1

MBUROJA.net

Mirsia e Medines, edukata e banimit n t dhe vizits s

saj
Shkroi dijetari dhe muhadithi:
Abdul-Muhsin el Abad

Falnderimet i prkasin vetm Allahut, At e lavdrojm, ndihm dhe falje prej Tij
krkojm. Krkojm mbrojtje tek Allahu nga t kqijat e vetve dhe punve tona. At q
e udhzon Allahu ska kush q ta humb dhe at q e humb Allahu ska kush ta
udhzoj. Dshmoj se nuk ka t adhuruar tjetr me t drejt prve Allahut, Nj i pashok
dhe dshmoj se Muhamedi sht rob dhe i drguar i Tij, i dashur i ngusht i Tij dhe i
zgjedhuri i Tij nga t gjitha krijesat. E drgoi Allahu para se t ndodh kijameti
prgzues dhe qortues, thirrs pr tek Allahu me lejen e Tij dhe pishtar ndriues, e
udhzoi umetin e tij pr do t mir dhe ia trhoqi vrejtjen nga do e keqe. O Allah, oji
salavatet, prshndetjet dhe bekimet e Tua mbi t, mbi familjen e tij, mbi shokt e tij dhe
mbi gjith ata q ecin n rrugn e tij dhe pasojn udhzimin e tij deri n ditn e gjykimit.
E m pas:
Me t vrtet qyteti i Profetit t ndershm salallahu alejhi ue selem sht qyteti i mir
(Tajbete et-Tajjibeh), djepi i shpalljes, vendi n t cilin zbriste Xhibrili i sinqert pr tek
Profeti fisnik. sht qyteti n t cilin kthehet dhe mblidhet besimi, vendtakimi i
muhaxhirve dhe ensarve, atdheu i atyre q prgatitn vendin dhe besimin (pr pritjen
e muhaxhirve), kryeqyteti i par i muslimanve, n t u ngritn flamujt e xhihadit pr
n rrug t Allahut, prej saj u nisn ushtrit e s vrtets pr ti nxjerr njerzit nga
errsirat n drit, prej saj u shprnda drita e udhzimit e cila e ndrioi rruzullin toksor,
sht vendi tek i cili u shprngul Profeti salallahu alejhi ue selem, n t jetoi gjat gjith
jets s tij (pas shprnguljes), n t vdiq, n t u varros, prej saj do t ringjallet, varri i tij
do t jet i pari q do t hapet pr ringjallje dhe nuk dihet pr asnj profet n mnyr t
prer se ku sht varri i tij prve Profetit salallahu alejhi ue selem.
Kt qytet t bekuar e ka nderuar dhe e ka veuar Allahu i Lartsuar duke e br vendin
m t mir, pas Mekes.Tregon pr veimin dhe vlersimin e Mekes ndaj Medines, fjala e
Profetit salallahu alejhi ue selem kur e nxorn kafirat nga Meka dhe u drejtua pr n
Medine si muhaxhir; tha duke iu drejtuar Mekes:"Pasha Allahun, ti je vendi m i mir
(m i zgjedhur) prej toks s Allahut, je vendi m i dashur tek Allahu dhe sikur t mos
m nxirrnin prej teje nuk do t dilja." (Transmeton Tirmidhiu, Ibn Maxheh dhe hadithi
sht i sakt)
Ndrsa pr sa i prket nj hadithi q i ngjishet Profetit salallahu alejhi ue selem ku
thuhet se ai ka thn:"O Zot, Ti m nxore nga vendi m i dashur tek un (Meke) prandaj
m bj t banoj tek vendi m i dashur tek Ti (dmth Medine)," ky sht hadith meudu (i
shpifur, i kot) dhe kuptimi i tij nuk sht i sakt, sepse kjo thnie tregon sikur gjja m e
dashur tek Profeti salallahu alejhi ue selem sht tjetr nga ajo q sht m e dashur tek

MBUROJA.net
Allahu dhe anasjelltas (gj e cila nuk sht e vrtet). Dihet se dashuria e Profetit
salallahu alejhi ue selem sht pasuese e dashuris s Allahut dhe nuk mund t jet gjja
m e dashur tek Allahu dika ndrsa tek Profeti dika tjetr.
*E pash t arsyeshme ta shkruaja kt broshur rreth mirsis s ktij qyteti t bekuar,
t sqaroja edukatn (rregullat) e banimit n t dhe t vizits s tij. Do prmend n kt
broshur disa nga vlerat dhe mirsit e Medines, pastaj rregulla dhe edukata t banimit
n t, pastaj disa nga rregullat e vizits s saj.
- Nga mirsit e ktij qyteti t bekuar sht se Allahu e ka br Medinen harem (vend t
shenjt) e t sigurt ashtu si e ka br Meken harem (vend t shenjt) e t sigurt. sht
transmetuar nga Profeti salallahu alejhi ue selem se ka thn:"Me t vrtet Ibrahimi e ka
br Meken vend t shenjt dhe un e kam br Medinen vend t shenjt." (Transmeton
Muslimi)
Qllimi ktu me brjen e Mekes vend t shenjt nga Ibrahimi dhe t Medines nga Profeti,
sht vetm shfaqja dhe nxjerrja n dukje e ksaj shenjtrie sepse n t vrtet sht
Allahu Ai q e ka br t shenjt kt dhe at. I ka veuar Allahu kto dy vende me kt
cilsi (shenjtrin) dhe nuk ka argument t sakt q tregon pr shenjtrin e ndonj
vendi tjetr prve Mekes dhe Medines. Prsa i prket asaj q sht prhapur npr
gjuht e shum njerzve se xhamia Aksa sht e treta e Dy Haremeve, kjo sht gabim
sepse nuk ka harem t tret, mirpo shprehja e sakt sht t thuhet: E treta e dy
xhamive madhshtore dhe t nderuara. sht transmetuar nga Profeti salallahu alejhi ue
selem argument q tregon pr mirsin e ktyre tre xhamive dhe vizits s tyre me
qllim q t fal namaz n to, ku thot:"Nuk lejohet t ndrmerret udhtim prvese pr
n tre xhami:Mesxhidul Haram (Qabe), n kt xhamin time (Medine) dhe n xhamin
Aksa." (Transmeton Buhari dhe Muslim)
Qllimi me fjaln harem n Meke dhe Medine sht toka q gjendet brenda kufijve
rrethues t donjrit prej ktyre dy qyteteve, ky sht haremi. Kurse pr sa i prket asaj
q sht prhapur: t quajturit harem vetm xhamin e Profetit salallahu alejhi ue selem
kjo sht gabim sepse nuk sht vetm xhamia e Profetit salallahu alejhi ue selem harem,
prkundrazi e gjith Medineja sht harem q nga mali Ir deri tek mali Theur dhe far
ka ndrmjet dy anve t saj. Ka thn Profeti salallahu alejhi ue selem:"Un e kam br
haram t kputen pemt (bimt) dhe t vritet gjahu ndrmjet dy anve t saj (Medines)."
(Transmeton Muslim)
Si dihet sot qyteti i Medines sht zgjeruar shum, saq nj pjes e qytetit ka dalur
jasht haremit, prandaj nuk mund t thuhet se t gjitha ndrtesat q gjenden sot n
Medine jan n harem. Ato ndrtesa q gjenden brenda kufijve jan harem, ndrsa ato
ndrtesa q kan dalur jasht kufijve t haremit u thuhet se jan pjes e Medines por jo
n harem. sht transmetuar nga Profeti salallahu alejhi ue selem caktimi i kufijve t
haremit duke thn se: Harem sht ajo q gjendet ndrmjet dy anve t saj, ose: Ajo q

