Univerzitet u Banjoj Luci

Tehnološki fakultet
Grafičko inženjerstvo
Šk. god. 2013/2014

Seminarski rad iz
Grafičkih sistema
tema: Grafički sistem za grafički proizvod - sveske

Predmetni profesor:
prof. dr. Dragoljub Studenti:
Novaković Jelena Marčeta 7754/11
Đorđe Marković Čivčić 7756/11
Predmetni asistent: Tamara Kantar 7752/11
MSc Mladen Stančić Aleksandra Ribić 7607/10
SADRŽAJ

UVOD ....................................................................................................................................3
DISKUSIJA ZADATIH PARAMETARA ..........................................................................3
ODABIR MAŠINE ZA ŠTAMPU ......................................................................................4
- Štamparske mašine ............................................................................................................4
- Ofset tabačne mašine.........................................................................................................4
- Tehničke karakterisitke Heidelberg SpeedMaster 74 2-P .............................................6
- Sistem štamparske mašine Heidelberg SM 74 2 P .........................................................6
- Pogonski mehanizam ........................................................................................................7
- Jedinica za ulaganje i transport tabaka ...........................................................................8
- Sto za ulaganje ....................................................................................................................8
- Glava za ulaganje................................................................................................................9
- Transportna daska .......................................................................................................... 10
- Transport tabaka ............................................................................................................ 11
- Perfektor ( okretanje tabka u mašini ).......................................................................... 11
- Štamparska jedinica ........................................................................................................ 13
- Jedinica za vlaženje ......................................................................................................... 14
- Jedinica za obojavanje .................................................................................................... 15
- Jedinica za izlaganje ........................................................................................................ 16
- Standardno izlaganje ...................................................................................................... 16
MAŠINE ZAVRŠNE GRAFIČKE OBRADE ................................................................. 18
- Nož Perfecta HTVC 76 .................................................................................................. 18
- Sistem mašine za rezanje................................................................................................ 19
- Plastifikator GBC 1244WF ............................................................................................ 22
- Horizon 5500 linija za sakupljanje, savijanje, povez žicom i obrezivanje ............... 25
ZAKLJUČAK ..................................................................................................................... 32
LITERATURA ................................................................................................................... 33

2
UVOD
Zadatak ovog seminarskog rada jeste da se opiše jedan grafički sistem koji može
da omogući izradu zadatog grafičkog proizvoda – u ovom slučaju sveske sa sljedećim
osobinama:

- Grafički proizvod: sveske

- Tiraž: 15000 komada
- Format sveske: 210 x 297 mm
- Podloga za štampu i broj boja: -Korice – 160 g/m2 (4/0 + plastifikacija)
-Knjižnji blok – 80 g/m2 (1/1 boja)
- Obim - 48 strana + korice
- Tehnika štampe – ofset štampa

Kada se govori o odabiru tehnike kojom će se određeni grafički proizvod štampati,

moraju se posebno obratiti pažnja na neke parametre, prvenstveno u pogledu kvaliteta
i ekonomičnosti.
Da bi se u toku samog štampanja postigla što veća i što bolja produktivnost jako
je važno da taj cjelokupni grafički sistem bude smisleno povezan, odnosno što je više
moguće automatizovan.
Na našim prostorima rijetko gdje postoje visoko automatizovane štamparije, dok je
u razvijenim državama to u neku ruku „obaveza“ i sam proces automatizacije je na
daleko višem nivou.

DISKUSIJA ZADATIH PARAMETARA

Tehnika kojom će se štampati zadate
sveske je ofset tehnika, iz prostog razloga zato
što se s njom dobija i na adekvatnom kvalitetu
otiska, i na uštedi vremena, a i novca.
Ofset tehnika štampe spada u kategoriju ravne
štampe i u današnje vrijeme je ova tehnika još
uvijek najviše zastupljena, kako kod nas tako i
u razvijenim zemljama. Za kvalitet otiska kod
Slika 1. Grafički proces u štampariji
ofset tehnike štampe važno je dosta paramet-
ara, neki od njih su konstantni, a neki mogu biti i promjenljivi. Na primjer - podloga
na kojoj je mašina postavljena mora biti veoma dobro projektovana, dakle čvrsta i ot-
porna, kako se pri radu mašine ne bi javljale nepoželjne vibracije koje mogu naštetiti

3
kako mašini tako i otisku, zato je prije same nabavke mašine bitno znati kakvi su ka-
paciteti određene štamparije i da li se u nju može smjestiti određena mašina. Još jedan
jako bitan parametar važan za kvalitet otiska jeste svakako štamparska forma – kad je
pitanju ofset tehnika štampe prvo mjesto po pitanju kvaliteta još uvijek vode termalne
štamparske ploče, dok UV ploče sve više i više napreduju takođe u pogledu kvaliteta.
Još neki parametri su kvalitet boje za štampanje, temerature, vlažnosti vazduha, itd.

