TRNG I HC S PHM TP.

H CH MINH
KHOA TON TIN.

TI :
CC PHP CHIU U!"N T#M $
CC PHP TH%U . TH& HI'N TRONG
M( H)NH *NH C+A KH(NG GIAN
A,,IN-.
G$H/: PGS.TS 0" ANH $1.
S$TH: NH2M 3 TON 4A
KH2A 35.
N6M HC: 4778 4797.
1
Thng 5 /
2010
M: ;U:
Felix Klein l ngi u tin a ra cch phn loi h!nh h"c theo nh#$ cc %i&n
'i trong n#( )*a +o cch phn loi n, th! h!nh h"c x -nh l $.n h!nh h"c t'ng /ut
nh0t trong t0t c- cc $.n h!nh h"c cao c0p + 12 c0p 13 )4ng c.ng c4 tu,&n t5nh6 78
l9ng :hi ni;$( <nh l5 c=a h!nh h"c x -nh :h.ng nhi>u nhng n# ?ng cho $"i h!nh
h"c :hc6 @2n th& tA $Bt 18 :hi ni;$( <nh l5 c=a h!nh h"c x -nh c# thC 1u, ra 9c
cc :hi ni;$( <nh l5 c=a h!nh h"c 12 c0p + aDDine6 Th& $nh c=a h!nh h"c x -nh l c#
thC gi-i /u,&t cc %i ton +> t5nh Eng /ui + thFng hng GHc %i;t l h!nh h"c phFngI
$Bt cch t'ng /ut6 Jgoi ra ta c# thC 1ng to cc %i ton 12 c0p /ua ngu,n lK 8i
ngLu( ph2ng php a iC$ ra +. tMn6666
2
M<C 0<C
= >?@:
CAB CDEC BD@FG HGIJK >LM N? BAB CDEC >DOG HP. TDQ D@RK >STKU
MV DWKD HP XKD BYZ [DVKU U@ZK A\\@K].
N6 O. h!nh x -nh c=a :h.ng gian NDDine6
P6 Q, )*ng $. h!nh6
PP6 OBt 18 thC hi;n trong $. h!nh6
R6 ShTp chi&u xu,n t$6
P6 U<nh nghVa6
PP6 Wc <nh lK6
PPP6 U8i ngLu c=a phTp chi&u xu,n t$6
PX6 ShTp chi&u xu,n t$ + 8i ngLu c=a n# trong S
2
6
X6 OBt 18 Yng )4ng6
W6 ShTp th0u x6
P6 ShTp th0u x cHp6
PP6 ShTp th0u x 2n6
PPP6 Wc phTp th0u x trong :h.ng gian x -nh S
2
+ S
Z
6
PX6 Wc phTp %i&n 'i aDDine 1inh ra %[i cc phTp th0u x 6
X6 Ri tMp6

Z
A. M( H)NH *NH C+A KH(NG GIAN A,,IN-
I. #! /^NG M( H)NH:
Qu0t pht tA :h.ng gian aDDine N
n
ta \ %i&t cch x, )*ng $. h!nh c=a :h.ng
gian x -nh S
n
%]ng cch th$ +o N
n
nh^ng iC$ +. tMn6 R, gi ng9c li( tA :h.ng
gian x -nh S
n
ta h\, %_ %`t i $Bt 18 iC$ no # C x, )*ng $. h!nh c=a :h.ng gian
aDDine6
Ta h\, ch"n trong S
n
$Bt 1iu phFng %0t :a + Ht
N
n
b S
n
c l tMp h9p nh^ng iC$ thuBc S
n
$ :h.ng thuBc 6 Ta 1d chYng $inh N
n
l
$Bt :h.ng gian aDDine
e"i X
nf1
l :h.ng gian +ecto n>n c=a :h.ng gian x -nh S
n
6
Trang %< cho X
nf1
c0u tr?c aDDine ch5nh tgch
Khi #( ( )
1 1
X (X (
n n

+ +
l $Bt
:h.ng gian aDDine( :5 hi;u li l
1 n
A
V
+

+ :5
hi;u
1
0
n
V
+

r
l iC$
1
0
n
A
V
+
6
Oii iC$
1
j k
n n
X P V
+
Gi )i;n %[i
+ect2
1 n
x V
+

r
I t2ng Yng +`i $Bt :h.ng
gian +ect2 con $Bt chi>u c=a X
nf1
6 QTt ng
thFng aDDine )Q /ua l c# :h.ng gian ph2ng l
x
r
G :h.ng gian +ect2 1 chi>u 1inh %[i
x
r
I6
Ung thFng aDDine n, chm ph4 thuBc iC$ Q
$ :h.ng ph4 thuBc +ect2 i )i;n6
n
1 1 1
h
G ( I h
n n n
V V V
x y xy y x

+ + +


uur
a
Who 1iu phFng x -nh

G I W trong S
n
jX
nf1
k G o l :h.ng gian +ect2 con n
chi>u trong X
nf1
I6 UHt oN l 1iu phFng aDDine /ua l nhMn o l$ :h.ng gian ph2ng6
Ta trang %< cho j k c
n n
A P V c0u tr?c :h.ng gian aDDine lin :&t +`i o nh
1auh
Trong
1 n
A
V
+
l0, $Bt 1iu phFng aDDine
A
W
+
1ong 1ong Gnhng :hcI +`i
A
W 6
Khi #(
A
W
+

l $Bt :h.ng gian aDDine n chi>u nhMn o l$ :h.ng gian ph2ng6
p0,
n
X A ( tYc l j k
n
X P V + X 6 Khi # +ect2 i )i;n c=a
Q l
x W
r
6 7u, ra
1
q0r
n
x W
x W V
+

'

r r
r
6
TA #( ta c#h
X A
d W X
+ +

(
X
+

l )u, nh0t + nh x

h
n
A
A W
X X

+
+

a

l 1ong nh6
N
n
( o csng +`i nh x

h
G ( I h
n n
f A A W
X Y XY X Y
+ +

uuuuuur
uuur
a

l $Bt :h.ng gian aDDine( thMt +M,h
1
N
h ( h t
n
a
X A v W X W
+ +

r
G I X X
+
(G

l 1ong nhI6
OHt :hc )o
A
W
+
l :h.ng gian aDDine n chi>u nhMn o l$ :h.ng gian ph2ng nn tEn
ti )u, nh0t
a
Y W
+ +
1ao choh
X Y v
+ +

uuuuuur
r
6 pi +!

l 1ong nh nn c# )u, nh0t

n
Y A
Gt2ng Yng +`i u
f
/ua
1

I th_ah
XY X Y v
+ +

uuuuuur
uuur r
6
XM,
( ( t h
n n
X A v W Y A XY v
r uuur r
5

2
N
h
( ( h
n
X Y Z A XY YZ X Y Y Z X Z XY
+ + + + + +
+ +
uuuuuur uuuuur uuuuuur
uuur uur uuur
XM, ta \ trang %< cho j k c
n n
A P V c0u tr?c :h.ng gian aDDine lin :&t +`i o6
II. M_T S` TH& HI'N TRONG M( H)NH:
9. TaZ bc N? MdB >@JG Z\\@K]:
QTt $4c tiu x -nh ( ) { }
0 1 2
h ( ( (66666( (
n
A A A A E
c=a :h.ng gian x -nh S
n
6
Wh"n 1iu phFng
1 2
( (6666(
n
A A A l$ 1iu phFng +. tMn6
e"i vi l giao iC$ c=a ng thFng N0Ni +`i 1iu phFng chYa cc mnh Ni cwn li
c=a $4c tiu + iC$ v Gib166nI6
UHt ei b
0 i
A E
uuuur
Gib166nI( ta 9c h;
+ect2 qeirib166n l cc +ect2 c2 1[ trong :h.ng
gian +ect2 X
n
6 xo # ta c# thC )sng %B iC$
qN0y v1( v2(z( vnr G1I l$ $4c tiu aDDine
c=a :h.ng gian aDDine N
n
b S
n
c6
OBt iC$ Q trong S
n
c# t"a B x
-nh l QGx0h x1hzh xnI6GQI6
xo # x0
06 Ta Ht Qib
0
i
x
x
Gib166nI6
XM, t"a B iC$ QG1hQ1h Q2hzh QnI6
X`i iC$ l \ ch"n Gtrong cch x, )*ng $. h!nh aDDine I( ta c#h
( ) ( )
( )
0 0
( ( 1( 2(666(
i i
OX X OA A e A i n
uuur uuuur
nn
lQ
uuur
b
0
lN
uuuur
fQ16
0 1
N E
uuuuur
fzfQn6
0
N
n
E
uuuuur

7u, ra
0
A X
uuuur
bQ16
0 1
N E
uuuuur
fzfQn6
0
N
n
E
uuuuur
XM, trong :h.ng gian aDDine( iC$ Q c# t"a B 8i +`i $4c tiu G1I l QGQ1( Q1(z( QnI6
4.CAB MeCDfKU Z\\@K]:
{
QTt $Bt $|phFng S
$
no # c=a S
n
$ :h.ng n]$ trong 1iu phFng S
n}1
b G X`i
1 2
( (6666(
n
A A A I 6 U8i +`i $4c tiu x -nh \ ch"n( c# ph2ng tr!nh x0 b 0 +
S
$
c# ph2ng tr!nh lh
i~
0
6 0 ( 1( 2(666(
n
j
j
a x i n m

