Kagamitan ng Mag-aaral

Tagalog
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
i
Araling Panlipunan 2 Ikalawang Baitang
Kagamitan ng Mag-aaral
Unang Edisyon, 2013
ISBN: 978-971-901-32-
!a"na#a $inggil sa %ara&atang-si&i. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas
Pambansa Bilang 82!" #indi maaaring magkaroon ng karapatang$sipi sa ano mang
akda ng Pama%alaan ng Pilipinas. &ayon pa man' kailangan muna ang pa%intulot ng
pama%alaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa
pagkakakitaan ang nasabing akda. (abilang sa mga maaaring gawin ng nasabing
a%ensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda ) materyales *mga kuwento' seleksiyon' tula' awit' larawan'
ngalan ng produkto o brand names' tatak o trademarks' atbp.+ na ginamit sa aklat na ito
ay sa nagtataglay ng karapatang$ari ng mga iyon. Pinagsikapang ma%anap at ma%ingi
ang pa%intulot ng mga may karapatang$ari upang magamit ang mga akdang ito. #indi
inaangkin ni kinakatawan ng mga tagapaglat%ala *publisher+ at may$akda ang
karapatang$aring iyon.
Inilat%ala ng (agawaran ng ,dukasyon
(ali%im" Br. Armin A. -uistro .S/
Pangalawang (ali%im" 0olanda S. 1ui2ano' P%.3.
2
Ang kagamitan sa pagtuturong ito ay magkatuwang na
inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at
pribadong paaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat
namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na
mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng
Edukasyon sa action@deped.gov.ph.
Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at
mungkahi.
Araling Panlipunan
Inilimbag sa Pilipinas ng 4444444444444
'(&artm(nt o) Ed"*tion-Instr"*tional Mat(rials +o"n*il S(*r(tariat
,'(&Ed-IM+S-
566i7e Address" 2
nd
.loor 3orm &' PS/ /omple8
9eral7o A:enue' Pasig /ity
P%ilippines 16;;
<ele6a8" *;2+ 6!=$1;>= or 6!=$1;72
,$mail Address" im7setd?ya%oo.7om
ii
Mga B"m"o ng Kagamitan ng Mag-aaral
/onsultant" .(naida E/ Es&ino
(oordinator" 0loria M/ +r"1
9ga 9anunulat" Gloria M. ru!" harity A.
apunitan
Emelita . dela Rosa" #eo $.
Arrobang
<agasuri" 2(rma 3/ 4anda
@aglayout" Esm(raldo 0/ 2alo
Ma/ 5$(r(sa M/ +astro
Mahal na Mag-aaral,
Ang odyul na ito ay inilaan para sa mga batang
mag-aaral sa %KA#A&A'G (A%TA'G. Ang mga aralin
ay ibinatay sa mga kasanayang nakapaloob sa
bagong K to !" #asic Education $urriculum ng
Kagawaran ng Edukasyon.
%naasahang ang modyul na ito ay magsisilbing
daan upang mapaunlad ang iyong kamalayan,
mapalawak ang pag-unawa sa kapaligiran at
mapayaman ang pagpapahalaga sa kasalukuyan at
nakaraan ng kinabibilangang komunidad gamit ang
konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago,
interaksyon, kasaysayan, mga simpleng konseptong
heograpikal tulad ng lokasyon at pinagkukunang
yaman at ang mga saksi ng kasaysayan tulad ng
tradisyong oral at mga labi ng kasaysayan.
Ang mga inilaang gawain sa bawat aralin ay
naaayon sa iyong kakayahan at mga karanasan.
&adyang ginawang kawili-wili at may pagkamalikhain
ang mga gawain upang mapukaw at mapataas ang
iyong isip at damdamin sa bawat paksang tinatalakay.
Katulong mo ang iyong guro sa pagtuklas ng mga
bagong kaalaman at paglinang ng mga kasanayan na
magagamit sa pang-araw-araw na buhay.
Hangad namin na maisagawa at maipakita mo
ang tunay na pagpapahalaga sa 'iyos, sa tao, sa
kalikasan at sa bansa.
aligayang paglalakbay sa iba-ibang komunidad.

(agmamahal,
Kagawaran ng
Edukasyon
iii
Mga 'ilalaman
Modyul )* Ang Kahalagahan ng
+erbisyo sa
Komunidad ..................................
.......... "!)
Aralin *.!. ga &erbisyo sa Komunidad "!+
Aralin *.". ga Karapatan ko sa Aking
Komunidad ........................................
...... """
Modyul ,* Ang Aking Papel sa Aking
Komunidad ..................................
................ ")+
Aralin ,.! -ungkulin Ko sa Aking
Komunidad ........................................
...... ")*
Aralin ,.". ga Alituntunin sa Aking
Komunidad ........................................
...... ".+
Aralin ,.). /agtutulungan sa Aking
Komunidad ........................................
...... "+)
Aralin ,.. Ang /angarap Kong
Komunidad ........................................
...... "0!
%kaapat na Markahang Pagsusulit "01
iv
!agiging Ba$agi
ng Kom"nidad
"!)
Ang yunit na ito ay naglalaman ng
mga kaalaman tungkol sa kamalayan
at pagpapahalaga ng mga tao sa
kanilang mga gawain at tungkulin
bilang bahagi ng komunidad.
