Sh:4994

MNF KUN

b a

V S

Mnaf klar n halini anlatmakla ba l yan bu Sre de Medendir.

yetleri - On birdir.

Kelimeleri - Yz seksendir.

Harfleri - Yedi yz yetmi alt d r.

Fas las - Yaln z

harfidir.

Srei Ha rden sonra Srei Mmtehene gibi Srei Cum'adan sonra bu Sre de onun bir tetmmi gibidir.

Orada Allah tesbh ve takdis ile ba lan p risaleti Muhammediyye takrir olunduktan sonra Yehda tb ve

ona mukabil m'minlere Cum'aya sa'y ile h tab ve bu suretle dahil tanzmata temass edilmi ti. Mnaf klar n

hali de Yehdn hallerine benzedi2i cihetle bu Srede de Peygambere kar

mnaf klar n halleri

anlat larak zemm olunduktan sonra yine m'minlere h tab ile h tam verilecektir. Cum'a Sresi Cum'adan

da2 lanlar n tekdiriyle h tam buldu2u gibi bu Srede onunla alkadar olmak zere mnaf klar n zemmi ile

ba l yacakt r. Sa yd ibni Man'surun ve Evsatta Taberannin Ebu Hreyreden rivayetlerine gre Resulullah

Cum'a namaz nda Srei Cum'ay okur, m'minleri te v k eyler. kinci rek'atte de Mnaf kn Sresini okur

mnaf klar tevb h ederdi. bni Mce de Resulullah n bunlar okudu2unu bundan ba ka ba'zan Srei Cum'a

ile beraber

6c
y

ma 3
ba'zan da
b a s

Sh:4995

a
2
a |
ile 6c
y

ma 3

j
b a s

okudu2unu dahi rivayet eyler. Cum'a ve Mnaf kn Srelerini bir Cum'a gn sabah namaz nda okudu2u

da merviydir. Nzulne sebeb Mnaf klar olmu tur:

ggggggggggggy
a a gggggggggggg
2
a
y

a
ab
b a
bu
a a Q
<a 4
7
2b

b a
a
a 6
a a
b
a 6 a 3

a
u
b a a
ma R
j
j
a1
q a a b 2
S
ab
b
6b
u
a
jv
1 2
m n a a a T
3


j
z
6
k


b
6
m a
a

a 9a m b 6 y
b a 6 z

a a 4


1n
a b m 3
a a U
a
V
j
n


n a
@
a
a 6 a 1
6 1n
m a p
1 n
a


b1 a a

Sh:4996

a1m

a W
a 4

 b a

a p
a
a
a6
1 ny

u

a a b u


X
1
6

a b
a


a 4

;

b a

Meali =erifi

Sana geldikleri vak t o mnaf klar dediler ki: ehadet ederiz hakikaten sen bhesiz Allah n Resulsn,

Allah da biliyorki: hakikaten sen bhesiz onun Resulsn, bununla beraber Allah ehadet ediyorki

do2rusu mnaf klar kat'iyyen yalanc d rlar 1 Yeminlerini bir kalkan edinip de Allah yolundan yan

izmektedirler, hak kat bunlar ne fena yap yorlar 2 O undan: nk onlar iymana gelmi ler, sonra kfre

gitmi lerdir de o klblerine tab'olunmu da art k anlamaz olmu lard r 3 Sen onlar grd2n vak t cisimleri

tuhaf na gider ve sylerlerse dediklerine kulak verirsin, sanki Hu ubi msennede dayanm

keresteler

gibidirler, her sayhay san rlar ki aleyhlerindedir, onlar d mand rlar, onun iin onlardan sak n, onlar Allah

gebertsin nereden evriliyorlar 4 Onlara gelin Resulullah sizin iin isti2far ediversin denildi2i zaman da

ba lar n bkerler ve grrsnki kibir tasl yarak yan izer giderler 5 Onlar iin isti2far etsen de etmesen de

aleyhlerinde msavidir, Allah onlara asl ma2firet etmez ve Allah fs klar grhunu do2ru yola karmaz 6

Onlard r ki Resulullh n

Sh:4997

yan ndakilere nafaka vermeyin tki da2 ls nlar diyorlar. Halbuki Gklerin ve Yerin hazineleri Allah nd r ve

lkin Mnaf klar anlamazlar 7 Diyorlarki: e2er Medneye dnersek herhalde eazz olan oradan ezell olan

karacakt r, halbuki izzet, Allah n ve Resulnn ve m'minlerindir ve lkin Mnaf klar bilmezler 8

1.

bu
a a Sana geldikleri vak t - H tab, Resulullahad r. Yni ya Muhammed! Senin

meclisine haz r olduklar vak t

ab
b a o Mnaf klar dediler. - Mnaf k, surei

Bakarenin ba nda tafs yl olundu2u zere d

Msliman ii kfir olan iki yzl mzebzeblerdirki piyasaya

gre tehavvl eder. Her mnaf k mradir. Fakat her mranin Mnaf k olmas lz m gelmez, riya, iymana

muhalif olm yarak yaln z ba'z amelde de olabilir. Asl mnaf kl k ise ak denin h lf na iymanda mrailiktir.