Trong # $a trMn NbGaIi~ c# hng ran:GNI b n $ 6

e"i N
$
l tMp h9p nh^ng iC$ Q
thuBc S
$
$ :h.ng thuBc tYc l
N
$
b S
$
I N
n
+ c# t"a B QGx0h x1h
zh xnI6
Ta c#h
i~
0
6 0 ( 1( 2(666(
n
j
j
a x i n m

xo Q :h.ng thuBc nn x0 0 nn
chia 2 +& c=a ph2ng tr!nh $|phFng
cho x0( ta 9ch
i~
1
6 0 ( 1( 2(666( GPI
n
j io
j
a X a i n m

Ta th0, $a trMn h; 18 c=a h; ph2ng tr!nh n, cng c# hng l n $6

ThMt +M,( ta h\, xTt h; ph2ng tr!nh 1auh
i~
0
6 0
( 1( 2(666(
0
n
j
j
o
a x
i n m
x

'

6
UHt

10 11 12 1
11 12 1
20 21 22 2
21 22 2
1
(0 (1 (2 (
(1 (2 (
+
1 0 0 0
n
n
n
n
n m n m n m n m n
n m n m n m n
a a a a
a a a
a a a a
a a a
B B
a a a a
a a a


1
1
1
1
1
1
1

1
1
1
1
1
]
1
]
L
L
L
L
K
K
L
L
K
6
Ta c# ran:GRI b n $ f 1 +! S
$
:h.ng thuBc 6
J&u ran:GR1I n $ th! ran:GRI n $ f1 G+. lKI nn ran:GR1I b n $6
XM, h; GPI xc <nh ph2ng tr!nh c=a $Bt $|phFng aDDine6
3. CAB CDEC g@FK bh@ Z\\@K]:
Trong tMp h9p t0t c- nh^ng phTp %i&n 'i x -nh c=a S
n
( ta xTt nh^ng phTp %i&n
'i x -nh %i&n 1iu phFng S
n}1
thnh ch5nh n#6 Oii phTp %i&n 'i nh +M, %i&n $ii
iC$ c# t"a B x -nh Gx0h x1hzh xnI thnh iC$ c# t"a B x -nh Gx0

h x1

hzh xn

I 1ao cho
n&u x0 b 0 th! x0

b 0 + n&u x0
0 th! x0

06 Ou8n +M, ph2ng tr!nh c=a phTp %i&n 'i

x -nh cn ph-i c# ph2ng tr!nh x0 b x0

6xo # ph2ng tr!nh c=a phTp %i&n 'i x -nh c#

)ngh

i~
0

0 0
6 ( 1( 2(666(
n
i j
j
x a x i n
x x

'

Trong # $a trMn N c=a phTp %i&n 'i x -nh l $Bt $a trMn +u.n c0p nf1 :h.ng 1u,
%i&n + c# )ngh
Nb
10 11 1
20 21 2
0 1
1 0 0
n
n
n n nn
a a a
a a a
a a a
1
1
1
1
1
1
1
]
L
L
L L L
L
L
Khi # phTp %i&n 'i x -nh n#i trn c=a S
n
1d 1inh ra trn :h.ng gian aDDine N
n
$Bt phTp %i&n 'i aDDine6 Th*c +M,( ta h\, l0, $Bt iC$ Q

N
n
c# t"a B x -nh l Gx0h
x1hzh xnI( trong # x0
06 ua phTp %i&n 'i x -nh n#i trn iC$ Q %i&n thnh iC$ Q

c# t"a B x -nh l Gx0

h x1

hzh xn

I6 Whu,Cn t"a B x -nh c=a Q + c=a Q

1ang t"a B
aDDine ta c# phTp %i&n 'i lh

1 11 1 12 2 1 10

2 21 1 22 2 2 20

1 1 2 2 0
6 6 666 6
6 6 666 6
666
6 6 666 6
n n
n n
n n n nn n n
X a X a X a X a
X a X a X a X a
X a X a X a X a
+ + + +

+ + + +

'

+ + + +

GI X`i Qib
0
i
x
x
( Qib
0

i
x
x
Gib166nI6
Trong # $a trMn N

bGai~I(G i(~b166nI l $a trMn +u.ng c0p n :h.ng 1u, %i&n nn ta

9c ph2ng tr!nh GI l ph2ng tr!nh $Bt phTp %i&n 'i aDDine6
5. Ti jk [EC:
a6 ei- 13 N(R(W(x l %8n iC$ phn %i;t n]$ trn $Bt ng thFng x -nh G)I c=a S
n
nhng :h.ng c# iC$ no trong %8n iC$ n]$ trn 1iu phFng +. tMn bS
n}1
6 Ta ch"n
$4c tiu x -nh qviyvrib066n 1ao cho v0
N( v1bG)I I 6 Khi # cc iC$ R(W(x c# t"a B
%iCu th< tu,&n t5nh /ua v0 + v16
Ta c#h N

v0G1h0h0hzh0I( v1G0h1h
zh0I6
xo # t"a B cc iC$ cwn li lh
RG1h%h0hzh0I( WG1hch0hzh0I(
xG1h)h0hzh0I6
xo N R nn % 06 7u, ra
1 1
0 b
b% 06
XM, ta c#
GNRWxIb
1 1 1 1
0 0
h h
1 1 1 1
c d c d
c b d b
b c b d

6
J&u chu,Cn t"a B cc iC$ x -nh 1ang t"a B aDDine ta c#h
NG0(0(z(0I( RG%(0(z(0I( WGc(0(z(0I( xG)(0(z(0I6
TA # ta t5nh 9c t"a B cc +ect2 1auh

G)I
P
n-1
v0
v
1
N
R
W
x
CA
uuur
bG}c(0(z(0I(
CB
uuur
bG%}c(0(z(0I (
DA
uuur
bG})(0(z(0I(
DB
uuur
bG%})(0(z(0I
xo # GNRWIb
c
c b
+ GNRxIb
d
d b
XM, ta 9c GNRWxIb
G I
G I
ABC
ABD
%6 J&u c# $Bt trong %8n iC$ N(R(W(x l iC$ +. tMn( chFng hn l iC$ x th! :hi # ta
c# x

v1 + ta c#h
GNRWxIb
1 1 1 0
0 0 1 1
h h
1 1 1 0 1
1
c c c
c b c b
b c b


6
XM, GNRWx

IbGNRWI6
A. PHP CHIU U!"N T#M
I. lKD KUDmZ
Trong :h.ng gian x -nh
n
P
cho 2 1iu phFng + + iC$ c q r
n
C P
X h
c
p 1ao cho X thnh G I
c
p X X 1ao cho WQ X
Khi #
c
p 9c g"i l phTp chi&u xu,n t$ tA ln +`i t$ W6
NDnK HE>:
} ShTp chi&u xu,n t$ hon ton
xc <nh %[i cHp 1iu phFng ( +
t$ chi&u W6
} ShTp chi&u xu,n t$ gi^ %0t Bng
t0t c- nh^ng iC$ giao c=a hai 1iu
phFng + 6
II. Mc> jk blKD op
10
9.lKD op 9 :
J&u coi 2 1iu phFng + l 2 :h.ng gian x -nh Gn}1I } chi>u th! phTp chi&u xu,n
t$ l $Bt Fng c0u x -nh6
CDqKU M@KD:
e"i
o
n
+
o
n
l 2 :h.ng gian +ecto n>n c=a +
UHt l Gn}2I}phFng
Who
1 1
q (666( ( r
n n
A A A

h; iC$ Bc lMp x -nh c=a

Trong #h
1( 1
c
i
n
A i n
A

Ta c#h

G I
n c n
A p A
@;

1 1
q (666( ( r
n n
A A A

Bc lMp x -nh6
ThMt +M,h n&u

1 1
q (666( ( r
n n
A A A

ph4 thuBc x -nh

Th!

n n
A A G+. lK6tI G xo
1 1
(666(
n
A A

Bc lMp x -nh trong

I
e"i
i
e
l +ector i )i;n c=a 1(
i
A i n

n
e
l +ector i )i;n c=a

n
A
e l +ector i )i;n c=a W
Ta c#h

( (
n n
C A A thFng hng
7u, rah

n n
e ae be +
J&uh


0 6
0 6
n n
n n n n
a e b e A C
b e a e A A


XM, ( 0 a b ch"n ab1 1u, rah

n n
e e be +
11
UHt
1 1

1 1
q (666( ( r
q (666( ( r
n n
n n
e e e
e e e

l 2 c2 1[ c=a
o
n
+
o
n
xo
)i$ )i$
n n
W W
1u, ra tEn ti )u, nh0t Fng c0u tu,&n t5nh
h
n n
W W 1ao cho

G I 1( 1 + G I
i i n n
e e i n e e
Ta 1d chYng $inh
X
c# +ector i )i;n x th! 1d c# G I
c
p X X +ector i
)i;n l G I x x
p0,
X
c# +ector i )i;n
x
6 7u, rah G I
c
p X X
xo
( ) ( ) ( )
( )
0 0 1 0
0 0 1 0

0 0 1 0
0 0 1 0
0 0 1 0
6666
G I 6666
G I 6666
G I 6666
G I 6666
G I G I
n n
n n
n n
n n
n n n
n
X x x e x e x e
x x e x e x e
x x e x e x e
x x e x e x e be
x x e x e x e x be
x x ce c x b