%to ay nahahati sa dalawang 2"3 modyul4
odyul * 5&erbisyo sa Komunidad
odyul , 5 Ang Aking /apel sa Komunidad
&a yunit na ito, inaasahang maipamamalas
ng mag-aaral ang4
paglalahad ng kahalagahan ng mga
serbisyo sa komunidad tulad ng4
$ pag-aalaga sa kalikasan6
$ kalusugan6
$ edukasyon6
$ seguridad6
$ kaalinisan6 at
$ iba pa6
pagtukoy at pag-unawa sa mga karapatan
ng bawat kasapi ng komunidad6
pagpapakita ng pagpapahalaga ng mga
kasapi ng komunidad sa sariling buhay6
pagtukoy ng sariling pananagutan bilang
kasapi ng komunidad6
"!.
pagtukoy at pagpapakita ng pagsunod sa
mga alituntunin ng komunidad6
pagtukoy at paglalarawan sa mga
gawaing nagpapakita ng pagtutulungan
at pakikipagkapwa6
pagpapakita ng kahalagahan ng
sariling papel at tungkulin sa
komunidad6 at
pagpapahayag ng sariling pangarap para
sa kinabibilangang komunidad at mga
dapat isaisip, isapuso at isagawa upang
matupad ang pangarap na ito.
"!+
Ang modyul na ito ay naglalaman ng
kamalayan, pag-unawa at pagpapahalaga sa
"!0
mga serbisyong ibinibigay ng mga bumubuo
sa komunidad at mga karapatan ng bawat
kasapi nito.
%to ay nahahati sa dalawang 2"3 aralin4
Aralin *.! ga &erbisyo sa Komunidad
Aralin *." ga Karapatan sa Aking
Komunidad
&a modyul na ito, inaasahan na
maipamamalas ng mag-aaral ang4
paglalahad ng kahalagahan ng mga
serbisyo sa komunidad tulad ng4
$ pag-aalaga sa kalikasan6
$ kalusugan6
$ edukasyon6
$ seguridad6
$ at iba pa6 at
pagtukoy at pag-unawa sa mga
karapatan ng bawat kasapi ng
komunidad.
"!*
ahalaga ang serbisyong ibinibigay ng mga
bumubuo ng komunidad. 'ito nakasalalay ang
kaunlaran at kaayusan ng pamumuhay ng mga
taong naninirahan dito.
&a araling ito, ang mag-aaral ay inaasahang4
!. maisa-isa ang mga serbisyong ibinibigay
ng sumusunod na bumubuo ng komunidad6
pamilya6
paaralan6
barangay6
pamilihan6
simbahan o mos7ue6
sentrong pangkalusugan6
at iba pa6
". mailarawan kung paano tumutugon ang
mga serbisyo sa mga pangangailangan ng
tao at komunidad6 at
). mahinuha mula sa serbisyong ito ang mga
karapatan ng tao.
"!,
Ano-ano ang serbisyong ibinibigay ng
mga bumubuo ng komunidad para
matugunan ang pangunahing
pangangailan ng taoA
(asahin*
+erbisyong Totoo
"!1
agandang umaga po,
Kapitan. ay bagong
proyekto po pala uli
kayo.
""8
agandang umaga po,
Kapitan. ay bagong
proyekto po pala uli
kayo.
+agutin*
!. Ano-anong serbisyo sa komunidad ang
sinasabi sa usapan-
". #ilang isang bata, paano mo pahahalagahan
ang mga nabanggit na serbisyo sa
komunidad- %larawan ang sagot.
). Ano pang serbisyo ng mga bumubuo sa
komunidad ang nararanasan mo na hindi
nabanggit sa usapan- %sa-isahin ito.
A. Pangkatang gawain*
!. aghanda ang bawat pangkat ng malapad
na papel at krayola.
". %guhit ang mga taong kilala nila sa
komunidad na nagbibigay ng serbisyo.
Kulayan.
""!
). agtulong-tulong ang bawat kasapi ng
pangkat sa paggawa ng liham pasasalamat
bilang pagpapahalaga sa kanilang
serbisyo.
.. -ingnan sa kahon ang iguguhit ng pangkat
at kanilang pasasalamatan.
(. (alikan ang Gawain A. %tala kung
anong karapatan ng bata ang
tinutugunan ng mga serbisyong
ipinakikita sa iginuhit na larawan.
.%sagawa*
!. aghanda ng pangkulay at papel.
". agpangkat-pangkat na may tig-lilimang
kasapi.
"""
Pangkat .
/rinsipal
9uro
#ibrarian
'yanitor
Pangkat 2
'oktor
(ars
(arangay /ealth
&orker
Pangkat 0
Kapitan ng #arangay
ga Kagawad
#arangay -anod
Pangkat 1
agsasaka
#arbero
-indera
#umbero
). 9umuhit ng isang eksena sa tahanan,
paaralan, o pamilihan na nagpapakita ng
serbisyong ginagawa sa komunidad.
Kulayan ang iginuhit na larawan.
.. %dikit sa paskilan ang mga gawang sining.
"")
araming serbisyo ang ginagawa ng
komunidad upang matugunan ang
pangunahing pangangailangan ng
mamamayan. %lan sa mga ito ay4
/agpapagawa ng patubig upang
magkaroon ng mabuting ani ang mga
magsasaka.
/agtatayo ng /amilihang /angbarangay
/agtatayo ng Health $enter
/agtatalaga ng mga #arangay /ulis o
#arangay -anod upang mapanatili ang
kaligtasan ng bawat isa.
/agtatayo ng mga paaralan at
pagbibigay ng libreng edukasyon sa
elementarya at sekundarya
/agpapagawa at pagsasa-ayos ng mga
kalsada at tulay
/agpapaganda at paglilinis ng parke at
pasyalang pampubliko.
