3215140013

Oytun Ayberk Frat

ETMN FELSEF TEMELLER

Felsefe kelimesinin etimolojik kkenine baktmzda Yunancada sevgi anlamna
gelen Philla ( Filla ) ve "bilgi " anlamna gelen sophia ( Sofya ) szcklerinden
treyen terimin iaret ettii entelektel faaliyet ve disiplini olduunu grmekteyiz.
Bilgelik sevgisi ya da hikmet aray anlamna gelen felsefe insann evreni, varl,
deerini bir btn halinde anlama, bilme ve btncl bir aklamaya ulamaya
alan bir disiplindir.
nsanlar dnyada var olduklar sre ierisinde dnyay ve evreni anlamaya,
kavramaya ve tasavvur etmeye almlardr. nsann bilgi edinme ve anlama
merakndan doan Felsefe soru sorma faaliyeti ile hikmet ve ya bilgiye ulamay
abalar. Felsefenin soru sorma tarz onu dier bilgi trlerinden ve bilme
etkinliklerinden ayrr ve farkl bir konuma yerletirir. Birey felsefe iinde bir zne
olarak grlr veya her eyin ls olarak kabul edilerek, nesneyi anlamaya,
kavramaya ve tasavvur etmeye alr.
Bireyin temel zne olarak kabul edildii felsefe ile disiplinler aras bir bilim olan eitim
tarihi sre boyunca birbirinden etkilenmi ve beslenmitir. Eitimin ekonomik, politik
ve toplumsal sistemlerden etkilenmesi ve bunu yanstmas gibi toplumun genel
dnce sistemi ve dn tarzndan da etkilenmitir. Bildiimiz zere ekonomik,
toplumsal ve politik sistem en azndan bir felsefeye dayanr. rnein kapitalist sistem
genellikle idealist ve pragmatik, komnist sistem ise materyalist felsefenin llerine
gre kurulmutur. Dolays ile bu sistemler iinde toplum ve ya devlet bireyi toplumun
salkl bir ekilde devam etmesi iin felsefi dncesine gre eitir. Dolays ile
eitime yn veren amalar biimlendiren ve eitim uygulamalarna yol gsteren bir
disiplin ya da sistemli dnce ve kavramlar btn olarak eitim felsefesi sk bir
iliki iinde bulunan eitim ve felsefenin disiplinler aras bir buluma noktas olarak
domutur. Amalar bakmnda Eitim Felsefesi eitim almalarn ynlendirir ve
insanlarn hangi amalar iin nasl yetitirilecei konusunda biz retmenleri
aydnlatr ve lke gerekleri ve gereksinimleri dorultusunda toplumun, kltrn ve
insann nitelii ile tutarl eitim kuramlar gelitirmeye aba gsterir
Felsefenin ura alanlar
Felsefe ile uraan dnrler deiik grler ortaya koymulardr. Bunlar ksaca
zetleyecek olursak
Varlk retisi (Ontology): Yaam ve evren konusunda genel bir grnt ve genel bir
ilke bulmaya alan varlk retisi ilk olarak antik yunan filozof Aristoteles tarafndan
gelitirilmitir.

Bilgi retisi (Epistemology): Bilgilerimizin kken ve niteliini inceleyen felsefe

daldr. Bilgiyi evrensel bir biimde inceler ve bilme srecinin niteliini bulmaya ve
zmlemeye alr.
Deer retisi (Axiology): Deerlerin kayna, nitelii, snflanmas ve insanlkla
ilikisi zerinde duran bir felsefi retidir.
Mantk: En geni anlamyla dncenin ve varlk biimlerinin, elerini, trlerini,
olanaklarn inceleyen bilimdir
Balca Felsefe Akmlar
lkclk: Bir lkyle belirlenmi olan ve bu lkye kar gtmeden bal kalan
yaama biimi ve dnya grdr.
Gerekilik: Gerein, salt ve algdan bamsz olarak var olduunu savunan felsefi
grtr.
Yararclk: Doruluu ve gereklii tek yanl olarak yalnzca eylemlerin sonular ve
baarlar ile deerlendiren felsefe retisidir.
Varoluuluk (Existentialism): nsana ok nem veren, insan her eyden daha
nemli gren bir felsefedir.
ETM FELSEFES
Eitim felsefesi en engel anlam ile eitime yn veren, amalar ekillendiren ve
eitim uygulamalarna yol gsteren bir disiplin veya sistemli fikir ve kavramlar
btndr. Eitim politikalarnn ve bunlarn uygulamaya koyulu biiminin temelinde
ise benimsenen eitim felsefesi yatmas sebebi ile eitimciler Eitimin felsefi temelleri
konusunda bilgi sahibi olarak retim vermelidirler.
Balca Eitim Felsefesi Kuramlar
lerlemecilik (Progressivism): Bu grte
Geleneksel eitimin ar biimselciliine; amasz altrmalarn yer ald retmen
odakl ve rencilerin pasif bir konuma itildii eitim anlayna kar karak
renciyi sorun zme ve yaantlar yolu ile renmeye nem veren bir dnce
akmdr.
Yeniden Yaplanmaclk (Reconstructionism): Bu akma gre, an kltrel
bunalmlarna kar gelebilmek iin toplumu yeniden dzenlemek ve gl, birlemi
ve tutarl deerlere dayal yeni bir dnya uygarl kurmak gerekir. Bunun iin
eitimde reformlar yaplarak rencilerin etkin biimde katlaca ve yeni renme
stratejileri ve yntemler gelitirilip uygulanmaldr.