TERRST DEVLET!

........

Trk Ordusu nc kez, Irakn snrla- rnda yaayan savunmasz halk bombalad,
rn geerek,kurtarlm Krdistan toprakla- Kerkk ve Musulu istila planlarnn kanl

HEJMAR SAYI 13/5

<

bir provas olan bombardman basn

ve politikaclar tarafndan hararetle
alkland.

11 ADAR MART 1987

di bin serokatiya part de hazir amade nin ku di welat

me li hermn rizgarkir de li dij her ran ra
weste.
O Dewleta Tirk ku endama NATOye bi v
ra xwe dellek nu nian da ku ew li
dij gel me ye hevkariyek ji bo dewleta faist ya Iraq dike.

Newtoz ser sala me ye...

Adet tora me ye...
Biuk mezin me,
Dibjin d dem e;
Diine sersala hev,
Dicivin li mala hev.
Keyf govend dikin,
Ji bo ku serbixwe bibin,
Dijmin ji ber xwe bibin;
Ser sala Kurdan proz...
Ev e cejna me; newroz...
Qedrcan

Kedkarn
Krdistan Press
cejna NEWROZ ji bo
xwendewann xwe
proz dike
Kirve Kalender

Mikhail Gorbaov
Ne Yapyor?

Sayfa 4de

Benden Selam Syle

Anadoluya

Dido Sotiriyu
Rportaj, sayfa 6-7

Papandreu
Kbrsl kadnlara sz verdi:
u n _________ ____ h i z j 5
Yazs'ayfa 5 'de

Y alnz kalm z.. Bu

d n yaya aptal d
m z.. Barzani ile be
raber Sovyetlere giden bir pemerge ile sohbet. Sayfa & da

PDK-I da xwiyakirin
Dewleta Tirk, qen bizanibe ku hzn me yn oreger di bin serokatiya part
de hazir amade nin ku di welat me li hermn rizgarkir de li dij her ran
raweste.
Dewleta Tirk ku endama NATOye bi v ra xwe dellek nu nan da ku ew li
dij gel me ye hevkariyek ji bo dewleta fast ya Iraq dike.
ro di roja 7 Adar de, bi daxuyan nirxandina PDK-I, yal li ser ria leker Tirk, ku di
4 Adar de, bi derbazbna tixba Iraq,
bombarankirin naveyn rizgarkiriyn Kurdistan yn ciyn sivil, ji bo apemen dezgay
rageyandin, hat agahdarkirin.
PDK-I, di daxuyaniya xwe de, di bin kjan
merc nr de dibe bila bibe, em amade ne ku
axa xwe li hember ev rin hov biparzin. Ev
ria hov ku mebesteya w li ser piyan girtina
rejma hilweand ya Seddam, gel bparastin
hedef girt. Em dixwazin ku hem geln pver, apemeniya pver v ria hov bi xwn
biricimne, got.
Wek din di daxuyaniya de; gundiyek ji gund Sinad bi nav Ahmed Emn hat kutin du
kes j birndar bn; hat gotin. Teksta ku ji bo
ANK hat dayn, bkman ev e:

Balafirn dewleta Tirkan, di pnc (5)

Adar de, 1987 li ser axa rizgarkiri, riek
mezin kirin. Bi taybet di axa Zaxoy de, li
ser snor, hejmarek balafiran gund SINAD, ALAN, ORE bombardiman kir. Di
encama v bombakirin de hov dijvar, da
gundiyek welatparz ji gund Alan, bi nave Ahmed Emn hat ehidkirin se (3) ke-

sn din yn welatparez j hatin birndar ki

rin. Di v ri de, ziyanek mezin madd
eb, gelek xan xerab bn pez davvar qir
bn.
Ev destdirjiya dewleta Tirkan, li ser part
gel m, di bingeha xwe de bsebeb e. Ev
sebebn ku dewleta Tirkan didin p, ji bo
v ri, sedemn rast derew in. Lbl dvt dewleta Tirkan qenc bizanibe ku hzn
me yn oreger (sipayiya oreger
Kurdistan-SSK), di bin serokatiya part
de, hazir amade ye ku di welat me de, li
axa rizgarkiri li dij her rian rawest e.
Dewleta Tirk, ku endam NATOy, bi v
ra xwe, dellek n nan da ku ev li dij
gel me, hevkari dikin bi dewleta zingarbyi
ya fast a Iraq r.
Ji hem hez welat pver di herm
chan de, ji hem rxistinn mirovantiy
re, em dsa bandikin, ku ew dest biavjin v
meseley w dujminaytiye mehkm bikin, bila pgiriya xebata gel me ya bi reva
bikin. Xebata me ji bo hilweandina rejma
fast ya Bexda d wergirtina maf gel
Kurd.
Plt Broya PDK
7 Adar 1987

Trk Ordusunun harekat alannn gnlk gazetelerde kan bir haritas

I-KDP Aklad
Trk devleti unu iyi bilmelidir ki, patimizin nderliindeki devrimci gler,
lkemizi ve kurtarlm blgelerimizi her trl saldrya kar korumaya hazrdr!
NATO yesi Trk devleti, halkmza kar olan dmanlnn ve faist Saddam
rejimine destek vermenin bir rneini daha sergilemitir!
Trk ordusunun 4 M artta Irak snrlarn ge
erek kurtarlm Krdistanda yaayan sivil
halka kar giritii bombardmanla ilgili ola
rak Irak Krdistan Demokrat Partisi Polit Brosunun 6 M artta yapt deerlendirme bir
bildiri ile bu gn (7 Mart) basna akland.
I-KDPnin aklamasnda Enkaz haline ge
len Saddam rejimini korumak iin giriilen
vahi saldrlarda savunmasz Krt halknn he
def alnmasnn barbarl dile getirildi ve bu
eylemin
ilerici
kamuoyu
tarafndan
lanetlenmesi istendi.
7 Mart 87 tarihinde I-KDP Polit Brosu tara
fndan Krt Haber Ajans (ANK)ye yaplan
aklamann tam metni yledir:

Trk sava uaklar, 5 Mart 87 tarihinde

kurtarlm topraklarmza byk bir sald
r dzenlediler. Saldr zel olarak Zaxo
mntkasnda snr blgesindeki kyleri he
def ald. SINAD-ALANS-ORE ve KISAND
kyleri bu saldrlarda hasar grdler.
Bu vahi bombardman sonucu, Alans k
ynden, Ahmed Emin ismindeki bir kyl
ehid dm ve yurtseverde yaralanm
tr. Buna karn, bombardman byk bir
maddi zarara neden olmu, bir ok ev yerle
RUPEL SAYFA 2

bir olmu ve hayvanlar telef olmutur.

Trk devletinin halkmza ve Partimize y
nelik yapt bu mdahaleye gsterdii sebeblerin hi biri mantiki deildir. Trk dev
letinin bu saldrya gereke yapt eylerin
tm yalandr.
Fakat Trk devleti iyi bilmelidir ki (Spayiya oreger Krdistan) Partimizin nderli
inde olacak ve olabilecek her trl saldr
ya kar sonuna kadar direnecektir.
NATO yesi olan Tr devleti,son yapt bu
vahi saldryla halkmza kar dmanlar
ve enkaz haline gelen faist Saddam rejimini
ayakta tutma dncesinin yeni bir kantn
daha ortaya karmtr.
Btn ilerici gleri ve lkeleri, btn h
manist kurulular bu dmanca mdahale
yi mahkum etmeye, halkmzn mcadelesi
ne yardmc olmaya aryoruz.
Mcadelemiz faist Saddam rejiminin y
klmas ve Krt halknn haklarn kazan
mak iindir.
Irak Krdistan Demokrat Partisi
Folit-Bro
7 Mart 1987

Snrlarda
rann son Basra kuatmasndan
sonra, Libyay bombalayan ABD
uaklar Adanann ncirlik hava s
sne geldiler. Ve Trk devleti yllar
dr uygulayageldii Sovyet snrla
rnda yaplan 'K Tatbikat9n ran
snrlarna kaydrd. Bu nedenle de
onbinlerce asker Trkiyenin G
neydouluna, bir dier ifade ile
kaynayan Krdistan topraklarna
yld.
politikada iyice hrpalanan dar
beci generallerin ba Evren iin bu
yeni durum, diktatrln geveyen
civatalarm sktrmak iin yeni im
kanlar yaratt.
Bilindii kadaryla, zellikle Demirelin anti-militarist kampan
yas belli bir masefe katetmi ve 12
Eyll generallerinin gerek askeri ve
gerekse sivil brokrasi iinde itibar
lar bir hayli sarslmt. Bununla
beraber, kont-gerillanm ipleri halen
ankayada Evrenin elindedir.
Trkiyenin i politikasnn ve top
lumsal alkantlarn kanlmaz bi
sonucu olarak kont-gerillann ey
lem alan da bir hayli daralm bulu
nuyor. Trkiyenin genelindeki bu
daralma, Krdistanda olduka ge
niledi. Kont-gerilla btn arl
ile Krdistana yerlemi durumda.
Ve zaten, militarist generallerin elin
deki en gl ve en ilek silah Trk
devletinin Krdistan politiksadr.
Cumhuriyet Trkiyesinin Krdis
tan politikas Trk-Yunan sava sra
s ve sonrasnda olutu. Lozanda
ulusal bir kimlik kazanma durumu
na girdi ve eyh Said direnmesinden
sonra ideolojik bir izgi haline gel
di. Bu ideolojik izgi, yanlzca Trk
devletinin Krdistan politikasn be
lirlemekle snrl deil. Fakat ayn
zamanda genel devlet politikasn da
ok ak ve net bir biimde etkile
mekte ve belirlemektedir.
O kadar ki, 1925lerde oluan ideo
lojik yap, gnmze kadar her dar
boazda, her bunalm dneminde
birbirine benzer uygulamalarla sk
sk kendisini ortaya koymaktadr.
Askeri mdahalelerin ve devlet dar
belerin balca gerekesi, bu ideolo
jik yaplanmadan kaynaklanmakta
dr.
Denilebilir ki, Trk devletinin
Krdistan politikasnn deimesi
veya deitirilmesi, Trk devletinin
yapsal olarak deimesi ile ean
lamldr.
Trkiyede demokrasi ve sosyalizm
mcadelesi veren politik gler bu
somut ve plak olguyu ya grm
yorlar ya da grmezden geliyorlar.
Doal olarak demokrasi mcadelesi
kel, sosyalizm mcadelesi de gdk
kalyor.
Bu gn gelinen nokta ylesine iler
acsdr ki, Krt ulusunun gasb edi
len temel demokratik hak ve zgr
lklerinin zerinden atlayarak de
mokrasi mcadelesi verildii sanl
maktadr. Ancak, akl banda olan
herkes biliyor ki, Krt halknn gasbedilen temel demokratik hak ve z
grlkleri ada bir politik zme
ulamad srece, Trkiyede top
lumun demokratiklemesi mmkn
deildir. Bu nesnel bir sonutur.
zerinde tartma yaplmas bile
abestir. Buna bal olarak marksist
solun, jargonlar iinde duran tart
malar sorunu gndemletirmekten
bir hayli uzakta seyretmektedir.
Marksist solun tartmalarnn ve
nermelerinin yanll, doruluu

ayr bir konudur, ama hayatn canl

pratiine mdahale demek olan
politik mcadelenin yerine bitip t
kenmez teorik mnazaralara taklp
kald da bir gerektir.
Bu gn ierde ya da darda olsun
marksist solun byke bir blm
hala 'faist cunta 'faist dikta
gibi kavramlar kullanmakta ve alter
natif politika olarak da burjuva de
mokrasisi iin mcadele 9perspekti
fini kabullenmektedirler. Faist cun
taya kar, demokrasi glerinin
birlii, iine, burjuva partilerini de
almaktadr. Ve zaten mantk da budur. Bu durumda, burjuva partileri
nin Krdistan politikalar hayati bir
nem tamaktadr. Oysa burjuva
partileri, resmi ideolojinin Krdis
tan politikasnn yeminli savunucu
lardrlar. Ordunun son eylemi de
nitekim, sosyal demokrat Erdal n
n tarafndan hararetle savunulmu
ve ANAPllar tarafndan da Erdal
bey alklanmtr. Takrir-i Sukn
faciasnn yaratclar olan mfrit
sol burjuvazi 9'nin eflerinden smet
nnnn olu olan Erdal bey, ayn
mantkla, ayn oven yarglarla ve
ayn politik suikast anlay ile ko
numaktadr.
Bilmek zorunda olduumuz gerek u
dur: Trk devletinin kanl ve hain Kr
distan politikas deimeden, deitiril
meden, Trkiyede demokrasi mcade
lesi herzaman kasaturalarla delik deik
edilmeye mahkumdur. Bilinen ve fakat
grmezden gelinen bu gerek, her gn
her saat kendini ortaya koymaktadr.
Dnyann en sahipsiz, en cra kele
rinden biri olan Hakkarinin bir iki ailelik mezralarnda -devlet tarafndan
planlanan ve kkrtlan- ve kan davas
temelinde vahetle sonulanan olaylar,
bir i sava mant ile yzbinlerce aske
rin bu alana sevkedilmesi, alann basma
ve dnyaya kapatlmas ve Irakn snr
lar iinde bombardman eylemlerine
sebep oluyor. Trkiye hop oturup hop
kalkyor. Trk basnn dnyada eine
ender rastlanan bir vurdum duymazlk
ve sorumsuzlukla, militarizmin mant
n besleyen ve onu kkrtan yaynlar
ise, gerek politik partiler ve gerekse ay
dnlar tarafndan destek gryor. Bu
byle olduu srece, Trk devletinin
Krdistan politikas yanlzca Krt halk
na kan ve lm getirmekle kalmayp,
Trkiyede olan ya da olabilecek her tr
l demokratik yaplanmay da kknden
baklayacak, imha edecektir. Ve gene
Trk devletinin Krdistan politikas y
rrlkte olduu srece her zaman bir

Evren ankayay igal edebilecek,

demokrasi mcadelesinin ah damar
her zaman kasaturalarla paralanbilecektir.
Snrboylarnda meydana gelen olayla
ra gelince, Trkiye pratiinde Krdistan
ulusal kurtulu mcadelesi mezralara
smayacak ve mezralarda boulmaya
cak kadar kkl ve derin bir mcadele
dir. Iraka seyrsefer dzenleyen Trk
ordusu ise, binlerce metre yukardan sa
vunmasz halka bomba yadrabilir.
Ama kurtarlm topraklarna trnaklar
ile yapan ve var olma mcadelesi ve
ren insanlar, lkelerini istilaya ynelen
kahraman mehmetii iekle kar
lamayacaklardr. Orada ne ky korucu
su bulabileceklerdir ve ne de kanl ey
lemlerini alklayacak politikaclar ve
basn! Orada, varl tehdit edilen bir
halkn bin yllk fkesi ile karlaacak
lardr. Ve omzu kalabalk generaller ok
iyi
biliyorlar
ki,
kahraman
mehmetik girdii alanda boula
caktr. ..

k r d is t a n p r e s s

l/kX
u

adar / m art

1987 1

Di hiddn da
Balafirn YDEy (Yaktiya Dewletn Emerk), ku Lbya bombabaran kiribn, pit dorhevgirtina Bas
ra ji al ran, hatin balafirgeh ncrlk li Adana. Tirkiye tatbqatn
xwe yn zivistan, ku bi salan vir de
li ber hidudn Sowyet pk dan, kiand ber hidud Iran. Ji ber v bi
deh hezaran leker di rojhilata bakur
ya Tirkiye, bi gotinek din di axa Kurdistana kel de kom bn.
V yek, ji bo jidandina birxuyn
sistbuy yn dktotatoriy ji ser generalan Evren re mecaln ba peyda
kir.
Qand ku t zann qampanya dij
mltarzm ya Demirel di pratik
de hin gav avetiye generaln 12 lon ger di leker ger j di nav broqrasiyn svl de ji giraniya xwe gelek
tit winda kirin. Bi v yek ve bena
kontr-gerilay h j li ankaya dest
Evren de ye.
Meydana ameliyat ya kontr-gerila
j, ji ber poltqa hundr ya Tirkiye
ji ber tevlhevbna civak, zde teng
buye. V tengehiy di gi Tirkiye
de, li Kurdistan gelek freh b.
Kontr-gerla bi hemu giraniya xwe
ve li Kurdistan bi ch buye. Ji xwe,
ek her xurt ba di dest generaln mltarst de, poltqa Kurdistan
ye.
Poltqa Kurdistan ya Komara Tir
kiye, di herba Tirk Yewnan pit
w de b. Di Lozant de li huwiya
xwe ya netew geriya pit berwxadana x Sed wek xetek deolojk
kete jiyan. arewa v xet ne bi ten Kurdistan ve girdayiy. Di ayn
wext de gelek tesra v xet li ser
poltqa dewlet heye bi vekir r
nan w dike.
Hew qas ku, v xeta deolojk, ku
bingeha w di 1925an de hate avetin, heta bi ro di her war tengasiy
de xwe bi metodn wek hev gelek
cara day xwiya kirin. Sebeba, ji midaxeleyn leker derbeyn dewlet re t nan dan, li ser v ideolojiy
t avakirin.
Meriv dikare bibje, ku ji bo guhartin yan j ji bo guhardina poltqa
dewleta Tirk ji bo Kurdistan, b guhartina bingeha dewleta Tirk ve girday ye.
Hzn siyas, ku li Tirkiye tkona
demoqrasiy sosyalzm didin,
yan v tit taz nabnin yan j naxwazin bibinin. Ji bo v yek tkona
demoqrasiye gur, tkona sosyalzm j ales dimne.
Rewa ro wisa tahle, ku bi bihurandina li ser mafn demoqratk
azad yn bingeh yn netewa Kurd,
tn nan dan, ku tkona ji bo demoqrasiy heye! Le bel, her merivek baqil dizane, ku b arserkirina
mafn demoqratk azad yn gel
Kurd bi iklek hemdem, demoqratk buyna civata Tirkiye ne mimkun
e! Ev, titek berbiav e. Mineqea li
ser v yek nabe. Bi v ve girday,
mineqeeyn di nav jargona ep
Marks, ji anna hol ya v mesele
gelek dur e. Rast ewtiya pneyarn ep Marks babetek din e. L,

ev j rast e ku, ev ep di una tkona poltk, ku midaxele ji pratka jiyan reji ev e, di mineqeayn teork
ku dawiya w nay de xetimiye.
ro piraniya ep Marks ger li hindur ger j li derva h j cunta fa,
diktatoriya fa dibjin bedela
poltiqa xwe j tkon ji bo demoqrasiya burjuva tnin. Yektiya hzn
demoqras li dij cunta fast, partiyn burjuvaz j digre nav xwe. Ji
xwe mantiq j ev e. Di v rew de
poltqa partiyn burjuvaz ji bo
Kurdistan gelek girng e. L, partiyn burjuvaz li ser poltqa Kurdistan ya deolojiya resm sond dixwin. Era daw ya Ordiya tirk j, ji
al sosyal Demoqrat Erdal nn ve
hatiye parastin kesn ANAP j j
re apika lxistine. Kur ismet nn
Erdal j wek bav xwe, ku ef burjuvaziy ep y mfrit e facay
Takrr- Sikun afrandiye, bi iklek oven bi mantiqa sukasta palitqay dipeyive.
Rastiya ku div em bizanibin ev e:
Heta ku poltqa dewleta Tirk ya bi
xwn ji bo Kurdistan ney guharandin, tkon ji bo demoqrasiy li Tir
kiye her gav d mehkm perebyina di ber kran de be. V yek, ku
t zann, bel nay dtin, her roj
her saet xwe nan dide.
Di cihek her b xwed ten y
din, olemerg de meseleyn xwn di navbera du malbata de ji al
dewlet ve t ge kirin qewimandinn hov tn hol. Ev tit dibe sebeb,
ku bi mantiqa herba hindur bi sedhezeran leker tn seferberkirin,
mintiqa li wean din re t girtin
hindur hidudn Iraq tn bombebaran kirin. Tirkiy ger radibe, ger rudine. Weann rojnameyn Tirkiy
ku bberpirsiyar mantiqa mltarzm xwed dike w daf dike, ji al
partiyn politik ronakbran ve t
parastin. Heta ku, ev tit wisa be,
politiqa dewleta Tirk ji bo Kurdistan ne bi ten ji gel Kurd re, li berwajiy ve ji demoqrasiya Tirkiye re
j xwn mirin bne. dsa, heta
ku poltqa dewleta Tirk ji bo Kurdistan di hol de be, Evren di her
wext karibe di ankayay de rune
bingeha tkona demoqrasiy d
her gav dikare b texrib kirin.
Qewimandinan di hidudan de; tkona rizgariya netew ya li Kurdistan hinge kevn kur e ku, di nav
end gundan de nikare b fetisandin.
Ordiya Tirk j ku seferek ji Iraq re
kir, bi hezaran mitro bilindah ji gel
me y b parastin re dikare bomban
bibarne. L bel, nsann me ku axa
rizgarkir hebnn xwe bi neynukan diparzin, li dij v r ji
mehmetkn qehreman re d gula sor pke nekin. Ew, de li wir ne
parazkern gundan, ne eylemn
xwn, ne wean ne j kesn poltq
ku epikan ldixin bibnin. Ew, d li
wir bi nefret rika gel Kurd ya hezar salan bibnin. Generalan div
ba bizanibin, ku ew d li wir bn fe
tisandin...