Kopyahin ang talahanayan sa ibaba at
itala dito ang mga bumubuo sa
komunidad. +a katapat nito ay isulat ang
serbisyong ibinibigay nila sa
mamamayan.
(umubuo sa
komunidad
+erbisyong
%binibigay
&a katatapos na aralin, nalaman mo ang
serbisyong ibinibigay ng bawat bumubuo ng
isang komunidad. Ang serbisyong ito ay
"".
tumutugon sa mga karapatan ng bawat
mamamayan sa komunidad.
&a araling ito, ang mag-aaral ay inaasahang4
!. masasabi ang kahulugan ng karapatan6
". matutukoy ang mga karapatan sa buhay4
ng sarili6
ng pamilya6
ng komunidad6
). mailalarawan kung paano ipinatutupad ng
komunidad ang mga karapatang ito6
.. matutukoy ang epekto ng pagpapatupad o
hindi pagpapatupad ng mga karapatan sa
buhay ng tao at komunidad6
+. matutukoy ang kahalagahan ng komunidad
sa pagpapatupad ng mga karapatan6 at
0. maiisa-isa ang mga katumbas na tungkulin sa
bawat karapatang tinatamasa.
""+
(asahin ang usapan*
(awat Karapatan" May Pananagutan Ako
ahalagang malaman nating lahat ang ating
mga karapatan. -inatamasa ba natin ito sa ating
mga komunidadA
%to ang usapan ng ilang mga bata.
""0
agandang umaga po,
Kapitan. ay bagong
proyekto po pala uli
kayo.
aliit lang ang aming
tahanan subalit may
pagmamahalan ang bawat
isa sa aming pamilya.
%naalagaan kaming mabuti
ng aking mga magulang.
#ilang ganti, sinusunod ko
ang lahat ng payo ng aking
mga magulang para sa
aking kabutihan.
Ako ay isinilang na malusog.
#inigyan ng pangalan at
ipinarehistro sa tulong ng
aming komadrona sa
#arangay. -ungkulin kong
pangalagaan ang aking
pangalan.
""*
agandang umaga po,
Kapitan. ay bagong
proyekto po pala uli
kayo.
asaya akong pumapasok
sa aming paaralan. aliit
lamang ito subalit libre ang
lahat ng pangangailangan.
&inusuportahan ito ng
aming komunidad.
-ungkulin kong mag-aral
nang mabuti upang
makatapos ng kursong
gusto ko.
alinis at tahimik ang
aking komunidad. Alam
kong ligtas akong
manirahan dito. -ungkulin
kong tumulong sa paglilinis
ng kapaligiran nito.
alaya akong
nakapaglalaro sa plasa ng
aming komunidad. :igtas at
maraming palaruan ang
ipinagawa ng aming
kapitan. -ungkulin kong
ingatan ang mga
kagamitan sa palaruan.
+agutin*
!. Ano-anong karapatan ang tinukoy ng mga
bata sa usapanA
". Ano-ano ang tungkuling dapat gampanan sa
bawat karapatanA
). &a iyong palagay, tinatamasa ba ng mga
bata sa usapan ang mga karapatan sa
kanilang komunidadA
.. Ano ang mga karapatang tinatamasa mo sa
iyong komunidadA
+. Ano ang tungkuling dapat mong gampanan
sa bawat karapatang tinatamasa mo sa iyong
komunidadA
A. %sulat ang karapatang ipinakikita ng
larawan.
Piliin ang sagot sa loob ng kahon.
"",
Karapatang;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
""1
!. aisilang at mabigyan ng pangalan
". agkaroon ng maayos na tahanan
). akapaglaro at makapaglibang
.. agkaroon ng malusog at malakas na
pangangatawan
+. akapamuhay sa isang maayos, malinis
at tahimik na pamayanan
0. akapag-aral
!.
Karapatang;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
Karapatang ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
")8
".
).
#. %sulat ang 2 kung ipinatutupad ng
komunidad ang mga karapatan nang
maayos at 3kung hindi.
!. aganda ang plasa ng aming komunidad.
araming mga bata ang ligtas na naglalaro
rito tuwing walang pasok sa paaralan.
". Hindi nag-aaral si $arlo dahil sa kahirapan.
'ahil sa libreng edukasyon, tinulungan siya
ng isang Kagawad ng #arangay na
makapasok sa paaralan.
). araming mga bata ang may angking
kakayahan sa pag-awit at pagsayaw sa
aming komunidad. ay proyekto ang aming
kapitan na paligsahang pangkultural upang
malinang ang kakayahang ito.
.. &a ilalim ng tulay naninirahan ang pamilya
nina <obert. /inagtagpi-tagping kahon at
plastikang kanilang bahay.
+. Ang pamilya ni Angelo ay masayang
naninirahan sa kanilang komunidad.
$. %sulat sa papel ang sagot sa tanong na
nasa hulihan ng bawat sitwasyon.
!. Kumakain ng masustansiyang pagkain sa
tamang oras ang mga bata. Ano ang epekto
nito sa mga bataA
")!
". :igtas at maayos na kapaligiran ang
kailangang tirahan ng mga bata subalit sa
gilid ng kalsada sila nakatira at barong-
barong ang kanilang bahay. Ano ang
magiging epekto nito sa mga bataA
). Hindi nakokolekta ang mga basura sa
komunidad kaya nagkalat ito sa kalsada. Ano
ang magiging epekto nito sa mga
naninirahan ditoA
4. %guhit ang iyong tungkulin sa bawat
karapatang nakatala.
