ifra predmeta:

Nivo: Prvi ciklus studija

Status: Zajedniki obavezni

Naziv predmeta: Osnove metodologije drutvenih nauka

Godina: II
Semestar: III
Broj sati sedmino: 3+1

Predmetni nastavnik: Prof. dr. Senadin Lavi

Broj ECTS kredita: 6

Ukupan broj sati: 60

email: lavics@fpn.unsa.ba

Konsultacije: Utorak 11.00 13.00; Srijeda 11.00 do 13.00

Predmetni asistent: Mr. sc. Osmi Amer

email: osmica@fpn.unsa.ba; amerosmic@gmail.com

Konsultacije: Ponedjeljak 09.00 11.00; Srijeda 10.00 11.00; etvrtak 11.00 15.00;

Termin uvida u rad: Ponedjeljak 13.00 14.00

1. CILJ PREDMETA
Student e moi:
- Razumjeti osnove znanstvenog pristupa istraivanju, poznavanje faza znanstvenog
istraivanja te osposobit e se za primjenu istraivakih rezultata u praksi.
- Upoznat e se sa svrhom znanstvenog istraivanja: opis, objanjenje, predvianje i
kontrola istraivane pojave
- Razumjeti i znati definirati istraivake probleme, izbor istraivakog nacrta te izbor
uzorka i mjerenje
1.1.
Predmeti
koji
preduslov za polaganje
1.2.
Osnovne
jedinice

su

tematske

Uvoenje u bitna svojstva drutvene znanosti i znanstveno-istraivake djelatnosti

Osnovne epistemoloko-metodoloke crte u drutvenim znanostima, znanost, metoda i
metodologija, znanstveno-teorijske osnove metodologije, dva drutveno-znanstvena
teorijska stava Drutvena teorija i empirijsko istraivanje. Vanost epistemologije i
metodologije za znanstveno-istraivaku djelatnost. Znanost u drutvenom kontekstu.
Drutvo zasnovano na znanju.

Metode i metodologija znanstvenog istraivanja

Opa i posebna metodologija znanstvenog istraivanja. Osnovne karakteristike znanstvene
metode (objektivnost, pouzdanost, preciznost, sistematinost i openitost). Podjela
znanstvenih metoda: induktivna i deduktivna, metoda analize i sinteze, metoda apstrakcije i
konkretizacije, metoda generalizacije i specijalizacije, metoda dokazivanja i opovrgavanja,
metoda klasifikacije, metoda deskripcije, metoda kompilacije, metoda komparacije, primjena
matematiko-statistikih metoda u drutvenoj znanosti, metoda modeliranja, upotreba
historiografskih podataka u drutvenoj znanosti, eksperiment, metoda mozaika, kibernetika
metoda, dijalektika metoda, genetika metoda, aksiomatska metoda, metoda idealnih
tipova, studija sluaja, anketa, intervju, test, metod posmatranja, metod brojenja, metoda
mjerenja, Delfi-metoda...Primjena specijaliziranih kompjuterskih programa u drutvenoznanstvenim istraivanjima (SAS, SPSS, AQUAD, ATLAS,EXCEL...)

Postupak znanstvenog istraivanja

Identifikacija i formulacija problema istraivanja, pregled literature koja se bavi istim problemom
(pravljenje literaturnog okvira za istraivanje), postavljanje hipoteza kao pokuaja odgovora na
problemsko pitanje, izbor metoda za prikupljanje podataka, sakupljanje podataka, interpretacija i
obrada prikupljenih podataka, predoavanje rezultata posredstvom znanstvenog izvjetaja...
Upoznavanje s modelima i nacrtima istraivanja. Razlikovanje kvantitativnog i kvalitativnog pristupa u
znanstvenom istraivanju...

Pisanje i obraivanje znanstvenog i strunog rada

Citiranje literature, fusnota. Biljeke uz tekst. Europski sistem citiranja i fusnota. Harvardsko-ameriki
sistem citiranja i fusnota. Ilustracije u tekstu (tabele, grafikoni, crtei, mape, fotografije, sheme, slike...).
Pisanje teksta (koncept rukopisa i zavri tekst ili istopis). Jeziko-stilska i terminoloka obrada
rukopisa. Lektura i korektura. Recenzija, prikazi, osvrti...