ODABIR MAŠINE ZA ŠTAMPU

U ovom seminarskom radu će se detaljno opisati mašina Heidelberg Speedmas-
ter 74 2-P kojom će se štamapti sveske.
Mašina je dvobojna, ali sadrži i perfektor koji će omogućiti da se knjižni blok sveske
odštampa u jednom prolazu, te na taj način omogući daleko brži proces štampe, a
takođe i ekonomičniji.
Odabir mašine je vršen na osnovu karakteristika i pristupačnosti na našem podneblju,
a koju posjeduje i štamparija “Službeni Glasnik” od koje je i korištena literatura za gore
navedenu mašinu.

Štamparske mašine
Štamparske mašine su složeni grafički sistemi koji omogućavaju da se obavlja
proces štampanja. Podjela štamparskih mašina se zasniva na:

- TEHNIKAMA ŠTAMPE ( visoka, duboka, ravna, propusna, digitalna )

- NAČINU OTISKIVANJA ( zaklopne, cilindrične i rotacione )
- NAČINU ULAGANJA MATERIJALA ( tabačne i rotacione mašine )
- NIVOU AUTOMATIZOVANOSTI (ručne, automatske i poluautomatske)
- FORMATU PAPIRA ( štamparske mašine malog, srednjeg i velikog formata )
- BROJ BOJA ( jednobojne i višebojne mašine ). ( Gordana Milovanović, 2005 )

Ofset tabačne mašine

Ofset štampa je indirektni postupak ravne štampe čiji su štampajući i neštampajući
elementi u približnoj ravni. Boja se sa štamparske forme ne prenosi direktno na ma-
terijal već na gumu i sa nje na materijal za štampanje. Guma ima ulogu posrednika u
procesu štampe. ( Gordana Milovanović, 2005 )
Zahvaljujući fizičko - hemijskim procesima između ulja i vode ( boje i sredstva
za vlaženje ) dolazi do njihovog odvajanja. U odnosu na druge tehnike ofset štampa

4
akcenat stavlja na sredstvo za vlaženje. Loše pripremljeno - istrošeno ili nepravilno
dozirano sredstvo za vlaženje dovodi do poteškoća u procesu štampe samim tim, ne
može se dobiti dobar otisak. Princip ofset štampe je prikazan na slici 2.

Tabačne mašine nad rotacionim imaju prednost preciznijeg uklapanja boja na

otisku, većoj čistoći otiska, mogućnost štampanja na materijalima manje elastičnosti
i većoj ekonomičnosti za male i srednje tiraže. Nedostatak su brzina, mogućnost
završavanja proizvoda i složenija gradnja u pogledu mehaničkih sklopova ( npr.
vođenje papira u obliku tabaka ).

One se mogu posmatrati kao sistem sastavljen od mašinskih sklopova, podsk-

lopova i dijelova. Sve ovo sačinjava funkcionalnu cjelinu. Funkcionalne cjeline čine
uređaj za ulaganje, bojenje, vlaženje, izlaganje te sistemi za ostvarivanje pritiska, po-
gonski sistemi i sistemi upravljanja. Da bi se mogla razumjeti funkcija pojedinih di-
jelova štamparske mašine i njihovo podešavanje, potrebno je poznavati mašinske di-
jelove koji ulaze u sastav štamparske mašine. ( Gordana Milovanović, 2005 )

Valjci za boju
Valjci sredstva za
vlaženje

Cilindar
nosilac št.
forme
Voda
Ofsetni
cilindar

Papir
Cilindar za
pritisak

Slika 2. Princip ofset štampe

5
Tehničke karakterisitke Heidelberg SpeedMaster 74 2-P

Kao što je prethodno napisano, za ovaj proces štampe zadatog grafičkog proizvo-
da odabrana je ofset tabačna ( dvobojna ) mašina srednjeg formata Heidelberg Speed-
Master 74 2-P sa svojom tehničkim specifikacijama koje su date u tabeli 1.