Bununla beraber s rf amel olan nifak da vard r. Bu cihetle nifak ile riya mtekaribdir. Bir hadsi sahihte

buyurulmu tur ki:

a a v

b
a a l

ty
a a t
5
q
b a a
b

ma = Mnaf k n lameti tr. Sz syledi2i zaman yalan kar

t r r, husumet etti2i zaman

edebsizlik eder. Bir ey emanet edildi2i zaman da h yanet eder. Tefsirlerin beyan na gre burada

mnaf klardan murad, Abdullah ibni beyy ve s n rlar d r. Onlar Resulullah n yan na geldikleri vak t yle

dediler:

<a 4

a
=ehadet ederiz ki hakikat sen

bhesiz

Resulullahs n - ehadet, huzr bir lm ile yaknen bildi2i bir ey'i Hakteln n huzurunda oldu2u kanaatiyle

dos do2ru haber vermektir. Onun iin fukaha' demi lerdirki ehadet, yemin ma'nas n tezammun eder bir

hbar hast r. Her hbar ve i'lm ehadet yerine gemez, dedi2ini bilerek e hed

diyen

Sh:4998

ahide yemin vermek de fazla ve tekrar olur. Bundan anla l r ki

a
demekte iki cmle ve iki cmleye aid te'kid vard r. Birincisi
<a 4

ne hed cmlesinin ifade etti2i yemin, kincisi

a , ncs d r. Peygambere iymanda krar

vermek iin

a
Pa 4

az

a
a demek
<a 4
de kfdir. Ziyade te'kid muhatab n ziyade inkr halinde takviye ile ikna' iin olur. te Mnaf klar bu suretle

Resulullah ikna' iin kelm vechile te'kid ederek sylemi lerdi. Fakat bu kn n hedefi nedir? ki

cmlenin hangisine aiddir? Te'kidler ikinci risalet cmlesine mteveccih oldu2u iin kna' kasd da ona

mteveccih olmak lz m gelir. Halbuki bu hakikatte Resulullah mnkir menzilesinde farz ederek ikna'a

al mak ma'nas z ve edebsizliktir. Onlar n da as l maksadlar bu de2il, kendilerinin buna iyman ve

ehadetleri dvas na kna'a al makt r. As l bheli grdkleri ve inand rmak istedikleri budur. Bu cihetle

te'kidin hedefi lz m fidei haber demek olan iyman dvasiyle

cmlesi olmak kt za ederdi.

Onlar ise bunu ta'kid etmemekle beraber ehadet ediyoruz demekte yalan sylyorlard . Onun iin Allah

teal bu iki noktay gzel bir tatmim ile ay rt ederek buyuruyorki

6
a a Allah da biliyorki hakikat sen onun
Binaenaleyh

bhesiz Resulsn -

a sz haddi zatinde dosdo2ru bir hakikattir.
<a 4

a Bununla beraber Allah
do2rusu munaf klar - ii d

na uygun olm yanlar

ehadet ediyorki

b a a

7
2b
elbette yalanc d rlar. - O hakikate

ehadetleri samim de2ildir. M'min olmad klar halde iyman iddia ederler, do2ruya inanmazlar, hak kati

yalan telkk ederler. Sonra da o yalan addettikleri ey'e ehadet ederiz diye yalan sylerler ve yalan

sylediklerine kani'

Sh:4999

olduklar halde vicdanlar h lf na yemin ederler.

Meande ma'lm oldu2u zere bu yetten ba'z lar yalan n 'tikada ve vicdana muhalefet demek

oldu2unu, ba'z lar da hem vk a hem 'tikada muhalefet demek oldu2unu anlamak istemi lerse de bu

do2ru de2ildir. Do2rusu yalan, vk a ademi mutabekatt r. Burada Mnaf klar n yalanc l 2 nda 'tikad ve

vicdanlar na muhalif sylemi olmalar da szlerinin sde 'tikadlar na muhalefetten n de2il, iyman

meselesinde vk n mahalli, kalb ve vicdandak 'tikad olmas ve ehadet mes'elesinde de yakn ve

sammiyyetin art bulunmas hasebiyledir. Ya'ni onlar me hudn bih olan

a
<a 4

sznde kzib de2iller, lkin ona vk de inanmad klar halde inanm gibi iyman da'vas ibraz etmekte ve

ehadetleri yok iken

diye yalan sylemelerinde ve bu suretle yalandan yemin etmelerindedir.

Bir insan 'tikad etmedi2i bir ey'e 'tikad ediyorum dedi2i zaman bhesiz ki yaln sylemi olur. Ve bunun

yalan olmas o sz mcerred 'tikad ve vicdan na muhalif olmas ndan de2il, haber verdi2i ey'in vk 'de

onun vicdan nda bulunmamas ndand r. =u halde o ey'in onun 'tikad ndan sarf nazarla do2ru olmas

onun 'tikad etmedi2i halde 'tikad ediyorum demesinde yalanc olmas na mani' olmad 2 gibi burada da

yledir. te Mnaf klar n sz byle oldu2u iin kizibleri bir taraftan faidei haberin lz m na, bir taraftan da

ehadet ve yemn mazmunlar na raci'dir. Bunlar n yalanc l klar ve sebebi u suretle iyzah da ediliyor: 2.

u
b a a
ma onlar yeminlerini bir kalkan, bir siper ittihaz ettiler - burada
yeminin tasrih , a a2 da gelecek olan sarih yeminlerine nazaran dahi olabilirse de ehadetin z mn nda

yemin bulundu2una da i arettir. Ya'ni ehadet getirmek ve yemin etmekle zhiren m'min grnp onu

kendilerine bir sedd edinerek Dnyada mallar n , canlar n korumak istediler.

Sh:5000

6a 3

a
de bu suretle Allah yolundan 'raz ettiler - ka nd lar, yan
j
izdiler, yhud bir tak m za yf halk gizli gizli a rt p dni haktan ve Peygambere ittiba'dan men' ettiler, ya'ni

buradaki

6j

a
, 'raz ma'ns na sududdan da veya meni' ma'ns na

sadden de olabilir. kisiyle de tefsir vrid olmu tur.

ab
b b
Ki ne fena

yap yorlard -ya'ni yle yeminlerini kalkan edinip de yalan dolan, sahtekrl k, mnaf kl kla Allah yolundan

'raz etmeleri veya men'a kalk malar ne fena amel, ne kt ahlks zl kt r. 3.

o yapt klar

fena amel - o yalan ehadet ve yalan yemin ile msliman suretine girip de yalanc l k, mnaf kl k ile

ahlks zl k yapmalar

b 2

u suretledir ki bunlar

krar ve ehadet gstererek m'min suretine girmi ler

a a iymana gelmi ler - zhiren

a1
q sonra da kfre gitmi lerdir. -

yman n muktezayat , ahlk olan istikameti ta'k yb etmeyip gnllerinde kfr gizliyerek gizliden gizliye

kfirne i lere giri mi lerdir.

