UNIVERSITETI I PRISHTINS

FAKULTETI I INXHINIERIS ELEKTRIKE DHE KOMPJUTERIKE

Qarqet Digjitale

Prishtin, 2016

Qarqet Digjitale

Obligative; ECTS = 6

Plani i detajuar i ligjratave:

Java e I-r (20 shkurt):

Hyrje n lnd
Sqarimet pr kolokviume, provim, konsultime, etj

Sistemet numerike:
sistemi binar,
sistemi oktal,
sistemi heksadecimal (shkurtimisht)

Shndrrimet ndrmjet sistemeve.

Java e II-t (27 shkurt):

Aritmetika binare.
Kodet.
Kodet NBCD.
Kodet optimale (shkurtimisht).

Kodet siguruese.
Kodet pr korrigjimin e gabimeve (Hamming-u)

Java e III-t (6 mars):

Algjebra e Bool-it
Funksionet logjike
Funksionet inverse
Format e paraqitjes s funksioneve logjike

Java e IV-t (13 mars):

Format e paraqitjes s funksioneve logjike (Kdiagramet).
Minimizimi i funksioneve.

Java e V-t (20 mars):

Qarqet logjike kombinuese.
Hyrjet.

Daljet.

Analiza e qarqeve.
Sinteza e qarqeve logjike.

Java e VI-t (27 mars):

Njohuri themelore rreth programeve simuluese
(Multisim).

Kodert
Dekodert
Konvertuesit e kodeve
Indikatort

Java e VII-t (3 prill):

Multipleksert.

Demultipleksert.
Komparatort.

Java e VIII-t (10 prill):

Qarqet aritmetikore.

Kujtesat.

Java e IX-t (17 prill):

Kolokviumi i par
- Sistemet numerike
- Kodet
- Algjebra e Bool-it
- Qarqet digjitale kombinuese
- Kodert, dekodert.

Java e X-t (24 prill ):

Qarqet logjike sekuenciale.

Bistabilt.
Tabelat e gjendjeve.
Tabelat e eksitimeve.
Analiza e qarqeve sekuenciale.
Diagrami i gjendjeve.

Java e XI-t (1 maj):

Sinteza e qarqeve sekuenciale sinkrone.

Java e XII-t (8 maj):

Qarqet asinkrone.
Analiza.

Java e XIII-t (15 maj):

Qarqet asinkrone
diagrami i plot i gjendjeve.

Java e XIV-t (22 maj):

Numruesit.
Projektimi i numruesve

Kujtesat.
Regjistrat.

Java e XV-t (29 maj):

Kolokviumi i dyt
- Indikatort
- Qarqet aritmetikore
- Qarqet sekuenciale sinkrone
- Qarqet sekuenciale asinkrone

Ligjrata n klas:
Pr ta prvetsuar materialin q msohet n

kt lnd studentit nuk i nevojitet ndonj

dije bazike paraprake.

Vlersimi i t arriturave:
Do t prfshij:
Aktivitetin n ligjrata dhe ushtrime numerike e
laboratorike.
Detyra shtpie pr sintez t qarqeve t ndryshme
digjitale.

S paku dy koloviume gjat orve t ligjeratave .

ose
Provimin prfundimtar.

Vlersimi:
1. Prmes kolokviumeve gjat orve t
ligjeratave,
o Organizohen 2 kolokviume gjat semestrit
2. Prmes provimit final

Vlersime:
N kolokviumin e 2 kan t drejt t hyjn vetm studentt q
kan s paku 50% t pikve nga kolokviumi 1.
Pr tu liruar me kolokviume nga provimi, edhe kolkviumi i dyt
duhet t kalohet me s paku 50% t pikve t parapara.

N ushtrime do t mbahet evidenca e rregullt.

Nga kjo evidenc studenti n fund poentohet me (maksimum) 10
pik.

 Gjat semestrit secilit student i jepen nga tri detyra,

q n total vlersohen me (maksimumi) 30 pik.

Pra, nga vijueshmria dhe detyrat studenti

merr 40% t pikve.
Peshn tjetr (60%), e caktojn pikt e provimit apo
kolokviumeve.

Pas prfundimit t ksaj lnde studentt:

Do t jen n gjendje q t analizojn qarqe t ndryshme
kombinuese, si dhe qarqe sekuenciale sinkrone dhe

asinkrone.
Po ashtu, duke shfrytzuar qarqe t integruara t cilt

prmbajn elemente logjike dhe memoruese, studentt

do t jen n gjendje t'i realizojn praktikisht n pllaka
eksperimentuese qarqet e sintetizuara.

