).
NTERNET
DNELM
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
93
Trkiye Noterler Birlii Ynetim Kurulunun grevleri unlardr: Her noter odasnn kendisine ait bte tekliflerini inceleyerek Trkiye Noterler Birliinin btesini dzenlemek ve bunu Kongrenin onayna sunmak, Kongreye almalar hakknda rapor vermek ve Kongre kararlarn yerine getirmek, Trkiye Noterler Birliinin mallarn idare etmek, iktisap ve iltizam hususlarnda Bakana yetki vermek, Ynetim Kurulu yelerinin istifalar hakknda karar vermek, Birlik Kongresi gndemini hazrlamak, Birliin cretli memurlarnn zlk ilerini dzenlemek ve yrtmek, Noter odalar ve noterler zerinde gzetim ve denetimde bulunmak, Yerli ve yabanc kongrelere gidecek delegeleri semek, Meslek hakknda ilgili makamlara rapor vermek, Yetkili organ gsterilmeksizin Trkiye Noterler Birliine kanunla verilen grevleri yapmak, Kanunlarla verilmi dier grevleri yapmak.
Trkiye Noterler Birlii Disiplin Kurulu

Disiplin Kurulu, Noterlik Kanunu ve Noterlik Kanunu Ynetmelii ile kendisine verilen grevleri yapmak zere, Trkiye Noterler Birlii Kongresi tarafndan ve kendi yeleri (noterler) arasndan drt yl iin seilen be asl ve yedek yeden oluur. Kurul, seiminden sonraki ilk toplantsnda kendi yelerinden birini Disiplin Kurulu Bakanlna seer (NK. m. 174; m. 175,I). Disiplin Kurulu ayda bir defa olaan toplantsn yapar (NK. m. 175,II). Belgeye balanm hakl bir engele dayanmakszn st ste toplantya gelmeyen ye istifa etmi saylr (NK. m. 175, III; 173,II-III).
Trkiye Noterler Birlii Disiplin Kurulu yeleri Kongre tarafndan seilir
Trkiye Noterler Birlii Kongresi

Trkiye Noterler Birliinin en yksek karar organ kongredir. (NK. m. 176,I). Birlik Kongresi, noter odalar genel kurullar tarafndan seilen ikier noter ile noter odalar bakanlarndan kurulur. Noter says ondan fazla olan noter odalar, ondan fazla her on noter iin ayrca bir delege seerler. Birlik Kongresi her yl Haziran aynn ilk haftas iinde olaan olarak toplanr. Toplant gn, yeri ve gndem Trkiye Noterler Birlii Bakan tarafndan en az otuz gn nce gazetelerle iln edilir ve noter odalarna bildirilir (NK. m. 176,V). Birlik Kongresinin seimle ilgili toplantsna katlmak ve oy kullanmak zorunlu olup geerli bir mazereti olmakszn katlmayanlar Birlik Disiplin Kurulu tarafndan cezalandrlrlar (NK. m. 177,III). Birlik Kongresi Bakanlk Divan, bir bakan, bir bakan vekil ile drt ktipten kurulur. Birlik Ynetim Kurulu Bakan ve yeleri Birlik Kongresi Bakanlk Divanna seilemezler (NK. m. 177,IV). Kongrenin grevleri Noterlik Kanununun 178 inci maddesinde yedi bent halinde saylmtr. Buna gre, Birlik Kongresinin grevleri unlardr: Ynetim Kurulunun faaliyet raporunu incelemek, kabul etmek ve faaliyetini tasvip etmedii takdirde yeniden seim yapmak, Bteyi grmek ve onaylamak,
94
Trkiye Noterler Birliinin grevlerine giren dier ileri, gndeme dayanarak veya yelerin teklifi zerinde grp karara balamak, Birlik Ynetim ve Disiplin Kurulu yelerini semek, Noterlerin deyecekleri giri paralarn ve aidatlarn tesit etmek, Birlik Bakan, Bakan Yardmcs, Genel Sekreter ve Saymann cretleri ile Ynetim ve Disiplin Kurullar yelerine verilecek huzur haklar miktarn ve deme eklini tespit etmek, Kanunlarla verilmi dier grevleri yapmak.
95
zet
A M A
Noterlik Dairesinin yaps ve faaliyetlerini aklamak Noterliin srekli faaliyet gsterdii ve noter alma makam ile servisler, bekleme ve ariv blmlerinden oluan noterlik dairesi, resmi daire saylr. Noterlik dairesi aadaki drt blmden oluur: Noter alma Makam; Servisler Blm; Bekleme Blm ve Ariv Blm. Noterlik dairesinde Yevmiye Defteri, Emanet Defteri, Tescil Defteri, Muvazene Defteri, Deerli Kt Defteri, Tefti Defteri ve benzeri defterler bulunur. Noterlik dairesinde alan temel grevli noter ve varsa stajyerdir. Bunun yannda noterlik personeli de noterlik dairesi alanlarnn nemli bir kesimini oluturur. Noterlik Kanununun 42 inci maddesinin birinci fkras gereince, noterin emri altnda noterlik dairesinde alan katip ve hizmetlilere noterlik personeli ad verilir. Noter Odalarnn yaps ve ileyiini belirlemek Noter odalar, Trkiye Noterler Birliinin mahalli organlardrlar. Noter odalarnn, kurulu amalar ve kanunda belirtilenler dnda faaliyet gstermesi yasaktr. Her noter blgesi iindeki noter odasna kayt olmaya mecburdur. En az veya daha fazla noterlik bulunan belediye snrlar iinde bir noter odas kurulur. Noter odalar; bakan, ynetim kurulu ve genel kuruldan meydana gelir. Noter odalarnn grevleri genel olarak unlardr: Noterlik mesleinin gelimesi iin gereken tedbirleri almak, Noterlere ktip, ktip aday ve hizmetliler arasndaki hizmetle ilgili anlamazlklar, ilgililerden birinin bavurmas zerine zmlemeye almak, Alacak noterliklerin yerinin tespitinde ve mevcut bir noterliin yerinin deitirilmesinde Adalet Bakanlna dncesini bildirmek, Noterlik dairesinin i dzeninin ynetmelik hkmlerine uygunluunu temin etmek iin yardmlarda bulunmak, len noterin miraslarnn haklarn korumak bakmndan noterlik dairesinin devir ve tesellmnde gereken tedbirlere bavurmak, Trkiye Noterler Birlii Kongresine delege gndermek, Trkiye Noterler Birliinin verecei grevleri yapmak, Kanunlarla verilmi dier grevleri yapmak.
A M A
A M A
Trkiye Noterler Birlii yaps ve organlarn anlatmak Trkiye Noterler Birlii tzel kiilii haiz kamu kurumu niteliinde bir meslek kuruluu olup, merkezi Ankaradadr (NK. m. 163,I). Noterler, birliin tabii yeleridir. Ya tahdidi nedeniyle meslekten ayrlan noterler, birliin fahri yesi olurlar. Birlik Protokol kurallarna uygun olarak resmi trenlere katlr. Trkiye Noterler Birliinin grevleri unlardr: Meslektalar arasnda birlik ve yardmlamay salamak Meslein gelimesi iin kitap ve dergi yaynlamak, konferanslar dzenlemek, milletleraras toplantlara katlmak ve sair gerekli almalarda bulunmak Noter ktiplerini yetitirmek iin kurslar amak Noterlii ilgilendiren konularda grn yetkili mercilere kendiliinden veya istek zerinden bildirmek Uyulmas zorunlu meslek kurallarna tespit ve tavsiye etmek Noter ve ktiplerine, ynetmelikte gsterilecek belirli bir sre ve tutarda bor para vermek yelerinin ev sahibi olmalar, ocuklarnn tahsillerini iyi artlarla yapabilmeleri ve sair sosyal hizmetlerden yararlanmalar konularnda tedbirler almak Her adli yln almasndan evvel kendi almalar ve mesleki ihtiyalar hakknda Adalet Bakanlna rapor vermek Noterliklere ait evrakn korunmas ve saklanmas iin ortak tedbirler almak Birliin tanr ve tanmaz mallar ile paralarn Birlik amalarna uygun ekilde ynetmek ve iletmek Noterlerle katip ve hizmetliler arasnda yaplacak szlemeler iin tek tip szleme rnei hazrlamak Noterlik ilemlerinin Noterlik Kanununa uygun ekilde yaplmasn salamak, Noterlerin genel menfaatlerini ve meslein ahlak, dzen ve geleneklerini korumak Noter odalarn ye says ve faaliyeti gz nnde tutulmak suretiyle noter odalarna Birlike verilecek denek miktarn ve deme eklini belirlemek Kanunlarla verilmi dier grevleri yapmak
96
Kendimizi Snayalm
1. Trkiyedeki mesleki organizasyon Avrupa Birlii lkeleriyle byk lde ayn olup, bu husustaki tek farkllk olarak Avrupa Birliindeki Noterlik Yksek Konseyinin yerini Trkiyede aadakilerden hangisi alr? a. Adalet Bakanl b. Trkiye Barolar Birlii c. Trkiye Noterler Birlii d. Noter Odas e. Noterlik Dairesi 2. Noterlik Dairesinin yerini kim belirler? a. Belediye Bakanl b. Noterler Birlii c. Noterlik Odas d. Adalet Bakanl e. l Cumhuriyet Basavcl 3. Noterlik dairesinin kira borcu ve kira akdinden kaynaklanan dier giderleri kime aittir? a. Noterler Vakfna b. Adalet Bakanlna c. Trkiye Noterler Birliine d. Noter Odasna e. Notere 4. Noterlik dairesinde aadakilerden hangi blm yoktur? a. Noter alma Makam b. Servisler Blm c. Bekleme Blm d. kram Blm e. Ariv Blm 5. Aadakilerden hangisi Noterlikte tutulmas zorunlu olan defterlerden deildir? a. Yevmiye Defteri b. Emanet Defteri c. Ambar Defteri d. Tescil Defteri e. Muvazene Defteri 6. Aadakilerden hangisi Noterlikte tutulmas zorunlu olan defterlerden deildir? a. Deerli Kt Defteri b. Ceza Defteri c. Tefti Defteri d. Muhabere Defteri e. Zimmet Defteri 7. Noter Odalarn aadakilerden hangisi denetler? a. Trkiye Noterler Birlii b. Adalet Bakanl c. Cumhuriyet Savcl d. Sulh Hukuk mahkemesi e. TBMM 8. Noter Odas Bakan hangi sre iin seilir? a. 6 yl b. 5 yl c. 4 yl d. 3 yl e. 2 yl 9. Trkiye Noterler Birliinin merkezi neresidir? a. stanbul b. Adana c. Bursa d. Ankara e. zmir 10. Trkiye Noterler Birliinin yerel organlar hangileridir? a. Noterler b. Noter vekilleri c. Noter odalar d. Noter katipleri e. Noterlik personeli
97
Okuma Paras
TRKYE NOTERLER BRL 40.OLAAN GENEL KURULU YAPILDI Genel Kurulda konuan Trkiye Noterler Birlii Bakan Fahri Kse, Trkiyenin btn sorunlarnn ksa zamanda zlmesi, siyasi ve ekonomik istikrarn salanmas konusundaki ortak dilei tekrarlayarak balad. Demokratik hukuk devletinin tm nitelikleriyle gereklemesinin herkesin ortak hedefi olduunu vurgulayan Kse, nancm odur ki byk nder Mustafa Kemal Atatrkn kurmu olduu demokratik, laik, cumhuriyeti, ada ve hukukun stnlne dayal Trkiye, nndeki btn engelleri aacak ve lkenin birlik ve beraberlik iinde kalknma hamlelerini tamamlayacaktr dedi. Kse, 1938 ylnda yrrle giren Noterlik Kanunu ile noterlik meslei ve noterlik kurumunun hukuk sistemine yerletiini hatrlatarak, 1512 sayl yasa ile kurulan, birliimiz 5 Mays 1972 tarihinden beri almalarn srdrmektedir. Bugn lkemizde bin 650 noterlik hizmet vermektedir. Halen 492 kadn ve 921 erkek olmak zere bin 413 noter bu noterliklerde grev yapmaktadr diye konutu. Gnmzde noterlik hizmetlerinin, belge onaylama ve belgelendirme ilemleri ile snrl kalmayp, daha ileri bir noktaya, hukuki ilikilerin ilgililerin istemleri ve hukukun gerekleri dorultusunda yeniden yaplandrlmas ynnde beliren ada bir izgiye ulatn belirten Kse, Noterlik, devlet tarafndan verilmi kamusal bir yetkiyi, hukukun stnl ilkeleri erevesinde, zel ve kamusal yararlar arasnda toplumsal hayattaki gelimeleri takip ederek dengeleyen bir meslektir. Hukuki hizmette kamusal bir nleyicilik salayan noterliin, kendine has doas, onu, piyasada sadece bir oyuncu olmayp, hukukun stnlnn bekisi konumuna soktuunu asla unutmamak gerekir eklinde konutu. Kaynak: (http://www.haber3.com/turkiye-noterlerbirligi-40.olagan-genel-kurulu-875807h.htm)

1. c 2. d 3. e 4. d 5. c 6. b 7. a 8. e 9. d 10. c Yantnz yanl ise Trkiye Noterler Birlii bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterlik Dairesi bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterlik Dairesi bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterlik Dairesi bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterlik Dairesi bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Notelik Dairesi bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noter Odalar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noter Odalar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Trkiye Noterler Birlii bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Trkiye Noterler Birlii bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.

Sra Sizde 1 Noterlik dairesinde personelle ilgili iki defter tutulmaktadr. Bunlar: Personel Sicil Defteri: Noterlik dairesinde alan personele ait bilgilerin kaydedildii defterdir (NKY. m. 54,I). alma mevzuatna gre tutulmas gerekli defterlerdendir. Personel defterinde, personele ait kimlik bilgileri, maa bordrolar, ie giri k saatleri, avans vs gibi bilgiler yer alr. zin Defteri: zin defteri de personel sicil defteri gibi alma mevzuatna gre tutulmas zorunlu defterlerdendir. Bu defter alanlarn anayasal hakk olan izin hakknn kullanlmasn gsteren bir defter olup, iverenin alanlarna kullandrd izin hakkna dair tek ve esasl dayanadr.
98
Sra Sizde 2 Baktiplik servisince yrtlecek iler ylece sralanabilir: Haberleme ve yazma ilerini yrtmek Kanun ve ynetmeliklerle tanzimi dier servislere verilmemi liste, beyanname ve bildirileri dzenlemek ve ilgili mercilere zamannda gndermek Noterlikte tutulmas gereken defterleri usulne uygun tutmak Emanetlerin teslim ve muhafazas iin gerekli ilemleri yapmak Her trl karton ve dosyalar usulne uygun olarak tutmak ve gnlk ilem katlarnn cilt bentlere yerletirilmesini temin etmek Ariv blmn tanzim ve alma tarzn tayin ve tespit etmek, ileyiini ve denetimini salamak Noterlik dairesinin i hizmetleri, temizlik ve koruma tedbirlerini yerine getirmek Aylk ve yllk i cetvelleri, beyannameler ve her trl cetvelleri dzenlemek ve bunlar ilgili yerlere gndermek, zamannda yaplmasn salamak. Sra Sizde 3 Noterlik halde boalr. Bunlar kesin olarak boalma, geici boalma ve ksa sreli boalmadr. Noterin lm, kendi isteiyle baka bir noterlie atanmas, meslekten karlmas, istifa etmesi, ya tahdidine tabi tutulmas veya sair sebeplerle emekli olmas durumlarnda noterlik dairesinin kesin alarak boalmas sz konusu olur. Noterin tutuklanmas, iten el ektirilmesi ve geici olarak iten karlmas gibi nedenlerle noterliin bir sre iin boalmas durumudur Noterin hastalk veya izin gibi hakl bir nedenle grevinden ksa bir sre ayrlmas durumudur. Sra Sizde 4 Noter odas bakannn grevleri; Trkiye Noterler Birlii Bakannn verecei yetkiye dayanlarak her trl merciler nnde Birlii temsil etmek, Protokolde noter odasn temsil etmek, Noter odas ynetim kuruluna bakanlk etmek ve verilen kararlar uygulamaktr.
Sra Sizde 5 Avrupa Birlii yesi lkelerde noterliklerin mesleki rgtlenmesinde genel olarak en altta Noterlik Daireleri bulunmaktadr. Bu alandaki mesleki organizasyonda Noterlik Dairelerinin stnde Noter Odalar yer almakta, en stte ise noterliin ileyii ile noterlerin koordinasyonundan sorumlu olacak ekilde Noterlik Yksek Konseyi kurulmaktadr. Trkiyedeki mesleki organizasyon Avrupa Birlii lkeleriyle byk lde ayn olup, bu husustaki tek farkllk Noterlik Yksek Konseyinin yerini Trkiye Noterler Birliinin alm olmasndadr. Sra Sizde 6 Bakanlk Divan, Birlik Bakan, Bakan Yardmcs, Genel Sekreter ve Saymanndan oluur. Birlik Bakan, bakanlk divan toplantlarna bakanlk eder ve kararlarn yrtr. Bunun yannda kanunla verilmi dier yetkileri kullanr ve grevleri yapar. Bakan yardmcs, bakann bulunmad zamanlarda veya bakanln herhangi bir nedenle boalmas halinde bakana ait yetkileri kullanr ve grevleri yapar. Bakan yardmcsnn da yokluunda bu grevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak Ynetim Kurulunun meslekte en kdemli yesine aittir. Sayman, Birlik mallarn ilgili kurullarn verecei kararlar gereince ynetir. Genel Sekreter, Birlik Ynetim Kurulu toplantlarna ait tutanaklarn dzenlenmesi, Birlik i almalarnn ve yaz ilerinin ynetilmesi, Birlik merkez tekilatna gerekli direktiflerin verilmesi ve dzenli almasnn salanmas ileri ile Kanun ve ynetmelikle baka merci, makam ve ahsa verilmemi Birliin her trl sevk ve idaresi ve personel zlk ilerinin yrtlmesini salar.
99
GREN mer (2010), Karlatrmal Avukatlk - Noterlik Hukuku. Adalet Yaynevi. PEKCANITEZ, Hakan (2000), Medeni Usul Hukuku, B. 1, Ankara. MAN, Gne (2001), Noter ve Noterlik Nedir. Trkiye Noterler Birlii Hukuk Dergisi, S. 110. TOYGAR, Kemal (1974), Serbest Meslek mi, Kamu Hizmeti mi? TNBHD., S. 3. ULUKAPI mer, ATALI Murat (2001), Noterlik Hukuku. YILMAZ, Ejder (1996), Hukuk Szl, B. 5, Ankara. YILMAZ, Ejder (1997), Noterlik lemlerinin Hukuk Davalarndaki ve cra-fls Takiplerindeki nemi, Noterlik Hukuku Sempozyumu, Ankara.
Internet Kaynaklar
8
Amalarmz indekiler
Bu niteyi tamamladktan sonra; Noterlerin genel olarak yapaca ilemleri aklayabilecek, Noterlerin zel olarak yapabilecei ilemleri sralayabilecek, Noterin dzenleme veya onaylama yoluyla senet yapma yetkisini aklayabilecek, Noter ilemlerinin hukuki sonularn anlatabileceksiniz.
Anahtar Kavramlar
Noter ilemleri Defter tasdiki Protesto ekmek htarname Vasiyetname dzenleme Tebligat
Noter lemleri
NOTERLERN GENEL OLARAK YAPACAI LER NOTERLERN ZEL OLARAK YAPACAI LER NOTERN DZENLEME VEYA ONAYLAMA YOLUYLA SENET YAPMASI NOTERN LEMLERNE LKN DER BLGLER NOTER LEMLERNN HKMLER VE HUKUK SONULARI
Noter lemleri
NOTERLERN GENEL OLARAK YAPACAKLARI LER
Noterlik Kanununun 60 nc maddesinde dzenlenmitir. Buna gre noterlerin genel olarak yapacaklar iler unlardr: Yaplmas kanunla baka bir makam, merci veya ahsa verilmemi olan her nevi hukuki ilemleri dzenlemek, Kanunlarda resmi olarak yaplmalar emredilen ve mercileri belirtilmemi olan btn hukuki muameleleri bu kanun hkmlerine gre yapmak, Gayrimenkul sat vadi szlemesi yapmak, Bu kanuna uygun olarak darda yazlp getirilen ktlarn zerindeki imza, mhr veya herhangi bir iareti veya tarihi onaylamak, Bu kanun hkmlerine gre yaplan ilemlerin dairede kalan asl veya rneklerinden veya getirilen ktlardan rnek karp vermek, Belgeleri bir dilden dier dile veya bir yazdan baka bir yazya evirmek, Protesto, ihbarname ve ihtarname gndermek, Kanunen tescili gereken ilemleri tescil etmek, Bu ve dier kanunlara verilmi sair ileri yapmak. Noterlik Kanunu ile Noterlik Ynetmeliinin Noterin Yapaca Genel leri SIRA SZDEayr ayr dzenlemesinin sebebi nedir? Noterlik Kanunu Ynetmeliinin 7 inci maddesinde ise daha somut bir dnceyle hareket edilerek noterlerin genel olarak yapacaklar iler, Noterlik KanuS O R U nunun 60 nc maddesi esas alnarak yle sralanmtr: Evlenme szlemesi, Gayrimenkul sat vaadi szlemesi: Gayrimenkul sat vadi szlemesi niteDKKAT lii bakmndan dzenleme eklinde yaplmas zorunlu ilemlerdendir. Zilyetlik devri szlemesi, SIRA SZDE Miras taksimi szlemesi, Gayrimenkul balama vaadi szlemesi, irket szlemesi, AMALARIMIZ rtifak hakk vaadi ve ortak mlkn idaresi szlemesi, Medeni Kanununda mstenit skna hakk szlemesi, Kayd hayat art ile irat balanmas szlemesi, K T A P lnceye kadar bakma szlemesi,
TELEVZYON
DNELM
SIRA SZDE
DN ELM Evlenme szlemesi noter huzurunda yaplr. S O R U
DKKAT
SZDE Miras taksimi SIRA szlemesi noter huzurunda yaplr. AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
102
Fesihname, ibraname, beyanname, ahadetname noter huzurunda dzenlenebilir.
Mlkiyeti muhafaza kayd ile sat szlemesi: Mlkiyeti muhafaza kayd ile yaplan satlar nitelii bakmndan dzenleme eklinde yaplmas zorunlu ilemlerdendir. Kira szlemesi, Menkul mallarda hibe szlemesi, Taksim ve ifraz szlemesi, Evlat edinme szlemesi, Temlik, Taahhtname, Kefaletname, Vasiyetname, Vakf senedi, Aile vakf senedi, Tanma senedi, Muvafakatname, Sulhname, Yediemin senedi, Rehin senedi, Bor senedi, Fesihname, braname, Beyanname, ahadetname, Piyango-kura ve toplant tutana, Vekletname, Defter Onaylamas: Noterler, Trk Ticaret Kanunu ve dier kanunlar hkmlerine gre tutulmas gereken defterleri bu kanunlar uyarnca onaylarlar. Defter onaylamalarnda noter onaylad defterin nevini, ait olduu yl, sayfa saysn, sz geen kanunlarn emrettii ekilde ilgili mercilere taahhtl mektupla bildirir. zel kanunda hkm bulunmayan hallerde defter onaylamas, defterin ba ve son sayfasna ka sayfadan ibaret olduu yazlmak ve her sayfas numaralanp mhrlenmek suretiyle yaplr. eviri lemleri: Belgeleri bir dilden dier bir dile veya bir yazdan baka bir yazya noterlerin yapaca ilerdendir. evirme ilerinde noter tarafndan metnin altna bir erh verilir. Bu erhte noter yeminli tercman kullanmsa, tercmann kimliini ve adresini ihtiva etmesi ve altnn noter tarafndan tarih yazlp imzalanarak mhrlenmesi gerekir. lgilinin bulunduu yerde noterlike eviri yaptrlamazsa, o noterlik aracl ile baka yerdeki noterlike eviri yaptrlabilir. rnek kartma: Noterler tarafndan yaplan ilemlerin rnekleri, ancak ilgililerine, kanuni mmessil veya vekillerine yahut da miraslarna verilir. rnek alnacak ilem baka bir ehirde ise masraf verilmek suretiyle o yerdeki noter eliyle dier bir ehirdeki noterlikten de getirtilebilir. Yukarda saylanlardan bakasna rnek verilebilmesi iin noterliin bal bulunduu asliye hukuk hakiminden izin alnmas gerekir. nc kii konsolosluklarda dzenlenen evraka ait olmas halinde izin, rnei talebeden ahsn Trkiyedeki son ikametgh mahkemesince, son ikametgah tespit edilemeyen hallerde ise Ankara Asliye Hukuk Mahkemesince verilir.
8. nite - Noter lemleri
103
Noterin defter onaylamaya ilikin ykmllkleri nelerdir?
SIRA SZDE
mza sirkleri, D gre N E L kabul M Protesto ileri: Noterler, Trk Ticaret Kanunu hkmlerine etmeme ve dememe protestolar ekerler. hbar-ihtarname Dzenleme: Noterler her trl hukuki ilemlere S O R U ait ihtarname ve ihbarnameleri, dzenlemeye ve teblie tam yetkilidirler. htarname ve ihbarnameler ilgili tarafndan yazlp tebli iin notere getirilebilecei giDKKAT bi, notere de yazdrlabilir. htar ve ihbarnamelerde a) stemde bulunan ve dier tarafn ad ve soyadlar ile SZDE ak adresleri b) ihtar ve ihbar konusu c) stemde bulunann SIRA imzas d) tebli erhi, noterin imzas, mhr ve tarih olmaldr. Tescil: Kanunen tescili gereken ilemler; sicil defterine, sra numaras altnAMALARIMIZ da, ilemin tarih ve numaras, ilgililerin ad ve soyadlar ve ilemin nitelii yazlmak suretiyle tescil edilir.
SIRA SZDE
D noterlerin NELM Protesto ilemleri genel ilemlerindendir. S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
NOTERLERN ZEL OLARAK YAPACAKLARI LER