MBUROJA.net
sht mes dy guroreve t zeza (harratejni), ose: Ajo q sht mes dy maleve, ose: Ajo q
sht mes malit Ir dhe malit Theur. Nuk ka asnj lloj kundrshtimi mes ktyre
shprehjeve, sepse pjesa m e vogl sht e prfshir n pjesn e madhe, far ka
ndrmjet dy anve t saj sht harem, far ka mes dy guroreve t zeza sht harem,
far ka mes malit Ir dhe Theur sht harem. Nqoftse pr nj pjes jemi n dyshim a
sht apo jo pjes e haremit, ather gjja m e mir sht ta konsiderojm prej shtjeve
t cilat nuk jan t qarta (el mushtebihat) dhe na ka msuar Profeti salallahu alejhi ue
selem se rruga m e mir n kto lloj shtjesh t paqarta sht t zgjedhsh m t
sigurtn, si thot n hadithin e transmetuar nga Numan bin Beshir, hadith pr t cilin
kan rn dakord q sht i sakt:"Kush iu largohet gjrave t paqarta ka shptuar fen
dhe nderin e tij, ndrsa kush bie n t paqartat ka rn n t ndaluarn."
- Nga mirsit e tjera t ktij qyteti t bekuar sht se Profeti salallahu alejhi ue selem e
ka quajtur "Tajbeh" dhe "Tabeh" (i mir), biles sht transmetuar n Sahih Muslim se
Allahu i Lartsuar e ka quajtur "Tabeh" (i mir). Thot Profeti salallahu alejhi ue
selem:"Me t vrtet Allahu e ka quajtur Medinen "Tabeh." T dy kto emra jan t
nxjerrur nga fjala mirsi, i mir; jan dy emra t mir me t cilt sht quajtur kjo tok e
mir.
- Nga mirsit e saj sht se besimi (imani) kthehet dhe mblidhet n t, si thot Profeti
salallahu alejhi ue selem:"Me t vrtet imani kthehet dhe mblidhet n Medine ashtu si
kthehet gjarpri n folen e tij." (Transmeton Buhari dhe Muslim)
Kuptimi i ktij hadithi sht se imani prqendrohet n t. Muslimant e msyjn dhe e
vizitojn at duke u shtyr nga besimi dhe dashuria q kan pr kt tok t bekuar, t
ciln e ka br t shenjt Allahu i Lartsuar.
- Nga mirsit e saj: E ka cilsuar Profeti salallahu alejhi ue selem Medinen si vendbanim
q i ha vendbanimet e tjera.Thot Profeti salallahu alejhi ue selem:''Jam urdhruar (t
emigroj dhe banoj) n nj vendbanim q i ha vendbanimet e tjera; i thon asaj Jethrib
kurse n t vrtet ajo sht el Medine." (Transmeton Buhari dhe Muslim)
Fjala e Profetit salallahu alejhi ue selem:"i ha vendbanimet e tjera," sht komentuar:1)
Fiton, triumfon mbi vendbanimet e tjera duke mbizotruar ndaj tyre, 2) Sillen n t t
gjitha plakat e lufts q fitohen nga xhihadi n rrug t Allahut dhe transportohen pr
n Medine.
T dyja kto gjra q u prmendn n shpjegimin e ksaj fjale kan ndodhur dhe jan
br realitet. sht realizuar mbizotrimi dhe triumfi i ktij qyteti ndaj qyteteve t tjera
duke u nisur prej saj udhzuesit prmirsues si dhe lufttart lirimtar, t cilt i nxorn
njerzit nga errsirat n drit me lejen e Zotit t tyre duke u br shkak q t hyjn n
fen e Allahut dhe do e mir q e gzojn njerzit ka dalur nga ky qytet i bekuar, qyteti
i Profetit salallahu alejhi ue selem. Pra fakti q Medineja i ha qytetet do t thot triumfi
dhe mbizotrimi i saj ndaj qyteteve t tjera, si ndodhi n kohn e par me elitn e

