Quit Smoking SOP PDF

2012
PEJABAT KESIHATAN
DAERAH BATU
PAHAT
INCREASING THE SUCCESS

RATE OF QUIT SMOKING
CLINIC AMONG ADOLESCENTS
KANDUNGAN UNIT MODUL LATIHAN PBMDS

KANDUNGAN
MUKA SURAT
A) PROGRAM BERHENTI MEROKOK DI SEKOLAH

1. Pengenalan program
2. Objektif program
ii
3. Strategi program
iii
4. Analisa SWOT
iv
5. Rumusan
iv
B) KATA ALUAN PEGAWAI KESIHATAN DAERAH
C) PANDUAN PENGGUNAAN MODUL
D) PENGENALAN MODUL PROGRAM BERHENTI

MEROKOK DI SEKOLAH (PBMDS)
24
E) PELAKSANAAN PBMDS
5 - 11
F) LAMPIRAN
Lampiran 1: Carta Gantt
Lampiran 2: Kaedah intervensi
ii v
Lampiran 3: Jadual interpretasi skor fagerstrom
vi
Lampiran B1: Borang saringan intervensi 3A
vii
Lampiran B2:Borang Jadual pelaksanaan PBMDS
viii
Lampiran B3:Borang penilaian awal PBMDS
ix xii
Lampiran B4:Borang ujian skor Fagerstrom
xiii
Lampiran B5: Borang pemantauan individu PBMDS
xiv
Lampiran B6: Borang penilaian akhir PBMDS
xv xvii
Lampiran B7: Buku daftar PBMDS
xviii
Lampiran B8: Rekod aktiviti PBMDS
xix
Lampiran B9: Format Reten PBMDS
xx
G) NOTA FASILITATOR:
MINGGU 2:
25
MINGGU 3:
6 11
MINGGU 4
12 13
MINGGU 5:
14 16
MINGGU 6:
17 18
MINGGU 7:
19 23
MINGGU 8:
24 - 26
H) RUJUKAN
27
I)
SENARAI
PENYEDIAAN MODUL
NAMA
PENYUMBANG 27 - 28
A)PROGRAM BERHENTI MEROKOK DI SEKOLAH (PBMDS)

1
Pengenalan
1.1
Remaja menjadi sasaran industri rokok untuk kesinambungan perniagaan mereka.

Petugas industri rokok sentiasa memerhati dan membuat kajian terhadap tingkahlaku
remaja bagi membentuk strategi supaya lebih ramai remaja merokok dan kekal merokok.
1.2
Kajian NHMS III (2006) menunjukkan pengurangan prevalens merokok dalam

kalangan remaja berumur 13 18 berbanding dengan NHMS II ( 8.7% vs. 16.0%).
Mungkin ini disebabkan kurang pelaporan. Walau bagaimanapun min mula merokok
untuk remaja lelaki ialah 13.6 tahun dan remaja perempuan ialah 14.1 tahun. Maka,
tindakan segera perlu diambil untuk mencegah remaja daripada mula merokok dan
menjadi statistik perokok tegar dan berpenyakit kronik di Malaysia. Persoalannya, adakah
kita sudah melakukan yang terbaik untuk memastikan anak-anak kita bebas dari masalah
merokok?
1.3
Pejabat Kesihatan Daerah Batu Pahat
giat menjalankan program kesedaran
bahaya merokok sejak tahun 2007. Antara kumpulan sasar ialah bilal dan imam, 1500
guru sekolah, dan lebih kurang 250 wanita dari 7 NGO berkaitan wanita. Hasil daripada
kempen kesedaran ini, guru-guru mula menghantar pelajar mereka ke klinik berhenti
merokok di klinik-klinik kesihatan.
1.4
Kajian NHMS 2011 mendapati perokok remaja ingin berhenti merokok tapi tiada
akses kepada kemudahan ini. Data terkini menunjukkan kumpulan umur antara 15 -24
tahun merupakan kumpulan tertinggi (60.8%) membuat percubaan untuk berhenti
merokok berbanding dengan mereka yang berumur 45-64 iaitu
46%.
Walau
bagaimanapun hanya 26% sahaja daripada kumpulan umur 15-24 ini mempunyai akses
ke fasiliti kesihatan jika dibandingkan dengan kumpulan umur lebih tua 45 -64 tahun
yang lebih akses (38.9%) ke fasiliti kesihatan.
Pahat menunjukkan
Kajian pada tahun 2008 daerah Batu
faktor penyebab keciciran golongan pelajar ke klinik berhenti
merokok di klinik kesihatan adalah kekangan masa & masalah pengangkutan. Maka
bermulalah program berhenti merokok di sekolah dengan objektif berikut.
Objektif
2.1
Untuk meningkatkan kesedaran bahaya rokok pada warga sekolah amnya dan
pelajar sekolah khasnya.
2.2
Untuk menyediakan kemudahan berhenti merokok di sekolah agar pelajar tidak

tercicir dari program ini
2.3
Untuk mengurangkan prevalens merokok di kalangan remaja dan seterusnya

prevelens masalah kronik akibat dari merokok rakyat Malaysia.
Strategi yang digunakan:
Strategi 1:- Meningkatkan kesedaran bahaya merokok
Aktiviti-aktiviti
i.
Melatih anggota kesihatan, pergigian & guru-guru akan fakta-fakta mengenai

bahaya rokok, industri rokok dan kesan rokok pada kesihatan, sosial & ekonomi
Strategi 2:- Mewujudkan perkhidmatan berhenti merokok di sekolah
Aktiviti-aktiviti
i.
Membentuk modul berhenti merokok di sekolah melibatkan anggota kesihatan

dan guru kaunseling sekolah berdasarkan 2 bahan rujukan iaitu
a) NOT(Not On Tobacco oleh American Lung Association (ALA) dan
b) Modul berhenti merokok di klinik kesihatan oleh KKM
ii
Melatih fasilitator dari kalangan guru-guru, anggota kesihatan & pergigian
iii
Melaksana & memantau program berhenti merokok di sekolah-sekolah terpilih
iv
Memurnikan modul & penambahbaikan perjalanan program bersama dengan

jabatan pendidikan.
ii
Strategi 3:- Perluasan program
Aktiviti-aktiviti
i.
Melatih lebih ramai fasilitator di sekolah-sekolah daerah Batu Pahat, ke daerah

lain di negeri Johor & KIV latihan ke negeri lain.
ii.
Perluasan secara berperingkat mengikut kesesuaian & kemampuan daerah. Ini

sangat penting supaya program ini dapat bergerak dengan secara pasti &
berterusan. Di bimbangi perluasan secara cepat & mendadak, akan mendapat
tentangan hebat daripada industri rokok kerana remaja merokok adalah masa
depan industri mereka.
Analisa SWOT Program Berhenti Merokok di sekolah
Analisa
Penyelesaian/cadangan penambaikan
Strength/Kekuatan
Kumpulan fasilitator yang ramai & boleh
Pemurnian modul secara berkala
dilatih
Pembentukan & permurnian melibatkan
Tidak memerlukan belanja yang banyak
pihak pendidikan
Dijalankan waktu sekolah dalam kawasan

sekolah
Komitmen stakeholders tinggi
Modul mudah dijalankan
Weakness/ Kelemahan
Kumpulan
guru
yang
merokok
mengurangkan komitmen
Program
bergantung
pada
Kenalpasti guru yang merokok & rujuk

ke klinik berhenti merokok terdekat
kerjasama
guru-guru & pasukan sekolah
Penglibatan PPD & guru dari awal.

Jadikan ia program bersama
Buat
updates
Celebrate
small
pada
fasilitator.
successes
penghargaan bukan sahaja pada pelajar

Kurang pemantauan reten yang tidak
yang berjaya berhenti bahkan kepada
iii
sistematik
guru & staff kesihatan yang aktif dan

giat menjalankan program
Libatkan PPKP unit KPAS
Opportunities/Peluang
Latihan fasilitator boleh dijalankan di
Telah melibatkan IPTHO. Akan latih
Instituit Perguruan
pelajar perguruan mulai tahun 2013
Perluasan ke daerah dan negeri lain
PKD/FMS
daerah
perlu
mainkan
peranan yang aktif

Threat/Ancaman
Industri
Program
tembakau
akan
cuba
perlu
dijalankan
secara
berperingkat dan berterusan dengan
menggagalkan program kerana kumpulan
meningkatkan
komitmen
semua
sasar mereka terancam
peringkat. Jika program adalah TOPBOTTOM dikhuatiri industry rokok

akan
mencari
stakeholders
jalan
melalui
atasan
untuk
menggagalkannya
5.
Rumusan
Perbincangan
kumpulan kecil mengenai Modul Program Berhenti Merokok di Sekolah
(PBMDS) telah dijalankan di peringkat daerah, negeri & beberapa wakil dari KKM.
Maklumbalas yang positif telah diberikan dan mereka bersetuju program ini diperluaskan ke
negeri lain menggunakan modul daerah Batu Pahat. Buku modul ini boleh digunakan sebagai
panduan bagi mana-mana sekolah dan Pejabat Kesihatan Daerah yang berminat untuk
melaksanakan Program Berhenti Merokok Di Sekolah (PBMDS) bagi membantu perokok remaja
untuk berhenti merokok.
iv
B) KATA-KATA ALUAN
PEGAWAI KESIHATAN DAERAH BATU PAHAT
Saya amat bersyukur ke hadrat Allah S.W.T kerana buku Program Berhenti Rokok
Sekolah telah berjaya diterbitkan . Penerbitan buku ini menjadi titik tolak dalam meningkatkan
kesedaran kepada semua pihak untuk menganding bahu menggalas tanggungjawab bagi
mempastikan remaja akan datang yang diwarisi dari sekolah daerah Batu Pahat tidak merokok
malahan beliau dapat menjauhi asap rokok.
Penerbitan buku ini amat bertepatan memandangkan senario hari ini menunjukan kita
harus berhati-hati untuk mempastikan remaja kita tidak ditipu oleh industri tembakau.
Fakta merokok didunia hanya 9 % wanita berbanding 40 % lelaki yang merokok, iaitu
200 juta adalah perokok wanita dengan satu billion lelaki yang merokok . Prevalens merokok di
Malaysia ialah 21.7%. Prevalens Merokok di Johor pula 25% dimana 48.7% adalah lelaki dan
3.8% adalah wanita . Apakah industri tembakau akan berdiam diri?
Mereka Industri tembakau telah merancang lebih awal untuk menjadikan remaja lelaki
dan remaja wanita pelanggan setia mereka. Mereka memerlukan pelapis penagih dan pembeli
rokok mereka KERANA tanpa remaja yang mula merokok - perniagaan mereka akan terjejas.
Perokok aktif dan pasif hampir separuh akan mati awal kesan dari rokok dan ada juga akan
berhenti. Mereka maut akibat kanser, serangan sakit, jantung, emphysema, dan banyak penyakit
lain berkaitan dengan rokok. Yang menyedihkan dari lebih 5 juta kematian sebab rokok, 1.5 juta
adalah wanita. Jika TIADA tindakan tegas dari sekarang tembakau akan membunuh 8 juta
manusia pada 2030 dimana 2.5 juta adalah wanita. Apakah kita masih berdiam diri?
Ayuh, kita ada fakta, kita ada kemahiran dan kita ada semangat juang yang tinggi. Kita
kerja berpasukan dalam satu daerah tidak kira latar belakang agensi kita. KITA akan
mempastikan anak remaja kita TIDAK menjadi perokok dan mati awal disebabkan tembakau.
DR. HJH. ARBAIAH BTE OTHMAN
Pegawai Kesihatan Daerah,
Pejabat Kesihatan Daerah Batu Pahat
Program Berhenti Merokok Di Sekolah
C) PANDUAN PENGGUNAAN MODUL
TUJUAN
Modul
ini
dihasilkan
bagi
melatih
fasilitator
mengenai
intervensi
berhenti
pelaksanaan
Program
Berhenti
Merokok
merokok di sekolah
KANDUNGAN MODUL
Modul
Di
ini
mengandungi
Sekolah
pembelajaran
tatacara
(PBMDS)
yang
dan
perlu
nota
disampaikan
fasilitator
yang
kepada
pelajar
mencakupi
skop
mengikut
minggu
intervensi selama 8 minggu.
PANDUAN PENGGUNAAN MODUL
Fasilitator
perlu
dilatih
dengan
menggunakan
modul
dan
kemahiran
melaksanakan intervensi berhenti merokok di sekolah.