+ + +
+ + +
+ + +
+ + + +
+ + + +
+
7u, rah
G I( ( x x e
ph4 thuBc tu,&n t5nh nn %a iC$ $
G I( ( x x e
i )i;n thFng
hng( tYc
G I x
i )i;n cho $Bt iC$ no # thuBc ng thFng WQ 6
OHt :hch G I o
n
x + CX X
xLn &nh G I x l +ector i )i;n c=a Q
XM, ta \ chYng $inh
c
p 9c c-$ 1inh tA Fng c0u tu,&n t5nh

1ao cho
X
c# +ector i )i;n x th! 1d c# G I
c
p X X +ector i )i;n l
G I x x 6 xo #
c
p l $Bt Fng c0u x -nh6
4.lKD op 4:
12
Who 2 1iu phFng ( trong
1
j k
n n
P V
+
th! nh x x -nh h f l $Bt phTp
chi&u xu,n t$ :hi + chm :hi $"i phn t3 c=a l t* Yng6 TYc l
( G I M f M M
CDqKU M@KD:
CABD 9:
rng phTp chi&u xu,n t$ %i&n $"i iC$ M thnh ch5nh n#6
Jg9c lih gi- 13 h f l nh x x -nh $ ( G I M f M M
J&uh
f th! f id

+ D l phTp chi&u xu,n t$ +`i t$ C

f
UHt o(o ln l9t l :h.ng gian +ector n>n c=a +
X Z W W
e"ih
h o o
l Fng c0u tu,&n t5nh c-$ 1inh %[i +`i
1
j k
n n
P V
+

l?c #h
( ) f
JhMn xTth

( 0
W W W W
f id id




G ei ta 1d chYng $inh +`i Z iC$ thFng hng
( ) ( ) c ( G I c M M f M
(
G I C
th! +`i X
+
G I f X X
cng i /ua iC$ W6 tA # :&t luMn W l t$ chi&u I6
p0, ( ) c M
c# c w W Z l$ +ector i )i;n
7u, rah
G I w w
l +ector i )i;n c=a ( ) G I c f M M
Khi #h W Z w < > ( W Z w < > + q(r Bc lMp tu,&n t5nh6
QTt iC$ C MM c# +ector i )i;n ( ) G I w w W W
6
p0, X c# +ector i )i;n l x
G I f X X c# +ector i )i;n l G I x x 6
Ta c#h
1Z
( ) ( )
( )
G I
G I
G I
G I
x z aw
x z aw
x z aw
x x a w w



+
+
+

Ui>u n, n#i cho ch?ng ta %i&th Q( Q i /ua W 6 TYc l D l phTp chi&u xu,n t$ tA W
ln ln

6
CABD 4:
e"i S
n}2
b 6
fI Whi>u thuMnh D l $Bt
phTp chi&u xu,n t$
th! hi>n nhin n# gi^
%0t Bng nh^ng iC$
n]$ trn S
n}2
6
fI Whi>u -oh D l nh x x -nh c# t5nh ch0t DGOI b O +`i $"i O thuBc S
n}2
cn chYng
$inh D l phTp chi&u xu,n t$6
Trong ch"n $Bt $4c tiu x -nh l qN1( N2( zNn}1(Nn( vr +`i N
1
( N
2
( z(N
n}1
thuBc S
n}
2
( ta c# N
n
( v :h.ng thuBc S
n}2
( g"i N
n
b DGN
n
I + v b DGvI6
Trn ta c# $4c tiu l qN1( N2( zNn}1(Nn( vr l -nh c=a $4c tiu
qN1( N2( zNn}1(Nn( vr /ua D6 e"i O b N
n
v th! O thuBc S
n}2
)o DGOI b O nn ng
thFng Nnv cng /ua O6 Trong $Ht phFng x -nh to %[i hai ng thFng Nnv + Nnv
g"i W l giao iC$ c=a NnNn + vv6 e"i D l phTp chi&u xu,n t$ c# c2 1[ n>n l +
+`i t$ chi&u l W6 Ta c#h D GNiI b Ni +`i i b 1(2(z(n}1 )o Ni +`i i b 1(2(z(n}1 n]$
trn S
n}2
+ D GNnI b Nn + D GvI b v6 xo 1* xc <nh )u, nh0t c=a phTp %i&n 'i x -nh
xc <nh %[i qN1( N2( zNn}1(Nn( vr + qN1( N2( zNn}1(Nn( vr nn D D 6
XM, D l phTp chi&u xu,n t$6
1n
3.lKD op 3:
Trong
n
P
+`i cho hai 1iu phFng + 6 ei- 13 h f l $Bt nh x x -nh(
:h.ng ph-i l phTp chi&u xu,n t$6 Khi # ta c# thC phn t5ch D thnh t5ch c=a $ phTp
chi&u xu,n t$ +`i 1 m n +
CDqKU M@KD:
QTt trng h9p + trong

c# $Bt p}phFng $ $"i iC$
c=a >u t* Yng 8i +`i D ( ) 0 2 p n < 6
X! D :h.ng ph-i l phTp chi&u xu,n t$ nn 6
p0, $Bt iC$ A nhng A ( iC$ I ( iC$ R trn ng thFng PN
$ :h.ng trsng +`i P( N6
UHt NbDGNI( RbDGRI( th! NR i /ua P6
xo # NN + RR cgt nhau ti $Bt iC$ W no #6
p0, $Bt 1iu phFng
1
chYa + N nhng :h.ng chYa N th! chYa c- R6
e"i
1 1
h l phTp chi&u xu,n t$ %[i t$ W6
Khi #( t5ch
1 1
h f o l $Bt nh x x -nh(
Gpf1I}phFng t'ng A + n]$ trn giao
1
+ $"i iC$ c=a Gpf1I}phFng t'ng
A + >u %0t Bng 8i +`i
1
f o G+! cc iC$ trn

>u %0t Bng :hi /ua D + g1

nn

%0t Bng /ua

1
f o + N /ua D %i&n thnh N $ N /ua g1 %i&n thnh giao iC$
c=a WN +`i 1 tYc l iC$ N +M, N %0t %i&n /ua
1
f o
( $"i iC$ thuBc A +

>u
%iCu th< /ua pf1 iC$ Bc lMp trong + N 1u, ra n# %0t Bng I6
J&u
1
f o :h.ng ph-i l ph&p chi&u xu,n t$ G tYc l
1
A + I th! cho
1
f o #ng +ai trw nh D %an u ta li c# phTp chi&u xu,n t$
2 1 2
h 1ao
15
cho
2 1 2
h f o o gi^ %0t Bng $"i iC$ c=a $Bt Gpf2I} phFng no # n]$
trong
2
6
Ti&p t4c cch l$ nh th& 1au $Bt 18 h^u hn %`c ta c# thC t!$ 9c cc phTp chi&u
xu,n t$
1 1 2 1 2 1
h ( h (6666( h
p p p

1ao cho t5ch
1
6666 h
! !
" f o o o
gi^ %0t Bng cc iC$ c=a $Bt Gn}2I}phFng6
xo # h l $Bt phTp chi&u xu,n t$6
7u, ra
1 1
1
6666
!
f "

o o o l t5ch c=a /f1 phTp chi&u xu,n t$6 X! 2 ! p n + +
nn 1 1 16 ! n p n +
QTt trng h9p + trong :h.ng c# iC$ no t* Yng )8i
+`i D6 p0, $Bt iC$ C ( Ht WbDGWI rEi l0, $Bt 1iu phFng i /ua
W( :h.ng i /ua W $ 6 e"i h # l phTp chi&u xu,n t$
%[i t$ l $Bt iC$ $ CC ( th! h # f o l $Bt nh x x -nh c#
iC$ C t* Yng 6 p )4ng trng h9p trn 1u, ra l t5ch c=a $Bt
18 1 n phTp chi&u xu,n t$6 xo # D l t5ch c=a $Bt 18 n phTp chi&u
xu,n t$6
Wu8i csng xTt trng h9p 6 Whm cn l0, $Bt phTp chi&u xu,n t$
h % no # th! h % f o l $Bt nh x x -nh r2i +o $Bt
trong hai trng h9p trn6 7u, ra D l t5ch c=a $Bt 18 1 n + phTp chi&u
xu,n t$6
III.k@ NUrG CYZ PDEC CD@FG GIJK TLM:
Wng nh nhi>u cc :hi ni;$( <nh lK trong h!nh h"c x -nh th! phTp chi&u xu,n t$
csng +`i cc <nh lK %i tMp +> n# th! >u c# 8i ngLu6 xo t5nh 8i ngLu cho nn [ ,
ch?ng t.i chm nu :hi ni;$ + <nh lK $ :h.ng chYng $inh li6 X h\, xe$ nh l $Bt
%i tMp
1{
9 lKD KUDmZ:
Trong :h.ng gian x -nh
n
P
cho 2 iC$ l + l + 1iu phFng
c ll
n
P