Noterlik Kanununun 61 inci ve devam maddelerinde zellik gsteren baz noter ileri dzenlenmitir. Bunlar srasyla yledir:
TELEVZYON
K T A P
K T A P
TELEVZYON
Tespit leri
Noterlik Kanununun 61 inci maddesine gre; Noterler bir eyin veya bir yerin hal ve eklini, kymetini, ilgili ahslarn kimlik ve ifadelerini tespit ederler NTE R N E T ve davet edildiklerinde piyango ve zel kurulularn kura, seim ve toplantlarnda hazr bulunarak durumu belgelendirirler. Anlan tespit ilemlerinin, noterce, tutanak eklinde gerekletirilmesi gerekir (N.K. m. 102). Tespitte Noterlerin grev alan; noterler ceza hukukuna ilikin konular ile hukukla ilgili konulardan adliyeye intikal etmi olanlar hakknda tespit ilemi yapamazlar. Buradan karlacak sonu ise noterlerin henz adliyeye intikal etmemi, dava konusu yaplmam alanlarda tespit yapabilecei, tespit yetkilerinin snrlandrlm olmasdr. Noterce yaplacak tespit ilemi nedir?
SIRA SZDE NTERNET
D noterler, NELM Noterlik Kanununun 62 inci maddesinin birinci fkras gereince saklanmak veya bir ahsa verilmek zere getirilen emanetleri ayn Kanunun ilgili hkmlerine gre muhafaza ederler. S O R U Her trl emanet Noterlik Kanununun 101 inci maddesine gre tutulacak bir tutanak ile kabul edilir. Bu tutanakta ayrca emanetin nitelikleri, biliniyorsa gerek DKKAT deeri, deeri tam olarak bilinmiyorsa tahmini deeri, ne kadar sre saklanaca, kime ve ne zaman iade olunaca ve iade artlar da gsterilir (NK.m.62,II). SZDE Emanetin noter tarafndan en uygun ekilde saklanmas SIRA yasal zorunluluktur (NK.m.63,I). lgili isterse, emanet bir muhafazaya konulup, kendisi ile noter tarafndan mhrlenerek milli bir bankada, banka bulunmayan yerlerde demir kasa AMALARIMIZ veya salam bir dolapta saklanr. Emanetin para olmas halinde, noter bu paray en gee ertesi gn bankadaki noterlik emanet cari hesabna hak sahibinin ad, soyad ve adresini gstermek suK T A P retiyle yatrr.
Emanet leri
SIRA SZDE
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
104
Resmi Vasiyetname Dzenleme

Resmi vasiyetname dzenleyen noter durumu nfus dairesine bildirir.
Noterler ak veya kapal olarak verilen vasiyetnameleri saklarlar ve buna dair tutanak dzenlerler. Bu suretle saklanan vasiyetnameler, yapanlarn lmleri halinde bilgi verilmesi iin, durumu bunlarn kaytl olduklar nfus dairelerine yaz ile bildirilirler.
lme Bal Tasarruflarla lgili ler

lme bal tasarruflarda, dzenlenen lme bal tasarruflar yapanlarn lmleri halinde bilgi verilmesi iin, durum bunlarn kaytl olduklar nfus dairelerine yaz ile bildirilir.
Tebligat leri
Noterlik Kanununun 70 inci maddesinin ilk cmlesinde bu ilem Teblii istenen her nevi kt Tebligat Kanunu hkmlerine gre muhatabna tebli olunur eklinde dzenlenmitir.
Danmanlk Yapma
Noterlerin grevlerinden biri de hukuki anlamazlklarn doumunu nlemektir.
1512 sayl Noterlik Kanununda, noterlerin danmanlk ilevini aka ngren herhangi bir dzenleme mevcut deildir. Bu durum, hibir zaman, noterlerin danmanlk ilevlerinin bulunmad anlamna gelmez. Noterlik Kanununun 1 inci maddesinde, noterlere, hukuki anlamazlklarn doumunu nleme grevi yklenmitir. Yine Noterlik Kanununun 72 nci maddesinin son fkras uyarsnca, notere, i yaptracak kimsenin, gerek arzularn tmyle renme ve gerekletirecei ileme yanstma devi yklenmitir. te yandan, Noterlik Kanunu Ynetmeliinin 91. maddesinin nc fkrasnda ise, notere, hukuki ilerin belgelendirilmesi esnasnda, ilgiliye iradesini ve kendi istei ile eksiksiz bir biimde beyan etmesine olanak veren bir ortam yaratma ve yaplan ilemin niteliine gre, gerekli sorular sorup ilemin sonucu hakknda ilgiliye aklamalarda bulunma ykm getirmitir (TANRIVER, Sha, Noterlik Hukukuna likin ncelemeler(1993- 2011), Adalet Yaynevi, 2011, syf 72). Kanun ve Ynetmeliin dzenlemelerine bakldnda noterlik faaliyetleri srasnda noterin, i sahiplerine salad katk sadece klasik noterlik faaliyeti olmad ayrca i sahiplerine hukuken yol gstermekte olduu ortaya kmaktadr.
NOTERN DZENLEME VEYA ONAYLAMA YOLUYLA SENET YAPMASI Dzenleme Yoluyla Senet
Dzenleme Yoluyla Senedin Yapl
Noterlik Kanununun 84 nc maddesine gre, dzenleme yoluyla senet bir tutanak eklinde yaplr ve bu tutanak u hususlar kapsar: Noterin ad, soyad ve noterliin ismi, lemin yapld yer ve tarih (rakam ve yaz ile), lgilinin ve varsa tercman, tank ve bilirkiinin kimlik ve adresleri ile ayrca ilgilinin vergi kimlik numaras, lgilinin gerek arzusu hakkndaki beyan, leme katlanlarn imzalar ve noterin imzas ile noterlik mhr.
105
Sz konusu tutanakta bunlarn yannda, noterin ilgiliyi tanyp tanmad, tanmyorsa ilgilinin kiilii hakknda hangi yoldan kanaat sahibi olduunu gsterir kaytlarn, noterin byle bir kanaate ulaamamas ve buna ramen ilemin yaplmasnn istenmesi halinde keyfiyet ve kimliin tespiti iin getirilen ispat vastasnn da bulunmas gerekir (NK.m.85). Dzenlenen tutanak, ilgilinin gerek istei hakkndaki beyan yazldktan sonra, okumas iin kendisine verilir. lgili, tutana okur, iindekiler isteine uygunsa, bu husus da yazldktan sonra tutanan altn imzalar (NK.m.86). Dzenleme biiminde gerekletirilen noter senetlerinin asl noterlik dairesinde saklanr ve rnei ilgilisine verilir (NK 84/2).
Dzenleme Yoluyla Yaplan Senetlerin Hukuk Sonular

Medeni Kanunun 7 inci, Hukuk Usul Muhakemeleri Kanununun 295 inci ve Noterlik Kanununun 82 inci maddeleri gereince, dzenleme eklinde yaplan noter senetleri hem ierik hem de ekil olarak sahtelikleri sabit oluncaya kadar geerlidirler. cra ve flas Hukuku bakmndan da bu senetler kaytsz artsz bor ikrarn iermeleri durumunda ilam niteliini haiz belge olarak kabul edilir (K.m.38). Ancak resen dzenleme biimindeki noter senetlerinin ilam niteliinde belge saylabilmesi, kanun tarafndan iki artn birlikte gerekletirilmesine bal tutulmutur. Bunlar: 1-) Resen dzenleme biimindeki noter senedinin mnhasran bir para borcu ikrarn iermesi, 2-)Bu para borcu ikrarnn kaytsz ve artsz yani tek tarafl olmasdr. (TANRIVER syf 6). ki tarafa bor ykleyen bir szleme noterlike resen dzenlenmi olsa bile, cra ve flas Kanununun 38. maddesi uyarnca ilam niteliinde belge saylamaz nk karlkl taahhtleri ieren szlemelerde, taraflarn ifa etmekle ykml bulunduklar edimler arasnda sk bir ballk vardr. Bu edimlerden biri dierinin karln oluturur (EREN, Fikret, Borlar Hukuku Genel Hkmler, C. I. 4. B. syf. 273). Karlkl ifalar ieren szlemelerde taraflardan biri kendi ykmlln ifa etmedike ya da ifay teklif etmedike kar tarafn ediminin ifasn isteyemez. Bunun sonucu olarak da tek tarafl talep ile cra Mdrl ilem yapmayacandan hukuk ynnden bu tr szlemeler ilam niteliinde deildir. Dzenleme yoluyla yaplan senetlerin icra ve iflas hukuku asndan sonular SIRA SZDE nelerdir? Eer ilam niteliinde olduu iddia edilen bir belge ile takip yaplacak ise cra DNELM Mdr, dayanak belgenin Noterlik Kanununda ngrlm ekilde yaplp yaplmadn kendiliinden incelemek zorundadr. Noterlik Kanununa gre dzenlenS O R U icra hkimmemi senet, ilaml senet gibi icraya konulur ise icra emrinin muhatab liine bavurarak ikyet yolu ile yaplan takibi her zaman iptal ettirebilir. Resen dzenleme yoluyla yaplan noter senetleri ilam niteliinde olmalar neDKKAT deniyle Trkiyenin istenilen yerinde takibe konu edilebilir (K m. 34). Hatta alacakl takibe baladktan sonra ikametghn deitirir ise takibin yeni ikametghSIRA SZDE nn bulunduu yere havalesini isteyebilir.
Dzenleme eklindeki noter senetleri ierik ve ekil ynnden sahtelii sabit oluncaya kadar geerlidir.
SIRA SZDE
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
Onaylama Yoluyla Senet

Onaylama Yoluyla Senedin Yapl
AMALARIMIZ
Noter ilemlerinde onaylama yolu, noterlik dnda dzenlenerek ilemK T getirilen A P lerde ilemin altndaki imzann onaylanmasna ilikindir. Burada, hukuki ilemleTELEVZYON
AMALARIMIZ Noter ilemlerinde onaylama yolu, noterlik dnda dzenlenerek getirilen ilemlerde ilemin altndaki K T A P imzann onaylanmas anlamna gelir. TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
106
rin altndaki imzann onaylanmas, imzay atan ahsa ait olduunun bir erhle belgelendirilmesi eklinde yaplr (NK.m.90,I). Onaylanan imzann noter huzurunda atlm olmas gerekmez. Darda atlm olmakla birlikte ilgili tarafndan kendisine ait olduu kabul edilen imzalarn da onaylanmas mmkndr (NK.m.91). Onaylama erhinde aadaki hususlarn yer almas gereklidir. (NK.m.92): lemin yapld yer (rakam ve yaz ile) tarihi, lgilinin kimlii, adresi ve vergi kimlik numaras, Noter ilgiliyi tanmyorsa, kimlii hakknda gsterilen ispat belgesi, mza noter huzurunda atlmsa bu husus, imza darda atlp huzurda ilgili imzann kendisine ait olduunu kabul etmise bu yndeki beyan, leme katlanlarn imzalar, noterin imzas ve mhr. Onaylama biimindeki noter senetlerinin asl ilgilisine verilir ve imzal bir rnei noterde saklanr (N K 90/2)
Onaylama Yoluyla Yaplan Senetlerin Hukuk Sonular

Onaylama yoluyla senetlerde imza ve tarih sahtelii sabit oluncaya kadar geerlidir.
Yalnzca onaylanan imza ve tarihin sahtelii sabit oluncaya kadar geerlidir. (NK.m.82, III; MK.m.7). Onaylama biimindeki noter ilemlerindeki resmilik ise dzenleme biimindeki noter ilemlerinden farkl olarak sadece ispat artdr. nk bu ilemlerin noter tarafndan resen dzenleme biiminde yaplmasn zorunlu klan herhangi bir hkm mevcut deildir. O halde bu tr senetlerdeki resmi ekil sadece ispat artdr. (DELDUMAN; 2001).
NOTERN LEMLERNE LKN DER BLGLER Noterin mza Yetkisinin Devri

Noterin imza yetkisi verebilecei grevliler unlardr (NK. m.36,I, NKY. m. 73,I): 1- ayn tamamlam stajyerler, 2- Sre aranmakszn, ayn noterlik dairesinde alan baktip, 3- ayn tamamlam ktiplerden biri veya birka, Tek ktiple alan noterliklerde ktibe imza yetkisi verilebilmesi iin, ayn tamamlamas koulu aranmaz (NKY. m. 73,II). Noterin her hangi bir nedenle grevi banda bulunmad srada evrak, ncelikle imzaya yetkili kimse tarafndan noter adna imzalanr. Bu takdirde imza yerine yetkili ahsn ad ve sfat da yazlr (NKY. m. 75,II). Noter, gerekli grd takdirde imza yetkisini her zaman geri alabilir. Bu durumda keyfiyeti ilgiliye yazl olarak tebli eder. Ayrca, yetkinin geri alnd Cumhuriyet Savcl araclyla Adalet Bakanlna, Valilie, Trkiye Noterler Birliine ve Noter Odasna bildirilir. Noter gerekli grrse imza yetkisinin geri alndn ve bunun tarihini, giderleri kendisine ait olmak zere, bir gazete ile ilan Noter Odasndan isteyebilir (NKY. m. 75,III).
SIRA SZDE
Noter imza yetkisini kimlere devredebilir? SIRA SZDE

D NELM Kanun; vekil, veli, vasi, kayym, mmessil ve miras sfatyla veya dernek, irket ve vakf gibi tzel kiiler adlarna noterlik ilemi yaptrmak isteyenlerin, sfat ve yetkileri ile ilemi S O R U yapmaya izinli olduklarn bildirir bir belge gstermelerini emretmitir (NK.m.79,I). Noterlik Kanunu Ynetmeliinin 92 inci maddesine gre bu belgeler unlardr: DKKAT
DNELM S O R U
Bakalar Adna lem Yaptrlmas
DKKAT
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
107
Veli, velayeti altndaki kk iin ilemi ancak kendisinin ve kn nfus czdann ibraz ederek yaptrabilir.
Vekil iin, vekletname dzenlemeye yetkili hkim veya noterce onaylanm vekletname, Veli iin, kendisi ve velayeti altnda bulunan kn nfus hviyet czdanlar, Vasi ve kayym iin, mahkeme karar ve nfus hviyet czdanlar, Miras iin veraset belgesi ve nfus hviyet czdan, Mmessiller iin, temsil veya izin kd, Ky tzel kiiliini temsil yetkisini haiz muhtarlar iin yetkili idare makamlarnn usulne gre verecekleri yetki belgeleri. Yukarda saylan belgeler usulne uygun ekilde Noterlie ibraz edilmedike noterlerin, bakalar adna ilem yapmak isteyenlerin taleplerini yerine getirmesi mmkn deildir.
Fotoraf Yaptrlmas
Noter tarafndan yaplan ilemlerle ilgili belgelerden, Noterlik Kanunu Ynetmeliinde belirtilenlerde ilgilinin fotorafnn yaptrlmas zorunludur (NK.m.80,I). Buna gre (NKY.m.93,I); Nitelii bakmndan tapuda ilem yaptrlmasn gerektiren szlemelere, Nitelii bakmndan tapuda ilem yaptrlmasn gerektiren vekletnamelerle, boanma davalar iin dzenlenecek vekletnamelere, Vasiyetnamelere, Mlkiyeti muhafaza kaydyla yaplan satm szlemelerine, Gayrimenkul sat vaadine, Evlat edinme szlemesine, Tanma senedine, Miras taksim szlemesine ilikin olarak dzenlenen belgelere (ilem ktlarna) ilgilinin fotorafnn yaptrlmas gerekir. Noterin, ilemin ve ilgilinin durumuna gre gerekli grd veya bizzat ilgilinin kendisinin istemde bulunduu durumlarda da ilem ktlarna fotoraf yaptrlr (NK.m.80,II; NKY.m.93,II).
Miras taksimi szlemesine ilgililerin resminin yaptrlmas gerekir.
Noter lemlerinde knt, Deitirme, Fesih, ptal ve Dzeltme

Bir noter ileminde yaplan kntlar ilgilinin imzasn ve noterin onayn tamadka geersizdir. lgilinin imzasn ve noterin onayn tayan kntlarn da el yazs ile yazlmamalar gerekir. (NK.m.81,I). Bu hkme gre, kntlarn geerli olabilmesi iin, ilgilinin imzas ve noterin onayndan baka kntnn el yazs ile deil daktilo ile yaplmas gerekir. Tamamlanmasndan sonra bir noterlik ileminin deitirilmesi veya fesih ve iptali veyahut nceki ilemin nitelik ve deeri deimemek artyla dzeltilmesi, nceki ilemin yapld ekilde yeni bir ilemle yaplr. Yani nceki ilem dzenleme eklinde yaplmsa onu deitirmek, fesih veya iptal etmek iin yine dzenleme eklinde bir ilem yapmak, nceki ilem onaylama eklinde yaplm bir ilemse onu deitirmek, fesih veya iptal etmek iin yine onaylama biiminde bir ilem yapmak gerekir. Yeni ilemin tarih ve numaras, noterlik dairesinde bulunan nceki ileme ait kda yazlr. Eer yeni ilem baka bir noterlikte yaplrsa, bu noterlik, yerini ileme ait kdn bir nshasn, gerekli aklama yaplarak ilk ileme ait kda balanmas iin o ilemi yapan notere gnderir (NK.m.81,II-III)
Bir noter ileminde yaplan kntlar ilgilinin imzasn ve noterin onayn tamadka geersizdir.
108
Noter leminin Yaplaca Yer

Noter ileminin kural olarak noterlik dairesinde yaplmas gerekir. Bununla birlikte, ilemin noterlik dairesinde yaplmas gecikmeye sebep olacak veya baka bir zorluk arz edecekse, sebebi i katlarnda gsterilmek suretiyle ilemin daire dnda da yaplmas mmkndr (N.K.m. 83,I)
NOTER LEMLERNN HKMLER VE HUKUK SONULARI