2 j
onun zerine o kfr huyu olan fena

ahlak kalblerine tab' olunmu tur.

1 da art k anlamaz olmu lard r. - yiyi

kty, hakk bt l seecek Hak dininin, ahlk n n ulviyyetini anl yacak, ne yapt klar n , nereye gittiklerini

inceden inceye sezip bilecek f k h kabiliyyeti kalmam , kabiliyyetsizlik, anlamamazl k huy olup kalm t r.

nk 'tiyad, tabiati saniye olur. Kalb al t 2 huyun gayrisine hassasiyyetini zay ' eder. Vurdum duymaz

kesilir.

2 a n
.

Sh:5001

4.

6b
u
a jv
m n a a a ve onlar grd2n vak t cisimleri tuhaf na

gider. - Zhiren bak nca giyimleri ku anmalar , kl klar , irilikleri, sabahatleri ile bedenlerinin ss ve

manzaras ho una gider. mrenece2in tutar.

6
m a
a Ve lk rd

ederlerse lk rd lar na kulak verirsin - dillerinin fesahati ve syleyi lerinin selset ve halveti ve nat ka

perdazl k san'at na merak ve mmareseleri hasebiyle tatl lf ederler. Syleme2e ba lad klar zaman

mecliste bulunanlar n dinleyesi gelir. Medne Mnaf klar n n ba lar olan Abdullah ibni beyy ve mugis ibni

Kays ve Cedd ibni kays gibi hempalar byle iri vcudlu, yak kl , giyinmesinde ku anmas nda 'tina eder,

talakatl sz syler, dilleri ve d

yzleri gsteri li kimseler idiler. Yaresulallah diye sze ba lad kca

Resulullah da szlerini dinlerdi. Onlara sz sylendi2i zaman ise onlar resm bir tav r, zhiri bir vekar

vaz'iyyetiyle dinler gibi sessizce dururlar, lkin sz kulaklar na girmez, yleki

6
k


b
sanki onlar hu bi msenned -dayanm
yerde dayanm

keresteler - oturduklar

ah ab keresteler gibi d lar dzgn. Endamlar szgn, hareketsizce kurulur otururlar,

lkin ileri rfan ve uurdan, ne v- nema kabiliyyetinden mahrum, metanet ve salbetten hal, bo kuru

tahtalara, direklere benzerler, yle ruhsuzdurlar: istifade edilmesi lz m gelen szler kulaklar na girmez,

ondan istifade etmezler, yle cans z, yreksizdirlerki

6 z

3


j
z

her sayhay aleyhlerinde zann ederler. - Her i ittikleri kuvvetli bir sesi mutlaka kendi aleyhlerinde san r

korkarlar, lehlerinde syleneni bile aleyhlerinde san r korkarlar, lehlerinde syleneni bile aleyhlerinde

telkk ederek rker ka nma2a al

rlar. Sertce bir ksrkten i killenirler, hemen hemen

ph

Sh:5002

denilse korkacak haldedirler. nk ileri kurtlu haindirler, hainler ise h yanetin ucu yreklerinde sapl

oldu2u iin

b ba meseli m sdak nca her dem sirleri fa

olunmak endi esiyle korku

ve ku ku iinde bulunduklar ndan her eyden nem kapar, her sesten rkerler. Yalan syleme2e de al k n

olduklar ndan lehlerinde syleneni bile yalan telkk ederek hep aleyhlerinde ma'na kar rlar.

a onlar hal s hak d man d rlar 6 y

b onun iin onlardan sak n Zira d man n en tehlikelisi glerek sokulup snede patl yand r.

Yakt nice canlar o nezaketle tebessm =rin dahi kasd etmesi cana glerektir

Birde:

fat bt niyyedir asl musbetin

9a m b onlar Allah arps n - ya'ni onlar byle duya mustehiktirler. Bu cmle

de terceme olunabilir: Allah n k l c na u2ras nlar, yhud Allah kahr edesiler

yle

nas l eviriliyorlar? - Haktan bt la nas l dnyorlar?. Bu istifham onlar n hallerine teaccb nazar n celb

iindir? Yhud nereden sap yorlar? Nereden dndrlyorlar? Hi Allahdan kurtulup da kamak mmkin

midirki yalan dolanla s yr l p kurtulmak istiyorlar. 5.

3 a a hem onlara denildi2i

zaman - ya'ni h yanetleri meydana k p da kendilerine nashat tar kiyle

a 4


1n
a b m gelin Resulullah sizin iin isti2far ediversin gnahlar n z n ma2firetine du ediversin diye sylendi2i vak t

@ a ba lar n

bktler - kafa

Sh:5003

tuttular,

j
n


n a ve grdnki onlar kibir tasl yarak

yz evirip yan iziyorlard . 6.

a 1
6 1n
m a p
1 n
a a

6 onlar iin isti2far etsen de etmesen de aleyhlerinde msavidir. Allah onlara sla ma2firet
etmiyecektir.

;
b
a a a
a nk Allah zalimler

grhunu do2ru yola karmaz - bundan Evvel srei Beraede

j
1n
m
a 6 1n
m a 1n
a
6 a 1 yeti nzil olmu tu, Resulullah yetmi ten ziyade isti2far ederim dedi, sonra da
bu yet nzil oldu (oraya bak).