e"i R l %# ng thFng t$ l ( R l %# ng thFng t$ l
X h p B B

theo /u, tgc

m B
%i&n thnh G I p m m

1ao cho
( )
$ O m
Khi # p

9c g"i l phTp chi&u xu,n 1iu phFng tA l ln l +`i c2 1[

+ 2 t$
l(l
nb2 phTp chi&u xu,n 1iu phFng 9c g"i li l phTp chi&u xu,n tr4c6
4. Mc> jk blKD op:
U<nh lK 1h phTp chi&u xu,n 1iu phFng l $Bt nh x x -nh6
U<nh lK 2h Ui>u :i;n cn + = C $Bt nh x x -nh l phTp chi&u xu,n 1iu phFng l
ng n8i hai t$ ph-i t* Yng6
U<nh lK Zh OBt nh x x -nh :h.ng ph-i l phTp chi&u xu,n x -nh >u c# thC phn t5ch
thnh :h.ng /u nf1 phTp chi&u xu,n 1iu phFng6
3. s?@ >nC AC tdKU.
@\, pht %iCu cc %i tMp [ $4c 16n )`i )ng %i ton 8i ngLu rEi chYng $inh %]ng
phTp chi&u xu,n 1iu phFng6
I$. PDEC BD@FG HGIJK >LM N? bk@ KUrG BYZ Ku >STKU P
4
:
9. lKD KUDmZ :
aI U<nh nghVa 1h
Trong $Ht phFng x -nh( $Bt nh x x -nh gi^a hai hng iC$ g"i l phTp chi&u
xu,n t$ GphTp ph8i c-nhI n&u cc ng thFng n8i cc iC$ t2ng Yng lu.n i /ua
$Bt iC$ W c8 <nh( iC$ W 9c g"i l t$ ph8i c-nh6
1
%I U8i ngLu c=a <nh nghVa 1h
Trong $Ht phFng x -nh( $Bt nh x x -nh gi^a hai chs$ ng thFng 9c g"i l
phTp chi&u xu,n tr4c GphTp ph8i cnhI n&u giao iC$ c=a cc cHp ng thFng t2ng
Yng lu.n n]$ trn $Bt ng thFng t c8 <nh( ng thFng t 9c g"i l tr4c ph8i c-nh6
4.lKD op:
aI U<nh lK 1h
Ui>u :i;n cn + = C $Bt nh x x -nh D gi^a hai hng iC$ q$r + q$r l
phTp chi&u xu,n t$ l giao iC$ l c=a hai gi t* Yng( tYc DGlI b l6
%I U<nh lK 8i ngLu c=a <nh lK 1h
Ui>u :i;n cn + = C $Bt nh x x -nh D gi^a hai chs$ ng thFng q7r +
q7r l phTp chi&u xu,n tr4c l ng thFng n8i 7 + 7 t* Yng( tYc DG77I b 776
$. Mc> jk AC tdKU:
C tdKU 9 : WhYng $inh <nh lK papu1 %]ng phTp chi&u xu,n t$
Trong $Ht phFng x -nh cho 2 ng thFng phn %i;t
1 2
( d d
cgt nhau ti l6 Trn )1 cho Z
iC$ phn %i;t
( ( A B C O
6 Trn )2 cho Z iC$ phn %i;t N( R( W :hc l 6 e"i x(v(F
ln l9t l giao iC$ c=a RW + RW( WN + NW ( NR + NR6 Khi # x(v(F thFng
hng6
WhYng $inhh
e"i M AC B C +
& AB A C
1
QTt cc phTp chi&u xu,n t$
1
h " AB d
+`i t$ N +
1
h d B C
+`i t$ W
UHt
h f " AB B C
D %i&n R thnh R b D l phTp chi&u xu,n t$ tA NR &n RW6
Jgoi ra( D ln l9t %i&n N(F(J ln l9t thnh O(x(W6
X! +M,( NO( ) AC
(xF( JW ( ) A C
Eng /u, ti t$ chi&u c=a D6
O AC A C E 1u, ra x(v(F thFng hng6
C tdKU 4: GWhYng $inh <nh lK xe1argue1 thY P I
Trong $Ht phFng x -nh cho hai ta$ mnh NRW + NRW6
( ( D AB A B E BC B C ' AC A C
WhYng $inh x(v(F thFng hng :hi + chm :hi NN(RR(WW Eng /u,6
WhYng $inhh
Whi>u thuMnh
e"i
( ( M CC A B & CC D' P CC AB
6
QTt 2 phTp chi&u xu,n t$ 1auh
h " AB D' +`i t$ W %i&n N(R(x(S thnh F(v(x(J
h D' AB
+`i t$ W %i&n F(v(x(J thnh N(R(x(O
1
UHt
h f " AB A B o
l phTp chi&u xu,n t$
Gxo l t5ch c=a cc phTp chi&u xu,n t$ + D gi^ %0t Bng D AB A B I
xo #h NN( RR(OS( ) CC
ph-i Eng /u, ti t$ chi&u l c=a D6
7u, rah NN( RR( WW Eng /u,6
Whi>u -oh
QTt hai ta$ mnh xRR + FWW c# N b xRFW( N b xRFW( l b RRWW )o l( N(
N thFng hng G)o NN( RR( WW Eng /ui ti l I nn p )4ng chi>u thuMn c=a <nh lK
xe1argue1 thY P th! RW( RW( xF Eng /ui ti v( tYc x( v( F thFng hng6
s?@ TnC AC tdKU:
WhYng $inh cc %i ton 1au %]ng phTp chi&u xu,n t$h
aI U<nh lK Oenalau1
%I Trong [ ]
2
P V
( cho 2 ng thFng phn %i;t ) + ) + %a iC$ phn %i;t
N( R (W :h.ng thuBc cc ng thFng #6 OBt ng thFng tha, 'i i
/ua N cgt ) ti O( cgt ) ti O6 e"i J l giao iC$ c=a RO + )( J l
giao iC$ WO + )6 WhYng $inh r]ng c# iC$ [ ]
2
I P V
C P( J( J lu.n
thFng hng6 QTt trng h9p Hc %i;t :hi R trsng +`i W6
cI Trong [ ]
2
P V
( cho 2 ng thFng phn %i;t ) + ) + %a iC$ phn %i;t
N( R (W :h.ng thuBc cc ng thFng #6 OBt ng thFng tha, 'i i
/ua N cgt ) ti O( cgt ) ti O6 Qc <nh tMp h9p giao iC$ c=a RO +
WO6 Wh"n ng thFng +. tMn /ua N(R(W tA # 1u, ra $Bt :&t /u- c=a
h!nh h"c aDDine phFng %]ng $. h!nh x -nh c=a :h.ng gian aDDine6
20
s v CC PHP TH%U
I. PDEC >DOG HP BwC:
Zx lKD KUDmZ:
} Trong S
n
cho $ phFng GI + Gn $ 1I phFng GI %s nhau( tYc l
n
P



'

ta %-o + l G$( n $ 1I cHp6

} Who D l $Bt phTp %i&n 'i x -nh c=a S
n
( ta n#i D l th0u x cHp G th0u x G$(n
$ 1I cHp I +`i G ( I l cHp n>n n&u D gi^ %0t Bng $"i iC$ n]$ trn + 6 TYc lh
( ) ( Q f X X 6
} Trong trng h9p $ b 0 th! th0u x
G 0( n 1 I cHp 9c g"i l th0u x t$ +`i t$ l b l
+ c2 1[ th0u x l 1iu phFng 6
gx lKD op:
Who D l th0u x G$(n $ 1I cHp n>n l G ( I
$ n
P
f id
:hi # tEn ti )u, nh0t { }
c 0(1 ( ) 1ao cho
( ) th! Q X f X X
th! ng thFng n8i Q + Q cgt ti N + cgt ti R >u
c# t 18 :Tp c=a hng n iC$ GNRQQI b :6
CDqKU M@KD:
e"i D l phTp th0u x G$(n $ 1I cHp n>n l G ( I +`i l ci phFng $ chi>u
G$ nI + l ci phFng Gn $ 1I chi>u %s +`i + hai ci phFng n, chYa ton
nh^ng iC$ :Tp c=a D6 X! )i$ b $ nn c# thC ch"n trong # $f1 iC$ Bc lMp x -nh
l
0 1
( (6666(
m
A A A 6 X! )i$ b n $ 1 nn ta c# thC ch"n trong # n $ iC$
21
Bc lMp x -nh l
1 2
( (6666(
m m n
A A A
+ +
6 Wh"n th$ $Bt iC$ v :h.ng n]$ trn
+ G i>u n, c# thC l$ 9c +! + l hai phFng chTo nhau I ta 9c $Bt $4c tiu
x -nh trong S
n
l { }
0 1 1
h ( (6666( ( (666( (
m m n
* A A A A A E
+
6 e"i
{ }
0 1 1
( (6666( ( (666(
m m n
e e e e e
+
l c2 1[ n>n c=a $4c tiu 6 U8i +`i $4c tiu
trn th! $ } phFng c# ph2ng tr!nh l
1 2
666 0
m m n
x x x
+ +
cwn Gn
$ 1 I phFng c# ph2ng tr!nh l
0 1
666 0
m
x x x 6 ua phTp th0u
x D cc iC$ thuBc + >u :Tp nn ta 1u, ra %iCu thYc t"a B c=a D 8i +`i $4c tiu
\ ch"n c# )ng h

6 6 +oi p 0 + 0(1(666 6
6 6 +oi / 0 + 1( 2(666 6
i i
j j
( x p x i m
( x ! x j m m n

'
+ +

Oa trMn N c=a D c# G$ f 1I 18 p + c# Gn $I 18 / trn ng chTo ch5nh( cc phn

t3 :hc >u %]ng 0( tYch
1
0 6 6 6 6 0
0 6 6 6 6 6
6 6 6 6 6 6 6
6 6 6 6 6 6
6 6 6 6 6 6
6 6 6 6 6 6 0
0 6 6 6 6 0
n
p
p
A p
!
!
+
1
1
1
1
1