KURDISTAN PRESS U ADAR / MART 1987

Red ve inkar politikas yerine

Olur mu olmaz m? Ya olursa politikas

Krdistan sorunu
Gndemde
Demirel: Trkiyenin Krt diye bir sorunu yok. Bu Trk devletinin
zaaf deil, Trkiyenin zengilidir.
Haan Esat Ik: Ortadouda kesinlemi snrlar yok. ABD ve
Sovyutler ise, bu haritay istedikleri gibi izecek gce sahip deiller.
Hayrettin Erkmen: Ne Amerika ve ne de Rusya bamsz bir Krt
devleti istemiyor, nk byle bir devletin kimin safnda olacann
garantisi yok!
Dr. Nevzat Yalnta: Sovyetler Birlii, Mahabatta olduu gibi,
burjuva bir Krt devletini destekleyebilir!
Getiimiz gnlerde M. Ali Birandn
Milliyet
gazetesinde yaynlanan Krt So
sld
r?.
rununu Askeri Harekatla zemeyiz ba
lkl makalesinin yaynlanmasndan sonra
da 10 Mart 1987 tarihli Milliyet gazetesi
aratrma-haber yazs olarak, Sperle
rin gndeminde Krt devleti yok bal
altnda kendisine gre sorunu tartyor.
Aratrmay yneten Necati Dorunun
stanbul sermayesi Krt sorununu
zemez bal altnda sunu yazsnda
grlerini yle belirtiyor:
Sperlerin istei bamsz Krt devleti
kurulmas deil. Ama sorunu canl tut-

Eski babakanlardan Sleyman Demirele

gre, Trkiye'nin Krt sorunu diye bir soru
nu yok.. Her vatanda devletin sahibi!!!

mak. Problemsiz Trkiye sperlerin ekim

alanndan daha rahat syrlaca iin Krt
meselesini canl tutmak ilerine gelir. S
perlerin bak bu, peki bizim tavrmz ne?
Bu konuda teden beri iki gr ola gel
di. . . diyen yazar grlerini yle bal
yor; Bu yaplmaypta tarm reformu ad
altnda stanbul sermayesinin blgede pa
ra hegemonyas kurup, bu insanlar da c
retli ii yapma yoluna giderse, byyecek
olan hn ayrlk glerin ekmeine ya
srecektir. Krt sorununu askeri harekat
larla kesin zme ulamayaca gr
nde birleiyorsak, blge iin zel bir
ekonomik-sosyal ve kltrel bir plan yap
malyz; ama hakkaniyeti zedelemeden.
Milli Savunma eski Bakanlarndan
emekli Bykeli, Haan Esat Ik sorula
rmz ortadou sorunu erevesinde ce
vaplad diyen Milliyet, H. Esat Ika u
soruyu yneltiyor.

Sperlerin Krt sorununa bak na

Bu gn Ortadou, Avrupa da olduu

nun tersine snrlarla kesin olarak izilmi
deil. Amerika olsun, Sovyetler olsun, Or
tadou nun haritasn istedikleri gibi ize
bilecek gce ve imkana sahip deiller. di
yen Hasar Esat Ik, A
BD de grnr bir
gelecekte bamsz bir devlet dnmyor.
nk bu devletin ilerde kimin safnda
olacan kestiremiyor. Sovyetler ise, taaruzdan ziyade gvence peinde. Bnyesi
Osmanllarnkine benziyor. Bu onun
zaaf :
D leri eski Bakanlarndan Hayreddin
Erkmen ise, Bu gn Amerika da, Rusya
da, bamsz bir Krt devleti istemiyor.
nk byle bir devletin kimin safnda
olacann garantisi yok" M illiyet'in eski
Babakanlardan Sleyman Demirele y
nelttii, size gre sper devletler Krt so
rununda ne dnyor sorusunu Demirel,
yle cevaplandryor:
Trkiyenin Krt sorunu diye bir sorunu
yoktur. ster Hakkaride, ister zmir ve
Konyada yaasn her vatandamz bu
devletin sahibidir. Eitlik hadisesinde bo
zukluklar varsa dzeltilmelidir. Trkiyedeki etnik ve insan farkllklar mazinin ge
tirdii hususlardr. Bunlar Trk milletinin
zaaf deil, zenginlidir.
Konuyla ilgili Milliyetin grne ba
vurduu stanbul niversitesi retim g
revlilerinden Dr. Nevzat Yalnta ise,
Bat, Amerika ve Avrupa zaman zaman
deien gayelerini gerekletirmede Krt
meselesini bir vasta olarak grd. Sovyet
Rusya, arlktan miras olarak konuyla il
gilendi. 1940larda randa kurulan Mahabad Krt devletini Rusya destekledi. Bu
gn de Marksist Krt gruplarn tevik edi
yor. Ancak bamsz bir devletin kurulma
sn destekliyor diyecek somut bir bilgim
yok. Fakat Sovyetler frsatdr. Mahabad
rneinde olduu gibi burjuva bir Krt
devletini de destekliyebilirler.
Milliyet gazetesi Cumhuriyet dneminde
17 Krt isyan olduunu da belirterek Nasturi, eyh Said, Rekotan ve Raman, Sasun isyanlar, 1. Ar isyan, Koua,
Mutki, 2. Ar, Bicar, Asi Resul, Tendrek, Savur, Zilan, Oramar, 3. Ar, Pl
mr ve Dersimi belirterek grne ba
vurduu btn kesimlerin, Avrupa, Ame
rika ve Sovyetlerin bamsz bir devleti
istememekle birlikte eitli Krt gruplar
na el altndan yardmc olduu grnde.
RUPEL SAYFA 3

Mikhail GORBAOV
Ne yapyor?
Sovyetler Birliinde rz
garlar, Lenin sonrasnn al
lm g ri-donuk * luundan
bir hayli farkl esiyor. ok
kimse ne olup bitiyor sorusu
na, eitli saiklerin merak ile
yant aryor. Kukusuz Sov
yetler Birliinde olup biten
leri ksa bir yaznn ereve
sinde irdelemek olas deil.
Bu nedenle biz szkonusu so
runu ve sorular bir dizi ma
kalede, tarihsel bantlar
- olu ve olanaklar - ereve
sinde, ister istemez blm b
lm irdeleyeceiz.
Bu yazmzda, arlkl ola
rak M. Gorbaovdan aktar
malarla, ne yapld ve ne ya
plmak istendiini sergileme
ye alacaz.

Demokrasiye hava kadar

ihtiyacmz var
Gorbaovun, ernenkonun
lm sonras, 11 Mart 1985
de SBKPye Genel Sekreter
seildikten sonra, tartmala
ra ak bir yenileme hareke
tini balattn hepimiz bi
liyoruz.
Szkonusu yenileme hare
keti, H.Berktaya gre 1970
1980 yllar arasnda inde
devreye sokulan reformlarn
grece rkek ve ampiris bir
takipilii A.Baer Kafaoluna gre ise, sosyalizme
hz ve g verecek uygulama
lar btndr. Evet bir yeni
lik ortada. Farkl yorumlar
getirilse de, herkes bunda an
layor. Zaten bunu da M.
Gorbaov, 28-31 Ocak 1987'de
yaplan SBKP-MK toplant
sndaki konumasnda yle
aklyor: Deiikliin ge
rekli olup olmad tartmas
bitti... Deiiklik artk sadece
bir fikir deil, bir gereklik
tir. .. Demokrasiye hava kadar
ihtiyacmz var... Aklk,
eletiri, z eletiri, ynlarn
denetimi.. bunlar Sovyet toplumunun gelimesinin salkl
gvenceleridir... Halkn a ktif
katlm olmadan zeme
yiz... Toplumun devrimci r
gtlenmesi, yenilenmesi, l
kenin kaderi halkn ellerinde
dir.
u bir gerek, Gobaovun
SBKPnin 27. Kongresinde di
le getirdii tezler, yer yer do
nuk brokratik yapy ve han
talln eletiren, katlmc ve
yenilenmeci ynelimlerin ila
n anlamn tamaktadr.
Gorbaovun perspektiflerini
ksaca u alt balklarda topla
mak olasdr.
1- Geliim hznn arttrl
mas. Ekonominin reorganize
edilerek, retkenliin arttrl
mas. Halkn yaam dzeyinin
ve standartlarnn yksetilmesi.
2- Bilimsel teknolojinin toplumsal-ekonomik
yaamda
yerleik bir duruma getirile
rek, yenileme perspektiflerine
ada dzeyde ivme kazan
drmak.
3- Bar savamn edilgen
RPEL SAYFA 4

Daha rahat, daha sakin bir yaantmz olamaz m? Ekim

Devriminden bu yana gerilim dolu 70 yl yaadk. imdi
biraz dinlenebiliriz diye dnebiliriz. Hayr Yoldalar!
Tarih bize bu gn byle bir olanak tanmyor..
Brejnev dnemini eletirir
ken, Sakharov, Gemilev, Ratuinskayaya vebenzerlerine
ilikin ceza ve kstlamalar da
kaldrlmtr. Ayrca sansr
ve sessizlik politikalar da
nemli llerde gerilerde
kalmtr.

konumlu bir savunmanlktan

kartp, olduka aktivist bir
tutumla sava tehdidine ve si
lahlanma yarna kar k
mak. Bu alanda tavanla g
rmeler yannda, tabana da
hitap ederek, tavan sktr
mak ve deifre etmek.
4- Partide ve devlet yneti
mindeki brokratik deformasyona kar sava amak. Parti
ve devlet dzeyinde katlmc
ve atlmc bir ruhun dinanizmini eemen klmak. Ynetimi
brokratik hantallktan kurta
rarak demokratikletirmek.
5- Ayrca bunlar halkn ka
tlm ile gereklemek. Byle
likle de iyeri konseyleri teme
lindeki bir sosyalist demokra
siyi gereklemek. Bu yolda
ise, gemiten bugne ulaan
hatalarla hesaplaarak, ak
lk ve eletiri - zeletiriyi
Parti ve devlet ynetimi nezdinde yeniden devreye sok
mak.
Ksaca iaret ettiklerimizi,
denilenlerle ve olgularla r
neklersek: ncelikle Sovyet
ekonomisinde ulusal gelir
1981-1985 arasnda % 3,6 art
t halde, bu rakam 1986da
% 4,1 civarnda bir artla
gereklemitir. Ayrca endstri
retimi
1986da:
1977den 1985e kadar ki gs
tergelerin zerinde gerekle
mitir. Gorbaovun ekono
m isti Aganbegian, yeni eko
nomik ynelim ve uygulama
lar ikinci bir N E P ' olarak ni
teliyor. Ayrca ekonomik i
letmeler kimi zerklikleri de
tanyor. Anmsanaca gibi, 3
Mart 1986'da Babakan Rijkov, ekonomiyi eletirmi ve
sanayide bir ok hedeflerin
gerisinde kalndna iaret
etmiti. Ayn ekilde Rijkov
yine 24.06.1986da yapt bir
dier aklama ile de, batl
irketlerle ortak ekonomik ya
trmlara giriebileceklerini
aklamt. Tm bunlarn ya
nnda ise, Sovyet ynetimi
22.11.1986da ayn at altnda
yaayan aile bireylerinin zel
iletme kurabilmelerine ili
kin yasay kabul etti.

Ya hep beraber mahvolacaz, y a d a ...

Tm bunlarn yannda bilim
sel teknolojinin toplumsal ekonomk yaama daha da yo
un olarak sokulmas yolunda
tedbirler alnd. Gobaov ve
yeni ekibi bu konunun nemi
ni durmadan vurgulad.
Bar savam alannda ise,
Gorbaov ynetiminin pratik
bir sonu elde etmesi de, Ce
nevre ve Reykjavik grmele
rinde ABDyi tehir ve tecrit
politikas anlamnda olduka
krl kt. Gorbaov yne
timi - bir askeri iin tam be
iisi almak durumunda
kald iin - silahlanmay minumalize etmeyi (en aza in
dirmeyi) istiyor. Afganistan1
n, kendisi iin ekonomik ma

1940larn tartmalar teo

rik dzeyden yoksundu 99
Bu arada serbest seim ve
gizli oylama ile , iyeri komi
teleri temelinde seimler g
r yaygnlamaya balam
tr. Planlamann iyeri komi
teleri ile balamas yolunda
tedbirler alnmasna ynelinmitir. Propaganda yerine,
gerekler olduu gibi dile ge
tirilir olmutur. Artk zaaflar
saklanmayarak, aka konuulabilinmektedir.

liyetini ok iyi biliyor.

rnein, Afganistandaki
sava giderleri hari, u
anda Afganistanda sanayi
retiminin % 60nn alt
yaps Sovyetlerin finans
man ile gerekletirilmi
tir. Tm bunlardan tr
Gorbaov unlar demek
tedir: Ortada yadsnma
yacak bir gerek var. Ya
hep beraber mahvolaca
z, ya da birlikte dnyay
yok olmaktan kurtaraca
z. Batllara, bir noktay
hatrlatmak
istiyorum:
atelenen her fze sadece
bir cinayet arac deil, ay
n zamanda bir intihar
aracdr. Sovyetler Birlii
hibir zaman, bir sava
balatmayacaktr. Ancak
gerektiinde kendisine sal
dranlara haddini bildire
cektir.

Topluma az ey verip,
ok ey almak isteyenler
Gorbaovun partide ve
devlet ynetiminde brok
rasiye kar at savaa
gelince, 2 Temmuz 1985
de 28 yldr Dileri Ba
kanl yapan Gromiko1

nun grevinden alnmas

ile balayan tasfiyeler,
Brejnev'in dokunulmaz
damadna; ordan da Kaza
kistan Komnist Partisi
ynetiminin 2/3nin dei
tirilmesi ve Parti Sekreteri
D. Kunayevin tesfyesi ile
ivme kazanp, Moskova
Parti Bakan Griine ka
dar uzanyordu. Ayrca,
zbekistan, Trkmenis
tan, Moldavyada da bir di
zi anti-brokratik operas
yonlar (belki de biraz b
rokratike! ...)
devreye
sokuluyordu. Evet, ortada
Brejnevci kadrolarn hzl
bir tasfiyesi var. Bu ok
ak... Gorbaov belki de
bir hayli hzl bir ritimle
irrasyonel unsurlar ola
rak niteledii ve grevle
rini ok irkin bir biimde
ktye kullanan brokrat
lar devre d brakma
operasyonlarn trmand
rrken unlar sylyor:
Daha rahat, daha sakin
bir yaantmz olamaz m?
Ekim Devrimi 'nden bu ya
na gerilim dolu 70 yl ya
adk! imdi biraz dinle
nebiliriz diye dnebili
riz. Hayr yoldalar! Tarih

bugn bize byle bir ola

nak tanmyor... Hi kimse
bizi yolumuzdan caydr
mayacak! ngrdmz
deiikliklere, reformlara,
4devrim diyebiliriz. Bu re
form lar toplum sisteminde
kkl bir deiiklie yol
aarak, devrimsel boyut
lar kazanyor. Bu baz kim
selerin iine gelmiyor ta
bii. Biz bunlarn kimler ol
duunu biliyoruz. Bunlar
topluma az verip, ok ey
ler almak isteyen kimseler
dir. Ancak alan halk her
eyin farknda, ve kendile
rine er ge gereken cevab
verecek.
Evet, Gorbaov, Partide
ki atlln ve Devlet dze
yindeki hantalln, hasl
brokratik deformasyonun
anti-brokratik ve dina
mik bir katlmcln ta
bannn geniletilerek a
labilmesi dncesi ve kism uygulamalar iindedir.
Tam da bu noktada, Sovyetlerde gerekten ciddi
kapsaml bir aklk ve z
grlk eilimi devreye gir
mitir. rnein, Pravda,
Afganistan politikasn ve

ABDye daha nce g eden

40 Sovyet yurtta, son geli
melerle beraber tekrar lkele
rine dnerken, son konuma
larndan birinde Gorbaov
aka unlar dile getiriyor
du: Toplumda bu gnk so
runlarmzn , tahminlerimiz
den daha da eski dnemler
den kaynaklandn gryo
ruz. .. Bu gnk sosyalizmin
teorik alanda kavranmas,
byk lde toplumun g
sorunlarla boumak zorun
da kald 1930larn ve
1940larn dzeyinden miras
kald...O dnemdeki tart
malarn teorik platformdan
yoksun olduunu ve baz g
rlerin, tartmasz gerek
ler olarak kabul edildiini..'
belirten Gorbaov, Stalin d
nemini aka elitiriyordu.
Ayn konumada ise Gorbaov, Brejnev dnemini eine
ender rastlanr bir sertlikle
eletirdikten sonra, Lenin 'in
sosyalizm anlay da ok s
bir biimde yorumland, O 1
nun teorik derinliinin gzden
uzak tutulmamas gerekirdi1
diye ekliyordu.
Evet, zellikle ve arlkl
olarak, M.Gorbaov Ne Ya
pyor? sorusunun yantn yi
ne Gorbaovda ariyan yaz
mz (tm bunlarn eletirisel
bir deerlendirilmesini, dier
yazmza brakarak), yine
Gorbaovun tarihini ve ger
ekliini zeletirisel boyut
larda dile getiren u szlerini
naklederek,
noktalyalm:
nsan eliyle ve kafasyla re
tilen her ey gibi, sosyalizmin
yerlemesi de kazasz, hatasz
ve trajedisiz olamazd tabii...
Sosyalizmden komnizme ge
i sreci toplumsal gelime
lerin objektif kurallar ile be
lirlenir. Bu sreci hzlandr
mak iin giriilen deneyimler,
toplumun maddi ve manevi ol
gunluk dzeyi gz nne aln
makszn zorla komnist pren
sipleri uygulama abalar,
tercbelerin de gsterdii gi
bi, baarszla mahkum
dur.
Tl ubat 1987
Paris

Kirve KALENDER

KRDSTAN PRESS 11 ADAR / MART 1987

PAPANDREU KIBRISLI KADINLARA SOZ VERD!

8 ADARE, CEJNA JN
Pervn

SAVAACAIZ
Eer Trkiyeden Kbrsa herhangi bir tahrik
olursa savarz.
Yunanistan hi bir zaman durmayacak, Bam
sz, zgr ve demokratik bir Kbrs iin her ey ya
pacaktr.
Eger bir tahrik olursa, bu aramzdaki sava ka
nlmaz klacaktr.

