Kompozit Malzemelerin Tanm

Genel olarak kompozit malzeme fiziksel ve kimyasal zellikleri farkl olan iki veya daha fazla malzemenin
bir araya gelerek oluturduu daha iyi mekanik zelliklere sahip olan malzemelerdir. Kompozit
malzemenin yapsn fiberler ve matris oluturur. En ok kullanlan ekliyle, matris malzeme ierisine
daha farkl bir malzemenin fiber veya parack olarak konmas ve kr ilemiyle tek bir yap
oluturulmasdr. Bu bileenler birbirleri iinde znmezler veya karmalar. Fiberler, kompozit yapnn
takviye eleman olup mekanik mukavemeti salarlar. Matris, fiberleri bir arada tutan, fiberler arasnda
gerilim aktarmn salayarak mekanik yapnn oluumunu dolayl olarak etkileyen ve fiberleri fiziksel ve
kimyasal d etkilerden koruyarak kompozit yapnn bir sistem olarak ortaya kmasn salayan ana
yapdr. Matris malzemesi olarak metal alamlar kullanld gibi daha uygun olan reinelerde
kullanlmaktadr. Matrislere (balayclar) rnek olarak polimer, seramik ve metalleri; glendiricilere
rnek olarak ta fiberler, partikller, whiskers (polimer, seramik veya metalde olabilir) verilebilir. Kompozit
malzemelerin tercih edilmesinin sebebi arlk olarak % 25 lere ulaan miktarda tasarruf salamalardr.

Baz kompozit malzemelerin zellikleri :

En ok kullanlan kompozit malzeme kombinasyonlar; Cam elyaf+polyester, karbon elyaf+epoksi ve

aramid elyaf+epoksi birleimleridir. Kompozit malzemeler katl tabakalar veya ince tabakalar halinde
uygulanabilmektedir. 1940larn sonlarnda gelitirilen CTP ( Cam Takviyeli Polyester CTP/ Glassfiber
Reinforced Polyester- GRP) gnmzde en ok kullanlan ve ilk modern polimer esasl kompozit
malzemedir. Bugn retilen tm kompozit malzemelerin yaklak olarak % 85i CTPdir ve ounlukla
tekne gvdeleri, spor aralar, paneller ve araba gvdelerinde kullanlmaktadr. CTP ve dier kompozit
kombinasyonlarnn gnmzde tercih edilmesinin ve kullanmlarndaki artn mutlak sebepleri
salamlklar ve hafiflikleridir. eitli plastik malzemelerin seramik, metal bazen de sert polimerlerin
elyaflar ile glendirilerek ileri derecede faydalar salayan malzemeler retmek mmkndr. indeki
plastik sayesinde kolaylkla ekil verilebilen ve takviye elyaflar sayesinde son derece salam, sert ve
hafif olan bu malzeme kombinasyonlar her gn yepyeni uygulama alanlarnda karmza kmaktadrlar.
Ayrca metallere kyasla malzeme yorulmas, malzeme zerinde hasarlarn tolere edilmesi ve korozyona
dayankllk zellikleri bakmndan avantaj salamaktadr.
Kompozitlerin Yaps
Kompozitler temelde bir srekli ve bir de sreksiz olmak zere iki fazdan oluurlar. Srekli faz matris,
sreksiz faz ise takviye eleman (reinforcement) olarak adlandrlr. Takviye eleman faz ya elyaf yada
parack halinde olabilir. Lif trnn en yaygn rnekleri cam, karbon veya polimer lifleridir. Parack

tr iin mika ve talk rnek olarak verilebilir. Matris ise ounlukla epoksi reine, poliester/stiren
sistemleri veya poliimid tr polimedir.
Takviye Elemanlar
Lif ile glendirilmi kompozitlerin en ok kullanlan fiberglassdr. Bunun matrisi, poliesterin stiren
monomeri ile reaksiyona girmesi sonucu oluan apraz bal bir reinedir. Lifleri ise camdr. Poliesterstiren karm nceden belirlenmi miktardaki cam lifin zerine dklr, polimerleme reaksiyonu
sonucu karm sertleir ve kompozit malzeme elde edilir. Fiberglas, elikten daha dayankl, fakat ok
daha hafiftir. Fiberglassdaki lifler tek bir ynde dizilmemi olup, kark ekilde yerlemilerdir. Tm lifler
ayn ynde dizilerek daha dayankl kompozitler hazrlanabilir. Ynlendirilmi lifler kompozitlere ilgin
zellikler katarlar. Kompozit, liflerin ynnde ekildiinde ok dayankldr, fakat lif ynne dik bir a ile
ekildiinde o kadar dayankl olmad grlr. Bazen kullanlan malzeme yalnzca bir ynde gerilim
altnda kalacandan tek ynde dayankl malzemelere ihtiya vardr. Fakat ou zaman da birden fazla
ynde dayankl kompozitlere ihtiya duyulur. Bu durum liflerin dokunmasyla salanr.