1.3. Rezultati uenja

kontinuirano praenje i ocjenjivanje aktivnosti studenata

izrada grupnog istraivakog rada

2. NAIN ORGANIZACIJE NASTAVE

- procjena znanja studenata: pismena provjera znanja (midterm) i zavrna provjera znanja;
- bodovanje po osnovu prisustva nastavnom procesu, kolokvij, izrade istraivakog rada, te aktivnosti tokom izvoenja
vjebi;
- eventualno drugi oblici evaluacije anketa i sl.
- student je duan voditi biljeke tokom predavanja i vjebi, jer e iste predati na karaju semestra i na osnovu biljeki
pristupiti kolokviju ovog predmeta.
- da bi student imao pravo pristupa zavrnoj provjeri znanja obavezan je poloiti midterm, biti prisutan na 80% predavanja i
vjebi tokom semestra te kolokvirati gradivo tokom semestra.
- student nee moi pristupiti eventualnom popravnom ispitu ukoliko nije pohaao predavanja i vjebe (minimalno 80%).
- student je u toku semestra obavezan uraditi naunoistraivaki rad i kolokvirati nastavano gradivo koje je sluao/la tokom
semestra, u protivnom nema pravo pristupiti zavrnoj i popravnoj provjeri znanja.
- konaan uspjeh studenta nakon svih predvienih oblika provjere znanja vrednuje se i ocjenjuje sistemom uporedivim sa
ECTS sistemom, koji je definiran lanom 13. Pravila studiranja za prvi ciklus studija na Univerzitetu u Sarajevu
http://www.fpn.unsa.ba/wpfpn/wp-content/uploads/docs/Pravila-studiranja-za-I-ciklus-studija.pdf
2.1. Nain izvoenja nastave

1.
2.
3.
4.
5.

2.2. Sistem ocjenjivanja

Opis aktivnosti (%)

Ex katedra
Diskusija
Prezentacije
Gosti predavai
Vjebe

1.
2.
3.
4.
5.

30 %
10 %
20 %
10 %
30 %

1. Midterm

1.

2. Prisustvo na nastavi
3. Kolokvij
4. Naunoistraivaki rad
5. Zavrni ispit

2.
3.
4.
5.

25 bodova (25%) (obavezno 13

bodova)
5 bodova (5%) (obavezno 80%)
10 bodova (10)
20 bodova (20%)
40 bodova (40%) (obavezno 21 bod)

Uee u ocjeni (%)

3. LITERATURA

Obavezna literatura:
1. Lavi, Senadin, Metodoloke rasprave, Fakultet politikih nauka, Sarajevo, 2014.
2. Vujevi, Miroslav, Uvoenje u znanstveni rad u podruju drutvenih znanosti,
Informator, Zagreb, VI. dopunjeno izdanje, 2002.
3. Mesihovi, Nijaz, Uvod u metodologiju drutvenih nauka, Sarajevo, 2003.
4. Mejovek, Milko, Metode znanstvenog istraivanja u drutvenim i humanistikim
znanostima, SLAP, Zagreb, 2007. godine
5. Filipovi, Muhamed, Metodologija znanosti i znanstvenog rada, Svjetlost, Sarajevo,
2004.
ira literatura:
1. Kuki, Slavo / Marki, Brano, Metodologija drutvenih znanosti metode, tehnike,
postupci i instrumenti znanstvenoistraivakog rada, Ekonomski Fakultet Sveuilite u
Mostaru, Mostar, 2006.
2. Lavi, Senadin, Pluralistika racionalnost, DES, Sarajev, 2004.
3. Haralambos, Michael / Holborn, Martin, Sociologija Teme i perspektive, Golden
marketing, Zagreb, 2002.
4. Giddens, Anthony, Sociologija, Ekonomski fakultet Beograd, Beograd, 2003.
5. Ibrulj, Nijaz, Stoljee rearaniranja. Eseji o identitetu, znanju i drutvu, Filozofsko
drutvo Theoria, Sarajevo, 2005.
6. Popper, Karl R., Logika naunog otkria, Nolit, Beograd, 1973.
7. Lakatos, Imre / Musgrave, Alan (eds.), Kritika i rast saznanja, Plato, Beograd, 2003.

