REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

PRIVREDNA KOMORA CRNE GORE

LUKA BAR AD

PRIPREMA ZA PRIMJENU STANDARDA ISO 9001:2015

- KLJUNE IZMJENE Podgorica-Bar, maj 2014.god.
mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

PRIPREMA ZA PRIMJENU STANDARDA

ISO 9001:2015

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

ISO REVIZIJE

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

TERMIN PLAN ISO 9001:2015

SISTEM UPRAVLJANJA KVALITETOM ISO 9001:2015

mart 2014.god: nacrt DIS poslat u ISO,
od aprila do avgusta 2014.god: DIS glasaki period,
septembar 2014.god: analiziranje DIS glasakih rezultata,
mart 2015.god: FDIS poslat u ISO,
jul do avgusta 2015.god: FDIS glasaki period,
septembar 2015.god: OBJAVLJIVANJE STANDARDA
mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

TRANZICIONI PERIOD
Pretpostavlja se da e tranzicioni period za korisnike ISO 9001:2008
za prelazak na ISO 9001:2015 biti 3 godine.
Sada se lako prepoznaju nekoliko dilema:
1. Da li odmah zapoeti sa primjenom novih zahtjeva,
2. Da li saekati 2015 godinu i iskoristiti 3 godine tranzicije,
3. to predloiti organizacijama koje e tek krenuti u
implementaciju i sertifikaciju svojih sistema
menadmenta,
4. Da li e izmjene olakati ili oteati sertifikaciju sistema.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

SADRAJ ISO 9001:2008

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

SADRAJ ISO 9001:2015 USGLAEN SA ANEX SL

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

PROMJENE U STRUKTURI STANDARADA

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

ULOGA PREDSTAVIK RUKOVODSTVA ZA KVALITET

Osnovno pitanje je:

Da li e novi standard ISO 9001:2015 poeti sa smanjivanjem znaaja
Predsravnika rukovodstva za kvalitet?
mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

KLJUNE IZMJENE U STANDARDU

ISO 9001:2015

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

20 KLJUNIH IZMJENA U STANDARDU

ISO CD 9001:2015 u odnosu na ISO 9001:2008
Analizom teksta nacrta standarda ISO CD 9001:2015 izdvojeno je 20
kljunih izmjena u odnosu na vaei standard ISO 9001:2008.
Ove izmjene nijesu uzele u obzir izmjene strukture standarda koja je
uraena u skaldu sa Aneksom SL a koje vae za sve budue standarde za
sisteme menadmenta.
Komentar izmjena dat je u nastavku prezentacie. TakE od 1-20.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

1. RAZUMIJEVANJE ORGANIZACIJE I NJENOG RUKOVODSTVA

Ovo je potpuno novi zahtjev koji se primjenjuje na sve standarde za
sisteme menadmenta na osnovu Aneksa SL. Zahtijeva se od
organizacije da utvrdi eksterna i interna pitanja koja imaju ili mogu
imati uticaj na poslovanje organizacije.
Eksterna pitanja koja treba da se uzmu u obzir, odnose se na pravno,
tehnoloko, konkurentno, kulturno, drutveno i ekonomsko okruenje,
bez obzira da li je, nacionalno, regionalno, ili meunarodno.
Svrha ovog zahtjeva je da organizacija jasno specificira ime se bavi, u
kojem okruenju posluje, ko su njeni korisnici, kako se sa njima posluje,
kako je regulisana djelatnost sa kojom se organizacija bavi.
Od organizacije se oekuje da u skladu sa sloenou procesa proizvoda
ili usluga koje obezbjeuju svojim korisnicima, uspostave tano onakav
sistem kakav joj je potreban i koji moe da joj omogui efikasno
odvijanje procesa.
mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