Teksti Baz:
Agni Dika
Qarqet Kompjuterike Kombinuese 1,
Fakulteti Elektroteknik, Prishtin, 2003
http://www.agnidika.net/libra/AgniDika_Qaret_Komp
juterike_Kombinuese.pdf
Agni Dika
Qarqet Sekuenciale, dispenc
http://www.agnidika.net/libra/AgniDika_QarqetSekue
nciale_Dispence.pdf

Tekste t sugjeruara:
1. M. Morris Mano
Digital Logic and Computer Design
Prentice Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey
2. Thomas L. Floyd
Digital Fundamentals
Pearson Education, Inc., New Jersey

3. Charles H. Roth, Jr.

Fundamentals of Logic Design
West Publishing Co., St. Paul, Minnesota

Shtesa A
Electronics Workbench (MultiSim)

Ushtrimet laboratorike:
Ushtrimet Laboratorike jan t prcaktuara pr
njsit prkatse.

Organizimi i lnds

Mos hyni n klas pas 10 minutave vones!

Pjesmarrja aktive n ligjrata vlersohet.
Joserioziteti nuk tolerohet!
Konsultime kabineti 612

SISTEMET NUMERIKE

Njohuri hyrse
Sistemet numerike paraqesin grumbuj t rregulluar simbolesh
(shifrash), mbi t cilt jan definuar katr operacione elementare:
mbledhja (+), zbritja (-), shumzimi () dhe pjestimi (/).
Baza e sitemit numerik - Numri i shifrave t ndryshme t cilat
prdoren gjat shkruarjes s numrave n nj sistem numerik.

Kshtu, baza e sistemit decimal t numrave sht 10, sepse numrat

n kt sistem numerik shkruhen duke shfrytzuar 10 shifra t
ndryshme:
0123456789
do numr X.Y n sistemin numerik me baz B mund t
shkruhet si numr decimal N, prmes kompleksionit me (m+n)
elemente, kshtu:
m
n
m i
1.1
N X B Y B j

i 1

j 1

ku jan:
m - numri i shifrave para piks dhjetore.
n - numri i shifrave pas piks dhjetore.

Sistemet numerike:
Sistemi numerik DECIMAL: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 =
10 shifra, B = 10
Sistemi numerik BINAR: 0, 1 = 2, dmth. B = 2
Sistemi numerik HEKSADECIMAL: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7,
8, 9, A, B, C, D, E, F = 16, dmth. B = 16
Sistemi numerik OKTAL: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 = 8, dmth.
B=8

 Sistemet numerike ME PESH (t gjitha sistemet

numerike)

Sistemet numerike PA PESH (sistemi romak i

numrave).

 Shprehja (1.1) vlen vetm pr sistemet numerike me pesh, te

t cilt do pozit e shifrave brenda numrit ka nj pesh t caktuar.
T till jan: sistemi decimal, sistemi binar, sistemi oktal ose
sistemi heksadecimal i numrave.
Kshtu, p.sh., numri 235 n sistemin decimal t numrave lexohet
"dyqind e tridhjet e pes" sepse me t nnkuptohet vlera:
prkatsisht:
ose:

Sistemi numerik pa pesh - sht sistemi numerik romak

meq pozitat e shifrave brenda numrave nuk kan nj pesh t

caktuar.

Shembull:
T paraqitet numri n sistemin decimal t numrave
prmes kompleksioneve prkatse, n po at
sistem numerik, duke pasur parasysh shprehjen
(1.1).
a) 376
b) 0.4957
c) 376.4957

Zgjidhja:
a) 376
m

N Xi B

m i

i 1

3 10

31

Y j B
j 1

7 10

3 2

6 10

3 10 7 10 6 10
2

3 3

X i 10
i 1

3 i

Zgjidhja:
b)

N Xi B

m i

i 1

Y j B

j 1

Yi 10 j
j 1

4 101 9 102 5 103 7 10 4

c)
m

i 1

j 1

i 1

j 1

N X i B m i Y j B j X i 103i Yi 10 j
3 1031 7 1032 6 1033 4 101 9 102 5 103 7 104

Sistemi binar i numrave

Sistemi numerik tek i cili numrat shkruhen duke prdorur
vetm shifrat 0 dhe 1 quhet sistem binar i numrave,
prandaj edhe baza e ktij sistemi numerik sht:

B=2

Shndrrimi decimal - binar

Gjat kalimit prej sistemit decimal n sistemin binar t numrave
mund t paraqiten katr raste karakteristike, t cilat jepen n
vijim.
o
o
o
o

Numrat e plot (psh. 79),

Numrat vetm me pjesn pas piks dhjetore (0,8125),
Numrat me pjesn para dhe pas piks dhjetore (79,8125),
Shndrrimi i prafrt (31,6).