Tabela 1. Tehničke karakteristike SM 74 2-P

Max. format lista 530 x 740 mm

Min. format lista 210 x 280 mm
Max. štamparski format 510 x 740 mm
Debljina lista 0.03 - 0.6 mm
Hvataljke ( grajfer ) 8 - 10 mm
Brzina štampe 15 000 otisaka / h
Rastojanje od ivice ploče do ivice štampe 59.50 mm
Dimenzije štamparske forme 605 х 745 mm
Debljina štamparske forme 0.25 - 0.30 mm
Dimenzije gumenog omotača 627 x 772 mm
Debljina gumenog omotača 1.95 mm
Broj agregata 2
Visina 1.93 m
Širina 3.07 m
Dužina 5.69 m

Sistem štamparske mašine Heidelberg SM 74 2-P

Heidelberg SM 74 2-P se sastoji od sledećih dijelova:

1. Pogonski mehanizam
2. Jedinica za ulaganje i transport tabaka
3. Štamparska jedinica
4. Jedinica za izlaganje tabaka

6
 Štamparski
Sistem za ulaganje agregati
Transport tabka
Sistem za izlaganje tabka

Slika 3. Heidelberg SM 74 2 P
Pogonski mehanizam
Heidelberg SpeedMaster 74 2-P je mašina koju pokreće elektromotor - snaga
56,0 kW.

Slika 4. Heidelberg SM 74 2 P - Elektromotor

1. Оklop
2. Spojnica
3. Konektor motora
4. Ventilaciona poluga za kočnice sa priključenim uređajem za kabl
5. Konektori rotora pozicija enkoder M1 - X2
6. Pedala sa kablom za ventilaciju kočnice

7
Jednica za ulaganje i transport tabaka
Uređaj za ulaganje predstavlja prvu stanicu kroz koju materijal mora uspješno
da prođe kako bi se ostvario željeni cilj. Konstrukcija uređaja za ulaganje je izvedena
u skladu sa konstrukcijom mašine i njen razvoj je pratio razvoj štamparskih jedinica.
(Kašiković, 2012)
Uređaj za ulaganje vrši odvajanje tabaka sa naslage papira i ulaganje u mašinu
sa prethodnim poravnavanjem uz pomoć bočnih i čeonih marki. Sistem za ulaganje
Heidelberg SM 74 2-P radi na pneumatskom principu, što rezultuje da ovakva mašina
ima stepenasto ulaganje, koje je pogodno za velike brzine ne uzimajući u obzir format
papira i vrstu papira.
Kod uređaja sa stepenastim ulaganjem vakum hvataljke hvataju papir sa zadnje
strane u odnosu na kretanje papira. Mlaznice sa vazduhom potpomažu odvajanje pa-
pira sa naslage. Tabak se zatim ubrzava uz pomoć valjaka za ubrzanje. Sledeći tabak se
odvaja sa naslage papira u trenutku kada predhodni tabak pređe 1/3 puta na ulagajućem
stolu. Za prenos papira preko ulagajućeg stola uz svrhu da se materijal ne ošteti ili otire
koriste se specijalne vakuumske trake odnosno kaiševi za neometan prenos papira.
( Kašiković, 2012 )

Uređaj za ulaganje možemo podijeliti na:

1. sto za ulaganje
2. transportnu dasku
3. glavu za ulaganje

Sto za ulaganje
1. daska za ulaganje
2. prednji metalni profili 6
3. bočni metalni profili za vođenje
daske za ulaganje
4. pokretni zaustavljivač 4
5. lanci za pokretanje daske za ula- 3
ganje 2
5
6. element za podešavanje jačine
vazduha ispod pokretnog zaustavljača 7
7. skala za podešavanje pozicije na- 1
slage papira
Slika 5. Sto za ulaganje - SM 74 2-P

8
Glava za ulaganje
Glava za ulaganje razdvaja tabake sa naslage, preuzima razdvojene tabake i vodi
ih prema prednjim markama štamparskog sistema. Kako bi se tabak odvojio od na-
slage na ulagajućoj glavi postoje elementi za odvajanje:

1. četkica za razdvajnje
2. papučica za razduvavanje tabaka
3. usisaljke
4. tegovi

1 3
2

Slika 6. Ulagajuća glava

9
Transportna daska
Tabak sa stola za ulaganje dolazi na transportnu dasku, a preuzima se putem
transportnih traka i drugih elemenata za transport. Glavni cilj jeste da se tabak is-
pravno dovede do prednjih marki. Na transportnoj dasci postoji čitav niz pomoćnih
elemenata za sigurno i kontrolisano kretanje tabaka i oni se nalaze na metalnom ramu
iznad transportne trake koji se može pomjerati. Pomoćni elementi konstrukcijski mogu
biti izvedeni kao:

1. plastične rolnice
2. kružne četkice
3. čeone marke
4. transportne vakuum trake
5. poklopac za pregled pritisnog cilindra
6. uređaj za kontrolu debljine tabka

6 1
3

4
1

Slika 7. Ulagajuća glava

Sistem za pravilan ulaz tabaka se nalazi neposredno ispred prednjih marki a

u istoj ravni sa bočnim markama. On se sastoji iz dvije bitne cjeline, a to su nosač
pomičnih elemenata i nosač vođica papira. Glavna uloga sistema za pravilan ulaz ta-
baka jeste da obezbijedi pravilan način dolaska tabaka na prednje marke kao i da po-
mogne u bočnom poravnanju tabaka.