7.

ny
a 4

a1m

a

a6
1 onlard r ki Resulullah n yan ndakilere nafaka vermeyin t ki da2 ls nlar diyorlar.
Buharde rivayet olundu2u zere Zeyd ibni erkam rad yallah anh demi tirki bir gazda idim Abdullah ibni

beyyi i ittimki yle diyor: Resulullah n yan ndakilere nafaka vermeyin t ki etraf ndan da2 ls nlar, onun

yan ndan dnd2mz zaman da her halde daha azz olan daha zell olan oradan karacakt r. Ben de

bunu amcama syledim o da Hazreti Peygamber sallllah aleyhi veselleme sylemi , beni a2 rtt , ben

de anlatt m, bunun zerine Resulullah sallllah aleyhi vesellem Abdullah ibni ubeyy ve arkada lar na

haber gnderip a2 rtt , onlar sylemediklerine yemin ettiler, Resulullah beni tekzib edip onlar tasd k

eyledi, bundan dolay ben yle keder ettimki sla yle bir keder ba ma gitmemi ti, gittim, evde oturdum,

amcam da bana kendini Resulullaha tekzib ettirtecek, mebguz k lacak kadar ileri gitmekten ne istedin?

dedi, bunun zerine Allah teal

b a

bu
a a yi inzl buyurmu , Peygamber

sallllah aleyhi vesellem adam gnderip beni a2 rtt ve okudu

Sh:5004

da Allah teal seni tasd k buyurdu ya zeyd dedi

ga. Bundan ve tirmiznin bu babdaki birinci

rivayetinden anla ld 2 na gre bu Srenin sebebi nzul bu vak'a olmu tur. Tirmiznin ikinci rivayetinde

ise bu daha musarraht r. =yle ki: yine Zeyd ibni erkam demi tir: Resulullah n ma yyetinde gaz etmi tik,

beraberimizde A'rablerden bir tak m ns vard , biz suya ko ard k, A'rabler bizi geer ona daha nce

var rlard , bir A'rab arkada lar n da geti, A'rab nce vard m havuzu doldurur ve etraf na ta lar kor,

zerine de sergiyi rter, arkada lar gelene kadar beklerdi. Ensardan bir adam bir A'rabye vard , nkas n n

yular n sal verip sulamak istedi, o b rakmak istemedi, Ensar, suyun rtsn ekivermi ti, A'rabde

de2ne2ini kald r p Ensarnin ba na vurdu. Zedelendi, Ensar var p Mnaf klar n ba

Abdullah ibni beyye

haber verdi, onun Eshab ndan idi, Abdullah ibni beyy fkelendi, sonra da Resulullah n yan ndakilere

yiyecek vermeyin t ki etraf ndan da2 ls nlar dedi, A'rableri kasd ediyordu tam s ras onlar Resulullah n

yan nda haz r bulunuyorlard bu sebeble Abdullah yle syledi Muhammedin yan ndan da2 ld klar nda

Muhammede yeme2i gtrn, o beraberindekilerle yesin, sonra da Eshab na dediki Vallah Medneye

dnerseniz her halde eazz oradan ezelli karacakt r.. Zeyd demi tirki: ben Resulullah n ridfi idim,

Abdullah ibni beyyin dedi2ini i ittim amcama haber verdim, o da Resulullaha haber verdi, Resulullah da

haber gnderip Abdullah a2 rtt , o yemin ile inkr etti. Resulullah da onu tasd k ve beni tekzib etti, sonra

amcam bana geldi, Resulullah ve Mslimanlar kendine dar ltmaktan ve yalanc dedirtmekten ba ka ne

istedin? Dedi, bunun zerine bana yle bir hemm- keder bast ki kimsenin ba na gelmemi tir. Derken

Resulullah ile beraber seferde yrd2m bir s rada idi, merak mdan ba m bkm gidiyordum,

Resulullah

Sh:5005

geldi kula2 m bkt ve yzme gld. Dnya da bana bunun yerine huld verseler bu kadar

sevinmezdim, sonra Ebu Bekir yeti ti, sana Resulullah ne dedi? Diye bana sordu, bir ey sylemedi yaln z

kula2 m brd ve yzme gld dedim, mjde dedi geti, sonra mer yeti ti, o da Ebu Bekir gibi syledi,

vaktki sabah ettik Resulullah sallallah aleyhi vesellem Mnafikn sresini okudu

ga. Grlyorki

bunda Sre tasrih edilmi tir. Yine Tirmiznin di2er bir rivayetinde denilmi tirki u yet nzil oldu

ny
a 4

a1m

a

a6
1 . Anla

l yorki Zeyd bu vak'ay bir ok def'alar rivayet etmi tir. Maksad Srenin nzul

olacakt r. Bu hususta di2er hads kitablar nda ve tefsirlerde daha hayli tafs lt vard r. bni cerr mteaddid

rivayetlerden sonra ezcmle yle nakleder: Resulullah sallllah aleyhi vesellem haber alm t ki ben

mustal k kendisine kar

hris ibni eb D rar kumandas nda toplan yorlar. Resulullah bunlar n topland 2 n

i itince onlara do2ru kt , nihayet sahile do2ru Kudeyd nahiyesinden Mreysi' denilen su zerinde onlara

mlk oldu. arp t lar, Allah teal Ben Mustal k hezimete d rd, onlardan vurulanlar vuruldu, o2ullar ,

kad nlar , mallar ganimet al nd , Ben Kelb ibni Avf ibni mir ibni Leys ibni Bekirden Hi am ibni Dababe

denilen bir adam da musab oldu. Ensardan Ubade ibni Samitin tak m ndan bir adam onu d man zann

ederek hataen vurmu tu, derken ns n su alma2a gelenleri de gelmi su zerinde idiler, bu s ra Ben

G fardan Hazreti merin at n eken ecri Cehch ibni Sa yd ile Abdullah ibni beyyin halifi cheyneli

Sinan, su zerine mzahame edip d2 m lerdi, Sinan yeti in Ensar diye ba2 rm , Cehcah da

yeti in muhacirler diye ba2 rm t , Abdullah bni beyy bni Sell bunun zerine fkelenmi ti, yan nda

kavminden bir tak m vard , henz gen ya ta bir taze olan Zeyd ibni Erkam da

Sh:5006

ilerinde idi, Abdullah yle demi ti: onu yapt lar ha, bild m zda bize mnaferet ettiler ve ok oldular.