Fasilitator
perlu
memahami
skop
pembelajaran
yang
akan
disampaikan
mengikut minggu intervensi.

Fasilitator
perlu
menggunakan
kreativiti
dan
kemahiran
kaunseling
sedia
ada dalam penyampaian dan pelaksanaan aktiviti.

Fasilitator
perlu
menilai
tahap
perubahan
tingkahlaku
pelajar
sebelum,
semasa dan selepas intervensi dijalankan.

D)
PENGENALAN
MODUL
PROGRAM
BERHENTI
MEROKOK
DI
SEKOLAH (PBMDS)
1. 1 PENDAHULUAN
Program
Berhenti
membendung
amalan
mempromosi
itu
Merokok
budaya
sendiri
agar
communicable
di
sekolah
merokok
tidak
merokok
dapat
disease)
dalam
di
kalangan
peringkat
mengurangkan
dalam
(PBMDS)
awal
risiko
melahirkan
pelajar
iaitu
penyakit
generasi
masa
merupakan
usaha
(remaja)
di
dan
peringkat
tidak
sekolah
berjangkit
hadapan
yang
(Non
sihat
dan
cergas.
1.2 KONSEP
PBMDS
intervensi
berkonsepkan
yang
dijalankan
oleh
guru
semasa
sekolah
sesi
yang
berhenti
persekolahan,
bertindak
merokok
dalam
sebagai
untuk
lingkungan
fasilitator
pelajar
sekolah
dengan
sekolah
itu
sendiri
dibantuselia
oleh
anggota kesihatan sepanjang pelaksanaannya.
1.3 SKOP
Modul
latihan
seterusnya
merokok
ini
membentuk
di
sekolah
akan
memberi
kemahiran
supaya
dapat
tumpuan
fasilitator
memberi
kepada
kaedah
menjalankan
kesedaran
tentang
pelaksanaan
intervensi
berhenti
bahaya
merokok
dalam kalangan pelajar sekolah.
1.4 OBJEKTIF
i. Memberi kesedaran bahaya merokok kepada pelajar sekolah
ii. Mendapatkan prevalens pelajar yang merokok dan pernah merokok
iii. Meningkatkan bilangan pelajar yang berjaya berhenti merokok

1.5 KUMPULAN SASARAN:
Pelajar sekolah rendah dan menengah:
a) Pelajar tahun 4 & 5 bagi sekolah rendah
b) Pelajar tingkatan 1 & 2 bagi sekolah menengah
1.6 STRATEGI
Bagi mencapai objektif program, strategi berikut digunakan:
i) Penggunaan sekolah sebagai tempat menjalankan PBMDS:
Menggunakan
remaja.
fasiliti
Ia
sebagai
memudahkan
memudahkan
perlu
sekolah
sesi
hadir
ke
proses
kaunseling
klinik),
medan
mendapatkan
dijalankan
seterusnya
interaksi
(dalam
memudahkan
secara
langsung
remaja
yang
kawasan
proses
merokok,
sekolah
pemantauan
dengan
dan
dan
tidak
rawatan
susulan dijalankan.
ii) Pembangunan Sumber Manusia:

Meningkatkan
dijalankan
awal
di
tahun
pengetahuan
dan
kemahiran
peringkat
daerah.
dengan
menggunapakai
fasilitator
Sebaik-baiknya
melalui
latihan
modul
ini
yang
latihan
yang
dijalankan
pada
disediakan.
(Rujuk
lampiran 1: Carta Gantts)

Fasilitator yang dilatih terdiri daripada:
a) Guru kaunseling sekolah
b) Pasukan
kesihatan
yang
terdiri
daripada
pegawai
perubatan,
penolong
pegawai perubatan dan jururawat.

.
iii) Penyelaras peringkat daerah dan sekolah
PBMDS
boleh
permuafakatan
pemantauan
dimasukkan
peringkat
aktiviti,
sebagai
daerah.
penyelaras
salah
satu
Bagi
agenda
tujuan
peringkat
dalam
mesyuarat
penyelarasan
daerah
perlu
dan
dilantik
yang
terdiri daripada:
a)
Pegawai
Dicadangkan
yang
Pegawai
dilantik
dari
Pejabat
Kesihatan
Perubatan/
Pen.
Pegawai
Daerah
(PKD):
Perubatan

Penolong
Pegawai
Kesihatan
Persekitaran
(PPKP)
unit
Kesihatan
Persekitaran Alam Sekitar (KPAS).

b)
Pegawai
Bimbingan
kaunseling
&
kerjaya
murid
di
Pejabat
Pelajaran Daerah (PPD)
Jawatankuasa pelaksana peringkat sekolah:

o Pengerusi: Pengetua/ Guru Besar
o Timb. Pengerusi: GPK HEM
o Penyelaras: Guru Kaunseling
o Setiausaha: Guru kaunseling (jika lebih seorang)/ Guru kesihatan
o AJK:
Guru kaunseling lain (melibatkan sesi pagi dan petang)
Guru sukan
Guru disiplin
Guru anti-dadah
Wakil PIBG
Wakil klinik kesihatan
Wakil klinik pergigian
Lain-lain yang dilantik
iv) Penekanan terhadap perubahan tingkahlaku

Fungsi
PBMDS
menekankan
modification)
dan
status
merokok
tidak
perubahan
kepada
tingkah
seterusnya
modifikasi
laku
tingkahlaku
(behavioural
mengekalkan
status
change)
tidak
(behavioural
bagi
mencapai
merokok.
(Rujuk
lampiran 2; Rajah 3: Model Transtheoretical Prochaska)
v) Pelaksanaan program secara berperingkat

Program
ini
sumber
sedia
perlu
ada
dilaksanakan
secara
(contoh:
bilangan
berperingkat
kaunselor
ke
dan
sekolah
lain
berdasarkan
anggota
kesihatan
yang
mencukupi) bagi memastikan kesinambungan program.

2. PELAKSANAAN PBMDS
Program ini akan menggunapakai modul latihan yang standard dan dijalankan selama 8 minggu
diikuti dengan pemantauan susulan sehingga 6 bulan. Perbincangan antara pasukan kesihatan
dengan pengetua/guru besar dan guru kaunseling perlu dibuat terlebih dahulu untuk memastikan
kelancaran program.
2.1 DEFINISI:
i.
Klien:
Pelajar
yang
dikenalpasti
merokok
dan
dimasukkan
dalam
program
berhenti merokok di sekolah

ii.
Merokok:
Perbuatan
menghisap
rokok
/bahan
hasil
tembakau
walaupun
satu
mengekalkan
status
tidak
sedutan dalam tempoh 6 bulan lalu.

iii.
berjaya
berhenti
merokok:
Jika
klien
dapat
merokok selama 6 bulan dan lebih dari tarikh mula berhenti merokok.
iv.
Merokok
semula
(relapse):
Klien
yang
menghisap
rokok
semula
walaupun
hanya satu sedutan selepas dikategorikan sebagai berjaya berhenti merokok.

Rajah 1: Carta Alir Klien dalam PBMDS:

Jadual 1: Proses kerja PBMDS:
Bil
.
1.
Pegawai bertanggungjawab
Aktiviti
Pegawai dilantik di peringkat

daerah dan fasilitator peringkat
daerah.
Pemilihan sekolah dan memberi latihan kepada

fasilitator peringkat sekolah
2.
Mengatur jadual perjalanan program bersama

pengetua/guru besar (Lampiran B2: Borang Jadual
Pelaksanaan PBMDS) bagi mengelakkan
pertindihan dengan peperiksaan dan program
sekolah yang lain. Rujuk takwim sekolah.
3.
Kenalpasti klien baru dan klien yang merokok Pasukan

kesihatan
semula (jika telah menjalankan program ini pada kaunseling
tahun sebelumnya):
1. Edarkan borang
(Lampiran B1):
saringan
Pasukan Kesihatan
kaunseling
Guru
/guru
intervensi 3A
a) kepada semua pelajar dalam kumpulan sasaran

( tahun 4 & 5, tingkatan 1 & 2).
b) kepada kohort pelajar yang telah mengikuti
program ini pada tahun sebelumnya.
Pasukan
2. Rujukan dari pasukan pergigian, guru disiplin dan
disiplin
lain-lain.
4.
Dapatkan
mengikut
merokok)
PBMDS
PBMDS)
jumlah
bilangan
kategori
(merokok
dan
dan
masukkan
dalam
(Lampiran
B9:
Format
5.
Daftar butiran klien merokok