Cam Elyaflar
Cam lifler, plastik malzemeleri glendirmek iin kullanlan en yaygn malzemedir. Bu baars, uygun
fiyat (yaklak olarak plastiinkiyle ayn) ve istenilen zellikler arasndaki mkemmel dengenin
sonucudur. Cam terimi inorganik camlarn geni bir grubunu ifade etmek iin kullanlr. Hepsi, silika
(SiO2) temellidir, fakat az miktarda dier inorganik oksitleri de ierirler. ok eitli bileimleri mevcuttur
ve her biri bir kod harfiyle gsterilir. Plastiklerde en ok kullanlan lif, E-camdr.

Cam lifler, erimi camn yksek hzlarda, ok sayda delik (100-1000 aras) ieren platin bir levha
zerinden geirilmesiyle elde edilir. Elde edilen uzun lifler yksek hzda dndrlerek cams gei
scakl civarnda souyup katlarlar. Uygulamalarda cam liflerin aadaki iki zellii avantaj salar:
1) Camn yumuama noktas yaklak 850C dr, bu nedenle yksek scaklklara direnlidir.
2) Grnr a kar effaftr, bylelikle kompozit matrisin rengini alr.
Karbon Elyaflar
Karbon lifler genellikle poliakrilonitrilin (PAN), 1000-1500C da karbonlatrlmas (havasz ortamda
stlmas) ile retilir. Karbon liflerin uygulamadaki avantajlar; boyutsal adan kararl olular, kimyasal
inertlikleri nedeniyle neme ve pek ok kimyasala diren gstermeleri ve elektriksel/ ssal iletkenliklerinin
yksek oluudur. Karbon liflerin kullanc asndan en nemli dezavantaj ise siyah renginden dolay
kompozit renginin istenilen ekilde korunamamasdr. Dier bir dezavantaj olarak yksek maliyet
sylenebilir.
Polimer Elyaflar
Polimer lifler dier polimerleri glendirmek iin yeterince sert ve salam deildirler. Yalnzca aramid
lifler ve ultra yksek molekl arlkl polietilen (PE) lifler stn mekanik zellikleri nedeniyle
dierlerinden ayrlrlar. Aramid, aromatik liflerin genel addr. Ticari ad ise kevlardr. Kevlar
kompozitleri yksek dayanm ve sertlikleri, hasae ve yorulma direnleri sayesinde ok kullanlrlar.
Spektra ticari adyla piyasada bulunan PE lifler ise karbon liflerden ve kevlardan daha dayankl ve
serttir. Tm lifler mkemmelik asndan karlatrldnda karbonun en iyi olduu, onu kevlarn
ardndan camn izledii sylenebilir.
Paracklar
Tp alannda kullanlan kompozitlerde glendirici olarak eitli seramik malzemeler tercih edilir. Bunun
nedeni seramik malzemelerin canl sistemlerle uyumluluunun son derece yksek olmasdr. Fakat
seramikler zellikle metallerle kartrldnda zayf ve krlgandrlar. Bu nedenle seramiklerin parack
formunda kullanmlar tercih edilir. Kalsiyum fosfat yaplar, alminyum ve inko bazl fosfatlar, cam ve
cam seramikler rnek olarak verilebilir.
Matris
Matris, kompozitin temelini oluturur ve lifleri bir arada tutarak kompozitin skmaya kar dayanm
arttrr. Kullanm yerine bal olarak farkl matrisler seilir. Fazla para harcamak istenmediinde sradan
zellikler sahip ucuz matrisler seilir. Poliester/stiren sistemleri bu tr matrisler olup gnlk uygulamalar
iin yeterlidirler. Baz dezavantajlar da mevcuttur. Isyla sertletiklerinde bzrler, suyu emerler ve
skma dayanmlar dktr. Ayrca kimyasal direnleri de iyi deildir.
Bir dier ucuz sistem vinil ester reinesidir. Vinil ester reineleri, poliester-stiren sistemiyle
karlatrldnda baz avantajlara sahiptir. ok fazla su emmezler ve kimyasal direnleri daha
yksektir. Yapsndaki hidroksil gruplarndan dolay cama kolaylkla balanrlar. Cam lifler
kullanldnda bu durum avantaj salar.