Vallahi bizim d manlar m z Celbbi Kurey ile halimiz t pk Kailin dedi2i gibi kpe2ini semizlet seni

yesin =

b
j

amma vallahi Medneye dnersek her halde eazz, o ezelli

elbette kar r. Sonra hz r olan kavm na dnp yle dedi: i te bu sizin kendinize yapt 2 n z, onlar

memleketinize soktunuz, Mallar n z onlarla bl tnz. =imdi vallahi siz ellerinizde bulunan tutup

onlardan sak nsan z onlar memleketinizden dnp giderler. Zeyd ibni erkam bunu i itmi idi, gidip

Resulullaha yeti tirdi, o esnada Resulullah harbden fari2 olmu tu, yan nda mer ibni Hattab vard . ya

Resulllah! Abbad ibni Bi re emr et onu katl etsin dedi. Resulullah buyurdu ki nas l olur ya mer! O

vak t ns Muhammed eshab n ldryor diye lf ederler, hay r, ve lkin syle rahl 'ln edilsin. Bu yle

bir satte idi ki o satte yola kmak Resulullah n deti de2il idi, emr zerine halk hareket etti. Abdullah ibni

beyy Zeyd ibni Erkam n haber verdi2ini i idince Resulullah n huzuruna vard billhi yle bir ey ne

syledim ne de konu tum diye yemn etti, Abdullah n kavmi iinde erefi vard , byk say l rd . Ensar

iinde Eshab ndan hz r bulunanlar Abdullahdan ekinerek ve onu mdafea ederek, ya Resulllah!

ocuk, sznde vehme kap lm , adam n syledi2ini belliyememi , uydurmu olmal dediler, Resulullah

mstek ll kal p yrd2 s ra seyd ibni Hudayr mlk oldu. Nbvvetle selm verdi, ya Resulllah!

Mu'tad olm yan bir satte yola kt n z, bu satte kmazd n z? dedi, Resulullah i itmedin mi arkada n z

ne demi buyurdu. hangi arkada ya Resulllah dedi, Abdullah ibni beyy buyurdu, ne demi

dedi, Medneye dnerse o eazz, oradan o ezelli karacakm

diye zu'metmi buyurdu. seyd, o halde

ya Resulllah! Dilersen onu kar rs n,

Sh:5007

vallahi o zell, sen azzsin dedi, sonra da ya Resulllah! dedi: ona ald rma, rifk ile muamele et, fevallhi,

Allah seni gnderdi, o s rada kavm ona ta giydirmek iin boncuk diziyorlard , o seni kendisinden

melikli2ini selb etmi grr. Sonra Resulullah ns ile o gn ak ama kadar ve gece sabaha kadar ve ertesi

gnn ku lu2u yry yapt , nihayet gne eziyyet verme2e ba lam t , ns ile beraber konak verdi, halk

yere dokunur dokunmaz uyuya kald lar. Bunu byle yapmas da herkes dnk Abdullah ibni beyy lf ile

me gul olmas nlar diye idi, sonra yine ns ile hareket etti, Hicaz yolunu tuttu. Nihayet Hicazda Bak n

stce2izinde bir su zerinde kondu ki o suya Nak'

denilir, sonra oradan hareket buyurdu2unda

iddetli bir rzgr esme2e ba lam , halk ondan ezalanm , korkmu lard , Resulullah korkmay n kfirlerin

byklerinden birisi ld buyurdu, Medneye geldiklerinde, Rifa ibni Zeyd ibni tabutu o gn lm

buldular ki Yehdlerin byklerinden ve mnaf klar n bir s 2 na2 idi. te o vak t Abdullah ibni beyy ve

onunla beraber olup onun tavr nca giden emsali Mnaf klar n zikrolundu2u bu Sre nzil oldu. Bu Sre

nzil olunca Resulullah Zeyd ibni Erkam n kula2 n tuttu ve Allah bunun kula2 na vef verdi buyurdu.

Abdullah ibni beyyin o2lu Abdullaha da babas n n hali ma'lm oldu, Abdullah ibni Abdillh - ki hl s

m'min idi - Resulullah n huzuruna geldi Yaresulllah!

ittim ki Abdullah ibni beyyi size vs l olan

sznden dolay katl etme2i irade buyurmu sunuz, ayed yapacaksan bana emret ben onun ba n sana

getireyim, Fevallahi btn hazrec bilirki ilerinde babas na benden daha ziyade hay rhah, hrmetkr olan

yoktur, korkar mki benden ba ka birisine emredersiniz, o babam katleder, benim nefsim de babam n

katilini halk iinde gezerken grme2e tehamml edemez, tutar vururum, bir m'mini bir kfire bedel

ldrm olur bu sebeble

Sh:5008

ate e girerim dedi, Resulullah hay r. Biz ona r fk ile muamele ederiz, beraberimizde bulundu2u

mddete iyilikle sohbet ederiz buyurdu, o gnden sonra her ne yapsa kavm ona tab ederler ve tutarlar,

azarlarlar ve tehdid ederlerdi, o vak t Resulullah bunu i ittike Hazreti mere ya mer! Gryormusun

nas l oldu, senin dedi2in zaman katletseydim onun iin nice burunlar gldrerdi, o gn sana vur desem

vururdun de2ilmi? Buyurdu, Hazreti mer de elbette Resulullah n emri benim emrimden ok byk ok

bereketli derdi

Tefsiri Ke

ga.