Karapatan Tungkulin
!. Karapatang maisilang
at mabigyan ng
pangalan
". Karapatang magkaroon
ng pamilyang
magmamahal at mag-
aalaga
). Karapatang makakain
ng masustansiyang
pagkain
.. Karapatang
makapaglaro at
makapaglibang
+. Karapatang makapag-
aral
")"
0. Karapatang
makapamuhay sa isang
maayos, malinis at
tahimik na komunidad
E. Gumawa ng #iham Pasasalamat sa iyong
komunidad sa pagpapatupad ng
tinatamasa mong mga karapatan. (uuin
ang liham sa ibaba.
"))
ahal kong Kapitan,
araming salamat sa
;;;;;;;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.
(agmamahal,

;;;;;;;;;;;;;;;
/angalan
").
Karapatan 5 mga pangangailangang
dapat tinatamasa ng isang tao upang
makapamuhay siya nang maayos.
Tungkulin - mga pananagutang dapat
gawin ng isang tao katumbas ng mga
karapatang kanyang tinatamasa.
ahalagang matamo ng bawat bata ang
kanyang mga karapatan upang lumaki
siyang maayos at kapaki-pakinabang sa
kanyang sarili, pamilya at komunidad.
Ang katumbas na tungkulin ng bawat
karapatan ay dapat isagawa nang buong
puso at may pagkukusa.
'apat pahalagahan ang ginagawang
pangangalaga at pagpapatupad ng
komunidad sa mga karapatan ng bawat
tao.
(asahin ang bawat pangungusap. Piliin
ang letra ng tamang sagot. %sulat sa papel
ang sagot.
!. &i $arlo ay nagkasakit at ipinagamot siya ng
kaniyang mga magulang sa ospital. Anong
karapatan ang ipinakikita nito-
A. Karapatang akapag-aral
#. Karapatang abigyan ng Kasuotan
$. Karapatan sa /angangalagang edikal
'. Karapatang akapaglaro at aglibang
". Alin sa mga sumusunod ang dapat ibigay sa
mga bata upang sila ay maging malusog na
bata-
A. mga aklat
#. mga damit
")+
$. mga laruan
'. mga masustansiyang pagkain
). /angarap ni =hon na maging matagumpay na
pulis pagdating ng araw. Kaya pinapapasok
siya ng kanyang mga magulang sa malapit
na paaralan sa kanilang lugar. Anong
karapatan ito-
A. Karapatang edikal
#. Karapatang akapaglaro
$. Karapatang akapag-aral
'. Karapatang abigyan ng Kasuotan
.. Ang bawat karapatan ay may katumbas
na;;;;;;;
A. pagpapahalaga
#. pagsasaayos
$. pananagutan
'. talino
+. %to ay ang mga bagay o mga
pangangailangan ng tao na dapat ibigay.
A. kalusugan
#. karapatan
$. edukasyon
'. kayamanan
")0
")*
Ang modyul na ito ay naglalamanng mga
kaalaman tungkol sa kamalayan, pag-unawa at
pagpapahalaga sa papel at pananagutan na
dapat gampanan sa komunidad.
%to ay nahahati sa apat na 2.3 aralin4
Aralin ,.! 5-ungkulin Ko sa AkingKomunidad
Aralin ,." 5Alituntunin sa Aking Komunidad
Aralin ,.) 5/agtutulungan sa Aking
Komunidad
Aralin ,.. 5/angarap Kong Komunidad
&a modyul na ito, inaasahan na
maipamamalas ng mga mag-aaral ang4
pagtukoy ng sariling pananagutan bilang
kasapi ng komunidad6
pagtukoy at pagpapakita ng pagsunod sa
mga alituntunin ng komunidad6
"),
pagtukoy at paglalarawan sa mga
gawaing nagpapakita ng pagtutulungan
at pakikipagkapwa6
pagpapakita ng kahalagahan ng sariling
papel at tungkulin sa komunidad6 at
pagpapahayag ng sariling pangarap para
sa kinabibilangang komunidad at mga
dapat isaisip, isapuso at isagawa upang
matupad ang pangarap na ito.
Ang mga batang /ilipino ay may mga
tungkuling dapatgampananupang sa maging
maayos, mapayapa at maunlad ng kanyang
komunidad.
&a araling ito, ang mag-aaral ay inaasahang4
!. matutukoy ang sariling tungkulin bilang
kasapi ng komunidad6
". maipakikita ang tungkuling ito sa iba-ibang
aspekto ng buhay sa pamamagitan ng mga
malikhaing pamamaraan ng sining6 at
). mailalarawan ang epektong pagtupad at
hindi pagtupad ng mga tungkulin sa
komunidad.
")1
(asahin*
Tungkulin Ko" Gagampanan Ko
".8
agandang umaga po,
Kapitan. ay bagong
proyekto po pala uli
kayo.
#ata man
ako at isang
katutubo,
may
tungkulin ako
sa aking
komunidad.
Halina>t
tukuyin ang
tungkuling
ito sa ating
komunidad?
Ano-ano ang
tungkulin natin
sa komunidadA
Ano ang epekto
ng pagtupad sa
mga tungkulin
sa komunidadA
Ano ang epekto ng
hindi pagtupad ng
mga tungkulin sa
komunidadA
".!
agandang umaga po,
Kapitan. ay bagong
proyekto po pala uli
kayo.
-ungkulin nating tumawid sa tamang
tawiran at sumunod sa batas trapiko.
agtapon ng basura sa tamang
lalagyan.
"."
akilahok sa mga programang
pangkalinisan at pangkalusugan ng
komunidad.
-umulong sa mga nangangailangan lalo
na sa panahon ng kalamidad.
