PRIJENOS VERTIKALNIH SILA KOD DUBOKIH TEMELJA

Nosivost se moe odrediti (prema EN 1997-1):

- statikim probnim optereenjem
- dinamikim probnim optereenjem (metoda dokazana usporedbom sa statikim
optereenjem)
- empirijskim ili analitikim pristupom koji je dokazan statikim probnim optereenjem na
usporedivoj situaciji
- metodom opaanja za temelje koji se mogu usporediti s ve izraenim u slinim uvjetima

Nosivost DUBOKOG TEMELJA u vertikalnom smjeru (analitiki pristup):

Q=Qv+Qp -W
gdje je:
Q v = (q f * A b )

- sila na dodirnoj plohi temelj-tlo

Q p = q tn * O n * D n
n

- sila koju takav temelj moe preuzeti trenjem po platu

W - vlastita teina temelja

qf jedinina nosivost (otpornost) na dodirnoj vodoravnoj plohi temelj tlo;
Ab -povrina dodirne plohe temelj -tlo;
n -broj slojeva sa znaajnim trenjem po platu;
q tn jedinina nosivost (otpornost) trenjem po platu pojedinog sloja;

On -opseg dijela temelja koji nosi po platu;

Dn -dio dubine temelja na kojem se ostvaruje trenje.
Za proraun dodirnih pritisaka duboke temelje uvijek smatramo potpuno krutim.
Q

qf * (Ab ) qt* O*D

q * (Ab ) >>qt* O*D

f

qt

qt

Masivni duboki temelj

W
qf

D
Pilot ili bunar

Jedinina nosivost (otpornost) na vrh (koriste se i nazivi: baza, stopa)

Duboki temelji ne mogu izazvati lom tla zbog prekoraenja vrstoe na smicanje, koji bi se
oitovao na povrini terena.

a)

Df
v =g Df

b)

h=gK0 Df

c)

h=gK0 Df

v =g Df

Oblik plastificiranih zona oko dodirne plohe temelj-tlo kod dubokih temelja:
a) proraun nosivosti dali su Terzaghi, Prandtl, Reissner, Buismann i Caquot
b) Meyerhof, Jky i de Beer
c) Vesi i Berezanstev.
Meyerhof koristi poznatu Terzaghi-evu jednadbu u malo modificiranom obliku:

q f = cN c + 0 N q +
u kojoj je za duboke temelje kada je Df/B4;

B
gN
2
0=K0gDf

B
a) hrapava dodirna povr{ina
temelj-tlo
D

b) glatka dodirna povr{ina

q

temelj-tlo

Plastificirane zone za duboke temelje po Meyerhofu

Dijagrami za faktore nosivosti po Meyerhof-u

Jedinina nosivost trenjem po platu

q t = ca + n tg

gdje su:
qt - posmina vrstoa plat-tlo
ca - adhezija plat-tlo
n - pritisak tla okomito na plat
- kut trenja izmeu plata i tla
n = K s vo = K s z

gdje su:
KS - koeficijent pritiska tla na plat temelja
- jedinina teina tla,
z - dubina na kojoj promatramo naprezanja
q t = ca + K s z tg

Problem: koju vrijednost odabrati za Ks? (moe biti u rasponu KAK0Kp, to ovisi o
nainu izvoenja dubokog temelja i o zbijenosti tla).
L

Q P = O q t dz = O [c a + K s z tg] dz

vo

qt

Ksvo

n=svo

vo = g z

vo
K s vo
vo

Posmino i normalno naprezanje uz plat temeljne konstrukcije za homogeno tlo

Empirijski izrazi za jedininu otpornost na vrhu (bazi, stopi, qb = qf) i jedininu otpornost po
platu (qs = qt) pojedinano uzduno optereenog pilota.

Negativno trenje
Kod dubokih temelja oko kojih se nalazi nekonsolidirana masa stiljivog tla, javlja se
dodatna vuna sila prema dolje zbog relativnog pomaka mase tla u odnosu na temelj prilikom
procesa konsolidacije.
Q = Q v Q NP W

Q
deformacija temelja
slijeganje tla
W
q t neg.

sti{ljivo
tlo

negativno trenje
po pla{tu

nesti{ljiv sloj

Relativni pomak mase stiljivog tla oko dubokog temelja - pojava negativnog trenja

PRIMJER:
Bueni pilot (proraun prema HRN EN 1997-1:2009)
- Geotehnika kategorija 2
- Granino stanje nosivosti: GEO
- Proraun temeljen na analitikoj metodi
Projektni pristup 2 : A1 + M1 + R2:
trajna nepovoljna djelovanja (A1):