MBUROJA.net
shokve t Profetit salallahu alejhi ue selem dhe me katr halifet e drejt (Allahu qoft i
knaqur ndaj tyre), gjithashtu sht realizuar arritja e plakave t lufts dhe sjellja e tyre
n Medine. Profeti salallahu alejhi ue selem ka lajmruar se do shpenzohen thesaret e
Kisras dhe Kajsarit pr n rrug t Allahut, gj e cila ka ndodhur; jan sjell n Medine
kto thesare dhe i ka shprndar Umeri radijallahu teala anhu.
- Nga mirsit e saj sht se Profeti salallahu alejhi ue selem ka nxitur q t bhet durim
ndaj vshtirsive t ndryshme t Medines ku thot:"Medineja sht m e mir pr ta,
sikur ta dinin." E ka thn kt fjal n lidhje me ata t cilt menduan t zhvendoseshin
nga Medineja drejt vendeve me furnizim t bollshm, me gjendje t mir jetese dhe
pasuri t shumta, prandaj tha Profeti salallahu alejhi ue selem:"Medineja sht m e mire
pr ta, sikur ta dinin. Nuk largohet prej saj dikush duke e nnvleftsuar at vese do ta
zvendsoj Allahu n Medine me dik q sht m i mir se ai. Kush bn durim
(qndron) ndaj ashprsis dhe vshtirsive t saj do jem ndrmjetsues dhe dshmues
pr t Ditn e Gjykimit." (Transmeton Muslim) Ky hadith pra tregon pr vlern e
Medines, pr vlern e sabrit ndaj vshtirsive, ashprsis dhe jetess s vshtir n t
nse i ndodh dikujt (sepse nuk sht e thn q t gjith banort e saj do i prjetojn kto
gjra) Pra mos t jet kjo shkak pr tu zhvendosur prej saj dhe t krkoj vende me
furnizim t bollshm, jetes t mir e pasuri por t bj durim duke shpresuar n
shprblimin dhe mirsin e madhe t premtuar nga Allahu i Lartsuar.
- Nga mirsit e saj sht se Profeti salallahu alejhi ue selem ka sqaruar pozitn e lart q
gzon ky qytet dhe rrezikshmrin e t shpikurit n t (ose t praktikuarit e bidatit n t)
kur bri t qart shenjtrin e saj duke thn:"Medineja sht harem q nga mali Ir deri
tek mali Theur. Kush shpik n t dika t re ose praktikon n t dika t shpikur, mbi t
qoft mallkimi i Allahut, i engjjve dhe i t gjith njerzve. Nuk pranon Allahu prej ktij
personi as shpenzim e as kompensim (as farz e as nafile.)" (Transmeton Buhari dhe
Muslim)
- Nga mirsit e saj sht duaja q ka br Profeti salallahu alejhi ue selem pr t pasur
bereqet, si thot salallahu alejhi ue selem:"O Allah, na jep bereqet n frytet tona, na jep
bereqet n Medinen ton, na jep bereqet n ent tona, na jep bereqet n grushtin ton (si
njsi matse)." (Transmeton Muslimi)
- Nga mirsit e saj sht se n t nuk hyn murtaja dhe as dexhali. Thot Profeti salallahu
alejhi ue selem:''N hyrjet e Medines ka engjj (mbrojts), nuk hyn n t murtaja dhe as
dexhali." (Transmeton Buhari dhe Muslim) Hadithet q flasin pr vlerat dhe mirsit e
Medines jan t shumta, kto q prmenda jan vetm disa t marra nga Dy Sahihet ose
njri prej tyre. Nga librat m t mir q jan shkruar pr mirsit e Medines, sht libri i
prgatitur nga shejhu, doktori, Salih bin Hamid Rifai me t ciln mori gradn e
doktoraturs n Universitetin Islamik t Medines (el Xhamiatul Islamijeh) me
titull:"Hadithet q jan transmetuar pr mirsit e Medines - prmbledhje dhe studim." I
porosis nxnsat e dijes q t kthehen tek ky libr dhe t prfitojn prej tij. Gjithashtu ky

MBUROJA.net
qytet prfshin n veten e tij dy xhami madhshtore: 1) Xhamin e Profetit fisnik
salallahu alejhi ue selem 2) Xhamin Kuba
Pr sa i prket xhamis s Profetit salallahu alejhi ue selem jan transmetuar hadithe pr
mirsin e saj. Thot Profeti salallahu alejhi ue selem:"Nuk ndrmerret udhtim prvese
pr n tre xhami: Mesxhidul Haram (Qabe), n kt xhamin time dhe xhamin Aksa."
(Transmeton Buhari dhe Muslim). N kt qytet pra gjendet njra nga kto tre xhami t
cilat jan ndrtuar nga profetr dhe nuk lejohet udhtimi pr n ndonj xhami tjetr ve
ktyre tre xhamive. sht transmetuar far tregon pr vlern e namazit n xhamin e
Profetit salallahu alejhi ue selem dhe se nj namaz n t sht m i mir se 1000 namaze
diku tjetr, thot salallahu alejhi ue selem:"Nj namaz n kt xhamin time sht m i
mir se 1000 namaze diku tjetr prve Mesxhidul Haram (Qabes)." (Transmeton Buhari
dhe Muslim)
Kjo sht mirsi e madhe dhe me prfitime t shumfishuara, jo me dhjetra e qindra
por me m shum se 1000. Si dihet tregtart n kt bot nse marrin vesh se mallrat e
tyre ecin m shum n nj koh dhe vend t caktuar, prgatiten dhe marrin masa pr
kt rast edhe sikur t ishte fitimi prgjysm ose dyfishi, pra si sht gjndja kur fitimi,
n kt rast i bots tjetr, nuk sht me 10 fish, as me 100 fish e as me 500 apo 600, por
me m shum se 1000?!!!
- sht e nevojshme t trhiqet vmendja rreth disa shtjeve q kan t bjn me kt
xhami t bekuar:
1) Shumfishimi i shprblimit t namazit me m shum se 1000 namaze nuk sht vetm
pr farzin e jo pr nafilen, e as pr nafilen e jo pr farzin, por prfshin farzin dhe nafilen
sepse fjala e Profetit salallahu alejhi ue selem:"Nj namaz" sht fjal prgjithsuese. Pra
farzi shprblehet me 1000 farze dhe nafilja shprblehet me 1000 nafile.
2) Ky shumfishim nuk sht vetm pr at xhami (pjes toke) q ka qen n kohn e
Profetit salallahu alejhi ue selem, biles prkundrazi do shtes q i shtohet xhamis ka t
njjtin gjykim. Argument pr kt sht se dy halifet e drejt, Umeri dhe Uthmani, e
kan shtuar xhamin nga ana e prparme e si dihet imami dhe safet e para ishin n
shtes, jasht xhamis q ka qen n kohn e Profetit salallahu alejhi ue selem, e sikur t
mos kishte shtesa, t njjtin gjykim t xhamis nuk do e kishin shtuar kta dy halife
xhamin nga ana e prparme plus q n at koh sahabet ishin me shumic dhe askush
nuk e kundrshtoi kt veprim. Pra ky sht argument i qart se shumfishimi nuk
prkufizohet vetm n at xhami q ka qen n kohn e Profetit salallahu ue selem.
3) N kt xhami ka nj pjes t ciln e ka cilsuar Profeti salallahu alejhi ue selem se ajo
sht kopsht prej kopshteve t xhenetit, si thot n fjaln e tij:"far ka mes shtpis
time dhe minberit tim sht kopsht prej kopshteve te xhenetit (raudah)." (Transmeton
Buhari dhe Muslim) Pra veimi i ksaj pjese me kt cilsi tregon pr vlern dhe