2. RAZUMIJEVANJE POTREBA I OEKIVANJA

ZAINTERESOVANIH STRANA
Standard ISO 9001:2008 je prvenstveno usmjeren na razumijevanje
zahtjeva i oekivanja korisnika.
Uzimanje u obzir svih zainteresovanih strana znaajna je izmjena u
zahtjevima koje e organizacije morati da ispune.
Kako bi ovaj zadatak uradile kompletno, od organizacije se zahtijeva da
u prvom koraku identifikuju svoje zainteresovane strane i da
utvrde
koji su njihovi zahtjevi, kao i da odravaju aurnim ove informacije.
Kao minimum organizacija mora da obuhvati: direktne korisnike,
krajnje korisnike, isporuioce, distributere, maloprodaju, organizacije
ukljuene u lanac snadbijevanja i regulatorna tijela.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

3. MENADMENT PROCESIMA
U novoj verziji standarda daje se vei znaaj menadmentu procesima.
Koncept, na koji se zasniva sistem menadmenta jedne organizacije je:
1. Da se identifikuju procesi koji su potrebni za sistem
menadmenta kvalitetom,
2. Da se upravlja tim procesima korienjem PDCA ciklusa,
3. Da se stalno prate rizici koji mogu da dovedu do problema u
odvijanju procesa i da se preventivno djeluje.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

SEMINAR: SERTIFIKACIJA, PREDNOST I POTENCIJALI

EMA PROCESA
POMONI PROCESI

IZLAZ
ZADOVOLJSTVO
KORISNIKA

ULAZ
ZAHTJEVI KORISNIKA
GLAVNI PROCES

MJERENJE
ANALIZA I
POBOLJANJE

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

SEMINAR: SERTIFIKACIJA, PREDNOST I POTENCIJALI

LANAC
KVALITETA

X - INPUT

P1

Y1

X2

P2

Y2

X3

P3

Y -OUTPUT

LANAC JE JAK ONOLIKO KOLIKO JE JAKA

NAJSLABIJA KARIKA

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

SEMINAR: SERTIFIKACIJA, PREDNOST I POTENCIJALI

DEMINGOV KRUG

DEMINGOV P-D-C-A CIKLUS

(Act)

(Plan)

(Check)

(Do)

P - Planiraj
D - Uradi
C - Provjeri
A - Poboljaj
P-D-C-A CIKLUS SE USPJENO
PRIMJENJUJE NA SVE POSLOVNE
PROCESE ILI NJEGOVE DJELOVE

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

Generiki prikaz upravljanja jednim procesom

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

3. MENADMENT PROCESIMA
Uz ve postojee zahtjeve koji postoje u standardu ISO 9001:2008 dodati
su novi zahtjevi kao to su obaveza organizacije da:
utvrdi rizike po usaglaenost i zadovoljstvo korisnika ako su
isporueni nenameravani proizvodi ili usluge ili ako je meusobno
djelovanje izmeu procesa neefikasno,
utvrdi kriterijume, metode mjerenja i indikatore performansi procesa,
utvrdi potrebne resurse za odvijanje procesa i obezbijedi raspoloivost
resursa,
dodijeli odgovornost i ovlaenja za proces.
Naroito znaajna izmjena je obaveza da se imenuje odgovorna osoba
za proces.
Takoe, znaajno poboljanje u novoj verziji standarda je obaveza da se
za svaki proces utvrde indikatori performansi procesa koje je
organizacija u obavezi da mjeri i prati.
mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

4. LIDERSTVO
Najvie rukovodstvo organozacije se obavezuje da pokae liderstvo i
posveenost u vezi sa:
Sistemom menadmenta kvalitetom I
Potrebama i oekivanjima zainteresovanih strana.
U okviru ove take standarada znaajno su poveani zahtjevi koji se
odnose na najvie rukovodstvo. Novom verzijom standarda zahtijeva se
da najvie rukovodstvo preuzme ukupnu odgovornost za sistem
menadmenta kvalitetom i da obezbijedi integrisanje zahtjeva u
poslovne procese organizacije.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

5. PREDSTAVNIK RUKOVODSTVA
U nacrtu standrda ISO 9001:2015 Ne postoji zahtjrev da organizacija
imenuje predstavnika rukovodstva za kvalitet.
Postoji zahtjev da se dodijeli odgovornost i ovlaenje da sistem
menadmenta kvalitetom bude usaglaen sa zahtjevima standarda, bez
imlpicitnog navoenja naziva funkcije te osobe, to je do sada bio sluaj.
Moe se zakljuiti da to ovlaenje rukovodstvo moe ptrenijeti na jednu
ili vie osoba, ali da ono i dalje zadrava krajnju odgovornost za sistem
menadmenta kvalitetom.
Na ovaj nain poveava se uloga najveeg rukovodstva organizacije.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