1
1
1
1
1
]
J&u p b / th! D l nh x Eng nh0t6
J&u Q + Q l hai iC$ t2ng Yng c=a D G tYc l Q b D GQI I +`i Q :h.ng l iC$
:Tp c=a D6 ei- 13 Q b Gx0 hx1 hzhx$ hx$f1 hz6hxn I +! Q :h.ng thuBc G)o Q :h.ng l
iC$ :Tp c=a D I nn trong cc 18 x0 (x1 (z(x$ ph-i c# 5t nh0t $Bt 18 :hc 0 + trong cc
18 x$f1 (z6(xn ph-i c# 5t nh0t $Bt 18 :hc 0 G)o Q :h.ng thuBc I6 Ta c# Q b Gpx0 hpx1 h
zhpx$ h/x$f1 hz6h/xnI6 ei- 13 ng thFng n8i Q + Q cgt ti N + cgt ti R6 UiC$ N
thuBc ng thFng QQ nn N c# t"a B lh
[ ] [ ] [ ] 6 6 A X X +
( $Ht :hc N thuBc nn t"a B c=a N th_a ph2ng
tr!nh c=a 6
22
ei- 13 [ ] [ ]
0 1 1
h h 666 h h h 6666 h
m m n
A a a a a a
+

th!
1 2
6666 0
m m n
a a a
+ +
6
Ta c#h
6 6 6 0 +oi 1( 2(666(
j j j
a x ! x j m m n + + +
6 X! c# 5t nh0t
$Bt x~ 0 nn
6 0 ! +
( ta l0,
1 + !
:hi #
[ ] [ ] [ ] [ ]
0 1
6 G I h G I h 6666 h G I h 0h 6666 h 0
m
A ! X X ! p x ! p x ! p x
T2ng t* ng thFng QQ cgt ti R c# t"a B l
[ ] [ ] [ ] [ ]
1 2
6 0h 6666 h 0h G I h G I h 6666 h G I
m m n
B p X X p ! x p ! x p ! x
+ +

xo Q b Gx0 hx1 hzhx$ hx$f1 hz6hxn I c# xi 0 +`i 0 i $ + x~ 0 +`i $ f1 ~ n nn
0 )o p /
i j
i j
x x
px !x

Ta c#h ( ) ( )

G I 0
0 G I
1 1
h h
G I 0
0 G I
i i i
j i j
i i i
j j j
x ! p x x
x x p ! x
p
( ABXX XX AB
px ! p x px ! p !
!x !x p ! x

X : 0 +! p + / >u :hc 0y : 1 +! p / G)o D :hc nh x Eng nh0tI6 XM, t 18 :Tp

( ) ABXX
:h.ng ph4 thuBc +o iC$ Q6
II. PDEC >DOG HP byK:
Zx lKD KUDmZ:
} ShTp %i&n 'i x -nh h
n n
f P P 9c g"i l phTp th0u x 2n
n&u c# $Bt 1iu phFng $ $"i C$ c=a n# >u l iC$ %0t Bng6
} 7iu phFng 9c g"i l c2 1[ n>n ha, n>n th0u x6
} JhMn xTt r]ng phTp Eng nh0t l $Bt trng h9p Hc %i;t c=a phTp th0u x 2n(
l?c # 1iu phFng %0t :a no c=a S >u l c2 1[ n>n c=a phTp th0u x6
gx lKD op:
J&u D l $Bt th0u x 2n :hc phTp Eng nh0t th! c# )u, nh0t $Bt iC$ %0t Bng l
1ao cho $"i ng thFng /ua l >u %i&n thnh ch5nh n# G %0t %i&n I nhng n#i chung
2Z
:h.ng %0t Bng G tYc l $Bt iC$ %0t :a c=a ng thFng c# thC %i&n thnh $Bt iC$
:hc cng thuBc ng thFng # I iC$ # g"i l t$ th0u x6
NDnK HE>:
} J&u t$ th0u x l :h.ng n]$ trn n>n th0u x th! phTp th0u x 2n ch5nh l
phTp th0u x t$ l + c2 1[ th0u x l 1iu phFng 6
} J&u t$ th0u x l thuBc 1iu phFng th! th0u x D 9c g"i l th0u x 2n Hc
%i;t6
CDqKU M@KD:
} ei- 13 D l phTp th0u x 2n( :hc phTp Eng nh0t + c# c2 1[ n>n l 6 xo l
1iu phFng nn c# thC ch"n trong h; n iC$ Bc lMp x -nh l { }
1 2
( (6666(
n
A A A +
c# cc +ect2 i )i;n l
1 2
( (6666(
n
e e e 6 e"i ) l ng thFng %0t :a :h.ng n]$ trong
+ cgt ti N6 p0,
0 0
+ A d A
ta c#

0 0
G I A f A + N0 ( N( N0 thFng hng6 Ta c#
thC t!$ 9c cc +ect2 e0 ( a( e0 l i )i;n cho N0 ( N( N0 $ e0 b e0 f a G i>u n, c#
thC l$ 9c +! gi- 13 x( ,( l %a +ect2 i )i;n cho N0 ( N( N0 th! )o %a iC$ N0 ( N(
N0 thFng hng nn c# $Bt +ect2 %iCu th< tu,&n t5nh /ua hai +ecto cwn li( tYch b $x f
n,( Ht e0 b ( e0 b $x( a b n, cng l %a +ect2 i )i;n cho N0( N0( N $ e0 b e0 f a I6
} p0, v l iC$ c# +ecto i )i;n l e b e0 f e1 f z fen th! ta 9c
{ }
0 1 2
( ( (6666( (
n
A A A A E l $4c tiu c=a S
n
6
xo N thuBc nn +ecto i )i;n c=a n# %iCu th<
tu,&n t5nh /ua h; +ecto
1 2
( (6666(
n
e e e ( tYch
a b a16e1 f a26e2 f z f an6en ( +M, N b G0 h a1 h
a2 h z h an I +
N0 b N f N0 b G 1 h a1 h a2 h z h an I6
QTt v0 b N1fN2fzfNn b G0h1h1hzh1I )o cc N1(
N2(z6(Nn %0t Bng nn v0 %0t Bng6 e"i l phTp %i&n 'i tu,&n t5nh lin :&t +`i D 6 xo
0 0
G I A f A
+ N1( N2(z6(Nn %0t Bng( DGv0Ibv0 nn ta c#h
2n
( ) ( )
( )
( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( )
0 0 0 0 0 1 1 2 2
1 2 1 2
1 2 1 2 1 2 1 2
1 1 2 2 1 2
6 6 6 6 6666 6
6 +oi 1( 2(666(
666 6 666
Who 1 ( ta c#h
666 666 666 666
6 6 6666 6 666
n n
i i i
n n
n n n n
n n n
e ( e ( e a e a e a e
e ( e i n
e e e ( e e e
(
e e e e e e e e e e e e
( e ( e ( e e e e

+ + + +

+ + + + + +

+ + + + + + + + + + + +
+ + + + + + 1( 1(
i
( i n
Oa trMn c=a D l h
0
0 1
0
0 666 666 0
6 1 0 666 0
666 0 666 666 66
666 666 666 666 0
6 0 666 0 1
n
(
( a
M
( a
1
1
1
1
1
1
1
]
JhMn th0, ( )
0 0 1 0 2 0
1h h h 6666 h
n
O ( ( a ( a ( a
l $Bt iC$ %0t
Bng c=a D6 R, gi chYng $inh $Bt ng thFng ) %0t :a /ua l %0t Bng6 p0, Q b G x0 h
x1 h x2 hz6h xn I thuBc ) +
Q b DGQI b G :06x0 h :06a16x0 f x1 h :06a26x0 f x2 h z6 h :06an6x0 f xn I
b Q f x06l tYc l DGQI thuBc ng thFng n8i l +`i Q G l ) I6 XM, ) l ng
thFng %0t Bng6 Gpc$I
NDnK HE>:
XM, $Bt phTp th0u x no gi^ %0t Bng $Bt 1iu phFng th! hoHc # l th0u x t$
hoHc l th0u x Hc %i;t6
III. CAB CDEC >DOG HP >STKU [DVKU U@ZK HP XKD P
4
N? P
3
:
9. TSTKU [DVKU U@ZK P
4
:
} Th0u x G 0( 1I cHp n>n l G l () I +`i l l $Bt iC$ + ) l ng thFng :h.ng
/ua l6 X`i $ii iC$ + M d M O ng thFng lO cgt ) ti N + n&u O b DGOI th!
GlNOOI b : G +`i : l $Bt 18 cho tr`c I6
25