Fakat ne vinil ester, ne de doymam poliester-stiren sistemi yksek scaklk uygulamalar iin uygun
deildir. Yksek scaklklarda, epoksi reineleri gibi matrisleri kullanmamz gerekir. Bunlar 160 C a
kadar olan scaklklarda kullanlabilirler. Ancak 160 C gerek anlamda ok yksek bir scaklk deildir.
Polimidler yksek scakla daha direnlidirler, fakat yaplarn bozacak kadar su emerler.
Polibenzoksazol scakla direnli bir dier yapdr, ancak ilenmesi hemen hemen imkanszdr. Baz
aratrmaclar ise tm hidrokarbonlar yksek scakla dayanm asndan incelemektedirler.
Kompozit Malzemelerin Kullanm Alanlar
Kompozit malzemeler artk gittike artan oranlarda ve yeni sektrlerde kullanlmaya balanmtr. Uzun
zaman uak sanayisindeki ihtiyalarn ynlendirdii kompozit malzeme geliimleri son dnemde yeni
birok sektrde birok farkl ama iin kullanlmaktadr.
Havaclk Sanayii
zellikle ileri kompozit malzemeler havaclk sanayinde ok geni uygulama alanlar bulmaktadr.
Kompozit malzemelerin hafifliklerine oranla stn mekanik zellikleri uaklarda ve helikopterlerde
sadece i mekan deil yapsal paralarnn da polimer esasl kompozitlerle retilmesine neden
olmaktadr.

B2 bombardman ua gvde panelleri; karbon fiber+ epoksi

A380 yolcu ua kanat panelleri ve flapleri; karbon fiber+ epoksi

A380 yolcu ua burun blm (radome); CTP (Cam Takviyeli Polyester)

A380 yolcu ua dikey stabilizer; Aramid fiber+ epoksi

Zemin plakas;Airbus 300/600 uaklarnda kullanlan takviyeli Polieterimid

Uak EAPS kapa; karbon elyaf + PEEK

Denizcilik Sanayii
Kompozit malzemelerin baarl uygulamalarndan biri yar kayklar, yani kanolardr. Kanonun yap
malzemesi, epoksi reinesi ierisine yerletirilmi kevlar ve karbon liflerden olumutur. Her bileenin
de nemli rol vardr. Epoksi reinesi ekonomik bir yap malzemesi olmasnn yan sra, suda mkemmel
korozyon direnci ve hafiflii nedeniyle tercih edilir. Kevlar ve karbon lifler ise salamlk ve rijitlii salar.
Bylelikle retilen kano, hzldr, rahatlkla manevra yapabilir ve hafiftir. Kompozit malzemenin
denizcilikte kullanld baka rnekler:

Yelkenli gvdesi; CTP, Balsa ve polimer kpk stne cam, aramid karbon dokumalar ile kaplanmas

Yat, tekne arkas platform

Basamaklar; CTP

Yelken direi; Kevlar+epoksi

Spor Aralar
Kompozit malzemelerin en popler olduu yeni sektrler arasnda spor ara ve gereleri her geen gn
daha da ne kmakatadr. zellikle arlnn azalmas, dolaysyla hareket kabiliyetinin artmas ve
dayankllnn artmasna neden olan cam ve karbon elyaf takviyeli kompozitler kullanlmaktadr.
Kompozitler kano, srf ve yatlar iin ok nemli olan malzeme yorgunluu ve darbe dayanm konusunda
stn zelliklere sahiptirler. Da bisikletleri en iyi katlk/ arlk oran ve en dk arlk zellikleri
kazanmak iin karbon elyaf ile retilmektedir. Korozyona dayanm, ok emme ve salamlk gibi stn
zellikler kazandrmaktadr. Ayrca golf sopas, tenis raketi gib spor rnlerinde arl drmek iin
karbon elyaf takviyeli kompozit malzemelerden retilmektedirler.