+agutin*
!. Ano-anong tungkulin sa komunidad ang
ipinakikita ng mga larawanA
". #akit mahalagang isagawa ang mga
tungkuling ito sa komunidadA
). Ano ang mangyayari sa komunidad kung
gagawin ang tungkuling nasa larawanA
.. Ano ang mangyayari sa komunidad kung
hindi gagawin ang mga tungkuling nasa
larawanA
A. %guhit ang kung kaya mo nang
gawin ang mga nakatalang tungkulin.
!. agbayad ng buwis.
". agtapon ng basura sa tamang basurahan.
). %sumbong sa pulis ang mga masasamang
tao.
.. -umawid sa tamang tawiran kahit walang
nakatinging pulis-trapiko.
+. &umali sa kampanya laban sa
ipinagbabawal na gamot.
0. 'umalo sa mga pagpupulong na
ipinatatawag ng barangay.
".)
*. -umulong sa pagtatanim ng mga
punongkahoy.
,. /angalagaan ang mga kagamitan sa
palaruan ng komunidad.
1. akilahok sa mga proyekto at programa ng
komunidad.
!8. -umulong sa pagdakip ng mga
magnanakaw.
(. %sulat kung ano ang tungkuling dapat
isagawa sa bawat sitwasyon.
!. (amamasyal ka sa palaruan ng iyong
komunidad. (akita mong sinulatan ng mga
bata ng pentel pen ang @seesaw.A
". (akita mong nagtatapon ng basura sa ilog
ang iyong bunsong kapatid. Ano ang gagawin
moA
). arami kang nakitang mga nakatambak na
bote at dyaryo sa gilid ng kalsada.
.. (akasulat sa babala ang @#awal ang
anigarilyo.A (akita mo na maraming
tambay ang naninigarilyo sa tapat ng babala.
+. (agwawalis ng bakuran ang kapatid mo.
%nipon ang mga dahon ng puno at sinunog.
"..
$. %guhit sa papel ang maaaring maging
epekto ng pagtupad at di pagtupad sa
tungkulin.
!. araming nagmimina sa bundok ng iyong
komunidad na walang pahintulot ang
pamahalaan. Ano ang maaaring mangyari sa
komunidadA
". alinis ang kapaligiran at disiplinado ang
mga tao sa iyong komunidad. Ano kaya ang
magiging epekto nitoA
'. %guhit sa papel ang tungkulin mo sa
pangangalaga sa kapaligiran ng iyong
komunidad.
".+
ay mga tungkulin na dapat gampanan
ang bawat isa upang maging maayos,
payapa at maunlad ang ating
komunidad.
Kopyahin ang katulad na organi!er sa
+agutang Papel. %sulat sa kahon ang mga
tungkulin mo sa iyong komunidad.
".0
Mga
Tungkulin
Ko sa
Aking
Komunida
ay mga alintuntunin kang dapat tuparin sa
komunidad. 'apat mong malaman ang
kahalagahan nito sa lahat ng mamamayan.
&a araling ito, ang mag-aaral ay inaasahang4
!. matutukoy ang mga alituntunin sa sariling
komunidad6
". makapagbibigay ng mga halimbawa ng
pagtupad at paglabag sa mga alituntuning
ito6
). maihahambing ang epekto sa pamilya at sa
komunidad ng pagsunod at paglabag sa mga
alituntunin6 at
.. maisasabuhay ang mga alituntuning
ipinatutupad sa sariling komunidad.
".*
Ano-ano ang
alituntunin sa
iyong
komunidadA
(asahin*
Alituntunin sa Komunidad
Ang bawat komunidad, ay may mga
alituntuning ipinatutupad sa lahat ng
nasasakupan. 9umagawa ang pamahalaang
barangay ng mga ordinansa upang maging
matibay ang pagpapatupad ng mga ito.
(arito ang ilang halimbawa4
".,
5rdinansa (ilang 66." Taon" 26.2
#awal ang paninigarilyo sa loob ng mga
pampublikong lugar tulad ng sasakyan,
tanggapan at pamilihan.
5rdinansa (ilang 662" Taon" 26.2
#awal ang magtayo ng mga pook-aliwan
tulad ng pasugalan, inuman, sinehan at
video karera na malapit sa paaralan.
Ano ang nakikita mong halimbawa ng
pagtupad at paglabag sa mga
alituntunin ng iyong komunidad A
".1
5rdinansa
(ilang 661"
Taon" 26.2
#awal sa
tumawid sa
hindi tamang
tawiran o hindi
@pedestrian
lane.A
5rdinansa
(ilang 667"
Taon" 26.2
#umaba at
sumakay sa mga
sasakyan sa
tamang lugar
lamang.
5rdinansa (ilang 660" Taon" 26.2
#awal sa magtapon ng basura sa mga
kalye, kanal, ilog at dagat.
5rdinansa
(ilang 668"
Taon" 26.2
#awal magsulat
sa mga pader at
sirain ang mga
@sign board.A
5rdinansa
(ilang 66)"
Taon" 26.2
#awal umihi sa
mga bakod at
pader ng mga
gusali.
+agutin*
1. Aling ordinansa o alituntuning nabanggit ang
may magandang epekto sa sumusunod4
kalusugan ng mga tao sa komunidadA
kaligtasan ng mga taoA
kalinisan ng komunidadA
2. Ano pang alituntunin sa iyong komunidad
ang wala sa mga nakasaad sa itaasA
Piliin ang bilang ng
larawang nagpapakita
ng paglabag sa mga
alituntunin ng
komunidad. %sulat sa papel ang letra ng
tamang sagot.
