1

BETONSKE KONSTRUKCIJE
TEMELJI OBJEKATA
Prof. dr Sneana Marinkovi
Doc. dr Ivan Ignjatovi

Semestar: V

ESPB:

Temelji objekata

1.1. Podela
1.2. Temelji samci
1.3. Temeljne trake
1.4. Temeljne grede
1.5. Temeljni rotilji
1.6. Temeljne ploe
1.7. Potporni zidovi

1.1. Temelji objekata

Temelji prenose optereenja sa objekta na nosivo tlo i

odreenim
elementima
konstrukcije
obezbeuju
oslanjanje sa ogranienim stepenom pomerljivosti
Izborom naina fundiranja obezbeuje se:

Da vrednost ukupnog sleganja objekta bude u odreenim

granicama,
Da se diferencijalna sleganja razliitih delova konstrukcije
svedu na najmanju moguu meru

Postoje dva naina fundiranja:

Plitko fundiranje,
Duboko fundiranje

1.1. Temelji objekata

Plitko fundiranje:

Kvalitet tla u nivou kote fundiranja ispunjava uslov da je

sleganje objekta u dozvoljenim granicama

Varijante izrade plitko fundiranih temelja:

Temelji samci,
Temeljne trake,
Temeljne grede u jednom (kontragrede) ili dva pravca
(temeljni rotilji),
Temeljne ploe.

1.1. Temelji objekata

Pod plitkim fundiranjem se podrazumeva i sluaj

fundiranja objekata na veoj dubini, na primer objekta
koji ima podzemne etae

1.1. Temelji objekata

Duboko fundiranje:

Tlo odgovarajue nosivosti se nalazi na veim dubinama,

ispod slojeva tla loih geomehanikih karakteristika

Varijante izrade duboko fundiranih temelja:

ipovi,
Bunari,
Dijafragme...

1.2. Temelji samci

Temelji samci mogu biti armirani i nearmirani:

Nearmirani temelji samci izvode se od nearmirane
masivne temeljne stope, nie marke betona u
odnosu na marku betona stuba
Na ovakvim temeljima se fundiraju centrino
pritisnuti, ili ekscentrino pritisnuti stubovi sa
relativno malim momentima savijanja
Dimenzije temelja se odreuju iz uslova da naponi
pritiska na tlo budu u doputenim granicama

1.2. Temelji samci

Na spoju stuba sa temeljom, izvodi se armiranobetonski

jastuk istog kvaliteta kao i stub
Dimenzije jastuka se odreuju iz uslova da se naponi na
spojnici sa stopom svedu na doputene vrednosti napona
pritisaka za nearmirani beton
Rasprostiranje napona pritiska kroz jastuk je pod uglom od
45o
Iz jastuka se ostavljaju ankeri za nastavljanje armature stuba

1.2. Temelji samci

Armiranobetonski temelji samci su znatno manje visine od

nearmiranih i fundiraju se na manjim dubinama
Centrino optereeni stubovi se fundiraju na temeljima
kvadratnog oblika
Ako su pored normalne sile optereeni i momentom savijanja,
temelji su pravougaonog oblika izdueni u ravni savijanja

10

1.2. Temelji samci

Dimenzije temelja se odreuju iz uslova da naponi u tlu budu

u doputenim granicama:
V

N reakcija stuba u koju je uraunata i teina temelja, kao i

tla iznad temelja
V

11

1.2. Temelji samci

Dimenzionisanje temelja visina temelja i armatura:

Potrebna visina ( 40 cm)

Kruni

Kvadratni

1.2. Temelji samci

Dimenzionisanje temelja visina temelja i armatura:

Potrebna armatura

12

13

1.2. Temelji samci

Dimenzionisanje temelja visina temelja i armatura:

Centrisanje temelja
V

1.2. Temelji samci

14

1.2. Temelji samci

15

1.2. Temelji samci

16

1.3. Temeljne trake

17

Temelji u obliku traka koji se primenjuju za fundiranje

armiranobetonskih zidova ili zidova od opeke
Pravougaonog su poprenog preseka dimenzija bT x dT