10
Transport tabaka

Za transport tabaka kroz mašinu zaslužan je sistem hvataljki (grajfera). Sistem

treba da bude pouzdan i precizan. Elementi za vođenje podloge i sistem za praćenje
procesa su neophodni za transport papira sa naslage preko uređaja za ulaganje do
jedinice za štampu i sistema za izlaganje.
Prije ulaska tabaka u jedinicu za štampu, on se ubrzava na brzinu mašine sa kojom
se odvija proces štampe. “Rendžer doboš” ( Ranger drum) obezbjeđuje konstantu ro-
tacionu brzinu cilindra koji ubacuje tabak u jedinicu za štampu. Grupa hvataljki ima
kretanje suprotno kretanju cilindra. U jedinici za štampu, tabak se prenosi do pritis-
nog cilindra. Tabak se zatim prenosi na prenosni cilindar kako bi se prenio u sledeću
jedinicu za štampu ili do uređaja za izlaganje.
Hvataljke ne bi trebalo da ostavljaju tragove na tabaku. Za siguran prenos tabaka uz
pomoć hvataljki, koriste se različiti materijali sa kojima se hvataljke presvlače (npr. PU,
keramika) gdje jastučići za hvatanje treba da imaju odgovarajuću strukturu ( hrapavu
i sa žljebovima ). ( Kašiković, 2012 )
Produženje vremena sušenja i učvršćivanja boje za podlogu svakako zavisi od vremena
kretanja tabka od jednog štamparskog agregata do drugog. Što je taj put kretanja pa-
pira duži pojava otiranja boje sa papira je manja. Proces sušenja boje se svakako može
poboljšati sušarama i puderima za date boje njima podređene.

Perfektor ( okretanje tabka u mašini )

Okretanjem tabaka u mašini vri-

jeme proizvodnje se smanjuje za pola
jer nije potreban drugi prolaz tabaka,
nema međuodlaganja odštampanih
tabaka niti potrebe za ponovnim ula-
ganjem naslage papira. Štamparski
sistemi koji imaju mogućnost okre-
tanja tabaka u mašini imaju oznaku P
( perfektor ).
( Kašiković, 2012 )

Slika 8. Perfektor

11
Razlikuju se dvije konstrukcije perfektora - sa pojedinačnim cilindrom i sa tri cilindra.
Heidelberg SpeedMaster 74 2-P ima sistem sa tri cilindra. Položaj perfektora u mašini
je prikazan na sledećoj šemi:

1. Forgrafjer (oscilirajući cilindar)

2. Prednja marka
3. Cilindar prenosnik
4. Cilindar perfektor
5. Cilindar za okretanje tabaka
6. Hvatači sa kliještima

Slika 9. Transportna jedinica i položaj perfektora u mašini

12
Štamparska jedinica
Štamparska jedinica (agregat) se sastoji iz sledećih sistema:

1. Sistem za vlaženje
2
2. Sistem za obojavanje 1
3. Sistem cilindara : a
a) Cilindar nosilac štamparske forme
b) Cilindar nosilac gumenog omotača b
c) Cilindar za pritisak c
4

Slika 10. Štamparska jedinica

Slika 11. Izgled agregata sa strane

Slika 12. Uređaj - senzor - za kontrolu debljine tabaka

13
Jedinica za vlaženje
Uloga uređaja za dotok sredstva za vlaženje je da obezbjedi adekvatnu količinu sredstva
za vlaženje, izmješa rastvor održavajući ga konstantnim za datu recepturu i održavanje
konstantne koncentracije i temperature. ( Kašiković, 2012 )

Postoji više principa mehanizama sistema za vlaženje:

1. Sistem za vlaženje sa valjkom podizačem
2. Filmski sistem za vlaženje
3. Indirektni sistem vlaženja
4. Sistem za vlaženje putem rotacionih četki
5. Centrifugalni sistem za vlaženje

Sistem za vlaženje se može raščlaniti na sledeći

način:
1. Pan valjak
2. Duktor valjak
3. Valjak nanosač
4. Valjak emulgator sa bojom i sredst-
vom za vlaženjem
5. Valjak razribač

Slika 13. Sistem za vlaženje

Uređaj za dotok sredstva za vlaženje se sastoji

od:
1. Boca sa sredstvom za vlaženje
2. Sistem kondenzacije
3. Crijevo za odvod tečnosti
4. Ventilator
5. Kontejner sa alkoholom
6. Elektromotor

Slika 14. Uređaj za dotok sredstva za vlaženje

14
Jedinica za obojavanje
Sistem za obojavnje se sastoji iz određenog broja valjaka u zavisnosti od kon-
strukcijskog rešenja. Bojanik ove mašine ima 23 zonska segmenta, a sam uređaj za
obojenje je sa prednjim opterećenjem.