MBUROJA.net
dallimin e saj me kryerjen e nafileve n t, me dhikr, me lexim t Kuranit; kuptohet, nse
nuk lndohet njeri (nga rrmuja dhe njerzit e shumt).
Ndrsa namazi farz sht m mir t kryhet n safet e para, si thot Profeti salallahu
alejhi ue selem:"Safi m i mir i burrave sht safi i par dhe m i keqi sht safi i
fundit." (Transmeton Muslim) dhe thot:"Sikur ta dinin njerzit se far ka n ezan dhe
n safin e par e t mos gjenin mnyr tjetr q ti arrijn ato vese duke hedhur short,
ather do hidhnin short pr t'i arritur." (Transmeton Buhari dhe Muslim)
4) N qoft se mbushet plot xhamia e Profetit e nuk ka m vend, ather lejohet pr at
q vjen me vones t falet n rrug me namazin e imamit, n tre drejtimet e tjera prve
drejtimit te imamit dhe e arrin shprblimin e namazit me xhemat por jo shumfishimin
me m shum se 1000 namaze, sepse ky shumfishim sht i veant pr xhamin e
Profetit, si thot Profeti salallahu alejhi ue selem:"Nj namaz n kt xhamin time
sht m i mir se 1000 namaze diku tjetr prve Mesxhidul Haram (Qabes)," dhe ai q
falet n rrug nuk konsiderohet se sht falur n xhamin e Profetit dhe nuk e arrin
shumfishimin.
5) sht prhapur tek shum njerz se kush vjen n Medine duhet patjetr t fal 40
namaze n xhamin e Profetit, duke marr si argument nj hadith q transmetohet n
Musnedin e imam Ahmedit nga Enesi radijallahu anhu nga Profeti salallahu alejhi ue
selem:"Kush fal n xhamin time 40 namaze pa i humbur asnj namaz i shkruhet atij
shptim nga zjarri, shptim nga dnimi dhe pastrohet nga nifaku." Ky hadith sht i
dobt nuk ia vlen pr argument. Pra shtja sht e gjer dhe nuk sht i detyruar t fal
nj numr t caktuar namazesh, dhe do namaz n xhamin e Profetit sht m i mir se
1000 namaze diku tjetr pa caktuar nj numr t veant.
6) Jan sprovuar shum musliman n vende t ndryshme islame me ndrtimin e
xhamive mbi varreza ose varrosjen e t vdekurve n xhamia dhe mundohen disa ta
bjn t lejuar kt gj duke u argumentuar me ekzistencn e varrit t Profetit n
xhamin e tij.
Prgjigja ndaj ktij dyshimi sht se Profeti salallahu alejhi ue selem ishte ai i cili e
ndrtoi xhamin sapo mbrriti n Medine dhe ndrtoi dhomat n t cilat do banonin
"nnat e besimtarve "(grat e Profetit) pran xhamis. Njra nga kto dhoma ishte ajo e
Aishes n t ciln vdiq dhe u varros Profeti salallahu alejhi ue selem. Kto dhoma ngeln
ashtu si ishin jasht xhamis n kohn e katr halifeve t drejt, n kohn e Muauijes
dhe n kohn e disa prijsve t tjer pas tij. Gjat sundimit t Beni Umejeve u zgjerua
xhamia dhe u fut brenda saj dhoma e Aishes n t ciln gjendej i varrosur Profeti
salallahu alejhi ue selem.
Jan transmetuar nga Profeti salallahu alejhi ue selem hadithe t qarta q nuk pranojn
anulim, t cilat tregojn ndalimin e marrjes s varreve si xhami, nga kto sht hadithi i
Xhundub bin Abdullah el Bexhelij, i cili e ka dgjuar Profetin salallahu alejhi ue selem 5

MBUROJA.net
net para se t vdiste; thot ai radijallahu anhu: E kam dgjuar Profetin 5 net para t
vdiste duke thn:"Un jam i pastr tek Allahu se nuk kam marr ndonjrin prej jush
mik t dashur e t ngusht (halil) sepse me t vrtet Allahu m ka marr mua t dashur
t ngusht (halil) ashtu si e ka marr Ibrahimin t dashur t ngusht, e sikur un t
merrja ndonj nga umeti im pr mik t dashur e t ngusht do e merrja Ebu Bekrin. Kan
qen para jush njerz t cilt i merrnin varret e profetve t tyre dhe t njerzve t mir
si xhamia, pra ju mos i merrni varret xhamia sepse un ju ndaloj nga kjo gj."
(Transmeton Muslim)
Profeti salallahu alejhi ue selem edhe n astet e fundit kur i erdhi vdekja trhiqte
vrejtjen q t mos merren varret si xhamia, si transmetohet n Sahihejn (dy Sahihet)
nga Aishja dhe Ibn Abasi than:Kur i erdhi vdekja Profetit, ai hidhte nj cop (leck) mbi
fytyrn e tij (e mbulonte at), e kur vinte n vete e zbulonte fytyrn. Duke qen n kt
gjendje tha:"Mallkimi i Allahut qoft mbi ifutt dhe t krishtert sepse i morn varret e
profetve t tyre pr xhamia;" duke trhequr vrejtjen nga ajo far bnin ata.'
Kto hadithe nga Aishja, Ibn Abasi dhe Xhundub jan t qarta dhe nuk pranojn anulim
n asnj lloj mnyre, sepse hadithi i Xhundubit sht n ditt e fundit t Profetit
salallahu alejhi ue selem po ashtu hadithi i Aishes dhe Ibn Abasit sht n astet e fundit
t jets s tij prandaj nuk i lejohet askujt prej muslimanve persona qofshin apo
xhemate - ta ln at q tregojn kto hadithe t sakta e t qarta dhe t kapet pas nj
vepre q ka ndodhur n kohn e Beni Umejeve - futja e varrit t Profetit n xhami - duke
e marr si argument pr t lejuar ndrtimin e xhamive mbi varre ose varrosjen e t
vdekurve n xhami.
*Ndrsa prsa i prket xhamis Kuba, ajo sht xhamia e dyt e cila ka mirsi dhe vler
n Medine. Kjo xhami sht e ndrtuar, e themeluar me devotshmri q nga dita e par e
saj dhe sht transmetuar nga vepra dhe fjala e Profetit q tregon pr mirsin e namazit
n kt xhami.
- Nga vepra e tij:Transmetohet nga Abdullah ibn Umeri q thot:"Ishte Profeti q
shkonte tek xhamia Kuba do t shtun n kmb ose hipur mbi kafsh dhe falte n t
dy rekate." (Transmeton Buhari dhe Muslim)
- Nga fjala e tij:Transmetohet nga Sehl bin Hunejf q thot:Ka thn Profeti salallahu
alejhi ue selem:"Kush pastrohet n shtpin e tij, pastaj shkon n xhamin Kuba dhe fal
n t namaz merr shprblimin e nj Umreje." (Transmeton Ibn Maxheh) Fjala e tij:"Fal n
t namaz" prfshin farzin dhe nafilen (pra qoft farz ose nafile). Nuk sht transmetuar
n sunet dika q tregon pr mirsin e ndonj xhamie tjetr n Medine prve ktyre
dyjave q prmendm.
*Prsa i prket edukats q ka t bj me banimin n Medine.