Su kaya; Termoplastik prepreg

Kar kaya; Ahap zerine sarlm karbon, aramid, cam elyaf karm+epoksi

Kano krei; % 33 cam + poliftalamid

Su kaydraklar; CTP

Srf tahtalar; CTP

Bisiklet; Karbon + Poliamid 6 (yaklak 1 kg arlnda)

Spor ayakkab; Termoplastik poliretan petek

Golf sopas; Karbon fiber+ epoksi

Tenis raketi; Aramid(kevlar)+ epoksi

Zpkn gvdesi; Karbon fiber + epoksi

Palet; Karbon fiber+ epoksi

Korozyona Dayankl rnler

Su tank; CTP

Mazgal oluklar; CTP

Markette dondurulmu gda reyonu kaplamas; CTP

Rasathane kubbesi; CTP

Ak saha dolaplar; CTP

it; CTP

lan panolar; CTP

Salk
Kompozit malzemelerin en yaygn kullanld alanlardan biri de tptr. zellikle sert doku implant olarak
ortopedide ve diilik uygulamalarnda eitli kompozit malzemeler kullanlmaktadr. Ortopedide krk
kemik onarm iin i ve d balant sistemi olarak, kemik plakas eklinde, ivi, ubuk formunda, eklem
ve kemik yenilemelerinde, kemik imentosu olarak hazrlanan kompozitler mevcuttur. Bu malzemeler
genelde biyouyumlu kollajen lifler ile glendirilmi poliaktik asit, poliglikolik asit, cam ile glendirilmi
poliretan, kollajen liflerle glendirilmi ultra yksek molekl arlkl polietilen eklindedir. Di
hekimliinde ise di dolgusu olarak kompozit reineler, di destek materyali olarak kolljen lif ile
glendirilmi epoksi reinesi kullanlmaktadr. Ayrca ortodontik teller; cam lif ile glendirilmi naylon,
polipropilen, polimetilmetakrilattan imal edilirler. Kpr olarak ise dk maliyeti ve kolay

hazrlanabilmesi

gibi

zelliklerinden

dolay

kollajen,

cam

ya

da

kevlar

ile

glendirilmi

polimetilmetakrilat kompozitler kullanlr.

zellikle son 40 yldr di hekimleri kompozit dolgu malzemeleri zerinde lmaya balamlardr ve
bunlar bunlar beyaz dolgu olarak adlandrlmtr. Bu yap genek olarak cams reine ve plastik dolgu
maddelerinden hazrlanr. Bu tr dolgu malzemelerini kullanan di hekimleri kompozit rengiyle di rengini
eleyerek, klasik amalgam (civa temelli) dolguya nazaran estetik adan nemli gelime kaydetmilerdir.
Ulam

Traktr kaporta, kabin, oturma birimi; SMC (Hazr kalplama pestili)

Toplu tama aralar oturma birimi; SMC

Konteyner taban; GMT (Preslenebilir takviyeli termoplastik)

Otobs havalandrma kanallar, port bagaj paralar, gsterge paneli; CTP

Ak alan servis (Golf arabas) aralar kaporta, tavan; CTP

Teleferik; CTP

Tren; kompozit prepreg ve dokuma malzeme trleri artan oranlarda tren konstrksiyonlarnda maliyet ve
arlk drmek amacyla kullanlmaktadr. skelette arlnn drlmesi enerji tasarrufu salamakla
beraber daha hzl aralarn gelitirilmesine katkda bulunmaktadr. Ayrca trenlerde malzemelerin yksek
katla sahip olmalar iskeletin desteklenmesine gerek olmamas anlamna gelmektedir ki bylece yolcu
tama blmne ayrlan mekan arttrlabilmektedir. Tren konstrksiyonunda kolay ve hzl deiebilen
genellikle prepreg levhalar kullanlr. Bylece tekil zarar gren paneller hzla deitirilebilmektedir.

Otomotiv
Otomobil firmas mterilerinin ihtiyalarna karlk vermek iin evresel artlarn basks altnda daha
hafif otomobiller retmektedirler. Hafif otomobiller daha abuk hzlanabilen, daha abuk durabilen,
ilerlemek iin daha kk bir motora ve daha az benzine ihtiya duyan ara anlamna gelmektedir.