Daftar PBMDS (Lampiran B7)
6.
Edarkan borang soalselidik (Lampiran B3 Guru

dan
B4)
untuk
mendapat
maklumat jururawat
peribadi, tabiat merokok, tahap ketagihan
(skor Fagerstrom) dan tahap pengetahuan.
7.
Membuat
(optional)
8.
Menentukan
berdasarkan
saringan
karbon
dalam
pergigian
guru
pelajar Pasukan sekolah

tidak
reten
reten
Buku Guru kaunseling
kaunseling
monoksida Pasukan kesihatan
tahap ketagihan setiap klien Pasukan kesihatan

interpretasi
skor
fagerstrom
7

dan bacaan karbon monoksida (jika ada).
9.
Menjalankan aktiviti di
berjadual selama 8 minggu:
sekolah
kaunseling
secara Guru
Pasukan kesihatan
Aktiviti dijalankan selama jam

sehingga
1
jam
setiap
minggu
semasa sesi persekolahan
(Rujuk
jadual
pelaksanaan
PBMDS
yang
telah dibuat (Lampiran B2)
10.
Membuat
penilaian
individu
secara Guru
berkala sepanjang 8 minggu dan 6 Pasukan
bulan
seterusnya
bagi sekolah
mengenalpasti
klien
yang
berhenti
merokok.
Daftar tarikh mula
buku daftar PBMDS
berhenti
kaunseling
/
kesihatan
dalam
11.
Melakukan saringan semula menggunakan borang

penilaian akhir PBMDS (Lampiran B6) bagi menilai
tahap pengetahuan dan perubahan tingkahlaku klien.
Guru
kaunseling
Pasukan kesihatan
12.
Daftarkan
klien
sebagai
berjaya
berhenti Guru
kaunseling
merokok
selepas
6
bulan
kekal
tidak Pasukan kesihatan
merokok dalam Buku Daftar PBMDS
13.
Laporan setiap 3 bulan kepada

PKD (Lampiran B9:Reten PBMDS)
14.
Penghargaan
kepada
yang
Berjaya
(optional)
sekolah
berhenti
PPD
dan
dan Guru
kaunseling
Pasukan kesihatan
klien Penyelaras daerah

merokok
JADUAL 2 : KURIKULUM PENGAJARAN DAN PELAKSANAAN PBMDS
MIN
GGU
TAJUK
OBJEKTIF
SPESIFIK
AKTIVITI
FASILITATOR
PERALATA
N
PENILAIAN
Pengenalan
/isi
borang
biodata
&
fagerstrom
score
1.
peserta
-Penilaian
sejarah
peserta,
Masalah
kesihatan,
keluarga
dan
psikososial,
faktor risiko
-Mengambil
sejarah
tabiat
merokok
-Menjalankan
ujian Fagerstrom
Modul
; Buku
KBM
Individu
Penilaian
2.
Penilaian
status merokok
3.Penilaian
tahap ketagihan
2
Pengenalan:
-Kandungan
kimia
dalam
rokok
1.Memahami
kandungan
rokok
-Merokok
menyebabkan
ketagihan
2.Mengetahui
kesan
nikotin
dan
ketagihannya
-Padah
merokok
1.Memahami
kesan
buruk
merokok
kepada
pelajar/individu
-Illustrasi
kesihatan
akibat
merokok
2.Mengetahui
penyakit
yang
dikaitkan
dengan merokok
-Kebaikan
tidak
merokok/
1.Mengetahui
kebaikan
yang
diperolehi
jika
tidak merokok
-Persepsi
remaja
tentang
merokok
2.Mengenalpasti
persepsi
yang
betul
tentang
tabiat
merokok
dalam
kalangan
remaja
Peruntukan
undangundang
1.Mengetahui
undang-undang
berkaitan
Pandangan
Islam
mengenai
merokok
2.Mengetahui
dengan
jelas
hukum
merokok
dalam Islam
Informasi
perbincangan
dan
-Informasi
perbincangan
dan
Informasi
perbincangan
dan
informasi,
perbincangan
kumpulan kecil
latihan
Daftar
Fail
peribadi,
borang biodata
Tabiat merokok
Individu
Borang
ujian
Fagerstrom
Tahap
ketagihan
individu
Flipchart,
poster,
pamphelet,
soalan pre
post
Powerpoint,
risalah
poster
&
&
-penilaian
kefahaman
individu/
kumpulan
Penilaian
individu/
kumpulan
Powerpoint
Penilaian
individu/
kumpulan
Powerpoint
Penilaian
individu

6
Faedah
berhenti
merokok
1.Mengetahui
faedah
yang
akan
diperolehi
dengan
berhenti
merokok
Persiapan
kaedah
berhenti
merokok
dan
1.Membantu
peserta
membuat
persiapan
awal
untuk
berhenti
merokok
2.
Memberi
pengetahuan
tentang
kaedah
yang
betul
berhenti
merokok
1.Memahami
tanda-tanda
gian
dan
cara
mengatasinya
Mengatasi
keinginan
untuk
merokok
(gian)
Mengekalkan
status
tidak
merokok
Perbincangan
Powerpoint
Perbincangan: sebab
mengapa saya ingin
berhenti merokok dan
apa faedah yang saya
akan perolehi
Perbincangan
kaedah yang
digunakan
Powerpoint
Penilaian
individu/
kumpulan
Powerpoint
Penilaian
individu/
kumpulan
boleh
-Perbincangan
2.Kaedah
mengekalkan
status
merokok
Penilaian
individu/
kumpulan
tidak
Fasa pemantauan setiap 2 minggu selama 2 bulan ; lakukan penilaian individu
Fasa pemantauan setiap bulan selama 4 bulan; lakukan penilaian individu
2.2 PERSIAPAN TEMPAT DAN PERALATAN PBMDS:

1)
Tempat
Atau
Bilik
Yang
Sesuai
(Privacy)
untuk
kaunseling
individu/
berkumpulan. Dicadangkan bilik kaunseling sekolah.

2) Peralatan seperti berikut
Buku
Modul
Latihan
Program
Berhenti
Merokok
Di
Sekolah
oleh
pasukan
(PBMDS)
Risalah
bahaya
rokok
dan
poster
(disediakan
kesihatan)
Alat Karbon monoksida (CO) analyser (optional)
10

2.3 PENGUMPULAN DATA DAN PENILAIAN
Untuk
menentukan
penilaian
yang
keberkesanan
berterusan
dan
perlu
kemajuan
dijalankan.
Ini
PBMDS,
akan
pemantauan
dilakukan
dan
dengan
melengkapkan borang-borang / rekod yang perlu seperti di bawah.
A) Borang saringan/ pemantauan:

Borang intervensi 3A lampiran B1
Borang Jadual Pelaksanaan PBMDS- lampiran B2
Borang soalselidik : Penilaian awal PBMDS lampiran B3
Borang ujian skor Fagerstrom lampiran B4
Borang pemantauan individu PBMDS- lampiran B5
Borang soalselidik: Penilaian akhir PBMDS lampiran B6
B) Buku Rekod
Buku daftar PBMDS- lampiran B7
Rekod aktiviti PBMDS lampiran B8
C) Reten PBMDS setiap 3 bulan: (Lampiran B9)

Jan-Mac
Bil. Sekolah terlibat

Bil. Fasilitator dilatih (guru dan pasukan kesihatan)
Prevalens pelajar yang merokok dan pernah merokok
April-Jun
Bilangan pelajar yang berhenti merokok
Julai-Sept
Bilangan pelajar yang berhenti merokok
Oktober- Disember
Bil. Pelajar yang berjaya berhenti merokok

Bil. Pelajar yang merokok semula (relapse)
2.4 PENGHARGAAN
Dicadangkan
penghargaan
diberi
kepada
pelajar
yang
berjaya
berhenti
merokok,
fasilitator dan sekolah yang aktif serta komited menjalankan program ini.
11

Carta Gantt pelaksanaan aktiviti PBMDS:
No.
Aktiviti
Tanggungjawab
Melatih
fasilitator di
peringkat daerah
Membuat jadual
perancangan
program
Pegawai dilantik
di peringkat
daerah
Guru kaunseling/
pasukan sekolah
dan pengetua
/guru besar
Jururawat
kesihatan/ guru
kelas
10
11
12
Menjalankan
ujian saringan
intervensi 3A
Mendapatkan
maklumat
pelajar merokok
dan ujian
fagerstrom
Daftar butiran
klien merokok
dalam Buku
Daftar PBMDS
Menjalankan
aktiviti di sekolah
secara berjadual
selama 8 minggu
Daftar tarikh
mula berhenti
merokok dalam
buku daftar
PBMDS
Buat pemantauan
berjadual selama
6 bulan
Melakukan
penilaian akhir
menggunakan
borang penilaian
akhir PBMDS
Daftarkan klien
sebagai berjaya
berhenti selepas 6
bulan kekal tidak
merokok dalam
Buku Daftar
Laporan kepada
PPD dan PKD
Maklumbalas
kepada
secretariat QA
dan JKNJ oleh
PKD
Jan
LAMPIRAN 1
Feb
Mar
Apr
May
Jun
Jul
Aug
Sep
Oct
Nov
Guru kaunseling/
pasukan sekolah
Guru kaunseling
Guru kaunseling
Guru kaunseling
Guru kaunseling
& pasukan
sekolah
Pasukan
kesihatan
Guru kaunseling
Guru kaunseling
PKD
Dec

LAMPIRAN 2
KAEDAH-KAEDAH YANG DIGUNAKAN DALAM PENGENDALIAN PBMDS:
A) AKTIVITI SARINGAN PELAJAR MENGGUNAKAN BORANG SARINGAN INTERVENSI 3A

(Ask, Advise, Act):
Ask
: Bertanya tentang status merokok
Advise: Nasihat untuk berhenti

Act
: Bertindak (Bagi pelajar sekolah, semua klien yang merokok perlu dimasukkan
dalam program ini walaupun tiada keinginan untuk berhenti).
B) INTERVENSI KHUSUS:
INTERVENSI 5 As digunakan sepanjang pengendalian klien PBMDS
1. Ask
: Tanya status merokok
2. Advice : Nasihat untuk berhenti merokok

3. Assess
: Menilai status ketagihan (rujuk skor Fagerstrom) dan tahap mengubah tingkahlaku
(berdasarkan transtheoretical model oleh Prochaska): Rujuk rajah 3.

4. Assist
: Membantu dan sokongan berterusan untuk terus berhenti merokok.
5. Arrange : Mengatur rawatan susulan mengikut jadual yang ditetapkan

rujukan kepada doktor sekiranya perlu.
ii

Rujuk Rajah 2: CARTA ALIR PENGURUSAN KLIEN MENGGUNAKAN INTERVENSI 5As
C) PENILAIAN TAHAP PERUBAHAN TINGKAH LAKU

Tahap dan kesediaan klien membuat perubahan tingkahlaku perlu dinilai dari semasa ke semasa
dengan menggunapakai PROCHASCKAs TRANSTHEORETICAL MODEL sepanjang program ini
dilaksanakan.
Tahap tingkahlaku semasa perlu direkodkan dalam pengendalian klien supaya penilaian dapat
dilakukan ke atas status perubahan tingkahlaku secara individu. Nyatakan sama ada klien berada
dalam fasa precontemplation, contemplation, preparation, action, maintenance, established change
atau relapse supaya tindakan lanjut yang bersesuaian dapat diambil.
iii

Rajah 3: PROCHASCKAs TRANSTHEORETICAL MODEL
Established change
(Berubah sepenuhnya)
Action
Preparation
Maintenance
Relapse
(Kembali merokok)
Contemplation
(Berazam berhenti)
Pre Contemplation
(Tidak sedia berhenti)
b) Rajah 4: CARTA ALIR PENILAIAN TAHAP PERUBAHAN TINGKAH LAKU PEROKOK:
iv

Bagi klien yang tiada keinginan untuk berhenti, gunakan strategi 5R untuk meningkatkan motivasi untuk
berhenti pada masa akan datang
Relevance: nyatakan apakah relevannya untuk beliau berhenti sama ada pada diri atau orang
sekelilingnya.
Risks: Nyatakan risiko yang bakal dihadapi jika meneruskan tabiat merokok
Rewards:Minta klien kenalpasti apa faedah yang boleh didapati jika berhenti merokok (Cth: jimat
wang, lebih sihat)
Roadblocks: Minta klien kenalpasti apa halangan untuk beliau berhenti merokok
Repetition: Intervensi ini perlu diulang-ulang setiap kali klien hadir untuk meningkatkan motivasi
beliau untuk mula berhenti.