Slika 15. Zonski segmenti

Osnovni dijelovi ovog sistema su:

1. Bojanik
2. Valjci razribači
3. Valjci prenosači
4. Valjci nanosači
5. Duktor
6. Jahač
7. Heber valjak
8. Cijev za pranje valjka (dotok vode)
9. Cijev za pranje valjka (dotok sredstva za
pranje, ofsetin)

Slika 16. Sistem za obojavanje

1. Gumeni omotač
2. Kalibraciona folija
3. Čelično jezgro
4. Mehanizam za postavljanje i stezanje
gumenog platna
5. Perforirana guma
6. Šine
7. Šaraf za spajanje / pritezanje gumenog
platna sa šinom

Slika 17. Cilindar nosilac gumenog omotača

15
Jedinica za izlaganje

Zadatak uređaja za izlaganje je

da obezbijedi pravilan prenos papira na
izlagajuću paletu. Kod malih tabačnih
mašina prisutno je klizno izlaganje,
tabak se prenosi do izlagajućeg uređaja
uz pomoć točkića.
Zahtijeva se precizno izlaganje, gdje je
svaki tabak poravnat sa prethodnim, a
to svakako zavisi i od drugih faktora npr.
elektrostatički naboj papira. Za pravilno
Slika 18. Izlagajući aparat kod Heidelberg 74 2-P
izlaganje zaslužni su štoseri, oni porav- mašine
navaju tabake na izlagajućoj paleti. Radi
dalje obrade samog odštampanog materijala pravilna pozicija izlagajuće palete i na-
slage tabaka je veoma bitna. Kada je materijal ( papir ) prošao kroz štampu, prenos od
pritisnog cilindra do uređaja za izlaganje vrši standardni lančani sistem za izlaganje.
Prema konstrukciji izlagajućeg aparata razlikujemo štamparske mašine sa visokim,
standardnim i produženim izlaganjem. Konstrukciju izlaganja koju posjeduje mašina
Heidelberg SM 74 2 - P je standardna.
( Kašiković, 2012 )

Standardno izlaganje
Standardno izlaganje je najkompaktniji i
najekonomičniji sistem izlaganja. Lančani sis-
tem za izlaganje ima kratak put izlaganja. Visina
naslage papira za ovake konstrukcije izlagajućih
aparata je cca. 500 mm - sve zavisi i od samog
modela mašine, odnosno proizvođača.
Sistem za ispuštanje tabaka sadrži:
1. Ventilator ili vazdušne mlaznice
2. Graničnik
3. Osovinu koja drži graničnik
4. Sistem hvataljki
5. Usporivač tabaka Slika 19. Konstrukcija izlagajućeg aparata
6. Usmjerivač tabaka

16
Na sledećoj slici su prikazani radni elementi smješteni na izlagajućem aparatu:

Slika 20. Sastav radnih elemenata na izlagajućem aparatu

1. Položaj prekidača
2. Zavrtanj za pričvršćavanje montažne ploče prekidača
3. Pokretna kolica

17
MAŠINE ZAVRŠNE GRAFIČKE
OBRADE

Nož Perfecta HTVC 76

Mašina za rezanje je potrebna zbog pripremnog rezanja za dobijanje tehničkog
ugla i obrezivanja knjižnog bloka i korica. Perfecta HTVC 76 je prvoklasni, sofitici-
rani i kompjuterski upravljani high-speed nož sa ekranom osjetljivim na dodir i puni
grafički prikaz. Programiran je za složne zadatke rezanja sa najvišim profesionalnim
zahtjevima. Programiran je tako da je jednstavan za korišćenje što mu je još jedna ve-
lika prednost.

Slika 21. Nož Perfecta HTVC 76

Tabela 2. Specifikacije noža Perfecta HTVC 76

Širina noža 920 mm
Visina noža 120 mm
Dubina radne površine 92 mm
Širina otpada: - minimalna 18 mm
- sa lažnom štipaljkom 57 mm

Sila zatezanja: - min 2 kN

- max 30 kN
Povratna brzina graničnika 300 m/s
Snaga 3 kW
Masa 2000 kg

18
Posjeduje port za korišćenje USB stikova koji omogućava mnogo dodatnih mogućnosti
kao što su: veliki broj opcija za vlastito programiranje rezanja, prenos podataka između
mašina, ušteđuje vrijeme prilikom preuzimanja podataka pripreme za štampu, memo-
rijske ekstenzije te softver nadogradnje.
Perfectin nož pruža mašinisti dovoljno vremena da se vrati na svoje prvobitne zadatke
kontrole kvaliteta. Zbog komplikovanih funkcija više namjenske tipke su pojednostav-
ljene, sve korake je lako naučiti. Perfecta high-speed nož nosi službeni njemački GS
sigurnosni sertifikat koju dodjeljuje Trade Association. Perfecta je razvio optimalan-
paket sigurnosne opreme - Visoka sigurnost za rezanje (HSCS) koji je standard na
svim Perfecta noževima.