Numrat e plot:
Ekuivalenti binar i nj numri decimal t plot fitohet duke
pjestuar numrin suksesivisht me 2, sa sht
baza B e ktij sistemi numerik.

Gjat do pjestimi, mbetja prshkruhet n nj kolon,

kurse pjestimi vazhdon derisa numri q pjestohet nuk bhet
zero.

Shembull
Ekuivalentt binar t numrave decimal: 79
79 : 2 = 39

mbetet 1

39 : 2 = 19

mbetet 1

19 : 2 = 9

mbetet 1

9:2=4

mbetet 1

4:2=2

mbetet 0

2:2=1

mbetet 0

1:2=0

mbetet 1

(79)10 = (1001111)2

Numrat vetm me pjesn pas piks dhjetore

Shndrrimi i numrave decimal, t cilt e kan vetm pjesn pas
piks dhjetore, n numra t sistemit binar bhet duke shumzuar
numrin suksesivisht me 2.
Gjat do shumzimi, shifra para piks dhjetore (prfshir edhe
shifrn 0) prshkruhet n nj kolon t veant si tepric, kurse
pjesa pas piks dhjetore shumzohet prsri me 2.
Procesi i shumzimit vazhdon derisa pjesa pas piks
dhjetore nuk bhet zero.
N fund, vargu i shifrave binare q fitohet duke e prshkruar prej
lart kolonn e tepricave, pasi para saj t shtohet shifra zero me
pik, paraqet ekuivalentin binar t numrit decimal t dhn.

Shembull
Ekuivalentt binar t numrave decimal: 0.8125
0.8125 * 2 = 1.6250 = 0.6250

bartja 1

0.6250 * 2 = 1.2500 = 0.2500

bartja 1

0.2500 * 2 = 0.5000

bartja 0

0.5000 * 2 = 1.0000 = 0.0000

bartja 1

(0.8125)10 = (0.1101)2

Numrat me pjesn para dhe pas piks dhjetore

Shndrrimi i numrave decimal n numra t sistemit binar, t
cilt e kan pjesn para dhe pas piks dhjetore, bhet:
Duke gjetur ve ekuivalentt binar pr pjesn para dhe ve pr
pjesn pas piks dhjetore.
N fund, me bashkimin e dy pjesve t fituara n nj numr t
vetm, duke prshkruar pjesn e gjetur para dhe pjesn pas piks.

Shembull
Ekuivalentt binar t numrave decimal: 79.8125
a) (79)10 = (?)2
b) (0.8125)10=(?)2
79 : 2 = 39

mbetet 1

39 : 2 = 19

mbetet 1

19 : 2 = 9

0.8125 * 2 = 1.6250 = 0.6250

bartja 1

0.6250 * 2 = 1.2500 = 0.2500

bartja 1

mbetet 1

0.2500 * 2 = 0.5000

bartja 0

9:2=4

mbetet 1

0.5000 * 2 = 1.0000 = 0.0000

bartja 1

4:2=2

mbetet 0

2:2=1

mbetet 0

1:2=0

mbetet 1

(0.8125)10 = (0.1101)2

(79)10 = (1001111)2

(79.8125)10 = (1001111.1101)2

 (125.875)10=(1111101.111)2

Shndrrimi i prafrt
Gjat gjetjes s ekuivalentit binar t pjess s numrit pas piks
dhjetore mund t ndodh t fitohet varg i pafund shifrash
binare.
N kto raste, ekuivalenti binar do t jet i prafrt.
Procesi i shndrrimit ndrpritet n nj numr t caktuar shifrash
pas piks, gj q varet nga saktsia e prcaktuar q m par.