LAMPIRAN 3
JADUAL INTERPRETASI UJIAN FAGERSTROM DAN TINDAKAN SUSULAN
Markah ujian
Tahap ketagihan Tindakan
Fagerstrom
Kaunselor/fasilitator memberi kaunseling dan
0-3 markah
Ketagihan rendah
sokongan untuk klien membuang tabiat merokok.
kepada nikotin
Dapatkan sokongan daripada ahli keluarga dan

kawan-kawan
Jika perlu rujuk kepada doktor.
4-6 markah
Ketagihan
sederhana kepada
sokongan untuk klien membuang tabiat merokok
nikotin

kawan-kawan
Perlukan terapi kaunseling lebih kerap mengikut
jadual yang ditetapkan atau kaunseling individu jika
perlu.
Rujuk kepada doktor jika perlu
7-10 markah
Ketagihan tinggi
kepada nikotin
sokongan untuk klien membuang tabiat merokok
(mungkin
Kaunseling secara individu
mengalami gejala
Perlukan kaunseling mengikut jadual yang ditetapkan
ketagihan /gian
atau lebih kerap jika perlu
yang kuat jika
berhenti
kawan-kawan
merokok).
Rujuk kepada doktor untuk rawatan lanjut
vi

Lampiran B1
Borang Saringan Intervensi 3 A

Nama :_____________________________
Kelas :_____________________________
Bulatkan jawapan anda:

1. Adakah anda merokok
a. Tidak pernah Merokok
b. Merokok (Setiap hari/ kadang-kadang/ pernah merokok dalam tempoh 6 bulan)
c. Telah berhenti merokok (tidak pernah merokok lagi dalam tempoh 6 bulan)
2. Jika masih merokok, adakah anda ingin berhenti merokok?
a. Ya
b. Tidak
c. Tidak pasti
vii

LAMPIRAN B2
BORANG JADUAL PELAKSANAAN PBMDS:
Sekolah: ______________________
Minggu
Tarikh
Aktiviti
Tanggungjawab
1
2
3
4
5
6
7
8
10
12
14
16
20
24
28
32
Masa yang akan digunakan untuk sesi kaunseling individu/ kelompok: ..........................................
Guru kelas dan mata pelajaran diminta memberi pelepasan kepada murid/pelajar yang terlibat
dalam program ini untuk mengikuti sesi kaunseling pada tarikh dalam jadual di atas.
Disediakan oleh:
Disahkan oleh:
(Pengetua/Guru besar)
viii

Lampiran B3
BORANG PENILAIAN AWAL PROGRAM BERHENTI MEROKOK DI SEKOLAH (PBMDS)
A) BIODATA:
1. Nama:_____________________________________________
2. Kelas: __________________
3. No. kad pengenalan (jika ada) : ________________________
4. Alamat: _________________________________________________________
____________________________________________________________
5. No. telefon: _________________________
6. Umur: __________ tahun
7. Jantina:
a) Lelaki
b) Perempuan
8. Bangsa:
a) Melayu
b) Cina
c) India
d) Lain-lain: ____________________ (nyatakan)
8. Pekerjaan ibu bapa/penjaga:

a) Bapa/ Penjaga (nyatakan): _______________________
b) Ibu/ penjaga (nyatakan) : ________________________
B) TABIAT MEROKOK
1. Berapa lama anda telah merokok? Nyatakan: ___________ bulan / tahun
2. Berapa batang rokok yang anda hisap dalam sehari? Nyatakan: ____________ batang rokok sehari.
3. Jenis rokok yang biasa dihisap (nyatakan jenama) :_____________________
PERHATIAN: Bagi soalan berikutnya yang bertanda (*), anda boleh memilih lebih daripada satu jawapan
*4. Sumber mendapat bekalan rokok

a) beli sendiri 1 kotak rokok dari kedai
b) beli sendiri beberapa batang rokok dari kedai
c) melalui kawan
d) melalui ahli keluarga
e) Lain-lain (nyatakan) ______________________
ix
*5. Apakah faktor yang menyebabkan anda mula menghisap rokok?

a) Pengaruh kawan
b) Pengaruh daripada ahli keluarga lain yang merokok
c) Stress
d) Ingin mencuba
e) Lain-lain: _____________________________________ (nyatakan)
*6. Di manakah biasanya anda merokok?

a) Di rumah (nyatakan) ______________________
b) Di sekolah (nyatakan) ______________________
c) Di kompleks membeli belah
d) Surau/masjid/ rumah ibadat
e) Kedai makan
f) Perhentian bas
g) Lain-lain tempat : __________________________________ (nyatakan)
*7. Bilakah anda biasanya merokok?

a) ketika stress (meghadapi tekanan)
b) ketika boring/ tiada aktiviti
c) selepas makan
d) sewaktu belajar
e) Ketika menonton televisyen
f) sewaktu menghadiri kelas tambahan/tiusyen
g) Ketika melepak/ bersantai bersama kawan-kawan
h) Lain-lain (nyatakan): __________________________________
*8. Dengan siapakah biasanya anda merokok?

a) Bersendirian
b) Dengan ahli keluarga; nyatakan: ___________________________
c) Dengan kawan
d) Lain-lain: ____________________ (nyatakan)
9. Adakah ahli keluarga yang serumah dengan anda merokok?

a) Ya
b) Tidak
jika ya, nyatakan siapa: ___________________________
10. Pernahkah anda cuba berhenti merokok?

a) Ya
b) Tidak pernah
Jika Ya, berapa kali? ______________ kali.
11. Adakah anda mahu berhenti merokok sekarang?

a) Ya
b) Tidak
12. Adakah anda perlukan bantuan untuk berhenti merokok?

a) Ya
b) Tidak
13. Selain dari merokok, adakah anda mengambil sebarang jenis dadah lain?
a) Ya
b) Tidak
*14. Jika Ya, apakah jenis dadah tersebut:

a) Heroin
b) Pil kuda: Syabu /ice/ecstasy
c) Hidu gam
d) Syisya
e) Lain-lain: _____________________ (nyatakan)
xi

C) TAHAP PENGETAHUAN
Tandakan ( / ) di ruangan kosong bagi jawapan yang dipilih:
1) Tempat/kawasan larangan merokok:
Tempat
Tandas awam
Panggung wayang
Taman bunga
Kenderaan awam
Kafe internet
Ya
Tidak
Ya
Tidak
Ya
Tidak
Ya
Tidak
2) Kesan-kesan merokok:
Kesan
Bibir kemerahan
Meningkatkan keupayaan mental
Mati pucuk
Kecacatan bayi dalam kandungan
3) Kandungan dalam asap rokok:
Kandungan
Tar
Oksigen
Nikotin
Karsinogen
Karbon monoksida
4) Kesan merokok kepada kesihatan
Kesan merokok
Angin ahmar
Menjejaskan kesuburan
Kanser perut
Meningkatkan stamina
5) Berikut adalah maklumat mengenai merokok:
Kenyataan
Perokok pasif berisiko tinggi untuk mendapat
penyakit berkaitan dengan merokok
Ya
Tidak
Merokok tidak menjejaskan prestasi pembelajaran

Asap rokok tidak menjejaskan kesihatan orang lain
xii

BORANG SKOR FAGERSTROM
Lampiran B4
1.Berapa cepatkah anda menghisap rokok yang pertama selepas bangun dari tidur?
Dalam masa 5 minit (3)
6 hingga 30 minit (2)
Selepas 60 minit (0)
2.Adakah anda berasa sukar untuk tidak merokok di tempat-tempat larangan merokok? Contohnya di sekolah,
kompleks membeli belah, perhentian bas
YA (1)
TIDAK (0)
3.Menghisap rokok yang manakah yang paling sukar untuk anda tinggalkan?
Yang pertama di sebelah pagi (1)
Yang lain (0)
4..Berapa batang rokok yang anda hisap dalam sehari?

10 atau kurang (0)
11 hingga 20 (1)
21 hingga 30 (2)
31 atau lebih (3)
5.Adakah anda lebih kerap merokok dalam jam pertama selepas bangun tidur berbanding masa-masa lain sepanjang
hari?
YA (1)
TIDAK (0)
6.Adakah anda masih merokok walaupun anda sakit teruk dan terpaksa berbaring di atas katil untuk kebanyakan
masa?
YA (1)
TIDAK (0)
-TAMAT-
xiii

LAMPIRAN B5
BORANG PEMANTAUAN INDIVIDU PBMDS
NAMA: ................................................
TARIKH: ..........................
KELAS: ........................................
SKOR FAGERSTROM: ................
KES BARU / KES ULANGAN (nyatakan)
ANALISA CO: ...............................
Minggu
Tarikh
Kehadiran
Status semasa
Y= Ya;
MM=masih merokok
T= tidak
BM=berhenti merokok
Catatan
M1
M2
M3
M4
M5
M6
M7
M8
M10
M12
M14
M16
M20
M24
M28
M32
Status pelajar 6 bulan selepas program berlangsung/ selepas berhenti merokok;
Status selepas 6 bulan
Ya
Tidak
Skor fagerstrom
Analisa CO
a) Kekal berhenti merokok

b) Masih merokok*
c) Merokok semula*
*Nota: teruskan pemantauan kedua dan seterusnya sebagai kes ulangan
xiv

BORANG PENILAIAN AKHIR PBMDS
LAM PIRAN B6
TARIKH: .
A) BIODATA:
1. Nama:_____________________________________________
2. Kelas : _____________________
3. No. telefon: _________________________
4. Umur: __________ tahun
5. Jantina:
a) Lelaki
6. Bangsa:
b) Perempuan
a) Melayu
b) Cina
c) India
d) Lain-lain (nyatakan) ________________
B) TABIAT MEROKOK
1. Bulatkan salah satu jawapan di bawah:
a) Saya telah berhenti merokok kurang daripada 6 bulan
b) Saya telah berhenti merokok lebih daripada 6 bulan
c) Saya cuba berhenti merokok, tetapi telah merokok semula.
d) Saya masih merokok
e) Selain jawapan di atas; nyatakan: __________________________________________
Bagi jawapan a & b, terus ke soalan 2 , 3 dan (C) Tahap pengetahuan.