Daha nceki konularda akland zere Noterlik Kanunu hkmlerine gre yaplan btn ilemler, hangi ekilde yaplm olduklarna baklmakszn resmi saylrlar (NK.m.82,I). Noterler tarafndan dzenleme yoluyla senet eklinde yaplm olan hukuki ilemler, sahtelii sabit oluncaya kadar geerlidirler (NK.m.82,II). Buna karlk, onaylama yoluyla senet eklindeki noter ilemlerindeki imza onaylamas, onaylanan imzann ilgiliye ait olduunu belgelendirme niteliinde olup, hukuki ilemin iindekileri kapsamaz. Bu nedenle sz konusu ilemlerde imza ve tarih, sahtelii sabit oluncaya kadar geerlidir (NK.m.82,III). Bunlarn dnda kalan dier ekillerde yaplm olan noterlik ilemleri ise, aksi sabit oluncaya kadar geerlidir (NK.m.82,IV). Yabanc bir lkede, o lkenin noteri tarafndan resen dzenlenmi olan bir noter senedi, dzenlendii lkenin yetkili makam tarafndan usulne uygun bir biimde gerekletirildiinin oradaki Trk Konsolosu tarafndan onaylanm olmas kaydyla, Trkiye de resmi senet nitelii kazanr (HUMK m. 296) ve bylece bir yabanc noter senedi kaytsz ve artsz bir para borcu ikrarn iermekteyse, Trkiyede dorudan doruya yani ayrca bir tenfiz karar alnmasna gerek olmadan icraya konulabilir (TANRIVER; 2011).
SIRA SZDE
Yabanc bir SIRA lke SZDE noteri tarafndan resen dzenlenmi senetlerin lkemizdeki geerlilii nasldr?
DNELM S O R U
DNELM S O R U
DKKAT
DKKAT
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
109
zet
A M A
Noterlerin genel olarak yapaca ilemleri aklamak, Noterlik Kanununun 60 nc maddesine gre noterlerin genel olarak yapacaklar iler unlardr: Yaplmas kanunla baka bir makam, merci veya ahsa verilmemi olan her nevi hukuki ilemleri dzenlemek, Kanunlarda resmi olarak yaplmalar emredilen ve mercileri belirtilmemi olan btn hukuki muameleleri bu kanun hkmlerine gre yapmak, Gayrimenkul sat vadi szlemesi yapmak, Bu kanuna uygun olarak darda yazlp getirilen ktlarn zerindeki imza, mhr veya herhangi bir iareti veya tarihi onaylamak, Bu kanun hkmlerine gre yaplan ilemlerin dairede kalan asl veya rneklerinden veya getirilen ktlardan rnek karp vermek, Belgeleri bir dilden dier dile veya bir yazdan baka bir yazya evirmek, Protesto, ihbarname ve ihtarname gndermek, Kanunen tescili gereken ilemleri tescil etmek, Bu ve dier kanunlara verilmi sair ileri yapmak. Noterlerin zel olarak yapabilecei ilemleri sralamak, Noterlik Kanununa gre (m.61) noterlerin zel olarak yapaca iler unlardr: Tespit leri, Emanet leri, Resmi Vasiyetname Dzenlemek, lme Bal Tasarruflarla lgili ler, Tebligat leri Noterin dzenleme veya onaylama yoluyla senet yapma yetkisini aklamak, Noterlik Kanununun 84 nc maddesine gre, dzenleme yoluyla senet bir tutanak eklinde yaplr ve bu tutanak kanundaki hususlar kapsar. Sz konusu tutanakta ayrca, noterin ilgiliyi tanyp tanmad, tanmyorsa ilgilinin kiilii hakknda hangi yoldan kanaat sahibi olduunu gsterir kaytlarn, noterin byle bir kanaate ulaamamas ve buna ramen ilemin yaplmasnn istenmesi halinde keyfiyet ve kimliin tespiti iin getirilen ispat vastasnn da bulunmas gerekir (NK.m.85).
Dzenlenen tutanak, ilgilinin gerek istei hakkndaki beyan yazldktan sonra, okumas iin kendisine verilir. lgili, tutana okur, iindekiler isteine uygunsa, bu husus da yazldktan sonra tutanan altn imzalar (NK.m.86). Noter ilemlerinde onaylama yolu, noterlik dnda dzenlenerek getirilen ilemlerde ilemin altndaki imzann onaylanmasna ilikindir. Burada, hukuki ilemlerin altndaki imzann onaylanmas, imzay atan ahsa ait olduunun bir erhle belgelendirilmesi eklinde yaplr (NK.m.90,I). Onaylanan imzann noter huzurunda atlm olmas gerekmez. Darda atlm olmakla birlikte ilgili tarafndan kendisine ait olduu kabul edilen imzalarn da onaylanmas mmkndr (NK.m.91). Bu tr senetlerde yalnzca onaylanan imza ve tarihin sahtelii sabit oluncaya kadar geerlidir (NK.m.82, III; MK.m.7). Noter ilemlerinin hkmleri ve hukuki sonularn aklamak. Noterlik Kanunu hkmlerine gre yaplan btn ilemler, hangi ekilde yaplm olduklarna baklmakszn resmi saylrlar (NK.m.82,I). Noterler tarafndan dzenleme yoluyla senet eklinde yaplm olan hukuki ilemler, sahtelii sabit oluncaya kadar geerlidirler (NK.m.82,II). Buna karlk, onaylama yoluyla senet eklindeki noter ilemlerindeki imza onaylamas, onaylanan imzann ilgiliye ait olduunu belgelendirme niteliinde olup, hukuki ilemin iindekileri kapsamaz. Bu nedenle sz konusu ilemlerde imza ve tarih, sahtelii sabit oluncaya kadar geerlidir (NK.m.82,III). Bunlarn dnda kalan dier ekillerde yaplm olan noterlik ilemleri ise, aksi sabit oluncaya kadar geerlidir (NK.m.82,IV).
A M A
A M A
A M A
110
Kendimizi Snayalm
1. Yaplmas kanunla baka bir makam, merci veya ahsa verilmemi olan her nevi hukuki ilemleri dzenlemek kimin yetkisindedir? a. Hkimin b. Savcnn c. Adalet Bakannn d. Baktibin e. Noterin 2. Aadakilerden hangisi noterlerin yapaca ilerdendir? a. Nikh kymak b. Ceza davalarnda tespit yapmak c. irketleri ticaret siciline kaydetmek d. rtifak hakk vaadi ve ortak mlkn idaresi szlemesi yapmak, e. Medeni Kanundaki skna hakkn tapu siciline kaydetmek, 3. Trk Ticaret Kanununa gre Ticari defterleri tasdike aadakilerden hangisi yetkilidir? a. Ticaret Sicil Mdrl, b. Trkiye Noterler Birlii, c. Noter Dairesi, d. Trkiye Barolar Birlii, e. Dekanlk, 4. Aadakilerden hangisi noterlerin yapaca ilerden deildir? a. Taahhtname, b. Kefaletname, c. Yarglamas sren hukuk davasnda tespit, d. Vasiyetname, e. Vakf senedi, 5. Bakas adna ilem yapan vekilin noterde ilem yapabilmesi iin ncelikle ne gerekir? a. Aile vakf senedi, b. Yetkili hkim veya noterce onaylanm vekletname, c. Muvafakat name, d. Tapu senedi, e. Sulh name, 6. Aadakilerden hangisi noterlerin yapaca ilerden deildir? a. Bor senedi, b. Rehin senedi, c. Fesih name, d. braname, e. Fetihname, 7. Aadakilerden hangisi noterlerin yapaca ilerden deildir? a. Acizname b. ahadetname, c. Beyanname, d. Piyango-kura ve toplant tutana, e. Vekletname, 8. Aadakilerden hangisi noterlerin yapaca ilerden deildir? a. eviri ilemleri, b. Hviyet czdan verme, c. mza sirkleri, d. Defter onaylamas, e. rnek kartma, 9. Aadakilerden hangisi noterlere verilmi noterlik d adli grevdir? a. mza sirkleri dzenleme b. Protesto ileri, c. hbarname dzenleme d. Bilirkiilik yapmak e. htarname dzenleme, 10. Dzenleme yoluyla yaplan senetlerde aadakilerden hangisinin bulunmas art deildir? a. Noterin ad, soyad ve noterliin ismi, b. lemin yapld yer ve tarih (rakam ve yaz ile), c. lgilinin gerek arzusu hakkndaki beyan, d. leme katlanlarn imzalar ve noterin imzas ile noterlik mhr. e. lgilinin fotoraf
111
Okuma Paras
AMERKADA NOTERLK Noterlik, Amerika Birleik Devletlerinin eyaletleri dikkate alnarak her bir eyalette kendi yaplarna gre oluturulmutur. nemine binaen biz bunlardan Kaliforniya Eyaletindeki noter yaplanmas hakknda bilgi vermek istiyoruz. Kaliforniya Eyaletinde noter hukuki, mali kurumlar ve gayrimenkul ilerinde nemli hizmetler stlenen kamu grevlileridir. Kaliforniyada gerekli koullar yerine getirmek grevlerini yrten 146.000in zerinde noter vardr. 8214.1, 8214.5, 8219.5 ve 8223 sayl yasalarda yer alan noterlie ilikin yeni dzenlemeler 1 Ocak 1999 tarihinden itibaren yrrl girmitir. Noterler iin hukuksal deiiklikleri izlemek, grevlerini huzurla yrtmek asndan ok nemlidir. Noter olmak iin srasyla u koullar yerine getirilmelidir. Kaliforniya eyaletinde mukim olmak, en az 18 yanda olmak, Eyalet Bakanlnca dzenlenen yazl snavda baarl olmak, ngilizce okuyup yazar olmak, ar sular veya yz kzartc sulardan hkm giymi ya da noterlik greviyle badamayacak yapda olmamaktr. Bu koullar tayan kiilerin bir bavuru formuyla, parmak izi kartn doldurarak bunlar snav yerine teslim etmeleri gerekir. Parmak izi kart kiinin adli sicilinin aratrlmas iin Adalet Bakanlna gnderilirken, bavuru formu da Eyalet Bakanl yetkililerince incelemeye alnr. Bavurularndan itibaren alt ay getikten sonra atamas yaplabilen noterlerin parmak izi aratrmas tekrarlanr. Bavuru ilemlerini tamamlayan kiiler 30 gn iinde yemin ederler ve 15.000 dolarlk bir teminat senedi vilayet maliye brosuna teslim ederler. 30 gnlk sne iinde bunlarn yaplmasyla bavuru sahibi noterlik hizmetine balayabilir. Noter bavurusunda bulunan kii grev yapmak istedii yeri Eyalet Bakanlna bildirir. Kaliforniya kanunlar kamu yararna noterlerin kefalet vermesini gerektirir. Bu kefaletin noter iin bir sigorta ilemi olmadn belirlemek nemlidir. Kefalet yalnzca noterlere kar ileri srlebilecek tazminat taleplerini karlamaya ynelik snrl bir mali fondur. Noterler ihmal ya da kusurlar sonucu sonucu verdikleri zararlarn tamamndan ve bunlarn karlanmasn salayan kefalet kurumuna, denen tazminatn tmyle kiisel olarak sorumludurlar. Bir noter Kaliforniya Eyaletinin tamamnda noterlik hizmeti verebilir. Noter yemin ve teminatnn geerli olduu her yerde grev yapar. Noterler bunun yannda dzenledikleri tm belgelere Kaliforniya Eyaleti-Los Angeles ehri gibi bir balk da koyarlar. Balktaki ehir, noterin noterlikten nceki ikametgahdr. Makul bir talebi olan ve gerekli creti demeye hazr herkese noterlik hizmeti vermek bir noterin grevidir. Bu tr bir hizmeti yerine getirmeyen ya da reddeden noter bu tasarrufundan kaynaklanacak her trl zarardan sorumludur. Bunun istisnas, bir Kaliforniya noterinin normal mesai saatleri iinde yetimeyecek ilerle ilgili olarak i sahibine hizmet veremeyeceini bildirmesi durumudur. Bu istisna eyalet, viyalet, ehir askeri ve okul blgelerinde yerel kamu grevlisi olarak alan noterlere uygulanmaz. Kaliforniya noterleri noterlik hizmeti vermeyi reddedemezler, hukuka aykr ileri de yapamazlar. Yapamayacaklar dier iler kanunlarn uygulanmas eklinde, her trl hukuki belgeyi dzenlemek, onaylamak ve her trl hukuki belge veya sorun hakknda tavsiyede bulunmak gibi ilerdir. Noterler bu tr talepleri reddederek talepte bulunan bir avukat gndermelidir. Kaynak: http://www.noternet.org/tarihce/amerika-birlesik-devletleri-hukukunda-noterlik/#ixzz1PFZ0B9IX (14.06.2011 tarihinde indirilmitir.)
112

1.e Yantnz yanl ise Noterlerin Genel Olarak Yapacaklar ler konusunu yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterlerin Genel Olarak Yapacaklar ler konusunu yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterlerin Genel Olarak Yapacaklar ler konusunu yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterlerin Genel Olarak Yapacaklar ler konusunu yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterlerin Genel Olarak Yapacaklar ler konusunu yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterlerin zel Olarak Yapacaklar ler konusunu yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterlerin zel Olarak Yapacaklar ler konusunu yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterlerin zel Olarak Yapacaklar ler konusunu yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin Dzenleme veya Onaylama Yoluyla Senet Yapmas onusunu yeniden gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin Dzenleme veya Onaylama Yoluyla Senet Yapmas onusunu yeniden gzden geiriniz. lunmayan hallerde defter onaylamas, defterin ba ve son sayfasna ka sayfadan ibaret olduu yazlmak ve her sayfas numaralanp mhrlenmek suretiyle yaplr. Sra Sizde 3 Noterin, bir eyin veya bir yerin hal ve eklini, kymetini, ilgili ahslarn kimlik ve ifadelerini tespit ederler ve davet edildiklerinde piyango ve zel kurulularn kura, seim ve toplantlarnda hazr bulunarak durumu belgelendirmesine tespit ilemi denir. Sra Sizde 4 Dzenleme yoluyla yaplan senetler cra ve flas Hukuku bakmndan kaytsz artsz bor ikrarn iermeleri durumunda ilam niteliini haiz belge olarak kabul edilir (K.m.38). Ancak resen dzenleme biimindeki noter senetlerinin ilam niteliinde belge saylabilmesi, kanun tarafndan iki artn birlikte gerekletirilmesine bal tutulmutur. Bunlar: 1-) Resen dzenleme biimindeki noter senedinin mnhasran bir para borcu ikrarn iermesi, 2-)Bu para borcu ikrarnn kaytsz ve artsz yani tek tarafl olmasdr. Sra Sizde 5 Noterin imza yetkisi verebilecei grevliler unlardr (NK. m.36,I, NKY. m. 73,I): ayn tamamlam stajyerler, Sre aranmakszn, ayn noterlik dairesinde alan baktip, ayn tamamlam ktiplerden biri veya birka, Tek ktiple alan noterliklerde ktibe imza yetkisi verilebilmesi iin, ayn tamamlamas koulu aranmaz Sra Sizde 6 Yabanc bir lkede, o lkenin noteri tarafndan resen dzenlenmi olan bir noter senedi, dzenlendii lkenin yetkili makam tarafndan usulne uygun bir biimde gerekletirildiinin oradaki Trk Konsolosu tarafndan onaylanm olmas kaydyla, Trkiye de resmi senet nitelii kazanr (HUMK m. 296). Bylece bir yabanc noter senedi kaytsz ve artsz bir para borcu ikrarn iermekteyse, Trkiyede dorudan doruya yani ayrca bir tenfiz karar alnmasna gerek olmadan icraya konulabilir.
2.d
3.c
4.c
5.b
6.e
7.a
8.b
9.d
10.e

Sra Sizde 1 Noterlik Kanunu, Noterlik Kanunu Ynetmeliinin 7 inci maddesinde Kanuna gre daha somut dzenlemelere yer vermek amacyla hareket ederek ayrntya inmi ve pheli bir durumu ortadan kaldrmaya almtr. Sra Sizde 2 Noterler, Trk Ticaret Kanunu ve dier kanunlar hkmlerine gre tutulmas gereken defterleri bu kanunlar uyarnca onaylarlar. Defter onaylamalarnda noter onaylad defterin nevini, ait olduu yl, sayfa saysn, sz geen kanunlarn emrettii ekilde ilgili mercilere taahhtl mektupla bildirir. zel kanunda hkm bu-
113
DELDUMAN, Seyithan, Noter lemlerinde Sahtelik. Trkiye Noterler Birlii Hukuk Dergisi, Mays 2001, say 110. EREN, Fikret, Borlar Hukuku Genel Hkmler, C. I. 4. B. Ankara, 2001. GREN mer (2010), Karlatrmal Avukatlk - Noterlik Hukuku. Adalet Yaynevi. PEKCANITEZ, Hakan (2000), Medeni Usul Hukuku, B. 1, Ankara. MAN, Gne (2001), Noter ve Noterlik Nedir. Trkiye Noterler Birlii Hukuk Dergisi, S. 110. TANRIVER, Sha, Noterlik Hukukuna likin ncelemeler(1993- 2011), Adalet Yaynevi, 2011. TOYGAR, Kemal (1974), Serbest Meslek mi, Kamu Hizmeti mi? TNBHD., S. 3. ULUKAPI mer, ATALI Murat (2001), Noterlik Hukuku. YILMAZ, Ejder (1996), Hukuk Szl, B. 5, Ankara. YILMAZ, Ejder (1997), Noterlik lemlerinin Hukuk Davalarndaki ve cra-fls Takiplerindeki nemi, Noterlik Hukuku Sempozyumu, Ankara.
nternet Kaynaklar
9
Amalarmz indekiler
Bu niteyi tamamladktan sonra; Noterlerin haklarn aklayabilecek, Noterlerin genel nitelikli ykmllklerinin neler olduunu sralayabilecek, Noter ilemlerinden yasaklln kapsamn aklayabileceksiniz.
Anahtar Kavramlar
Noterin haklar cret hakk Noterin sr saklamas Hastalkta istirahat hakk zin hakk Noter ilemlerinden yasakllk
Noterlerin Hak ve Ykmllkleri
NOTERLERN HAKLARI NOTERLERN YKMLLKLER NOTER LEMLERNDEN YASAKLILIK
Noterlerin Hak ve Ykmllkleri

NOTERLERN HAKLARI
Hukukta en temel, belki de en nemli kavram, hak kavramdr. Hak, Hukuken korunan menfaat, kiilere tannan yetki, davran zgrl eklinde tanmlanabilir. Haklar kamu haklar ve zel haklar olarak ikiye ayrlabilir. Kamu haklar, kamu hukukundan doan, genellikle kiisel, sosyal ve siyasal haklar olmak zere snfta tasnif edilen haklardr. zel haklar ise zel hukuktan doan haklardr. zel haklar da kendi iinde, niteliklerine, konularna, devredilip devredilemediklerine, kullanlmalarna ve amalarna ve bamsz olup olmamalarna gre eitli snflandrlrlar.
cret Hakk
Her ne kadar noterlik kamusal bir faaliyet olsa da, noterler Noterlik Kanunu ve cret Tarifesindeki esaslara gre, hizmet alan kiilerden cret almaktadrlar. Noterler, Noterlik Kanunu ve cret Tarifesindeki esaslara gre cret talep etme hakkna sahiptirler. Noterliin cret tarifelerinin kanunla belirlenmi olmas, noterin alaca creti kendi iradesiyle belirleyememesi noterliin kamu hizmeti niteliinin sonularndandr. Noterin i sahibinden cret almas noterin i sahibine baml olmasn gerektirmez. Noter hukuka aykr olduuna kanaat getirdii hibir ii yapamaz.
Noter cretleri Noterlik Kanunu ve cret Tarifesindeki esaslara gre belirlenir.
Noterlerin Gelirleri
Noterlerin haklarndan olan mesleki gelirlerini ana balk altnda toplamak mmkndr.
cret Gelirleri
Noterlik Kanununun 112 nci maddesinin birinci fkras gereince, noterlerin yaptklar ilemlere ait har zerinden hesaplanacak cretleri ile vasiyetname ve vakf senedi dzenlenmesinden alnacak cretler, yaz, bir dilden dier dile veya bir yazdan dier yazya evirme, karlatrma, tescil, emanetlerin saklanmas ve kanunlarn har, vergi ve resimlerden bak olduu yazl ilemler ile defter onaylanmasndan ve kanunun cret almay ngrd sair ilemlerden alacaklar cretler ve noterlerle imzaya yetkili vekillerinin yol denei miktar, Trkiye Noterler Birliinin mtalaas alndktan sonra Adalet Bakanl tarafndan dzenlenecek bir tarife ile tespit olunur.
Noterlik cret Tarifesi Trkiye Noterler Birliinin mtalaas zerine Adalet Bakanlnca belirlenir.
116
Bir dilden dier bir dile veya bir yazdan baka bir yazya eviriler karlnda alnan crete evirme creti denir.
Noter creti: Noterlerin yaptklar ilemlere ait har zerinden hesaplanacak cretleridir. cretlerin alnmasnda sayfa hesab Harlar Kanunundaki esaslara gre yaplr (N.K: m. 113). Dzenleme creti: Nitelii bakmndan tapuda ilem yaplmasn gerektiren szleme ve vekletnamelerle, vasiyetname, mlkiyeti muhafaza kayd ile sat, gayrimenkul sat vadi, vakf senedi, evlenme mukavelesi, evlt edinme ve tanma, mirasn taksimi szlemesi ve dier kanunlarda ngrlen sair ilemler bu fasl hkmlerine gre dzenlenir. Bata vasiyetname ve vakf senedi dzenlenmesinden alnacak cretlere dzenleme creti ad verilir (Tarife m.1-12). Yaz creti: Noterlikte yazlan ilemlerin asl veya suret her bir sayfas iin alnacak crete yaz creti ad verilir (Tarife m1-12). Bildirim Yaz creti: Kanunun bildirmekle ykml kld ilemlerin ilgili mercilere bildirimi iin noterlerin, yazacaklar her tezkere iin alnacak crettir (Tarife m.1-12). Bildirim cretine rnek olarak Noterlik Kanunu 68. maddesine gre onaylanacak defterlerin nevini, ait olduu yl, sayfa saysn, sz geen kanunlarn emrettii ekilde mercilerine tek tek veya liste halinde taahhtl ekilde bildirmek gsterilebilir. Bildirim yaz cretine bir dier rnek noterlerin kendilerine teslim edilen vasiyetnameleri ve lme bal tasarruflar, yapann lmnden sonra durumu yapanlarn kaytl olduklar nfus dairelerine yaz bildirmek iin alnan cret rnek gsterilebilir. evirme creti: Bir dilden dier bir dile veya bir yazdan baka bir yazya eviriler karlnda sayfa durumuna gre alnan crettir (Tarife m.1-12). Karlatrma creti: Noterlik dnda yazlarak onay iin getirilen ilemlerde, ibraz olunan evrakn birbirine uygunluunun karlatrlmas sebebiyle sayfa saysna gre alnan crettir (Tarife m.1-12). Noterin bildirim yaz creti ne anlama gelir? SIRA SZDE Tescil creti: Kanunlarn tescilini ngrd ilemlerin noter tescil defterine D N E L M alnan crettir (Tarife m.1-12). ilenmesi nedeniyle Emanetlerin Saklanmas creti: Noterlere saklamak zere teslim edilen eya veya, belge veya deerli katlarn saklanmas sebebiyle yl zerinden alnan S O R U crettir (Tarife m.1-12). Emanetlerin saklanmas iin belirlenen crette saklanma sresi, saklanan eyin nitelii ve deeri, saklama iin zel bir donanm gerekmesi DKKAT etkilidir. Defter Onaylama creti: Noterler Trk Ticaret Kanunu ve dier kanunlar hSIRA SZDE kmlerine gre tutulmas gre tutulmas gereken defterleri bu kanunlar uyarnca onaylarlar (N.K. m. 68). Kanunen onaylanmas gereken defter, fatura ve benzeri belgelerin onaylanmas (tasdiki) sebebiyle alnan crete defter onaylama creti deAMALARIMIZ nir. (Tarife m.1-12) Yol denei: Noterlerle imzaya yetkili vekillerinin noterlik dairesi dnda yaptklar iler K nedeniyle T A P yaplacak ilemin bedeli yan sra ek olarak gidilen yol ve sair masraflar iin aldklar crettir (Tarife m. 1-12). Memur Vastas ile Tebli creti: lgilinin istemi zerine ve kanunun ngrd durumlarda, memur vastas ile yaplacak teblilerde alnacak cT E L E V Z Y mahallinde ON rettir (Tarife m.1-12). Sair cret: Kanunun cret almay ngrd sair ilerden alnacak crettir (Tarife m. 1-12)
NTERNET
SIRA SZDE
DNELM
Noterlere saklamak zere teslim edilen eya, belge S O R U veya deerli katlarn saklanmas sebebiyle alnan crete Emanetlerin Saklanmas creti denir. DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
Kanunun cret almay ngrd sair ilerden alnacak crete Sair cret NTERNET denir.
9. nite - Noterlerin Hak ve Ykmllkleri
117
Noterlik Kanununun 116 nc maddesi gereince, aksine bir kanun hkm veya aralarnda yaplm bir szleme bulunmadka, yaplan ilemin gideri ilgililer arasnda eit olarak paylatrlr. Noterler tarafndan fazla cret alnd veya sarfna gerek kalmayan tebligat creti bulunduu harlara ait zamanam sresi iinde anlalrsa, beher ahstan fazla alnan krk gsterge rakamnn cretin alnd yln Bte Kanununda gsterilen memur maa katsays ile arpm sonucu bulunacak mebla aan cretler Adalet Bakanl tarafndan ilgilisine iade ettirilir ve Bakanlk, deme iin notere yaplacak tebligattan Birlie bilgi verir. Masraf noter tarafndan verilmek suretiyle yaplan tebligata ramen ilgilisine bir ay iinde parasn almaz veya fazla alnm olan cretten beher ahsa den ksm yukarda gsterilen miktar kadar veya daha az olursa, Trkiye Noterler Birliine gnderilir. Para gnderilmedii takdirde Birlik bu husustaki kararn cra ve flas Kanununun ilamlarn icras hakkndaki hkmleri uyarnca yerine getirtir (N.K. m. 117).
Noter Hissesi Geliri