} Th0u x 2n Hc %i;t c# t$ l + c# c2 1[ n>n l ng thFng i /ua l6 J&u ta
%i&t $Bt cHp iC$ t2ng Yng O + O b DGOI th! -nh J c=a iC$ J 9c xc <nh h
fI l( J( J thFng hng6
fI Ung thFng OJ cgt ng thFng OJ ti $Bt iC$ n]$ trn )6
4. TSTKU [DVKU U@ZK P
3
:
} Th0u x G 0( 2 I cHp n>n l G l( S I +`i l l $Bt iC$( S l $Ht phFng :h.ng /ua
l6 X`i + M P M O ng thFng lO cgt S ti N + O b DGOI 9c xc <nhh
fI O( O( l( N thFng hng6
fI G lNOO I b : G +`i : l $Bt 18 cho tr`c I6
2{
} Th0u x G 1( 1 I cHp n>n l G )( ) I +`i ) + ) l 2 ng thFng chTo nhau6 ShTp
th0u x trn 9c g"i l phTp th0u x 1ong tr4c +`i tr4c l ) + ) 6 nh O c=a iC$ O
:h.ng thuBc ) + ) 9c xc <nhh
fI Ung thFng OO cgt ) + ) ti hai iC$ N + R6
fI GNROOI b : G +`i : l $Bt 18 cho tr`c I6
} Th0u x 2n Hc %i;t t$ l + c# n>n l $Ht phFng S chYa iC$ l6 J&u %i&t $Bt
cHp iC$ t2ng Yng O + O b DGOI th! -nh J c=a iC$ J 9c xc <nh h
fI l( J( J thFng hng6
2
fI Ung thFng OJ cgt OJ ti $Bt iC$ n]$ trn S6
I$. CAB CDEC g@FK
bh@ Z\\@K] j@KD SZ gz@ BAB CDEC >DOG HP :
Ta %i&t r]ng $ii phTp %i&n 'i x -nh %-o tEn 1iu phFng +. tMn o c=a S
n
+ >u
1inh ra $Bt phTp %i&n 'i aDDine trong :h.ng gian aDDine N
n
b S
n
co6 7au ,( ta xTt $Bt
+i trng h9p :hi D l $Bt phTp th0u x no #6
9. ei- 13 D l phTp th0u x G 0( n 1 I cHp +`i n>n l G l( I + h; 18 th0u x l :6
X`i $ii iC$ O :h.ng l iC$ %0t Bng G i6e
+ M M O I -nh c=a n# l O b DGOI 9c xc <nh 1ao cho GlNOOI b : G :0
+ :1 I trong # N l giao iC$ c=a ng thFng lO +`i 1iu phFng 6
fI J&u ch"n l 1iu phFng +. tMn + xTt :h.ng gian aDDine
N
n
b S
n
c th! N l iC$ +. tMn nn ta c# t 18 2n
( ) ( ) ( ) MM O MM OA OAMM (
6 Jh +M,h
1
6 6 OM ( OM OM OM
(
6 XM, D
1inh ra phTp +< t* t$ l t 18
1
(
6
fI J&u ch"n 1iu phFng o no # i /ua l l$ 1iu phFng +. tMn th! l l iC$ +.
tMn nnh ( ) ( ) AMM OAMM (
6 Jgoi ra cc ng thFng OO lu.n 1ong 1ong +`i
2
nhau G ph2ng l c=a ch?ng 9c xc <nh %]ng ph2ng c=a iC$ +. tMn l I6 XM, D 1inh ra
trn
N
n
b S
n
co $Bt phTp th0u x aDDine c# c2 1[ l o( ph2ng th0u x l l( t 18 th0u x l :6
4. ei- 13 D l phTp th0u x 2n Hc %i;t c# t$ l n]$ trn n>n 6 J&u l0, hai cHp
iC$ O( O b DGOI + J( J b DGJI th! OO + JJ >u /ua l + OJ giao +`i OJ ti
$Bt iC$ thuBc 6 J&u l0, l 1iu phFng +. tMn th! trong N
n
b S
n
co ta c#h OJ 1ong
1ong OJ + OO 1ong 1ong +`i JJ( 1u, rah OO b JJ6
XM, D 1inh ra trong N
n
$Bt phTp t<nh ti&n6
$. s?@ >nC:
s?@ 9: Trong S
2
cho %i&n 'i x -nh c# %iCu thYc t"a Bh

0 1 2

1 0 2

0 0 1
x x x
x x x
x x x

+
'

WhYng $inh D l phTp th0u x t$6 T!$ t$( n>n ( t 18 th0u x6

G@X@:
T!$ cc iC$ :Tp c=a Dh
} Sh2ng tr!nh t!$ cc iC$ :Tp c=a D lh
0 1 2 0 1 2
1 0 2 0 1 2
2 0 1 0 1 2
0
0 G1I
0
x x x x x x
x x x x x x
x x x x x x



+ + +

+ +
' '

+ +

QTt ( ) ( )
2
1 1
2
1 1 0 2 6 1 0
1
1 1

+ +

Ta c# hai gi tr< ring l b 2 + b } 1G%Bi 2I6

} X`i b 2 tha, +o G1I ta 9ch
0 1 2 0
0 1 2 1
2 0 1 2
2 0 1
2 0 1
1 2 0
x x x x
x x x x
x x x x
+ +

+
' '

+

XM, ta c# iC$ :Tp lh N b G1h 1h 1I6
} X`i b }1 tha, +o G1I ta 9ch
2
0 1 2
0 1 2 0 1 2
0 1 2
0
0 0
0
x x x
x x x x x x
x x x
+ +

+ + + +
'

+ +

XM, tMp h9p cc iC$ :Tp lMp thnh $Bt ng thFng

c# ph2ng tr!nh
0 1 2
G I 0 d x x x + +
6 JhMn xTt N :h.ng thuBc ) nn D l th0u x t$ N +
c# n>n l ng thFng
0 1 2
G I 0 d x x x + +
6
T5nh t 18 th0u x :h
p0, R b G1h 0 h }1I thuBc )6 p0, W b N f R b G2h 1 h 0I th! DGWI b x b G1h 2h ZI th! : b
GNRWxI b
1 2 1 1
1 1 1 2 1 1
h h 2
1 2 1 1 1 2
0 1 0 2

s?@ 4: Trong S
2
cho $4c tiu { }
0 1 2
( ( ( + + + E
6 Xi&t %iCu thYc t"a B c=a phTp th0u x
D h S
2
S
2
trong cc trng h9p 1auh
aI D l th0u x t$( c# t$ l iC$ 70 b G1h 0h 0I( tr4c th0u x l ng thFng 7172 ( t
18 th0u x :6
%I D l th0u x t$( c# t$ l iC$ v b G1h 1h 1I( tr4c l ng thFng
0 1 2
G I h 0 d x x x + +
t 18 th0u x l : b 26
cI D l th0u x Hc %i;t( c# tr4c l ng thFng
0 1 2
G I h 0 x x x +
t$ l iC$ 7 b
G1h 0h 1I( %i&n iC$ v b G1h 1h1I thnh iC$ v b G2h 1h 2I6
G@X@:
e"i e0 ( e1 ( e2 ( e ln l9t l cc +ecto i )i;n cho 70 ( 71 ( 72 ( 7 + l phTp %i&n 'i
tu,&n t5nh lin :&t +`i D6
aI p0, e b 71 f 72 b G0h 1h 1I thuBc 7172 th! v b 70 f e6 UHt v b DGvI th! v thuBc
70v tYc v b a670 f %6v b Gaf% h %h %I + g"i e l +ecto i )i;n cho v6 xo D l th0u x
2n nn G70evvI b :6
Z0
Ta c#h
1 1 1
0 1 0 1
h h
0 1 0 1 G I
1 1 1
a b
b b a b
(
a b a b b
b
+
+

+ +
Wh"n % b 1 th! af% b :6 7u, rah
v b G:h 1h 1I6
Ta c#h DG70Ib70 ( DG71Ib71 ( DG72Ib72
( DGvIbv nn 1u, rah
( ) ( ) ( )
( ) ( )
( )
0 0 0 1 1 1 2 2 2
0 1 2 0 1 2
0 0 1 1 2 2 0 1 2
6 ( 6 ( 6
6 G I 6 6
6 6 6 6 6
e , e e , e e , e
e , e e e e , ( e e e
, e , e , e , ( e e e



+ + + +
+ + + +
Wh"n l b 1 th! l0 b : ( l1 b l2 b16 7u, ra $a trMn c=a D
lh
0 0
0 1 0
0 0 1
(
M
1
1

1
1
]
6
RiCu thYc c=a D lh
0 0
1 1
2 2
6
( 0

x ( x
x x
x x

'

%I p0, N b G1h 0h }1I ( R b G1h 1h }2I + x bR } N b G0h 1h }1I thuBc ng thFng )6

p0, Q b v f x b G1h 2h 0I + Q b DGQI th! Q thuBc ng thFng vx tYc Q b a6vf%6x b
Gah af%h a}%I6
p?c #h $be0e2 l +ecto i )i;n cho Ny nbe0fe12e2 l +ecto i )i;n cho Ry pbe1e2 l
+ecto i )i;n cho xy xbe0f2e1 l +ecto i )i;n cho Q( xbae0fGaf%Ie1fGa}%Ie2 l +ecto
i )i;n cho Q6
xo D l phTp th0u x t$ +`i t 18 : nnh GvxQQI b :6
Ta c#h
1 1 1
1 2 1 1
h h
0 1 0 1
1 2 1
a
a b b a
(
a a b
a b
+


+
Wh"n % b 1 th! a b : ( l?c #h Q b G:h :f1h :}1I6
Z1
Ta c#h DGNIbN( DGRIbR( DGvIbv( DGQIbQ 1u, rah
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( ) ( )
( )
( )
( )
0 2 0 0 2 0 2 0 0 2
0 1 2 1 0 1 2 0 1 2 1 0 1 2
0 1 2 2 0 1 2 0 1 2 2 0 1 2
2 1 2 1 2 1
0 0 0 1
6 G I G I 6
2 6 2 G I G I 2 G I 6 2
6 G I G I G I 6
2
G I 6 6
Z Z Z
e e , e e e e , e e
e e e , e e e e e e , e e e
e e e e , e e e e e e , e e e
, , , , , ,
e , e e ,

+ + + +
' '