Bagi jawapan c & d, terus ke soalan 4, 5, (C) Tahap pengetahuan dan (D) ujian Fagerstrom
2. Faktor utama yang mendorong saya berhenti merokok (pilih satu jawapan sahaja) ialah:
a) Merokok membahayakan kesihatan saya
b) Merokok perbuatan membazir
c) Merokok dilarang dalam agama
d) Ibu bapa melarang saya merokok
e) Guru/ kaunselor telah membimbing saya untuk berhenti merokok
f) Kawan-kawan saya telah memberi dorongan untuk saya berhenti merokok
g) Selain jawapan di atas; nyatakan ___________________________________________
3. Saya berazam untuk terus kekal tidak merokok
Ya / Tidak
*Bagi perokok/ telah merokok semula, sila jawab soalan di bawah (4, 5, dan C) Ujian Fagerstrom)
4. Faktor utama menyebabkan saya terus merokok/ merokok semula adalah (Pilih satu jawapan sahaja):
a) Merokok menyeronokkan
b) Kawan-kawan rapat saya masih merokok
xv

c) Keluarga saya tidak kisah jika saya merokok
d) Merokok dapat menghilangkan tekanan/ stress yang saya hadapi
e) Saya tidak kisah bahaya merokok kepada saya
f) Selain jawapan di atas; nyatakan __________________________________________
5. Saya mahu berhenti merokok satu masa nanti
Ya / Tidak
C) TAHAP PENGETAHUAN
Tandakan ( / ) di ruangan kosong bagi jawapan yang dipilih:
1) Tempat/kawasan larangan merokok:
Tempat
Ya
Tidak
Ya
Tidak
Ya
Tidak
Ya
Tidak
Tandas awam
Panggung wayang
Taman bunga
Kenderaan awam
Kafe internet
2) Kesan-kesan merokok:
Kesan
Bibir kemerahan
Meningkatkan keupayaan mental
Mati pucuk
Kecacatan bayi dalam kandungan
3) Kandungan dalam asap rokok:
Kandungan
Tar
Oksigen
Nikotin
Karsinogen
Karbon monoksida
4) Kesan merokok kepada kesihatan
Kesan merokok
Angin ahmar
Menjejaskan kesuburan
Kanser perut
Meningkatkan stamina
xvi

5) Berikut adalah maklumat mengenai merokok:
Kenyataan
Perokok pasif berisiko tinggi untuk mendapat penyakit
berkaitan dengan merokok
Ya
Tidak
Merokok tidak menjejaskan prestasi pembelajaran

Asap rokok tidak menjejaskan kesihatan orang lain
D) UJIAN FAGERSTROM
1.Berapa cepatkah anda menghisap rokok yang pertama selepas bangun dari tidur?
Dalam masa 5 minit (3)
Selepas 60 minit (0)
2.Adakah anda berasa sukar untuk tidak merokok di tempat-tempat larangan merokok? Contohnya di sekolah, kompleks membeli
belah, perhentian bas
YA (1)
TIDAK (0)
3.Menghisap rokok yang manakah yang paling sukar untuk anda tinggalkan?
Yang pertama di sebelah pagi (1)
Yang lain (0)
4..Berapa batang rokok yang anda hisap dalam sehari?

10 atau kurang (0)
11 hingga 20 (1)
21 hingga 30 (2)
31 atau lebih (3)
5.Adakah anda lebih kerap merokok dalam jam pertama selepas bangun tidur berbanding masa-masa lain sepanjang hari?
YA (1)
TIDAK (0)
6.Adakah anda masih merokok walaupun anda sakit teruk dan terpaksa berbaring di atas katil untuk kebanyakan masa?
YA (1)
TIDAK (0)
xvii
BUKU DAFTAR PBMDS
Lampiran B7
Tahun:
SEKOLAH:.
(C.)
(E)
D
(B)
No.
K/P@
Surat
beranak
Berhenti
Umur Jantina Bangsa Jum.
Skor
Merokok Tarikh /
Rokok fagerstro
minggu
sehari
m
Mula
(Semasa Ya Tidak berhenti
(F)
(G)
(H)
(I)
Daftar)
(L)
(K)
(J)
(M)
Status selepas 6 bulan

(N)
Berhenti
(A)
Nama
Kelas
Tarikh
daftar
No.
Daftar
(Bil.)
Tarikh
berjaya
Masih merokok Merokok Semula
berhenti
merokok
Skor
Skor
( / ) fagerst ( / ) fagers
rom
trom
(O)
Catatan
xviii

Lampiran B8
REKOD AKTIVITI PROGRAM BERHENTI MEROKOK DI SEKOLAH (PBMDS)
Tarikh: .
Aktiviti(bulatkan) : Ceramah / Kaunseling individu / kaunseling kelompok
Tajuk ceramah / aktiviti:
Fasilitator:
1)
3) ..
2) ..
4) .
Bil
Nama
Kelas
Catatan
xix
Lampiran B9
RETEN PROGRAM BERHENTI MEROKOK DI SEKOLAH (PBMDS) DAERAH ...TAHUN :
Bil. Fasilitator
dilatih
Bil
AprilJun
Jan- Mac
BULAN
Sekolah
Guru
Anggota
kesihatan
Bil. Perokok yang ingin

berhenti merokok
(Penilaian tingkahlaku)
Jumlah pelajar
Bil.
Pelajar
Disaring
Tidak
pernah
merokok
Masih
merokok
Telah
berhenti
>6
bulan
Ya
Tidak
Tidak
Pasti
Bil.
Pelajar
didaftar
JulaiSeptemb
er
Bil.
Pelajar
berhenti
merokok
OktoberDisember
Bil.
Pelajar
'berjaya
berhenti
merokok
'
Bil.
Pelajar
yang
relapse
1
2
Reten ini perlu dihantar oleh PKD setiap 3 bulan
xx
xxi
xxii
G) NOTA UNTUK FASILITATOR

MINGGU KE-2:
TAJUK: ROKOK DAN KETAGIHAN
MINGGU KE-3
TAJUK: BAHAYA MEROKOK & PEROKOK PASIF
MINGGU KE-4
TAJUK: KEBAIKAN TIDAK MEROKOK DAN PERSEPSI REMAJA TENTANG ROKOK
MINGGU KE- 5
TAJUK: PERUNTUKAN UNDANG-UNDANG DAN PANDANGAN ISLAM MENGENAI
MEROKOK
MINGGU KE- 6
TAJUK: FAEDAH BERHENTI MEROKOK
MINGGU KE- 7
TAJUK: PERSIAPAN DAN KAEDAH BERHENTI MEROKOK
MINGGU KE- 8
TAJUK: MENGATASI KEINGINAN UNTUK MEROKOK (GIAN) DAN MENGEKALKAN
STATUS TIDAK MEROKOK
PENGISIAN MINGGU KE 2
TAJUK: ROKOK DAN KETAGIHAN
A. JENIS ROKOK DAN KANDUNGANNYA:

1. Pengetahuan mengenai produk tembakau yang terdapat dalam pasaran :
a. Tidak terbakar (smokeless tobacco) : e-cigarette, tembakau kunyah
b. Terbakar
: rokok, cerut, shisha, bidis
Rokok
Rokok Gulung
Bidis
Tembakau kunyah
Cerut
Shisha
Tobacco snuf
e-cigarette
rokok paip
B. KANDUNGAN DALAM SEBATANG ROKOK.

1. 4000 bahan kimia
2. 200 racun
3. 69 penyebab kanser

C. BAHAN-BAHAN MERBAHAYA DALAM ROKOK:
D. NIKOTIN DAN KESAN KETAGIHAN:

NIKOTIN:
Adalah sejenis dadah yang terdapat dalam tembakau

Bahan yang menyebabkan perokok sukar untuk berhenti merokok
Sampai ke otak dlm masa 7-10 saat selepas disedut
Menyebabkan kebergantungan fizikal dan psikologi
i. Kesan fizikal:
Meningkatkan degupan jantung
Meningkatkan tekanan darah
Meningkatkan paras kolesterol dalam darah (LDL)
Pernafasan menjadi cepat dan pendek
ii. Kesan Psikologi:

Pada peringkat awal, merokok memberi kesan selesa dan seronok akibat dari rangsangan Dopamin yang
dikeluarkan oleh otak. Lama kelamaan, kebergantungan akan berlaku dimana perokok akan terus merokok
untuk mengatasi masalah ketagihan

iii. RAJAH PUTARAN KETAGIHAN
iv. KONSEP KETAGIHAN

Seseorang akan ketagih merokok jika :
Toleran
Keperluan untuk meningkatkan pengambilan rokok bagi mendapatkan kesan yang sama dengan
yang sebelumnya.
Perokok akan terus menambah jumlah rokok yang dihisap untuk meningkatkan keperluan
ketagihan nikotin.
Sindrom Tarikan
Timbul tanda-tanda seperti kegelisahan, keresahan atau cepat marah akibat kekurangan jumlah
nikotin dalam badan.
Perokok perlu merokok bagi meningkatkan semula jumlah nikotin dalam badan.
Rokok perlu diambil dalam jumlah yang lebih banyak dan lebih kerap berbanding sebelumnya.
Keinginan merokok adalah di luar kawalan perokok.
Sanggup menghabiskan wang dan masa bagi memenuhi keperluan.
Menjejaskan pelajaran, pekerjaan dan pergaulan.
Tahu tentang bahaya rokok tetapi tidak mampu berhenti kerana kebergantungan yang kuat terhadap
nikotin.

