PANEVROPSKI UNIVERZITET APEIRON

FAKULTET INFORMACIONIH TEHNOLOGIJA

Redovne studije

Smjer Poslovna informatika

Predmet
HCI Interakcija ovjek - raunar

Izrada aplikacije u Accessu

(seminarski rad)

Predmetni nastavnik
Prof. dr Lazo Rolji
Student
Olja Rogi
Index.br 18-11/RPI

Banja Luka, 2015. godina

SADRAJ
UVOD.......................................................................................................................... 3
1. TABELA.................................................................................................................... 4
1.1. PRIMARNI KLJU................................................................................................. 5
1.2. INDEKS............................................................................................................... 5
2. VEZE povezivanje tablica............................................................................................ 6
2.1. KREIRANJE VEZA................................................................................................ 7
3. UPITI........................................................................................................................ 8
3.1. POKRETANJE UPITA............................................................................................. 9
4. OBJEKTI................................................................................................................... 9
4.1. OBRASCI........................................................................................................... 10
5. IZVJETAJI.............................................................................................................. 11
5.1. PODEAVANJE POLOAJA NASLOVA U IZVJETAJU..............................................14
6.ISPIS....................................................................................................................... 14
7. ZAKLJUAK........................................................................................................... 15

UVOD
Dio Microsoft-ovog paketa Office je Access i predstavlja aplikaciju za rad sa bazama
podataka. Ustvari on je relacioni sistem za upravljanje bazama podataka. Access je namjenjen za
projektovanje , eksploataciju prostih i sloenih relacionih baza. Sa mnogim drugim programskim
paketima za rad i obradu baze podataka je kompatibilan. On se sastoji od:

Microsoft-ovog mehanizma Det za baze podataka (Microsoft Jet Database Engine),

Grafikog korisnikog okruenja.

Za projektovanje aplikacija u malim i srednjim preduzeima koristi se Access. Podrava

viekorisniki reim rada, iako nije servisnog tipa. Kao klijentska aplikacija koja preko drajvera
ODBC prihvata i obrauje podatke iz nekog drugog sistema za baze podataka esto se koristi.

1. TABELA
Najvaniji element baze podataka je tablica. Od redaka i stupaca je sastavljena koji
sadre podatke o nekom pojmu. Podatke o jednom subjektu treba da sadri svaka talica. Npr.
tablica lanovi e sadravati potrebne podatke o lanovima.
Zapis ili slog se u tablici prikazuje retkom i sadri podatke vezane za neki pojam. Npr.
sve podatke o jednom lanu.
Polja su pojedine karakteristike zapisa i predstavljeni su stupcima u tablici. Tipom
podatka se odreuje vrsta podataka koja se moe upisati u polje (tekstualni, logiki, valutni,
brojani). Npr. Ime, Prezime, Adresu, Mjesto, Tel, E-mail...

Slika 1

Na sl. 1. moete vidjeti primjer dizajna tablice: svako polje sadri samo jedan element
podatka. Ime se upisuje u jedno polje, a prezime u drugo, ulica i broj (adresa) u tree, itd.
Svakim elementom u svom polju olakava se sortiranje te stvaranje upita i izvjetaja.

1.1. PRIMARNI KLJU

Polje (polja) koje nedvosmisleno identifikuje svaki zapis pohranjen u tablici je primarni
klju. Vrlo vaan dio projektiranja baze podataka je odreivanje primarnih kljueva. Automatski
se dodjeljuju indeksi primarnim kljuevima, to pretragu i dohvat podataka znaajno ubrzava.
Za kreiranje veza izmeu tablica esto se koriste primarni kljuevi.

Slika 2.

1.2. INDEKS
Lokacija zapisa na nekom polju ili poljima je spremljena u indeksu. Indeksi se koriste da
se ubrza pretraga i dohvat podataka. Indekse nije potrebno koristiti kod tablica sa malim brojem
slogova jer se nee primjetiti ubrzanje prilikom pretraivanja ili sortiranja. Postavljajui
odgovarajue indekse na odreena polja, ako postoji puno podataka, moe se oekivati znaajno
ubrzanje prilikom pretrage i sortiranja.