afta da naklederki: Abdullah ibni beyyin bu vechile gizbi tebeyyn edince kendisine senin

hakk nda iddetli yetler nzil oldu hemen resulullaha git senin iin isti2far ediversin denilmi ti, fakat o,

ba n bkm , sonra da bana iyman etmemi emrettiniz iyman ettim, mal m n zekt n vermemi emrettiniz

zekt verdim, art k Muhammede secde etmemden ba ka kalmad demi ti, bunun zerine

1n
a b m 3
a a nzil oldu. Ondan sonra
a 4
da ok ya amad , bir ka gn iinde hastaland ld

Mnaf knin Resulullah ta'bir etmeleri de

ga.

u
b a a
ma mazmununca

zhirdeki ehadetlerini korumak iin siperdir. NFIDAD, sklp da2 lmakt r. Ensar, Peygambere ve

muhacirne yard m ettikleri iin Mnaf klar btn Ensar kendilerinden imi ve onlar nafaka vermezse

Peygamberin yan ndakiler da2 l verecekmi gibi farz ederek yle diyorlar ve derler

a p
a
a
halbuki Gklerin ve Yerin hazneleri

a
Allah nd r. - Btn erzak hazneleri onundur. R zk ona iddir. O diledi2ine verir diledi2ine k sar, onlar

vermemekle r zk kesilmi olmaz, Allah verecek olunca onlar vermemek yapamaz

1
b a
ve lkin Mnaf klar anlamazlar. Allaha

Sh:5009

cehaletlerinden dolay

unat ilahiyyeyi anlamazlar da yle kfirne szler sylerler. 8.

diyorlar ki a a b u

vallahi Medineye bir
6
dnersek - gazadan avdet edersek

a b
a
u

her halde eazz,
4
ya'ni zzeti: kuvvet ve haysiyyeti ziyade olan oradan ezelli, ya'ni pek za yf ve zebun olan ala2 mutlaka

karacakt r. - Mnaf klar byle demekle de kendilerini eazz farz ederek Peygambere ve m'minlere kar

gayz pskryorlar

a halbuki zzet Allah n ve

Resulnn ve M'minlerindir. -Kuvvet, hakik galibiyyet, haysiyyet Allah n ve onun 'zaz eyledi2i

kimselerindir ki onlar da Allah n Resul ve hl s m'minlerdir. Mnaf klar n zzeti yoktur, Izzetleri olsayd ,

nifaka, yalanc l 2a tenezzl etmezler,.. Dnya hayat iin sonunda hakk n huzurunda yzlerini kara

kartacak olan o ahlks zl klar , alakl klar irtikb eylemezlerdi. Binaenaleyh ezell kendileridir.

;

b a
ve lkin Mnaf klar bilmezler. - Izzet nedir? Zillet
nedir? eazz ve ezell kimdir? Bilmezler de yle hezeyanlar ederler. Kibri zzet, zzeti kibir san rlar.

Bundan dolay ulema demi lerdir ki zzet kibrin gayridir. Ebu hafs shreverd bunu yle tasrh

eylemi tir: zzet, kibrin gayridir. nk zzet, insan n kendi nefsinin hak katini tan mas ve onu Acele

k smetler iin hakarete d rmeyip kerm ve k ymetli tutmas d r. Netekim kibir insan n kendini bilmemesi ve

onu mevkiinin fevk nda tutmas d r. Izzetin z dd zillet, kibrin z dd tevazu'dur.

Rag b da zzeti yle ta'rif etmi tir: insan n ma2lb edilmesine mani' olan hlet ki Arab n u

kavillerinden me'huzdur:

a a

a ya'ni kat yer ve

n
a
a z
a m

Sh:5010

ya'ni et serteldi. =u halde zzet keenne vusul zor olan yer, zaz da kat ve sert bir yerde olmak mealindedir.

Ba'z kerre de mezmum olan nad ve hamiyyeti chiliyye ma'nas na istiare olunurki kfirlerin ddia ettikleri

zzet bu ma'nayad r.. Bu yette zzet, kuvvet ve galebe ma'nasiyle tefsir olunmak yi'dir. Maamafih

ma2lubiyyete mani' olan halet ma'nas da murad olunabilir. nk Allahda ve Resulnde ve m'minlerde

bu ma'nada vechi lay kiyle sabittir. Grlyorki bu yette m'minler, ya'ni n fak asar ndan beri olan hl s

m'minler zzet erefiyle mmtaz k l nm lard r. nk hl s m'min fan eylere zebun olmaz, Allahdan

ba kas na secde etmez. Bundan dolay salihattan bir kad n pejmrde bir halde idi yle demi ti: sen islm

zere de2ilmisin?

te o, o zzettirki beraberinde zillet yoktur ve o servettirki beraberinde fakr yoktur.

Naklolunurki Hasen ibni Ali,

5
a 5
a b a 4

Hazretlerine bir adam: ns sende biraz tih, ya'ni kibir var diye zu'm ediyorlar demi ti, cevaben o tih

de2il, ve lkin zzettir demi , bu yeti okumu tu.

Bunlar tefhim olunduktan sonra m'minlere as l zzet ruhu olan iki emir telk n olunmak zere buyuruluyor

ki:

a

a a
m a a
a b a b Y
Q P

a
b
3
1
7a

b
p
4
a
y
a mb
a 3

b b a1a
j


a
b k
a a m
a
l

= 3
u
b6 u
a bu
a a b
1 a

QQ
z
a
b

m b 2 j
a

Sh:5011

Meali =erifi

Ey o btn iyman edenler! Sizleri ne mallar n z, ne evldlar n z Allah n zikrinden al koymas n ve her kim

yle yaparsa i te onlar husrana d enlerdir 9 Ve sizlere merzuk k ld 2 m z eylerden infak yap n, her

birinize lm gelmezden evvel ki sonra: Yarabbi! Beni yak n bir ecele kadar te'h r eylesen de sadeka

versem ve salihnden olsam der 10 Halbuki Allah bir nefsi eceli geldi2i zaman asl te'h r buyurmaz ve her

ne yaparsan z Allah habirdir 11

9.

a a
a b a b Ey o btn iyman edenler! - Ya'ni o zzet kendisinin olan

Allaha ve Resulne hlisne iyman etmi olup da Allah yan nda m'minlere mahsus bulunan ilh zzete

irmek istiyen m'minler

oyalamas n

m sizleri ilha etmesin - 2fal edip al koymas n e2lemesin,

a

a a ne mallar n z ne de evladlar n z - ya'ni Dnya

gullerinin en mbremi olan mal ve evld i leri, onlar n bak m , derdi, zevk bile al koymas n. Zira Srei

Haddde geti2i zere Dnya hayat lehv- le' b, ziynet, tefahur, mal ve evld da teksrden ibarettir.