Noterlik Kanununun 118 inci maddesinin ikinci fkras gereince, noterler, noterlikte yaplan ilemler ve dzenlenen ktlar dolaysyla tahsil ettikleri vergi, resim ve har tutarlar zerinden yzde orannda noter hissesi alrlar.
Ortak Cari Hesap Geliri

Yarg evresi iinde birden ok noterlik bulunmas veya bir ilin belediye snrlar iinde her yl, har veya damga vergisine tabi deeri, belli mebladan fazla olan noterlik ilemlerinin yaplmasndan elde edilen her eit cret ve noter hissesi (N.K. m. 118,II) tutarnn yzde onbeini amamak zere Noter Odas Ynetim Kurulunca tespit edilecek oran alkonulduktan sonra, kalan, ilemi yapan noterlike, milli bir bankada atrlan noterlik ortak cari hesabna yatrlr (NK.m.109,,c.1). Bu hesapta toplanan paralar, her ayda bir o yerdeki ilgili noterlere veya varsa Noterlik Kanununa gre grevlendirilmi noter vekillerine eit miktarda denir. (NK.m. 111,I,c.1). Noterler Bykehir snrlar ierisinde ise ve mlki snrlar iinde hem birinci snf noterlikler hemde baka snf noterlikler var ise birinci snf noterlikler iin oluturulan ortak hesap bu snfa mensup noterlikler arasnda; dier snf noterlikler iin kurulduklar ilenin mlki snrlar iinde ki noterlerle ortak hesap birikintileri eit miktarda paylatrlr. Noterlerin ortak cari hesab hangi amaca hizmet eder?
SIRA SZDE
Bir yarg evresindeki har ve damga vergilerinden ortak cari hesapta toplanan paralar noterlere datlr.
D N Edairesinin LM Noterlik Kanununun 40 nc maddesinin ikinci fkrasnda Noterlik her trl gideri notere aittir eklinde aka hkme balanmtr. Noterlik Kanunu Ynetmeliinin 5 inci maddesinin beinci fkrasnda da, buna aklk u hS O R getiren U km bulunmaktadr: Noterlik dairesinin kiras, aydnlatma, stma, krtasiye, personel cretleri, sigorta primleri, i yerile ilgili vergi resim ve harlar, grevin yapDKKAT labilmesi iin bakalarna grdrlen ilgili PTT cretleri ve vergi mevzuatlarna gre gider kayd mmkn olan sair harcamalar noterlik giderleridir. SIRA SZDE Noterlik giderlerinin tamamnn noterden karlanmas noterliin serbest meslek olmasnn sonularndandr.
Noterlerin Giderleri
SIRA SZDE
DNELM S O R U
DKKAT
Noterliin serbest meslek olmas sebebiyle, noterlik SIRA noterce SZDE giderlerinin tamam karlanr.
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
118
zin Hakk
Noterlik Kanununun 57 ve 58 inci maddelerinde dzenlenen izin hakk sosyal ve ekonomik haklardandr. zin hakk kiilerin toplum hayat iindeki sosyal ve ekonomik faaliyetleriyle ilgili hak ve hrriyetlerindendir. zin hakk, Anayasann sosyal ve ekonomik haklar ve devler blmnde dzenlenmitir. Noterlerin izin haklar kdemlerine gre dzenlenmitir. Buna gre, noterlik hizmeti alt aydan on yla kadar (on yl dhil) olan noterlerin otuz gn, daha fazla hizmeti olan noterlerin ise krk gn yllk izin sreleri vardr. Noterlik Kanununda belirlenen otuz ve krk gnlk bu srelere gidi ve dn sreleri de dahildir (NK.m.57,I,c. 1-2). Noterlerin yllk izinlerini vermeye yetkili makam ise Adalet Bakanldr (NK.m.57,I,c.3). Tm, noterlik hukuku dersleri boyunca, Noterliin znde serbest meslek olduunu ifade etmitik. Adalet Bakanlnn Notere, anayasal hakk olan izin kullanmasnda izin vermeye yetkili makam olmas eliki gibi grnse de, noterliin nerede ise mahkemelerin yetkisine yakn ve hukuku ina eden ilemleri nedeniyle izin hakknn snrlarnn izilmesi yerinde bir uygulamadr. nk kiiler izin kullanabilir ancak kamunun adalet ihtiyac kiilerin iznini bekleyemez. Kamusal hizmet kiilerden bamsz ve sreklilik arz eden bir durumdur. Noterlerin iki yllk izinlerini birlikte kullanmalar mmkndr. Buna karlk iki yl getikten sonra eski izinlerin kullanlmas mmkn deildir. Dier bir ifadeyle, iki yl getii halde kullanlmayan izinler tamamen der (NK.m.57,II). Hakl bir engeli olmakszn iznini onbe gn geiren noterler, noterlik grevinden istifa etmi saylrlar. Noter, izin hakkn hakl bir engeli olmadan fazla geirmi anacak geirilen gn says 15den az olmas halinde veya grevinden izinsiz olarak ayrlm olanlar hakknda disiplin cezas uygulanr. Kanun koyucu burada zel bir dzenleme yoluna gidip ilk defa 15 izin hakkn ihlal edene verilecek disiplin cezasnn knama olacan kanun yoluyla dzenlemitir (NK.m.58). Noterin izinSIRA hakk Noterlik Kanununda nasl dzenlenmitir? SZDE
10 yldan fazla hizmeti bulunan noterlerin 40 gn yllk izin hakk vardr.
SIRA SZDE
DNELM S O R U
Mazeret zni Hakk

N E L M yllk izinlerinin yannda bir de mazeret izinleri sz konusuNoterlerin D bu normal dur. Kanun bu konuda da ak hkmler koymutur. Noterlik Kanununun 57 nci maddesinin S nc O R U ve drdnc fkralar iki deiik mazeret iznini dzenlemektedir. Bunlardan birincisi kiisel mazeret ikincisi ise mesleki mazerettir. Noterlik Kanununun 57 nci maddesinin nc fkrasnda kiisel mazeret dDKK AT zenlenmi olup kanun gereince, hakl bir engeli bulunmak artyla noterlere, noterliin bulunduu yer cumhuriyet savcs tarafndan, gidi ve dn dhil olmak ve bir defada on gn gememek zere, mazeret izni verilebilir. Bir yl iinde bu SIRA SZDE ekilde alnan izinler toplam yirmi gn aamaz. Bir yl iinde alnan mazeret izni toplam 20 gn at takdirde aan sre yllk izinden dlr. Noterlik Kanununun 57 nci maddesinin drdnc fkrasnda ise mesleki azaeAMALARIMIZ ret dzenlenmitir. Kanun maddesi gereince de, Trkiye Noterler birlii organlarnda almak (Ynetim / Denetim / Disiplin Kurulu almalar) ve Trkiye Noterler Birlii Ulusal yada uluslar aras sempozyumlara temsilci olarak K (rnein T A P gnderilmek) yahut Adalet Bakanlnca verilen grevler (Bilirkiilik vs) dolaysyla iinin bandan ayrlmak zorunda kalan noterler, noterliin bulunduu yer cumhuriyet savcsna T E L E V Z haber Y O N vermek artyla, iin gerekli kld sre iin mazeret izinli saylrlar. Bu izinler yllk izinden hibir durumda indirilemez. Kanun koyucu Noterler Birliinde ki almalarda veyahut Adalet Bakanl tarafndan verilen grevlerin kamusal hak olan izinden dlmesini engelleyerek bu faaliyetleri kamu yararna mesai olarak NT E R N E T kabul etmitir.
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
T EL E iinde VZYO Ngn aan Bir yl 20

mazeret izinleri yllk izin sresinden dlr.
NTERNET
119
Mazeret izni birinci durumda yani kiisel mazerette cumhuriyet savclndan alnmakta, ikinci durumda yani Adalet Bakanlnda ki veyahut Noterler Birliinden ki grevlerinde ise cumhuriyet savclna haber vererek kullanmaktadrlar. Her iki halde de bu izinlerin Adalet Bakanlna bildirilmesi gerekir (NK.m.57,V)
Hastalk stirahat
Hastalk halleri iin Noterlik Kanunda zel bir dzenlemeye gidilmitir. Kanunun lafzna gre noterlerden hizmet sreleri be yla kadar (be yl dhil) olanlar aya kadar hastalk istirahat kullanabilirler. Hizmet sreleri be yldan on yla kadar (on yl dhil) olan noterler alt aya kadar hastalk istirahat kullanabilirler. Hizmet sreleri on yldan daha fazla olan noterler ise bir yla kadar hastalk istirahat alabilirler (NK.m.59,I/1,2,3). Bu srelerin sonunda hastalklarnn devam ettii, resmi salk kurullarnn raporu ile belgelendirilen noterlerin izinleri, kanunda belirtilen miktarlarn iki kat kadar daha uzatlabilir. Yani hizmet sreleri be yla kadar (be yl dhil) olanlar aylk istirahat sreleri alt aya, hizmet sreleri be yldan on yla kadar (on yl dhil) olanlar alt aylk istirahat sreleri bir yla kadar, hizmet sreleri on yldan fazla olanlar bir yllk istirahat srelerini 2 yla kadar hastalk istirahat kullanabilirler. Bu srelerin sonunda da iyileemeyen, hastalklar devam eden noterlerin grevlerine Adalet bakanlnca son verilir (NK.m.59,II). Noterlerin normal yllk izni, mazeret izni veya hastalk izni nedeniyle noterlikteki grevine ara verilmesi durumunda noterlikteki iler vekleten (NK.m.35) yrtlr. Noterin hastal halinde izin kullanmasnn esaslar nelerdir?
SIRA SZDE
DNELM Noterlik Kanunu, noterlerin genel nitelikli ykmllklerini dzenlemitir. Biz de kanunun sistematiini alarak konuyu inceleyeceiz.
NOTERLERN YKMLLKLER
SIRA SZDE
DNELM S O R U
D K K A Tdiyerek esas Noterlik Kanunu m. 50 Hibir hizmet ve grev noterlikle birleemez kural ortaya koymutur. Kural yerinde bir dzenleme olup noterlik gibi ok nemli hukuki faaliyetin, yannda bir baka faaliyeti barndrmas mmkn deildir. AnSIRA SZDE cak noterler yarg mercilerinin verecei ilerle, ilim ve hayr kurulular bakan ve yelikleri, hakemlik, vasiyeti tenfiz memurluu yapabilirler. Noterler bu faaliyetleAMALARIMIZ rini yerine getirirken esasl faaliyet alan olan noterlik bu durumdan olumsuz etkilenmemelidir. Kanun ana kuraln aynn, Noterlere; Noterler borsa oyunu oynamak, 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 28 T A P inci maddesinin 1 inci fkrasndaki anlamda ticaret yapmak,Kkefil olmak, kendilerine ait cretlerden herhangi bir ekilde indirim yapmak, arac kullanmak, reklm ve rekabet niteliinde bir eylemde bulunmak, her ne suretle olursa olL E V Z anlama YON sun noterlik creti hususunda kendi aralarnda szl veyaT E yazl yapmakta yasakllk getirmitir.
Noterlik Grevi ile Birlemeyen ve Noterlerin Yasakl Olduu ler
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
Hibir hizmet ve grev noterlikle birleemez (NK.m.50). K T A P
TELEVZYON
NTERNET Noterlik dairesinde gnlk alma, o yerdeki dier resm dairelerle birlikte balar. Noter odalar, odada ye bulunan noterliklerin gnlk alma ve tatil saatini odann her ylki olaan genel kurul toplantsnda, bir yl sre ile uygulanmak zere
alma Saatlerine Uyma Ykmll
Nalma TERNET Noterler gnlk sreleri dnda i kabul edemez.
120
tespit eder ve Trkiye Noterler Birlii ile Adalet Bakanlna bildirir. u kadar ki, noterlik dairesindeki i kabul sresi o yerdeki dier resmi dairelerden en ok bir saat daha fazla olabilir. Noter, gnlk alma sreleri dnda i kabul edemez. 52 nci madde hkmleri sakldr.
Tatilde Yapma Yasa

Noterler tatil gnlerinde ve i gnlerinin tatil saatlerinin dnda herhangi bir noterlik faaliyeti gstermeleri esasnda yasaktr. Bu ana kuraln istisnas vasiyetname tanzim - tasdiki veya gecikmesinde zarar umulan noterlik ilemlerdir. Noter tatil gnlerinde ve i gnlerinde mesai saatleri dnda noterlik ilemleri yapmalar halinde, ibu ekilde yaplmas sebebinin evrakta gsterilmesi ve bu ilemin yevmiye defterinin tatilden sonraki ilk numarasna kaydedilmesi kanuni zorunluluktur (N.K. m.52).
Emredici Hkmlere Uyma Zorunluluu

Noterler, kanunlarn emredici hkmlerine aykr hususlarda ilem yapamazlar. Bu zorunluluk hkm, imza onaylamas yaplan ilemlerin ierii hakknda da uygulanr.
Meslek Srrn Saklama Ykmll

Noter ve noterlik ktipleri, grevleri dolaysyla rendikleri srlar, kanunlarn emrettii haller dnda aklayamazlar. nk noterler adalet datmnda her ne kadar avukatlar gibi kurucu unsur olarak saylmamlarsa da ifa ettikleri grev toplumdaki herkesin noterlere tereddtsz gvenin ina edilmesi gerekmektedir. Bu tereddtsz gvende, i sahiplerinin srlarnn korunaca gvenin kanuni gvence altna alnmasyla mmkndr.
Evrak ve Defterlerin Gizliliine Uyma Ykmll

Noterlik evrak ve defterleri mahkeme, sorgu hkimlii ve Cumhuriyet savclklarnca veya resm daireler tarafndan, konusu da belirtilmek suretiyle, noterlikte soruturmaya yetkili klnan kimselerce incelenebilir. Noterlik evrak ve defterlerinin daire dna karlabilmesi, mahkemenin veya sorgu hkiminin kararyla mmkndr. Noterlik evrak ve defterleri sadece serbest meslek sahibi noterin ticari srlar olarak korunmamakta ayn zamanda defterlerin ierii i sahiplerinin anayasayla ve yasalarla kiisel tasarruf ve haklarna ilikin bilgiler yer almakta olup. sahiplerinin iradesi veya bir mahkeme karar olmadka nc kiiler tarafndan grlmeleri mmkn deildir. Mahkeme veya sorgu hkimi, incelemeye konu evrakn dava sonuna kadar dosyada kalmasna karar verirse, bu takdirde evrakn bir rnei kartlp aslna uygunluu onaylanarak, aslnn yerinde saklanmak zere notere verilir. Noterin bulunduu yerde inceleme imkn bulunmamas sebebiyle evrakn baka bir yere gnderilmesi gerekiyorsa, noterin bulunduu yer hukuk hkimliinin onaylayaca rnek, ayn ekilde saklanr. Soruturma yetkisi bulunan kiilerle, Cumhuriyet savclarnn isteyecekleri rnekler noterlik cretine tabi deildir. Dier resm mercilere verilecek rneklerden yalnz yaz creti alnr.
Noterlik evrak ve defterlerinin daire dna karlabilmesi, mahkemenin kararyla mmkndr.
121
Ya Tahdidine Uyma Ykmll