G = 1.35

tangens efektivnog kuta trenja (M1):

' = 1.0

efektivna kohezija (M1):

c' = 1.0

bueni pilot (stopa+plat) nosivost (R2):

t = 1.15

Nosivost na vrh (stopa) npr. Meyerhof:

q f = cNc + 0 Nq +

Nosivost trenjem po platu:

q t = ca + n tg

B
gN
2

Proraun izvriti sa parametrima cp i p (projektne vrijednosti) uz ' = 1.0 i c' = 1.0.

cp =

ck
c'

tgp =

tgk
'

Treba biti zadovoljeno:

Qf = q f A v + q t O p
(Q + W ) G

Qf
t

ili

Qf
W
G t

Moe se izraziti i stupanj iskoritenosti:

stupanj iskoritenosti (%) =

(Q + W ) G
100
Qf
t

VRSTE I NAINI IZVOENJA PILOTA

Prema vrsti materijala od kojeg su izraeni piloti se dijele na:

- drvene
- metalne (eline)
- betonske, armirano betonske, prednapregnute betonske
Prema nainu izvoena dijele se na:

- zabijane pilote
- nabijane pilote
- utisnute pilote
- kopane (buene) pilote
- mlazno injektirana tijela (piloti)
- uvrtani piloti (CFA "continous flight auger pile")
Postoji niz podvarijanti ovih metoda koje se najee nazivaju prema proizvoau opreme.

Zabijati se mogu drveni, armirano-betonski i elini piloti. Zabijaju se makarama i vibronabijaima.

Metoda nabijanja koristi se na nain da se u tlo zabije cijev u koju se ugrauje beton ili ljunak.

ep

Nabijanje pilota (Franki tehnologija s vaenjem cijevi)

Utisnuti piloti slue u posebne svrhe kod sanacija temelja.

stari temelj

tijesak

Tehnologija izvedbe utisnutih pilota

Kopani (bueni) piloti izvode se na nain da se do projektirane dubine izvede iskop tla i u tako
pripremljenu upljinu ugradi armatura i beton (ili ljunak ovisno o namjeni).

Vrste grabilica i razbijaa za izvedbu kopanih (buenih) pilota

I SKOP

UGRADNJA
ARMATURE

BETONI RANJE

Benoto tehnologija izvedbe pilota sa zatitnom kolonom

"Raketa" za usitnjavanje stijene kod iskopa

Grabilica za iskop buenih pilota

Cijevi za betoniranje pod vodom ("kontraktor" postupak)

Spiralna armatura za pilote

Izrada buenog pilota

Rodio tehnologija izvedbe buenog pilota

Mlazno injektirana tijela postojee tlo se mijea injekcionom (cementnom) smjesom

Nain izvoenja mlazno injektiranih tijela sa II faznim sustavom

Izgled mlazno injektiranih tijela (iskopana pokusna dionica)

CFA (uvrtani piloti)

Nain postavljanja

Izgled opreme za postavljanje CFA pilota

SLIJEGANJE PILOTA (uvjet graninog stanja uporabljivosti)

Ukupno slijeganje glave pilota sastoji se od:
w = wS + w P + w B

wS elastina deformacija pilota kao stupa pod optereenjem

wP slijeganje tla na razini baze uzrokovano dijelom sile koju pilot preko plata prenosi na
tlo
wB deformacija tla ispod vrha pilota zbog optereenja koje baza prenosi na tlo

GRUPE PILOTA
Prema do sada vaeim propisima piloti djeluju u grupi ako je razmak osi pilota vei od
(bitno je dobiti razmak u tlu koji e omoguiti prenoenje sile sa svih pilota u tlo):
- 2.5 d za pilote koji prenose optereenje na tlo samo preko vrha
- 3 d za pilote koji nose na trenje u nekoherentnom tlu vee zbijenosti
- 5 d za pilote koji nose na trenje u nekoherentnom tlu male zbijenosti, te u koherentnom
tlu
Grupa pilota moe biti:
a) slobodno stojea
b) sa naglavnom konstrukcijom koja ne dodiruje tlo
c) vezana sa temeljnim blokom koji lei na tlu.
a)

b)
Q

c)
Q

Zbog utjecaja preklapanja dodatnih naprezanja koje grupa pilota prenosi u tlo, utjecaj grupe
pilota see daleko dublje u tlo od utjecaja pojedinog pilota.
Q

slabo tlo
50% v
25% v
10% v
Qv
dobro tlo
slabo tlo

Qv Qv Qv