Bunlar n en mbremi, en ciddsi de mal ve evld ve iyl kayg s ve zevk d r. te lehv- le' b yle dursun

ziynet ve tefahurun medar olan mal ve evlad bile sizi oyalay p da al koymas n, bunlarla hi me gul

olmay n de2il, fakat bunlar sizi as l zzetin ruhu olan

7a

zikrullahdan al koymas n -

Allah ve Allah iin i yapmay unutturmas n, Z KRULLAH, Allah d ncesi, Allah an m ki mfesirnin

beyan na gre burada murad Allah zikr- taz m iin yap lan namaz gibi badetlerde onun semeresi olarak

Allah mahabbetiyle yap lan ubudiyyetlerdir.

Sh:5012

Hak ma'bud Allah tealy ve onun esm ve s fat , evamir ve nevahisi, sevab ve kab ile ahkm zzetini

d ndrp and ran, r zas na vesle olan fer z ve nevfil bdetlerden, Cum'a ve cema'atten, namaz, oru,

zekt, hacc, cihad, k raeti Kur'an, va'z-u nashat, tehlil, tesbh, tahmd gibi s rf Allaha tekarrb iin yap lan ve

daima Allah and r p Allah iin Allaha ly k gzel i ler d ndrme2e al t ran tatlerden gaflet ettirmesin

3
1
ve her kim yle yaparsa - ya'ni mal ve evld ile u2ra aca2 m diye Allah
d ncesinden gaflet ederse

a
b i te onlar hsrana
b

d enlerdir. - ok ziyan etmi bk yi fnyi de2i mi , sonunda bak yat zzetinden mahrum kalm

kimselerdir. Mal ve evld, Dnya hayat gider. Allah yan nda onlara zillet ve hsrandan ba ka bir ey

kalmaz. nk

bz
p
b
a p
b bj a b7a z
a
j a 4
b a
5 a
b2a q 2
d r. Onun iin Allah unutmay n 10.

b b a1a ve size merzuk k ld 2 m z

eylerden infak edin - burada

m'minleri zzete irdirmek siyak nda iki haslet gsteriliyor: birisi zikrullahdan gaflet etmemek, birisi de infak.

Bunlar n birincisi srei Cum'ada htar olunan ruhu te'yid, ikincisi de onun fi'l semeresini te'min, yevmi

tegabn olan yevmi ba'se 'dadd r. Bu iki emir, sre

ta geti2i zere tirmiz ve sairenin rivayet

ettikleri melei a'ln n ht sam hadsindeki keffarat ve derecat mazmunlar n hat rlat r. Zira o hads ile

anlat lm t rki en yksek cem'iyyet olan Melikenin btn mnaka alar iki ey zerinedir. Birisi keffarat,

birisi de derecatt r. Ma'lm ki keffarat, kusurlar rten, gnahlar n ma2firetine vesle olan gzel amellerdir.

Derecat da Allah ndinde dereceleri ykselten byk amellerdir. Keffarat yle hulsa edilmi tir. Ayaklar n

hasenata, bir rivayette cemaate gitmesi, namazlardan sonra mescidlerde cls, kerh

hallerden

Sh:5013

gzel abdest al p temizlenmek. Derecat da yle: It'am taam, ne ri selm, herkes uyurken selte k yam.

Bundan sonra Hak teal Resulne buyurmu turki: Ya Muhammed, dile ve yle syle:

k
y
p
a
m p
a 3
d
a a a
a
a
n n p
a a a y
m 1m
a
a

b

 3
l
y
jz
k
y
jy

b
a P
k

n1
jy

a = Allah m! Ben senden hay rlar i leme2i, mnkerat i lememe2i ve fukary sevme2i ve
bana ma2firet ve rahmet buyurman dilerim. Bir kavme fitne murad etti2in vak t da beni fitneye

d rmeksizin al. Senden sevgini ve seni sevenleri sevme2i ve senin mahabbetine yakla t ran ameli

sevme2i dilerim. Resulullah buyurmu tur ki: bu hakt r bunu ders edin belleyin. Demekki btn gzel

ameller Allah sevgisiyle yap lan i lerdir. Ve bunlar n bir k sm keffarat, bir k sm da derecatt r. Keffarat n

ba nda, abdeste, namaza, cemaate devam ile hasenata do2ru yrmek, derecat n ba nda da t'am taam

ya'ni infak ile cemaatteki muhtaclar doyurmak. lemde if ay selm ile ne ri selmet etmek ve herkesin

uyudu2u gafil oldu2u gece demlerinde kalk p namaz k lmak vard r. Allah hem evvel hem hir oldu2u iin

demekki zikrullah n en mhimmi olan namaz da hem keffarat n ba nda hem derecat n mntehas ndad r.

Fakat insan ne kadar namaz k larsa k ls n zekt ve sadaka vermedike ya'ni Allah iin infak yapmad ka

zzet tecelliyat ndan efendilik derecesine ykselemiyecektir. Onun iin zekt islm n kantaras d r.

Buyurulmas n n ma'nas derecata ykselmek iin kpr ve geit mesabesinde oldu2unu anlamakt r.