Cam silecei; %30 Cam+PBT

Filtre kutusu; Mercedes, %35 Cam+ Poliamid 66

Pedallar; %40 Cam+ Poliamid 6

Dikiz Aynas; % 30 Cam+ABS

Far Gvdesi; BMW, %30 Cam + PBT

Hava Giri Manifoldu; BMW, Ford, Mercedes, %30 Cam+ Poliamid 6

Otomobil Gsterge Paneli; GMT

Otomobil Spoiler; CTP

Otomobil Yan Gvde skeleti; Ford, CTP

Otomobil Kaporta; Corvette, SMC CTP

Mzik Aletleri
London College Of Furniture ve dier baz yerlerde ileri kompozit malzemelerle mzikal enstrmanlar
yaplmas zerine almalar bulunmaktadr. leri kompozit malzemelerle yaplan yayl sazlarda boyun
ksmnn tellerin gerilmesinden dolay deforme olmas karlalan temel sorunlardandr.

Keman; Karbon Fiber+ Epoksi

Gitar; Karbon lamine tabakalar aras polimer kpk

Akustik Gitar; Grafit+ Epoksi

ello; Karbon+ Epoksi

ehircilik
Bu alanda kompozitler, toplu konut yapmnda, evre gzelletirme almalarnda (heykel, banklar,
elektrik devreleri v.s.) kullanlmaktadr. reticinin ok sayda standart rn ksa zamanda imal
edebilmesi, montajdan tasarruf ve ucuz maliyet imkanlar, kullancya da yksek izolasyon kapasitesi,
hafiflik ve yksek mekanik dayanm imkanlar salamaktadr.
naat Sektr
Cephe korumalar, tatil evleri, bfeler, otobs duraklar, souk hava depolar, inaat kalplar birer
kompozit malzeme uygulamalardr. Tasarm esnek ve kolay olmakta, nakliye ve montajda byk
avantajlar salamaktadr. zolasyon problemi zlmekte ve bakm giderleri azalmaktadr.
Tarm Sektr
Seralar, tahl toplama silolar, su borular ve sulama kanallar yapmnda kompozitler zel bir neme
sahiptirler. Kompozit malzemelerden yaplan bu rnekler istenirse k geirgenlii, tabiat artlarna ve
korozyona dayankllk, dk yatrm ve kolay montaj gibi avantajlar salamaktadr.
Kompozit Malzemelerin Avantajlar Ve Dezavantajlar
Avantajlar
Kompozit malzemelerin birok zelliklerinin metallerinkine gre ok farkllklar gstermesinden dolay,
metal malzemelere gre nem kazanmlardr. Kompozitlerin zgl arlklarnn dk oluu hafif
konstrksiyonlarda kullanmda byk bir avantaj salamaktadr. Bunun yannda, fiber takviyeli
kompozit malzemelerin korozyona dayanmlar, s, ses ve elektrik izalasyonu salamalar da ilgili
kullanm alanlar iin bir stnlk salamaktadr.
Bu malzemelerin avantajl olduu baz ynler:

Yksek Mukavemet
Kompozitlerin ekme ve eilme mukavemeti birok metalik malzemeye gre ok daha yksektir.
Ayrca kalplama zelliklerinden dolay kompozitlere istenen ynde ve blgede gerekli mukavemet
verilebilir. Bylece malzemeden tasarruf yaplarak, daha hafif ve ucuz rnler elde edilir.
Kolay ekillendirebilme
Byk ve kompleks paralar tek ilemle bir para halinde kalplanabilir. Bu da malzeme ve iilikten
kazan salar.
Elektriksel zellikler
Uygun malzemelerin seilmesiyle ok stn elektriksel zelliklere sahip kompozit rnler elde
edilebilir. Bugn byk enerji nakil hatlarnda kompozitler iyi bir iletken ve gerektiinde de baka bir
yapda, iyi bir yaltkan malzemesi olarak kullanlabilirler.
Korozyona Ve Kimyasal Etkilere Kar Mukavemet
Kompozitler, hava etkilerinden, korozyondan ve ou kimyasal etkilerden zarar grmezler. Bu
zellikleri nedeniyle kompozit malzemeler kimyevi madde tanklar, boru ve aspiratrler, tekne ve dier
deniz aralar yapmnda gvenle kullanlmaktadr. zellikle korozyona kar mukavemetli olmas,
endstride birok alanda avantaj salamaktadr.
Isya Ve Atee Dayankll
Is iletim katsays dk malzemelerden oluabilen kompozitlerin sya dayankllk zellii, yksek s
altnda kullanlabilmesine olanak salamaktadr. Baz zel katk maddeleri ile kompozitlerin sya
dayanm arttrlabilir.
Kalc Renklendirme
Kompozit malzemeye, kalplama esnasnda reineye ilave edilen pigmentler sayesinde istenen renk
verilebilir. Bu ilem ek bir masraf ve iilik gerektirmez.
Titreim Snmlendirme
Kompozit malzemelerde sneklik nedeniyle doal bir titreim snmleme ve ok yutabilme zellii
vardr. atlak yrmesi olay da bylece minimize edilmi olmaktadr.
Dezavantajlar
1.