Noterler 65 yan tamamladklarnda, ya tahdidine tabi tutulurlar. Kendileri istemese dahi ya snrlamas nedeniyle emekliye ayrlrlar. Noterin sr saklama ve gizli bilgileri aklamama ykmllnn esaslar nelerdir? SIRA SZDE
D bilirkiilerin NELM Noterlik Kanununun 76 nc maddesi noter, tank, tercman ve aadaki durumlarda noterlik ilemine katlmayacaklarn belirtmitir. Noterin kendisi bizzat ilgili ise veya bir ilgili onunun vekili hareket S O R olarak U ediyorsa, Aralarnda evlilik birlii kalmam olsa bile ilgililerden birinin kar veya koDKKAT cas ise, lgililerden biri ile aralarnda shr dahi olsa usul veya fru yahut kan ksmSIRA SZDEdahil) civar lndan nc shr hsmlkta ikinci derecede (buy dereceler hsml veyahut da evlat edinme ilikisi varsa, lgililerden biri noterin katip ve hizmetlisi ise, AMALARIMIZ lgililerden biri aralarnda 2, 3 ve 4 nc bentlerde yazl kiiler bulunan bir ahsn vekili olarak hareket ediyorsa, Noterlik ilemi kendi yararna veya aralarnda 2,3 ve 4K nc ya T A bentlerde P zl kiiler bulunan bir kimse yararna bir tasarrufu kapsyorsa bu durumlar ahsnda tecelli eden noter, tank, tercman veya bilirkii o ileme katlamaz. TELEVZYON Baz kimselerin de noter ilemlerinde tanklk yapamayaca Kanunla zel olarak (NK.m.78) dzenlenmitir. Buna gre; Reit olmayanlar, NTERNET Mahcurlar, Hukuk Usul Muhakemeleri Kanununa gre yeminli tank olarak dinlenmeleri mmkn olmayanlar (HUMK.m.245 vd.) Noterin ktip ve hizmetlileri, noter ilemine tank olarak katlamazlar. Bir yerde sadece bir noterin bulunmas ve onun da herhangi bir noter ilerini yasakll (NK.m.76) nedeniyle yapamamas durumunda, o ilem, ayn yerdeki asliye hukuk hkimi, o yerde asliye hukuk hkimi bulunmuyorsa sulh hukuk hakimi tarafndan yaplr. (NK.m.77). Noterlik ilemini yapan hkim, Noterlik cret Tarifesinde yer alan cretlerden hi birisini ve bu ilemler dolaysyla tahsil edilen vergi, resim ve har karl olan noter hisselerini alamaz. Ancak ilemin daire dnda yaplmas durumunda, Harlar Kanununun 34 nc maddesinde gsterilen yol tazminatnn ilgili tarafndan denmesi zorunludur (NKY.m.110,III).
NOTER LEMLERNDEN YASAKLILIK
SIRA SZDE
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Noterin ktip ve hizmetlileri, noter ilemine tank olarak katlamazlar.
122
zet
A M A
Noterlerin haklarn aklamak Noterlerin haklarn balca iki kategoride incelemek mmkndr. Bunlardan ilki cret Hakkdr. Noterler, Noterlik Kanunu ve cret Tarifesindeki esaslara gre, hizmet alana kiilerden cret almaktadrlar. Noterin gelirlerini sralamak gerekirse; cret Gelirleri, Noter Hissesi Geliri, Ortak Cari Hesap Geliri sralanabilir. Noterin haklarndan ikincisi zin Hakkdr. Noterlik Kanununa gre, noterlik hizmeti alt aydan on yla kadar (on yl dhil) olan noterlerin otuz gn, daha fazla hizmeti olan noterlerin ise krk gn yllk izin sreleri vardr. Sz konusu bu srelere gidi ve dn sreleri de dahildir (NK.m.57,I,c. 1-2). Noterlerin yllk izinlerini vermeye yetkili makam ise Adalet Bakanldr (NK.m.57,I,c.3). Noterlerin bu normal yllk izinlerinin yannda bir de mazeret izinleri sz konusudur. Noterlik Kanununun 47 nci maddesinin nc fkras gereince, hakl bir engeli bulunmak artyla noterlere, noterliin bulunduu yer cumhuriyet savcs tarafndan, gidi ve dn dhil olmak ve on gn gememek zere, mazeret izni verilebilir. Bir yl iinde bu ekilde alnan izinler toplam yirmi gn at takdirde aan sre yllk izinden dlr. zin hakknn bir ynn de Hastalk stirahat oluturur. Noterlerden hizmet sreleri be yla kadar (be yl dhil) olanlar aya kadar hastalk istirahat kullanabilirler. Hizmet sreleri be yldan on yla kadar (on yl dhil) olan noterler alt aya kadar hastalk istirahat kullanabilirler. Hizmet sreleri on yldan daha fazla olan noterler ise bir yla kadar hastalk istirahat alabilirler (NK.m.59,I/1,2,3). Noterlerin genel nitelikli ykmllklerini sralamak Noterin genel nitelikli ykmllkleri unlardr; Noterlik grevi ile birlemeyen ve noterlerin yasakl olduu ileri yapmamak, alma saatlerine uymak, Tatilde i yapmamak, Emredici hkmlere uymak, Meslek srrn saklamak,
Evrak ve defterlerin gizliliine uymak, Ya tahdidine uymak. Noter ilemlerinden yasaklln ne anlama geldiini aklamak. Noter ilemlerinden yasakllk noterin baz ilere katlmasnn yasaklanmas anlamna gelmektedir. Bunlar Noterlik Kanununun 76 nc maddesinde belirtmitir. Noterin kendisi bizzat ilgili ise veya bir ilgili onunun vekili olarak hareket ediyorsa, Aralarnda evlilik birlii kalmam olsa bile ilgililerden birinin kar veya kocas ise, lgililerden biri ile aralarnda shr dahi olsa usul veya fru yahut kan ksmlndan nc shr hsmlkta ikinci derecede (buy dereceler dahil) civar hsml veyahut da evlat edinme ilikisi varsa, lgililerden biri noterin katip ve hizmetlisi ise, lgililerden biri aralarnda 2, 3 ve 4 nc bentlerde yazl kiiler bulunan bir ahsn vekili olarak hareket ediyorsa, Noterlik ilemi kendi yararna veya aralarnda 2,3 ve 4 nc bentlerde yazl kiiler bulunan bir kimse yararna bir tasarrufu kapsyorsa bu durumlar ahsnda tecelli eden noter, tank, tercman veya bilirkii o ileme katlamaz.
A M A
A M A
123
Kendimizi Snayalm
1. Hukuken korunan menfaat, kiilere tannan yetki, davran zgrl olarak tanmlanan kavram nedir? a. Esas b. Yetki c. Hak d. Cari e. Muamele 2. Aadakilerden hangisi noterlerin haklarndan deildir? a. zin hakk b. Mazeret izini hakk c. Hastalk izini hakk d. Sendikaya ye olma hakk e. cret hakk 3. Aadakilerden hangisi noterin cret gelirlerinden deildir? a. Noter creti b. Dzenleme creti c. Yaz creti d. Bildirim Yaz creti e. Har 4. Aadakilerden hangisi noterin cret gelirlerinden deildir? a. Damga b. Karlatrma creti c. Tescil creti d. Emanetlerin Saklanmas creti e. evirme creti 5. Aadakilerden hangisi noterin cret gelirlerinden deildir? a. Defter Onaylama creti b. mza creti c. Yol denei d. Memur Vastas ile Tebli creti e. Sair cret 6. Aadakilerden hangisi Noterlerin yapmaktan yasakl olduu ilerden deildir? a. Borsa oyunu oynamak b. 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 28 inci maddesinin 1 inci fkrasndaki anlamda ticaret yapmak c. Siyasi partilere ye olmak d. Kefil olmak e. Kendilerine ait cretlerden herhangi bir ekilde indirim yapmak 7. Noterlerin ya tahdidi katr? a. 75 b. 55 c. 60 d. 65 e. 70 8. Noterlik dairesindeki i kabul sresi o yerdeki dier resmi dairelerden en ok ka saat daha fazla olabilir? a. 5 b. 4 c. 3 d. 2 e. 1 9. Noterlerden hizmet sreleri be yla kadar (be yl dhil) olanlar ka aya kadar hastalk istirahat kullanabilirler? a. 1 b. 2 c. 3 d. 4 e. 5 10. Hizmet sreleri be yldan on yla kadar (on yl dhil) olan noterler ka aya kadar hastalk istirahat kullanabilirler? a. 5 b. 6 c. 7 d. 8 e. 9
124
Okuma Paras
2011 YILI NOTERLK CRET TARFES Madde 1 - Noterler, yaptklar ilemlerden Harlar Kanununa gre aldklar harlarn yzde otuzu orannda noter creti alrlar. Bu cret, bir noterlik ileminde 2.12TL. dan az olamaz. Bu suretle hesaplanan cret miktarlarnda (0.5-KRnn) yarm kuruun altndaki deerler dikkate alnmaz. Madde 2 - Noterler, yaptklar vasiyetname ve vakf senedi dzenlemesinden 96.35 -TL. dzenleme creti alrlar. Bu ilemlerden vazgeme veya bunlarn feshi, iptali ve deitirilmesi yukarda belirtilen cretin te biri orannda crete tabidir. Dzenleme creti alnmas gereken bir ilemde hesap edilecek noter creti ile dzenleme cretinden hangisi fazla ise o cret alnr. Madde 3 - Noterler, her ne suretle olursa olsun yazdklar katlarn dairede kalan nshas ile i sahibine verilen asl ve rneklerinin her sayfasndan 2.88-TL. yaz creti alrlar. Yukardaki fkrada gsterilen katlarn rneklerinin i sahibinin istek ve onay zerine, noterlik dairesinde fotokopi yoluyla kartlmas halinde, bu rneklerin her sayfas da ayn crete tabidir.zel kanunlarnda har, damga vergisi ve resimden muaf tutulan ilemleri noter yazd takdirde, yukardaki fkra hkm gereince yaz creti alnr. Tanklk ve onama erhlerinden yaz creti alnmaz. Madde 4 - 1512 sayl Noterlik Kanununun 103. maddesi hkm uyarnca, noter tarafndan bir dilden dier dile, bir yazdan dier yazya evrilen veya evirtilen katlarn her sayfasndan 24.12-TL. evirme creti alnr. Bir dilden dier dile veya bir yazdan dier yazya evrilen veya evirtilen katlarn 10 veya daha az satr ieren sayfalarndan birinci fkrada gsterilenin yars kadar cret alnr. Madde 5 - Darda yazlp onama veya tebli iin noterlie getirilen katlarn karlatrlmasndan (Asllar hari) sayfa bana 2.88-TL. cret alnr. zel kanunlarnda har, damga vergisi ve resimden muaf tutulan ilemlerden de bu cret aynen alnr. Madde 6 - Kanun uyarnca tescili gereken ilemlere ait katlardan, ilem bana maktu olarak 92-KR. tescil creti alnr. Madde 7 - Noterler, saklayacaklar emanetler iin (emanet ister eya, isterse kymetli evrak olsun) maktu olarak yllk 6.74-TL. cret alrlar. Tutanakta yazl emanetler birden fazla olsa dahi, tek saklama creti alnr. Emanetlerin saklanmas ayrca gideri gerektirmekte ise noter, birinci fkra uyarnca alaca cretten baka, bu sebeple yapaca gerek gideri de ilgilisinden alr. Emanetler birden fazla kiilere ait ise, emanetlerin miktarna ve kaplad yere gre, gider aralarnda paylatrlr. Saklama sresi kanunca belirtilmi olan hallerde cret, belirtilen sre iin pein olarak alnr. Saklama sresi kanunca belli olmayan emanetlerin creti, her yl pein olarak alnr. Noterin deimesi halinde, ayrlan noter, ald saklama cretinden geriye kalan sreye ait tutar yeni notere devreder. Har, damga vergisi ve resimden muaf ilemlerle kamulatrma teblilerinde noter creti: Madde 8 - Noterler, zel kanunlarnda har, damga vergisi ve resimden muaf olduu belirtilen, ancak deer ieren ilemlerden, har alnm olsa idi alnmas gereken harcn yzde onu orannda noter creti alrlar. Deer iermeyen bu eit ilemler dolaysyla noterler onadklar her imza iin 2.44-TL. cret alrlar. zel kanunlarnda har, damga vergisi ve resimden muaf olduu belirtilen ve imza onaylamasn gerektirmeyen protesto, ihtarname, ihbarname ilemlerinde ilgilisine tebli edilecek her nsha iin 2.44-TL. cret alnr. Kamulatrma Kanunu hkmleri uyarnca yaplacak kamulatrma teblilerinde ilgilisine tebli edilecek her nsha iin 2.44-TL. cret alnr. Madde 9 - Defterlerin al onaylamasndan, yz sayfaya kadar olanlardan (yz sayfa dahil) 92-KR., yz sayfadan yukar her yz sayfadan da 34-KR. onaylama creti alnr. Yz sayfadan fazla olan defterlerin ksurat elli sayfaya kadar olursa cret alnmaz. Elli ve daha fazla olursa 34-KR. cret alnr. Ara ve kapan onaylamalarnda maktu olarak 34-KR. cret alnr. zel kanunlarna gre har, damga vergisi ve resimden muaf olanlara ait defterlerin onaylamasndan da, yukardaki fkralar uyarnca cret alnr. Madde 10 - Noterler, kanunda ngrlen bildirim ykmllkleri dorultusunda yazacaklar her yaz iin 92-KR. bildirim yaz creti alrlar. Madde 11 - Noterler ve imzaya yetkili vekilleri, noterlik dairesi dnda i yapmak veya Noterlik Kanununun 55 inci maddesi hkm uyarnca evrak ve defterleri gtrmek iin daireden ayrldklarnda gerekli yol giderlerinden baka her iten, her gn iin 11.56-TL. yol denei alrlar. Noterlik dairesi dnda piyango, zel ve resm kurulularn kura, seim ve toplantlarnda hazr bulunarak; tutanak dzenlemeleri halinde, noterler ve imzaya yetkili vekilleri gerekli yol giderlerinden baka her iten, her gn iin 106.04-TL. yol denei alrlar. Madde 12 - Arac noter, iin gerektirdii her trl giderden baka, her ilem iin maktu olarak 65-KR. araclk creti alr. (Ksaltlmtr...)
125

1. c 2. d 3. e 4. a 5. b 6. c Yantnz yanl ise Noterin Haklar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin Haklar bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin cret Hakk bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin cret Hakk bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin cret Hakk bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin Ykmllkleri bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin Ykmllkleri bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin Ykmllkleri bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Hastalk stirahat bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Hastalk stirahat bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.

Sra Sizde 1 Kanunun bildirmekle ykml kld ilemlerin ilgili mercilere bildirimi iin noterlerin, yazacaklar her tezkere iin alnacak crettir (Tarife m.1-12). Bildirim cretine rnek olarak Noterlik Kanunu 68. maddesine gre onaylanacak defterlerin nevini, ait olduu yl, sayfa saysn, sz geen kanunlarn emrettii ekilde mercilerine tek tek veya liste halinde taahhtl ekilde bildirmek gsterilebilir. Sra Sizde 2 Yarg evresi iinde birden ok noterlik bulunmas veya bir ilin belediye snrlar iinde her yl, har veya damga vergisine tabi deeri, belli mebladan fazla olan noterlik ilemlerinin yaplmasndan elde edilen her eit cret ve noter hissesi (N.K. m. 118,II) tutarnn yzde onbeini amamak zere Noter Odas Ynetim Kurulunca tespit edilecek oran alkonulduktan sonra, kalan, ilemi yapan noterlike, milli bir bankada atrlan noterlik ortak cari hesabna yatrlr (NK.m.109,,c.1). Bu hesapta toplanan paralar, her ayda bir o yerdeki ilgili noterlere veya varsa Noterlik Kanununa gre grevlendirilmi noter vekillerine eit miktarda denir. Sra Sizde 3 Noterlik Kanununa gre, noterlik hizmeti alt aydan on yla kadar (on yl dhil) olan noterlerin otuz gn, daha fazla hizmeti olan noterlerin ise krk gn yllk izin sreleri vardr. Sz konusu bu srelere gidi ve dn sreleri de dahildir (NK.m.57,I,c. 1-2). Noterlerin iki yllk izinlerini birlikte kullanmalar mmkndr. Buna karlk iki yl getikten sonra eski izinlerin kullanlmas mmkn deildir. Dier bir ifadeyle, iki yl getii halde kullanlmayan izinler tamamen der (NK.m.57,II). Hakl bir engeli olmakszn iznini onbe gn geirenler istifa etmi saylrlar. Noterlerin bu normal yllk izinlerinin yannda bir de mazeret izinleri sz konusudur. Kanun bu konuda da ak hkmler koymutur. Noterlik Kanununun 47 nci maddesinin nc fkras gereince, hakl bir engeli bulunmak artyla noterlere, noterliin bulunduu yer cumhuriyet savcs tarafndan, gidi ve dn dhil olmak ve on gn gememek zere, mazeret izni verilebilir. Bir yl iinde bu ekilde alnan izinler toplam yirmi gn at takdirde aan sre yllk izinden dlr.
7. d
8. e
9. e 10. b
126
Sra Sizde 4 Noterlerden hizmet sreleri be yla kadar (be yl dhil) olanlar aya kadar hastalk istirahat kullanabilirler. Hizmet sreleri be yldan on yla kadar (on yl dhil) olan noterler alt aya kadar hastalk istirahat kullanabilirler. Hizmet sreleri on yldan daha fazla olan noterler ise bir yla kadar hastalk istirahat alabilirler (NK.m.59,I/1,2,3). Sra Sizde 5 Noter ve noterlik ktipleri, grevleri dolaysyla rendikleri srlar, kanunlarn emrettii haller dnda aklayamazlar. nk noterler adalet datmnda her ne kadar avukatlar gibi kurucu unsur olarak saylmamlarsa da ifa ettikleri grev toplumdaki herkesin noterlere tereddtsz gvenin ina edilmesi gerekmektedir. Noterlik evrak ve defterleri mahkeme, sorgu hkimlii ve Cumhuriyet savclklarnca veya resm daireler tarafndan, konusu da belirtilmek suretiyle, noterlikte soruturmaya yetkili klnan kimselerce incelenebilir. Noterlik evrak ve defterlerinin daire dna karlabilmesi, mahkemenin veya sorgu hkiminin kararyla mmkndr. Mahkeme veya sorgu hkimi, incelemeye konu evrakn dava sonuna kadar dosyada kalmasna karar verirse, bu takdirde evrakn bir rnei kartlp aslna uygunluu onaylanarak, aslnn yerinde saklanmak zere notere verilir. Noterin bulunduu yerde inceleme imkn bulunmamas sebebiyle evrakn baka bir yere gnderilmesi gerekiyorsa, noterin bulunduu yer hukuk hkimliinin onaylayaca rnek, ayn ekilde saklanr. GREN mer (2010), Karlatrmal Avukatlk - Noterlik Hukuku. Adalet Yaynevi. PEKCANITEZ, Hakan (2000), Medeni Usul Hukuku, B. 1, Ankara. MAN, Gne (2001), Noter ve Noterlik Nedir. Trkiye Noterler Birlii Hukuk Dergisi, S. 110. TOYGAR, Kemal (1974), Serbest Meslek mi, Kamu Hizmeti mi? TNBHD., S. 3. ULUKAPI mer, ATALI Murat (2001), Noterlik Hukuku. YILMAZ, Ejder (1996), Hukuk Szl, B. 5, Ankara. YILMAZ, Ejder (1997), Noterlik lemlerinin Hukuk Davalarndaki ve cra-fls Takiplerindeki nemi, Noterlik Hukuku Sempozyumu, Ankara.
Internet kaynaklar
10
Amalarmz Anahtar Kavramlar
Noterin yemin etmesi Noterin teminat yatrmas Noterin denetimi
Bu niteyi tamamladktan sonra; Noterin faaliyetinden doan ykmllklerini aklayabilecek, Noterlerin denetiminin nasl gerekletirildiini anlatabilecek, Noterlerin sorumluluunun kapsamn ifade edebileceksiniz.
Noterin hukuki sorumluluu Noterin cezai sorumluluu Disiplin sorumluluu
indekiler
Noterin Faaliyetinden Doan Ykmllkleri, Denetimi ve Sorumluluklar NOTERN FAALYETNDEN DOAN YKMLLKLER NOTERLKLERN DENETM NOTERLERN SORUMLULUKLARI
Noterin Faaliyetinden Doan Ykmllkleri, Denetimi ve Sorumluluklar

NOTERN FAALYETNDEN DOAN YKMLLKLER
Noterin, noterlik faaliyeti ile ilgili birok ykmll bulunmaktadr. Bu ykmllkler noterlik faaliyetine ilikin bir takm usul ilemlerini kapsamakta, noterlik faaliyetinin yrtlmesi iin bu ykmllklerin yerine getirilmesi gerekmektedir.
Yemin Etmek
Noterlik Kanunu uyarnca, ilk defa noterlie atananlar, ie balamadan nce, bal bulunduklar asliye hukuk veya mnferit sulh mahkemesinde, kendilerine verilen bu grevi doru ve tarafsz olarak yapacaklarna dair vicdan ve namuslar zerine and ierler (NK.m.37). Noter tarafndan yemine ilikin tutulacak nsha tutanan bir nshas Adalet Bakanlna gnderilir. Dier nshalardan biri Cumhuriyet Savclnda, br de noterlikteki dosyasnda saklanr.
lk defa noterlie atananlar yemin etmek zorundadrlar.
Teminat Yatrmak
Noterlik Kanununun 38 inci maddesi, noterlerin, grevleri dolaysyla sebep olabilecekleri zararlara ve bu yzden haklarnda verilebilecek para cezalarna karlk tekil etmek zere, teminat yatrmalarn ngrmtr. Noterler grevlerini gerei gibi yapmadklar takdirde bundan sorumludurlar (N.K.m.120). Bunun yannda, noterler, bir iin yaplmamasndan veya hatal yahut eksik yaplmasndan dolay zarar grm olanlara kar da sorumludurlar (NK.m.162). Noterlik mesleine girenler greve baladklar tarihten itibaren iki ay iinde, noterliin bir yllk gayrisafi gelirinin % 5i nispetinde teminat verirler. Teminat yalnz para olabilir. Yeni alacak olan noterliklerin teminat noterliin ilnnda gsterilen tahmini gayrisafi gelir zerinden denir. Noterler, ilk yl takibeden yllarda da bir evvelki yla ait fiil gayrisafi gelirlerinin % 1 ini o yln ubat ay sonuna kadar teminat olarak verirler. Teminat paras, sermayesinin yarsndan fazlas Devlete ait bulunan mill bir bankaya yatrlr. Teminat yalnzca para olabilir. Ayn (menkul veya gayrimenkul rehni) veya ahs (kefalet) teminat mmkn deildir (NK.m.38,I,II,III). Teminat paras noterlerin grevleri dolaysyla sebep olabilecekleri zararlara ve bu yzden haklarnda verilebilecek para cezasna karlk tekil eder. Bu paralar bakasna temlik ve terhin edilemez. Haciz ise, ancak hesaplarnn incelenmesi so-
Noterin yatraca teminat para dnda bir ey olamaz.
130
nucu ortaya kan ve teminattan denmesi gereken miktardan fazlas iin (NK.m.49,I) mmkndr (NK.m.38,V). Teminat paralarn sresi iinde yatrmayan veya eksik yatran noterlere, Adalet Bakanlnca teminat tamamlamas iin bir ay gememek zere uygun bir sre verilir. Bu sre iinde de teminat tamamlamayan noter istifa etmi saylr (NK.m.38,VI).
mza ve Mhr rneklerini Gndermek

Noterlik Kanununun 39 uncu maddesi ve Noterlik Kanunu Ynetmeliinin 64 nc maddesi gereince, noterler, greve baladklar tarihten itibaren onbe gn iinde noterlik mhr ile imzalarnn er rneini, bulunduklar yer valiliine, Adalet Bakanlna, Trkiye Noterler Birliine ve bal bulunduklar Noter Odasna gndermekle ykmldrler. Bunun yannda, imza yetkisi verilenlerin (NK.m.36) imzalarnn birer rneini de, yetki belgesinin dzenlendii tarihten itibaren onbe gn iinde ayn yerlere gnderilmesi gerekir.
SIRA SZDE
Noterin yatrmas gerekli teminatn sebebi, amac ve tutar nedir? SIRA SZDE
D N E L M 118 inci maddesinin birinci fkras, noterliklerde yaplan iNoterlik Kanununun lemler ve dzenlenen ktlar dolaysyla bu zel kanunlar uyarnca denmesi gereken vergi, Sresim O R U ve harlarn makbuz karlnda noter tarafndan tahsil olunmasn ngrmektedir. Noterler vergi, resim ve harlar ile deerli kat bedelleri makbuz karlnDKKAT da tahsil ettiklerinde, tahsil ettikleri vergi, resim ve har tutarlar zerinden yzde orannda noter hissesi alrlar.
DNELM S O R U
Har ve Vergi Toplamak
DKKAT
SIRA SZDE
Noterler ie baladklarn zorundadrlar.
SIRA SZDE
Vergi Dairesine Bildirimde Bulunmak