Shembull
Ekuivalentt binar t numrave decimal: 31.6 duke marr pas
piks vetm 5 shifra binare.
a) (31)10= (?)2
b) (0.6)10= (?)2
31 : 2 = 5 mbetja 1
15 : 2 = 7 mbetja 1
7 : 2 = 3 mbetja 1
3 : 2 = 1 mbetja 1
1 : 2 = 0 mbetja 1
(31)10= (11111)2

0.6 * 2 = 1.2 = 0.2 bartja 1

0.2 * 2 = 0.4
bartja 0
0.4 * 2 = 0.8
bartja 0
0.8 * 2 = 1.6=0.6 bartja 1
0.6 * 2 = 1.2=0.2 bartja 1
(0.6)10= (10011)2

(31.6)10= (11111.10011)2

Shndrrimi binar - decimal

Pr gjetjen e ekuivalentve decimal t numrave binar mund
t prdoret shprehja
m
n

N xi B mi y j B j
i 1

j 1

baza e sitemit numerik duhet t merret B=2.

Shembull
Shndrrimi i numrave binar 1110.11 n numra t sistemit
decimal t numrave.
m

i 1

j 1

N X i B m i Y j B j
X 1110 dhe Y 11
4

N Xi 2
i 1

4 i

Y j 2 j
j 1

1* 23 1* 22 1* 21 0* 20 1* 2 1 1* 2 2 14.75

 (11011)2=(?)10
(0.111011)2=(?) 10
(1110.011)2=(?) 10

Operacionet aritmetikore
Operacionet aritmetikore n sistemin binar t numrave

N sistemin binar t numrave mund t kryhen

katr operacionet elementare aritmetikore,
rregullat q jan shpjeguar n vijim.

Mbledhja
Tabela e mbledhjes s numrave n sistemin binar t
numrave duket kshtu:
0+0=0
0+1=1
1+0=1
1 + 1 = 0 dhe bartja 1

Shembull:
a)

b)

111111
111011
+110111
1110010

10111
1 0 1 1 .1 1 0
+ 1 0 1 0 .1 0 1
1 0 1 1 0 .0 1 1

c)

bartja

21111211
10110101
10001101
+ 11000111
1000001001

Zbritja
Gjat procesit t zbritjes s numrave binar, paraqitet nevoja e huazimit.
Tabela sipas s cils kryhet zbritja n sistemin binar t numrave sht:

0-0=0
0 - 1 = 1 dhe 1 hua
1-0=1
1-1=0

Shembull:
a)
22
1111011
-101111
1001100

b)

huaja

122
22
1 0 1 0 1 0 1 1 .1 0
- 1 1 1 0 0 0 0 .1 1
0 0 1 1 1 0 1 0 .1 1

 Nse krkohet zbritja e numrit binar B nga numri binar A,

kur A < B, zbritja t kryhet kshtu:
A B = ( B A)

Shembull:

a)

1 1 0 1 .1 0
- 1 1 1 0 .1 1

2
1 1 1 0 .1 1
-1 1 0 1 .1 0
0 0 0 1 .0 1

Shumzimi
Operacioni i shumzimit kryhet plotsisht njlloj si edhe n sistemin binar t
numrave, duke pasur parasysh tabeln vijuese:

Shembull:
a)
1111
*1101
1111
0000
1111
1111
11000011

b)

0*0=0
0*1=0
1*0=0
1*1=1
0 .1 1 0 1
* 0 .1 1
01101
01101
00000
0.1 0 0 1 1 1

Pjestimi
Gjat pjestimit t dy numrave binar, m leht sht q pjesa e shifrave q
pjestohen dhe pjestuesi t konvertohen n numra t sistemit decimal.
Tabela e pjestimit q zbatohet n sistemin binar t numrave duket kshtu:

Shembull:
a)
1 1 1 1 : 1 1=1 0 1
-1 1
1
0
11
11
00

b)
10100.1:10= 1010.01
10
1
0
10

0:0=?
0:1=0
1:0=?
1:1=1

SISTEMET TJERA NUMERIKE

Sistemi heksadecimal i numrave

N sistemin heksadecimal, numrat shkruhen duke prdorur 16 shifra t
ndryshme:
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
10 11 12 13 14 15
Meq n sistemin numerik heksadecimal shfrytzohen 16 shifra t
ndryshme, baza e ktij sistemi numerik sht B=16.

Shndrrimi decimal - heksadecimal

N mnyr analoge me sistemin binar t numrave, gjat
shndrrimit t numrave t sistemit decimal n
numra t sistemit heksadecimal, paraqiten katr raste
karakteristike.
o Numrat e plot,
o Numrat vetm me pjesn pas piks dhjetore,
o Numrat me pjesn para dhe pas piks dhjetore,
o Shndrrimi i prafrt.

Rruga q ndiqet n kto katr raste sht plotsisht e

njjt me at q u dha gjat shndrrimit n sistemin
binar t numrave, por te sistemi heksadecimal ndryshon
vetm baza.