MBUROJA.net
Atij q Allahu ia ka br t mundur t banoj n kt qytet t bekuar - Tajbete Tajjibeh -,
duhet ta ndjej dhe ta ket parasysh se ka fituar nj mirsi t madhe e ta falenderoj
Allahun pr kt begati. Le ta dij se jan t shumt ata banor t vendeve t tjera, t
cilt dshirojn dhe e kan mall t arrijn n Meke e Medine dhe t qndrojn n to qoft
pr nj koh t shkurtr. Ka prej tyre q i mbledh parat pak e nga pak pr shum vite
me radh vetm e vetm q ta realizoj kt dshir t madhe. Po prmend ktu at q
m ka treguar nj nga dijetart e Indis pr haxhinjt indian, t cilt n t kaluarn
vinin me anije me vela duke udhtuar npr det pr nj koh t gjat derisa t arrinin n
Meke dhe Medine. Njher nj grup prej tyre po udhtonin me anije dhe kur arritn t
shihnin nga larg tokn n t ciln gjendej Meka dhe Medina, ran n sexhde n shenj
falnderimi pr Allahun mbi anije.
- Banimi n kt qytet ka disa rregulla:
1) Ta doj muslimani kt qytet pr mirsin q ka dhe pr dashurin q kishte Profeti
pr t. Transmeton Buhari n Sahihun e tij nga Enesi radijallahu anhu se:Profeti kur
kthehej nga ndonj udhtim dhe shikonte muret e Medines e nxiste, e shpejtonte deven
e tij, ndrsa nse ishte i hipur mbi kafsh e shkundte at nga gzimi pr arritjen ne
Medine."
2) T kujdeset muslimani q ti prmbahet dispozitave t Allahut n kt qytet, t jet
nn bindjen e Allahut dhe t Profetit salallahu alejhi ue selem, t tregohet shum i
kujdesshm q t mos bjer n bidate apo mkate. Veprat e mira n kt qytet kan vler
t madhe, n t njjtn koh bidatet dhe gjynahet n t jan me rrezik t madh sepse ai i
cili e kundrshton Allahun n harem, gjynahu i tij sht m i madh sesa i atij q e
kundrshton Allahun jasht haremit.T kqijat (gjynahet) nuk shumfishohen n sasi
por zmadhohen n vetvete pr shkak t kryerjes s tyre n harem.
3) Ti kushtoj rndsi muslimani q t fitoj sa m shum nga tregtia e Ahiretit n kt
qytet, tregti e cila i ka fitimet e saja t shumfishuara. Kjo gj arrihet duke falur sa t
mundet prej namazeve n xhamin e Profetit salallahu alejhi ue selem q t marr
shprblimin e premtuar n fjaln e Profetit salallahu alejhi ue selem:"Nj namaz n kt
xhamin time sht m i mir se 1000 namaze diku tjetr prve Mesxhidul Haram
(Qabes)." (Transmeton Buhari dhe Muslim)
4) T jet muslimani n kt qytet shembull pr mir, sepse banon n vendin prej t cilit
u shprnda drita, u nisn nga ky qytet thirrsat prmirsues pr n drejtime t
ndryshme. Pra ai i cili viziton Medinen le t gjej tek banort e saj shembullin e mir,
njeriun e pajisur me cilsi fisnike dhe morale t larta duke u kthyer n vendin e tij i
ndikuar pr mir dhe t ket prfituar nga mirsit q ka par, nga kujdesi q i
kushtohej bindjes s Allahut dhe t Drguarit t Tij. N t njjtn koh si mund t
prfitoj vizitori i Medines hajr dhe mirsi nga vshtrimi i shembullit t mir n kt
qytet t bekuar po ashtu mund t ndodh e anasjellt nse vizitori do shoh n Medine

MBUROJA.net
t kundrtn e hajrit dhe mirsis, pra n vend q t prfitoj dhe t lavdroj do
lndohet dhe do nnmoj.
5) Le t prkujtoj muslimani se ai sht n nj tok t mir e cila sht djepi i shpalljes.
Vendi n t cilin kthehet dhe mblidhet imani. Vendi n t cilin ka ecur Profeti salallahu
alejhi ue selem dhe shokt e tij; ecn dhe qarkulluan n t me hajr, me prmbajtje ndaj s
vrtets dhe udhzimit. Pra le t ket kujdes muslimani q t mos jet lvizja dhe
qarkullimi i tij n kundrshtim me lvizjen dhe qarkullimin e tyre. Mos t jet lvizja e tij
n mnyr q e zemron Allahun dhe t meritoj prfundim t shmtuar si n kt bot
dhe n Ahiret.
6) Atij t cilit Allahu ia ka br t mundur t banoj n Medine, le t ruhet nga shpikja e
dikaje t re n t apo nga praktikimi i dikaje t shpikur m par sepse rrezikon
mallkimin, si ka ardhur n hadith nga Profeti salallahu alejhi ue selem i cili ka
thn:"Medineja sht harem
(vend i shenjt) prandaj kush shpik n t dika t re ose praktikon n t dika t shpikur,
mbi t qoft mallkimi i Allahut, i engjjve dhe i t gjith njerzve. Nuk pranon Allahu
prej ktij personi Ditn e Gjykimit as shpenzim e as kompesim (as farz e as nafile)."
(Transmeton Muslim nga Ebu Hurejra si dhe n Sahihejn nga Aliu)
7) T mos kpus n Medine pem (bim), t mos gjuaj gjah sepse jan transmetuar
hadithe nga Profeti salallahu alejhi ue selem n lidhje me kt, si psh:"Me t vrtet
Ibrahimi e ka br t shenjt (harem) Meken dhe un e kam br t shenjt Medinen
far ka ndrmjet dy anve t saj. Nuk kputen pemt e saj dhe nuk gjuhet n t gjah."
(Transmeton Muslim nga Xhabir bin Abdullah) Gjithashtu transmeton Muslimi nga Sad
ibn ebi Uekas se Profeti salallahu alejhi ue selem ka thn:"Un e ndaloj q ndrmjet dy
anve t Medines t priten pemt e saj apo t vritet gjahu n t." Transmetohet n
Sahihejn nga Asim bin Sulejman el Ehuel tha: i thash Enesit: A e ka br t shenjt
Profeti Medinen? Tha:Po, q nga ktu e deri atje nuk priten pemt e saj. Kush shpik n t
dika t re, mbi t qoft mallkimi i Allahut, i engjjve dhe i t gjith njerzve." Gjithashtu
transmetohet n Sahihejn nga Ebu Hurejra se ai thoshte:Sikur t shihja kafsh n Medine
duke kullotur nuk do i trembja. Ka thn Profeti salallahu alejhi ue selem:"far ka
ndrmjet dy anve t saj sht vend i shenjt (harem)." Pemt (bimt) t cilat nuk lejohet
prerja e tyre jan ato q i ka mbir Allahu, ndrsa ato t cilat i kan mbjellur njerzit
lejohet ti kpussh.
8) T bj durim muslimani ndaj gjrave q e godasin n Medine qoft vshtirsi jetese,
sprov apo smundje sepse thot Profeti salallahu alejhi ue selem:"Nuk bn dikush
durim nga umeti im ndaj ashprsis dhe vshtirsive t Medines, vese do jem
ndrmjetsues dhe dshmues pr t Ditn e Gjykimit." (Transmeton Muslim)
Transmetohet po n Sahihu Muslim se Ebu Seidi, rob i Mehriut, erdhi tek Ebu Seid el
Hudrij nett e nxehta dhe i krkoi nj mendim rreth vendimit t tij pr tu larguar nga