AMALARIMIZ vergi dairesine bildirmek
K T A P
Vergi Usul Kanununun 153 nc maddesi de serbest meslek erbabnn ie balaAMALARIMIZ ma durumu vergi dairesine bildirmelerini hkme balamtr. Noterler de, vergi kanunlar asndan serbest meslek erbab olmalar sebebiyle i balamalarn vergi dairesine yazl K Tolarak A P bildirmek zorundadrlar.
TELEVZYON
NTERNET
Noterlik Kanununun 45 inci ve Kanununun 3 nc maddesi Bu Kanunun kapsamna giren nitelikte bir iyerini kuran, her ne suretle olursa olsun devralan, alma konusunu ksmen veya tamamen deitiren veya herhangi bir sebeple faaliN T E R N ve E T iyerini kapatan iveren, iyerinin unvan ve adresini, altryetine son veren lan ii saysn, alma konusunu, iin balama veya bitme gnn, kendi adn ve soyadn yahut unvann, adresini, varsa iveren vekili veya vekillerinin ad, soyad ve adreslerini bir ay iinde blge mdrlne bildirmek zorundadr. gereince, noterler, noterlik personeli ile yaptklar hizmet szlemelerini de Blge alma Mdrlne bildirmek zorundadrlar. Noterlik Kanununun 48 inci maddesi gereince, ktip ve hizmetlilerle noter arasndaki hizmet szlemesinden doan ilikiler, bu kanunda aksine hkm bulunmadka i mevzuatna tabidir. Bylece noterlerin, alanlar ile i akdinden kaynaklanan sorunlarda alanlar i kanunun getirdii haklar salanm olmaktadr.
Blge alma ve Sosyal Gvenlik Kurumuna Bildirimde Bulunmak TELEVZYON
10. nite - Noterin Faaliyetinden Doan Ykmllkleri, Denetimi ve Sorumluluklar
131
Sosyal Sigortaya Tabi Olmak

5510 sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanunu hizmet akdi ile alan 4/al, bamsz alanlar 4/bli, kamu grevlilerini de 4/cli olarak nitelendirmitir. Yaplan dzenlemede Avukatlar ve Noterler 4/bli saylmaktalar. 4/bliler yani noterler primlerini kendileri derler. Noterler kazanlar ne olursa olsun, 5510 sayl Kanuna gre, belirlenen prime esas kazancn asgari snr ile bunun 6,5 kat arasnda istenilen miktar bildirilebilme hakkna sahiptirler, prime esas kazan alt snrn asgari cret olarak belirlemitir. Buna gre, noter asgari cret ve onun 6,5 kat arasnda bir miktar sigortal kuruma kazan olarak bildirmek ile ykmldr (Do.Dr. M. Fatih UAN, Avukat ve Noterlerin Sigortall, Terazi Aylk Hukuk Dergisi Yl: 4, Say: 34, Haziran 2009, s.137). Buna karlk noterlik personeli ise 4/1-al saylr. Noter ve personelinin sosyal sigortalar bakmndan durumu nedir? SIRA SZDE
DNELM Noterlik Kanununun 121. maddesindeki Noterlikler, Adalet Bakanlnn ve Trkiye Noterler Birliinin gzetim ve denetimi altndadr dzenlemesiyle denetim ve gzetim makamlarn belirlemitir. Noterlik Kanununun 122 inci ise S O maddesinde R U noterlerin yllk denetimlerini dzenlenmitir.
Noterler serbest meslek erbab olarak (m.4/1-b) sosyal sigortaldrlar.
NOTERLKLERN DENETM
SIRA SZDE
DNELM S O R U
Adalet Bakanl
DKKAT
DKKAT
Noterler Adalet Bakanlnn gzetim ve denetimi SIRA SZDE altndadrlar.
Noterlik Kanununun 121 inci maddesi gereince, noterlikler Adalet Bakanlnn SIRA gzetim ve denetimi altndadrlar. Adalet Bakanl, bu gzetim ve SZDE denetimini adalet mfettileri ve noterliin bal bulunduu asliye mahkemesinin cumhuriyet savcl eliyle yapar (NK.m.122,I-III). AMALARIMIZ Adalet Bakanlnn cumhuriyet savclar eliyle yapt denetim devaml olup, ylda en az bir defa yerine getirilmesi gerekir (NK.m.122,I). Bu denetim olaan yllk denetim olarak kabul edilmektedir. K T A P Adalet Bakanlnn adalet mfettileri eliyle yapaca denetim ile Trkiye Noterler Birliinin denetiminin zaman ise, denetim mercilerinin takdirine braklmtr. Bu merciler, durumun gereine gre takdir ve tespit ettikleri zamanlarda noterTELEVZYON likleri denetlerler. (NKY.m.83,I). Bu denetim genellikle olaanst hallerde bavurulan bir yoldur. Noterin, denetimden beklenen sonucunun meydana gelmesi iin gerekli kolayNTERN ET lklar gstererek denetiye yardmc olmas gerekir. zellikle istek halinde, dairedeki iler aksatlmamak artyla, personel ile gerekli ara ve gere denetiye salanr (NKY.m.84).
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Trkiye Noterler Birlii

Noterlik Kanununun 121 inci maddesi gereince, noterlikler ayn zamanda Trkiye Noterler Birliinin de gzetim ve denetimi altndadrlar. Trkiye Noterler Birlii gzetim yetkisini ve denetimini Birlik ve noter odalarnn bakan veya yeleri arasndan yetkili klaca kimseler ya da denetleme kurulu eliyle yerine getirir (NK.m.122,IV).
132
NOTERLERN SORUMLULUKLARI
Noterlerin sorumluluklar hukuki ve cezai sorumluluk olmak zere iki ekilde ortaya kmaktadr. Hukuki sorumluluk noterlerin ilemlerinden dolay zarar grenlere kar zarar tazminini esas alrken, cezai sorumluluk ise noter ilemlerinde karlalan hukuksuzluu ceza boyutunu da iermesi halinde uygulanacak yaptrm ve yntemi belirler.
Noterlerin Hukuki Sorumluluu

Noter bir iin eksik yahut hatal yaplmas sebebiyle ortaya kan zarar tazmin etmek zorundadr.
Hukuki sorumluluun konusu, noterin zarar grenin uram olduu zarar gidermek, dier bir ifadeyle tazmin etmesidir. Borlar hukukunda, hukuki sorumluluun sebepleri kusur (haksz fiil), szleme (akit) ve kanundur. Noter bata kendisinin olmak zere, Noterlik Kanununun 162 inci maddesinde yer alan Stajyer, ktip ve ktip adaylar tarafndan yaplm olsa bile noterleri, bir iin yaplmasndan veya hatal yahut eksik yaplmasndan dolay zarar grm olanlara kar sorumludur dzenlemesiyle geni bir sorumluluk erevesine sahiptir.
Sorumluluun artlar
Fiil: Noterlik Kanununun 162 inci maddesinin birinci fkrasnda noterin, bata kendisi olmak zere stajyer, ktip ve ktip aday tarafndan yaplm olsa bile bir iin yaplmamasndan veya hatal yahut eksik yaplmasndan doan zarardan sorumlu olduu ifade edilmitir. Hukuka Aykrlk: Sorumlulua neden olan fiilin ayn zamanda hukuka aykr olmas da sorumluluun domas bakmndan dier bir arttr. lemlerin yaplmas kanunlara (hukuka) uygun olduu takdirde noterin meydana gelen zarardan sorumlu tutulmas sz konusu olamaz. Zarar: Noterin sorumluluunun sz konusu olabilmesi iin nc art olarak hukuka aykr fiille meydana gelmi bulunan bir zararn olmas gerekir. Bu zarar somut ve ifade edilebilir olmaldr. Salt zarara urama tehlikesinin bulunmas sorumluluu dourmaz. Zira Noterlik Kanununun 162 inci maddesinin birinci fkrasnda aka zarar grm bulunmaktan sz edilmitir. lliyet Ba: Meydana gelen zararla hukuka aykr fiil arasnda uygun illiyet (nedensellik) ba (neden sonu ilikisi) bulunmaldr. Dier bir ifade ile zarar ile eylem arasndaki ba kopmu olmamaldr.
Noterin Hukuki Sorumluluunun Hkm ve Sonular

Tazminatn hesaplanmasnda zarar miktar esas alnacaktr. Sebepsiz zenginleme yasa ilkesi gereince zarar miktar tazminatn tavan miktardr. Bununla birlikte, tazminat miktar hesaplanrken, zarar grenin ortak kusuru veya zarara raz olmas, zarar verici ilem sonucu elde edilen menfaatler ve hakkaniyet lleri nazara alnarak zarardan bir miktarn indirilerek tazminat miktarnn belirlenmesi gerekir. Haksz fiilden doan davalarda zamanam, Borlar Kanununun 60 nc maddesi gereince, zarar grenin zarar ve faili rendii tarihten itibaren bir yl ve her halde zarara neden olan fiilin vukuundan itibaren on yldr. Bu zamanam tarihleri noterlerin hukuki sorumluluklarnda snrlarn belirler.
SIRA SZDE
SIRAsorumluluunun SZDE Noterin hukuki artlar nelerdir?
DNELM S O R U
DNELM S O R U
133
Sorumlulua Kar Gvence

Noter asndan gvencenin nemi, demek zorunda kalaca tazminat miktarn ahsi malvarlndan karlayamamas veya ekonomik ynden ok zor durumda kalmak suretiyle karlayabilmesi durumlarnda ortaya kmaktadr. Buna karlk, zarar grenler asndan gvencenin nemi ise, noterin ahsi malvarlnn, urad zarar karlamaya yetmemesi halinde arta kalan ksm iin bavurabilecei baka bir imknn bulunmamas ile dava ve icra gibi uzun zaman kaybna neden olan yollara bavurmak zorunda braklmasnn nlenmesidir. Noterlik Kanununun 38 inci Maddesi: Noterlik Kanununun 38 inci maddesi, noterlik mesleine balayanlarn, noterliin yllk gayrisafi gelirinin balangta yzde bei ve mteakip yllarda yzde biri orannda teminat yatrmalarn ngrmektedir. Teminatn, noterlerin grevleri dolaysyla sebep, olabilecekleri zararlara ve bu yzden haklarn verilebilecek para cezalarna karlk tekil ettii, ayn maddenin beinci fkrasnda belirtilmitir. Noter aleyhine Noterlik Kanununun 162 inci maddesi gereince at tazminat davasn kazanan kimsenin elindeki ilamla birlikte Adalet Bakanl veya cumhuriyet savclna bavurmas ve bu mercilerin de teminatn yatrlm bulunduu bankaya talimat vermesiyle ilgili bankann demeyi yapmas gerekir. Hukuki Sorumluluk Fonu: Trkiye Noterler Birlii, tazminat demek zorunda kalan noterleri korumay amalayan Trkiye Noterler Birlii Hukuki Sorumluluk Fonu ad altnda bir fon kurmu bulunmaktadr. Bu ynetmelik, noterin ahsi sorumluluunu Trkiye Noterler Birliine geirmemektedir. Bu nedenle, zarar grenin Trkiye Noterler Birliinden bir talep hakk bulunmamaktadr. Aleyhine alan tazminat davasn kaybeden noterin demek zorunda kald miktar, sz konusu Ynetmelikteki artlar ve snrlamalar dhilinde, Trkiye Noterler Birlii Ynetim Kurulunun kararyla, fondan kendisine denir. Mal Sorumluluk Sigortas: Mesuliyeti sz konusu olabilecek herkes, mesuliyetlerine kar kendisini sigorta ettirebilir. Mesuliyet sigortas, hibir ekilde ahsn (noterin)sorumluluunu ortadan kaldrmaz. Bu, genel sigorta anlayna da uygundur. Mesuliyet sigortalarnda Sigortalayann yapt, sigortalatan tehlikenin zarar veren sonularndan kurtarmaktr. Mesuliyet sigortas, mamelekin pasifindeki artmaya kar yaplr (GRLER, Cemalettin. Sigorta Hukuku Ders Notlar, ADUZEP Yaynlar, 2011).
Trkiye Noterler Birlii Hukuki Sorumluluk Fonu, tazminat demek zorunda kalan noteri korumay amalar.
Noterlerin Cezai Sorumluluu / Grevle lgili Sular

Trk Ceza Kanununda Dzenlenen Sular
Noterlik Kanununun 151 inci maddesinin birinci fkras, noterlerin, geici yetkili noter yardmclarnn, ktiplerin ve ktip adaylarnn noterlikteki grevleri, Trkiye Noterler Birlii organlarndan grev alan noterlerin ise ayrca bu grevleri srasnda veya grevleri sebebiyle iledikleri sulardan dolay, eylemlerinin niteliine gre Trk Ceza Kanununun devlet memurlarna ait hkmleri uyarnca cezalandrlmalarn ngrmektedir. Noterin cezai sorumluluunun esaslar nelerdir?
SIRA SZDE
Trkiye Noterler Birlii organlarnda grev alanlar, grevleriyle ilgili sulardan devlet memuru gibi sorumlu tutulur.
SIRA SZDE
DNELM S O R U
DNELM S O R U
DKKAT
DKKAT
134
Noterlik Kanununda Dzenlenen Sular Noter lemlerinde Tahrifat

Noterlik Kanununda dzenlenen sulardan ilki noter ilemlerinde tahrifat ad altnda dzenlenen sulardr. Buna gre; Eski tarihle evrak dzenleyen, yevmiye defterinde numara ayran, har, damga, kontrato veya sair vergiler denmelerine esas olarak dzenledii beyannamelerde yahut bunlara eklenen makbuzlarda tahrifat yapan noter grevlileri ile ktiplerine ve ktip adaylarna Trk Ceza Kanununca daha ar bir ceza tayin edilmedii takdirde yldan be yla kadar hapis ve 1.000 liradan 3.000 liraya kadar ar para cezas verilir. (NK.m.158).
Yasaklara Aykr Hareket

Noterlik Kanununun 50 inci maddesinin nc fkras, noterlerin borsa oyunu oynamalarn, 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 28 inci maddesinin birinci fkras anlamnda ticaret yapmalarn, kefil olmalarn, kendilerine ait cretlerden herhangi bir ekilde indirim yapmalarn, arac kullanmalarn, reklam ve rekabet niteliinde bir eylemde bulunmalarn ve her ne suretle olursa olsun noterlik creti hususunda kendi aralarnda szl veya yazl anlama yapmalarn yasaklamtr. Noterlik Kanununun 157 inci maddesinin birinci fkras gereince, bu yasaklara aykr hareket eden noterlere ilk defasnda 1.000 liradan 5.000 liraya kadar ar para cezas verilir. Eylemin tekerrr halinde ise verilecek ceza 3.000 liradan az olamaz. Sz konusu yasaklara aykr hareket eden noter bu eyleminde arac kullanrsa, bu (arac) kimseye de 500 liradan 2.000 liraya kadar ar para cezas verilir. Eer araclk yapan, Trk Ceza Kanununun uygulanmasnda memur saylan (T.C.K. m. 279) bir kimse veya noter ktibi yahut ktip aday ise, ilk defasnda 1.000 liradan 5.000 liraya kadar, tekerrr halinde ise 3.000 liradan az olmamak zere ar para cezas ile cezalandrlr. (NK.m.157,II-III) Noterlik Kanununun 157 inci maddesinin drdnc fkras, noterler arasnda rekabete sebep olacak eylem ve harekette bulunan, noterlik ileminin ahsna veya mensup olduu kurulua menfaat salayan bir noterde yaptran kiiler ve zellikle Noterlik Kanununun 166 nc maddesinin onikinci bendi uyarnca, dzenlenen protokole taraf tekil eden resmi ve zel kurulular memur ve sair grevlilerinden protokoldeki esaslara aykr eylem ve harekette bulunanlarla bu sua itirak eden noterler, eylem ve hareketleri (Trk Ceza Kanununca) daha ar bir cezay gerektirmedike para cezas ile cezalandrlrlar.
Noterlikler Ortak Cari Hesabyla lgili Ykmllkleri Yerine Getirmemek

Noterlik Kanununun 109 uncu maddesinin birinci fkrasnda belirlenen -noterlik hissesinin yatrlmas- grevleri yerine getirmeyen noter odas ynetim kurulu bakan ve yeleri hakknda, fiillerinin derecesine gre, Trk Ceza Kanununun 230 ve 240 nc maddeleri uygulanr. (NK.m.159,II/a). Noter Odas Genel Kurulunca masraflarn grevli notere denmesi, hesap bakiyesinin noterlere blnmek veya gereken yerlere denmek zere bankadan ekilmesi ve buna ilikin dier grevlerin yaplmas hususunda grevlendirilen noterler, bu grevlerle ilgili kusurlu eylemleri dier kanunlarca daha ar bir cezay gerektirmedike bir yldan yla kadar hapis ve 500 liradan 2.000 liraya kadar ar para cezas ile cezalandrlrlar. (NK.m.159,III).
135
Gzetim ve Denetim Grevinin hlli

Noterlik Kanununun 160 nc maddesine gre; noterlik dairesinde alan ktiplerin ve ktip adaylarnn grevlerinden dolay iledikleri sulara itiraki bulunmad takdirde noter, bu kimseler zerindeki gzetim ve denetim grevini yerine getirmedii sabit olmak kouluyla, Trk Ceza Kanununun 257/2 inci maddesi hkmne gre sorumludur.
Notere ve Noter Grevlilerine Kar lenen Sular

Noterler, geici yetkili noter yardmclar, noter vekilleri ile noter ktipleri ve ktip adaylarna kar, noterlikteki grevleri (Trkiye Noterler Birlii organlarnca grev alan noterler ise ayrca bu grevleri) sradan veya grevleri sebebiyle ilenen sular hakknda Trk Ceza Kanununun Devlet memurlar aleyhine ilenmi sulara ilikin hkmleri uygulanr (NK.m.152). Noterlik Kanununda noterler iin dzenlenen sular nelerdir?
SIRA SZDE
Notere kar ilenen su, devlet memuruna kar ilenmi su gibi cezalandrlr.
Noter Hakknda Soruturma ve Kovuturma Soruturma
SIRA SZDE
DNELM
DNELM S O R U
Noterler hakknda soruturmann nasl yaplaca Noterlik Kanununun 124 nc S O R U maddesinde dzenlenmitir. Buna gre bir noter hakknda soruturma yaplmasn gerektiren hallerde, soruturmay Adalet Bakanl, adalet mfettilerine veya DKKAT cumhuriyet savclarna yaptrr (NK.m.124,I). Adalet mfettilii veya cumhuriyet savclklarna herhangi bir ikyet yaplr SIRA SZDE gerekli soveya bu merciler noterin yolsuz bir ileminden haberdar olursa, derhal ruturmay yaparak dzenleyecekleri evrak Adalet Bakanlna gnderirler (NK.m.124,II). Adalet mfettileri ve cumhuriyet savclar gerek grdkleri takdirAMALARIMIZ de, noterlik dairesindeki evrak, defter ve ciltbentleri daire iinde muhafaza altna alabilirler (NK.m.124,III). Adalet Bakanl, dzenlenen soruturma evraknn su niteliinde K T A Polmayp, disiplin kovuturmasn gerektiren eylemlerle ilgili ksmlarnn bir rneini Trkiye Noterler Birlii Disiplin Kuruluna intikal ettirir. (NK.m.124,IV).
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
Kovuturma
TELEVZYON
TELEVZYON
Kovuturma zni: Noterlerin, grevden doan veya grev srasnda iledikleri sulardan dolay kovuturma yaplabilmesi Adalet Bakanlnn iznine baldr NTERNET (NK.m.153). Kovuturma Usul: Adalet mfettileri veya mahalli cumhuriyet savcs tarafndan dzenlenen dosya Adalet Bakanl Ceza leri Genel Mdrlne tevdi olunur. nceleme sonunda kovuturma yaplmas gerekli grld takdirde (NK.m.153) dosya, suun ilendii yer Ar Ceza Mahkemesine en yakn bulunan Ar Ceza Mahkemesine gnderilir. Cumhuriyet savcs be gn iinde iddanamesini dzenleyerek dosyay son soruturmann almasna veya almamasna yer olmadna karar vermek zere Ar Ceza Mahkemesine verir. ddianamenin bir rnei, Ceza Muhakemeleri Usul Kanununun hkmleri uyarnca, hakknda kovuturma yaplan notere tebli olunur. Bu tebli zerine noter, kanunda yazl sre iinde baz delillerin toplanmasn ister veya kabule deer bir istemde bulunursa nazara alnr. Gerekirse soruturma Bakan tarafndan derinletirilir. Haklarnda
NTERNET
Noterlerin, grevden doan veya grev srasnda iledikleri sulardan dolay kovuturma yaplabilmesi Adalet Bakanlnn iznine baldr.
136
son soruturmann almasna karar verilen noterlerin durumalar, suun ilendii yer Ar Ceza Mahkemesinde yaplr (NK.m.154). tiraz Hakk: Kovuturma srasnda suun ilendii yer veya ona en yakn Ar Ceza Mahkemesi tarafndan verilen kararlara kar cumhuriyet savcs veya sank tarafndan gelen hkmler uyarnca itiraz olunabilir. Bu itiraz, suun ilendii yer Ar Ceza Mahkemesi hari olmak zere, itiraz edilen karar veren mahkemeye en yakn Ar Ceza Mahkemesince incelenir. (NK.m.155) Ar Cezay Gerektiren Sust Hali: Noterlik Kanununun 156nc maddesi gereince, ar cezay gerektiren bir sust halinde, Ceza Muhakemesi Kanununun genel hkmleri uygulanr.
Noterlerin Disiplin Sorumluluu

Noterlerin disiplin sorumluluuna ilikin olarak bu paragrafta ele alacamz hususlar, kural olarak noter vekilleri ve geici yetkili noter yardmclar hakknda da geerlidir (NK.m.197,I)
Disiplin Cezasn Gerektiren Sular