Slika 22. USB port

Sistem mašine za rezanje

Postupak rezanja se realizuje u više faza procesa završne grafičke obrade.
Perfecta HTVC 92 radi na principu rezanja naslage tabaka. Princip rezanja naslage
tabaka može se realizovati ravnim i kružnim noževima. Pri rezanju naslage tabaka
potrebno je da se prvo pozicionira naslaga, što omogućuje graničnik u samom nožu.
Kada se pozicionira naslaga, spušta se pritisna greda, koja ima zadatak da pritisne na-
slagu papira, da ne bi došlo do raznih deformacija pri rezanju. Zatim, kad se se spustila
pritisna greda, pritiskom na taster koji aktivira spuštanje noža koji reže naslagu papira
i nakon poslednjeg tabaka ulazi u reznu lajsnu da bi se postigla sigurnost da je cijela
naslaga presječena i da se oštrica noža ne bi oštetila. Nakon toga se nož vraća u svoj
početni položaj, otpad se odbacuje i nastavlja sa daljom obradom naslage.

19
 Slika 23. Dijelovi noža

Osnovni dijelovi mašine za rezanje su uglavnom slični na svim mašinama.

Nož ima veoma precizno napravljen graničnik koji omogućuje pozicioniranje naslage
papira, kao što je i prikazano na slici 15.

Slika 24. Graničnik za pozicioniranje naslage papira

20
Na komandnom pultu nalaze se dva monitora osjetljiva na dodir - “Touch-screen” -
slika 16 .

Slika 25. “Touch-screen” monitori

a)
Slika 26. “Touch-screen” monitor

Slika 27. Postavljanje noža u mašinu b)

Na slici desno prikazana je ortogonal-

na projekcija noža s lijeve (a) i prednje
strane (b).
Slika 28. a) Pogled s lijeva b) Pogled sprijeda

21
Plastifikator GBC 1244WF
GBC Titan 1264 plastifikator čini visokokvalitetnu plastifikaciju jednostavnom,
ekonomičnom i sigurnom. Napravljen je tako da može da radi sa širokim formatima-
osjetljivim na pritisak i termalnim filmovima. Imaju pogodne jastučiće na dodir sa
promjenjljivom temperaturom i brzom kontrolom te smanjuje greške pri korišćenju
GBC Titan-a. Devet memorijskih podešavanja smanjuje vrijeme korišćenja plastifika-
tora a samim tim uštedu energije i novca, što
će uveliko pomoći i pri pastifikacije korica za-
date sveske.
Karakteristike i prednosti:

1) Jednostavan za korišćenje
(jednostavna LCD kontrola poseduje devet
radnih memorija, brza promjena rolni, elek-
tronska kontrola gornje i donje temperature i
podešavanje brzina),
2) bezbjedan
(Pleksiglas štiti operatera od valjaka, “stand-
by” i “sleep” režimom ogućavaju prestanak
rada mašine između dva posla,elektronska
kontrola i bezbjednosno dugme stop pruža
Slika 29. Plastifikator GBC
sigurnost rada operateru),
3)kvalitet
(veliki prečnik omogućava čišćenje silikonskih valjaka lakšim, infracrvena kontro-
la temperature obezbjeđuju brzo regulisanje toplote, dva pozicionirana valjka osi-
guravaju pravilan izlaz termalne plastifikacije, veliko oslobađanje silikona valjcima
omogućavaju lako čišćenje i sprečavaju grebanje folije).
Tabela 3. Tehničke specifikacije GBC Titan plastifikatora
Prečnik jezgra 76,2 mm
Max. širina filma 1600 mm

Max prečnik filma do 203,2 mm (prečnik rolne)

Debljina materijala do 12,7 mm

Max. temperatura 160 °C
Max. brzina 0,05 m/s
Napajanje 230 V, 20,50/60 Hz, jednofazno
Dimenzije (Š x V x D) u mm 2000 x 1270 x 635

22
 1. Zaštitni oklop
2. Kontrolna tabla
3. Ulagajući sto
4. Vratilo donje folije
5. Vratilo gornje folije
6. Otpusne kočnice
7. Pritisna ploča
Sprijeda
8. Sigurnosno -hitno zaustavljan-
je
9. Ručica za premotavanje
10. Premotno vratilo
11. Nož za presijecanje folije
12. Dugme za pokretanje
13. Nožna papučica
14. Kabl za napajanje
15. Mrežno kvačilo
16. Ručica za podešavanja u za-
visnosti od podloge
Od pozadi