"+8
5rdinansa (ilang 66," Taon" 26.2
#awal sa mga batang !, taong gulang
-pababa ang maglakad sa kalye simula
!8488 ng gabi hanggang .488 ng umaga.
!. ".
). ..
A. Kopyahin ang graphi9 organi!er sa papel
o kartolina. %sulat ang sagot sa tanong.
"+!
/agbabawal sa
mga batang !,
taong gulang
-pababa ng
paglalakad sa
kalye simula
!8488 ng gabi
hanggang .488 ng
umaga.
Ano ang
epekto sa
pamilya
kung
hindi
tinutupad
ang
alituntuni
n-
Ano ang
epekto sa
pamilya
kung
tinutupad
ang
alituntuni
n-
Ano ang
epekto sa
komunidad
kung
tinutupad
ang
alituntunin
-
/agbaba-
wal sa
pagtatapon
ng basura
sa mga
kalye,
kanal, ilog
at dagat.
Ano ang
epekto sa
komunida
d kung
hindi
tinutupad
ang
alituntuni
n-
(. Pumili ng isa sa mga alituntunin ng
komunidad sa itaas. %sulat ito sa loob ng
kahon. %guhit sa ibaba nito ang iyong
sarili habang tinutupad ang alituntuning
ito. #agyan ng angkop na kulay.
"+"
Alituntunin*
Ang ordinansa ay mga alituntunin at
kautusan o batas na ginagawa ng
&angguniang #arangay. %to ay
ipinatutupad para sa ikabubuti ng
buong komunidad.
%sulat ang TAMA kung wasto ang
ipinahahayag ng pangungusap at MA#%
kung hindi.
!. Ang mga bata ay maaari nang makatulong
sa pagtupad ng alituntunin sa komunidad.
". %pinagbabawal ang paggamit ng mga
sasakyang nagbubuga ng maitim na usok.
). 'apat suportahan ang mga ordinansang
ipinatutupad sa komunidad.
.. agtapon ng basura kahit saan kung walang
nakalagay na basurahan.
+. agpatugtog nang malakas kung nasa pook-
ospital upang maging masigla ang mga
pasyente.
"+)
0. aaaring pumitas ng mga magagandang
bulaklak sa pook pasyalan upang dalhin sa
simbahan.
*. Ang mga babala ay isinusulat sa pader o
dingding ng mga gusali upang mabasa ng
mga tao sa komunidad.
,. Bmuwi sa tamang oras pagkagaling sa
trabaho o eskwela.
1. /anatilihing nakatali ang mga alagang hayop
upang hindi makasira ng pananim sa
bakuran ng iba.
!8.%pinagbabawal ang pagsasakay nang labis
sa itinakdang bilang na mga upuan ng mga
pasahero sa pampublikong sasakyan.
Ang pagtutulungan ay nagbubuklod sa mga
tao sa komunidad. (agiging daan ito tungo sa
pagkakaisa. Ang pagtutulungan ay lubhang
mahalaga sa panahon ng kagipitan at kalamidad.
"+.
'apat nauunawaan ng bawat kasapi ng
komunidad ang kahalagahan nito.
&a araling ito, ang mag-aaral ay inaasahang4
!. mailalarawan ang mga gawain sa komunidad
na nagpapakita ng pagtutulungan6
". matutukoy ang kahalagahan ng
pagtutulungan at pakikipagkapwa sa
paglutas ng mga problema sa komunidad6
). mailalarawan ang kahalagahan ng
pagtutulungan ng babae at lalaki sa mga
gawaing pangkomunidad6
.. makalalahok sa mga gawaing
pangkomunidad para sa ikabubuti ng lahat6
at
+. makapagsasaliksik ng kuwento tungkol sa
huwarang kasapi ng komunidad.
"++
Ano-ano ang gawain
sa komunidad na
nagpapakita ng
pagtutulunganA
#akit mahalaga ang pagtutulungan sa
paglutas ng mga suliranin sa komunidad
at mga gawaing pangkomunidadA
(asahin*
Tulong-tulong sa Komunidad
%to ang komunidad ni <amon.
arumi at magulo ang paligid. -ambak ang
basura sa mga gilid ng daan at barado ang mga
kanal.
%sang araw, nagkaroon ng bagyo. abilis
ang pagbaha sa buong komunidad dahil sa
mga baradong kanal at tambak na basura.
arami ang nagkasakit lalo na ang mga bata.
/agkalipas ng bagyo, nangamba ang
Kapitan ng #arangay sa mga pangyayaring ito.
"+0
(agpatawag siya ng pagpupulong upang
malunasan ang mga suliraning ito.
Ang lahat ng tao, babae man o lalaki, bata
at matanda ay nagtulong-tulong sa paglilinis ng
buong komunidad. Ang mga babae at lalaki ay
magkatulong sa paglilinis ng kanal. Ang mga
bata ay nagwalis at naghukay ng tapunan ng
mga basura.
aganda ang naging bunga ng pagkakaisa
at pagtutulungan ng bawat kasapi ng
komunidad. -unay na mahalaga ang
pagtutulungan sa paglutas ng problema sa
isang komunidad.
%to na ngayon ang komunidad ni <amon.
"+*
+agutin*
!. Ano ang suliranin sa komunidad ni <amonA
". Ano ang nangyari sa kaniyang komunidadA
!. Ano ang ginawa upang matugunan ang
suliranin ng komunidadA
=. Ano ang kinalabasan ng pagtutulungan ng
bawat kasapi ng komunidadA
A. %guhit sa papel ang nakikita mong
pagtutulungan sa iyong komunidad.