10

MBUROJA.net
Medineja duke u ankuar nga mimet, nga varfria e madhe dhe e lajmroi se nuk
duronte dot ndaj vshtirsive t Medines. I tha (Ebu Seid el Hudrij):Mjer ti! Un nuk ta
kshilloj nj gj t till. E kam dgjuar Profetin salallahu alejhi ue selem duke
thn:''Nuk bn dikush durim ndaj smundjeve t saj (Medines) dhe vdes, vese do jem
pr t ndrmjetsues Ditn e Gjykimit, nse sht musliman."
9) T ket kujdes q t mos lndoj banort e saj. Lndimi muslimanit sht dika e
ndaluar n do vend, por n vendin e shenjt kjo ndales shtohet dhe prforcohet.
Transmetohet nga Buhariu n Sahihun e tij nga Sad ibn ebi Uekas tha:E kam dgjuar
Profetin salallahu alejhi ue selem:"Nuk mundohet kush tu bj keq banorve t
Medines, vese do t tretet (humbas) ashtu si tretet kripa n uj." Transmeton Muslimi
n Sahihun e tij nga Ebu Hurejra tha:Tha Profeti salallahu alejhi ue selem:"Kush
mundohet tu bj keq banorve t ktij vendi - dmth Medines - e tret (e zhduk) at
Allahu ashtu si tretet kripa n uj."
10) Mos t mashtrohen banort e Medines nga fakti q ata jan banues n t e t
thon:Prderisa banoj n Medine jam mir, jam n terezi, sepse thjesht vetm fakti q ata
jan banor t saj nuk u bn dobi atyre nse ata nuk bjn vepra t mira, i binden
Allahut dhe t Drguarit t Tij, largohen nga mkatet dhe t kqijat, biles mund t jet
me dm pr ta. Transmetohet n Muuetan e imam Malikut se Selman el Farisiu ka thn:
Toka nuk e ngre lart asknd. Ajo e cila e ngre lart njeriun sht vepra e tij." Megjithse
n zingjirin e transmetimit ka ndrprerje kuptimi i ksaj fjale sht i sakt dhe n
prputhje me realitetin. Thot Allahu i Lartsuar:''M i nderuari (m fisniku) nga ju
sht ai i cili sht m i devotshm." (Huxhurat 13) Si dihet n Medine n koh t
ndryshme ka pasur njerz t mir por ka pasur dhe t kqinj. T mirve u bn dobi puna
e tyre ndrsa t kqinjt nuk i pastron dhe nuk i ngre lart Medineja. Kjo sht si puna e
prejardhjes. Thjesht, vetm fakti q e ka prejardhjen e mir pa br pun t mira nuk i
bn dobi tek Allahu, sepse thot Profeti salallahu alejhi ue selem:''K e l mbrapa puna e
tij, nuk e on prpara prejardhja e tij." (Transmeton Muslimi n sahihun e tij) Pra at q e
vonon puna e tij nga hyrja n xhenet, nuk mund ta shpejtoj prejardhja e tij.
11) Ta ndjej muslimani n kt qytet se gjendet n vendin prej t cilit buroi drita dhe u
shprnda dija e dobishme n t gjitha ant. prandaj ti kushtoj rndsi marrjes s dijes
fetare me t ciln ecn drejt Allahut, duke pasur argumente dhe fakte t qarta si dhe i
thrret t tjert me dije dhe argumentim, sidomos nse kryhet krkimi i dijes n xhamin
e Profetit sepse sht transmetuar nga Ebu Hurejra se e ka dgjuar Profetin salallahu
alejhi ue selem duke thn:"Kush hyn n xhamin ton q t msoj dika t dobishme
(hajr) ose tua msoj t tjerve, sht si muxhahidi n rrug t Allahut, ndrsa kush hyn
pr dika tjetr sht si shembulli i atij i cili vshtron dika e cila nuk sht e tij."
(Transmeton Ahmedi, Ibn Maxheh, etj. po ashtu dika e ngjashme transmetohet tek
Taberani nga Sehl bin Sad)

11

MBUROJA.net
*Ashtu si kishte rregulla dhe edukata banimi n Medine gjithashtu dhe vizita e saj ka
edukatn e vet. Krkohet nga vizitori i Medines ruajtja e rregullave q prmendm m
sipr n lidhje me banimin n kt qytet. Duhet t dihet se sipas sheriatit, ai i cili
dshiron t shkoj n Medine duhet t ket pr qllim me kt udhtim vizitn e
xhamis s Profetit salallahu alejhi ue selem dhe ndrmarrjen e udhtimit pr tek kjo
xhami, si thot Profeti salallahu alejhi ue selem:"Nuk lejohet t ndrmerret udhtim
prvese pr n tre xhamia:Mesxhidul Haram (Qabe), n kt xhamin time dhe n
xhamin Aksa." (Transmeton Buhari dhe Muslim) Ky hadith tregon se nuk lejohet t
ndrmerret udhtim pr diku xhami qoft apo dika tjetr - me qllim q t afrohet tek
Allahu me kt udhtim. Si transmetohet n Sunenin e Nesaiut nga Ebu Hurejra se tha:
Takova Besrate bin ebi Besratel Gifari i cili m tha:Nga po vjen? I thash: Nga mali Tur.
Tha:Sikur t ishim takuar para se t shkoje atje nuk do t shkoje. I thash:Po pse?
Tha:Un e kam dgjuar Profetin salallahu alejhi ue selem duke thn:"Nuk ndrmerret
udhtim prvese pr n tre xhamia:Mesxhidul Haram (Qabe), n xhamin time dhe n
xhamin e Bejtul Makdis (Aksa)." Hadithi sht i sakt. Shihet qart argumentimi q bri
Besrate bin ebi Besratel Gifari me kt hadith pr ndalimin e udhtimit, qoft pr n
xhamia apo dika tjetr, prve ktyre tre xhamive.
- Kush vjen n kt qytet t bekuar sht e plqyeshme pr t t vizitoj dy xhamia dhe
tre varreza.
Pr sa i prket dy xhamiave, ato jan: Xhamia e Profetit salallahu alejhi ue selem dhe
xhamia Kuba, prmendm m sipr disa nga argumentet q tregojn pr vlern e
namazit n to. Ndrsa tre varrezat, t cilat sht e plqyeshme t vizitohen jan:
*Varri i Profetit salallahu alejhi ue selem s bashku me varret e dy shokve t tij, Ebu
Bekrit dhe Umerit.
*Varreza e Bekies
*Varreza e dshmorve t Uhudit.
Vizitori kur vjen tek varri i Profetit dhe i dy shokve t tij vjen nga ana e prparme,
drejtohet nga varri dhe kryen nj vizit sipas sheriatit dhe i largohet vizits sipas bidatit.
- Vizita sipas sheriatit sht: ti jap selam Profetit salallahu alejhi ue selem dhe t lutet
pr t me edukat dhe z t ult duke thn: Es-selamu alejke ja Rasulallah ue
rahmetullahi ue beraketuhu, sal-lallahu ue sel-leme ue bareke alejke ue xhezake efdale
ma xheza nebijjen an umetihi
(Paqja qoft mbi ty, o i Drguari i Allahut. Qoft mbi ty mshira dhe bekimi i Tij. Allahu
ta shprbleft me shprblimin m t mir q ka shprblyer profet pr popullin e tij).
Pastaj i jep selam Ebu Bekrit dhe lutet pr t. Pastaj i jep selam Umerit dhe lutet pr t.
Duhet t dihet se kta dy burrra t mdhenj, kta dy halife t drejt i ka nderuar Allahu
me far nuk ka nderuar asknd tjetr prve tyre. Sa i prket Ebu Bekrit, ishte i pari nga
burrat q i besoi Profetit salallahu alejhi ue selem kur e drgoi at Allahu me udhzimin