ANK Atina

Yunanistandaki Trk Elilii nnde gnlerdir adr kurarak, Kbrstaki Trk igalini protesto eden Kbrsl ka
dnlar ziyaret eden Yunanistan Babakan A. Papandreu unlar syledi:
Hkmetimizin Kbrs konusundaki gr en berrak olarak ve net biimde bugn ortaya konmutur. Eer herhan
gi bir tahrik olursa bu aramzda sava kanlmaz klacaktr. Kesinlikle savaacaz 9'
Ayrca elilik nnde kadnlar tarafndan alan deftere, Papandreu unlar yazd:
Yunanistan hibir zaman durmayacak. Kbrs'taki kardeleri iin her yardm yapacaktr. Bamsz, zgr ve de
mokrat bir Kbrs iin ve mltecilerin geri dnmeleri iin her ey yaplacaktr. Biliyorum, en nemli sorunlardan biri
deykaybolan babalarnz, kardeleriniz, kocalarnz, ocuklarnzdr. Bunun zerinde ok durduk ve duracaz. Sizin
le birlikte mcadele vereceiz. En kt ey, insann yaknlarnn, babasnn, kardelerinin nerede olduunu bilmeme-

Kbrsl kadnlarn dzenledii yrye Papandreu nun ei Margarita da (ortada) katld.

sidir. Elimize baz belgeler geti, fakat henz bir ipucu bulamadk. Bu mcadeleyi sizinle birlikte srdreceiz. Ben
kiisel olarak bu mcadelede ehit olanlara ibadet ederim. *
Papandreu konumasnda ise u belirlemeleri yapt;
Bundan byle, Trkiye, Kbrs \da yeni sorunlar yaratrsa buna asla msade etmeyeceizBununla mcadele edece
iz. Ben ve hkmet kesinlikle bu grlere balyz. Eer Yunanistan Kbrs n igaline izin verir ve bunun merulatrlmasn Trkiye asndan salarsa, o zaman Ege de tehlikeye girer. Baka yerler de. ... u a n Trkiye ile likilermiz
kt bir yerde. Bu halde birbirimize sk sk tutunarak, Kbrs n zgrlne kavumasna kadar mcadele etmeliyiz. .. d edi.
Kbrsl kadnlar,Yunanistan Komnist Partisi Genel Sekreteri de ziyaret etti, ayrca bestekar avapulos grevci kadn
lara bir konser verdi.
Stockholm ANK
Krdistanda yrrlkte olan devlet politikas, ad san
duyulmam, kimliksiz binlerce yurtseveri gerek snr
boylarnda, gerek ikence tezgahlarnda, ak ya da gizli
yntemlerle katline neden olmakta ve her katliam ardnda bir dizi soru
iareti brakmaktadr. Katliamlar gizli tutulmakta, bu katliamlar zerin
deki sis perdesi bir trl kaldrlmamaktadr.
Zbeyr Yldrm bu olaylara sadece kk bir rnek. Krdistan Press
olarak, yurtseverelerin katliamnn ardndaki gereklere birazck da ol
sa k tutabilirsek grevimizi yerine getirmi olacaz.
14 Mart 1986 tarihinde Mardin tugaynda katledilen Zbeyir Yldrm1
n yaknlar Krdistan Press merkez brosunu ziyaret ettiklerinde, l
mnn birinci yl dnm nedeniyle konu zerine ksa bir sohbet yap
tk. Kimdi Zbeyir Yldrm, neden ve nasl katledilmiti?
Sorularmz Zbeyir Yldrmm akrabalarndan erefxan CZR
yle yantlad:
Biz ailecek Krdistan mcadelesine inanm insanlarz. Ap Zbeyir
btn yaamn Krdistan n kurtuluuna adamt. Katledildii gne
kadar da dncelerinden taviz vermedi.
Katledildiinde 60 yandayd ve ardnda 7ocuk brakt. Ap Zbeyir
Mardin yresinde tannan bir insandr. Blgenin ileri gelen airetlerin
den MERVlerin yneticilerindendir. Airet yneticisi olmasna ra
men, alakgnll, yurtsever muhteval, herkese yardm elini uzatan ni
telikte bir insand.
Siyasi mcadeleye katld dnem 1960 l yllardr. 1960 da KDP ye
siydi ve 60 dan 75 e kadar srekli Irak krdistan na gidip geliyor, ora
daki mcadeleye de omuz veriyordu. 75 sonras asl mcadele alannn
Kuzey Krdistan olduuna inandndan, blgeye dnmt. 1975 son
ras bildiiniz gibi, Kuzey de sol akm filizlendi ve Ap Zbeyir bundan
etkilendi. Akrabalarnn bir ksmnn zgrlk olmas onu da etkiledi
ve
kendisi . Yolu nun bir eleman olarak blgede almalar yapt. Bu a
lmalarna uzun sre devam etti. .Yolundan olmasna ramen, hi
bir Krt hareketi arasnda ayrm gzetmez, PKK den KUKa kadar b
tn hareketlere yardm eder, evinde besler bakard. 12 Eyll sonras
artlarn zorlamas, zerindeki basklara ramen blgeyi terk etmedi
ve almalarna devam etti.

Ev cejna giring di saln dawn de, di gelek cihn cihan de, t proz
kirin, ji bo ku bi iyarbn pvena gel nan pirsa jin j cihek ne
pik di tkonan de digire.
Li gel ku ev pirs gelek kevnar e,iyarbna jinan tkona wan bi awak
girsey (bi kitle) dij bindestiy ne pirr kevn e. Di sedsala XIX mn de,
sala 1857, bi sedan jinn karker li Newyork, li Emerka, xwepandinek (men) dij kar 12 katjimran (seet) pk an. Ev byera drok ji aliy pols siwar hat pelixandin...
Eger ro jin di welatn ku ji aliy abor (iqtisad) p ve ne ji ya ku
di welatn cihana siyemn de dij tir be j, ew hn ji azad serbestiya
rast dr e. Li gel ku ew li derwe dixebite ji aliy abor ne pirr girday
zilam e, gelek astengn (engel) ku riha wan a kr ne cihtiya fzk ye,
l gihandina (terbiye) cih ya ke kuran e, di riya pvena jin de radiwestin. Em dikarin li ser v yek hin nan bidin:
Pwendiyajin mr: Piraniya jinan, pit het katjimrn xebat li derve, li mal j gelek kar dikin; gihandina zarokan, xwarin, paqij.... Pira
niya mran pirr al wan nakin. Hin bawer dikin ku eger ew carcaran fraqan bion yan li zarokan binrin erk (wezfe) wan diqede! Bi awak
kurt, jin berbirsiyariya hundir derve hildigire ser miln xwe. L, ev
yek ne biten sc zilam e. Gelek jin mrn xwe han nadin (tewq na
kin) ku berpirsiyariya hundir par bikin hertit distnin ser xwe.
Di cih karde: Piraniya j inan di wezfn pik yn b berpirsiyar de
dixebitin: daktlo, sekretr... .Gelek ji wan v rew dipejirnin (qebul
dikin) ji sedemn cih; Tirsa hundadrina kar xwe....
Di alann bilind de: Piraniya jinn ku p ve ne di warn sax ghandin de kar dikin; Nexwemz (hemre), mamoste.... Ango di meydann nsan de. L meydann hessas a rzan (siyas) abor hn di dest zilaman de ye.
Jina rojavay hn ba tnegihajtiye rzay(mana) rast serbestiy. Ew,
bi awak git, du kstrman dij:
1-Ew, bi kartkirina (tesr) terbiya xwe ya zilm, bi handana mezin
a rklaman, zde bala xwe dide xwekbn cazibiyeta can xwe, ji bo
ku ew dizane ku, zilem ji jin, ber her tit, bi awak vekir yan girt, v
yek dixwaze ku zilam di krayiya xwe de naxwaze ku jin qas w yan
j btir bijr krhat be.
2- Beeke mezin ji ronakbirn fmnst bawer dike, ku serbest teqldkirina mran e. Bi v away b hest (hiss) ew ewtiyn zilaman dbare
(tekrar) dikin: Dema ku karek bilind bikeve dest wan, destelat (iktidar,
sulta) pere ser wan gj dikin ew ji doza jinan dr dikevin. Li gora
min, jin div bigihje sewiya mr, l bi amanca tkona ji bo jn civakeke tir.
Jina cihana siyemn pirsn gelek girantir dikine. Ji dervey pirsn birbn belengaziy, ev heqareta mr dibne: lxistin gotinn ne ba,
di hundir de mayn.... Ango, ew weka mirovek km ku nikar br bike
(bifkire) t dtin. Heta tkon de j ev rew t dtin: Di er de gelek jin
bi awak xurt bedar tevger dibin al zilaman dikin, l pit ku err
diqede, zilam nahlin ku ew berpirsiyariy bi wan re par bikin wan near dikin (mecbr) ku vegerin beron xwe.
Nuha, em bn jina Kurd. Eger ew di gundan de ji jinn geln haws (cran) hinek serbesttir be j, t pelixandin. di bajarn pik de, ew hn btir li mal t girtin. Ji bo ku ew ji v rewa giran derkeve, hn j re gelek
zeman pwist e, ev yek b handan hevkariya mr bixwe bi hsan tir nabe. Guhertina zihniyeta gelek bi guhertinn abor z pk nabe, ji
bo ku mkanzmn me yn kr bhest (bhiss) ku ji sedsalan ava bne
z bi z naguherin. Loma, rola agahdar gihandin, di her war de, ge
lek pwist acil e.
Ez gotar xwe bi v neya exs biqednim:
Ji bo ku ez ji malbeteke fodal im ku min zilamek biyan mr kiriye,
hevaln min n Kurd nayn mala min ji dervey xebat, xwe ji min dr
dixin. Ez bawer dikim ku ez zilam bama, ew li hember v cihtiy bi
awak ewqas radkal ranediwestiyam.

15 Austos da PKKnin blgedeki eylemleri, Mardin de

geni operasyonlara neden oldu. Ap Zbeyir, operas
yondan kurtulmak isteyen herkese bu dnemde de yardm
etti. Fakat sren operasyonlar srasnda, Midyat'n Kefsonor kynden bir PKK taraftan yakaland, ve bu Ap Zbeyir 7 ih
bar etti. Bunun zerine tam 4 kez gzaltna alnp, delil yetersizliin
den braklmt. Son gz altna alndnda, ihbarcyla Ap Zbeyiri yzletiriyorlar. hbarc tm bildiklerini anlatyor; Ap zbeyir
kendine bunu yediremiyor ve ihbarcy Mardin Tugayn ikence oda
snda dvyor, bunun zerine ikenceciler zerine ullanyorlar ve
bayltana kadar vuruyorlar. Fenalk geiriyor, telalanan doktorlar
Ap Zbeyir 7 hemen serbest brakyorlar ve aradan bir ka gn ge
tikten sonra Ap Zbeyir vefat ediyor.
Cenazesine anlatlanlara gre 10 binin zerinde bir kitle katlyor.
Evet olay ksaca bu. Bir yurtsever daha sessiz sedasz katledildi...
Ac olan bu deil, ac olan solun bu yurtsevere sahip kmamas.
Kendisinin bizzat iinde alt siyaset, Apa Zbeyir ile ilgili bir
satr bile yazmad. Bizim aile olarak zldmz ey bu. Avrupaya ktk diye insanlara sahip kmayacak myz? llah adl sanl in
sanlara m sahip kacaz? Bu lakayatlk niye...

ZUBEYIR YILDIRIM OLAYI

KRDSTAN PRESS ADAR / MART 1987

60 yanda hayata gzlerini yuman

Zbeyr Yldrmn katledilmesinin
zerindeki sis perdesi henz kalkmad.

Bugne dek, blgede btn hareketler Ap Zbeyir ve ailesinden

destek ald. Ama hi bir hareket bu olayn stne gitmeyi bir yana
brakalm, olayla ilgili bir satr bile yazmad. Sadece Hviya Gelde
kk bir haber kt. Bir de Serxwebn haber olarak bu olay verdi.
Fakat Serxwebn!da kan yazda, Ap zbeyir ile ilgili yurtsever
di, yiitti gibi belirlemer yer almasna ramen, ailemizle ilgili
\ihanet belgeleri var deniyor. Sormak gerek hangi ihanet belgele
ri? Kimdir ihanet eden? Blgede herkes biliyor bu ailenin ne kadar
yurtsever bir aile olduunu. Bizzat Zbeyir n babas hapiste ld,
Amcam hapiste ld. eyh Said isyannda ailemizden 15 kiinin ba
kesilmitir, bu olaylarla ilgil destanlar blgede bugnde sylenir;
rnein er Mala Eliy Ehmed destan sadece bunlardan biridir.
Aile fertlerinden bir ksm vatandalktan atlmtr. Sonu olarak:
Alnmz aktr, mcadelede dnde vardk, bugnde vanz. Yeterki in
sanlarmza sahip kalm. Saolun
7 Mart 1987 Stockholm
RUPEL SAYFA 5

Benden selam olsun

Trkiyede deiik yaynevlerince bir ka basks yaplan nl roman,
Benden Selam Olsun Anadolu 'ya *nin yazar Dido Sttfiriy ile, ANK muha
birleri bir grme yaptlar. Bu grmenin bir blmn yaynlyoruz.
Ksaca bize kendinizi tantr msnz? Yaamnzdaki nemli olayla
r ve banzdan geenleri anlatr msnz?
1911de Kk Asyada Aydnda domuum. Babam, Volostandr.
Kk, Volodan gelir. Annem, 12 Adalardan. Dedem ise, Rodostan
gelmi, stanbulda Fener Lisesinde retmenmi.
Yaadm yerlerde insan ilikileri ok scakt. Babam sabuncu idi ve
halkla youn ilikiler iinde idi. Ben kkken evimizin nnden de
veler geerdi ve nnde de bir merkep olurdu. Bu merkepin zerinde
bulunan bir ocuk beline kuak sarard. Bunlar hatrlyorum.

O dnem Trk halk ile de ili

kilerimiz ok scakt. Ayrca ha
trladm kadar ile o zaman ev
rede bir ekiya vard, ad akc
olacak. ey... akc Efe herhal
de. Bu hrszlk yapard. Ama,
halkn koruyucusu olarak gste
rirdi kendisini. Bu adam hem
mslmanlar ve hem de hristiyan halk istismar ederdi. Daha
ileride anlatmlarmz arasnda
aklma gelen olursa aktarrm.
imdi burada yanlz yayorum,
nemli salk sorunlarm da var.
Oizlere bask var myd?
likiler nceleri iyi idi. Ama,
Jn Trklerden sonra deiti.
Basklar balad. O dnem Yu
nanllara kar kkrtc bir kitap
yaynlanmt. Bunu, Almanlar
Duestch Bank tarafndan yayn
latmlard. Bu kitapta Yunanlla
ra kar Trk halk kkrtlyor
du. Kitapta unlar deniyordu,
Yunanllar neden seviyorsu
nuz? Onlar sizin sefaletiniz nede
nidir . Ben, bu kkrtc kitaptan
rnekleri kendi kitabmda akla
mtm. Burada iki olgu var: biri
Jn Trkler, dieri de Almanlar.
Kkrtc propaganda bunlar ta
rafndan yaplyordu. Ve Trk
halk Yunan halkna kar kkr
tlyordu. Bylece ve daha baka
nedenlerden ilikiler bozulmaya
balad. Basklar artt. Bu bask
lar bizi rahatsz ediyordu. unu
da belirteyim, ben yanlzca K
k Asyadaki durumu kitabmda
ele almadm, ayrca Emperya
lizmin Stratejisi ve Kk Asya1
nn Ykl adl bir kitabm daha
var, burada da sorunlara daha si
yasal deiniyorum. Bu kitapta
Yunanllarn yenilgisi, Kk
Asyadan dalmalar, emperya
lizmin oyunlar vb.. aklanyor.
Bunun deeri imdi daha iyi anla
lyor. Kitaptaki anlatmlar Kb
rs sorununa da balanyor ve
kaynak olarak deerlendiriliyor..
Benim ilediim konularda
Trk ve Yunan haklar arasnda
bir sorun yok, bunlar birbirine
dman eden savatr; tezi ar
lktadr. Eer yabanclar ve onla
rn karlar olmasa bu haklar
aralarndaki sorunlar zebilir
ler diyorum.
Benden Selam Syle Anado
lu y a " kitabnzda, Trk-Yunan
savann anti-emperyalist bir
sava olmadn, Yunanllarn
bu savata yenilmeleri ya da yle
gsterilmelerinin esas nedeni
nin, yabanclarn entirkalar ve
karlar olduu, hatta Ingilizlerin, Yunanllar Musul petrolleri
ne sattklar tarznda yorumlar
var: Trkiyed e bir ideolojik akm
-ki etkin olarak yryor- bu sava
anti-emperyalist olarak gste
riyor. Konu bizim amzdan da
nemlidir: Bize bu konuda neler
syleyebilir siniz?
RUPEL SAYFA 6

E vet, doru. Bu sava antiemperyalist deildi. Bu sava

kendi karlar iin yabanclar
kardlar. Ve sonunda da Yunanl
lar ngilizler Musul petrollerine
sattlar. Antant devletleri (.Ameri
ka, ngiltere, Fransa, talya) ara
snda nemli elimeler vard.
talyanlar o dnem Antalyaya
yerlemilerdi. Bu devletler ara
sndaki elimeler nemli kar
elimeleri idi. O zaman ki,
Amerikan Bakan olan Wilson,
ngilizler ve Franszlar, hepsi bir
den Orta-Dounun, petrollerin
ve hisse senetlerinin aralarnda
datlmas iin ellerinden geleni
yapyorlard. Bunun iin bir sava
gerekli idi ve en iyi kullanlacak
olan da Yunanistan idi. nk,
Yunanllarn Megalo-idea (Yeni
den Bizans kurma dncesi), s
tanbulu alma ve genileme d
nceleri vard. Bu bir ovenizm
o l ra | Yunanllarda grnyor
du. te bunu harekete geirerek
saya yarattlar. Bu sava hem
Yufian hem de Trk halknn
karna deildi. talyanlar kulla
namazlard. nk, talyanlar,
isteklerinden kolay kolay vazgeirilemezdi. Ama, Yunanllar is
teklerinden vazgeirmek kolayd.
Bylece, Yunanllar kullanarak
ve kkrtarak Trkiyeye kar
ma yaptrdlar. Sava balad. Bu
konuda Yunanistan hkmetini
kolayca ikna ettiler. Yunanllar
zmire ktlar. Yunanistan bu - '
karma ile emperyalistlerin aka
jandarmaln yklenmitir. Bu
o dnemki hkmetin bir zaaf
idi. Sava aslnda Osmanl mpa
ratorluumun paylalmas mese
lesi idi. Bunu da salad. Ayrca
Yunanllarn Kk Asyada var
l da vard. Bunu da kullandlar.
Bu birok neden biraraya gelince
sava balad. Bu anti-emperya
list bir sava deil, emperyalistle
rin kar savadr.
O Bir de kitabnzda u yorum
var: Yunanllarn yenilgisi diye
bir olay yok, ancak ngilizlerin
Yunanllar Musul petrollerine
satmas sz konusu Trkler
yendi ya da Yunanllar yenildi de
il. Bu konuda ne syleyebi
lirsiniz?
Evet. Durum yle idi. Yunan
ordusu Kk Asyaya ktktan
sonra, emperyalistler Kemalle
grmeye baladlar. Telgraflar
ekilmeye baland. Kemalle
kendi karlar gerei anlamaya
alyorlard. Ayrca, birde Er
meni sorunu vard ve Amerika,
kendisini bunun savunucusu gibi
gsteriyordu. Aslnda deildi ve
kendi karn srdryordu. n
gilizler ise, hibir ey belli etmi
yorlard, kaypak davranyorlard,
ingilizler, Yunan ordusuna da ce
saret vermekten geri durmuyor
lard. Ama, kendi karlar idi.