+ + + + + + + +

+ _
+ + +

,

( ) [ ]
0 2
2 1 2 1 2 1
1 0 0 1 0 2
2 1 2 1 2 1
2 0 1 2
0 1 0 1 2
2 1 2 1 2
0 0 1
6
2 2 n
G I 6 6 6
Z Z Z
2
G I 6 6 6
Z Z Z
G I 6 2 6 6 G 1I6 G 1I6
Who l b1( ta c# h
6 6
Z Z
e
, , , , , ,
e , e e , e
, , , , , ,
e e e e
x , x e e , ( e ( e ( e
, , , , ,
, e e

_

,

+ + _ _
+ + +
'

, ,

+
+ +

+ + + +
_
+ + +

,
( ) ( ) ( )
1 2 1 2 1 2 1
0 2 0 0 1 0 2
0 1 2
2 1 0 0 2 1 1 2 1 0 2 0 1 2
2 2 2 n
6 26 6 6 6
Z Z Z Z
6 G 1I6 G 1I6
6 6 2 6 6 G 1I6 G 1I6
, , , , , , ,
, e , e e , e
( e ( e ( e
, , , e , , e , , , e ( e ( e ( e
+ + + _ _ _ _
+ + + +

, , , ,
+ + +
+ + + + + + + +
Ta c#h
2 1 0 0
2 1 1
2 1 0 2
1
1 1
2 1
, , , ( ,
, , ( ,
, , , ( , (
+

+ +
' '

+

p?c #h
0 0 1 2
1 0 1 2
2 0 1 2
2 1 1
G I 6 6 6
Z Z Z
1 2 1
G I 6 6 6
Z Z Z
1 1 2
G I 6 6 6
Z Z Z
( ( (
e e e e
( ( (
e e e e
( ( (
e e e e

+ _ _
+ +

, ,

+ _ _
+ +
'

, ,

+
+ +

RiCu thYc c=a D lh

0 0 1 2
1 0 1 2
2 0 1 2
2 1 1
6 6 6
Z Z Z
1 2 1
6 6 6
Z Z Z
1 1 2
6 6 6
Z Z Z
( ( (
x x x x
( ( (
x x x x
( ( (
x x x x

+
+ +

+
+ +
'

+
+ +

Z2
Tha, :b2 ta c#h
0 0 1 2
1 0 1 2
2 0 1 2
n6
n ( 0
n
x x x x
x x x x
x x x x

+ +

+ +
'

+ +

cI Ta c#h v b G1h 1h 1I + v b DGvI b G2h 1h 2I( t$ l 7 b G1h 0h 1I6 QTt 70 b G1h 0h 0I

th! 70 :h.ng thuBc
0 1 2
G I h 0 x x x +
+ 70 :h.ng thuBc ng thFng vv +! t"a B c=a
ng thFng vv lh
( )
2 0 0 1 1 2
2 0 0 1 1 2
1 1 1 1 1 1
h h h h 1h 0h 1
1 2 2 2 2 1
a a a a a a
b b b b b b
_ _


, ,
6 T"a B c=a ng
thFng v70 l ( ) 0h1h 1
( g"i N l giao iC$ c=a v70 +`i 1u, rah N b G0h 1h 1I6
T"a B c=a ng thFng 770 lh ( ) 0h1h 0
6 T"a B c=a ng thFng Nv lh ( ) 1h 2h 2
( e"i
70 b DG70I th! 70 l giao iC$ c=a 770 +`i Nv 1u, ra 70 b G2h 0h 1I6
p0, R b G1h 1h 2I + W b G1h }1h 0I thuBc ( ta c#h
DGRI b R( DGWI b W( DGvI b v( DG70I b 70
ZZ
Tac#h
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
[ ]
[ ]
0 0 1 2 0 0 1 2 1 2 1 2
0 1 2 1 0 1 2
0 1 0 0 1 1 0 1 2 0 0 1 2 1 2 1 2
0 1 2 2 0 1 2
2 1 2 0 1 2 1
1
G I G n I6 G 2 I6 Gn 2 I6
2
2 6 2
1
6 G I G n I6 G 2 I6 Gn 2 I6
2
6 2 2
G I G 2 I6 G I6 G2
e , , , e , , , e , , e
e e e , e e e
e e , e e e , , , e , , , e , , e
e e e , e e e
e , , e , , e

+ + + +
+ + + +

+ + + +
'

+ + + +
+ +
( ) ( )
[ ]
1 2 2
0 0 2
0 1 2 0 0 1 2 1 2 1 2 0 2
0 1 2 0
0 1 2 1
2 2 1
2 I6
6 2 cho 1 ta c# h
1
G n I6 G 2 I6 Gn 2 I6 2
2
n n 1
2 0 1
1 n 2 2
, , e
e , e e ,
, , , e , , , e , , e e e
, , , ,
, , , ,
, , ,

'

+
+ + + + +
+

+
' '



Ta c#h
0 0 2
1 0 1 2
2 0
G I 26
G I
G I
e e e
e e e e
e e

+ +
'

XM, %iCu thYc c=a D lh

0 0 1 2
1 1
2 0 1
2
( 0

x x x x
x x
x x x

+
'

s?@ 3h WhYng $inh r]ng trong P

4
$Bt phTp %i&n 'i x -nh D c# Z iC$ %0t Bng thFng
hng l $Bt phTp th0u x t$ ha, th0u x Hc %i;t6
G@X@.
e"i ) l ng thFng i /ua Z iC$ %0t Bng thFng hng c=a D6
xo D %-o ton tm 18 :Tp c=a hng n iC$y nn l0, iC$ O %0t :! thuBc ) th! D GOI b O6
xo #( ) l ng thFng G #ng +ai trw 1iu phFng trong P
4
I %0t Bng 8i +`i D6
Ta xTt Z trng h9ph
T@ 1h J&u :h.ng c# iC$ %0t Bng no c=a D n]$ ngoi ) th! D l phTp th0u x Hc %i;t
+`i n>n l ) + t$ l $Bt iC$ n]$ trn )6
Zn
T@ 2h J&u c# 1 iC$ %0t Bng c=a D n]$ ngoi ) th! D l phTp th0u x t$6
T@ Zh J&u c# h2n 1 iC$ %0t Bng c=a D n]$ ngoi ) th! D l phTp Eng nh0t6 X! l0, Q
%0t :a :h.ng thuBc ) + nh^ng iC$ %0t Bng ngoi ) th! $"i ng thFng /ua Q >u %0t
Bng nn Q l iC$ :Tp6 Khi # c# thC xe$ D l phTp th0u x Hc %i;t ha, phTp th0u x
t$ %0t :!6
s?@ 5h Trong P
4
cho phTp %i&n 'i x -nh D c# ph2ng tr!nhh

1 2 Z
2 1 Z
Z 1 2 Z


2 2 Z
(x x x
(x x x
(x x x x

+
'

WhYng $inh r]ng D l $Bt phTp th0u x 6 Qc <nh t$ + n>n c=a phTp th0u x6
G@X@h
Sh2ng tr!nh t!$ iC$ :Tp c=a Dh

1 2 Z 1 2 Z
2 1 Z 1 2 Z
Z 1 2 Z 1 2 Z
0
0
2 2 Z 2 2 GZ I 0
(x x x (x x x
(x x x x (x x
(x x x x x x ( x
+

+ +
' '

+ +

GI
QTt
Z 2
Z
1 1
1 1 0 Z Z 1 0
2 2 Z
G 1I 0
(
( ( ( (
(
(

+ +


xo # : b 1 l gi tr< ring )u, nh0t %Bi %a 6
Tha, : b 1 +o GI + gi-i h; t2ng Yng ta 9ch

1 2 Z
1 2 Z 1 2 Z
1 2 Z
0
0 0
2 2 2 0
x x x
x x x x x x
x x x
+

+ +
'

Jh +M,( )h
1 2 Z
0 x x x +
l ng thFng chYa t0t c- cc iC$ :Tp c=a D( tYc l
D GQI b Q ( x d 6
xo #( D l phTp th0u x +`i n>n th0u x l ) Gpc$I6
@2n n^a( t$ l c=a D ph-i thuBc )6 Jn D l th0u x Hc %i;t6
Ta i t!$ t"a B c=a t$ l6
Z5
p0,
2
c M P d Gts, KI6 Khi # lO l ng thFng %0t %i&n6
G I 6 l b OO ) f M M OM +-y %a
Wh"n O b G 0h 0h 1 I6 Tha, +o ph2ng tr!nh c=a D ta 9c h
DGOI b O b G 1h }1 h }Z I
Sh2ng tr!nh ng thFng OOh x1 f x2 b 0
Khi #h l b OO ) b
1 1 1 1 1 1
h h G 1h1h 2I
1 0 0 1 1 1
_


,
s?@ {h Trong P
4
+`i $4c tiu qNiyvr cho phTp %i&n 'i x -nh D xc <nh %[ih
DGN1I b NZy DGNZI b N1y DGN2I b vy DGvI b N2
aI Xi&t ph2ng tr!nh c=a D 8i +`i $4c tiu \ ch"n
%I T!$ cc iC$ :Tp c=a D
cI WhYng $inh r]ng D l phTp th0u x 8i h9p
G@X@6
aI Xi&t ph2ng tr!nh Dh
Ta c# h
1 Z
2
Z 1
2
G1h 0h 0I G0h 0h1I
G0h1h 0I G1h1h1I
G0h 0h1I G1h 0h 0I
G1h1h1I G0h1h 0I
A A
A E
A A
E A

e"i f
ur
l NQTT lin :&t c=a D
e"i qe1( e2( eZrl c2 1[ n>n c=a $4c tiu \ ch"n
X e b e1f e2(feZ6 Khi #h
f
ur
Ge1I( f
ur
Ge2I( f
ur
GeZI ln l9t l +ect2 i )i;n c=a NZ( v( N1( N2
Ta c#
1 Z
2 1 2 Z
Z 1
G I G0( 0(1I
G I G1(1(1I
G I G1( 0( 0I
f e ( (e
f e e e e
f e " "e

