Paraprovim pr MSh Letrsi - 2015

Skema e vlersimit - A

PARAPROVIM PR MATURN SHTETRORE LETRSI

SKEMA E VLERSIMIT T TEZS A
PJESA I
Ismail Kadare: Autobiografi e popullit n vargje
Pyetja 1
Pyetja 2
Pyetja 3
Pyetja 4
Pyetja 5
Pyetja 6

B
C
B
D
B
B

1 pik
1 pik
1 pik
1 pik
1 pik
1 pik

Pyetja 7
a) Fjala 1:
botrat
1 pik
Standardi:
bott (bot)
1 pik
b) Fjala 2:
lavdira
1 pik
Standardi:
lavdi (lavdit)
1 pik
c) Shpjegimi pr fjaln e par:
1 pik
-Prdorimi i fjals botrat jasht standardit e bn m t ngroht tekstin, e afron m
tepr me lexuesin e zakonshm (pr t cilin sht shkruar).
-Sipas autorit, poezia popullore sht madhshtore, kolosale etj., por sidomos unike,
e veant, e pazakont dhe kjo cilsi e fundit e saj smund t jepej vese me nj fjal
t pazakont, jasht standardit.
d) Shpjegimi pr fjaln e dyt:
1 pik
-Prdorimi i fjals jasht standardit lavdira e zhvlerson kt fjal dhe dshirn q
ajo prfaqson n kt rast.
-Prball madhshtis s poezis popullore, unitetit t saj lavdia personale e nj
poeti t vetm popullor zhvlersohet (humb vlern e saj). Pranvnia me fjaln
tjetr trille e vrteton kt.

Raqi Qirinxhi

Paraprovim pr MSh Letrsi - 2015

Skema e vlersimit - A

Pyetja 8
a) Kundrargumenti:
2 pik
Anonimati n rastin e poezis popullore nuk sht nj rastsi ose nj munges e
shkaktuar nga arsye objektive (mungesa e informacionit pr emrat e rapsodve apo
mungesat arkivale). Si do ta shohim m tutje, sasia e informacionit q jep poezia
popullore shqipe sht aq e madhe, saq emrat e autorve sdo t ishin ve nj pik
uji n t. Megjithat ato mungojn.
b) Shpjegimi:
1 pik
-sht kundrargument sepse ka strukturn tipike t nj kundrargumenti (pohim +
mohim).
-Parashtrohet argumenti q mbron antitezn: anonimati sht rastsi, shkaktohet
nga arsye objektive, mungesa e informacionit etj., pastaj kundrshtohet me fakte:
sasia e informacionit q jep poezia sht aq e madhe, saq emrat e autorve sdo t
ishin ve nj pik uji n t etj.

Pyetja 9
8 pik
Pr esen do t ndiqen kriteret e mposhtme:
KRITERI I: SHTJELLIMI I IDES
2 pik
Vlersuesi do t shikoj nse nxnsi:
shkruan nj ese, ku argumenton nse sht dakord ose jo me pohimin e dhn;
mban qart nj pozicion t dukshm n zgjedhjen e br;
prdor shembuj dhe arsye specifike pr t mbshtetur prgjigjen e dhn;
ka qartsi mendimi.
KRITERI II: ORGANIZIMI DHE STRUKTURA E ESES
Struktura e eses
1 pik
respekton elementet e strukturs s eses:
- hyrjen;
- zhvillimin;
- prfundimin.
Organizimi i eses
1 pik
organizim logjik, ku shfrytzohen teknika t tilla, si: koherenca dhe unifikimi i
paragrafve (lidhja logjike mes paragrafve, kalimi n mnyr t natyrshme nga njri
paragraf te tjetri).
KRITERI III: STILI DHE ORIGJINALITETI
2 pik
Vlersuesi do t shikoj nse nxnsi:
prmes gjuhs q prdor, krijon nj prshtypje t prgjithshme pr at q do t
shpreh;
shprehet me nj gjuh eseistike;
ka fjalor t pasur;
stil origjinal.
KRITERI IV: SAKTSIA GJUHSORE
2 pik (1 pik sintaksa, 1 pik drejtshkrimi)
Vlersuesi do t shikoj nse nxnsi:
strukturon qart prgjigjen nga pikpamja gramatikore;
ndrton fjali t sakta dhe t qarta;
prdor fjali q variojn n modele, gjatsi dhe ritm;
ka saktsi drejtshkrimore.
Raqi Qirinxhi

Paraprovim pr MSh Letrsi - 2015

Skema e vlersimit - A

PJESA II
ajupi: 14 vje dhndr
Pyetja 10
Pyetja 11
Pyetja 12

C
B
A

1 pik
1 pik
1 pik

Pyetja 13
2 pik
Faktet:
-Mosha e paprshtatshme e dhndrit (ende fmij, jo i pjekur pr martes).
-Diferenca e madhe n kah t kundrt e moshs s dhndrit me nusen.
-Mosprputhja e justifikimit t Tans kur propozon martesn (djali na u b burr) me
qllimin e saj t vrtetes (Kur t kem nusen ndihm, punt bnen vet).