#agyan ng angkop na kulay. +umulat ng
2 pangungusap na naglalarawan sa
iyong iginuhit.
(. (asahin ang sitwasyon. Pumili ng
isang sitwasyon. Pag-usapan kung
anong tulong ang magagawa ninyo.
"+,
%pakita sa pamamagitan ng :role play.;
%sagawa ng pangkatan.
!. %sa ang iyong komunidad sa nasalanta ng
bagyong /ablo. (agkataon na hindi kayo
naapektuhan ng baha dahil nasa mataas na
lugar ang inyong bahay. arami ang walang
maisuot at makain dahil sa pagkawasak ng
kanilang mga bahay.
". (asunugan ang isa ninyong kapitbahay.
Calang silang natirang kagamitan.
). alapit na ang kapistahan ng iyong
komunidad. (agpatawag ang Kapitan ng
#arangay ng pagpupulong. /inag-usapan ang
gagawing paghahanda sa nasabing okasyon.
. Piliin ang pangungusap na naglalarawan
sa kahalagahan ng pagtutulungan ng
babae at lalaki sa mga gawain. %sulat sa
papel ang bilang ng napiling
pangungusap.
!. (analo sa paligsahan ng pinakamalinis na
komunidad dahil sa pagkakaisa at
pagtutulungan ng bawat isa.
"+1
". (aging maaliwalas at malamig ang paligid
sa komunidad dahil sa mga punong itinanim
ng mga babae at lalaking iskawt.
). abilis ang daloy ng trapiko dahil sa
pagtutulungan ng mga pulis.
.. aayos ang kinalabasan ng ginawang
entablado para sa programang gaganapin
sa komunidad.
+. (aramdaman ang diwa ng pasko dahil sa
mga parol at ilaw na ikinabit ng mga
kabataang lalaki at babae.
"08
Ang anumang mabigat na gawain at
suliranin ay mapagagaan kung may
pagtutulungan at pagkakaisa ang bawat
kasapi ng komunidad.
ahalaga ang pagtutulungan ng mga
babae at lalaki sa pagkakabuklod-buklod
ng mga tao lalo na sa panahong
kailangan ng tulong ang kapwa.
%guhit ang kung nagpapakita
ngpagtutulungan sa komunidad at
kung hindi.
!. (agtutulungan ang mga kabataan sa
pagdidilig ng halaman sa plasa.
". adaling natapos ang pagdekorasyon sa
entablado ng plasa dahil sa pagtutulungan
ng mga babae at lalaking iskawt.
). %sinasara ko ang gripo pagkatapos kong
maligo.
.. (aglilinis ng kani-kanilang bakuran ang
mga tao.
+. Ang mga batang babae at lalaki ay
naglilinis ng silid- aralan.
0. Ang mga pulis ay makikitang naglilinis ng
paaralan tuwing may #rigada Eskuwela.
*. (agkakabit ng mga parol at banderetas
ang mga #arangay Health Corker at mga
kabataan.
"0!
,. (agsasagawa ng bayanihan ang mga tao
sa pamamahagi ng pagkain sa mga
biktima ng lindol.
1. Ang mga nanay at tatay ay nagluluto ng
lugaw na may malunggay para sa mga
batang kulang sa timbang.
!8. &i Ate at Kuya ay naglalaba sa ilog.
&a buong taon ng pag-aaral sa asignaturang
ito, nakilala mo nang lubusan ang iyong
komunidad. Ang mga batayang impormasyon
nito, ang pinagmulan, katangiang pisikal at ang
kabuuang konsepto ng komunidad ay pinag-
usapan. -inalakay ang tungkulin mo at
pananagutan sa iyong komunidad. Kabilang din
ang pagpapahalaga sa pamumuno ng lahat ng
bumubuo sa isang komunidad. #ilang
"0"
pagtatapos, hangad ng araling ito na
mailarawan mo ang pangarap mong komunidad.
&a araling ito, ang mag-aaral ay inaasahang4
!. maipahahayag ang pangarap na komunidad
sa pamamagitan ng iba-ibang malikhaing
sining6
". masasabi ang mga dapat isaisip, isapuso at
isagawa upang matupad ang pangarap na
komunidad.
(asahin*
<sapang Pangarap
(ag-uusap ang magkaibigang =oseph at
&arah sa may palaruan ng paaralan.
"0)
Ano ang
pangarap
mong
komunidadA
Ano ang dapat mong isaisip, isapuso at
isagawa upang matupad ang iyong
pangarap na komunidadA
Kaibigang =oseph, ano
ang pangarap mong
komunidadA
Ang pangarap ko
ay isang masaya
at maunlad na
komunidad.
"0.
Kaibigang =oseph, ano
ang pangarap mong
komunidadA
Ang pangarap ko
ay isang masaya
at maunlad na
komunidad.
%to naman ang
pangarap kong
komunidad.
alinis na kapaligiran. (asa tamang kaayusan
ang mga gusali at panahanan. ay
pagtutulungan ang mga tao rito at may
pagkakaisa. ahusay at tapat sa tungkulin ang
mga pinuno. %sang modelong komunidad para sa
batang katulad ko.
"0+
Ano ang dapat
mong isa-isip,
isapuso at isagawa
upang matupad
ang iyong pangarap
na komunidadA
'apat nating panatilihin
ang magagandang
kaugaliang ipinamana sa
atin ng ating mga
magulang tulad ng
pagiging masipag, may
pagsisikap at maging
mabuting tao. ag-aaral
tayong mabuti upang
lumaki tayong may
karunungan.