2. VEZE povezivanje tablica

Baze podataka se esto sastoje od vie tabela. Npr. baza podataka biblioteke mogla bi se
sastojati, pored drugih tablica, i od tablice lanovi i tablice knjige. Da je tablicu mogue povezati
sugerie sama injenica da se moe imati vie tablica unutar jedne baze podataka. Veze se zovu
poveznice tablica unutar jedne baze podataka.
Veze (relacije) meu tablicama se preko primarnih kljueva i principu jednakosti polja zasnivaju.
Da bi se mogli raditi upiti, izvjea i obrasci s podacima smjetenim u vie tablica povezuju se
tablice.

Slika 3.

Potrebno je imati polja koja imaju isti tip podatka (polja ne moraju biti istog naziva) u tim
tablicama, da bi se stvorila relacija (veza) izmeu dvije ili vie tabilca.

2.1. KREIRANJE VEZA

Na kartici Alati baze podataka (Database Tools), u grupi Relationships odabere se alat. Za
prikaz tablica koje elimo povezati, potrebno je kliknuti na alat Show Table na kartici Design, u
grupi Tools. Otvara se dijaloki okvir Show Table (Slika 4.) u kojem valja oznaiti i gumbom
Add dodati tablice koje se eli prikazati u oknu Relationships.

Slika 4.

Relaciju se moe kreirati i metodom drag and drop (uhvati-povuci-pusti) (Slika 5.) tako da
se:

pozicionira na polje ID koje je primarni klju tablice lanovi,

pritisne lijevu tipku mia, dri i vue do polja lanovi ID u tablici Knjige na kojem treba

otpustiti tipku,
otvara se dijaloki okvir Edit Relationships,
pritiskom na tipku Create kreira se relacija.

3. UPITI
Za izvlaenje podataka iz tablice koji su zadovoljili neki uslov u Microsoft Access
aplikaciji slue upiti (Queries). I za promjenu podataka te analizu istih mogu da slue. Takoe,
izvori podataka za obrasce i izvjetaje mogu biti rezultati upita.
Upite moemo kreirati ili uz pomou arobnjaka za upite ili uz pomo Query Design (Dizajnera
upita). Sa Query Design odreuju se podaci s kojima e se raditi, tablice ili upite iz kojih su ti
podaci te se definiu kriteriji.
Query Wizard i Query Design se nalaze na kartici Create (Slika 5.) u grupi Queries.

Slika 5.

Za stvaranje jednostavnog upita, iz jedne tablice, treba pokrenuti Dizajner upita (Query
Design) te prvo odrediti koju e se tablicu koristiti (moe se koristiti i prethodno pohranjene
upite)
Najprije, biramo polja koja elimo u upitu.
Najjednostavnije je uz pomo metode uhvati-povuci-pusti (drag and drop), a moemo i
preko izbornika koji se pojavi kad kliknemo u jedno polje. U ovom sluaju smo dodali Opis,
Vrstu i Cijenu. Sada moemo dodati i neki kriterij, s tim da tekstualni kriteriji trebaju biti unutar
navodnika. Za ovaj primjer smo odredili da nam upit ispie sve namjetaje koji su Chair.

Slika 6.

3.1. POKRETANJE UPITA

Upit se pokree iz odjeljka Query Tools (Alati upita), pod karticom Design (Dizajn) u grupi
Results (Rezultati), klikom na naredbu Run (Izvedi).
Rezultati upita se prikazuju u podatkovnoj tablici (Dynaset Dynamic Set) - selektovani i
sortirani podaci prema upitu, iz jedne ili vie tabela, s time da se ne radi o fiksnoj tablici, nego o
dinamikom pogledu na podatke, koje se moe i mijenjati i unositi nove.

4. OBJEKTI
Objekti baze podataka

Tablica (Tables) je najvaniji element svake baze, koristi se za pohranu podataka. Sastoji
se od zapisa (slogova) koji su predstavljeni recima i polja koja su predstavljena stupcima

tablice.
Upiti (Queries) korisniku omoguavaju pregled jedne ili vie tablica, sortiranje i selekciju

podataka, dodavanje i brisanje podataka.