Ama, bu glerin aralarnda e

lime vard. Franszlar, ngilizle
rin daha fazla kar elde etmesine
karyd. Bu nedenle Kemalle
birok ticaret antlamas yaptlar.
Bylece Kemali destekliyorlar
d. Destekler grnmeleri asln

da kendi karlar iindi. Ayn za

manda ngilizler de Kemali des
tekliyorlard.
Ve anlamalar
imzalyorlard. Bir yandan Yunan
ordusuna cesaret veriyorlar alttan
da Trkleri destekliyorlard. te
bu emperyalist oluum iinde Yu

nanllarn yenildiler, yenilgi kanl olay

lar da getirdi. Trklerin emperyalistler
tararfndan desteklenmesi de yine onla
rn karlar iindi .Temel ama, OrtaDounun paylalmas ve Musul petrol
leri idi. Bu sava anlamak ve aklamak
iin mutlaka bu olgular grmek gere-

k r d is t a n p r e s s

adar / m art

m7

Anadolu ra

kir. Byle yaklalmaz, byle g

rlmezse, sorun anlalmaz. An
cak bylece soruna doru yakla
abiliriz. Bunu grmek istemi
yorlar ya da gremiyorlar.
Bir olay da udur: ngiliz ordu
sundan Wilson -ki bu ordu

komutandr-, tarihi anlarnda yle

yazmaktadr: Zavall Venizelos,
Yunan halkna ok hakszlk etti. Yu
nan ordusunu Kk Asya ya srerek
yanllk yapt. ok fukara bir insan
d." Evet gerekten Venizelos 12 tane
askeri birlii ngiliz ve Franszlara
peke ekti. Yabanclar Yunan or
dusunu kullandlar. stedikleri za
man harekete geiriyor, istedikleri
zaman geri ekebiliyorlard.
Trk-Yunan savann sonular
unlar olmutur: -Yunanllar Kk
Asya dan atldlar, 2-Ermeniler im
ha edildiler; 3-Krdistan smrge
letirildi. Trk devleti ve onun ideo
lojisi Kemalizm bu olgular zerine
kuruldu. Emperyalistler bu imhac
ve igalci stratejiyi Yunan halkna
sattlar. Bize bu konuda neler sylebilirsiniz?
E vet, bunlar doru. Kabul ediyo
rum. Benim sylediklerimle de b
tnleiyor. Ancak, bunlar geni ko
nular, girmek istemiyorum.
OEvet geni sorular... Size baka bir
soru sormak istiyoruz. Trkiyed e ta
rihi gelenekler ve devlet olgusu pek
deimedi. imdi Teodorakis, Trk
ve Yunan halk arasnda dostluk kur
mak iin giriimlerde bulunuyor; bu
nun nasl deerlindiriyorsunuz?
B en kitabm yazarken her iki
halkta yararlansn istedim. Bu kitap
la, her iki halk arasnda kpr olmak
istedim. Teodorkisin giriimini
olumlu buluyorum. yidir. Sanmyo
rum ki, Evren ya da Trk devleti ile
iliki dnm olsun, Evren bugn
dahi Yunanistan m igalini dnen
biridir.
Kitabnzda byk bir hasret ve
duygusal anlatm var. Bu ierik milli
bir duyguyu ieriyor mu? Bu anlat
mnzda Kk Asya ya duyulan bir
hasret mi var? Kitabnz yazarken
milliyeti bir duyguyla m hareket
ettiniz?
M illi duygu derken neyi kastedi
yorsunuz?
Orada yaam, domu, bym
insanlar var. Bir vatan olgusu var.
Kitabnzda da byle bir hasret var.
Burada tarihi olgular tartmyoruz,
ancak, sizin milli bir duygu ile ya da
milliyeti bir zle mi olaya yanat
nz soruyoruz?
M illi duygu deil, daha ok orada
ki topraklarn bizi, iki halk birleti
rici olmas amalanmaktadr. Bir kin
ile sorun ele alnmamtr. Daha ok
orada yaanm bir hayatn duygusal
anlatm vardr...
D Bize syleyeceiniz baka eyler
var m ?
Benim diyeceim en nemli ey
udur: Dman savatr. Eskiden bu
rada yaam bir bilim adam var, ad
Periklestir. Onun bir sz vardr:
Daha fazla yanllardan korkun"
diyor. Hatalar daha tehlikelidir,
dmandan ok hatalardan korkun"
diyor. Evet, gerekten yledir. Biz
gemiten ders karmalyz. Kimse
bu sava Yunanistanda nesnel ola
rak yazmad, yazamad. Bunu doru
ve nesnel yazmak kadar, bundan
derslerde karmak da nemlidir.
Benden Selam Syle Anadolu'ya"
adl kitabn zerine deerlendirme
ve yapan biri yle sylyor: Yanl
tan dersler karmalyz". Ama,
Yunanistan'da kimin yanl yapt
belli deil, kim i yanl Venizelos
yapt diyor, kim i kabahat Trklerde-

k r d is ta n p r e s s u a d a r / m a r t m 7

Trk-Yunan Sava anti-emperyalist deildi, tersine, emperyalistlerin kar savayd "

dir diyor. Kim i de ngilizler su
ludur diyor. Yunan kamuoyu ger
ei bilmiyor." diyor ve gerei
siz bu kitapla ortaya kardnz"
diye ekliyor.
Benim zerinde durduum u
dur: Krtler bundan yararlanmaladrlar. Bu kitap Almanyada
evrildi. O zaman ben de ordaydm. Bir diplomat Yunanl ile g
rtm. Bu adam Pontusa gez
meye gitmi. Orada kendisine so
ruyorlar, Sen Yunanl msn?"
Evet" diyor; Burada benim
dedelerim, atalarm yatyor; m e
zarlarn ziyaret edeceim di
yor. Orada (Karadeniz sahilleri)
dolarken, kendisine unu da so
ruyorlar, Benden Selam Syle
Anadoluy'a kitabn okudun
mu?" O da, hayr" diye cevap
veriyor... Demek haberi yok. Bir
de, Kitapta ad geen kr Bey
diye bir adam var. Bir gn, bir
kadn gelip beni ziyaret etti. Bu
kadnn kocas Yunanistanda
mlteci imi. Bana, Sizin kitap
ta bahsettiiniz kr B eyin
torunuyum" dedi. Ve kr bey1
in hala yaadn ekledi. kr
Bey doktordu. Ben kitapta bun
dan tesadfen bahsetmitim. Yani
bu kitap, iki halkn bar iinde
yaamalar iin bir katk olsun di

ye yazlmtr. Zaten nemli olan

da bu bartr.
Ylmaz Gney bunu filme eke
cekti, ama olmad. Kendisi ok
deerli bir insand. Yardmcs ile
grmek istiyorum, onun da bil
gisi var. Filmin yaplmas iin ko
nuacam.
d almalarnz ve baslm ki
taplarnz hakknda bilgi verir
misiniz?
1947de siyasi bir kitap hazrla
mtm, ama basamadm. O za
man gazetecilik yapyordum. Ba
sl olan eserlerim ise unlardr:
-1962, Benden Selam Syle Ana
doluya. Bu eserim Trke bir
ok kez ve ayr yaynevleri tara
fndan basld. En iyi evirisi
Trke oldu. 8 dilde yaynlan
mtr.
-1959, ller Bekliyor. Bu kita
bm Rusa ve Romancaya evril
di. Ayrca, Fransada Sorbonda
Mirabel kaynak olarak kullanl
d. Roman trnde. Aydnda bir
ocuun doup bymesi anlat
lyor. Oradan buraya gelmeleri,
ilerici aydnlarla nasl karlatk
lar, faizm olgusu vb... anlatl
yor. Trkiyede yaynlanacakt fa
kat cuntann gelmesiyle, Trki
yedeki yayn durduruldu.
-1961, lektra. 1943 ulusal direni

foto, A N K

inde Almanlarn yakp kaleden at

tklar bir gencin hayat anlatlyor.
Bu kitap Rusaya evrildi.
-1975, Emperyalizmin Stratejisi ve
Kk Asyann Ykl.
-1976, Endoli. Bu kitap Beloyanisin
davasn anlatmaktadr. Beloyanis,
benim kzkardeimin kocasdr ve
1952da kuruna dizildi. ocuklar
na ben baktm. Bu kitapta ayrca,
Yunanistan i sava ve ulusal direni
sonras durum anlatlmtr.
-1979, Misafirler. Roman trnde, 19
yy. da aile, ocuk ve kadn ilikileri
ni anlatyor.
-1982, Yklyoruz. Roman trnde,
1950-60 aras Yunanistandaki du
rum anlatlyor.
Sonu olarak unu syleyeyim; Ben
daha ok lkemin aclarn ve sorun
larn anlatmaya altm. Bunlar
zerinde durdum. Genel olarak iki
dnemi iledim. Bunlardan birinci
si, Kk Asyadan gelitir, kincisi
ise, i sava ve sonraki dnemdir.
Bence nemli olan bartr, esas
dman savatr. Bunu sylyorum.
d Bize deerli zamanlarnz ayrd
nz iin teekkr ediyoruz sayn
Dido.
Bende teekkr ederim, ok se
vindim.
7 ubat 1987
Atina
r p e l s a y fa 7

Terrist devlet
Trk ordusu nc kez, Irak
snrlarn geerek, kurtarlm
Krdistan topraklarnda yaayan
savunmasz halk bombalad.
Kerkk ve Musulu istila planla
rnn kanl bir provas olan bom
bardman basn ve politikaclar
tarafndan hararetle alkland.
5 Mart gn Hkmet szcs Haan Celal
Gzel, trk jetlerinin, Irakn siyasi snrlar
iinde operasyon yaptklarn, operasyona 30
uan katldn ve 9 hedefin bombaladn
aklad.
Haftalardr beklenen operasyonun aklan
mas aslnda pek de srpriz saylmazd. Ope
rasyon beklenen bir tecavzn uygulanmasy
d yalnzca. Hazrlklar aylar nceden bala
m. Bir gelenek halinde Sovyet snrlarnda
yaplan K tatbikat, ani bir kararla ran s
nrlarna kaydrlmt. Bu vesile ile de onbinlerce asker snra zaten ylm bulunuyordu.
Bilindii gibi, Hakkarinin Uludere ilesi
Tadelen kynde 22 ubat gn meydana ge
len ve 14 kiinin lm ile sonulanan olaydan
sonra, Evren, ankayada, Babakan yerine
Kaya Erdem, iileri Bakan Yldrm Acbulut
ve Genel kurmay Bakan Necdet ru ile
gizli bir toplant yapm ve toplantdan sonra
iileri Bakan Hakkariye hareket etmiti.
Ardndan, Trkiyenin Bat illerinden zel
olarak yetitirilmi komandolar da, blgeye
sevkedilmiti. Bu arada, Batmana zel bir ha

va alan kurulmu, blgeye giri klar ya

saklanm, devlet arabalarna da el konularak
youn bir asker yma yaplmaya balan
m t..
Ayn gnlerde, Adanada da benzeri bir olay
olmu ve bir aileden 6 kii ldrlmt.
Trk basnnn manetlerine geen bu olay,
yle veriliyordu: Vahet esrarn koruyor;
Adana d a Topur ailesinden 6 ferdin ldrl
mesi olaynda polis, nemli bir ipucu ve grg
ahidi bulunamad iin tahkikat zorlukla
srdryor(Tercman, 28 ubat 1987).
Her nedense Trk devleti Adanada da bin
lerce asker ile bir operasyon dzenleme ve
ekiyay imha etme eylemine girimiyor ve
olay yalnzca polis tarafndan takip edi
liyordu.
Hakkari olaylarndan sonra ise, devlet adeta
alarma geiyordu. ankaya toplantlar, bin
lerce askerin blgeye sevkedilmesi, ileri
Bakan ve Hava Kuvvetleri Komutannn apartopar 60 milyonluk Trkiyenin 50 bin kiilik
kck bir iline ylm alar.. .Ne oluyordu?!
Esasen, Hkmet szcleri, genel olarak
herkes tarafndan bilinen ve beklenen saldr
y operasyon gnne kadar inkar ettiler. Bu
arada, Kaya Erdem ve H.Celal Gzel: Irak
ilerinde bir operasyon yapmay dnm
yoruz diye aklamalarda da bulundular. Ve
sonra, ayn H.C .Gzel, operasyonu basna
aklad!!
Operasyondan sonra, TBM M nde bir akla
ma yapan Milli Savunma Bakan Zeki Yavuzrk ise unlar sylyordu: "Blc grupla
rn daha nceden belirlenmi, barnak, s
nak ve depolar Irak ile Trkiye arasnda daha
nceden var olan bir anlamaya gre ve Irak.

Genel Kurmay Bakanlna bilgi verilerek

bombaland. Operasyona 30 uak katld. 9
hedef bombaland. Yarm saat sren operas
yonda, uaklar salimen slerine dndler.
Operasyon, hava muhalefeti ve iklim artlar
nedeni ile gecikti.
Siyasi partiler de kendi grlerini dile getir
diler. Sosyal Demokrat Halk Parti adna ko
nuan Erdal nn, gerekletirilen operas
yon dolaysyla Trk Silahl Kuvvetlerine k
ranlarn sundu ve Trkiyenin birlik ve
beraberliklerini bozmaya alanlara kar ge
rektiinde savaa hazr olduunu ifade etti.
Erdal nn ANAPllar tarafndan da hara
retle alkland.
Doru Yol adna ise Hsamettin Cindoruk,
bu tr operasyonlarn caydrc nitelik taya
can vurgulad.
Trk basn adeta enlik yapt. Ordunun bu
anl Mercidabk seferi dev manetlerle veril
di. Generallere bol bol yaltaklk yapld. Ve
demokrasiden, insan haklarndan sz edildi.
Bu arada, generallere akl veren ke yazar
lar da ilerini dktler. U. Mumcu, Trkiye1
nin, Ortadou'daki kargaann iine srk
lenmemesi dileinde bulundu; C. andar,
Trkiye nin Musul petrollerine gz koyma ei
liminin, Arap devletlerini rahatsz edeceini,
Trkiye'nin ikinci bir srail gibi grlebilece
ini vurgulad, ve Avrupa'nn gz zeriniz
de,tetik olun dedi.
M. Ali Birand gibiler ise, birok meslekdanm srarla kullanmadklar bir kavram kul
lanp Krt halkndan, Krt sorunundan szettiler.
Biranda gre, Krt sorunu asker harekat
larla zlmez!!

Trkiyenin dar geitlerdeki milli diplo

mat Kamran nan ise BBCye verdii bir
mlakatta unlar sylyordu:44Trkiyenin hi bir memleketin topranda gz
yoktur. Trkiye, ran-Irak savanda taraf
lardan birinin kazanmamasn temmeni
eder. Ama Trkiye'nin elinde olmayan
olaylar meydana gelir, dengeler deiir ve
yeni bir durum doarsa, ve bu yeni durum
da taraflarndan biri de ran olursa,
ee...herhalde bu yeni durum karsnda
sz sahibi olan bakalardr. Ayn Kbrs
meselesinde olduu g ib i'' Kamuran nan;
Kbrs igali ile, Kerkk ve M usulun iga
li arasnda balanty byle kuruyordu.
Avrupada ise iler Trkiyenin istemlerinin
tersine bir rota izlemekteydi. Ortak Pazar Avru
pa Parlamentosu saldry knyor, Trkiyenin
dikkatinin ekilmesi iin karar tasarlar verili
yordu. Verilen bir karar tasarsnda Trkiye'nin
Irak-lran savandan yararlanarak Musul ve
Kerkk e gz koyduu, Krt topraklan zerinde
terr politikas uygulad, Mardinde Krt
ahalinin hor grld, tarmn yasakland,
halkn ala itildii ve ikence altnda olduu
beliniliyordu.
Ayrca, muhtemel bir istila harekatna kar,
Ortak Pazar lkeleri D leri bakanlarnn
uyank olmas isteniyordu.
7 Man ta Krt Haber Ajans ANK) tarfndan
duyurulan Irak KDPnin deerlendirmesinde
ise, *ekiyann barnak ve snaklar diye
adlandrlan yerlerin, Gney Krdistandaki
savunmasz halkn derme-atma evleri olduu
anlald. Bir l iki de yaral vard. Trk jetle
rinin havadan ekip, dnya basnna yaydklar
fotoraflarda ise, en az yz lden sz edilmi
ti. Bunlar, snaklara sokulamayan yoksul hal
kn davarlarydlar...

Avrupada Protestolar
Daha sonra, Sol-Birlik ve PKKnn katlma
d bir komite oluturuldu. Komitede, Parti
zan, Halkn Kurtuluu, Dev-Yol, Dev-Sol ve
Rizgari yer ald. Oluan komite, Elilik nn
de 7 M artta bir alk grevi balattlar.

Bataraf 16. sayfada

DUISBURG
Duisburgda THY brosunu i
gal eden bir grup Krt, Trk or
dusunun Gney Krdistan sal
drsn protesto etti. Eylem es
nasnda
THY
brosunun
camlar krld. Ayrca, Bat Al
manyann, Mnster, Bremen,
Berlin, Essen ve bir ok ehrin
de igal eylemleri ve Trk Kon
solosluk ve Eliliklerine kar
yryler dzenlendi.

Kazanan Krt Halk

ve Onun Yiit Evlatlar Olacaktr.

HOLLANDA-DEN HAAG
5 Mart 1987 gn bir grup
Krt, UNICEF brosunu igal
ederek Trk ordusunun Gney
Krdistana saldrsn protesto
ettiler. Ayrca, Den Haag parlemento binasnn nnde bir gs
teri dzenlendi. Gsteri, TVde
de verildi. Yine, 150 kiilik bir
Krt grubu protesto yry
dzenledi.

Trk Ordusunun saldrsn protesto yry.. Stockholm, 8 Mart

AMSTERDAM
9 M art 1987 gn Trk Ordusunun Gney Krdistana sald
rsn protesto etmek amacyla
bir grup Krt Amsterdem Trk
Hava Yollar brosunu igal etti
ler. Ayn gn, yine bir baka
grup Krt, Brxselde THY b
rosunu igal ettiler.

SVE-STOCKHOLM
sve Krt Dernekleri Federas

yonu, Trk Ordusunun Irak

Krdistanna saldrsn protesto
etmek amacyla 8 M art 1987 g
n, Trk Konsolosluuna kar
bir yry dzenledi. Yr
yten nce Sosyal Demokart
Parti milletvekillerinden Hans
Gran Frank ile Komnist Parti
milletvekillerinden Osvald Sderqvist saldry knayan birer
konuma yaptlar.

YUNANISTAN-ATINA
6 M artta gal Ordusu Krdistandan Defol, Rizgari ya
zl bir siyah elenk, Atinadaki
Trk Eliliinin nne konul
mak istendi. Fakat, Elilii ko
ruyan Yunan polisi, elengin ko
nulmasn engelledi. Grevli bir
polis memuru, durumu Mer-

foto, A Z A D 3
keze soracan bildirdi. Daha
sonra, zin yok, koyamazsnz
diye bilirleme yapt. Ve elilik
nnde elenk koymak iin top
lanan kalabal ite-kaka uzak
latrmaya balad. Kendilerine
Trk ordusu, lkemizi bomba
lyor, halkmz katlediyor. Bunu
protesto ediyoruz. Bunu niin
engelliyorsunuz denildi ama,
polis, itirazlar dinlemedi.

Krdistanl on mlteci 6 M art 1987 gn Da

nimarkann bakenti Kopenhagdaki Parlemento binasnn nnde sresiz alk grevine
baladlar.
Grevciler yaynladklar basn bildirisinde u
talepleri ne srdler.
1)Trk devletinin Irak Krdistanna yapt
saldrnn protesto edilmesi.
2)Danimarka hkmetinin, Trkiyenin bu
tutumunu Avrupa Parlementosuna gtrp
tartmas.
3)Krdistanl politik gmenlere verilen ve
tabiyet yerinde, Trk yazan mlteci pasa
portlarnn deitirilerek tabiyet yerine
Krt ve lkesi yerine de Krdistan ya
zlmas.
Bu taleplerden sonra grevci grup, kendi pa
saportlar da dahil olmak zere, kendilerini
destekleyen bir grup insann pasaportuyla bir
likte Adalet Bakanlna gnderdiler. Dire
nii Krtler, pasaportlarnn istenilen biim
de deitirilmemesi halinde pasaportlarn
geri almayacaklarn bildirdiler.
Alk grevi, DanimarkalI ve Krdistanl ge
ni bir kitle tarafndan desteklendi. Grevin 4.
gnnde ona yakn lokal radyoevi, Krdistanl ilticaclarla yapm olduklar rportajlar
yaynladlar.
(Berlin, Duisburg, Dortmund, Osnabrck,
Hamburg, Deventer, Amsterdam, Kopenhag,
Stockholm , Atina A N K M uhabirleri...)