+agutin*
!. Ano ang pangarap na komunidad nina =oseph
at &arahA
". /aano nila matutupad ang kanilang pangarap
na komunidadD
A. Gumupit ng larawan ng mga bagay"
estruktura at lugar na gusto mo para sa
pangarap mong komunidad. %dikit sa
katulad na spider web sa ibaba.
%paliwanag kung bakit ang mga ito ang
iyong pinili.
"00
(. Pumili ng isang larawan na naaayon sa
pangarap mong komunidad. +umulat ng
.-2 pangungusap kung bakit pinili ito.
"0*
A (
4
"0,
Ang bawat bata ay may pangarap na
komunidad.
/angarap ng bawat tao ang komunidad
na maunlad, malinis, asaya at may
pagtutulungan.
araming mga bagay na dapat isaisip at
isagawa upang matupad ang pangarap
na komunidad.
Ang mga magagandang kaugalian tulad
ng pagiging masipag sa pag-aaral,
matiyaga at masunurin ay ilan lamang
sa mga kaugaliang dapat taglayin upang
matupad ang pangarap na komunidad.
Pumili ng isang pangungusap na
nagpapahayag ng pangarap mong
komunidad. %paliwanag ang sagot.
!. Komunidad na may malawak at magandang
palaruan, maraming tao ang namamasyal at
maraming bata ang naglalaro.
". Komunidad na may malalaking pamilihan,
mga magagarang sasakyan at malaking
paaralan.
). Komunidad na tahimik ngunit maunlad, may
disiplina at pagtutulungan ang mga tao, may
hanapbuhay at may mataas na uri ng
pamumuno ang mga bumubuo nito.
.. Komunidad na naliligiran ng tubig upang
magkaroon nang mabuting hanapbuhay ang
"01
%kaapat na Markahang
Pagsusulit
mga naninirahan dito tulad ng turismo,
pangisdaan at iba pa.
+. Komunidad na nasa lungsod kung saan
maunlad ang pamumuhay. araming
magagandang gusali, sasakyan, pasyalan,
pamilihan at iba pa.
%. /anapin sa /anay ( ang kaugnay na
karapatan. %sulat ang letra ng tamang
sagot.
"*8
A
!. :aging sinasaktan si
<osa ng -atay niya.
(agsumbong siya
sa pulis.
". &i :ina ay
nag-aaral sa
ikalawang baitang.
). asayang naglalaro
ang mga bata sa
palaruan.
.. %ba-iba ang
relihiyon ng mga
bata sa kanilang
paaralan.
+. (agpunta sa Health
$enter si ila
upang
magpabakuna.
(
A. Karapatang
maging malusog
#. Karapatang
makapag-aral
$. Karapatang
makapamili ng
relihiyon
'. Karapatang
makapaglibang
E. Karapatang
maproteksiyunan
laban sa pang-
aabuso
E. Karapatang
isilang
%%. /anapin sa kahon ang bumubuo ng
komunidad na tumutugon sa karapatang
nasa larawan. %sulat ang letra ng sagot sa
+agutang Papel.
!. ".
"*!
A. -ahanan
#. /aaralan
$. &imbahan
'. Health $enter
E. /amahalaan
). ..
+.
"*"
%%%. Piliin ang tamang sagot. %sulat ang
letra
ng sagot sa +agutang Papel.
!. Alin sa sumusunod ang nagpapakita ng
tungkulin sa paaralanD
A. sinusunod ang mga kautusan sa paaralan
#. nagwawalis ng bakuran ng paaralan
$. nagmamano o humahalik sa guro
'. lahat nang nabanggit
". Ano ang tawag sa ginagawa/ginagampanan
ng isang tao bilang katumbas ng mga
karapatang kanyang tinatamasaD
A. pangarap $. tungkulin
#. karapatan '. alituntunin
). &aan ipinatutupad ang mga ordinansa na
ginagawa ng &angguniang #arangayD
A. sa komunidad na may kaguluhan
#. sa komunidad na malayo sa bayan
$. sa komunidad na malapit sa bayan
'.sa komunidad kung saan ito ginawa
.. Ano ang tawag sa mga alituntunin at
kautusan o batas na ginagawa ng
&angguniang #arangayD
A. batas $. ordinansa
"*)
#. alituntunin '. kasunduan
+. Ang pagbabawal sa paninigarilyo sa loob ng
mga pampublikong lugar tulad ng sasakyan,
tanggapan at pamilihan ay halimbawa ng
;;;;;;;;
A. tungkulin. $. serbisyo.
#. pangarap. '. alituntunin.
%=. %sulat kung &asto o Mali ang mga
pangungusap. %sulat ang sagot sa
+agutang Papel.
!. Ang pagtutulungan at pakikipagkapwa ay
kinakailangan ng isang komunidad sa
paglutas ng mga problema.
". Ang pagtutulungan ay mahalaga sa
panahon ng kagipitan at kalamidad.
). ahalaga ang pagtutulungan ng mga babae
at lalaki upang magkaisa ang mga tao sa
panahon ng kagipitan.
.. aaaring lumaki ang isang bata nang
maayos at kapaki-pakinabang sa kanyang
sarili, pamilya at komunidad kahit hindi niya
natatamo ang karapatan niya.
+. Ang anumang mabigat na gawain at
suliranin ay mapapagaan kahit hindi
nagtutulungan at nagkakaisa ang bawat
kasapi ng komunidad.
"*.
=. +umulat ng 0-1 na pangungusap na
naglalarawan sa pangarap mong
komunidad.
"*+
(inabati kita sa pagtatapos ng mga aralin
sa
Araling Panlipunan-(aitang 2.