PENGISIAN MINGGU KE-3
TAJUK: BAHAYA MEROKOK & PEROKOK PASIF

A) BAHAYA MEROKOK
1. Merokok adalah langkah pertama ke arah:

Penyalahgunaan dadah ---- 90% penagih dadah bermula dengan rokok
Pengambilan alkohol
---- 70% penyalahgunaan alkohok bermula dengan rokok
2. Masalah disiplin sekolah

Ponteng
Vandalisma
Gangsterisma
3. Menjejaskan prestasi akademik dan ko-kurikulum
4. Stamina menurun: Kurang minat dalam aktiviti sukan sekolah
5. Menjejaskan penampilan diri:
Selekeh/comot
Nafas berbau
Bibir lebam/birat
Gigi kuning
Batuk
6. Mempercepatkan proses penuaan
Kelihatan lebih tua:
Kulit cepat berkedut
Rambut cepat beruban
7. Menjejaskan kesuburan perempuan dan lelaki (mati pucuk)
8. Pendek umur
Secara purata, perokok kehilangan 20-22 tahun jangka hayat biasa
9. Menghidap penyakit-penyakit akut
Penyakit radang gusi
Jangkitan saluran pernafasan
10. Menghidap penyakit-penyakit kronik (keterangan lanjut di mukasurat seterusnya)
6

B) PENYAKIT- PENYAKIT KRONIK YANG DIKAITKAN DENGAN MEROKOK
1. Penyakit kanser:
Paru paru (7-15 kali ganda risiko)
pangkal rahim (servik)
Mulut (3-15 kali ganda risiko)
Perut (2 kali ganda risiko)

Oesophagus
Buah pinggang
dan pundi kencing
Hati

2. Penyakit-penyakit kronik:
Penyakit paru-paru kronik seperti

emphysema (10-20 kali ganda risiko)
Kebutaan
Angin ahmar
Serangan sakit jantung (1.5 - 3

kali ganda risiko)
Kerosakan buah pinggang

PUSAT DIALISIS

C) PEROKOK PASIF ATAU SECOND HAND SMOKER
i. Definisi perokok pasif

Individu yang tidak merokok tetapi menyedut asap rokok basi.
(Seseorang yang terdedah kepada asap rokok basi selama 15 minit dalam masa 2 hari dalam masa 1
minggu)-WHO
ii. Asap rokok basi:

Rokok yang menyala mengeluarkan 2 jenis asap iaitu:
Asap aliran utama (main-stream) : asap yang dihembus keluar oleh perokok
Asap aliran sisi (side-stream smoke)
: asap yang dibebaskan di hujung puntung rokok yang
terbakar
Kedua-dua ini dikenali sebagai asap rokok basi

20% asap rokok dihisap oleh perokok manakala 80% akan dilepaskan di persekitaran.
Asap rokok sisi tidak tertapis dan terhasil oleh proses pembakaran yang tidak sempurna. Konsentrasi bahan
kimia dalam asap rokok sisi umumnya lebih tinggi berbanding asap rokok aliran utama.
Di antaranya
2 X ganda kandungan Nikotin
3 X ganda konsentrasi kandungan Tar
5 X lebih tinggi konsentrasi karbon monoksida (CO)
50 X lebih tinggi konsentrasi bahan kimia yang boleh menyebabkan kanser

Gambarajah asap rokok yang dikeluarkan oleh perokok:
ASAP ROKOK BASI ADALAH SANGAT BERBAHAYA DAN TIADA TAHAP SELAMAT
iii. Risiko kesihatan perokok pasif
30% lebih tinggi mendapat Kanser paru-paru
25% lebih tinggi mendapat sakit jantung
Asma bertambah teruk
Merencatkan perkembangan dan tumbesaran bayi di dalam kandungan
Ibu melahirkan bayi yang mempunyai kurang berat badan
Kanak-kanak terdedah kepada penyakit seperti jangkitan salur pernafasan dan jangkitan kuman di
telinga
Mengganggu pertumbuhan paru-paru kanak-kanak.
Orang-orang di sekeliling perokok akan mengalami impak negatif apabila mereka menghisap asap rokok
basi.
Kajian mendapati bahawa:
Mereka yang tinggal bersama perokok lebih daripada 30 tahun, adalah 30% lebih mudah mendapat
demensia (nyanyuk) berbanding dengan golongan yang tidak pernah tinggal bersama perokok.
Meninggikan risiko serangan jantung, terutamanya bagi golongan berisiko tinggi berpenyakit
jantung.
10
Kandungan laporan WHO pada bulan November 2010:

Anggaran kematian akibat terdedah kepada asap basi di
seluruh dunia pada tahun 2004
Dewasa
Kanak-kanak kurang 15 tahun
Kanser
paru-paru
Jangkitan telinga
tengah
Asma
Asma
Sakit
jantung
Jangkitan salur
pernafasan
11

PENGISIAN MINGGU KE-4
TAJUK: KEBAIKAN TIDAK MEROKOK DAN PERSEPSI REMAJA TENTANG ROKOK
A) KEBAIKAN TIDAK MEROKOK

Lebih segak
Matang
Berketerampilan
Keyakinan diri tinggi
Perawakan yang menarik
Kecemerlangan akademik
Lebih cergas dan berstamina
Sihat dan terhindar daripada pelbagai risiko penyakit
Sentiasa ceria
Lebih disenangi orang lain
Lebih wang saku dan dapat berjimat cermat
B) PERSEPSI TENTANG MEROKOK
Bil
1.
Persepsi salah
Fakta sebenar
Merokok melambangkan
-Ramai remaja yang tidak merokok didapati lebih matang dan
kedewasaan
dewasa.
-Remaja yang merokok sebenarnya kurang yakin pada diri sendiri.
2.
Dengan merokok seseorang
- Apa guna mendapat kawan sekiranya memberi pengaruh negatif
itu mudah dapat kawan
terhadap anda.
-Dengan tidak merokok, remaja akan mendapat ramai kawan yang
baik kerana majoriti remaja adalah tidak merokok.
3.
Merokok boleh
-Merokok bukanlah cara untuk mengekalkan kelangsingan badan.
mengekalkan kelangsingan
-Cara yang betul ialah dengan bersenam dan mengamalkan
badan
pemakanan yang sihat.
12

-Ini akan menjadi kan remaja lebih sihat dan terhindar daripada
berbagai jenis penyakit seperti penyakit jantung, kanser dll.
4.
5.
Merokok melambangkan
-Imej macho dan trendy ini sebenarnya adalah ciptaan palsu yang
kehebatan (macho) bagi
diketengahkan oleh pengeluar rokok melalui iklan.
lelaki dan bergaya (trendy)
-Sebenarnya perokok kelihatan lebih selekeh, nampak tua dan nafas
untuk perempuan
berbau.
Merokok merupakan
-Merokok sebenarnya tidak mencetuskan ilham tetapi hanya sekadar
sumber ilham
meredakan ketagihan.
-Ketagihan inilah yang menyebabkan seseorang itu tidak dapat
berfikir secara produktif.
13

PENGISIAN MINGGU KE- 5
TAJUK: PERUNTUKAN UNDANG-UNDANG DAN PANDANGAN ISLAM MENGENAI

MEROKOK
A. PERUNTUKAN UNDANG-UNDANG MENGENAI MEROKOK:

Di bawah Peraturan Kawalan Hasil Tembakau (2004) Pindaan 2009:
i. Melarang penjualan rokok kepada mereka yang berumur di bawah 18 tahun
ii. Mereka yang berumur di bawah 18 tahun dilarang merokok, mengunyah, membeli atau mempunyai
hasil tembakau
iii. Larangan merokok di kawasan-kawasan yang diwartakan sebagai kawasan larangan merokok.
Remaja-remaja yang di dapati bersalah di bawah peraturan ini boleh dikenakan denda sehingga RM
1000.00.
Perokok dinasihatkan agar tidak merokok di kawasan larangan merokok dan sebaiknya berhenti
merokok.
B. KAWASAN-KAWASAN LARANGAN MEROKOK
Beberapa kawasan telah diwartakan sebagai kawasan larangan merokok di bawah Peraturan-Peraturan
Kawalan Hasil Tembakau 2004 pin 2009 iaitu:
Hospital dan klinik (Kerajaan dan Swasta)

Pusat hiburan dan teater
Lif awam
Tempat makan berhawa dingin
Kenderaan awam
Sekolah dan Institusi Pendidikan (Kerajaan dan Swasta)
Lapangan terbang
Premis kerajaan
Dewan Orang Ramai
Bas Sekolah
14

Tadika, taman asuhan kanak-kanak
Hentian pengangkutan awam
Kaunter perkhidmatan awam:
Bank atau institusi kewangan
Tenaga Nasional Berhad
Pos Malaysia Berhad
Telekom Malaysia Berhad
Kompleks membeli-belah serta kaki limanya
Kompleks sukan
Stadium
Stesen minyak.
Kem PLKN
Kafe internet
Perpustakaan
Bangunan tujuan keagamaan.
C. PANDANGAN ISLAM MENGENAI MEROKOK

Hukum merokok adalah haram. Berikut adalah fatwa dan nas yang menyokong pandangan ini:
i.
Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Agama Islam Malaysia
kali ke 37 yang bersidang pada 23 Mac 1995 bersetuju membuat keputusan bahawa:
Merokok adalah haram dari pandangan Islam kerana padanya terdapat kemudaratan.
ii.
Islam menekankan kepada setiap umatnya supaya memelihara kesihatan jasmani dan rohani.
Setiap benda yang apabila digunakan mendatangkan kemudaratan kepada manusia adalah
diharamkan seperti firman Allah: ...Dan janganlah kamu mencampakkan diri kamu ke
dalam kebinasaan...Al Baqarah:195
iii.
..Memandangkan bahaya yang berpunca daripada tembakau, maka merokok diputuskan

sebagai haram.. Sheikh Abdul Aziz Abdullah bin Bazz, Pengerusi J/kuasa Tetap Akademi
Penyelidikan dan Fatwa Arab Saudi
15
iv.
..Kami berpendapat haram merokok, mengimportnya, mengeluarkannya dan menjalankan

perniagaan di dalamnya... Ulama Al-Azhar Lujnah( fatwa di Al-Azhar)
v.
..Adalah cukup jelas, lambat laun merokok dalam bentuk dan tujuan apa pun akan
merosakkan kesihatan dan merugikan wang perokok. Ia juga menjadi punca pelbagai
penyakit. Justeru itu berasaskan bukti berkenaan, merokok mestilah diharamkan..Sheikh
Gadul Haq Ali Gadul Haq, Imam Besar Masjid Al-Azhar.
vi.
..menghisap rokok adalah haram dalam Islam.. Fatwa oleh Bekas Mufti Mesir. Dr Nasr
Farid Wasil.
Hukum agama boleh menjadi satu faktor dorongan untuk berhenti merokok.
16

TAJUK: FAEDAH BERHENTI MEROKOK
FAEDAH BERHENTI MEROKOK:
A. KESAN POSITIF PADA FISIOLOGI SELEPAS BERHENTI MEROKOK
Selepas 12 jam anda berhenti merokok, badan anda akan mula pulih secara spontan.
Paras karbon
monoksida dan nikotin dalam sistem badan anda akan turun secara mendadak, dan jantung serta paru-paru
anda
akan
membaikpulih
kerosakan
yang
disebabkan
oleh
rokok.
Carta di bawah menerangkan perubahan drastik yang berlaku dalam badan anda selepas anda berhenti
merokok:
TEMPOH BERHENTI
Hari 1
PERUBAHAN DALAM BADAN