6. RIZIK
Ocjenjivanje rizika je novi zahtjev standarda za sistem menadmenta
ISO 9001:2015.
Organizacija je u obavezi da utvrdi rizike i mogunosti koje treba rijeiti
da obezbijedi da sistem menadmenta kvalitetom bude takav da moe da
postigne svoje namjeravane rezultate, sprijei ili smanji neeljene efekte
i dostigne stalno poboljanje.
Cilj procjene rizika je da sistem menadmenta kvalitetom postie eljene
efekte, da su proizvodi i usluge usaglaeni, da se sprijee neeljeni uticaji
i da se ostvari poboljanje sistema, proizvoda i procesa.
Ove mjere predstavljaju zamjenu za preventivne mjere u standadu ISO
9001:2008.
Za ocjenjivanje rizika u novoj verziji, standard se ne poziva na
odreenu ili propisanu metodu i to je preputeno organizacijama da
same izaberu.
Nakon ocjene rizika, organizacija je u obavezi da definie i sprovede
mjere da se rizici dovedu na prihvatljiv nivo.
mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

7. PLANIRANJE IZMJENA
Izmjene u organizaciji u koje spadaju organizacione, procesne,
tehnoloke, personalne, informatike i dr., predstavljau najznaajnije
rizike za odrivost sistema menadmenta kvalitetom.
Nacrtom standarda ISO 9001:2015, zahtjev koji se odnosi na izmjene je
znaajno proiren tako da organizacija mora da planira i sprovodi
izmjene na sistematian i dosljedan nain uz identifikaciju rizika,
mogunosti i posljedica.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

8. OPREMA ZA PRAENJE I MJERENJE

Obaveza organizacije koja se odnosi na opremu za praenje i mjerenje
svodi se na to da se utvrdi da li su ureaji za mjerenje pogodni za
namjenu.
Obaveza da organizacija etalonira opremu za mjerenje je prebaena u
napomenu tako da etaloniranje vie ne predstavlja zahtjev standarda.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

9. ZNANJE
Ovo je potpuno novi zahtjev standarda ISO 9001:2015.
Obaveza organizacije je da prvo utvrdi koje joj je znanje potrebno za
obavljanje svojih procesa, zatim, da ga odrava, titi i uini dostupnim
svim svojim zaposlenim.
Predlog je da se izmijeni naziv ovog zahtjeva standarda u ZNANJE
ORGANIZACIJE i da se doda jo jedna taka koja e nositi naziv
LJUDI.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

10. DOKUMENTOVANE INFORMACIJE

U skladu sa Aneksom SL termin dokumentovane procedure i zapisi
zamijenjeni su terminom dokumentovane informacije.
Broj dokumenata koji se zahtijeva standardom ISO 9001:2008 i
ISO 9001:2015 prikazan je tabelarno, kako sliedi:

Broj obaveznih dokumenata je neto manji.

Vano je uoiti da ne postoji zahtjev za dokumentovanim procedurama.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

11. FUNKCIONISANJE
Osim izmjene naziva, ovaj zahtjev standarda u mnogome odgovara
zahtejevima take 7 Realizacija proizvoda standarda ISO 9001:2008 uz
nekoliko mizmjena.
U okviru ove take zahtijeva se da organizacija upravlja svojim
procesima koje za nju obavlja eksterna organizacija tzv outsource.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

12. KVALITET PROIZVODA I USLUGA

Zahtjev za kvalitet proizvoda i usluga
ISO 9001:2015 se znaajno poveavaju.

novom

standardu

Zahtjevi za kvalitet proimaju se kroz cio tekst standarda, poev od

konteksta organizacije, liderstva, planiranja, podrke, funkcionisanja,
vrednovanja, do poboljavanja.
Zahtjev koji se odnosio na mjerenje kvaliteta proizvoda i usluge sada
glasi putanje proizvoda i usluga.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