Noterin grevini kusurlu yapmas disiplin cezasn gerektirir.
Noterlik Kanununda, noterlere disiplin cezas verilmesini gerektiren durumlar genel ifadelerle bu Kanunun 125 inci maddesinde belirtilmi, Meslein vakar ve onuruna aykr eylem ve hareketlerde bulunmak, Grevi yapmamak veya kusurlu olarak yapmak, Grevin gerektirdii gveni sarsc hareketlerde bulunmak.
Disiplin Cezalar
Noterlere verilecek disiplin cezalar Noterlik Kanununun 126 nc maddesinde saylmtr. Buna gre sz konusu cezalar unlardr; Uyarma; Notere grevinde daha dikkatli davranmas gerektiini yaz ile bildirmektir (NK.m.126/A). Knama; Notere, grevinde veya davrannda kusurlu sayldn yaz ile bildirmektir (NK.m.126/B). Para Cezas; 250 liradan 5.000 liraya kadardr (NK.m.126/C) Geici Olarak ten karma: Noteri, sfat sakl kalmak artyla bir aydan alt aya kadar grevinden yaklatrmaktr (NK.m.126/D). Meslekten karma: Bir daha atanmamak zere noterlikten karmaktr (NK.m.126/E). Noterlik Kanununun 127 inci maddesinin nc fkrasnda bu husus Disiplin Kurulu verecei cezay, sraya bal kalmakszn serbeste takdir eder eklinde ifade edilmitir. Noterlik Kanununun 157 inci maddesine gre iki defa hkm giyen notere Meslekten karma Cezas verilmesi zorunludur. Ancak kanunun aka emrettii hallerde meslekten karma cezasnn verilmesi zorunludur. (NK.m.127.I) Noterlik Kanununda dzenlenen disiplin sular ve cezalar nelerdir? SIRA SZDE Herhangi bir disiplin cezas aldktan sonra be yl iinde, kendisine ayn disipDNELM lin cezasnn verilmesini gerektiren bir eylem veya harekette bulunan notere, 126 nc maddedeki sraya gre daha ar olan cezalardan birisi verilir (NK.m.127,II-IIS O R U I,c.2).
DKKAT
Knama cezas alan notere grevinde veya davrannda kusurlu sayld yaz ile bildirilir.
SIRA SZDE
DNELM S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
137
Hakl bir engeli olmakszn izin sresini onbe gnden daha az bir sre geiren veya grevinden izinsiz olarak ayrlan noterlere ilk defasnda en ok knama cezas verilir. (NK.m.58). Noterlik Kanununun 109 uncu maddesi gereince ortak ilemlere ait gelir tutarnn hesaba yatrlacak ksmn sresi iinde yatrmayan notere ilk defasnda knama cezas verilir ve cezalandrlmalarna konu olan ilemden elde ettikleri cret ve noter hissesi tutarnn tamam alnarak bankadaki noterlikler ortak cari hesabna yatrlr (NK.m.159,I). Noterlik Kanununun 109 uncu maddesinin son fkras gereince, cret ve noter hissesi miktarnn beli bir orannn ortak hesaba yatrlmas gereken ilerini yapmaktan kanan notere knama cezas verilir (NK.m.159,II/b). Noterlik Kanununun noter ktibi olabilme artlarna ilikin 44 nc maddesindeki hkmlere aykr hareket eden noterlere ilk defasnda en az knama cezas verilir (NK.m.45,VII). Noterlik Kanununun, ktip adaylar ile yaplacak olan szlemeye ilikin 45 inci maddesinin ilk be fkras hkmlerine aykr hareket eden noterlere ilk defasnda en az knama cezas verilir (NK.m.45,VII). Noterin bir ceza kovuturmas sonunda hkm giymi yahut beraat etmi olmas, hakknda disiplin cezas uygulanmasna engel tekil etmez (NK.m.142,I). Ancak, disiplin ilem ve kararna konu tekil eden fiilinden dolay ceza soruturmas alm bulunan noter hakkndaki disiplin kovuturmas, sz konusu soruturma kesin bir karar veya hkmle sonulanncaya kadar bekletilir (NK.m.142,II).
Noter bir ceza kovuturmasndan beraat etse bile hakknda disiplin cezas uygulanabilir.
Disipline likin Usul Hkmleri

Disiplin Mercii: Noterlik Kanununun 130 uncu maddesinin birinci fkras gereince, noterler hakkndaki disiplin kovuturmas Trkiye Noterler Birlii Disiplin Kurulu tarafndan yaplr. Kovuturma Usul: Disiplin Kurulu ikyet veya ihbar zerine alr. Herhangi bir ikyet veya ihbar Disiplin Kuruluna, Adalet Bakanl veya Trkiye Noterler Birlii tarafndan intikal ettirilir (NKY.m.129,I). Kendisine bir ikyet veya ihbar intikal eden Disiplin Kurulu ncelikle konunun kovuturmaya deer olup olmad hakknda bir karar verir. (NK.m.130,III;NKY.m.129,II) Disiplin Kurulu kovuturmaya yer olduuna karar verirse, bu ii incelemek iin bir yesini grevlendirir. Bu ye, delilleri toplar, gerekli grd kimselerin ifadelerini yeminli olarak alr ve ikayet olunan noterin savunmasn da aldktan sonra dosyay bir rapor ile birlikte kurula verir. Bu raporun en ge ay iinde kurula vermesi gerekir. Ancak, iin gerektirdiine kanaat getirildii takdirde, bu sre, kurul tarafndan iki ay daha uzatlabilir. Kurul, raporun kendisine verilmesinden itibaren en ge iki ay iinde ii sonulandrmak zorundadr (NK.m.132;NKY.m.130). Kovuturma yapan yenin incelemesini tamamlayp, raporunu Disiplin Kuruluna vermesinden sonra, ilgili noter talep etmi ise, Kurul, incelemenin durumal olarak yaplmasna karar verir. Duruma gizli olarak yaplr. Davetiye tebliine ramen noter durumaya gelmez veya bir vekil gndermezse, durumaya yokluunda devam edilir. Ancak, durumaya yoklukta devam edilebilmesi iin bu hususun davetiyede belirtilmesi gerekir. Durumaya ilk incelemeyi yapan yenin raporunu okumas ile balanr (NK.m.133; NKY.m.131).
138
Bakanln uygulad disiplin cezasna kar idari yargya bavurulabilir.
Disiplin Kurulu, delillerin nasl gsterilecei ve inceleneceini, istek veya vazgemeye yahut evvelce verilmi kararlara bal kalmakszn takdir ve tayin eder (NK.m.134,I). Tank veya bilirkiilerin durumaya arlmasna veya yelerden biri tarafndan dinlenilmesine yahut yazl ifadesinin okunmas ile yetinilmesine kurul karar verir. Ancak, inceleme konusu olayn delili, yalnzca bir tann kiisel bilgisinden ibaret ise, bu tank herhalde dinlenir. (NK.m.135). Tanklar ve bilirkiiler Tebligat Kanunu hkmlerine gre arlr (NK.m.138,I). Disiplin Kurulunun Karar: Disiplin Kurulu, ye tam saysnn salt ounluu ile karar verir (NK.m.134,II). Durumal veya durumasz olarak yaplan inceleme sonunda noter hakknda verilen kararn birer rnei ilgililere ve noterin bulunduu yer cumhuriyet savcsna bildirilir (NK.m.140,I). Disiplin Kurulu Kararna tiraz: lgililer veya cumhuriyet savcs, bu kakarn kendilerine tebliinden itibaren onbe gn iinde, dorudan doruya veya Trkiye Noterler Birlii araclyla Adalet Bakanlna verecekleri bir dileke ile bu karara itiraz edilebilir. (NK.m.140,II). Bakanln kararlarna kar ilgili veya Trkiye Noterler Birlii Dantaya bavurabilirler (NK.m.141,IV). Disiplin Kurulu Kararnn Yerine Getirilmesi: Kurulun disiplin cezas verilmesine ilikin kararlar kesinlemedike uygulanmaz (NK.m.143).
139
zet
A M A
Noterin faaliyetinden doan ykmllklerini aklamak. Noterin faaliyetlerinden doan ykmllklerini u ekilde sralamak mmkndr. Yemin etmek, Teminat Yatrmak, mza ve mhr rneklerini gndermek, Har ve vergi toplamak, Vergi dairesine bildirimde bulunmak, Blge alma ve Sosyal Sigortalar Kurumuna bildirimde bulunmak, SGKya tabi olmak. Noterlerin denetiminin nasl gerekletirildiini anlatmak. Noterlik Kanununun 121. maddesindeki Noterlikler, Adalet Bakanlnn ve Trkiye Noterler Birliinin gzetim ve denetimi altndadr dzenlemesiyle denetim ve gzetim makamlarn belirlemitir. Noterlerin Kanununun 122 inci maddesinde ise noterlerin yllk denetimlerini dzenlenmitir. Noterlik Kanununun 121 inci maddesi gereince, noterlikler Adalet Bakanlnn gzetim ve denetimi altndadrlar. Adalet Bakanl, bu gzetim ve denetimini adalet mfettileri ve noterliin bal bulunduu asliye mahkemesinin cumhuriyet savcl eliyle yapar (NK.m.122,I-III). Adalet Bakanlnn cumhuriyet savclar eliyle yapt denetim devaml olup, ylda en az bir defa yerine getirilmesi gerekir (NK.m.122,I). Bu denetim olaan yllk denetim olarak kabul edilmektedir. Adalet Bakanlnn adalet mfettileri eliyle yapaca denetim ile Trkiye Noterler Birliinin denetiminin zaman ise, denetim mercilerinin takdirine braklmtr. Bu merciler, durumun gereine gre takdir ve tespit ettikleri zamanlarda noterlikleri denetlerler. (NKY.m.83,I). Bu denetim genellikle olaanst hallerde bavurulan bir yoldur. Noterlik Kanununun 121 inci maddesi gereince, noterlikler ayn zamanda Trkiye Noterler Birliinin de gzetim ve denetimi altndadrlar. Trkiye Noterler Birlii gzetim yetkisini ve denetimini Birlik ve noter odalarnn bakan veya
yeleri arasndan yetkili klaca kimseler ya da denetleme kurulu eliyle yerine getirir (NK.m.122,IV). Noterlerin sorumluluunun kapsamn ifade etmek. Noterlerin sorumluluklar hukuki ve cezai sorumluluk olmak zere iki ekilde ortaya kmaktadr. Hukuki sorumluluk noterlerin ilemlerinden dolay zarar grenlere kar zarar tazminini esas alrken, cezai sorumluluk ise noter ilemlerinde karlalan hukuksuzluu ceza boyutunu da iermesi halinde uygulanacak yaptrm ve yntemi belirler. Noterlik Kanununun 151 inci maddesinin birinci fkras, noterlerin, geici yetkili noter yardmclarnn, ktiplerin ve ktip adaylarnn noterlikteki grevleri, Trkiye Noterler Birlii organlarndan grev alan noterlerin ise ayrca bu grevleri srasnda veya grevleri sebebiyle iledikleri sulardan dolay, eylemlerinin niteliine gre Trk Ceza Kanununun Devlet memurlarna ait hkmleri uyarnca cezalandrlmalarn ngrmektedir. Noterlerin hukuki ve cezai sorumluluklar yannda disiplin sorumluluklarna da deinilebilir. Noterlik Kanununda, noterlere disiplin cezas verilmesini gerektiren durumlar genel ifadelerle bu kanunun 125 inci maddesinde belirtilmitir. Buna gre; Meslein vakar ve onuruna aykr eylem ve hareketlerde bulunmak, Grevi yapmamak veya kusurlu olarak yapmak, Grevin gerektirdii gveni sarsc hareketlerde bulunmak disiplin ceza uygulanmasn gerektiren haller arasnda yer alr.
A M A
A M A
140
Kendimizi Snayalm
1. Aadakilerden hangisi noterlerin faaliyetlerinden doan ykmllklerinden deildir? a. Ant me b. Teminat Verme c. mza - Mhr rneklerini Verme d. Har ve Vergi Toplama e. Mesleki yaynlar takip etmek. 2. Aadakilerden hangisi noterlerin faaliyetlerinden doan ykmllklerinden deildir? a. alanlarna mali mesuliyet sigortas yapmak b. Vergi Dairesine Bildirimde Bulunma c. Blge alma ve SGK Blge Mdrlklerine Bildirimde Bulunma d. alanlarn Sigorta Ettirme e. SGK ya tabi olmak 3. Aadakilerden hangisi noterlerin faaliyetlerinden doan ykmllklerinden deildir? a. SGKya Tabi Olmak b. Emeklilik iin 65 yan beklemek c. Sr Saklamak d. Emredici Ykmllklere Uyma e. Danmanlk Yapma 4. Noterler kimin/kimlerin denetim ve gzetimi altndadr? a. l Cumhuriyet Basavcl b. Trkiye Noterler Birlii c. Adalet Bakanl d. Adalet Bakanl ve Trkiye Noterler Birliinin e. Trkiye Noterler Birlii Disiplin Kurulu 5. Noterlerin olaan denetimi hangi zaman aralklar ile yaplr? a. Ylsonunda Adalet Bakanl, dier ylsonunda Trkiye Noterler Birlii tarafndan b. Her ylda bir defa c. Her grev bitiinde, noterlik devri srasnda d. Yl ortas ve ylsonunda olmak zere ylda iki defa e. Ylda bir defa 6. Aadakilerden hangisi noterlerin eylemlerinden dolay sorumluluu gereken artlardan deildir? a. Zarar miktarnn kanunen snrlanm olmas b. Fiil c. Hukuka aykrlk d. Zarar e. lliyet Ba 7. Trkiye Noterler Birlii Hukuki Sorumluluk Fonu zararlarn tazmininde demeyi kime yapar? a. Zarar grene b. Tazminat deyen notere c. Trkiye Noterler Birliine d. Adalet Bakanlna e. Zarar renin avukatna 8. Aadakilerden hangisi noterlerin yaptraca mali mesuliyet sigortasnn zelliklerinden deildir? a. Tm noterler yaptrabilir b. Mali mesuliyet sigortas noterin sorumluluunu ortadan kaldrmaz. c. Mali mesuliyet sigortas en fazla 10 asgari cret tutarnda olabilir. d. Mali mesuliyet sigortasnda ama noteri tehlikenin zarar veren sonularndan kurtarmaktr. e. Mali mesuliyet noterin mamelekindeki azalmaya kar yaplr. 9. Aadakilerden hangisi Noterlik Kanununda dzenlenen sulardan deildir? a. Noter lemlerinde Tahrifat b. Yasaklara Aykr Hareket c. Noterlikler Ortak Cari Hesabyla lgili Ykmllkleri Yerine Getirmemek d. Zimmet e. Gzetim ve Denetim Grevinin hlli 10. Aadakilerden hangisi Noterlik kanunundaki yasaklara aykrlk iindeki saylan fiillerden deildir? a. Borsa oyunu oynamak b. Ticaret yapmak c. Kefil olma d. Noterlik cretinden indirim yapmak e. Ruhsatsz silah tamak
141
Okuma Paras
NOTERLER HAKKINDA YAPILAN NCELEME VE SORUTURMA LEMLER HAKKINDA GENELGE (No:14) 1512 sayl Noterlik Kanununun 153nc maddesi uyarnca grevden doan veya grev srasnda iledikleri sularndan dolay noterler hakknda kovuturma yaplmas Adalet Bakanlnn iznine bal olduu gz nnde tutularak; 1- Evrakn, soruturma defterine kaydedilmesi, 2- Hakknda soruturma yaplan noterin; ad, soyad, grev yapt ve su iledii noterlik dairesinin fezlekede belirtilmesi, 3- Noterin grevden doan ve grevi srasnda iledii iddia edilen sularndan dolay, ikyet dilekesi zerine veya resen Cumhuriyet basavclnca haberdar olunmas durumunda, izin gerekmediinden derhal soruturmaya geilerek, delillerin toplanmasndan sonra noterin savunmasnn alnmas, 4- Yaplan soruturma sonunda dzenlenen fezlekenin sonu ksmnda, Cumhuriyet savcsnn kovuturma izni verilip verilmemesi konusundaki dncesini aka belirtmesi, 5- ikyete konu noterlik ileminin kim tarafndan yapld aratrlarak, ilem tarihinde ad geen noterin izinli veya raporlu olup olmadnn tespit edilmesi, ilemin noter vekilleri, imzaya yetkili bakatip veya katipler tarafndan dzenlendiinin tespiti hlinde, bu grevliler hakknda genel hkmler uyarnca soruturma yaplmas, dzenlenen iddianame veya kovuturmaya yer olmadna dair karar rneinin evraka eklenmesi, 6- Soruturmaya konu noterlik cilt bendinde bulunan evrak ile mstenidat ve dier belgelerin noterlik dairesi dna kartlmadan okunakl ve onayl birer suretinin usulne uygun alnarak fezlekeye mutlaka eklenmesi, 7- Delil olarak ibraz edilen veya elkonulan belge asllarnn postada kaybolmamas iin emanette saklanarak asl gibidir onayn hv fotokopilerinin evraka eklenmesi, 8- Noterle birlikte ikyet olunan kiiler hakkndaki soruturma evraknn ayrlarak, tbi olduu usule gre yrtlmesi, 9- Kovuturma izni zerine, en yakn ar ceza mahkemesince son soruturmann almasna ilikin mahkeme karar ile son soruturmann almasna yer olmadna dair veya yarglama sonunda verilen mahkeme kararnn kesinlemi tasdikli bir suretinin Bakanlmz Ceza leri Genel Mdrlne gnderilmesi konularnda gereken dikkat ve zenin gsterilmesini rica ederim. Adalet Bakan

1. e Yantnz yanl ise Noterin Faaliyetinden Doan Ykmllkleri bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin Faaliyetinden Doan Ykmllkleri bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin Faaliyetinden Doan Ykmllkleribal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterlerin Denetimibal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterlerin Denetimi bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin Hukuki Sorumluluu bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin Hukuki Sorumluluu bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin Hukuki Sorumluluu bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin Cezai Sorumluluu bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz. Yantnz yanl ise Noterin Cezai Sorumluluu bal altnda size verilen bilgileri gzden geiriniz.
2. a
3. b
4. d 5. e 6. a
7. b
8. c
9. d
10. e
142