Pyetja 14
3 pik
Tana (gruaja) n kt familje sht e lodhur, sepse punon dhe shfrytzohet dit e nat
pa pasur asnj ndihm nga pjestari tjetr i familjes, i shoqi.
Por kjo sht e keqja m e vogl, sepse ajo sht edhe e dhunuar, i sht hequr e drejta
t ankohet apo t provoj t bj ndryshime pr t prmirsuar statusin e saj. Dhe kt
e provojn fjalt e Vangjelit (mos m bn t t godit) kur ajo mundohet t ankohet.
-Fjalt e tjera t Vangjelit: se zakon se harrova, na tregojn q ky mentalitet dhune
nuk sht i sotmi, por m i hershm, madje mund t supozojm q sht
mbarshoqror dhe i trashguar (po t supozojm q zakoni nuk sht vetm i
Vangjelit).

Pyetja 15
Argumentimi:
1 pik
Q Tana lodhet kaq shum n familje, kjo nuk sht vetm pr shkak se burrin e ka
dembel. Dembelizmi i Vangjelit sht dembelizm i trashguar, nuk sht i tiji. Ai kt
edukat ka marr. Vangjeli sht thjesht prfaqsues, trashgimtar dhe vazhdues i
tradits patriarkale shqiptare. Edhe po t mos ishte dembel, ai nuk do ta ndihmonte t
shoqen, sepse do ta tallte bota.
Ilustrimi:
1 pik
V: Prse t kam marr grua?
Grat pr pun po jan.

Pyetja 16
a) Mosprputhja n fjalt e Tans:
1 pik
Fjalt e Tans nnkuptojn nj vajz t brisht (nusen) q po hyn n nj pjes t
panjohur t jets s saj, e cila pr her t par sht vetm pr vetm me nj mashkull
(shpesh i panjohur edhe ai) dhe q normalisht ka frik, ankohet, qan... Dhe kshilla q
nna i jep t birit pr butsi sht m se e kuptueshme.
Por qesharakja sht se ktu i forti sht nusja dhe e brishta, e padala, e dobta
sht dhndri.
Komizmi krijohet pikrisht prej ksaj mosprputhjeje t atyre far nnkuptojn fjalt e
Tans me situatn reale.
Raqi Qirinxhi

Paraprovim pr MSh Letrsi - 2015

Skema e vlersimit - A

Ilustrimi:
1 pik
Rri me nusen djal / Dhe foli dy fjal, / T mos ket frik.
b) Mosprputhja n fjalt e djalit:
1 pik
Natn e par t martess dhndri mezi pret t largohen t gjith, pr t provuar pr
her t par at, pr t ciln vetm ka dgjuar. Prej ktu duket normal nxitimi i tij pr t
dbuar sa m shpejt t mn (ngrehu mm e ik).
Por qesharakja qndron n at q nxitimi i tij nuk ka lidhje me lodrat e nats s par t
martess, por me lodrat e moshs s vet (Lozm ndonj lodr?) ose n rastin m t
mir, me gjumin (Po hajde t flem, se m mori gjumi).
Komizmi krijohet pikrisht prej ksaj mosprputhjeje t atyre far nnkuptohet prej
fjalve t djalit me situatn reale.
Ilustrimi:
Ngrehu mm e ik.

1 pik

Pyetja 17
Shpjegimi:
2 pik
Figura m tragjike e fragmentit, madje e gjith komedis sht nusja, sepse ajo sht e
psuara e gjith ksaj situate q krijohet jo pr faj t saj.
Nuk pyetet pr asgj, pavarsisht se vendoset pr jetn e saj. Nuk ka asnj t drejt t
miratoj ose t kundrshtoj vendimet q t tjert i marrin pr jetn e saj. Edhe t
drejtn e revolts e ka jo n sy t t tjerve. Madje t vetmet fjal q ajo thot, jan
fjal q shprehin revoltn ndaj detyrimit q ka pr t mos kundrshtuar.
Ilustrimi:
'motr m ke mua,
o lum' e prrua?
Ti m more grua.
..........
Fli t marrt lumi!

1 pik

Shnim
Nxnsi do t marr pik edhe kur n prgjigjet e dhna, jep shpjegime q nuk u
prmbahen modeleve t prgjigjeve, por q komisioni i vlersimit i gjykon t sakta.

Raqi Qirinxhi