BR PESMERGE LE SOHBET
Mustafa Barzani, 1 M artta vefat etti. M ehabat Krt Cumhuriyetinin yklmasndan
sonra, bilindii gibi, devletin snrlarna gire ka, Sovyetler Birliine iltica etmiti
O zaman kendisi ile beraber giden, ve 75 yenilgisine kadar da yannda bulunan bir pemerge ile, ANK muhabirleri, Barzaninin mezarnn bulunduu blgede sohbet etme
nkan buldular. Aada, bu sohbetin bir blmn sunuyoruz.

4Yalnz kalmz..
Bu dnyaya aptal dmz

Barzani ile beraber Mehabata git

tiniz mi?
Evet
Nasl gittiniz?
-1943-45 yllaryd. 1943de Irakta
sava balamt. Araplarla savaacak
gcmz yoktu. rana getik. Meha
bat Cumhuriyetine katldk. Qazi Mhamedin yanna geldik. ran hkmeti
bize saldrd zaman, Peevin Tebriz
devleti bize, Iran, Krt halkna haynlk yapt. O zaman Barzani, btn as
kerlerine Mehabat savunma emri
verdi. Yneticiler, Qazi Mhamedin
yanna geldiler, sen de gel, seni
ldrecekler dediler. Gelmedi. Mehabad Cumhuriyetinde Farsllarla
olan savammz buydu.
Sovyetlere gitmeden nce ne hazr
lklar yaptnz?
Hazrlmz yaptk. Krmdan
sonra, ran bizi takip etti. Iraka getik.
Yaklak 2 ay orda kaldk. Bir atma
kmt. Riz ile Zt arasnda... Barzan, Ztye gitmiti. Irak polisleri de
Zt kasabasnn nne gelmilerdi.
Bilmem, bir ihbar m yaplmt, yoksa
bir casus mu haber vermiti Barzani1
nin Ztye gideceini...
Oradaki atmada bizden bir kii e
hit oldu, onlardan da bir ka kii ld.
Bahar geldi. Havalar ald. ran ze
rinden Sovyetlere yaya getik.
Sovyetlere ne zaman ulatnz?
Bir ay sonra.
Yannzda ocuk ve kadn var
myd?
Hayr, yoktu.
i;:
Yolda neler oldu?
Yolumuz bir ara Trk mntkasna
dt. Sprozye geldik. Orada,
Trklerle atma oldu. Trk jandar
malar ile attk.
Sproz, Bakale blgesinde midir?
Evet, Vana yakn, Sproz. Oradan
Begzadarye geldik. Germde bir ge
ce kaldk. Serok (Barzani) ile birlikte
Nuri Embnin yanma gittik.
Embiye mi?
Emb, randa deil.
Evet.
Embye gittik, orada bir gece kal
dk. Bu olayda calar Seroka ihanet
etti. Bunlar kap Acemlere gittiler.
Biz bir gece sonra, Reit Beyin Herkiye airetinin yanma gittik. Herkili Re
it Beyde, tpk beyzade Nuri bey gibi
kat. Biz de oray terkettik. Yaylalar
daki ailelerin yanna gittik. Daha sonra
Silvaya geerek iki gn kaldk. Henz
Acem askerleri stmze gelmemi
lerdi. ikaklarn arasna katldk. ikaklarn bakan Tahir Bey, bize ve Se
roka ok deer verdi. Bizimle birlikte
Celalilerin mntkasna kadar geldi
ler. Qotur deresinde ranllarla at
ma oldu. ran askerlerinden 30, bizden
de 2 kii ld.
Daha sonra Celalilerden mer Han1
n yanna gittik. Gridahe danda g
men olduk. Ekmeimiz ve suyumuz
yoktu. mer Han, Barzaniye dedi ki,
eer burada kalmak istiyorsanz, size
yardmc olabiliriz. Bir yannz Trk,
Bir yannz Ruslarla evrilidir.
Bu mer han da kap Trklere sn
d. Biz de Erezeye giderek iki gn iki
gece orada kaldk.
Sovyet Snrna geldiiniz zaman

Barzaninin Mezar

foto, ANK

sizi kimler kabul etti.

nce Sovyet yetkilileri ile gr
mek iin iki kii gnderdik. Onlar da
bakan gitmeyene kadar bizi kabul et
mediler.
Silahlarnz Sovyetlere teslim etti
niz mi?
Onlar teslim etmemizi sylediler.
Biz de btn silahlarmz teslim ettik.
Ne tr silahlarnz vard?
Hepsi Alman Bruno ve Vesatet Qut
idi. Bilmem bu silahlar tanyor
musunuz?
Evet. Biz de Krdz. Biz de silah
larn arasnda bydk.
yi. .ok iyi... Diliniz de gzel. G
zel konuuyorsunuz. Getiimiz yl
larda, yl kadar nce, buraya baz
adamlar geldi..Siz ii partisinden
misiniz?
Hayr, biz Krdistan Press Gazetesinde alyoruz..
yi.. yi...Ben, onlarla konutu
um zaman, ne onlar beni anlyorlard
ve ne de ben onlar anlyordum. Onlar
devaml trke konuuyorlard. Ben de
onlara trke bilmediimi syl
yordum.
O dnemde, Sovyetler de askeri
eitim grdnz m?
Evet, bir yl dokuz ay askeri eitim
grdk. Bakde. .Sar Denizde alt ay
asker olduk. Daha sonra zbekistann
Takent ehrine srldmz zaman
da, bir sene askerlik yaptk.
-Tamam. Sovyetlere girdikten sonra
neler oldu?
40 gn Barzaniyi grmedik. Daha
sonra baka bir yere tandk. 80 gn
sonra, 190 kii ile beraber Lain blge
sine tandk. Esat Hoevi de bu kafile
nin iinde idi. Denizin yukar ve aa
snda birer tugay vard. Biz orada as
kerlik yapyorduk. Askerlik sresi
boyunca, Barzani yanmza gelip gidi
yordu. Daha sonra, -daha nce de sy
ledim ya- zbekistan blgesine gnde
rildik.
O zaman, Bagirof isimli bir bakan
vard. Bizi, yedier yedier gruplar ha
lende kylere dattlar. Her birimiz
bir lkeye dtk. Bize, ders, talim, dil
filan retiyorlard. Yanmzda ne bir

bakan ve ne de bir bymz vard.

Yalnzdk. Kimin, nerede olduunu
bilmiyorduk. On kilometre temizde
oturan bir arkadamzn, orada oldu
unu bir yl renemiyorduk. Orada
olup olmadn bilmiyorduk. Bu da
bizim iin ayr bir belayd.
Aradan birbuuk yl daha geti. Bar
zaninin kad Staline ulat. Barza
ninin kad Staline ulatnda bizi,
Vireviskiye
getirdiler.
Orada
Kolhoz ve SelhozTar vard. Bizi
Selhozlara kattlar. Orada ba, bahe
ilerinde birbuuk yl altk. 500 kii
kadardk. Alt-yedi arkadamz orada
vefat etti.
O dnem ka kiinin ldn ha
trlyor musun?
Galiba drt kii..
simlerini hatrlyor musun?
kisinin ismini hatrlyorum.
Bunlar kimlerdi?
Biri, Molla Mehmed Emindi, di
eri de Salihdi. Ayrca otuz iki kii bu
muhacirlikte, Allaha kavutular. Baz
larna otomobil arpt. Bazlar hasta
lktan, bazlar da skntdan vefat
ettiler.
Vireviskideki durumla ilgili baka
neler hatrlyorsun?
Orada garip esirler gibiydik. Kim
semiz yoktu. O dnem biz de, senin
yalarndaydk ite. Sonradan rahmetli
Barzani yanmza gelmiti. O da are
sizdi. Dileri kalmamt.
Dileri kalmam myd?
Evet, dklmt. O da iilik ya
pyordu.
alyor muydu demek isti
yorsun?
Evet.
Ne iler yapyordunuz?
Bizi dattklar zaman, hemen he
men herkes hammalk yapyordu. Son
drt yl ise, Barzani Moskovaya gitti.
O dnem, Stalin kalmamd. Marinkov kalmt. Barzaninin Moskovaya
varmas ile ilerimiz dzeldi. Barzani
bir ka defa yanmza gelip gitti. Baz
arkadalarmz Gorkiye gtrdler.
Bizi de Pavlov denilen bir baka ehire
gtrdler. Sosyalist devletlerin yann
da Barzaninin itibar artyordu. Halk

na hrmet ve deer artyordu. Bylece

1958 ylna varld. Abdulkerim Irakta
inkilap yapt. O yl bakan Iraka dnd.
Biz ise bir yl daha kaldk. Ve Mays
1959da biz de Iraka dndk.
Iraka dndnzde Eyll devrimi
nasl balad? Sen herzaman iin rahmet
linin yanndamydm?
Iraka dnmeden nce 12.5 sene Sovyetlerde, 2 yl da randa kalmtk. Iraka
geldiimizde Barzani, ailemiz ve akrabalrmz grmemiz iin bize istirahat ver
di. Ben o dnem Badatta kalmadm ama
59 ve 60larda mutlaka arada bir misafir
olarak oraya gitmem gerekiyordu. 61 ihti
lali baladnda ben evimde idim. Ve ben
1945ten lmnden bir ka yl kalaya ka
dar hep Barzaninin yannda kaldm. im
di de oullarnn yanndaym. Ve lene
kadar da Krt halkna hizmet edeceim.
Rahmetlinin yannda hi sava girdi
niz mi?
Evet, ou kez.
Birisini rnek olarak anlatr msn?
Mirewan atmasna, Mih Herki,
Abdul Aay erefa allarna kar ben
de savaa katldm. Herhalde bizden iki
kii ehid olmudu. Fakat isimleri aklma
gelmiyor. Biri, Foqoydu herhalde.
Barzaninin yannda ka yl bulundun?
Ka yl m?. .45 senesinden, vefat ede
ne kadar.
En az 40 yl yani. Peki, bu dnemle il
gili, sende iz brakan bir hatran anlatr
msn.?
Rahmetli biz Krtler iin neler yap
mad ki..Bu gn ben ahsm... bu yedi
im ekmek, onun brakt ekmektir..
Peki, herhangi bir hatran anlatr m
sn? Bir savata, bir kyde, herhangi bir
yerde. Ne aklna geliyorsa..
Biliyor musun aziz kardeim, ben
Barzaniyi vebilirim. Vefakar ve adaletli
idi. O ldkten sonra, biz yabanc olmu
uz. Bu dnyaya aptal dmz...
Eski bir Krt pemergesi olarak, Kr
distan Press aracl ile iletmek istediin
bir mesaj var m?
Krt halk birlik olsun. Btn isteim
budur.
Baka bir istein var m?
Yok vallah, hepsi budur...
3 Austos 1986 / Krdistan

Pit 63 sal Berxwedana

1925 durumalarnda yarglananlardan bir grup

eyh Said direnii

x Sed
Despk di hejmara 12'an de
Erzurum, Erzurm kirin.
Di w civn de giftugok b.Heryek
tik gotin em bigihn ecneb, ji bo ku rojn p ji me re alkar lazim e. Yek j go
vaye Rs nzke, li van de raye, em xwe
bigihnin w der. Daw li ser gotina w
biryar dan, siwarek siwar kirin, daxwaznamek j nivsn, andin Tifls li w der
dane Qomsar Rsya ku w ax karn
derva y wan w dikir, tkil pre dann.
Wana vegeriyan, gotin welah hn miletek mezlm in, heq xwe re be, heq w
heye, lro hal hazir ji me re rewa me y
ro, em j re ne pkarin ku dest bidin derve. Bi rast j di hndir wan de bolevk
ku menevk hebn, w ax, gotin ma
dem wilo ye dost j bimnin ba e hema.
L di Heqar de k ar zabit hebn vana
j endam w mnazem saziman bn.
bn herba Nestoriyan ku yek j pa
cendir Ciyay Agir ku hsan Nurb.
Rasim Xurd ji Silmaniy bn Tefq
Ceml ji Mrdn b, yzba b. Li w
der Yusuf Ziya mebs Bitls b, bir
w j mulazim b, Riza di nav wan da b.
Gha, stanbol hat ser w germ kirib.tlehatiyan gotibn ku hun rabin em j rabin, ew j hat, xeber da bir xwe go: xwe
pkhat bibnin, go qey ji civata wan titek heye. Bi nav munir derketin ser iya s roj man, xeberhat, Usif Ziya Xelet kiriye, titek tine, l Tirk p hesiyan, bi ser
wers girtin li v de re, firqa diduyan j ji farq ji srt j re digo; Tmgeneral El Beg,
ew ser wan. Du s rojan erek rutin ki
rin li wan iyan.
Paiy, her ar zabit henek j bi wan re
hebn, derbas Iraq, lac bn cem ngilzan. Li wi.r n gihane Simko. Li wir Tirk
p hesiyan, evek girtin ser Xalit Beg di
hndir Erzurm, di hndir mala w da
ew girtin...

Tarxa w.. tarxa w enda b?

Tern- Ewel da b 1924. L roja w j
sed mixabin ez nizanim. Girtin w ev j
alayek siwar li dora wi ve ji ber ku ji era
RUPEL / SAYFA 10

63 yl sonra

ditirsiyan w ev derxistin, ber w dane

Betls, birin Betls di mahkemek ikl
de ew Yusif Ziya j dam kirin, l Hac
Musa Beg wan berdan pa ew girti bn.
Pitew girtbn, wextew girtibn di mala
w de defter girtibn, nav azay w mnesaziman t de bn. Hukumet evana
gita xwastin, wek Teyib El nav w iye
'(?) Kerem Qulaxas, Baba Beg...girti
bn xwastin.
Yek ji wan . Sed b, wek Baba Beg
Cibr b, Xalit Beg Hesen b, Ehmed
Beg Spik b ... Mehmed Beg Anzr b, Mehmed Xell Xeto b ji mala siwer xwastin, hin xe an hebn, Teyib
El heb, Sadik Beg Madirag heb
Mehmed Beg Xerb heb, ji wana
xeyn wan j gelek hebn. Nav wana j
xwastin, xwastin biin mehkema Tirkan.
Wana nen. Herkes li ciy xwe man. Di
w zeman da j qiweta-Tirkan tuneb,
herin nav wan eran, xelk bi zor bigrin
bnin, nikarbn, li ciy xwe man... hetan
kete 1925.
Di yek Sibat de li iyay an wana
gian civnek kir, wan ku ji aliy hk
mete ve hatin xwestin.

ku mahkm bne, nav wan derketiye?

Civn kirin, di w civn de di nav wan
de gotin b. x Sed j nav wan de ye.
Dt k hinek serekn era xwe sist dikin
vir de, w da xwe didin al: em Wali bib
nin, Qeymeqam bibnin; meselan hinekan digo: em xwe bignin meha Glan
filan bvan... . Sed dt k di wan de sist
xuyadike -di hinekan de- ji wan re got:

Gel Qumandaran, xwediy eran hCi

nin, mrxas cengawr silahor hn in.
Ez xek teriqet me, l ne ji wan xilafatanim maf milet me li ser her tit min re
ye, wele min di we da sist dl, wele wek
Ermena w; w b dest helan we bikujin.
Eger ez im vay min tizbh avt bi v emr
xwe heft penc sal rahit tifing mala
xwe, zaruk xwe, jin bk xwe i heye
min gi dan bin linga ji bo milet xwe, car
hun dikin nakin hun zanin.

W dom bike.

Bataraf sayfa 12de

Nerede yapmlar?
Erzurum, Erzurumda yapmlar. O top
lantda konuma oldu her biri bir ey syle
di. Bir ecnebiye yetielim, nk nmz
deki gnler yardm gerekiyor. Biri de dedi
ki, ite Rus yakndr, buralardadr, oralara
yetielim. Sonunda onun dedii dorultuda
karar verdiler, onunla ilikileri vard. Onlar
da cevap olarak: Siz mazlum bir milletsi
niz, hakka gelince hakknz vardr, ama bi
zim bu gnk durumda artlarmz elvermiyorki d ilere el atalm. Dorusu da i
lerinde Bolevik-Menevik vard o zaman;
ee.. .e dediler madem yle dost da kalsalar
iyidir u an. Ama Hakkaride drt zabit var
d, onlar da o kurulun (rgtn) yeleriy
diler. Nasturiin harbine gitmilerdi ki, bir
tanesi sonradan Ar isyann yapan hsan
Nuri idi. Rasim ve Hurid Sleymaniyeden
idiler ve Tevfk Cemil Mardindendi. Bun
lar yzbaydlar. Yusuf Ziya Bitlis Mebusu
idi, kardei Mlazim idi, Rzada ilerindeydi. stanbula gitti geldi, ban elmilerdi ittihatlar, siz ayaklanrsanz bizde
ayaklanrz diye, o da gelip kardeine haber
vererek dedi ki: Kendinizi baarl gr
nz. Toplantlarndan bir ey var m diye
soruldu. Mnirin adyla dalara ktlar,
gn kaldlar, haber geldi ki Yusuf Ziya
yanllk yapm, herhangi bir ey yoktur,
fakat Trkler duydular ve yollarn ban tu
tular, burada ikinci frka da belirtiyordu.
Tmgeneral Ali Bey onlarn zerlerine gitti
drt gn savatlar, her drt zabit ve bir
ka kii de onlarlaydlar. Iraka geip ngilizlere iltica ettiler. Burdan gidip Smkoya
yetitiler. Burada Trkler haberdar oldu.
Bir gece Erzurum iinde Halt Beyi kuatt
lar, evinin iinde onu yakaladlar.
Tarihi, Tarihi ne zamand?
Terin-i Evvel idi 1924. Malesef gnn
bilmiyorum. Yakaladlar ve o gece bir alay
svari ile Bitlise gtrdler, airetlerden

korkuyorlard. Bitliste onun ve Yusuf Ziyay

biimsel bir mahkemede idam ettiler, ama Ho
ca Musa Beyleri braktlar, onlar sonra tut
mulard. O rgtn btn yeleri bu defterde
kaytlydlar. Bunlarn Teyib Ali gibi ve ismi
neydi...? Kulaas Haan gibi hepsini istediler.
Baba Beyi..
Onlardan biri de eyh Sait idi. Sonra, Baba
Bey Cibir, Hesenli Halit Bey, Spk Ahmet
Bey vard. Anzrli Mehmet Bey, Mehmetin
Halil Xettosu... Sivrgillerden istediler, an
eyhleri vard, Garibin Mehmet Bey vard.
Onlar ve onlardan bakalar da... Onlarn da
adlarn istediler. Trk mahkemelerine gitme
lerini istediler, gitmediler. Herkes yerinde kal
d. O zamanlarda Trklerin kuvvetleri de yok
tu, airetlerin iine gitsinler, edemiyorlard.
Onlar yerlerinde 1925e kadar kaldlar. 1 ubatta an danda ismi istenenlerin hepsi bir
toplant yaptlar.
Mahkum olanlarn isimleri km myd ?
Trklerin mahkum kabul ettikleri. Toplant
yaptlar ve o toplantda aralarnda tartma
oldu. lerinde eyh Saitte vard. Grdk ki
airet reisleri gevektirler yle byle kendile
rini kenara veriyorlar, valileri greceiz,
kaymakamlar greceiz rnein bazlar:
Mays ayna bir yetielim falan filan... eyh
Sait bazlarnda balayan geveklii grd on
lara dediki: Komutanlar, airet sahipleri sz
lersiniz. Yiit, cangaver ve silahor sizlersiniz.
Ben bir tarikat eyhiyim. Fakat o hurafelerden
deilim. Milletimizin menfaati hereyimin
zerindedir, vallahi ben sizlerde geveklik gr
dm. nann ki sizleri de Ermeniler gibi elinizi
kaldrmadan ldrecekler. Eer bensem sorun
ite ben bu 75 yamda tebih attm ve tfei
elime aldm. Evimi, ocuklarm, karm geli
nimi neyim varsa hepsini milletim iin ayaklar
altna aldm, artk siz bilirsiniz; yapp yapma
yacanz siz bilirsiniz. Bu tarihi ve yiit sz
lerle rahmetli eyh Sait savan sorumluluunu
orada kendi zerine ald (kendisi karar verrdi).