Maamafih fer z n sevab ok olmakla beraber onlar bir bor oldu2u iin Allaha tekarrb en ziyade nevafil

ile olaca2 ndan infakta da as l derecat kazand ran, borlar n dedikten sonra fseblillah verilen nevafili

sedekat ve ianattad r. Onun iin bu yette de anla l yorki m'minler yaln z mal ve evldlariyle

u2ra mamal , al

p Allah n verdi2inden fseblillah infak edip

Sh:5014

lmezden evvel efendilik derecesine ykselmek zere gayret etmeli, Allaha yle bir yzle gitmelidir.

Filhak ka as l zzet yemekte de2il, yedirmektedir. Kendileri patl yas ya yiyip de Allah iin yedirmekten,

vergi vermekten, ka nan, yan ba ndaki kom usunun, cemaatindeki muhtaclar n ihtiyac n d nmiyen

harsler insanl kla alkas yok hsirundan ba ka bir ey de2illerdir. Bylelerin yzndendir ki sedler y k l r.

Ye'cc ve Me'cc Arz tahrib eder. Dnyada cem' yyeti be eriyyeyi en ziyade yoran, bo2u turup arp t ran

kavgalar n kk de bu infak mes'elesidir. Melei esfeln, ya'ni en alak cem' yyetlerin muhasamat ve

mcadelt hep yemek da'vas zerinde dola r. Onlar hep ba kalar n n kazanc ndan yemek isterler.

Gleri yeterse cebr- zulm ile yhud h rs zl kla alma2a al

rlar, olmazsa dilencilik zilletini det edinirler.

Btn bunlar ben yiyeyim sen yeme diye kavga ederler, ykseklerin, yksek cem' yyetlerin mnaka alar

ise yedirmek, infak etmek ve muhtac olanlar n htiyaclar na yeti erek Allaha kullukta ykselmek yar

zerinde dola r. Bunlar bir taraftan irkinlikleri, ay blar , gnhlar rtp eksiklikleri tamamlamak, bir

taraflar , gnhlar rtp eksiklikleri tamamlamak, bir taraftan da htiyac olanlara muhtac olduklar

eyleri

bibirinden daha iyi, daha nf ' bir surette yeti tirmek ve bu suretle nezdi ilhde derecata irmek iin

mbahase, mnaka a, msabaka ederler. te melei a'ln n htisam byle keffart ve derecttad r. H lkatte

mtemadiyen pisliklerin temizlenip durmas , yaralar n iyile mesi, havyic ve erzak n en hurde uzviyyetlere

kadar yeti tirilip tevzi' olunmas btn Melikenin evamiri ilhiyyeyi infaz hususundaki mesa si ve

msabakalariyle alkadard r. Allah teal dni islm ile m'min kullar n da byle melekt zzetine

ykseltmek iin bu Srenin hirinde de Allah n zikrinden gaflet etmeyip infak eylemeyi emir buyurmu tur.

=bhe yok ki infak ile emir onun mtevakk f

Sh:5015

oldu2u esbab n kesbi ile de emirdir. Ve bu maksadla kesb yaln z evld ve yal endi esiyle kesibden ok

yksek bir himmettir. Byle bir himmet ile me'mur olan m'min ise pek ziyade muztarr olmad ka tese'l

zilletini irtikbdan elbette uzakt r. Netekim yle muztarr olan fukary mslimn hakk nda

7,
7 1 na
b a 3
bv
a j
z

2 m
b6bz
a
ba
d
buyurulmu tur. =u halde menhiy olan mal kazanmak ve mal ve

evld tedbir ve terbiyesiyle mstefid olmak de2il mal ve evld endi esiyle Allah unutmak, Allah iin infak

d nmemektir. Ancak m'min olan kimse kazanm

oldu2u mal da s rf kendinin ve kendi ma'rifet ve

ktidar n n semeresi bilmeyip Allah n kendine merzuk k ld 2 bir at yyei ilhiyye telkk etmesi ve o suretle

Allah yolunda fedakrl k etmekten ekinmemesi lzumna tenbih iin de

b b a1a buyurulmu tur.

M'minlerin bu infak meziyyetinden hepsi

a
a a
a 1 a ve
5 a
1
a medhalar na
b a 3
b2 a a
mazher olanlar gibi a'zam surette olmas bile asgar surette olsun nasbedar olma2a al malar lzumunu

htar iin de buyuruluyor ki:

lm gelmezden

p
a
y
a mb
a 3
her birinize
j

4
gelip de

yle demezden evvel

k
a a m
a
l
yarab! Ne olur beni yak n bir ecele
= 3
u
kadar te'h r etsen - ok de2il bir az mddet te'h r etsen - ok de2il bir az mddet daha mr versen

z
a

a
b de ben sadeka verme2e al
b

sam ve salih

kullar ndan olsam - i te infak yapmay p sadeka vermiyen her kimse kendisine lm geldi2i, emareleri zhir

olup lece2ini anlad 2 demde byle diyecek, Allaha giderken o salh zzet ve ni'metinden mahrum olarak

gitti2ine hasret ekecektir. Onun iin o dem gelmezden evvel mmkin oldu2u kadar

r z klar n zdan

Sh:5016

keserek infak edin de o gn o hasret ve husran ekmeyin. nk o zaman ne kadar nedamet ve du

edilirse edilsin 11.

b6 u
a bu
a a b
1 a

Allah bir nefsi

eceli geldi2i vak t de asla te'h r etmez - binaenaleyh o zaman o dun n faidesi olmaz.

m b 2 j
a Her ne de yaparsan z Allah habrdir. - Binaenaleyh
Allah n zikrinden gaflet etmeyip Allah iin infak edenlerin de yapt klar n bilir. Mkfatlar n verir. Allah

unutup da Dnyaya dalanlar n da yapt klar n bilir, cezalar n verir. Bu da kr ve zarar gn olan hisab ve

tegabn gn belli olacakt r. Onun iin bu Sreyi de Sri Tegabn ta'k yb edecektir.