12

MBUROJA.net
dhe t vrtetn. I qndroi pran Profetit salallahu alejhi ue selem n Meke pas shpaljes
pr 13 vjet. Ishte shoqruesi i Profetit n rrugn e emigrimit kur i erdhi leja nga Allahu
pr emigrim dhe zbriti Allahu ajete Kuranore; fjala e Tij:"Nse nuk e ndihmoni ju, at e
ka ndihmuar Allahu kur e nxorn pabesimtart at vet t dytin, kur ata ishin n
shpell dhe i thoshte shokut t tij:Mos u mrzit, Allahu sht me ne. E Allahu i zbriti
qetsi aty, e ndihmoi me nj ushtri q ju nuk e pat dhe bri fjaln e atyre q nuk
besuan m t ultn ndrsa fjala e Allahut sht m e Larta. Me t vrtet Allahu sht
m i Fuqishmi, m i Urti." (Teube 40) Gjithashtu i qndroi pran n Medine 10 vjet.
Ishte i pranishm me t n t gjitha betejat. Kur vdiq Profeti salallahu alejhi ue selem, ai
mori halifatin dhe drejtoi at si ishte m s miri. Kur vdiq e nderoi Allahu duke u
varrosur prkrah Profetit salallahu alejhi ue selem dhe kur t ringjallet do t jet s
bashku me t n xhenet. Kjo sht mirsia e Allahut q ia jep kujt t doj. Me t vrtet
Allahu posedon mirsi t madhe.
Prsa i prket Umerit: e kishin pranuar islamin para tij 40 burra. Para islamit ishte i
ashpr ndaj muslimanve ndrsa kur e udhzoi Allahu n Islam e prdori forcn dhe
ashprsin e tij ndaj kafirave. Ishte islami i tij krenari pr muslimant, si thot Abdulla
bin Mesud:Qkur ka pranuar Islamin Umeri kemi qen gjithnj krenar." (Transmeton
Buhari n Sahihun e tij). Qndroi pran Profetit salallahu alejhi ue selem gjat kohs q
ishin n Meke pastaj emigroi pr n Medine. Mori pjes n t gjitha betejat me Profetin
salallahu alejhi ue selem, dhe ishte krahu i djatht i Ebu Bekrit kur ai ishte halife, pastaj
pas Ebu Bekrit e mori ai prsipr drejtimin e halifatit. Pr m shum se 10 vjet periudh,
n t ciln ndodhn lirimet e shumta, u zgjerua territori i shtetit Islam, u shkatrruan
dy perandorit m t mdha t asaj kohe - ajo e Persis dhe e Bizantit -, u shpenzuan
thesaret e Kisras dhe Kajsarit tamam ashtu si kishte lajmruar Profeti salallahu alejhi
ue selem, gj e cila u realizua nprmjet duarve t Farukut (Umerit). Kur vdiq, e nderoi
Allahu duke u varrosur prkrah Profetit salallahu alejhi ue selem; kur t ringjallet do t
jet me t n xhenet. Kjo sht mirsia e Allahut q ia jep kujt t doj. Me t vrtet
Allahu posedon mirsi t mdha.
A mundet q kta dy burra t mdhenj, t cilt gzojn kto mirsi dhe kt pozit, t
ket ziliqar (hasedxhi) q i urren nga zilia apo t jet dikush q i nnmon?!! Krkojm
mbrojtje tek Allahu nga poshtrimi. O Zot, na fal neve dhe vllezrit t cilt na paraprin
me besim. O Zot, mos lejo q n zemrat tona t ket zili pr ata q kan besuar. O Zot,
me t vrtet Ti je i But, i Mshirshm. O Zot, mos na i shmang zemrat tona nga e
vrteta pasi q i ke udhzuar ato dhe na dhuro mshirn Tnde. Me t vrtet Ti je
Dhurues i Madh.
Ka transmetuar Ibn Kethiri n tefsirin e tij tek fjala e Allahut:"Nse largoheni nga
mkatet e mdha t cilat u jan ndaluar, Ne ju shlyejm mkatet e vogla dhe ju fusim
n nj vend t ndershm." (Nisa 31) Nga Ibn ebi Hatim me zinxhirin e tij tek Mugira bin
Muksim se ai tha:"Ishin q thoshin:Sharja e Ebu Bekrit dhe Umerit sht prej mkateve
t mdha.' Pastaj tha Ibn Kethiri: Them:Nj pjes e dijetarve kan arritur n mendimin