Kompozit malzemelerdeki hava zerrecikleri malzemenin yorulma zelliklerini olumsuz

etkilemektedir.

2.

Kompozit malzemeler deiik dorultularda deiik mekanik zellikler gsterirler.

3.

Ayn kompozit malzeme iin ekme, basma, kesme ve eilme mukavemet deerleri farkllklar
gsterir.

4.

Kompozit malzemelerin delik delme, kesme tr operasyonlar liflerde almaya neden

olduundan, bu tr malzemelerde hassa imalattan sz edilemez.

Kompozit Malzemelerin Geliim Sreci

Gnmzde gemi yapmndan bina yapmna, ev aletleri retiminden uzay teknolojisine kadar hemen
hemen her alanda ok yaygn bir kullanm bulunan kompozit malzemenin retimi son birka yz yla
mal edilmi gibi grlse de ilk rnekleri ok eskilere dayanmaktadr. Kompozit malzeme kavramnn
ortaya atlmas ve konunun bir mhendislik konusu olarak ele alnmas ancak 1940l yllarn banda
gereklemitir. ok bileenli malzemenin ilk rnekleri, doada bulunan malzemeye yaplan
mdahalelerle onun kullanlr hale getirilmeye baland aamadr.
lk alardan beri insanlar krlgan malzemenin iine bitkisel veya hayvansal lifler koyarak bu krlganlk
zelliinin giderilmesine almlard. Bu konularda en iyi rneklerden biri kerpi malzemedir. Kerpi
retiminde killi amur iine katlan saman, sarmak dallar gibi sap ve lifler, gerek retim gerek
kullanm srasndaki dayanmn arttrmaktadr.
te yandan, gnmzde kompozit malzemenin donatlmasnda yaygn olarak kullanlan liflerle ilgili
uygulamann da ok yeni olmad eldeki bulgulardan anlalmaktadr. rnein cam liflerin retimi,
eski Msra kadar tarihlendirilmektedir. Daha M. 1600 yllarnda Msrda ince cam liflerin yapmnn
bilindii, XVIII. Hanedan devrinden kalan, eitli renklerdeki cam lifleriyle bezenmi amforalarn
varlndan anlalmaktadr.
Cam liflerin sanayide kullanmyla ilgili ilk kayt, 1877 tarihlidir. Hidrolik balayclar ve elyaf malzeme
kullanlarak yapay ta plakalarn retilmesi yntemi hakknda bu yz yln banda alnm patentlere
rastlanmaktadr. Gnlk uygulamalarda en yaygn kullanm olana bulmu olan liflerle donatlm
kompozit malzemelerden ikisi, asbest lifleriyle donatl kompozit malzemeler ve cam lifleriyle donatl
polyester kompozitlerdir. lk kez ince levha yapmnda kullanlan imento ve asbest kompozitleri yllar
boyu nemini koruyarak bu gn hala kullanlan bir malzeme olma zelliini srdrmektedir.
te yandan, liflerle donatl sentetik reineler 1950li yllarn ortalarndan itibaren endstride
kullanlmaya balanmtr. Bu malzemenin en tannm grubunu cam lifi donatl polyester reinesi
kompoziti oluturmaktadr. lkemizde fiberglas diye tannan bu malzeme 1960l yllarn bandan
itibaren Trkiyede sv depolar, at levhalar, kk boyda deniz teknelerinin yapm gibi alanlarda
kullanlmtr. lkemizde seri retimi yaplm ilk yerli otomobil olan Anadol un kaportas bu
malzemeden retilmitir.
Cam lifleriyle donatl sentetik reine matrisli malzemeler iin dilimizde Cam Takviyeli Plastik (CTP)
ad yerlemitir. Cam takviyeli plastiklerin retiminde, en ok kullanlan malzeme olan polyesterin yan
sra, gnmzde dier termoset ve termoplastik reinelerde kullanlmaktadr.

Kaynak:
http://kisi.deu.edu.tr/cesim.atas/
http://webb.deu.edu.tr/ansys/tezler/lisans/Aydin_Ugur_Ozturk_2004508065.pdf

(http://www.ae2project.com/modern-kompozitler/)