Perlukah ada ..

SATU DEFINISI BARU UNTUK BANDAR DAN SEMPADAN BANDAR ?

Bandar didefinisikan dengan berbagai cara bergantung kepada siapa yang
mendefinisikannya. Di Malaysia Jabatan Perangkaan Malaysia (DOS melalui
Banci Penduduk dan Peruma!an "#$# mendefinisikan bandar sebagai %
&Kawasan yang diwartakan serta kawasan tepubina yang bersempadan
dengannya dan gabungan kedua-dua kawasan ini mempunyai penduduk
seramai 10,000 orang atau lebih semasa Banci Penduduk 2010.
ATAU
Kawasan pe!bangunan k"usus yang merupakan kawasan pembangunan
yang boleh dikenal pasti dan terpisah dari mana-mana kawasan yang diwartakan
atau kawasan tepubina melebihi 5 km serta kawasan berkenaan mempunyai
penduduk sekurang-kurangnya 10,000 orang dengan 0! dari penduduknya
yang berumur 15 tahun dan keatas terlibat dalam akti"iti bukan pertanian. #
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa (JPBD Sem. Malaysia 'uga
mempunyai definisi bandar dan 'abatan tela! mentakrifkan bandar sebagai %
$awasan yang diwartakan dan tepubina yang bersempadan dengannya serta
gabungannya yang terletak didalam "ad se!padan bandar dan mengandungi %
i. $awasan petempatan dan kawasan komited yang telah diluluskan
ii. Penduduk minima 10,000 orang
iii. &ekurang-kurangnya 0! penduduk beker'a (berumur 15 tahun
dan keatas) terlibat dalam akti"iti bukan pertanian
iv. *ensiti kasar minima penduduk adalah 50-0 orang per hektar
v. $emudahan-kemudahan bandar
vi. Pusat Pentadbiran *aerah (sekiranya mempunyai kurang 10,000
orang penduduk)
(edua)dua definisi bandar *le! DOS dan JPBD mempunyai persamaan kerana
JPBD tela! mengambilkira definisi bandar yang digunakan *le! DOS bagi Banci
Penduduk dan Peruma!an "###. (riteria seperti densiti penduduk dan
kemuda!an bandar *le! JPBD adala! kriteria tamba!an kepada definisi DOS.
+alaupun kedua)dua definisi ini !ampir sama , tetapi DOS dan JPBD tela!
menter'ema!kan definisi kedalam bentuk sempadan bandar dengan cara yang
berbe-a mengikut keperluan masing)masing. DOS menentukan sempadan
bandar berdasarkan Bl*k Per!intungan (.B untuk tu'uan banci. JPBD pula
dalam ka'ian Pr*fil Bandar ((PB tela! menggunakan kriteria berikut dalam
menentukan sempadan bandar bagi tu'uan perancangan dan ka/alan
pembangunan.
i. *asar-dasar diperingkat nasional dan dan tempatan
ii. Penduduk
iii. +ren gunatanah utama
iv. ,ksessibiliti
Perbe-aan definisi bandar *le! DOS dan JPBD b*le! mengelirukan agensi 0
agensi yang bertanggung'a/ab dalam perancangan, penggubalan dan
perlaksanaan dasar)dasar kera'aan. Justeru itu suda! sampai masanya definisi
bandar ini ditakrifkan semula dan me/u'udkan satu sa!a'a definisi bandar yang
akan digunakan secara rasmi..
2
Se!ubungan dengan itu, dengan mengambilkira takrifan bandar *le! DOS dan
JPBD, dicadangkan definisi bandar yang baru seperti berikut%
Kawasan yang diwartakan dan tepubina yang berse!padan
dengannya serta gabungannya yang ter#etak dida#a! "ad se!padan
bandar dan !engandungi $
Kawasan pete!patan dan kawasan k%!ited yang te#a"
di#u#uskan&
Penduduk !ini!u! '()((( %rang atau !e!punyai densiti *(+
,( %rang per "ektar&
Sekurang+kurangnya ,( - penduduk beker.a /beru!ur '*
ta"un dan keatas0 yang ter#ibat dengan akti1iti bukan pertanian&
Me!punyai ke!uda"an bandar /seperti yang dinyatakan
da#a! Ka.ian Pr%2i# Bandar 0 & dan
Pusat Pentadbiran Daera" /sekiranya !e!punyai kurang
'()((( %rang penduduk03 4
Atau
kawasan pe!bangunan k"usus yang !erupakan kawasan
pe!bangunan b%#e" dikena#pasti serta terpisa" dari !ana+!ana
kawasan yang diwartakan atau kawasan tepubina !e#ebi"i * k!
serta kawasan berkenaan !e!punyai penduduk sekurang+
kurangnya '()((( %rang dengan ,(- dari penduduknya yang
beru!ur '* ta"un dan keatas ter#ibat da#a! akti1iti bukan pertanian3
4
1akrifan semula definisi Bandar perlu diikuti dengan penyediaan Pelan
Sempadan Bandar 2egara . Sempadan bandar *le! JPBD adala! berdasarkan
ciri)ciri fi-ikal dan sempadan bandar *le! DOS berdasarkan .B. Ole! itu kedua)
dua sempadan ini perlu diselaraskan bagi meng!asilkan satu Pelan Sempadan
3
Bandar 2egara yang realistik. 3ntuk tu'uan ini ka'ian Pr*fil Bandar *le! JPBD
sekarang yang tertumpu kepada Semenan'ung Malaysia sa!a'a perlu
diperluaskan ke Saba! dan Sara/ak.
&ila kemukakan pandangan anda terhadap de-inisi dan sempadan bandar yang
dicadangkan .
*atin /arhamah binti ,bd. 0ha--ar
Bahagian 1ancangan 2i3ikal 4egara
5abatan Perancangan Bandar dan *esa
&emenan'ung /alaysia
4