Desna strana

Lijeva strana

Slika 30. Dijelovi plastifikatora

23
Na sledećoj šemi je prikazani su principi zamjene rolne i princip prijanjanja folije na
podlogu:

Slika 31. Princip zamjene rolne folije

Slika 32. Princip prijanjanja folije za podlogu

Slika 33. Oslobađanje valjka kako bi se zamijenila Slika 34. Vađenje valjka iz mehnizma radi zam-
folija jene rolne folije

24
Horizon 5500, linija za sakupljanje, savijanje, povez žicom i
obrezivanje

Kao najpogodniju liniju za sakupljanje, savijanje, povez žicom i obrezivanje s 3

strane odabrana je Horizon 5500 linija.
Linija kombinuje efikasnost i lakoću sakupljanja sa izvrsnom produktivnosti, svestra-
nosti i kvalitetom povezivanja žicom. HORIZON 5500 je inovativan sistem povezivan-
ja žicom koji objedinjuje sakupljanje, savijanje, šivenje, i trorezač sa tri noža. Lak je za
korišćenje, visoko je produktivan i raznovrstan za sve zahtjeve i produkcijsku štampu.
Horizon 5500 ima korisnički interfejs sa ekranom u boji koji olaksava korišćenje i
omogućava brz rad, savijanje se odvija u liniji da bi se olakšalo povezivanje i unapri-
jedila efikasnost, posjeduje razne opcionalne uređaje koji su dostupni za ofset i digi-
talnu štampu.

Slika 35. Horizon 5500 linija

25
Horizon VAC 600H sakupljanje

Horizonov jedinstven rotacioni sistem za sakupljanje papira funkcionise efikasno na

širokom dijapazonu papirnih naslaga. Ovaj sistem može da operiše sa težinom papira
od 52 g/m2 do 208 g/m2. Valjak za papir koristi posebnu gumu koja ne ostavlja trag
na papiru, a senzori za visinu i duvači vazduha omogućavaju širok spektar podloga za
korišćenje. Rotacioni sistem radi po principu da duvači vazduha duvaju u naslagu pa-
pira te vazdušni rotacioni valjak uzima gornji papir i rotira do sljedećeg papira.
Maksimalna visina naslage papira je 130 mm . Podobna za duže produkcijske trake.Sva-
ka kaseta (bin) ima kapacitet za 130 mm papira. Dostupno je napredno programiranje,
kao npr: “Double Cycle” za neprestani rad, i “Block Feed” za tačan broj sakupljanja
naslaga. Horizon 5500 ACF 30 automatski pozicionira tabak na već određeno mjesto
gdje se treba savijati. Valjci omogućavaju tačno i precizno savijanje.

3.Cilindar
Rotatessetorotira kako
biadvance
pokrenuothe
listove
sheets.

2. Odvaja se gornji
Picks-up the toplistsheet.
1. Vazduh razdvaja
Air is blown
naslagu papira
into the stack to
float the sheets.

Slika 36. Princip sakupljanja papira

Slika 37. Jedinica za sakupljanje sa 2 tornja sa po 8 pozicija

26
Horizon 5500 ACF 30 savijanje

Jedinica za savijanje automatski pozicionira tabak na već određeno mjesto gdje se tre-
ba savijati. Valjci omogučavaju tačno i precizno savijanje.

Slika 38. a, b, c - prikaz jedinice za savijanje

27
Proces savijanja je prikazan na sledećoj šemi.

Ulazak naslage
u jedinicu

2 Urezivanje
Scoring

3 Savijanje
Folding

Odlazak u jedinicu za
4 To Stitc h Sectio n
povez žicom

* Show n with ACF-30S.

Sekcijagza
2 Scorin urezivanje
Section Sekcija
3 Fol za savijanje
d Sectio n
Urezivanje s gornjim
Scorin g with the uppe ir donjim
an d lowerolnicama
r rollers. Savijanje i pravljenje
Plow-folding žljebova
wit h th e bel t ansad kaiševima
rollers. i
rolnicama

Slika 39. Princip savijanja naslage papira

28
Horizon SPF 30S - povez žicom

Jedinica za povez žicom podržava naslagu debljine do 10mm.

Takođe, posjeduje i ekran na dodir u boji gdje je svaka završna stranica gotova za
manje od 30 sekundi zbog jednostavnog unosa veličine strana i naslaga na ekranu u
boji. Do 200 različitih poslova mogu biti sačuvani za instant korištenje.
Ova jedinica ima i opciju za šivenje naslage svesaka, brošura i sl. do 10 mm debljine.
Savijeni setovi su pozicionirani od glave do nogu, a onda centrirani prije šivenja-
Dužina šivenja je automatski podešena prema debljini knjige.