+ +
'

ur
ur
ur
GI
Ta t!$ :( g( h
Ta c# f
ur
GeI b f
ur
Ge1I f f
ur
Ge2I f f
ur
GeZI
Z{
0 0 1 1
1 0 1 0
0 1 1 0
1
1
1
( "
(

"
1 1 1 1
1 1 1 1
+ +
1 1 1 1
1 1 1 1
] ] ] ]

'

TA GI 1u, ra
1 Z
2 1 2 Z
Z 1
G I
G I
G I
f e e
f e e e e
f e e

+ +
'

ur
ur
ur
Oa trMn c=a D trong $4c tiu \ ch"n lh
0 1 1
0 1 0
1 1 0
M
1
1

1
1
]
Sh2ng tr!nh c=a D h
1 1
2 2
Z Z
1 2 Z
2 2
Z 1 2
0 1 1
0 1 0
1 1 0

x x
x x
x x
x x x
x x
x x x

1 1 1
1 1 1

1 1 1
1 1 1
] ] ]

'

%I T!$ iC$ :Tp c=a D

Sh2ng tr!nh t!$ iC$ :Tp c=a D h
1 2 Z 1 2 Z
2 2 2
Z 1 2 1 2 Z
f 0
G1 I b 0
0
x x x x x x
x x x
x x x x x x






' '

+ +

GI
QTt
1 1
0 1 0
1 1

b
2
G1} I } G1} I
xo # cc gi tr< ring l b 1G %Bi 2 I + b }1 G %Bi 1 I
Tha, b 1 +o GI + gi-i h; t2ng ?ng ta 9c h
Z
1 2 Z
2 1 2 Z
1 2 Z
0
0 0 0
0
x x x
x x x x
x x x
+

+
'

TMp h9p cc iC$ :Tp c=a D l ng th]ng ) c# ph2ng tr!nh

1 2 Z
0 x x x +
Tha, b} 1 +o GI + gi-i h; t2ng ?ng ta 9c h
1 2 Z
2
2
1 Z
1 2 Z
0
0
2 0
0
x x x
x
x
x x
x x x
+

' '

+ +

Ta c# iC$ :Tp c=a D l P G1h0h1I

cI CABD 9h
Who O l $Bt iC$ ts, K trong P
4
( g"i J l -nh c=a O
e"i jxk l $a trMn t"a B c=a O
jxk l $a trMn t"a B c=a J
Theo > %i jxk b O j xk

jxk b O
}1
j xk b O jxk G X! O
}1
b O I
7u, ra O l nh c=a J
xo # D l phTp th0u x 8i h9p6
CABD 4h
Ta th0, D l phTp th0u x t$ +`i t$ th0u x l iC$ P G1h0h1I
+ tr4c th0u x l ng thFng ) h
1 2 Z
0 x x x +
p0, N G1h2h0 I th! A I + A d
N b D GNI b G2h2h1I
2 0 0 1 1 2
h h j2h 1h 2k
2 1 1 2 2 2
AA
1

1
]
( )
1 2 2 2 2 1
h h Zh nh 1
1 1 1 1 1 1
B AA d
_



,
Khi # I AA
Ta c#
1 Z
n 0
0 n

nn
Z
1 1 1 2
0 2 0 2 2 2
G I h 1
Z 1 Z 2 2 2
n 2 n 2
IBAA


xo # D c# h; 18 th0u x l }16 Jn D l phTp th0u x 8i h9p6
s?@ |h Trong P
4
cho ng thFng ) + hai iC$ phn %i;t O( O :h.ng thuBc )6
WhYng $inh r]ngh
aI W# $Bt phTp th0u x Hc %i;t )u, nh0t D c=a P
4
nhMn ) l$ n>n th0u x + %i&n O
thnh O6 @\, )*ng -nh c=a $Bt iC$ %0t :! J /ua D6
%I Who ts, K $Bt 18 : :hc 06 WO c# $Bt + chm $Bt phTp th0u x t$ D c=a P
4

nhMn ) l$ n>n th0u x( : l h 18 th0u x + %i&n thnh O thnh O6 @\, )*ng
-nh c=a $Bt iC$ %0t :! J /ua D6
G@X@ h
aI e"i + MM d 6 Ta x, )*ng $Bt phTp %i&n 'i x -nh nh 1au h
p0,
2
0
( ( q ( r X P X d X M M
X MX d


QTth
2 2
0
h
O Ob GOI
) G)I b )
Q G I
f P P
f
f
f X +X X M

a
a
a
f D l phTp %i&n 'i x -nh gi^ %0t Bng ng thFng )6
f OHt :hc(
2
( X P X d h Q( DGQI( 7 thFng hng ha, D gi^ %0t %i&n $"i ng
thFng /ua 76
7u, ra D l phTp th0u x Hc %i;t t$ 7( n>n l ng thFng )66
} S duy nht :
F 9c x, )*ng nh trn l )u, nh0t +! :h.ng ph4 thuBc +o iC$ Qy tYc l +`i
iC$ Q %0t :! >u cho ta csng $Bt :&t /u- x, )*ng 6
UiC$ + MM d l xc <nh )u, nh0t6
XM, tEn ti )u, nh0t phTp th0u x Hc %i;t D nhMn ) l$ n>n + %i&n O thnh O6
Z
} Dng nh ca N qua f:
Wch )*ngh
+ MM d
0
X M& d
0
G I f & & +& X M
TN 9c J l iC$ cn )*ng6
7
WhYng $inhh
Ta c#h
0 0 0
G I X d f X X
xo O( J( Q0 thFng hang nn O( D GJI( Q0 thFng hang G xo D %-o ton Z iC$ thFng
hng I6
xo D gi^ %0t %i&n $"i ng thFng /ua 7 nn J( D GJI( 7 thFng hng6
XM,
0
G I f & & +& X M
l iC$ cn )*ng6
%I Ta x, )*ng t2ng t* cu a6
} Dng nh ca N qua f:
+ MM d
x*ng N xc <nh )u, nh0t 1ao cho GN7OOI b :
0
X M& d
0
G I f & & A& X M
n0
7
s?@ ~: Trong S
1
cho th0u x cHp D +`i c2 1[ GS(I c# $a trMn %iCu )in trong $Bt $4c tiu
no # l
a b
c d
_

,
6 @\, t5nh h; 18 th0u x :6
G@X@:
e"i qN0(N1(vr l $4c tiu c=a S
1
$ trong # $a trMn c=a D l
a b
c d
_

,
6
e"i ( ) ( )
h ( h
p p ! !
P x y . x y
ta c#h
( ) ( ) ( ) ( )
h ( h
p p p p ! ! ! !
f P ax by cx dy f . ax by cx dy + + + +
)o S ( %0t Bng nn ta c#h
y
p p p p ! ! ! !
p p ! !
ax by cx dy ax by cx dy
x y x y
+ + + +

6 UHt
y
p !
p !
x x
y y

ta 9ch
n1
2
2
1
6 G I6 0
1
6 G I6 0
a b c d c d a b
a b c d c d a b

+ + +
+ + +
6 xo S + phn %i;t nn 6 XM, +
l hai nghi;$ c=a ph2ng tr!nh
2
6 G I6 0 c x d a x b + 6
e"i N0 b DGN0I b GahcI + )o S + phn %i;t nn
0
p p
! !
x y
x y
_

,
th! h; 18 th0u x lh
( )
0 0
1
0
h h
1
0
p p
p p p p p
! ! ! ! !
! !
x x a
a
y y c y cx ay
c a
c
( P.A A
a x x a y cx ay c a
c
y y c

UHt y
a a &
M & (
c c M

Ta c#h
( )
( )
2 2
2 2 2
2 2
a d
a a d a
M &
c c c c
a a b a a d a ad bc
M& M &
c c c c c c c

+ +

'
_

+ + +

,
Ta c#h
( )
2
2 2 2 2 2
2
1
6 1
1 G I 2
2 2
(
(
a d
c
& M & M M & a bc d
(
ad bc
( M & M& M& ad bc
c

+ _
'

+ + + +
,
+ +

n2
XM, : +
1
(
l nghi;$ c=a ph2ng tr!nh
2 2
2
2
1 0
a bc d
X X
ad bc
_ + +
+

,
nZ
/ZKD jABD j@KD N@JK KDuM 3:
9x @KD $K /yKU. NDuM >SzKU x
4x TSK TGOK AKD.
3x CZT $K HT?KU.
5x HGKD PDyKU NZM.
{x 0 TOK CKU.
|x 0J KDB H@FG.
~x s@ TDl TDZKD AK.
x HKU H@RC.
8x NUGIK HT?KU KDV@.
97x $ TDZKD HX@.
99x PDPM NUGIK TS? MI.
94x TSK HGKD TDXT 0I.
93x 0G GkB AKD.
95x 0yKU HT?KU KDyKU.
9{x H? TDl NUGIR>.
9|x NUGIK $K H?T.
9~x NUGIK HG 0@. K33.979.7|4x
nn