Beberapa jam selepas berhenti merokok, semua kesan karbon monoksida
telah disingkirkan daripada badan anda.
Hari 2
Semua hasil sampingan rokok disingkirkan dari sistem badan. Deria rasa
dan bau anda juga bertambah peka
2 hingga 3 minggu
Kesan gian rokok telah hilang.
3 minggu
Lapisan silia, unjuran berupa rerambut dalam peparu anda mula

menyingkirkan tar dan lendir yang terkumpul di dalam paru-paru . Ini
menyebabkan anda batuk untuk mengeluarkan bahan-bahan tersebut
4 minggu
Anda berasa lebih mudah untuk bersenam dan mendaki anak tangga kerana
pengaliran udara ke dalam peparu anda telah bertambah baik.
2 bulan
Pengaliran darah ke anggota kaki dan tangan bertambah baik , maka

suhunya dinaikkan semula ke suhu badan normal.
1 tahun
Risiko mendapat penyakit jantung telah berkurang separuh berbanding

dengan seseorang yang masih merokok.
10 hingga 15 tahun
Selepas 10 hingga 15 tahun, risiko kematian awal diminimumkan seperti

mereka yang tidak pernah merokok.
10 tahun selepas berhenti merokok, risiko kematian akibat kanser paru-paru
adalah 30 hingga 50 peratus lebih rendah daripada golongan yang masih
merokok
17

B. KESAN PSIKOSOSIAL
-
Terlepas daripada belenggu ketagihan
Keyakinan pada diri akan meningkat
Prestasi sekolah sama ada akademik mahupun ko-kurikulum akan meningkat
Kehidupan akan lebih ceria
Kelihatan lebih tampan dan kemas
Terbentuk imej baru yang lebih matang dan bergaya
Menjadi contoh teladan yang baik kepada seisi keluarga dan juga rakan-rakan
Tidak lagi dipinggirkan oleh rakan-rakan lain yang kebanyakannya tidak merokok
C. FAEDAH EKONOMI
Banyak wang dapat dijimatkan
Batang rokok
Kos rokok
sehari
10
20
30
40
3.40
6.80
10.20
13.60
23.80
47.60
71.40
95.20
95.20
190.40
285.60
380.80
1,142.40
2,284.80
3,427.20
4,569.60
5,712.00
11,424.00
17,136.00
22,848.00
11,424.00
22,848.00
34,272.00
45,696.00
1 minggu(RM)
Satu bulan(RM)
Satu tahun(RM)
5 tahun(RM)
10 tahun(RM)
Dengan berhenti merokok, risiko mendapat penyakit dapat dikurangkan dan kos rawatan.penyakit akibat
merokok dapat dijimatkan.
Dengan berhenti merokok, risiko kebakaran dapat dikurangkan. 10% daripada kebakaran rumah
berpunca daripada puntung rokok yang menyala.
18

TAJUK: PERSIAPAN DAN KAEDAH BERHENTI MEROKOK
A. PERSIAPAN AWAL BERHENTI MEROKOK
1.
Cara untuk berhenti merokok
Terdapat 2 cara untuk berhenti merokok:

o Berhenti merokok secara serta-merta
o Berhenti secara beransur-ansur
2.
Hari berhenti
Tentukan tarikh untuk berhenti merokok catat dalam diari
Pilih hari yang penting, contohnya tarikh hari lahir
3.
Bantuan untuk hari-hari menjelang tarikh berhenti (fading day)
Bagi yang memilih untuk berhenti secara beransur-ansur, perkara berikut boleh dilakukan dalam masa 2
-4 minggu sebelum tarikh berhenti :
A) Pelan berhenti- gunakan STAR
a) Set - Menentukan tarikh berhenti merokok
Sebaik-baiknya tarikh berhenti dalam tempoh 2 minggu selepas membuat keputusan
untuk berhenti
b) Tell memberitahu; Dapatkan sokongan dari ahli keluarga dan kawan-kawan dengan
memaklumkan tarikh klien akan berhenti merokok
c) Anticipate challenges Menjangka cabaran/rintangan yang akan dihadapi apabila berhenti
merokok
Memahami cara-cara untuk menangani hari-hari sebelum berhenti
Memahami tanda-tanda dan cara untuk mengatasi masalah gian apabila berhenti merokok
d) Remove- Buang semua perkara yang boleh mengingatkan anda kepada rokok
o Buang rokok yang ada dalam simpanan,
19

o Sembunyikan atau buangkan saja bekas abu rokok dan pemetik api yang ada di dalam
rumah, dalam kereta dan tempat kerja
B) Aktiviti lain yang perlu dilakukan :

Kurangkan jumlah rokok yang dihisap dalam sehari
Minum lebih banyak air (air masak)
Mulakan bersenam
Senaraikan semua sebab anda ingin berhenti merokok dan baca setiap malam sebelum tidur
Dapatkan kawan atau kumpulan sokongan untuk berhenti merokok
Wujudkan rumah , sekolah atau persekitaran bebas asap rokok
4.
Bantuan untuk hari berhenti
Klien dinasihatkan untuk melakukan perkara-perkara berikut pada hari berhenti:

Buang semua rokok, mancis, tempat habuk rokok
Tukar rutin yang berkaitan dengan rokok seperti:
Tukar minum kopi kepada minuman lain yang tiada kafein contohnya susu/air suam
Jangan kunjungi kedai di mana anda sering membeli rokok
Jangan bersama kawan-kawan yang merokok
Basuh semua baju yang berbau rokok
Jauhi tempat di mana ramai orang merokok
Berada di kawasan larangan merokok
Sibukkan diri dengan aktiviti yang berfaedah seperti bersenam.
Jika berjaya, hadiahkan diri sendiri dengan sesuatu yang anda suka
Jumpa doktor gigi untuk membersihkan kesan merokok pada gigi
5.
Tanda-tanda awal apabila berhenti merokok
Apabila klien berhenti merokok, beliau mungkin akan mengalami tanda-tanda berikut:
Pening atau ringan kepala. Ini disebabkan oleh penurunan paras karbon monoksida dan peningkatan
paras oksigen dalam darah / otak .
Kebas di tangan dan kaki yang disebabkan oleh pengaliran darah yang lebih baik.
20

Batuk berfungsi untuk membuang lendir di salur pernafasan.
Selera makan bertambah kerana deria bau dan rasa yang semakin baik.
Mulut menjadi tawar atau payau dan terjadi luka-luka kecil kerana pertukaran organisma di dalam
mulut.
Sembelit tembakau mempunyai kesan laksatif.
Perasaan gian kerana paras nikotin ke otak berkurangan
Gelisah, cepat marah dan kurang tumpuan disebabkan oleh kesan ketiadaan rangsangan nikotin dan
pertukaran tabiat.
Semua tanda-tanda di atas adalah sementara semasa di peringkat awal berhenti merokok. Tanda-tanda ini
menunjukkan bahawa kesihatan perokok akan menjadi bertambah baik dan ianya adalah sebagai proses
permulihan dan penyesuaian kepada gaya hidup sihat tanpa rokok.
6. Tanda-tanda gian
Kegelisahan
Cepat marah
Kurang tumpuan
Hilang sifat sabar
Susah tidur
Nadi menjadi perlahan
7. Bagaimana menangani masalah gian

Perkara-perkara berikut boleh dilakukan untuk mengurangkan perasaan gian terhadap rokok:
Ingat bahawa perasaan ini akan hilang dalam masa beberapa minit sahaja. Lihat jam dan anda akan
menyedari perasaan gian ini akan hilang selepas 3 5 minit sahaja.
Mengunyah sesuatu seperti gula-gula getah tanpa gula, makanan ringan tanpa lemak, buah-buahan
dan lain-lain
Membuat sesuatu dengan tangan seperti menaip, bermain komputer, mengait, melukis dan
sebagainya.
Membuat pekerjaan di mana merokok adalah menyusahkan seperti membasuh kenderaan, mandi
21

atau beriadah
Jangan duduk diam tanpa melakukan sesuatu atau menonton TV terlalu lama.
Melakukan teknik-teknik relaksasi seperti bersolat, berwirid dan lain-lain.
B. KAEDAH UNTUK BERHENTI MEROKOK
a) KAEDAH BUKAN MENGGUNAKAN UBATAN/ NON-FARMAKOLOGI
Kaedah bukan farmakologi merangkumi semua kaedah selain daripada penggunaan ubatan. Ini termasuk
cara agama, herba, akupunktur, terapi tingkah laku dan sebagainya.
Beberapa cara boleh diguna pakai seperti:
1. Pemikiran positif
Ingatkan diri. Banyak manfaat diperolehi dengan membuat keputusan berhenti merokok.
Meningkatkan kesihatan badan, stamina dan tenaga
Menurunkan risiko mendapat kanser, penyakit jantung, penyakit paru-paru kronik
Mewujudkan rumah dan tempat kerja tanpa pencemaran asap rokok
Sikap dan tauladan yang baik
Menjimatkan kewangan
Melindungi orang sekitar anda dari penyakit akibat asap rokok basi
2. DEAD pointer:
D Delay (melengahkan)
Sengaja melengah-lengahkan masa untuk menyalakan / menghisap rokok dengan melakukan kerja
lain sehingga rasa gian hilang
E - Escape (melepaskan diri)

Contoh melakukan aktiviti di kawasan larangan merokok atau menghindarkan diri dari kumpulan
yang sedang merokok
22

A - Avoid
(mengelak)
Mengelak dari apa-apa kaitan dengan rokok

Tidak mengelak pekara yang dapat membantu berhenti merokok
D Distract (mengalihkan fikiran)
Teknik relaksasi
Fokus minda
Melakukan perkara lain
b) KAEDAH MENGGUNAKAN UBATAN/ FARMAKOLOGI
Kaedah ini akan digunapakai di bawah pengawasan Pegawai Perubatan. Walau bagaimanapun
rawatan farmakologi hanya diberikan kepada perokok berumur 18 tahun ke atas sahaja
23

TAJUK: MENGATASI KEINGINAN UNTUK MEROKOK (GIAN) DAN

MENGEKALKAN STATUS TIDAK MEROKOK
A. CARA MENGATASI KEINGINAN UNTUK MEROKOK SEMULA/GIAN
GUNAKAN PETUA 12 M :
1. Melengahkan
- Melambat-lambatkan mencari rokok atau tunggu sekurangkurangnya 5 minit sebelum menyalakan rokok.
2. Menarik nafas panjang

- Tarik nafas dalam dalam (deep breathing), tahan selama 5
minit dan lepaskan perlahan lahan.
3. Minum Air.
- Minum banyak air kosong dan jus buah buahan.
- Elakkan minuman berkafein atau beralkohol.
4. Membuat sesuatu
- Buat sesuatu yang boleh mengalihkan fikiran daripada rokok.
5. Mandi dan Membasuh tangan

- Basuh tangan setiap kali terasa ingin merokok
6. Mengunyah sesuatu
- Bila terasa ingin merokok kunyah sesuatu menggantikan
rokok.
- Simpan bahan gantian (makanan - oral substitutes) seperti
kuaci, epal, kismis, gula-gula getah tanpa gula di rumah / sekolah.
24

7. Melakukan senaman regangan
8. Memohon doa
9.Menjauhkan diri
10.Mengelakkan diri dari merokok semula

- Jangan mudah berputus asa
- Berjanji tidak merokok lagi walaupun sebatang
- Mendapatkan sokongan dan pemerhatian dari keluarga, kawan dan
guru/fasilitator
11. Menyibukkan diri
12.Meditasi
B. MENGEKALKAN STATUS TIDAK MEROKOK/TINGKAHLAKU