Devam edecek
KRDSTAN PRESS U ADAR / MART 1987

 SERBEST KRS

SERBEST KRS

Krdistan Kurtuluunun Baz Sorunlar

Celal AYDIN

Krdistan Presse daha yayn ha ve hor grc ifadeler ancak onun

yatna balamadan, birbirini ta hakkndak tam bir cehaletin rn
mamlayan ama farkl sorunlar ele olabilirler. Kvlcmlnn 1930lu yl
alan bir seri makale yollamtm. larda yazd htiyat Kuvvet :
Bunlardan yukardaki bal ta Milliyet adl eseri, yaynlanal 7 yl
yan biri de 2. sayda yaynland. Bu dan fazla oluyor. Acaba L. Polat ya
makaleleri yazp yollamaktaki ama da baka bir yazar, aradan yarm
cm, Krdistan Pressin sadece asr gemi olmasna ramen, ne
Krdistan ve Krt Ulusal Kurtulu Trkiyeli , ne de Krdistanl sosya
Mcadelesindeki olay ve gelime listler arasnda bu ayarda bir eser
lerin aktarld bir gazete olmakla ortaya karabilmi olduunu iddia
kalmayp, ayn zamanda Ulusal edebilir mi?
H.Kvlcml,zellikle 1960-70li yl
Kurtulu Mcadelesine ilikin temel
programatik ve stratejik sorunlarn larda Ulusal Sorun konusunda za
tartld bir forum fonksiyonu da man zaman susmutur da. Ama,
bunun kayna, onun Sovyetlerin
grmesine katkda bulunmakt.
Yazy yazarken, onun yanl anla politikasnn sadk birtakipisi olma
lacan ve sylemedii eylerden sndandr. Bu vesile ile Krdistan
tr epey eletiri ekeceini tah Press sayfalarnda Trk Solunun
min ediyordum. Fakat, ancak, yan bir hastal olarak - ve de hakl
l da olsa, eletiriler geldii takdir olarak- belirtilen milliyetiliin, sade
de fiilen bu forum gereklemi olur ce Trk Solunun deil, ama,
ve yanl anlamalar giderilebilirdi.
1926dan sonra III. Enternasyonal
Beklenen oldu. Krdistan Press ve Sovyet izgisinin, dolaysyla
in 9. saysnda, hem yaznn anlal uluslararas bir hastalk olduunu
madn ve hem de yaygn nyar grmezden geliine de deinmek
glar yanstan Lokman Polat imzal gerekir. Ayn hastalk, Krt Solunda
ve Krdistan kurtuluunun sorunlar da vardr, ama, Krt ulusunun kur
metafizik mantkla izah edilemez tulu sava verdii bu gnk koul
balkl eletiri yaynland. Bu eleti larda milliyetiliin ilerici yan dolay
rinin yaynlanmasna herhalde hi syla Trk Solnda olduu kadar
kimse, eletiriye urayandan dana srtmamaktadr.
fazla memnun olmamtr. nk
Gelelim Trokizm e. L.Polat,
umud ediyoruz ki, bu vesile ile Kr- Trokist lerin Lenini bir referans
distan'n kurtuluunun temel sorun noktas olarak grmedikleri gibi
lar zerinde bir proram ve strateji ok yanl bir nyargya sahip. Ay
nen yle yazyor: Dedik ki, C.Aytartmas balar.
d bir Jrokisttir; eer bir leninist oljk#' % ''
L.Pola}'j jetospin;ahsmlail 'sayd, lenin'in ezilen halklarn ulusal
gili v yalfil'ffe'rl^cfl'k'smlar- krtulu savalaryla ilgili ve de ulu
na girmeyi gereksiz gryorum. Bu sal demokratik devrimlrle ilgili sy
tr ine batrlardan rahatsz olma ledii bir ok szlerini ve nc
yacak derecede kaln bir derim var. Enternasyonalin bu konuyla ilgili
Ama, ahsm vesile edilerek H. K- bir ok kararn aktarrdk .
vlc ml ve "Trokizm" hakknda ba
Bildiimiz kadaryla, Trokistler,
z peih'yflr lHlnyor, k esas kendilerini trokist diye tanmla
konya gemedn nce ksaca nmazlar, Devrimci Marksist ya da
bunlara deinmek gerekiyor. : v:!
Bolevik Leninist olarak tanmlar
Kvlcml hakknda kmseyici lar ve onlar, Marks, Engels, Leninin

geleneinin en sadk, en ortodoks

ve en tutarl izleyicileri olduklar iddi
asndadrlar ve/veya en azndan
byle olmaya alrlar. Byle olup
olmadklar ayr bir sorun, , ama,
L.Polat arkadan sandnn aksi
ne Marks-Engels-Lenin ve III. Enter
nasyonalin ilk drt kongresinin ka
rarlarnn referans alarak, her za
man
Trokist lerle tartmaya
girebilirsiniz, nk onlar, zaten bu
referans noktalarndan hareket et
mektedirler.
Bu vesile ile L.Polatn kartrd
bir noktaya deinelim. Bir grn
taraftarlar, taraftar olduu gr
her zaman hakkyla ve doru ola
rak savunmayabilir ve onu rezil
edebilir. Bu durumda, o toy savunu
cuya bakarak, o gr hakknda bir
karar vermeye ya da o gr ele
tirmeye kalkmak metodolojik olarak
yanl, ahlaki olarak da bir kyl
kurnazlnn ifadesi olur. C. Aydn
da, taraftar olduu grn toy ve
onu rezil edici bir savunucusu ola
bilir. Belki ileri srd neriler, sa
vunduunu iddia ettii grlerle il
gisiz olabilir. Bu durumda C.Aydrv
n yazdklarndan hareketle, onun
kendisini taraftar kabul ettii izgiyi
mahkum etmeye kalkmak, en hafif
bir ifade ile bilimsel bir sorumsuzlu
u yanstr.
L.Polat arkadamz muhakkak ki,
marksizm-leninizme inanyor olsa
gerek. Ama, bu rnein gsterdii
gibi, bu inancn ok toyca ve inan
d fikri rezil ederek savunuyor.imdi biri kp da, L.Polatn dediklerin
den hareketle Marks veya Leninin
dncesini rtmeye kalkmas
sama olur. Ayn samala dme
yi, herhalde bakalarnn da: L.Polattan bekleme hakk olsa gerek.

Devam edecek

CIHU AWA HATIN KURDISTANE

Shrko BOTON Oslo / Norway
Ji bo Krdistan Press
Hevaln Heja
Di Krdistan Press de hejm ar 11, namek ji aly D. zol ku li Holland dimne
hatiye apkirin. Heval D.zol di nama
xwe de rexnn Isral dike brbaweriya xwe li ser cihyn Kurdistan pan
dide. Ez li vir dixwazim bersiva w na
me bidim , ji bo Kurdan re rewa cihyn Kurdistan rn bikim.
P hem titek em nikarin cihyn
Kurdistan bikin Kurd. Belk wan an
da Kurd, ciln Kurd zim ann Kurd
bikartnin, l wan bi Kurd nahne dann.
Cih bixwe miletek serbixwe t hijmartin, ew j ji ber z iman k taybetiya wan
heye.

Cih awa hatin Kurdistan

Di Incl kevin det xuya kirin k cih
pe d hezar salan hatin Kurdistan.
Demamperatoriya Asr wan ji bajar
Samiriya hatin derxistin di nav Mezo
potamiya hawrdora rbar Xabrbilav bn. Beek, ji wan j n Misr.
Wan pit hing bilav bn hd hd
ziman ibr (hibro) ji br kirin. L wan
h ar ji br nekirin k wan cih nin
miletek serbixwe ne.
P sala 1948 nzk 70 hezar cih li

Kurdistan bn gava welat wan Isral azad b, piraniya wan une wir. L
wan hj ziman kurd anda kurd bi
kartnin.Ziman xwe dizanin tevde nke. Ew ji wek me got ibriye ziman
welat Isral.
Em bn ser nama heval me, ew dibje "Kurd rnafn wan bo xwendin
nivsandin an folklor andiy nine.
Ev axiftin birast i bingeh nne. Li ser
Isral ten d milet hene. Ch Ereb.
Mirov dikare behsa mafn Erebn bike ne a Kurdan. Ji ber k got ku cihyn Kurdistan ne Krdin. Em tevde
dizanin ku cih ji seranser cihan zivirin welat xwe. Me gelo, wan bi end
zimann bixwnin?!! Eger em Kurd welat me azad serbixwe bibe, ma em
j rabin zarokn xwe bi tirk, ereb faris hn (fer) bikin?! Gelek Krden me
hene nimaze (taybet) li Kurdistana Bakr, ziman Kurd nizanin, eger li ser
axiftin heval D.zol be, dib wan dinav Kurdistan maf xwendin bi tirk,
ereb an faris heb.
Di Isral de milet Ereb heye. Mafn
wan hebe nabe, kar me p nne. L
xwendin bi ziman ereb heye. Maf
apkirina pirtken bi ereb heye. Em
dirj nekin, hema awa be pln post (stamp, frimerke) ya welat Israil li

KRDSTAN PRESS U ADAR / MART 1987

ser de bi ziman ereb heye. Ka

mafn Kurd li Tirkiy, Iraq, Sr
ran iye??
Carekdheval D.zoldibje li
Isral ertn jiyana wan ji Kurdn Tirkiy xiraptir e. L awa
xiraptir e, heval me pan nedaye. Ez bawer dikim ku heval
bixwe j bizane awa xiraptir e.
Wilo diyare heval me titek li
ser rewa Kurdn Tirkiy nizane. Ma gelo rewa Tirkiy rewe Tirken iya y mafn
wan iye?
Dmahk heval dibje 11 bila
Krdistan Press ertn Kurdistan ba tma bike bikes nay xapandin. Ji v diyare k
heval me gelek mj tenge
nezane, herend ew li Holland
dimne, l hej demokras neketiya ser w. Gava Krdistan
Press behsa cihyn Kurdistan li Isral ap dike, wate nne
ku pitgirtiya Isral dike me
sela ne xapandinye, weku he
val dibje l bawer bi demokra
s danstandin ye. Krdistan
Press vekiriye bo hem kesan
re, kesen mna D.zol.

SERBEST KRS

GORMUYORUM
VAR MI BAKA DYECEN?
Bu bal okuyanlarn birou belki glecek veya biraz daha fazla il
giyle okuyucaklar. Fakat hemen belirteyim ki, bu szler benim deil,
bir Partinin Genel Sekreterinin szleridir.
GRMEMEK... Evet, kelimeyi kullanrken ilk akla gelen kr (m)
olmak yani dnyada varolan hibir yarat grmemek, yani gerek
krlk. Birde suni krlk var o da, gz var gryor, ama iine gelmedi
i iin grmyor. Birincisi bence ok doal hi irdelemeye gerek yok.
Fakat kincisi hem suni hem bilinli ve de en tehlikeli olandr. Bir yan
dan TKP-B Genel Sekreteri . Sevenin syledii szleri Krdistan
Presste okuyor, bir yandan da bireyler yazmaya alyorum.
Sayn Seven ok gcenmi olacak ki Sol Sosyete konusuna honut
suzluunu, Rizgari 'ye atarak ve onunlada yetinmeyip ok ilerilere gi
derek binlerce devrimci-demokrat, yurtsever, ilerici, komnist Krt ve
dier uluslardan insanlara mal olan devrimci-demokrat bir gazeteye
hakaret ederek dile getiriyor. Neymi efendim Kurdistn Press Sol
Sosyeteyazsn yaynlamakla dostluu dinamitlemimi, bir ok Krt
arkadan rahatsz etmimi vs. vs...
Aslnda rahatsz olan kendisi, nk yzlerce Krt devrimcisi ve ayd
n artk Sol Sosyete ligin farkna varm kendi z rgtleri iinde yer
almaya balam ve de tm hzyla almaya revam ediyor. te budur .
Seveni rahatsz eden. . Seven, bununlada kalmyor, o ikinci snf ay
dn olmann verdii eziklik altnda Kemalist diktatrln izdii
misak-i milli snrlarnn (biz Trkiye parasnn ayrlmamasn savu
nuyoruz) savunuculuunu yapyor.
Bu yazy yazarken inann u anda elimde kalem titriyor, sinirlerim ol
duka gerin. nk bugn 4 Mart 1987 yani lm, kan, dehet ve kat
liam saan bir gn yani celatl, barbarl ve insanlk d hernakadar
uygulama varsa Osrnanldan devralan smrgeci faist Trk devletinin
30-40 uayla lm sat bir gndr. te byle bir gnde grmem
eziklik yapmak afedilmez bir sutur.
Bilmiyorum sayn Seven, Krdistan tarihini ve halk hareketlerini oku
mu mu, birok eski mebuslarda ve bugn onlarca milletvekili, yzler
ce kar devrimcide ben Krdm diyor, halen diyenlerin says bi
linmiyor.
Bu nedenlerden dolay, halen Krt Sol SosyeteTigi yapan drst dev
rimci arkadalara, zaman yitirmeden kendi z rgtleri iersinde yer
almay sylemeyi bir grev sayarm.
Birgn gelecek bugn esir olan halkmz bamsz, zgr olacak ken
di kanyla kazand zgrln yayacak. te o zaman bilinli sosyetelik ve ben de Krdm deyip suni krlk yapanlar, o halka nasl he
sap verecekler hep birlikte greceiz.
,,,

Dersiml Ahmet
____________________/t

~-v sve

EZ KURD M
Bab NEWROZ
sral
Bi nav Kurdistana proz hdn w
Ji Krdistan Press re
Silavn me ji we re
Hevalek Kurd Drsm D.Izol-Hollanda bersiva min
daye ez bi xweji dil can bersiva w j didim dibjime
ku fala te rast ne b!
Dibje Doktor muhendsa w ne raste . ima ne rast
e?! Mirov dikare doktora li drok j bike ne ten li nexweiyan...
L en din mumkin e ima mumkin e?!(Zabit
leker).
Li Isral kur 3 salan ke 2 salan serbaziy dikin pa her salek 1-2 heyv. Ango ji 18-55 sal DIVET em serbaziy bikin.
ertn jiyan wan j i Kurdn Tirkiy xiraptir e Eger
gotina w rast beima li eva seyrana Kurdan btir ji 100
hezar tde pedar dibin % 50 ji wan Kurd in?!. Mixabin
li Kurdn Tirkiy...
Dawiya 1948 pda ew ji Kurdistan n Bibore em
zor hatin firotin derxistin. Her wesan 2 kes ji me li Silmaniy hatine kutin tirs kete dil me be
ek ji me bne misilman drok ba dizane...
Niha hem asiml bne Isral" Kurdn Avrupay j
asimle bne piraniya we j bne Avrup. Kendal bye
Frens Mehmd Baqs bye Swd, t.d.
Bawer nakim ew kes ko name andiye Kurd e Ez
Kurd im mr min Celadet e, serok min Barzan ye
pmerga rka Kurdistana min e.
Armanca w siyasye ew bin kat de agir digere99; Ne
siyas me, l bel rewa milet min siyas ye xebat j li
ser iyay y.
Bila gevirgora m e ne dizin m e hewcey fatiha wan n
ne99. Bira! Bibore!! Ez fatha li ser gora te na xwnim
Krdistan Press naxapnim. L bel ez pirtkn Mala
Bedirxan dixwnim, xebata Berzan diparzim ji
Kurd Kurdistan re strann XAN distirm ji Kurdistan Press re rewa milletek dibejim.
^ d Doktor zol fala te rast ne b careke din Dell
zol binivse ji ber ku te hj doktorah li fal nestandiye..
Bij s oren Kurdistan!

RU PEL/ SAYFA 11

edebiyat hner and

Celadet Bedirhann ei
Ruen Bedirhann anlar:

Ruen hanm, 1957're Atina'da I. Akdeniz ve Ortadou lkeleri Anti-kolonyalist Kongresine katlmt.Yukardaki resim, Vagelis
Sakkakos isimli yazarn Krtlerle ilgili informatif bir kitabndan alnmtr. Kogre delegelerinin Suniodaki Pasidona tapnan
ziyaretleri srasnda ekilmi. Yazar, ayaktakiler, cnc srada soldan ikinci, Krt delegesi Ruen Bedirhan diye yazyor..

Pamuk hevesi Onun sonu oldu

Ronahi dergisinde, sadece savaa ilikin
haber ve makaleler yaynlanyordu. Politi
kas ise mttefiklerden yana idi...
Sava sresince Suriyedeki kltlerin du
rumunda byk deiiklikler olmad. Bu
dnemde parlementoda, krt yeler vard.
Hawar ve Ronahi aralksz kyor, fakat in
ce bir kontrol altnda tutuluyordu.
Franszlarn, 2. Dnya Sava srasnda
Suriyeyi terketmeleri zerine, 1949da Su
riyede devrim oldu. Eski rejim tamamyla
devrildi ve yeni rejim i bana geldi. Du
rum tam dzelirken, ikinci bir devrim oldu
ve bu esnada, Hsn Berazi ve Muhsin Berazi ldrldler. lgin olan, bu devrimleri krtlerin yapmasyd. Devrimin liderlii
ni yapan Silo ve iekli, her ikiside krtd.
Bu karmaa yllarnda, Hawar ve Ronahi
yaynlar durduruldu. Fakat bir ara Hsn
Berazinin babakanl dneminde, bize
yararlar dokundu. H. Berazi, Celadet ve
Kamrann Bedel Emlak ayln verdi. Be
del Emlak u anlama geliyordu: OsmanlI
lar, Bedirhanlar srdnde, btn mal
varlna el koymutu. Ancak srgn edilen
Bedirhanllarada belirli bir aylk vermeyi
taaht etmiti. Bu miras gibi, kuaktan ku
aa devam edecekdi. Atatrk dneminde,
Trkiye snrlar iinde kalan Bedirhanlara,
rejim arazi verip Bedel Emlaktan kurtuldu.
Suriye snrlar iinde bulunan Bedirhanla
ra ise rejim aylk vermeye devam ediyordu.
Ayrca ayn konumda olan, Cezayirden ge
len Cezayiri ailesine de, devlet aylk veri
yordu. Fakat Suriye ynetimi 1929da bir
karar alarak, bu aylk uygulamasnda dei
iklik yapt. Buna gre, aile iinde her vefat
eden bireyin ayl devlete kalacak, varisle
rine intikal etmeyecekti. Bu karara ramen,
Hsn Berazi, Celadet ve Kamran Suriye
vatandalna kabul ederek, bu ayl yeni
den oalad ve hem Celadet ve hem de
Kamran lene kadar bu ayl aldlar. Bu
aylk ok czi bir miktardayd. 1949da ve
rilmeye baladnda 45 Suriye liras idi.
Kamran 1979da vefat ettiinde 160 lira al
yordu. u an Suriyede yaayan Bedirhanlardan sadece Yusuf Bedirhan bu ayl al
maktadr. Ben de bu maa alabilirdim. An
|

RPEL / S.WFA 12

cak ben retmen olduumdan, devlet

hzinesinden zaten maa alyordum. ki
maadan birini semek zorundaydm. Ben
de kendi maam setim.
1951 ylma geldiimizde, Celadet artk
tam sklmt. Bir yandan ocuklar by
yor, dier yandan kendisi isizdi. Kltlerde
de artk bir imkan kalmamt. Araziler
alndndan, kltlerden gelen ya, bulgur
vb. maddeler Suriyede bulunamaz olmu
tu. Pamuk buhran balad. Celadet, Hse
yin bri isimli bir arkadatan, para de
meksizin arazi alarak, kuyu ap , gerekli
malzemeleri de baka birinden karlayarak
pamuk retimine atld...
15 Temmuz 1951de kuyunun ve pamuun
kurban oldu. Rahmetli Celadet bey benim
iin sadece iyi bir e deil, ayn zamanda iyi
bir baba ve iyi bir retmendi de. Olay ben
de derin etkiler yaratt. Onu vefat tam bir
oktu. Kendimi kaybetmek zereydim. Fa
kat her an aklma gelen onun szleri; sanki
lmn bilircesine, lmeden ksa bir sre
nce bize yapt telkinler beni ayakta tutu
yordu. Unutmam bir keresinde yle ko
numutu; Filan airette bir ana olunu
kaybetmi. Ana feryat etmek istemi, fakat
kocas silahla kadnn zerine atlp onu
susturmu. Bu gibi feryatlar ok ayptr. n
san bir acyla karlat zaman tahaml
etmeli ve gelecekte ne yapabileceini
dnmelidir" Ben itiraz ettiim zaman
konumasn yle srdrmt: Senden
korkum yok. byk kzm dnyo
rum...O metanetini kaybedebilir Bu sz
ler kulamda her an, her dakika nlyor
du. Bu dayanlmaz acya sakince dayanp,
zerime denleri yapmaya altm. Ara
dan bir mddet getikten sonra, iki byk
yk altnda kaldm hissetmeye yava ya
va baladm:
1- ocuklar bytmek;
2- Celadetin hayatn feda ettii ileri, ak
satmadan yrtmek ve tamamlamak.
ocuklarma kar gerekli olan imkanlar
fazlasyla yerine getirdiim kanaatindeyim.