Sra Sizde 1 Noterlik Kanununun 38 inci maddesi, noterlerin, grevleri dolaysyla sebep olabilecekleri zararlara ve bu yzden haklarnda verilebilecek para cezalarna karlk tekil etmek zere, teminat yatrmalarn ngrmtr. Noterlik mesleine girenler greve baladklar tarihten itibaren iki ay iinde, noterliin bir yllk gayrisafi gelirinin % 5i nispetinde teminat verirler Teminat yalnz para olabilir. Yeni alacak olan noterliklerin teminat noterliin ilnnda gsterilen tahmini gayrisafi gelir zerinden denir. Noterler, ilk yl takip eden yllarda da bir evvelki yla ait fiil gayrisafi gelirlerinin % 1 ini o yln ubat ay sonuna kadar teminat olarak verirler. Teminat paras, sermayesinin yarsndan fazlas Devlete ait bulunan mill bir bankaya yatrlr. Teminat paras noterlerin grevleri dolaysyla sebep olabilecekleri zararlara ve bu yzden haklarnda verilebilecek para cezasna karlk tekil eder. Bu paralar bakasna temlik ve terhin edilemez. Haciz ise, ancak hesaplarnn incelenmesi sonucu ortaya kan ve teminattan denmesi gereken miktardan fazlas iin (NK.m.49,I) mmkndr (NK.m.38,V). Sra Sizde 2 5510 sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanunu hizmet akdi ile alan 4/al, bamsz alanlar 4/bli, kamu grevlilerini de 4/cli olarak nitelendirmitir. Yaplan dzenlemede Avukatlar ve Noterler 4/bli saylmaktalar. 4/bliler yani noterler primlerini kendileri derler. Noterler kazanlar ne olursa olsun, 5510 sayl Kanuna gre, belirlenen prime esas kazancn asgari snr ile bunun 6,5 kat arasnda istenilen miktar bildirilebilme hakkna sahiptirler, prime esas kazan alt snrn asgari cret olarak belirlemitir. Buna gre, noter asgari cret ve onun 6,5 kat arasnda bir miktar sigortal Kuruma kazan olarak bildirmek ile ykmldr. Buna karlk noterlik personeli ise 4/1-al saylr. Sra Sizde 3 Hukuki sorumluluun konusu, noterin zarar grenin uram olduu zarar gidermek, dier bir ifadeyle tazmin etmesidir. Borlar Hukukunda, hukuki sorumluluun sebepleri kusur (haksz fiil), szleme (akit) ve kanundur. Noter bata kendi olmak zere, Noterlik Kanunun 162 inci maddesinde yer alan Stajyer, ktip ve ktip adaylar tarafndan yaplm olsa bile noterleri, bir iin yaplmasndan veya hatal yahut eksik yaplmasndan dolay zarar grm olanlara kar sorumludur. Sorumluluun artlar ise haksz fiil sorumluluunda olduu gibi; fiil, hukuka aykrlk, kusur, nedensellik ba ve zarardr. Sra Sizde 4 Noterlik Kanununun 151 inci maddesinin birinci fkras, noterlerin, geici yetkili noter yardmclarnn, ktiplerin ve ktip adaylarnn noterlikteki grevleri, Trkiye Noterler Birlii organlarndan grev alan noterlerin ise ayrca bu grevleri srasnda veya grevleri sebebiyle iledikleri sulardan dolay, eylemlerinin niteliine gre Trk Ceza Kanununun Devlet memurlarna ait hkmleri uyarnca cezalandrlmalarn ngrmektedir. Sra Sizde 5 Noterlik Kanunda noterler iin bir ok su tr dzenlenmitir. Bunlar; Noter ilemlerinde tahrifat, Yasaklara aykr hareket, Noterlikler ortak cari hesabyla ilgili ykmllkleri yerine getirmemek, Gzetim ve denetim grevinin ihlli olarak sralanabilir. Sra Sizde 6 Noterlerin disiplin sorumluluuna ilikin olarak Noterlik Kanunu baz su ve cezalar dzenlemitir. Noterlik Kanununa gre, disiplin cezasn gerektiren sular bu Kanunun 125 inci maddesinde belirtilmi, Meslein vakar ve onuruna aykr eylem ve hareketlerde bulunmak, Grevi yapmamak veya kusurlu olarak yapmak, Grevin gerektirdii gveni sarsc hareketlerde bulunmak biiminde sralanmtr. Noterlere verilecek disiplin cezalar Noterlik Kanununun 126 nc maddesinde saylmtr. Buna gre sz konusu cezalar unlardr; Uyarma; Notere grevinde daha dikkatli davranmas gerektiini yaz ile bildirmektir (NK.m.126/A). Knama; Notere, grevinde veya davrannda kusurlu sayldn yaz ile bildirmektir (NK.m.126/B). Para Cezas; 250 liradan 5.000 liraya kadardr (NK.m.126/C) Geici Olarak ten karma: Noteri, sfat sakl kalmak artyla bir aydan alt aya kadar grevinden yaklatrmaktr (NK.m.126/D). Meslekten karma: Bir daha atanmamak zere noterlikten karmaktr (NK.m.126/E).
143
Gren mer (2010), Karlatrmal Avukatlk Noterlik Hukuku. Adalet Yaynevi. Grler, Cemalettin (2011). Sigorta Hukuku Ders Notlar, ADUZEP Yaynlar. Pepcantez, Hakan (2000), Medeni Usul Hukuku, B. 1, Ankara. iman, Gne (2001), Noter ve Noterlik Nedir. Trkiye Noterler Birlii Hukuk Dergisi, S. 110. Toygar, Kemal (1974), Serbest Meslek mi, Kamu Hizmeti mi? TNBHD., S. 3. Ulukap mer, ATALI Murat (2001), Noterlik Hukuku. Uan M. Fatih (2009), Avukat ve Noterlerin Sigortall, Terazi Aylk Hukuk Dergisi Yl:4, Say:34. Ylmaz, Ejder (1996), Hukuk Szl, B. 5, Ankara. Ylmaz, Ejder (1997), Noterlik lemlerinin Hukuk Davalarndaki ve cra-fls Takiplerindeki nemi, Noterlik Hukuku Sempozyumu, Ankara.
nternet Kaynaklar
Szlk
145
Szlk
Avans: Alacaa saylmak zere nceden yaplan, demenin pein verilen ksm. Avukat: Hukuki ilikilerin dzenlenmesinde, her trl hukuki uyumazlk ve sorunlarn adalet ve hakkaniyete uygun biimde uygulanmas konusunda yarg organlar, hakemler, kamusal ve zel kurul ve kurumlarda faaliyet gsteren ve yasalar tarafndan gerekli koullar tamamladktan sonra kamu hizmeti yapan ve serbest alan kimse. Avukatlk Kanunu: Avukatn hak ve devlerini belirten kurallar btn. Avukatlk meslei: Hak ve yasa ilerinde isteyenlere yol gstermeyi, mahkemelerde, devlet dairelerinde bakalarnn hakkn aramay, korumay grev edinmi meslek. Avukatlk szlemesi: Avukatn, mvekkili ile yapt ve avukatn, mvekkilin ve yaplacak iin snrlarnn belirlendii szleme. Avukatlkla birleebilen iler: Avukatn, mesleki faaliyetinin yan sra kanunla verilmi izinler erevesinde yapabildii faaliyetler. Avukatlkla birlemeyen iler: Avukatlar kural olarak aylk, cret, gndelik veya kesenek gibi demeler karlnda grlen hibir hizmet veya grev stlenememeleri; Avukatlarn kanunla verilen izin dndaki iler ile itigal edememeleri. Aydnlatma ykmll: Avukatn, vekil edenini konuya ilikin gerekli bilgiye sahip klmas. Bamszlk: Avukatn bata devletten gelecek talimat, etki ve kontrollerin dnda bulunmas gereinin yan sra, meslee kabulde serbestlik, yerleme zgrl, faaliyet alan serbestlii ile yarg faaliyetinin dier alanlar bir baka deyile savc ve yarglar karsndaki bamszl; Basnn, avukatn faaliyetine engel olmamas, toplumun avukat tarafndan yaplan savunmann ciddiyetine ve ieriine dorudan veya dolayl etkide bulunmasnn engellenmesi. Baro: Avukatlk Yasasnda yazl kurallar uyarnca, meslek hizmetlerini grmek, mesleki erdemlilik ve dayanmay korumak, avukatln genel yararlara uygun olarak gelimesini salamak amacyla kurulan, tzel kiilie sahip, kamu kurumu niteliinde yerel meslek kuruluu. Baktip: Adliyelerde, kalem ilerini yrten veyahut noterliklerde katiplerin ba olan gerektiinde notere vekillik eden katip; mahkeme yaz ileri mdr; bayazman. Defter tasdiki: Trk Ticaret Kanunu ve dier kanunlar hkmlerine gre tutulmas gereken defterlerin bu kanunlar uyarnca noterler tarafndan onaylanmas. Disiplin sorumluluu: Mevzuatn ngrd dzen kurallarna uyma sorumluluu. Dosya tutma: Avukat zerine ald her i veya yazl mtalaasna bavurulan her husus hakknda dzenli dosya tutma ykmll. Grme yetkisi: Avukatlarn zgrlklerinden yoksun kiilerle ilgili avukatlk grevlerini gereince yerine getirebilmeleri iin yetkilerinin bulunmas ve bu yetkinin gereksiz snrlandrmalardan arndrlm olmas. Hastalkta istirahat hakk: Noterlerin salk problemi yaamalar halinde kdemlerine gre dinlenme ve tedavi olmalar iin tannan sre. Hesap verme: Avukatn, vekil eden adna alnan paralar ve bakaca deerleri geciktirilmeksizin vekil edene duyurmas ve vermesi. ddia ve savunmann dokunulmazl: Yarg mercileri ve idari makamlar nezdinde yaplan yazl - szl bavuru, iddia ve savunmalar kapsamnda avukatn cezai ve hukuki yaptrmlardan muaf olmas. htarname: Bir kimseye, bir hususu yerine getirmesi veya getirmemesi iin yaplan yazl uyar. zin hakk: Anayasal hak olan dinlenme hakknn yasa ile gvence altna alnmasdr. Kamu hizmeti: Hizmetin kamuya yneldii dier bir ifadeyle kamuya yararl olan ve kamu kurulularnca veya ilgili kamu kurumunca denetlenen, kamu ya da zel kiilerce verilen resmi hizmet. Kanun yoluna bavurma: Avukatn hukuki problemi zmek iin gerektiinde hukukun kendine tand haklar kullanarak bata dava amak olmak zere kanun yollarn kullanmas. Meslek kurallar: Meslein dzen ve geleneklerini korumak, yasalarn avukatlara tand haklarn gereklemesi ve ykledii grevleri tam ve erefli bir ekilde yerine getirilmesi iin meslek odasnca kabul edilen kurallar btn. Meslek tekeli: Hukuki meseleler ve kanuni ilere dair mtalaa vermek, mahkemeler, hakemler ve yarg yetkisine sahip dier organlar huzurunda gerek ve tzel kiilerin haklarn dava edip savunmak ve bu husustaki adli ilemleri takip etmek, sz konusu ilemlere ait her trl evrak dzenleme yetkisinin kural olarak sadece avukat unvanna sahip kiilere ait olmas.
146
Avukatlk ve Noterlik Hukuku Noterin teminat yatrmas: Noterlerin, grevleri dolaysyla sebep olabilecekleri zararlara ve bu yzden haklarnda verilebilecek para cezalarna karlk tekil etmek zere teminat yatrmalar. Noterin yemin etmesi: lk defa noterlie atananlarn, ie balamadan nce, bal bulunduklar asliye hukuk veya mnferit sulh mahkemesinde, kendilerine verilen bu grevi doru ve tarafsz olarak yapacaklarna dair vicdan ve namuslar zerine ant imesi. Noterler Birlii Kongresi: Trkiye Noterler Birliinin en yksek organ olup, Birlik Kongresi, noter odalar genel kurullarnca seilen noterler ile noter odalar bakanlarndan oluur. Noterler Odas: Trkiye Noterler Birliinin mahalli organ olup en az veya daha fazla noterlik bulunan belediye snrlar iinde kurulan mesleki oda. Noterlie kabul: Noter olabilmek iin, noterlik stajn tamamlayarak, noterlik belgesini almak. Noterlik dairesi: Noterliin srekli faaliyet gsterdii ve noter alma, servisler, bekleme ve ariv blmlerinden oluan daire. Noterlik staj: Noter olabilmek iin, Noterlik Kanunu ve Ynetmelik hkmleri uyarnca yaplmas zorunlu staj. Protesto ekmek: Keidecinin veya hamilinin istemi zerine kabul etmeme veya dememe durumunun noterlik tarafndan belgelendirilmesi ilemi. Sadakat ykmll: Avukatn gerek vekil edenini temsil ederken gerekse de ona hukuki danmanlk yaparken doru, emin, amaca en uygun ve kapsaml ekilde onu bilgilendirmesi ve temsil etmesi. Serbest meslek: Herhangi bir iverene balanmakszn kiinin, kendi nam ve hesabna mesleki faaliyet gstermesi. Sr saklama: Noter ve noterlik ktiplerinin, grevleri dolaysyla rendikleri srlar, kanunlarn emrettii haller dnda aklayamamasdr. Tebligat: Bir hukuki ilemin yetkili makamca, ilgili kiinin bilgisine sunmak ve haberdar etmek zere, kanunda belirtilen usule uygun olarak yaz veya ilanla bildirilmesi. Trkiye Barolar Birlii: Trkiye Barolar Birlii, btn barolarn katlmasyla oluan, tzel kiilie sahip kamu kurumu nitelii tayan, merkezi Ankarada olan meslek kuruluu. Trkiye Noterler Birlii: Noterlerin doal yesi olduu, merkezi Ankarada bulunan tzel kiilii haiz kamu kurumu niteliindeki meslek kuruluu.
Mesleki dayanma: Dayanmann salanmas ve devamll iin her trl almalarda bulunmak, meslee ve meslek mensuplarna ynelik hak ihlallerine kar mesleini ve meslektalarn savunmak ve bu konularda her trl yasal ve idari giriimde bulunmak. Noter ilemleri: Noterlerin, ilgililerin istemi zerine yaptklar ya da belgelendirdikleri hukuki ilemler. Noter ilemlerinden yasakllk: Noter, tank, tercman ve bilirkiilerin noterlik ilemine katlamad haller. Noter vekili: Bir noterliin boalmas veya noterin geici bir sre iten ayrlmas hallerinde, noter odasnca grevlendirilecek bir stajyer yoksa mahalli Cumhuriyet Savcsnn, kanundaki sray gzetmek suretiyle ve gerekli grd takdirde noter odasnn grn de alarak grevlendirecei kii. Noter yetkili yardmcs: Birinci, ikinci ve nc snf noterliklerin banda birer noter bulunur. Buna, karlk, drdnc snf noterlikler, o yerin bal bulunduu Adalet Komisyonunun inhas zerine, Adalet Bakanlnca grevlendirilecek ktip snfndan bir adalet memuru tarafndan geici olarak ynetilir ve bu kimselere geici yetkili noter yardmcs ad verilir. Noter: Hukuki gvenlii salamak ve anlamazlklar nlemek iin ilemleri belgelendirme, kanunlarla verilen baka grevleri yapma ve yaplmas kanunla baka bir makam, merci ve ahsa verilmemi olan her nevi hukuki ilemleri bu kanun hkmlerine gre yapan grevli. Noterin cezai sorumluluu: Noterlerin, geici yetkili noter yardmclarnn, ktiplerin ve ktip adaylarnn noterlikteki grevleri, Trkiye Noterler Birlii organlarnda grev alan noterlerin ise ayrca bu grevleri srasnda veya grevleri sebebiyle iledikleri sulardan dolay Trk Ceza Kanununun devlet memurlarna ait hkmleri uyarnca cezalandrlmalar. Noterin denetimi: Noterliklerin, cumhuriyet savclar, Adalet Bakanl ve Trkiye Noterler Birliince devaml denetimi ve ylda en az bir defa tefti edilmesi. Noterin haklar: cret hakk, izin hakk ve hastalk istirahat olmak zere kanunla dzenlenen haklar. Noterin hukuki sorumluluu: Noterin eylem ve ileminden zarar grenin uram olduu zararlar gidermesi dier bir ifadeyle tazmin etmesi ykmll. Noterin sr saklamas: Noterlerin ve noter ktiplerinin grevleri dolaysyla rendii ve aklanmamasnda i sahibinin maddi - manevi yarar olsun ya da olmasn her trl bilginin kanunun emrettii haller dnda aklanamamas.
Szlk Uzlatrma: Dava almadan veya dava alm olup da henz duruma balamadan nce kendilerine intikal eden i ve davalarda, taraflarn kendi iradeleriyle istem sonucu elde edebilecekleri konulara inhisar etmek kaydyla, avukatlarn mvekkilleriyle birlikte kar taraf uzlamaya davet etmesi. cret hakk: Noter ve avukatlarn verdikleri hizmetlerin karlnda aldklar hizmet bedeli. Veklet grevi: Vekil avukatn herhangi bir kimseyi temsil etme hakk. Veklet creti: Vekillik grevinin ifas nedeniyle alnan cret; avukatn mvekkilinden alaca ve davay veya icra takibini lehe bitirmesi halinde de dier taraftan alnacak olan cret. Yazma yetkisi: Sann mdafi ile, mdafiin sank ile yazd mektup ve elektronik haberleme mesajlar alma ve gnderme yetkisi. Yetki evresi: Asliye ve mnferit sulh mahkemesinin bulunduu yerde o mahkemenin yarg evresindeki noterlik ilerini grmeye yetkili noterin faaliyet alan.
147
Dizin
149
Dizin
Adalet Bakanl 7, 61, 74-79, 89-91, 95, 106, 115, 117-120, 122, 129-131, 133, 135, 137-139 Adli yardm 4, 29, 30, 37, 64 Avans 31, 32, 37, 63, 86 Avukat bamszl 6, 7, 9 Avukatlk Kanunu 3-6, 9, 15, 17, 18, 20, 27-29, 32, 34, 35, 37, 44- 47, 60, 63, 65, 77 Avukatlk meslei 3, 4, 7, 9, 15-18, 20, 57, 63-65 Avukatlk szlemesi 5, 18-20, 27, 28, 37 Avukatlk staj 17, 77 Aydnlatma 43, 45, 50, 117 Baro 4-9, 15, 20, 30, 35, 48-50, 57-65 Baro bakanl 64, 66 Bakatip 87 Bilirkii 33, 48, 63, 104, 121, 122, 138 Damga 88, 117, 134 Defter tasdiki 100 Disiplin sorumluluu 136 Duruma 5, 6, 29-31, 33-35, 58, 60-62, 136-138 Dzenleme creti 116 Dzenleme yoluyla senet 104, 108 Emanet ileri 103, 109 Fiil 17, 87, 129, 132, 134, 137 Har 35, 88, 115-117, 121, 130, 134, 139 Hesap verme 42, 46, 50, 63 Hukuka aykrlk 132 Hukuki sorumluluk fonu 133 ddia 2, 8, 9, 33, 35, 135 htarname 101, 103, 109 lliyet ba 132 stirahat hak 114 lemlerden yasaklk 114, 122 tiraz hakk 136 zin hakk 114, 118, 122 Iztrar hali 47 Katip 86-88, 91, 95, 121, 122 Kovuturma 6, 16, 33, 62, 135-137 Kovuturma usul 135, 137 Mahkeme 3-7, 9, 17, 19, 20, 29-34, 40, 42, 45, 46, 48, 50, 58, 60, 62, 63, 65, 74, 76, 79, 85, 91, 102, 107, 118, 120, 129, 131, 135, 136, 139 Meslek kurallar 8, 46, 48, 50, 56, 57, 61-63, 65, 66, 91, 95 Meslek tekeli 2, 5, 6, 9 Mesleki dayanma 56 Mvekkil 3-9, 17-20, 26-32, 34-37, 42, 43, 50, 58, 59, 61-63, 66 Noter 8, 33, 34, 73- 79, 84-95, 100-109, 114-122, 128-139 Noter ileminin yaplaca yer 108 Noter ilemlerinin hukuki sonular 100 Noter creti 116 Noter vekili 84 Noterin cezai sorumluluu 133 Noterin imza yetkisinin devri 106 Noterin ykmllkleri 125 Noterler Birlii Kongresi 84, 89, 93, 95 Noterler odas 84 Noterlerin giderleri 117 Noterlie ilgili sular 133 Noterlik 34, 72-79, 84-91, 93, 95, 101-109, 115-122, 129-137, 139 Noterlik dairesi 75, 85-89, 105-108, 116, 117, 119, 120, 135 Noterlik dairesinde alan grevliler 86 Noterlik dairesinin devri 88 Noterlik hukuku 73- 75, 104, 118 Noterlik staj 72, 77 Onaylama yoluyla senet 100, 105, 106, 108, 109 Protesto ekmek 100 Resmi vasiyetname dzenlemek 109 Rhan hakk 28, 37 Sadakat 43, 44, 46, 57 Savunma 3-8, 16, 33-35, 45, 58, 60, 62, 76, 137 Senet 91, 104-106, 108 Serbest meslek 3, 4, 5, 73, 75, 76, 117, 118, 120, 130 Sr saklama 35, 46, 47, 121 Soruturma 33, 59, 92, 120, 135, 136, 137 Staj 15-17, 20, 32, 62, 72, 76, 77, 79 Tank 33-35, 46, 48, 60, 104, 121, 122, 138 Tebell 77, 78 Tebligat 35, 37, 58, 88, 92, 100, 104, 109, 117, 138 Tebligat ileri 104, 109 Tebli 35, 45, 77, 78, 88, 92, 103, 104, 106, 116, 135, 137, 138 Teminat yatrmak 129, 139 Tespit 29, 30, 45, 47, 73, 85-87, 89, 91, 92, 94, 95, 102, 103, 105, 109, 115, 117, 120, 131, 139 Trkiye Barolar Birlii 30, 35, 56, 57, 60, 61, 64-66 Uzlatrma 26, 35, 37 cret hakk 27, 37, 114, 115, 122 Vasiyetname 102, 104, 107, 109, 115, 116, 120 Vekalet 31, 37, 63 Veklet akdi 27 Vekil 4, 5, 7-9, 18, 19, 27, 29-32, 34, 37, 43, 44-47, 50, 63, 65, 66, 88, 89, 93, 102, 106, 107, 115-117, 121, 122, 130, 135-137 Vekil eden 4, 27, 29, 30, 34, 37, 43-47, 50, 58, 62, 63 Ya haddi 78
150
Yaz creti 116, 120 Yetki 4-7, 9, 26, 29, 30, 32-35, 37, 44, 46, 64, 72-75, 79, 89, 90, 92, 93, 100, 103, 106, 107, 109, 115, 116, 130, 131, 139 Yetki evresi 72, 74, 79 Yol denei 115, 116 Ykmllk 5, 6, 8, 18, 20, 27, 34, 37, 42, 43, 45-50, 62, 76, 103, 114, 119, 122, 128, 129, 134, 139 Zarar 29, 32, 37, 44, 46, 58, 61-63, 66, 120, 129, 132, 133, 139

Avukatlık Ve Noterlik Hukuku

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Avukatlık Ve Noterlik Hukuku

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

AVUKATLIK VE NOTERLK HUKUKU

Yazar Av. Cemalettin GRLER

Editr Prof.Dr. Ufuk AYDIN

Avukatlk ve Noterlik Hukuku

Avukatlk Mesleinin Tanm ve zellikleri ..........................

Avukatlk Meslei Hakknda Genel Bilgiler .......................... 14

Avukatn Hak ve Yetkileri ...................................................... 26

Avukatn Ykmllkleri ........................................................ 42

Avukatlk Meslek Kurallar.................................................. 56

Noterliin Tanm, Nitelii ve Hukuktaki Yeri..................... 72

Noterlik ve Mesleki Orgaizasyonu......................................... 84

Sra Sizde Yant Anahtar .............................................................................. Yararlanlan Kaynaklar..................................................................................

Noter lemleri......................................................................... 100

Noterlerin Hak ve Ykmllkleri ........................................ 114

Noterin Faaliyetinden Doan Ykmllkleri, Denetimi ve Sorumluluklar ................................................... 128

141 141 142 143 143

Szlk ................................................................................... 145 Dizin ...................................................................................... 149

AVUKATLIK VE NOTERLK HUKUKU

Avukatlk ve Noterlik Hukuku

Avukatlk Mesleinin Tanm ve zellikleri

AVUKATLIK MESLENN TANIMI AVUKATLIIN ZELLKLER

Avukatlk Mesleinin Tanm ve zellikleri

Avukatlk ve Noterlik Hukuku

AVUKATLIIN ZELLKLER Avukatln Kamu Hizmeti zellii

Avukatlar, mesleki faaliyetlerini barolarn denetim ve gzetimi altnda srdrrler

Avukatln Serbest Meslek zellii

1. nite - Avukatlk Mesleinin Tanm ve zellikleri

Avukatlkta Meslek Tekeli

Avukatlk ve Noterlik Hukuku

Avukat-Devlet likisinde Bamszlk

1. nite - Avukatlk Mesleinin Tanm ve zellikleri

Avukatlk ve Noterlik Hukuku

Avukat-Mvekkil likisinde Bamszlk

Avukatn Toplumdan Bamszl

ddia ve Savunma Dokunulmazl

1. nite - Avukatlk Mesleinin Tanm ve zellikleri

Avukatlk ve Noterlik Hukuku

1. nite - Avukatlk Mesleinin Tanm ve zellikleri

Avukatlk ve Noterlik Hukuku

Kendimizi Snayalm Yant Anahtar

Sra Sizde Yant Anahtar

1. nite - Avukatlk Mesleinin Tanm ve zellikleri

AVUKATLIK VE NOTERLK HUKUKU

Avukatlk Meslei Hakknda Genel Bilgiler

Avukatlk Meslei Hakknda Genel Bilgiler

Avukatlk Mesleine Kabul in Aranan Olumlu artlar

Avukatlk Mesleine Kabul in Aranan Olumsuz artlar

Avukatlk ve Noterlik Hukuku

2. nite - Avukatlk Meslei Hakknda Genel Bilgiler

K T A P Aklca malul olanlar avukatlk mesleine giremez. TELEVZYON SIRA SZDE

flas edenler avukatlk mesleini yapabilir mi?

Avukatlk meslei ile birlemeyen iler nelerdir?

SIRA SZDE TELEVZYON DNELM

SIRA SZDE TELEVZYON DNELM

Avukatlk ve Noterlik Hukuku

AVUKATLIK MESLE LE BRLEEN LER

Hukuk alannda profesr ve doentler ayn zamanda avukatlk yapabilir.

AVUKAT - MVEKKL LKS (AVUKATLIK DNELM SZLEMES)

Avukatlk Szlemesinin zellikleri

K Szlemesinin T A P Avukatlk Sona Ermesi

2. nite - Avukatlk Meslei Hakknda Genel Bilgiler

Avukatlk ve Noterlik Hukuku