Obrasci (Forms) se koriste za unos, brisanje ili izmjenu podataka u tablicama pri emu se

podaci vide u grafikom prikazu, a ne u tablicama.

Izvjea (Reports) se koriste prilikom pripreme podataka za ispis, ona predstavljaju izlaz

baze podataka.
Makro naredbe (Macros) se koriste za automatizaciju akcija ili postupaka. One definiu
akcije koje se izvravaju kao odgovor na odreeni dogaaj (npr. pritiskom na tipku kojem

smo dodijelili makro naredbu izvodimo upit).

Moduli (Modules) su blokovi programskog koda pisani u programskom jeziku VBA
(Visual Basic for Applications).

4.1. OBRASCI
Objekt baze podataka ija je uloga interakcija s korisnikom je obrazac. Pritom, korisnik
ne vidi tablice ve obrasce koji prikazuju slogove, koje je na taj nain lake pregledavati i
mijenjati.
Ako imate oznaenu neku tablicu, nakon to pritisnete polje Obrazac (Form) na kartici Kreiraj
(Create), Access e automatski kreirati obrazac sa svim poljima iz tablice. Obrazac se moe
kreirati i pomou Form Design ili FormWizard. U dizajnu valja sva polja runo dodavati te ih
oblikovati po elji.
Jedna od prednosti koritenja obrasca je i unos novih slogova bez koritenja tablice. Upotrebom
Polja New Blank Record novi slog je ubaen i otvara se obrazac sa svimpoljima iz tablice.

Slika 7.

Dodavanje i mijenjanje teksta u zaglavlju i podnoju obrasca najlake se moe obaviti u prikazu
Design View obrasca, dok se samo mijenjanje lagano moe obaviti i u Prikazu izgleda (Layout).
Potrebno je oznaiti tekst u zaglavlju ili podnoju te unijeti novi tekst.

10

5. IZVJETAJI
Ispisi popisa slogova tablica ili upita su izvjetaji.
Kao i kod obrazaca, kada je oznaena neka tablica ili upit, pritiskom lijeve tipke mia na
Izvjetaj (Report), Microsoft Access aplikacija e automatski generirati izvjetaj. I opet se moe
koristiti arobnjak za izvjetaje (Report Wizard) ili sami dizajnirati izvjetaj od poetka u
Dizajneru izvjetaja (Report Design).

Slika 8.

U Dizajneru izvjetaja (Report Design) poinjete dizajn od poetka te sami unosite polja i
postavljate ih po elji.

Slika 9.

11

12

Report Wizard vas vodi kroz dizajn ime definirate sve elemente u pet koraka. To moemo
vidjeti na narednoj slici.

13

Slika 10.

14

15

5.1. PODEAVANJE POLOAJA NASLOVA U IZVJETAJU

Mijenjanje rasporeda naslova u izvjetajima najlake se obavlja u Design View. Oznai se
polje i kada se pojavi kursor u obliku etiri strelice (gore, dole, lijevo, desno), premjesti se polje
gdje se eli pomou metode drag and drop.

6.ISPIS
Na kartici File (Datoteka) treba odabrati naredbu Print (Ispis), poslije toga kliknuti na
Print preview da bi se otvorila kartica prikazana na sl. 11. U grupi Page Layout pritiskom na
ikone Portrait i Landscape mijenja se orijentacija stranice. Pritiskom na ikonu Size (Veliina) u
grupi Page Size (Veliina stranice) mijenja se veliina papira.

16

7. ZAKLJUAK
Danas u svijetu postoje mnoge tehnologije za rad sa skladitenim podacima. Izbor prave
tehnologije je veoma bitan za rad konkretne aplikacije. U veini sluajeva baze podataka su vrlo
korisne i omoguavaju nam mnogo vie od obinog provjeravanja prosjeka itd. Danas se baze
podataka koriste u raznim bibliotekama, kolama, videotekama i sl. jer su pogodnije od gomile
papira na kojima svaki dan izraunavamo neto. Uz raunar i baze podataka posao je bri, vie se
isplati i nudi nam vie sigurnosti u tanost rezultata. Tako se uz baze podataka lako moe
napraviti neki program u koji unosimo podatke o iznajmljenim knjigama, filmovima ili o
mjesenoj potronji novca.

17