Slika 40. Jedinica za povezivanje papira Slika 41. Ekran na dodir u boji

Horizon HTS 30S trorezač

Mehanizam koji kontroliše servo motor omogućava preciznu registraciju i

rezanje na tri mjesta. Sistem za vođenje je automatski podešen prema dimenziji papira
unesenog na ekranu na dodir. Gornji i donji dio knjige je izrezan tačno, a višak materi-
jala poslije rezanja se odvaja u zasebnu kutiju sa jakim duvačem vazduha.

Slika 42. Trorezač Horizon HTS 30S

29
Slika 43.Trimming Process
Izgled trorezača and Sheet
Horizon HTS Flow
30S sainspoljašnje
HTS-30S strane

2 Fore-edg
Obrezivanje sa strane
e Trimming

1 Registe
Registar sar wit h stoppe r
zaustavljivačem

3 Top and ibotto

Gornje donje m Trimming
obrezivanje

4 Stacking
Slaganje

Fo r Two-up productio n Option

Center-cu t Knif e

Slika 44. Princip rada trorezača

30
Tehničke specifikacije linije HORIZON 5500 su date na sledećoj tabeli:

Tabela 4. Tehničke specifikacije linije HORIZON 5500

max. 350(Š) x 500(D) mm
Veličina papira
min. 140 (Š) x 199 (D)
Obični papir - 64 - 210 g/m2
Gramatura papira
Premazni papir - 80 - 210 g/m2
Debljina boda max. 5 mm
Udaljenost boda 66 - 150 mm
Žica za povez 0,5 - 0,6 mm
Veličina brošure max. 350 x 250 mm
(prije obrezivanja) min. 140 x 102 mm
Prednja 95 - 230 mm
ivica 170- 230 mm
144 - 340 mm
Veličina brošure
Gornja 120 - 152 mm
(poslije obrezivanja)
i donja 186 - 340 mm
ivica 90 - 167 mm
257 - 340 mm

Širina obrezivanja do 25 mm

prosječno 5,500 brošura/sat - min.

Produktivnost
2,900 brošura/sat
trofazno 200 V, 50/60 Hz
trofazno 208 V, 50/60 Hz
Napajanje
trofazno 220 V, 50/60 Hz
trofazno 400 V, 50/60 Hz

31
ZAKLJUČAK
Kako se može i pretpostaviti, odabrane mašine za izradu zadatog grafičkog
proizvoda nisu jedine, postoji skoro pa beskonačan broj kombinacija grafičkih sistema
pomoću kojih se mogu odraditi sve gore navedene operacije.
Proces izrade sveske, treba da prođe kroz dosta faza kako bi dobio svoj završni oblik
i izgled. Na sve to utiču nivoi automatizacije kojima raspolaže određena štamparija,
dakle, produktivnost može biti daleko veća od izabrane, ali takođe i daleko manja, a
sve to opet zavisi i od tiraža i od samog tržišta na koji se proizvod plasira.
Neophodno je svakako biti u koraku sa savremenim tehnologijama, ali ipak paziti i na
ispaltivost istih.
Kad su se birale mašine za ovaj seminarski rad, gledala se prvenstveno zastupljenost na
području Republike Srpske, konkretno - Banjaluke, te se na taj način pokušalo pois-
tovijetiti sa određenim štamparijama koje posjeduju ove ili bar slične mašine.
I, na kraju procesa, dobiju se sveske nalik ovim:

*Video sekvence rada mašine Heidelberg SM 74 2-P se nalaze priložene uz ovaj semi-
narski zadatak.

32
LITERATURA

1. Handbook for use - Heidelberg SpeedMaster 74 2-P

2. Kašiković, N. - Katedra za grafičko inženjerstvo i dizajn, Tehnike štampe -

prezentacije, Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad

3. Milovanović, G. - Tehnologija štampe 1, Zavod za udžbenike, Beograd

4. Novaković, D. - Katedra za grafičko inženjerstvo i dizajn, Grafički sistemi -

skripta, Fakulte tehničkih nauka, Novi Sad

5. http://www.disgrafservices.com/newEquipment/section/documents/PERFEC-
TA_PaperCutters2008.pdf (Pristupljeno 25.5.2014.)

6. http://www.cigraph.com.ve/pdf/1244_1264_operatormanual.pdf (Pristupljeno
23.5.2014.)

7. http://www.horizon.co.jp/en/products/catalog_e_pdf/stitchers_e/
SL5500_6000_e.pdf (Pristupljeno 23.5.2014.)

33