Shembull
Ekuivalentt heksadecimal i numrit decimal: 154.8125
a) (154)10 = (?)16
b) (0.8125)10=(?)16
154 : 16 = 9 mbetet A

9 : 16 = 0

0.8125 * 16 = 13.0000 = 0.0000

mbetet 9

(1 5 4)10 = (9 A)16

(154.8125)10 = (9 A. D)16

bartja D

(0.8125)10 = (0.D)16

Shndrrimi heksadecimal - decimal

Sikurse gjat shndrrimit t numrave binar n
numra t sistemit decimal, edhe gjat shndrrimit t
numrave heksadecimal mund t prdoret shprehja:
m

N xi B
i 1

m i

y j B

j 1

Por, ktu baza e sistemit numerik duhet t merret

B=16.

Shembull
Shndrrimi i numrit heksadecimal 3AB.F1 n numr t
sistemit decimal t numrave.
m

i 1

j 1

N X i B m i Y j B j

X 3 AB dhe Y F1
3

N X i 16
i 1

3 i

Y j 16 j
j 1

3*162 A *161 B *160 F *16 1 1*16 2 939.94141

Aritmetika heksadecimale
N sistemin heksadecimal t numrave operacionet aritmetikore
kryhen ngjashm me sistemin decimal, ose me sistemin binar t
numrave.
Por, dallimi qndron n at se si dhjetshe ktu merret baza
B=16 e sistemit heksadecimal.
N vazhdim do t shpjegohen operacionet elementare t
mbledhjes (+) dhe zbritjes (-) n kt sistem numerik, t
cilt prdoren edhe n praktik.

Mbledhja
Tabela e mbledhjes s numrave n sistemin binar t
numrave duket kshtu:
Shembull:
a)
11
2FD71
+A3542
D32B3

b)
bartja

1
1
1 A B .2 F
+ 3 4 5 .1 2
4 F 0 .4 1

Zbritja
Gjat kryerjes s operacionit t zbritjes paraqitet problemi i huazimit, edhe
n sistemin heksadecimal t numrave. Me qllim q t shpjegohet procedura e
huazimit, pr dhjetshen e sistemit heksadecimal t numrave, prkatsisht pr
bazn 16, ktu do t prdoret shkronja G.

Shembull:
G
G
53A.2B
-74.1C
4C6.0F

huaja

Sistemi oktal i numrave

Pr shkruarjen e numrave n sistemin oktal
prdoren 8 shifra t ndryshme:
0 1 2 3 4 5 6 7
prandaj thuhet se baza e ktij sistemi numerik sht
B=8.

Shndrrimi decimal - oktal

Rruga q ndiqet gjat shndrrimit t numrave
decimal n numra t sistemit oktal sht e njjt
me at q u dha pr sistemin binar dhe heksadecimal,
por ktu shumzohet ose pjestohet me bazn B=8.

Shembull
EkuivalentI oktal t numrave decimal: 365.24
a) (365)10 = (?)8
b) (0.24)10=(?)8
365 : 8 = 45
45 : 8 = 5

mbetet 5
mbetet 5

5 : 8 = 0 mbetet 5
(3 6 5)10 = (5 5 5)8

0.24 * 8 = 1.92 = 0.92

bartja 1

0.92 * 8 = 7.36 = 0.36

bartja 7

0.36 * 8 = 2.88 = 0.88

bartja 2

0.88 * 8 = 7.04 = 0.04

bartja 7

0.04 * 8 = 0.32

bartja 0

0.032 * 8 = 2.56 =0.56

bartja 2 . . .

(0.24)10 = (0.172702)8

(365.24)10 = (555.172702)8

Shndrrimi oktal - decimal

Pr gjetjen e ekuivalentve decimal t numrave oktal mund
t prdoret shprehja:

N xi B
i 1

m i

y j B

j 1

baza e sitemit numerik duhet t merret B=8.

Shembull
Shndrrimi i numerit oktal 3724.61 n numer t sistemit
decimal t numrave.
m

i 1

j 1

N X i B m i Y j B j
X 3724 dhe Y 61
4

i 1

j 1

N X i 84 i Y j 8 j
3*83 7 *82 2*81 4*80 6*81 1*82 2004.765625

Aritmetika oktale
Operacionet aritmetikore n sistemin oktal t
numrave, kryhen plotsisht njlloj si edhe te sistemet
e tjera numerike, gj q do t tregohet prmes
shembujve t mbledhjes s disa numrave. Ktu duhet
pasur kujdes n faktin se dhjetshja e sistemit oktal
sht baza numerike prkatse 8.