medi. Bunun zerine, ben bakalarn bo da

vetiyeler iin nermelerini istedim, fakat her
hangi bir neri yapmadlar. Sonra ben tek ba
ma kongreye katlmaya karar verdim.
Rahmetlinin vefatndan sonra 1964e ka Lbnandaki gazeteci arkadam, ben ve dier
iki dostla birlikte kongreye katlmak zere Ati
dar retmenlie devam ettim. Braksaydnaya hareket ettik. Bu arada kongreye gidii
lar yine vazifeme devam edecektim.
15 temmuz 1952de rahmetlinin vefatnn miz, amda duyulmutu. Palolu bir iinin
yl dnmn andk. Ardndan, Irak asker tavrn hala unutamyorum. Gidiimiz iin pa
ra lazm olduunu, bu Palolu ii de duymu.
lerinin refuji olarak Lbnanda kalan ve
Benim yanma gelerek, tam 100 Suriye Liras
kltleri ok seven biriyle tanma olanam
verdi. Parann hepsi birer liralk bozuk para
oldu. Kendisi gazeteci idi. Onun gazetesi
halindeydi. Yanma geldiinde; Paray o
aracl ile istediim eyleri yazma imkan
buldum. Avrupadaki krt rencilerine ge cuklarn kumbarasn aarak getirdim, ltfen
rekli belgeleri ve konferanslar iletme ola kabul edin dedi. Paray aldm. ok duygulan
nan o gazetede buldum. Rahmetlinin ve mtm. Bu vatansever krdn tavrn mrm
fatnn 2. yldnmnde, bir arkadan yar boyunca unutmayacam.
dmyla, Celadet beyin bir bror 500e
Sonuta, Lbnandan biletleri temin ederek,
yakn kiiye dattk ve amda yaptmz
bir anma toplants ve toplantya gelen me Atinadaki kongreye katldm. Maalesef krtler
sajlar ieren bir brorde 1953de yayn iin ayrlan koltuklar, kongre boyunca bo kal
land. Ve bu brorleri tam vefat ettii g d. Arkadalar makul saylamayacak gereke
lerle kongreye gelmemilerdi. Ben tek bama
nn 2. ylnda postayla her tarafa dattm.
kongrede krtleri temsil ettim. Arap delegele
1957de, Irak kltlerinin byk bir ksm
amda kalyordu. Irak Krdistanndan ge rin tm tepkilerine ramen, kongrenin son g
nnde sz alp, amda hazrladm konuma
len krtler, benim Lbnandaki gazeteciyle
olan ilikimi biliyorlard. Celal, Hebib Ke y yaptm. Konumann franszca metnini de
rim ve dierleri benden, Atinada o yl yap delegelere dattm. Bu kongre uluslararas ni
lacak olan, smrgecilie kar bir konfe teliinden dolay bizim amzdan ok yararl
oldu. Kamran Bedirhan ve Krt Talebe Birlii
ransa Krdistan adna katlma imkann bu
gazeteci arkada aracl ile salamam is bakan olan Salah adullah ki, benim dama
tediler. Sonuta gazeteci arkadala anlatk dm oldu sonralar, birer telgraf gndermiler
ve Krdistan adna 5 davetiye alma imkan di. Bu kongre bizim amzdan ok baarl
mz oldu. Hemen ardndan bize 5 davetiye oldu.
geldi. 3nn zerinde isim vard. Daveti
1954'den sonra Irak krtleri ile olan ilikile
yeler, Celal Talabani, Nurettin Zaza ve Ru
en Bedirxan adna gelmiti. Dier iki da rim sklat. 1957de Moskovada yaplan,
Dnya Genlik ve renci Festivaline kzm
vetiye ise botu. Biz dolduracaktk. Fakat
Sinem ve yannda giden Hejar Mukriyani ve
bir art konulmutu. Aramzda komnistler
Abdurrahman Zebihinin gidi ilemlerine
olmayacak ve Atinadaki masraflarmz biz
kendimiz karlayacaktk. nk bu kong yardmc oldum. Fakat kzm, Moskovaya vareyi devlet deil, baz rgtler dzenliyor ramadan, ekoslovakya snrndan geri evril
lard. Dzenleyen komitede hi bir tane di. Sinem geri evrilince, Hejar ve ve Zebihi1
sosyalist de yoktu. Davetiyeler benim eve de gitmekten vazgeip geri dndler.
1964de emekli oldum. 1972ye kadar am'da
postayla geldi. Celal, Hebib ve Nurettin
Zazay hemen ararak kendilerine dave oturdum ve bu arada bir ka kez Irak Krdistiyeleri gsterdim. Nurettin Zaza ve Tala tanna gittim, bir ka nedenden tr de, bir
bani baz gerekeler ileri srerek toplantya ok kez Avrupaya gittim.
gelemeyeceklerini belirttiler. Ben de Hebib
Kerimiyi nerdim maalesef o da kabul et
Ama ikinci grevde ne kadar baarya ula
abildiimi ya da ulaacam kendim deerlendiremem.

k r d is t a n p r e s s

a im r / m a r t

im ]

e d e b i y a t s a n a t v e kltr
ve gerekli mcadele azmi, kurtulu
umuduyla ykl. Resimlerim, bylesi bir yaama tanklk etsin istedim.
12 Eyllden sonra, bir sre Krdistann Trkiye ve Suriye blmlerin
de kaldm. Oradan Lbnana getim.
Daha sonra da Parise geldim. Resim
almalarma her dnem ayr ayr
yansd. Trkiyede faizmin saldr
lan, en doal insan haklarnn ayak
lar altna alnd ikence ve cezaev
leri, Kaml katliam bata olmak
zere gndelik Krt yaam, Krt
destanlar ve isyanlar, Filistin direni
i, Avrupada yabanclar ve isizlik
sorunlarn ileyen dizi almalarm
srdryorum.
almalarnzda etkilendiiniz
sanatlar var mi?
almalarmda stil ynnden, zel
olarak bir ya da birka sanatnn et
kisi yok. Kimliim gerei Anadolu,
genel olarak Ortadou Halk Sanat,
Filistinli baz ressamlar, Picassonun
mavi dnemiyle yaam, en ok etki
lenip kaynatrm kaynaklar oldu di
yebilirim.
rnein Filistinli ressam smail amotla, sanata yaklam, sanatn kit
lelerle iletiimi, siyasi mcadele ile
sanatsal mcadelenin uyum ve birli
i, sanatlarn dayanmas gibi so
runlarda ayn grleri paylayoruz.
Picasso, ben resimlerimi, duvarla
r sslesin diye deil, dmana kar
bir silah olarak yapyorum. diyor.
kinci Dnya Sava ve ardndan ge
len souk savan tecrbesi Picasso1
ya Dmana kar yalnzca resimle
rimle deil, insan olarak, btnyle
kar durmak, savamak zorunda
ym. dedirtiyor. Bu szler kabaca,
benim de yaam felsefemi iziyor. Pi
cassonun hem dnce ve davran
yla, hem de tekniiyle beni ok et
kilediini sanyorum. Ksacas, renk,
dzenleme ve teknik olarak, Ortado
u halk sanatlaryla, Bat resminin
btn dnemlerinden bir senteze
ulamaya alyorum.

KurdistarfUa gelien direni

sanatlar da etkileyecek...
Sanat almalarn Pariste srdrmek
te olan ressam smail Yldrm, son al
malarn FTB salonunda sergiledi.
12 Eyllden sonra yurtdma kmak zo
runda kalan sanat, Trkiyedeki gizlilik
dneminin bir ksmn da Krdistanm
Trkiye ve Suriye blmlerinde geir
miti. smail Yldrmm Trkiye, Kr
distan ve Filistin zerine oluturduu di
zi resimleri, bundan nce de Pariste ve
baz Avrupa lkelerinde sergilenmidi.
Aada Krdistan Pressin sanatyla
yapt bir syleiyi sunuyoruz.
ncelikle, kendinizi tantr msnz?
1954de, Konyann Beyehir ilesine
bal bir Toros kynde dodum. Onbir
yanda kymden ayrlarak, vriz
retmen Okuluna baladm. O srada, 12
Eylle dek sren bir uygulamayla, yurt
apnda btn retmen okullarndan
mzik ve resme yatkn grlen krk ka

dar renci, snavla stanbul retmen

Okuluna alnp, zel olarak eitiliyordu.
Ben bu rencilerden biri oldum ve s
tanbuldaki teorik ve pratik almalarm
srecinde, resimle ilk bilinli ilikim
balad. 1971e dek stanbul, zmir ve An
karada kiisel sergiler atm, baz karma
sergilere ve resim yarmalarna ka
tldm.
1971, benim iin yeni bir srecin balan
gc oldu. 12 Mart faizminin basklar,
bunun karsnda THKO ve benzeri radi
kal gruplarn da etkisiyle, o tarihten iti
baren siyasi mcadele, hayatmn belirle
yici yan oldu. Bundan sonras, birok
devrimcinin yaad gibi, cezaevi, gizli
yaanan yllar, Lbnan cephesinde siyonizme kar sava ve Avrupada srgn...
Bu arada resim almalarnzn geli
imi nasl oldu?
1971-81 dneminde artlar gerei ok az

Biray delal! Em bi hesreta nameyeke te ne. Ez ji te tike dikim.. .Tu nameyek ji me re bine, v hisreta me
biborne. Ma qey tu qet nafkire ku
M.Ali K 'biray
te, xwengn te, bav te, diya te
em hem tev bi hisret li hviya name5 Gulan 1986/Mrdn yeke te ne. Ma qey qet em li bra te
Biray ezz !
nayn!.. .Tu me bderb bikuj lo! Tu
ber ne wilo b; nizanim i bi le
Beri ku dest bi rebeleka xwe bikim hatiye.
gelek silavn germ ji te re rdikim, ji
Iro dsa hing bav min kire pite-pit,
herdu avn te n re radimsim...
got: 'Tu ima nama j re nan *Ez
Kek min, ev b deh name ku min ji
rabm min lxist rast hatim bajr,
te re andin, eva j ya yanzda.. .L ji te m postaxan da j i te re telgirafek
me hj j tu bersiv negirt! Qe nabe me rbikim. L karmendek nas li postabizaniya ku tu sax e, rehet e... Vya xan ez bi zor sekinandim got:
w em bextiyar bikirana. Diya min bi
Seyr e! Tu du rzikan tene binivisgiri avn xwe kor kir; heroj rdin, ne qiyametek pere bid. Wisa
saetek digir dib: Saloxn meke got.Batire ku tu nameyek
min ji min re bnin" Pite-pita bav j re binivisne... Ez vegeriyam, li
min bi ser min de, dib: Tu ji qezda
qehwa Omerya rnitim min dest
wilo dik! Tu naman j re nan.
bi nivisandina v nam kir. Aha, li
Ez fkirim ku dibe te navnana xwe ser masa min du gundiyn me; Cindi
guherti be ez m min navnanek Hamd j rnitne, bi qeremaan
heval te ji bav w tike kir. Li ser w dileyzin. Ew j silavan li te dikin.
navnian j min end name andin Wek din ku tu li me bipirse; em tev
l, dsa j digel ku ev s mehe em ber- rehetin, bi selametin. Em ten xweisivek ji te dipn.. .bfde ye!

REBELEK

KRDSTAN PRESS 1? ADAR / MART 1987

resim rettim ama bu on yln, sanat

zerine dncelerimin gelimesin
de nemli bir pay vardr. Bundan
sonraki dnemde, Filistinli, Suriyeli
ve Lbnanl sanatlarla ok scak
ilikiler yaadm Lbnan cephesin
de youn bir resim almasna giri
mitim. Bu arada Filistinli ressam
larla ortak sergiler atk. ki yl bo
yunca, 70 kadar tablo karmtm.
Beyrutta FK desteinde kiisel ser
gimi aacam gnlerde, Beyrut ku
atld ve resimlerimin tamam srail
bombardman altnda yokoldu.
1983de Parise geldim ve resim ze
rine almalarm younlatrdm.
Daha ok hangi konulan iliyor
sunuz resimlerinizde?
erik olarak, yaadklarmn iz d
m oluyor yaptklarm. Yaammz
aclar, sevinler, toplumsal bunalm

ya te dixwazin bi hisret li hviya

rebeleka te ne.
Bi silavn germ....
Biray te
EVDELLA
25 Gulan 1986/Stockholm
Biray xoevst Evdella!
Rebeleka weya bi tarxa 5.5.1986ke
te dest min. Ez p gelek kfxwe
bm, spas! Her weha namn beri ve
j ku we andibn tevji mj ve ketine
dest min. L mixabin ku ji ber hin
sedeman min ne dixwest ji we ra na
ma rebikim. Ango bi andina nameyeke xwe min ne dixwest ez we txime talk! Bawerim hn fam dikin b
ezdixwazim i bibm. Egerku ewqas we srar nekira min ev namajji we
re ne diand.
Biray hja! Tu di nameya xwe da dib: Ma qey em qet li bra te nayn!. . . Ma kenghnji bra min ne?! Di xewnn min de, di xeyal min
de her hn hene; ma li dare din qet
titek wisa dibe! Bi rast bi van gotinn te ez gelek iyam. ji ro p ve

Trk resmi ve ressamn nasl g

ryorsunuz?
Trk resmi zerine ok dnmekle
birlikte, u anda bireyler sylemek
benim iin erken. Orhan Taylan r
nek bir Trk ressam olarak selam
lyorum.
Avrupa \da Trk ressamlar arasn
da yaratlm bir platform var m ?
Byle bir platform olduunu sanm
yorum. Geenlerde, 35 Trk-Krt
ressamnn karma sergisi ald Pa
riste. Ancak bu, ressamlarn arala
rndaki iliki ve ortak bir etkinliin
sonucu deildi. lerde byle bir plat
form oluacak olursa, bu ancak ortak
kaygular tayan sanatlarn birlii,
dayanmas olabilir, ki her birinin
verimini artrr. Zaten byle bir plat
formu da oluturacak olan, ortak
kaygularn kendisidir.

ez bersiva, hem nameyn ku ez ji

webigirim, bidim. Ma qey tu dib ez
naxwazim naman ji we re binim!...
Wek din j; qet mereqa min nekin.
Ez gelek ba rehetim. Ku derdek
min hebe ewj xwe selametiya we
ye. Bimnin di xweiy de.
Bi silavn birat...
Biray te
++
30 Trmeh 1986/Izmr
Rebeleka te tev end plis cendirman kete dest me!.. .ens min heb
ku ez w roj ne li mal bm.
Rolinro cemsak tij pls cendirme, rebeleka te bi dest wan de digirin ser mala me. Hundir mal qul bi
qul saxt dikin, her weha axur
j...Helbet titek bi dest naxin. Ji
xwe ew end pirtk ku te li mal hitibn min ji mj we ewitandibn.
Pit ku mal saxt dikin bav min
herdu biran Kezebo Fexredn davjine cems dibine tabr. Heftk

Krt resmini nasl deerlendiri

yorsunuz?
Herhalde ada resmini soruyor
sunuz. Krdistann her parasndan
Krt ressamlarla tanma imkanm
oldu. Ayrca Paris Krt Enstitsnde
baz Krt ressamlarn karma sergile
rini izledim. Snrl da olsa, edindi
im izlenim, Krt olsun, Trk olsun
ressamlarmzn birounun Bat l
kelerinden birinin izleyiciliini yap
t yolunda.. zgn resim yapan,
zgn veler yakalayabilen ressamla
rn says, kanmca ok deil. Baar
l iler reten birok Krt ressam da
var. Ancak bunlar ne derece ulusal
zellik tayor?.. Bu konuda tered
dtl olduumdan, Krt resminin
varlndan szetmeyi biraz da zama
na brakalm diyorum. Eklemek ge
rekir ki, Krdistann hemen her par
asnda giderek gelien direni g
leri, doal olarak sanatlar da
etkileyecek, almalarna evk vere
cek, yeni sanatlar douracaktr.
Krdistandaki mcadele, yalnzca
Krt sanatlarna deil, dnyada bir
ok ilerici sanatya da ilham kayna
olacaktr.
Kltrel organizasyonlar faaliyet
lerinize destek oluyorlar m?
deal denecek boyutlarda olmasa da
siyasi ve kltrel organizasyonlarla
dayanmam oluyor ve giderek daha
olumlu gelimeler olabileceini gz
lyorum.
Gmen yaants sanatsal faali
yetlerini hangi ynden etkiliyor?
ncelikle kendimi gmen tanmla
mas iinde grmediimi belirtmeli
yim. Plitik nedenlerden tr sr
gndeyim. Srgn insanla gmen
insann ayn yabanc ortamda bulun
malarndan dolay ortak sorunlar ol
masna ramen, faaliyetleri ve ta
dklar kaygularn nitelii farkldr.
Srgn bir sanat olarak, g
menlik olgusu ilgi alanm dnda
deil. Gmenler zerine bir dizi a
lma yaptm. Ama duyarllm
besleyen ana kaynak, be yldr zle
mini ektiim Trkiye ve Krdisan1
dr. Bence son derece doal; bu, bir
srgnn duyarlldr. Evimin bir
kesinde yarn, yola kmak zere
hazr bir valiz durduka, gece evimin
penceresinden Parise bakarken s
tanbul yanlsamalar yaayarak Pariste de stanbulu boyamaya devam
edeceim...
6 Ocak 1987 - Paris

Krdistan Presse
Abone olmak iin;
abone bedelini
Glala AB
Potgiro 26533-0
Stockholm
kontosuna yatrmak yeterlidir

ew dibin dara de nehaw kiribn. Ji wan re:

awa bi vxayin dewlet re tkiliya we hj
heye! Demek hn j xayin in!' dibn wana
didine ber daran.
Ji xwe eyn roj (bi karek ez bme gundek din) gava ku min evaya bihst, min go lingo
bi qurbano ez reviyam hatim Izmr. Ev ji
ser du mehan de ez li v der xwn me. Li
gor saloxn ku min ji mal hilanne: Bi d ku
ew berda ne bav min herdu bira heftk
Kezebo Fexredn ba bne.. .L li gor dibjin, bav min hj di nav nivnan de ye xwn
vedire. Gelek dibn d ji nav nivnan w
demekeve.
Bi kurt tit ku te bi me kir dijmin bi dijmin
nake. Ma qey te nizan b ku li vir li te die
rin! Ma qey te nizan b ku tu xwniy dewlet ye! Ma hewce dikir ku me ji te re bigota... Qao tu mirovek zana, brbir b! K ji
te re got nama ji me re bine!... Aha, were
saf bike vca! Tu Ewropa j, hj em ji te
bela te xelas nebn lo!
Ji bo Xwed tu careke din xeletiyek wilo
neke!
Evdella

RPEL/SAYFA 13 |
* -.v i.v ; 4. ' .

* -

rp nnynnnnnnnonnnannnBnnnnnnnnnnynnpnrrnnnnnnnr

cM otfae B iS fiB

n S L K 9 lK a r ft[O a

o fc b cmtJb

DILE 3 salf / Australya

jnnnnnnnnnnnnnnnm nlngin i i i nnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnDDDDt:

,

X z N ivs : W ilhelm Busck

Vergerandin; R.T. Hulmani

DEYT DIE REHET HER TIM,

AV DIKE NAV XORTIM.