13. NABAVKA
Osim izmjene naziva take koja se odnosi na nabavku i glasi
Upravljanje proizvodima i uslugama koje su isporuene od eksternih
strana, ovim zahtjevom standarda obuhvaene su sve vrste nabavke,
ukljuujui i nabavke usluga, kao i outsource.
U okviru dokumentovanih informacija, koje opisuju proizvod i uslugu
koja se nabavlja, nalaze se, po prvi put, kao kriterijumi zahtjevi za
sisteme menadmenta kvalitetom, koji se odnosi na isporuioca.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

14. PROCES RAZVOJA

Sloeni zahtjevi za upravljanje procesom projektovanja i razvoja, koji
se nalaze u standardu ISO 9001:2008 su znaajno pojednostavljeni.
Nena striktnih zahtjeva koji su se odnosili na obavezu planiranja
projektovanja i razvoja, preispitivanje faza projektovanja, verifikaciju
i validaciju u verziji standarda ISO 9001:2008.
Nije predvien nijedan zapis, odnosno nijedna dokumentovana
informacija.
Meutim, uveden je jedan novi zahtjev koji se naziva transfer
razvoja a koji za rezultat treba da ima definisanje naina prelaska
proizvoda iz faze razvoja u fazu funkcionisanja (proizvodnje).

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

15. VALIDACIJA PROCESA

U standardu ISO 9001:2015 nee postojati poseban zahtjev standarda
za validaciju procesa, ve e se on nai u okviru take kojom se opisuje
proces proizvodnje i pruanje usluga.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

16. IMOVINA KORISNIKA ILI EKSTERNOG ISPORUIOCA

Zahtjev koji se odnosi na imovinu koja pripada korisnicima je proiren

na imovinu koja pripada eksternim isporuiocima.
Veina organizacija, koja je u svojoj praksi imala takve situacije, nije
pravila razliku izmeu imovine korisnika i isporuilaca.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

17. AKTIVNOSTI NAKON ISPORUKE

Ovo je novi zahtjev standarda.
Uzimanje u obzir pariteta prodaje je veoma znaajan sa aspekta
odgovornosti za usaglaenost proizvoda.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

18. UPRAVLJANJE IZMJENAMA

Kada se radi o Upravljanju izmjenama, od organizacije se zahtijeva da
se izmjene sprovode planski i sistematino.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

19. VREDNOVANJE PERFORMANSI

Ovo je potpuno novi zahtjev standarda koji ukljuuje zadovoljstvo
korisnika, analizu i vrednovanje podataka, interne provjere i
preispitivanje od strane rukovodstva.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

20. STALNA POBOLJAVANJA

ISO je sproveo glasanje meu nacionalnim organizacijama za
standardizaciju sa pitanjem da se ternim stalno poboljanje
promijeni u poboljanje.
Veina zemalja, lanica ISO-a se opredijelila za poboljanje, a da bi se
ta odluka sprovela treba izmijeniti Aneks SL gdje nstoji stalna
poboljanja.
Razlog za izmjenu lei u tome to u nekim organizacijama koje dug
vremenski period sprovode sistem menadmenta kvalitetom, ne mogu
da nau mogunost za stalna poboljnja u svakom identifikovanom
prosesu.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

REVIZIJA STANDARDA ISO 9001:2008 PRIPREMA ZA PRIMJENU ISO 9001-2015

Izvori informacija:
1. Branislava Milovanov, Kljune izmjene u standardu
ISO CD 9001:2015 u odnosu na ISO 9001:2008,
2. Vladimir Simi, ISO 9001:2015 Pogled primjene,
3. Dragutin Vukovi, ISO 9001:2015 ta moemo oekivati od revizije
norme i kako se pripremiti za promjene.

mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar

SEMINAR: SERTIFIKACIJA, PREDNOST I POTENCIJALI

HVALA NA PANJI!
mr Danilo Radoman
danilo.radoman@lukabar.me
067/333-044
mr Danilo Radoman, predsjednik Odbora za kvalitet PKCG, LA 9001, Menaer QMS-a Luka Bar