Professional Documents
Culture Documents
PJESA LETRARE
KUPTIMI I JETËS
Një natë gruaja lindi fëmijën e dytë. Ishte djalë. Më parë prindërit kishin vajzë. U
gëzua gruaja, por fluturoi i shoqi. Jeta u kishte bërë dhuratën më të bukur, u kishte falur
edhe një djalë. I vunë emrin Shpresim. Lindi fëmija, por gruaja s’ishte mirë. Ditë pas
dite ajo sa vinte e këputej, zbehej e tretej. Një mëngjes, gruaja ndërroi jetë pa rënkuar. I
shoqi qau e vajtoi. Jeta e kishte vënë përpara një prove të madhe: Të rriste dy fëmijë të
vegjël pa gruan pranë. U ligështua mjaft, por shpejt e mblodhi veten. Nisi të rropatej
gjithë ditën në punë, se ishte burrë, ndërsa kur kthehej në shtëpi bënte të gjitha punët,
kthehej në grua. Për fëmijët e tij ishte edhe nënë, edhe baba. Duhej t’u falte dashurinë
dhe përkëdhelinë e të dyve. Vetëm kështu kishte kuptim jeta…
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
3. Burri nuk u martua përsëri. Por ai edhe mund të martohej me një grua tjetër.
a. Jep mendimin tënd pse nuk u martua. burri ? 2 pikë
____________________________________________________________
____________________________________________________________
___________________________________
____________________________________________________________
Kruefjala ------------------------------------
Shprehet me -----------------------------
10. Gjej nje fjali te perbere dhe nje fjali te thjeshte nga pjesa , shkruaji ato .
2 pike
Fjalia e thjeshte ---------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------
Fjalia e perbere ----------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------
9. Përshkruaj njërin prej prindërve , ose një anëtar tjetër të familjes tënde. 6 pikë
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
___________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
PJESA LETRARE
Unë mendoj se ishte nëna ime që më mësoi kuptimin e ndershmërisë. Jo se ajo vërtetë ishte e
ndershme, por sepse ajo gënjente gjithmonë. Ajo mendonte që gënjeshtra është mënyra më e
lehtë dhe më e mirë për të dalë nga një situatë e caktuar që, për të, nënkuptonte një gënjeshtër
"pak e bardhë". Si një fëmijë i vogël, unë mendoja se kjo ishte një lloj mode. Kur unë i kërkoja
ndihmë apo i bëja ndonjë pyetje për ndonjë shqetësim timin, se si të veproja, ajo më këshillonte
të gënjeja. “Mami, Tereza më ftoi të shkoj në shtëpinë e saj, por unë tani dua të shkoj në shtëpinë
e Albit për të luajtur”. “Thuaji Terezës që je sëmurë”, më këshillonte ajo. Dhe unë kështu i
thosha. Por unë nuk kuptoja mungesën e saj të ndërgjegjes. Në shumë raste, për mua kjo ishte
shumë e dhimbshme. Tereza zbulonte se unë kisha qenë në shtëpinë e Albit dhe jo në të sajën.
Këto raste më mësuan mua se, kur zbulohet gënjeshtra, është e dhimbshme. Prandaj i duhet
dhënë vendi i parë të vërtetës. Pyesja veten si është e mundur që nëna ime nuk ma kishte mësuar
këtë.
Unë fillova të mendoj për të gjitha gënjeshtrat që kisha dëgjuar prej nënës sime. Kujtoj rastin kur
ajo i tha dikujt se restoranti i saj i preferuar ishte mbyllur, sepse ajo nuk donte ta shihte atë
më. Ose rastin kur nëna i tha babit se ajo donte një kositëse bari për ditëlindjen e saj. Ose kur ajo
thoshte se linja jonë e telefonit ishte dëmtuar, sa herë ajo përpiqej të shpjegonte pse nuk kishte
komunikuar me një mik të sajin për javë të tëra. Ajo që mua më ka shqetësuar më shumë, nuk
është pse ajo gënjen, por pse më ka përfshirë mua në gënjeshtrat e saj. Ashtu si rasti kur ajo i tha
mësuesit tim kujdestar që unë kisha munguar në shkollë sepse isha operuar, kur në të vërtetë ajo
më kishte lënë mua të kujdesem për vëllain e vogël. Shqetësimi im u shtua kur dikush e kërkonte
në telefon dhe nëna më detyronte t’i them që ajo nuk është në shtëpi.