BERULANG (RELAPSE PREVENTION)
1. KENALPASTI SEBAB-SEBAB MEROKOK SEMULA

a. Faktor diri sendiri :
lemah jati diri, tiada matlamat kukuh, tidak tegas dan
mudah terpengaruh
Tiada keyakinan diri
Tiada kemahiran menangani stress
Ketagihan yang tinggi
b. Faktor sekitaran :
Di kelilingi ahli keluarga dan rakan yang merokok
Mudah mendapatkan bekalan rokok
Sukar mengatakan tidak kepada rokok.
25
2. MENCEGAH ULANGAN
a. Kemahiran mengatakan TIDAK (Assertive) dengan tegas.
b. Mengurus stress senaman regangan , berekreasi
c. Mengurus emosi teknik relaksasi
d. Meningkatkan aktiviti fizikal- senaman
e. Mengawal berat badan
f. Imej baru, mengubah gaya hidup, menjauhi kenalan yang merokok / tidak
boleh memberi sokongan.
3. MELINDUNGI DIRI DARIPADA TABIAT MEROKOK

Kaedah yang boleh digunakan untuk melindungi diri dan menjauhi daripada
merokok:
Ketahui fakta-fakta tentang bahaya merokok.
Bina keyakinan diri-katakan TIDAK pada rokok
Bersikap positif terhadap cabaran
Libatkan diri dalam aktiviti berfaedah:
-
Bersukan
Berekreasi
Berpersatuan
Sentiasa patuh ajaran agama
Tidak terpedaya dengan promosi dan iklan rokok
SEMOGA BERJAYA
26

H) Rujukan:
1. World Health Organisation/ Western Pacific Region- Smoking statistics. http://wpro.who.int/media_centre/fact_sheets/fs_20020528.htm
2. Malaysia Third National Health and Mortality Survey (NMHS III) 2006 report
3. NOT(Not
On
Tobacco
oleh
American
Lung
Association
(ALA):
http://www.notontobacco.com
4. Clinical Practice Guidelines on treatment of tobacco use and dependence 2003.
5. Glynn & Manley, 1989: Glynn et al., 1990
6. Lee, L.K, Paul, C.Y.C Kam, C.W. Smoking among Secondary School Students in Negeri
Sembilan, Malaysia. Asia Pacific Journal Of Public Health, 2005. 17 (2). Pp. 130-136
7. Hu, Mei-Chen PhD; Davies, Mark MPH; Kandel, Denise B. PhD. 2006. Epidemiology
and correlates of daily smoking and nicotine dependence among young adults in the
United States. American Public Health Association, Inc 96(2): 299-308
I) SENARAI NAMA PENYUMBANG PENYEDIAAN MODUL PBMDS

SEKALUNG PENGHARGAAN:
Dr Hjh Arbaiah bt Othman: Pegawai Kesihatan Daerah Batu Pahat
PESERTA BENGKEL PENYEDIAAN MODUL: EDISI PERTAMA (2009):
a) Anggota Pejabat Kesihatan Batu Pahat:
Dr. Marina bt Mohd Said, Dr Hjh Zaleha bt Jailani, Dr Hjh Rosdina bt. Abd. Kahar, Dr Hj Yunos
bin Sharif, En. Zainal Abidin bin Redzuan, KJK Hariyraton bt Rahmat, KJK Baesah bt Gasar,
KJK Hasnah bt Ambolok, KJK Dewi Murni bt. Mohd Yusof, KJK Hayati bt Sahadan,
En. Rozaidi bin Yaacob, JK Nora bt Arshad, JK Asfalila bt Muhammad,
JK Fauziah bt. Jamaluddin, JK Mariyaton bt Marshikin
b) Guru Kaunselor & Guru Kesihatan Sekolah-Sekolah Daerah Batu Pahat:
En. Jaafar bin Sami, Pn. Jamnah bt. Mohd Zain, Pn. Hasanah bt. Slamat, Tn Hj Shahberan b.
Otoh, Pn. Hamida bt Ahmad, En. Zaini bin Mansur, Pn Jamaton bt Hasbi, Pn. Rose Dewi bt.
Mesran, Tn. Hj. Moksin bin Imam, En. Musa bin Md Tahir, Pn. Wong Huey Ling, Pn. Vimala
Devi A/P Arunasalam, En. Izuddin bin Ismail, En.Boo Choon Keng, Pn. Aishah bt. Maarop
27

PESERTA BENGKEL PEMURNIAN MODUL 2013:
Dr Hjh Arbaiah Othman (Pakar Kesihatan Awam,PKD Batu Pahat, Johor)
Dr Marina Mohd Said (Pakar Perubatan Keluarga, KK Parit Raja)
Dr Yunus bin Sharif (Pakar Perubatan Keluarga, KK Batu Pahat)
Dr Zaleha Jailani (Pegawai Perubatan & Kesihatan, KK Batu Pahat)
En Zainalabidin bin Redzuan (Pen. Pegaai Kesihatan Persekitaran, PKD Batu Pahat)
Dr Noorhaida Ujang (Pegawai Epidemiologi Pejabat Kesihatan Muar)
Dr Rosdina Abd Kahar (Pakar Perubatan Keluarga, KK Sg Mati Ledang)
Dr Nazma Salleh(Ketua Pen. Pengarah Kesihatan Caw. Primer, BPKK,KKM)
En. Mustaffa Ibrahim (Pen. Pengarah PPDa, JPN Johor)
En. Kamarudin Yusop (Penyelia JPN Johor)
Dr Fazilahton Rajulin (Pegawai Perubatan & Kesihatan, KK Kota Tinggi)
Dr Azhani Ismail (Pegawai Pergigian, Klinik Pergigian Batu Pahat)
Dr Sasikumar AL Silvaretnam (Pegawai Perubatan KK Parit Raja)
Pn Faezah Jurimi (Pegawai Pendidikan Kesihatan, JKNJ)
Cik Nizatuledayu (Kaunselor, Institut Perguruan Tun Hussein Onn Batu Pahat)
Hj Aezyl Syuheary (PPPD Perhubungan PPD Batu Pahat)
Pn. Hjh Jamnah bt Mohamed Zain (Guru Kaunseling, SM Tun Ismail)
Pn Wahidah bt Hamidon (Guru Bimbingan & Kaunseling, SK Pintas Puding)
Pn Noorlaila Janamin (Guru Bimbingan & Kaunseling, SK Pintas Puding)
En. Ibrahim bin Yaakub (Guru Kaunseling, SMK Linggiu, Kota Tinggi)
Pn Nur Amalin Ishak (Pegawai Farmasi KK Batu Pahat)
Pn Fatihah Hj Mustafa (KPJK Caw. Primer, BPKK, KKM)
En Marzuki Muhammad (Pen. Pegawai perubatan, Unit NCD, JKNJ)
Pn Hariyraton Rahmat (KJK KK Batu Pahat)
Pn Siti Rahanah Abdullah (JK KK Senggarang, Batu Pahat)
Pn Tumijah Ausol (JK KK Pt Sulong, Batu Pahat)
28

Quit Smoking SOP PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Quit Smoking SOP PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2012

INCREASING THE SUCCESS

KANDUNGAN UNIT MODUL LATIHAN PBMDS

A) PROGRAM BERHENTI MEROKOK DI SEKOLAH

B) KATA ALUAN PEGAWAI KESIHATAN DAERAH

C) PANDUAN PENGGUNAAN MODUL

D) PENGENALAN MODUL PROGRAM BERHENTI

Lampiran 2: Kaedah intervensi

Lampiran 3: Jadual interpretasi skor fagerstrom

Lampiran B1: Borang saringan intervensi 3A

Lampiran B2:Borang Jadual pelaksanaan PBMDS

Lampiran B3:Borang penilaian awal PBMDS

Lampiran B4:Borang ujian skor Fagerstrom

Lampiran B5: Borang pemantauan individu PBMDS

Lampiran B6: Borang penilaian akhir PBMDS

Lampiran B7: Buku daftar PBMDS

Lampiran B8: Rekod aktiviti PBMDS

Lampiran B9: Format Reten PBMDS

A)PROGRAM BERHENTI MEROKOK DI SEKOLAH (PBMDS)

Remaja menjadi sasaran industri rokok untuk kesinambungan perniagaan mereka.

Kajian NHMS III (2006) menunjukkan pengurangan prevalens merokok dalam

Pejabat Kesihatan Daerah Batu Pahat

giat menjalankan program kesedaran

Kajian pada tahun 2008 daerah Batu

faktor penyebab keciciran golongan pelajar ke klinik berhenti

Untuk menyediakan kemudahan berhenti merokok di sekolah agar pelajar tidak

Untuk mengurangkan prevalens merokok di kalangan remaja dan seterusnya

Strategi yang digunakan:

Strategi 1:- Meningkatkan kesedaran bahaya merokok

Melatih anggota kesihatan, pergigian & guru-guru akan fakta-fakta mengenai

Strategi 2:- Mewujudkan perkhidmatan berhenti merokok di sekolah

Membentuk modul berhenti merokok di sekolah melibatkan anggota kesihatan

Melatih fasilitator dari kalangan guru-guru, anggota kesihatan & pergigian

Melaksana & memantau program berhenti merokok di sekolah-sekolah terpilih

Memurnikan modul & penambahbaikan perjalanan program bersama dengan

Strategi 3:- Perluasan program

Melatih lebih ramai fasilitator di sekolah-sekolah daerah Batu Pahat, ke daerah

Perluasan secara berperingkat mengikut kesesuaian & kemampuan daerah. Ini

Analisa SWOT Program Berhenti Merokok di sekolah

Pemurnian modul secara berkala

Pembentukan & permurnian melibatkan

Tidak memerlukan belanja yang banyak

Dijalankan waktu sekolah dalam kawasan

Kenalpasti guru yang merokok & rujuk

guru-guru & pasukan sekolah

Penglibatan PPD & guru dari awal.

penghargaan bukan sahaja pada pelajar

yang berjaya berhenti bahkan kepada

guru & staff kesihatan yang aktif dan

Telah melibatkan IPTHO. Akan latih

pelajar perguruan mulai tahun 2013

Perluasan ke daerah dan negeri lain

peranan yang aktif

berperingkat dan berterusan dengan

menggagalkan program kerana kumpulan

sasar mereka terancam

peringkat. Jika program adalah TOPBOTTOM dikhuatiri industry rokok

kumpulan kecil mengenai Modul Program Berhenti Merokok di Sekolah

Program Berhenti Merokok Di Sekolah

C) PANDUAN PENGGUNAAN MODUL

intervensi selama 8 minggu.

PANDUAN PENGGUNAAN MODUL

melaksanakan intervensi berhenti merokok di sekolah.