Mbledhja
Tabela e mbledhjes s numrave n sistemin oktal t
numrave duket kshtu:
Shembull:
a)
11 11
624.325
+ 137.453
764.000

bartja

Aritmetika komplementare
Pr do numr me bazn B, mund t gjenden numrat
komplementar prkats, prkatsisht
B-komplementi dhe
(B-1)-komplementi.

Pastaj, prmes numrave komplementar, p.sh., kryhet m leht

operacioni i zbritjes ose edhe disa operacione logjike.

Kalimi direkt n mes t sistemeve numerike

Pr kalimin prej nj sistemi numerik n nj sistem tjetr numerik,
mund t shfrytzohet si ndrmjetsues sistemi decimal i
numrave.
Kshtu, p.sh., kalimi prej sistemit heksadecimal n sistemin binar
t numrave mund t realizohet duke kaluar prej sistemit
heksadecimal n sistemin decimal t numrave dhe pastaj prej
sistemit decimal n sistemin binar.
Meq kalimet e tilla krkojn mjaft pun, n praktik
shfrytzohet kalimi direkt n mes t sistemeve numerike.
Gjat ktyre kalimeve shfrytzohen ekuivalencat e grupeve t
shifrave binare me shifrat e sistemit oktal dhe heksadecimal, t
dhna n tabeln

Ekuivalenca n sisteme numerike t ndryshme

Kalimi binar-heksadecimal
Kalimi prej sistemit binar n sistemin heksadecimal
bhet n dy hapa:
Numri binar ndahet n grupe prej nga 4 shifra.
do grupi shifrash i gjendet ekuivalenti heksadecimal.

Te numrat e plot ndarja fillon prej fundit t numrit,

kurse te numrat me pik binare ndarja bhet n grupe
duke shkuar prej piks majtas dhe djathtas.
Grupet kufitare q kan m pak se 4 shifra, duhet t
plotsohen me zero, duke shtuar zero para pjess
s plot t numrit, ose n fund t pjess jo t plot t
numrit.

 Ekuivalentt heksadecimal t numrave binar:

a. 101110
b. 0.1011111011

 Ekuivalentt binar pr numrat heksadecimal:

a. AB35C
b. 0.3F4

Kalimi binar-oktal
Kalimi prej sistemit binar n sistemin oktal t numrave
bhet n rrug t njjt si edhe kalimi prej sistemit
binar n sistemin hekasdecimal t numrave, por
ktu shifrat e numrit binar grupohen n grupe me nga 3
shifra.

Ekuivalentt oktal pr numrat e sistemit binar:

a. 11011101
b. 111011.11011

 Kalimi prej sistemit oktal n sistemin binar t numrave

bhet duke gjetur pr do shifr t numrit n sistemin
oktal ekuivalentin binar treshifror.
Ekuivalentt binar pr numrat e sistemit octal t
numrave:
a. 15247
b. 4726.35

Kalimi oktal-heksadecimal
Kalimi prej sistemit oktal n sistemin heksadecimal
bhet me ndrmjetsimin e sistemit binar t numrave.

 Ekuivalentt heksadecimal pr numrat e sistemit

oktal:
a) 1125.641

Numrat me pik t lvizshme

Numrat me pik decimale, binare, heksadecimale ose
oktale, t cilt u prmendn m sipr, ndryshe quhen
edhe numra me pik fikse.
Por, n praktik, shpeshher prdoren edhe numra me
pik t lvizshme,

Numrat binar
N form t prgjithshme, numrat binar me pik t
lvizshme shkruhen kshtu:

Shembull
Forma me pik t lvizshme e numrave me pik
fikse
a. 111101111.01

Aritmetika e numrave me pik t lvizshme

Mbi numrat binar me pik t lvizshme mund t
zbatohen katr operacionet aritmetikore elementare,
duke pasur parasysh rregullat pr operim me numra me
pik t lvizshme n sistemin decimal t numrave.

Mbledhja
Mund t mblidhen vetm numrat me pik t lvizshme
t cilt kan eksponent t barabart. Prandaj, gjat
mbledhjes s numrave t cilt kan eksponent t
ndryshm s pari barazohen eksponentt e tyre, duke
rritur eksponentin m t vogl.
Pastaj, mbledhja kryhet n at mnyr q mblidhen
mantisat dhe prshkruhet eksponenti.