Në këto rrethana, fillova luftën personale kundër pandershmërisë së nënës sime. Kur unë i
përgjigjesha dikujt në telefon dhe nëna ime nuk donte t’i fliste, unë i thosha atij: "Luis, nëna
është këtu, por ajo nuk dëshiron të flasë me ju”. Herën e parë që e bëra këtë, ajo donte të më
“groposte” mua, por unë nuk pranova t’i kërkoj as falje. I thashë që gënjeshtra është e gabuar.
Dhe herën e dytë, kur nëna ime gënjeu, unë bëra të njëjtën gjë. Herën e fundit që gënjeu, nëna
m’u afrua dhe tha: “Unë pajtohem me ty që gënjeshtra nuk është gjëja më e mirë për të bërë, por
ne duhet të gjejmë një mënyrë të sinqertë për të mos u bërë të vrazhdët dhe të pasjellshëm”.
Ajo pranoi se sjelljet e saj nuk ishin të drejta, ndërsa unë pranova se të miat ishin pak ekstreme.
Gjatë viteve të fundit, të dy kemi punuar së bashku për të qenë të sinqertë me njëri-tjetrin dhe me
të tjerët. Ndershmëri do të thotë më tepër sesa të mos gënjesh. Kjo do të thotë t’i thuash të
vërtetat me dashamirësi. Edhe pse kam filluar të përpiqem të mësoj nënën time për rëndësinë e
ndershmërisë, unë po vazhdoj të kristalizoj një kuptim më të thellë të kuptimit të ndershmërisë.
9. Shkruani një ese me temë “Kur zbulohet gënjeshtra, është e dhimbshme”. (6 pikë)
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
____________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
____________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
____________________________________________________________
______________________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Me prindërit
Teksa shoh pas dhe u kthehem kujtimeve të mia lidhur me marrëdhëniet me prindërit,
kuptoj se kemi kaluar nëpër një rreth shumë interesant së bashku.
Kur isha fëmijë, prindërit e mi ishin gjithçka për mua: më të mençurit, më interesantët,
më të dashurit në botë. Por kur mbusha katërmbëdhjetë vjeç filloi një ndryshim i fortë.
Papritur gjithçka mori formë tjetër dhe unë e ndryshova krejtësisht këndvështrimin për
ta. Mendoja se ishin të rreptë pa kurrfarë kriteri. Teksa unë tregoja interesa të caktuara
në muzikë, modele flokësh dhe veshjesh, ata e shihnin këtë me pakënaqësi dhe
tregoheshin shumë konservatorë. Bisedat tona të cilat më parë ishin aq të thella dhe të
këndshme, u kthyen në biseda rutinë dhe sipërfaqësore. Ndieja se nuk kisha gjë për t’u
thënë. Nëse biseda zgjatej disi, e humbisja durimin, sepse idetë e tyre më dukeshin
qesharake, të dala mode. Miqve u thosha shpesh se prindërit e mi ishin komplet jashtë
botës ku jetojmë.
Por tani, teksa i kam lënë pas vitet e adoleshencës dhe jam i rritur, më duhet të pranoj se
jam gabuar. Prindërit e mi janë sërish po ata prindër të duruar, të mençur dhe të dashur
siç kanë qenë gjithmonë. Kuptoj që i kam përdorur ata si justifikim për pasiguritë dhe
problemet që kam shkaktuar vetë. Në kokën time të ngjeshur mendoja se ata nuk do të
pranonin ndonjë ide tjetër përveç ideve të tyre, por tani e di që mund t’ua besoj planet
dhe ëndrrat e mia dhe ata do të më dëgjojnë me respekt. Shpresoj që tani e tutje të mos
lejoj asnjëherë interesat e mia të më verbojnë e të mos shoh shqetësimin, kujdesin dhe
dashurinë e vërtetë të prindërve të mi për mua.
a. Ese
b. Rrëfim personal
c. Biografi
d. Reportazh
4 Çfarë ka dashur të thotë djali kur shprehet para miqve të vet se prindërit e tij
janë komplet jashtë botës ku jetojmë? 3 pikë
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
_________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
NJOHURI GJUHËSORE
Fjala ________________________
__________________________________________________________
___________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
_________________________________
5. Me fjalën punë ndërtoni : 2 pikë
c)Prinderit e mi janë të mençur dhe të dashur siç kanë qenë gjithë monë .
Kuptimi ____________________________________
Kuptimi _________________________________
kuptimi __________________________________
NOTA 4 5 6 7 8 9 10
% 0 – 24 25 - 38 39 - 51 52 - 64 65 - 77 78 - 90 91 - 100