Radna
sedmica

Naziv tematske cjeline

Plan vjebi

Osnovne epistemoloko-metodoloke crte u drutvenim znanostima,

znanost, metoda i metodologija, znanstveno-teorijske osnove
metodologije, dva drutveno-znanstvena teorijska stava (Metodoloke
rasprave str. 13 37)

Odreenje osnovnih pojmova:

metodologija, epistemologija,
gnoseologija, ontologija.

Osnove empirijskog drutvenog istraivanja, logiko-istraivaki algoritam

Metodoloke rasprave str. 37 48)

Hipoteza, varijabla, indikator; varijacija obiljeja, pojam drutvene pojave,

uzrona veza izmeu drutvenih pojava, otklon od tradicionalne
metodologije, tri metodoloka pristupa u istraivanju, integracija
kvantitativnog i kvalitativnog pristupa u metodologiji, filozofski svjetonazori
(Metodoloke rasprave str. 48 79)
Opa i posebna metodologija znanstvenog istraivanja. Osnovne
karakteristike znanstvene metode (objektivnost, pouzdanost, preciznost,
sistematinost i openitost). (Mesihovi, str. 65 78) (Vujevi str. 1 115)
Podjela znanstvenih metoda (I dio): induktivna i deduktivna, metoda
analize i sinteze, metoda apstrakcije i konkretizacije, metoda
generalizacije i specijalizacije, metoda dokazivanja i opovrgavanja,
metoda klasifikacije, metoda deskripcije, metoda kompilacije, metoda
komparacije, (Mesihovi, str. 131 200) (Vujevi, str. 54 - 186)
Podjela znanstvenih metoda (II dio): primjena matematiko-statistikih
metoda u drutvenoj znanosti, metoda modeliranja, upotreba
historiografskih podataka u drutvenoj znanosti, eksperiment, metoda
mozaika, kibernetika metoda, dijalektika metoda, genetika metoda,
aksiomatska metoda, metoda idealnih tipova, (Mesihovi, str. 131 200)
(Vujevi, str. 54 - 186)
Podjela znanstvenih metoda (III dio): studija sluaja, anketa, intervju, test,
metod posmatranja, metod brojenja, metoda mjerenja, Delfimetoda...Primjena specijaliziranih kompjuterskih programa u drutvenoznanstvenim istraivanjima (SAS, SPSS, AQUAD, ATLAS, EXCEL...)
(Mesihovi, str. 131 200) (Vujevi, str. 54 - 186) (Mejovek, str. 189
343)

Osnovni logiki pojmovi:

pojam, sud zakljuak,
definicija, divizija...
Prezentacija studenata

4
5

8
9

Datum i sat

Kako se formira baza

podataka

MIDTERM (Pismena provjera znanja)

Analiza MIDTERMA
Metode za prikupljanje
podataka, anketa, intervju,
test praktina primjena
demonstracija.
Analiza aktivnosti grupnog
istraivakog projekta

Metodologija i historiografija (Metodoloke rasprave str. 115 143)

11

Metodologija i historiografija (Metodoloke rasprave str. 115 143)

14

Ilustracije u tekstu (tabele, grafikoni, crtei, mape, fotografije, sheme, slike).

(Mesihovi, str. 131 200) (Vujevi, str. 54 - 186)
Pisanje teksta (koncept rukopisa i zavri tekst ili istopis). (Mesihovi, str.
131 200) (Vujevi, str. 54 - 186)
Rezime

15

ZAVRNI ISPIT

13

Prikaz knjige iz ire literature

Metodoloke pozicije u 20. Stoljeu logiki empirizam (neopozitivizam)

kritiki racionalizam socijalni konstruktivizam. (Metodoloke rasprave str.
87 108)

10

12

Analiza aktivnosti grupnog

istraivakog projekta

Diskusija na zadatu temu

Diskusija na zadatu temu
Analiza aktivnosti grupnog
istraivakog projekta
Prezentacija grupnog
istraivakog projekta

Datum i sat