KU MERIV DIE AFRQA

FLT DAGERIN HER HA

ZENCIYEK ERD KEYFPIR,

TRKEVAN DKE FL Ll WIR.

XWE ZIWIRN FLBITEV,

BERDE D, QURR Bl DEV.

EZ DLE ME
Ji bo rojnama delal Krdistan
Press
Ez niha li bajar Sydney dijm. Ew
bi hezaran klometir ji Krdistan
dr e. Omir min s sal in ez kurd
ba dizanim. Li welatek dr wek
Australya, ez roj bi roj fr dibim, ku
ez Kurd im. Rojekw b, ez bi he
zaran ke xortn wek min w me
zin bibin w ba hevalan dijminan ji hev dernin.
Nav min rast DILVNE, l bay
dayka min ji min ra dibn DIL .
Min ro li welatek ji Kurdistan dr
dt ji ber ku ez li Australya hatim r
chan. ro Krdistan tune, l DlLN li Kurdistan li her ar hln
chan mezin dibin, Krdistan di diln wan da j dijn. Dijmin bixwaze,
naxwaze em mezin dibin.

EVN 6 salf / Stockholm

BETUL 6 sal / Almanya

it

RUPEL / SAYFA 14

KRDSTAN PRESS 11 ADAR / MART 1987

 JI b e r t e n g a h iy a c i h , e m n i k a r i n d i v e h e j m a r e d e
CH BIDIN XAARZ NAMEYAN XWENDEVANAN. BIBORIN.

BERPIRSIYARE LIQE 3
ADNAN KEMAL
EHD KET

* YER DARLII NEDENYLE BU SAYIMIZDA BULMACA VE OKUYU

CU MEKTUPLARINA YER VEREMYORUZ. ZR DLERZ.

NEWROZ kana buland!

Stockholm ANK

Mnihde dzenlenen Newroz gecesinde kan at

mada bir kii ld, iki kii yaraland

Ksa ad KOMKAR olan, Almanyadaki Krt i Dernekleri

Federasyonunun Mnihde dzenledii Newroz gecesinde a
tma kt, olayla balants olduu sanlan bir kii ld, iki
kii de yaraland. Olaydan sonra, KOMKAR merkezinden ya
plan aklamada Mnih de 7Mart 1987tarihinde dzenledi
imiz NEWROZ gecesinde, henz salonun nhazrlklar ya
pld bir srada 20-25 kiilik bir Apocu grup, silahl bir sal
drda bulundu. Bak, sopa, demir ve zincirlerle d kapda
grevli olan az saydaki arkadalarmz etkisiz hale getirmeyi
amaladlar. Kaplar krarak ieriye gzyaartc gaz bomba
lar attktan sonra, silah ve dier saldr aletleri salona saldr
dlar. Bu saldr sonucu bir arkadamz biak darbeleri sonu
cu ar, dier bir ka arkadamz ise, sopa, demir ve zincirle

re hafif yaralandlar. Olaydan bir sre sonra, Emniyet

yetkilileri salondan yz metre tede bir cesedin bulunduunu
bildirdiler. 'denildi.
Gerek tarihsel konumu ve gerekse tad politik mesajlarla
Krt halknn yaamnda nemli bir yeri olan NEWROZla il
gili bir gecede kan bu atma kitle iinde endie yaratt. Her
yl Avrupann bir ok ehrinde kltr geceleri ve toplantlarla
kutlanan NEWROZ, bu yl da 14 ubattan bu yana Avrupann
byk ehir merkezlerinde kutlanmaya balanmt. Kutlama
geceleri 9 maysa kadar srecek.
Mnih gecesinde yaratlan olayla ilgili olarak, Krdistan
Pressin baskya girecei u ana kadar (11 Mart, saat 07)
PKKnm herhangi bir aklamas gazetemize ulamad.

Trkiye Sktrlyor!
ANK Dinleme servisi

Stockholm ANK
Adnan Kemal, ev 25 saln w b ku pmergayet dikir berpirsiyar hzn lekeriyn PDK-I y liq 3emn b.
Bi kurtjiyana ehd Adnan Kemal: Di sala 1941an de, li bajar Kerkk hat chan. Di sala 1962an de bedar orea lon
y mazin b. Di v ore de Adnan berpirsiyariya nijdeyek
girtib ser xwe.
Di navbera saln 1962-75an de gelek berprsiyariyn cihreng
wergirt ser xwe.
Di sala 1976an de, dsa dest bi xebata siyas leker kir. Di
sala 1979an de bedar kongreya part b. Di sala 1986an de b
berpirsiyar hzn pmergeyn li hem naveyn germiyan.
Di meha sibat 1987an de, di erek dijwar de ehdb. 6 caran birndar bb. Li pa xwe jinek qnc, zarok hit.

KONGRA 2 AN YA KSSE-SWED
PK HAT
Stockholm*ANK
Komela Xwendevann Kurd Li Ewropa (KSSE), liq Swd
konferansa xwe ya salane di roja 28.02.87 an de li bajar Stockholm pk an.
Di v kongr de gelek ji dost hevaln Kurd yn ji hem bajarn
Swd hatin bedarbn.
Herweha ew komteya ku hat hilbijartin, ji biradern ji Kurdistana Iraq, Kurdistana Tirkiy Kurdistana Suriy pk hatib, ku
ji bo birvebirina kar barn komeley li Swd.

Trkiyenin AETye tam yelik

iin bu yl sonuna kadar bavuru niye
tini aklamas, topluluk yesi lke
lerde youn tartma ve yorumlara ko
nu olmaya devam ediyor. Getiimiz
haftalarda Bat Avrupa gazetelerinde
ve dier basn-yaym organlarnda bu
konuda bir oc makale yazld.
BBCya bal radyo istasyonlarndan
4. Radyo Dnyada bu gn progra
mn bu konuya ayrd.
Rodyo yorumunda , Trkiyedeki
aydnlar lkelerinin dnyadaki
yerinin kesinlikle Avrupa olduu ko
nusunda hi bir kuku ve tereddt
duymuyorlar, diyor ve yle devam
ediyor Trkler tam yeliin yararlar
n tartrken, Starsburg daki Avrupa
Parlementosu da, sakncalarn tart
yor. Trkiye'nin bavuru ilemlerini
topluluk adna izleyen Avrupa Parlementosundan bir ngiliz milletvekili
unlar belirtiyor:
*. .nce ekonomiye bakalm. Trki
ye'nin ekonomisi Ortak Pazara kat
lacak gte deil. siyasi duruma
gelince, tam kapsaml ve ak seim
henz yaplmad. nsan haklar ala
nnda iyilemeler var. Ama yeterli de
il. Son olarak da Ortak Pazar anla
mnda tam bir demokrasi olabilmesi
iin bir ok anayasal deiiklik yapl
mas gerekiyor. Birde d siyasi etken
ler var tabi. Yunanistan n her ye gi
bi veto hakk olduuna gre, Trkiyenin nce Kbrs konusunda ve Ege
anlamazlnda, Yunansitanla, ka
bul etmedii bir uzlamaya varmas
gerekecek...

Adnan Tyszn kardei aklad

ABINI KENCE LE OLDURULDU

Urfann Ceylanpnar ilesinde
ele geirilen silahlarla ilgili gzalt
na alnarak ikence ile ldrlen
Adnan TYSZn kardei Mah
mut Tysz kardeinin ikence edi
lerek ldrldn yle anlatt:
Adnan karakoldan istediler. Abim
gittikten gn sonra evimiz jandar
malar tarafndan basld. Jandarma
Komutan Yzba Kadir Aslan, bi
ze, Abiniz sizi satt diyerek bizleri
de karakola gtrdler. Bodrum ka
ta indirerek ikenceye aldlar. Abim
baygn vaziyette merdivenlerin al
tnda askya aslyd. st plak,
sa aya krk ve sol gznde yara
vard. Bu arada, bizilere de elektrik
li ikence yaplp ayak ve ellerimiz
coplanyordu. Daha sonra Kadir As
lan beni yanna ararak, miliyonlira karlnda bizleri serbest
brakacan syledi. Ben de bu pa
rann olmadn, taksimi verebile
ceimi syledim, kabul etmedi. Da
ha sonra ikence yeniden ba
lad. Yzba, hepinizi ldre
ceim, buradan sa kmayacaks
nz dedi. Azmza tuz koyup suyla
iiriyorlard.
Abisinin kars ve 6 aylk ocuu
nun da gzaltna alndn belirten
Mahmut Tysz, Abimin ikence

ile ldrldn gzlerimle gr

dm dedi. Bu arada, ikenceci yz
ba Kadir Aslann daha nce de Ceylanpnarn Muratl kynde halka i
kence yapt belirtildi. Yzbann
yapt ikenceleri yaynlayan Karacada gazetesi ise, Urfa Valisi Alpaslan
Karacan tarafndan, devletin kolluk
grevlilerinin kk drld
gerekesiyle sresiz kapatld.
Adnan Tysz olay ile ilgili Ceylanpnara gelen SHP Urfa milletvekili
Vecihi Atakl ve Diyarbakr miletvekili Kadir Narin yetkililerden bilgi al
d. Konuyla ilgili milletvekillerinin
sorularn yantlayan Ceylanpnar
Kaymakam Aziz nci, soruturmann
adli yetkilileri ilgilendirdiini belirte
rek, Olaanst hal kanunu bizlere
bir takm yetkiler vermitir. Ama bu
idari yndedir. Devletin Valisi bir
yzbann zerinde etkili olamyor
sa, bir ile Kaymakam ne kadar etkili
olur. Alt kademelerdekilerin yetkileri
snrlandrlmad srece bu tr olay
lar eksilmeyecektir derken, Savc
Yardmcs Fikret Cezik de, Durumu
Urfa Valisi Alpaslan Karacan ve Ada
let Bakanlna bildirdik. Cesedin
bulunmas iin de helikopter istedik,
ancak gelmedi eklinde konutu.

KRDSTAN PRESS U AVDAR / MART 1987

Trkiyenin tam yelik iin amas

gereken btn engeller arasnda en
ciddi ve en byk olan Yunanistan n
itiraz gibi grnyor. Yunanistan h
kmetinin Ortak Pazar ilerinden so
rumlu Bakan Thederos Angalos ise,
Trkiyenin tam yelii konusunda
unlar belirtiyor:
...zal gibi kiiler, siyasi adan
gelecee bak tarzlarnda bazen lm
l olabilir. Ama aslnda hepsi de sr
mekte olan askeri cuntann kuklalar
dr. Thederos Angelos, Trkiyenin
tam yelik bavurusunu hemen veto
etmeye niyetlerinin olmadn, ba
vurunun Avrupa Komisyonu tarafn
dan incelenmesine izin vereceklerim,
o zaman zaten sadece kendilerinin de
il, ilk aamada herkesin bavuruyu
veto edeceini ileri sryor. Komis
yon aamasnda zaten btn yeler
bavuruyu geri evirecektir. Ne ksa,
ne de orta vadede Trkiyenin tam
yeliinin kabul edileceine ihtimal
verilmez. Bundan sonras da Trkiyenin bilecei i....
Bu grleri savunan Yunanistan la
dorudan bir tartmaya girmekten
kaman Trkiye, dier Ortak Pazar
yelerinin, Yunanistan zerinde ge
rekli basky oluturacan mit edi
yor olabilir. Ama bata Bat Almanya
olmak zere bir ok ye lke Tkiyenin ekonomik durumunun gerekten
kt olduunu, Portekiz ve spanya mn ardndan, Trkiyenin de ye ol
masyla topluluktaki ekonomik ileyi
in tahamml edilmez hale geleceini
dnyorlar. Gerekten de istatistik-

Yeni Srgnlere Hayr!

Duisburg ANK

^
Trk devletinin Krdistanda uygulamaya balad mecburi is
kn yasasna kar Bat Almanyada biraraya gelen Kuzey Krdistanl ve Trkiyeli 14 rgt, ortak bir bildiri yaymlyarak mecbur is
kn uygulamasn protesto etti. rgtler yaynladklar bildiride;
Tarihte Krtlere kar srgn olaylar ilk defa yaplmyor. 1934
ylnda karlan Mecburi iskn Kanunu ile yzbini akn Krt,
Bat Anadoluya srlerek, % 5 orannda serpitirilerek asimile
edildi. Yine, 1938de kanla bastrlan Dersim ayaklanmasndan
sonra, yzbini akn Krt batya srld. te imdi atlmak iste
nen bu yeni adm, bu politikann bir devam... olduunu belirten,
Avrupa Dev-Gen, Birlik Yolu, Devrimci i, Devrimci Kurtulu,
DBAF, FDEF, Gerek ADK, i Gerei, KKDK, KOMKAR,
KURD-KOM, Krdistanl Devrimciler, Rzgari Federal Alman
ya, TSK-DK, rgtleri, yeni srgnlere hayr diyoruz. Krt halk
ile dayanma iinde olduumuzu aklyoruz. Faist rejimin bu
uygulamalarna kar mcadele etemeyi bir insanlk grevi olarak
gryoruz. Tm demokratik rgt ve kiileri bu ad barbarla
kar kmaya, onu protesto etmeye aryoruz dediler.
Getiimiz hafta Trk sava uaklarnn Gney Krdistana yne
lik saldrsnn da gndemlemesi sonucu, 7 Mart 1987 tarihinde
Bat Almanyann, Berlin, Kln, Hamburg, Nrnberg, Mnster,
Essen ve dier baz kentlerinde Trk temsilcilikleri ve resmi kuru
lularna ynelik srgn politikasn ve Trk saldrsn protesto
niteliinde eylemler gerekletirildi.

K R D S T A N !
Kurdisk Tidning
Utkommer varannan vecka
Nummer; 13/5
11 Marsh Avdar 1987

Chefredakir och ansvarig ugivare

Orhan KOTAN, 08-295056
Redaktion sekreerare
etn EKO, 08-298332
Tekniskt sekreterare
S. SERDAR, 08-984743
Administration-Prenumaration
B. AZAT, 08-298332

ler parlak deil. Trkiyenin 25 milyar do

lar d borcu var ve isizlik % 20 dolayn
da.
Radyonun yorumunda daha sonra, Trki
yenin corafik ve stratejik konumuna dei
niyor ve Trk yetkililerinin bunu bir pazar
lk konusu haline getirebileceklerini ekli
yor. Ayrca, eer, Ortak Pazar tarfndan
reddedilirse, Trkiyenin Arap dnyas ile
daha yakn ilikiler iine girebileceini vur
guluyor. Yorumcuya gre : Eer Trkiye
slam dnyas ile iliki iine girerse ne olur?
Bunun tartlmas bile Brkselde rperti
ler yaratyor.
Ortak Pazarda Trkiye adna konuanlar
ise, Trkiyenin sanayileme yolunda oldu
unu, nfusunun hzla arttn ve bu an
lamda avrupa iin iyi bir pazar olarak de
erlendirilebileceini belertiyorlar.
Bu arada, Trkiyede gelien son olaylar,
Trk devletinin krdistanda giritii bar
barca uygulamalar ve Irak ile Suriye snrla
rnda gelien ve hergn biraz daha vahim
bir hale gelen olaylar, evdeki hesabn, ar
ya pek uymayacan gsteriyor. Nitekim,
Trk devletinin son saldrsndan sonra,
Avrupa Parlamentosuna arkaarkaya iki ka
rar tasars verildi. Bu karar tasarlarnda,
Trkiyenin Irak-ran savandan yararla
narak Musul ve Kerkk olas bir igali k
nanyor ve ABDnin byle bir saldry ko
laylatrmamas ve onaylamamas isteni
yor ; ayn biimde, Ortak Pazar lkeleri
D leri bakanlarndan da, blgenin Trk
iye tarafndan igaline kar duyarl olmala
r isteniyor. AET bakanlar Trk yetkilileri
nezdinde Krt halknn insani haklarnn ih
lali koniusunda da protesto edildi.
Dier bir karar tasars ise Komnist Grup
adna, nmzdeki hafta Strasburgda yap
lacak olan Parlamento Genel Kurulunda
grlmek zere verildi. Bu tasarda da,
Krt halknn Trk uaklar tarafndan
bombalanmas knanyor ve Ortak Pazar
Bakanlar Konseyinin de derhal harekete
gemesi isteniyor.
Gazetemizin dier yazlarnda da yer ald
zere, bu tasarlarn tartlmak zere
Konseyde beklerken, son olaylardan tr
Avrupa, Kltlerin arkaarkaya yaptklar
protesto eylemleri ile sarslmaktadr.

PPKK davas sonuland

Armanc Stockholm
1984 yaznda alan PPKK Ankara dava
ubatta sonuland. Dava sanklarndan
kii toplam 113 yl 6 ay ar hapis cezas ald
lar. TCKnun 125 ve 168/2. maddelerinden
yargyanan sanklardan Osman Tokgz, zzet
Ouz Kandemir, Mehmet ahin, Hseyin
Umdum, Cuma Ali Gkalp, Ekrem Karahan
ve Ubeydullah Kaplan 13 yl 4 ay ar hapis, 4
yl 5 ay srgn ve haat boyu kamu hizmetle
rinden yasaklama cezalarna arptrld
lar. Mustafa Menctek 14 yl 8 ay, M. erif
Mtak ise 4 yl ceza aldlar. 17 sank beraat
etti. Hapisanedeki ar ikencelerden dolay
tahliyesinden bir sre vefat eden Mehmet
Snmezin dosyas ise davadan drld.

sn

Postadress; Box 7080, 17207 Sundbyberg

Beskadress; rsvngen 6C, Hallonbergen77/- [46]
8-29 83 32
Telex; 131 42 ANK S
Bankgiro; 343-5559
Postgiro; 2 65 33-0
Tryckeri; Idrottshladet / Sdertlje

Diyarbekir zel

RUPEL / SAYFA 15

K R D S T A N !

ALMANYA 2.5 DM.

HOLLAKCA 3 G
SKANDNAVIEN 10 SK
FRANSA 10 FF
SVRE 2.5 Sfr.
AMERKA 1.5 $
AVUSTURALYA 1.5 $(USA)
NGLTERE 1

Bro ; rsvnget 6C, 172 42 Sundbyberg Yazma adresi / Navnan : Box 70 80, 172 07 Sundbyberg-Sweden Tlf. (46) 08-29 83 32 Tx. 13142 ANK S Postgiro 2 65 33 0; Bankgiro: 3435559

Kaln duvarlarn ve dikenli tellerin arkasndaki merakl gzler

Trk Eliliklerinde gizli objektifler!

Yukardaki resim, 8 mart gn Stockholm de Trk eliliine kar yaplan bir protesto srasnda, dikenli teller ve yksek du varlarla korunan elilik binasnn bahesin
den gstericilerin resimlerini gizlice eken bir Elilik grevlisine ait. Sorun ak deil mi? Trk elilikleri M T merkezi gibi alyor... foto:AZAD 3 ; ANK

Trk Ordusunun saldrs lanetlendi!

lirk ordusunun Gney Krdistana
yapt saldry protesto amacyla, Avru
pann eitli kentlerinde Krt rgtleri ta
rafndan protesto eylemleri yapld. Pro
testocu Krtler, igalci Trk ordusunun
Krdistan topraklarndan ekilmesini istiyerek u slogan attlar: galci ordu
Krdistandan defol! .Avurapa kentle

Bat Almanya-Hamburg

olay yerine gelen basn ve televizyona ola

yn mahiyeti anlatlarak protestoya son
verildi.

Aralarnda kadn ve ocuklarn da bulun

duu 60 kadar Krt, Trk devletinin G
ney Krdistana saldrsn protesto etmek
amacyla, Hamburg Trk Hava Yollar
(THY) brosunu igal etti. Daha sonra

Dortmund Krdistanl renciler Komitesinin giriimiyle, Alman ve Krt ren

cilerinden oluan bir grup, THY na bal

rinde srasyla yaplan eylemler unlar.

DORTMUND

bir seyyahat acentasn 7 Mart gn saat

10:00da igal etti.
Trk ve Irak devletlerinin protestosunu ie
ren aklamalar basna ve televizyona veril
dikten sonra, polsin mdehale etmesiyle eyle
me son verildi.
Devam orta sayfada