1.4. Temeljne grede

18

Ovaj tip temelja primenjuje se kada se dva ili vie stubova nalaze na
relativno malom rastojanju, takvom da bi i rastojanja izmeu temelja
samaca bila isuvie mala
Temeljnim gredama svodimo neravnomerno sleganje oslonaca na
minimum (deformabilno tlo male nosivosti)
Oblik poprenog preseka je obrnuta T greda

1.4. Temeljne grede

19

irina ploe bT i duina prepusta c1 i c2 se odreuje iz uslova da napon

u tlu bude u granicama doputenih napona, i da se ostvari relativno
ravnomerna raspodela reaktivnog optereenja po duini grede
Ako zanemarimo uticaj konstrukcije iznad temelja, i ako je greda
velike krutosti, sprovodi se priblian proraun kao za statiki odreen
sistem u kom su poznate sile u stubovima i veliina reaktivnog
optereenja

1.4. Temeljne grede

20

Taniji proraun se sprovodi analizom temelja kao

nosaa na elastinoj podlozi
Na ovaj nain se dobija realnija rapodela ekvivalentnog
optereenja
Statiki uticaji se odreuju iz uslova da su u izabranim
presecima izjednaene veliine sleganja tla i
deformacije nosaa

1.4. Temeljne grede

21

1.4. Temeljne grede

22

1.5. Temeljni rotilji

23

Za velika koncentrisana optereenja, u sluaju ortogonalnog

rasporeda stubova, ekonominije reenje je projektovanje
armiranobetonskih greda u dva pravca temeljnih rotilja
Na ovaj nain dobija se kruta temeljna konstrukcija

1.5. Temeljni rotilji

24

1.6. Temeljne ploe

25

Vrlo pogodne ako konsruktivni sistem objekta ini kombinacija

armiranobetonskih zidova i stubova
Izrada oplate i armature je znatno jednostavnija nego kod
temeljnih rotilja
Temeljna ploa je ujedno i podna ploa objekta
Naponi na koti fundiranja su obino znatno ispod doputenih
Diferencijalna sleganja su obino u doputenim granicama

1.6. Temeljne ploe

26

Ekonomina debljina ploe odreuje se iz uslova da ne dodje do

probijanja stuba kroz plou
Kada su stubovi optereeni velikim normalnim silama rade se
ojaanja temeljne ploe u zonama oko stubova
Ovakva ojaanja smanjuju potrebnu povrinu armature za
prihvatanje momenata savijanja u zoni stubova

1.6. Temeljne ploe

27

1.7. Potporni zidovi

28

Betonske ili armiranobetonske konstrukcije koje se projektuju da zadre masu

zemlje ili nekog drugog materijala na takvim mestima gde uslovi ne
dozvoljavaju da se ti materijali dre pod svojim prirodnim nagibom

Najee se primenjuju:
1. Nearmirani masivni potporni zidovi (a)
2. Konzolni amiranobetonski zidovi (b)
3. Zidovi sa sa kontraforima (c)

1.7. Potporni zidovi

1. Proraun zidova
Aktivni pritisak tla:
z zapreminska teina tla,
h visina sloja tla iznad temelja zida,
- ugao unutranjeg trenja tla iznad zida.

29

1.7. Potporni zidovi

30

est je sluaj da se na nasipu zida nalazi dodatno optereenje q,

koje poveava pritisak tla za isnos od:

Za presek 1-1 dobijamo Aa1:

1.7. Potporni zidovi

Za presek 2-2 dobijamo Aa2:

Za presek 3-3 dobijamo Aa3:

Potrebnaje i armatura za skulpljanje i t

31

1.7. Potporni zidovi

32

2. Proraun zidova sa kontraforima

Kontrafori u zavisnosti od odnosa visine h i razmaka kontrafora L
u statikom smislu predstavljaju:

AB kontinualne ploe koje prenose optereenje u jednom pravcu

Kontinualne krstasto armirane ploe

Oslonci takvih ploa su kontrafori sa bonih strana, odnosno

temeljna ploa sa donje strane
Proraun se vri kao za konzolni element a popreni presek
kontrafora je T presek

1.7. Potporni zidovi

ematski prikaz armiranja kontrafora i zida

33

1.7. Potporni zidovi

34

Obzirom na velike horizontalne pritiske, potrebno je proveriti

stabilnost zida kao celine

Koeficijent sigurnosti na preturanje

1.7. Potporni zidovi

Koeficijent sigurnosti na klizanje

35