13

MBUROJA.net
se kush i shan sahabet sht kafir; ky mendim transmetohet nga Malik bin Enes. Ka
thn Muhamed bin Sirin: 'Nuk besoj q dikush ta urrej Ebu Bekrin dhe Umerin dhe ta
doj Profetin salallahu alejhi ue selem.' (Transmeton Tirmidhiu)
- Vizita sipas bidatit sht ajo e cila prmbledh kto pika:
1) Ti lutet Profetit salallahu alejhi ue selem, ti krkoj ndihm atij, ti krkoj plotsimin
e nevojave, largimin e fatkeqsive, etj gjra kto t cilat nuk krkohen vese nga Allahu,
sepse duaja sht adhurim dhe adhurimi i takon vetm Allahut. Ka thn Profeti
salallahu alejhi ue selem:"Duaja (lutja) sht adhurim." Hadithi sht i sakt e
transmeton Ebu Daudi, Tirmidhiu, etj. Ka thn Tirmidhiu: hadith hasen sahih (i mir, i
sakt)
Adhurimi sht e drejt e Allahut dhe nuk lejohet ti jepet e drejta e Allahut dikujt tjetr
ve Tij, sepse kjo sht shirk. Allahut duhet ti lutemi, tek Ai duhet ti kemi shpresat.
Nuk lejohet ti lutemi Profetit, prkundrazi ne lutemi pr t. Po ashtu dhe t vdekurit e
tjer, lutemi pr ta por nuk ju lutemi atyre. Si dihet Profeti salallahu alejhi ue selem
sht i gjall n varr n jetn e Berzahut, me nj jetes m t mir sesa t dshmorve
dhe nuk e di formn e ksaj jetese vese Allahu. Ajo sht nj jet komplet ndryshe nga
jeta para vdekjes, si dhe ndryshon nga jeta pas ringjalljes. Prandaj nuk lejohet ti
drejtohet lutja Profetit salallahu alejhi ue selem, e as ti krkosh ndihm atij sepse kjo
sht adhurim dhe adhurimi nuk i takon askujt tjetr prve Allahut.
2) Ti vendos duart e tij mbi gjoks ashtu si i vendos n namaz kur falet. Kjo gj nuk
lejohet sepse kjo sht form e cila tregon nnshtrim dhe prulje para Allahut, form e
ligjruar n namaz kur muslimani sht n kmb duke lutur Zotin e tij. Ishin shokt e
Profetit salallahu alejhi ue selem gjat jets s tij q vinin tek ai dhe nuk vendosnin duart
e tyre mbi gjoks kur i jepnin selam, e sikur t ishte dika e mir do na kishin paraprir n
kt gj.
3) T frkoj (t prek) muret dhe dritaret q jan rreth varrit t Profetit salallahu alejhi
ue selem apo n do pjes tjetr t xhamis apo n fardolloj vendi qoft. Kjo gj nuk
lejohet sepse nuk sht transmetuar n sunet dika e till dhe as nuk sht vepruar nga
seleft (t part tan t mir), biles ky lloj veprimi sht mjet dhe rrug q t on n
shirk. Mund t thoj ndonj nga ata q bjn kso lloj veprimesh:Un e bj kt nga
dashuria q kam pr Profetin!! Ne i themi:Dashuria pr Profetin salallahu alejhi ue selem
sht detyr t jet n zemrn e do muslimani m e madhe se dashuria pr prindrit e
tij, fmijt e tij dhe t gjith njerzit, si thot Profeti salallahu alejhi ue selem:"Nuk beson
ndonjri prej jush derisa t jem m i dashur tek ai se prindrit e tij, fmijt e tij dhe t
gjith njerzit." (Transmeton Buhari dhe Muslim). sht detyr ta doj Profetin m
shum sesa veten e tij, si sht saktsuar nga hadithi i Umerit n Sahihul Buhari. sht
obligim t duhet Profeti m shum sesa vetja, prindrit dhe fmijt, sepse mirsia q u
bri Allahu njerzve nprmjet Profetit salallahu alejhi ue selem mirsia e Islamit, e

14

MBUROJA.net
udhzimit n rrug te drejt, e nxjerrjes nga errsira n drit - sht m e madhe se do
mirsi tjetr; nuk ka mirsi t ngjashme apo t barabart me t. Duhet t kemi dika
parasysh: nuk sht shenj e dashuris s Profetit frkimi (prekja) e mureve apo
dritareve, prkundrazi shenj e dashuris s Profetit salallahu alejhi ue selem sht
pasimi i tij dhe puna me sunetin e tij.
Feja islame sht e ngritur mbi dy shtje t mdha:
E para: Nuk e meriton adhurimin me t drejt dikush apo dika prve Allahut.
E dyta: T mos adhurohet Allahu vese n prputhje me at q ka ardhur Profeti
salallahu alejhi ue selem.
Kjo sht prmbajtja e dshmis se nuk ka t adhuruar me t drejt prve Allahut dhe
se Muhamedi sht i drguar i Allahut. N Kuran gjendet nj ajet t cilin disa ulema e
quajn ajeti i sprovs. Ky ajet sht fjala e Allahut t Lartsuar:"Thuaj: Nse jeni q e
doni Allahun, ather m pasoni mua (Profetin) ashtu q tu doj Allahu juve e tua
fal mkatet tuaja, me t vrtet Allahu sht Mkatfals, Mshirues." (Ali Imran 31)
Thot Hasen el Basri e t tjer nga seleft: Pretenduan disa njerz se e duan Allahun
prandaj i sprovoi Allahu me kt ajet.' Kjo fjal e selefve ka pr qllim se Allahu i
sprovoi ashtu q t dallohet i sinqerti nga gnjeshtari, sepse ai i cili pretendon se e do
Allahun dhe t Drguarin duhet t sjell nj fakt q e vrteton pretendimin e tij dhe ky
fakt vrtetues sht pasimi i Profetit salallahu alejhi ue selem. Thot Ibn Kethiri n
tefsirin e ktij ajeti: Ky ajet sht gjykats i dokujt i cili pretendon se e do Allahun,
mirpo duke mos qen n rrugn e Profetit salallahu alejhi ue selem ai sht gnjeshtar
derisa t pasoj sheriatin e Muhamedit dhe fen e Profetit n t gjitha fjalt dhe veprat e
tij, si sht saktsuar n Sahih nga Profeti se ka thn:"Kush punon nj vepr e cila nuk
sht n prputhje me fen ton, ajo sht e refuzuar." Prandaj ka thn i
Lartsuari:"Nse jeni q e doni Allahun m pasoni mua (Profetin) q tu doj Allahu
juve." (Ali Imran 31) Pra do prfitoni dhe m shum se krkuat ju - ta doni At dhe Ai
tu doj juve sepse dashuria e Allahut sht mirsi m e madhe se dashuria e njerzve
pr T, si thon disa dijetar: Nuk sht shtja q ti t duash por shtja sht t t
duan ty.' Pastaj ka prmendur fjaln e Hasen el Basrit dhe selefve t tjer q e tham m
sipr.
Thot imam Neueuij n librin e tij "el Mexhmu" n lidhje m frkimin (prekjen) dhe
puthjen e mureve t varrit t Profetit: Mos u mashtro me gabimin e shum njerzve t
thjesht, t cilt bjn veprime t tilla sepse jemi t urdhruar t pasojm dhe punojm
me hadithet dhe fjalt e dijetarve, e nuk merren n konsiderat shpikjet e njerezve t
thjesht dhe injorancat e tyre.'
sht saktsuar n Sahihejn nga Aishja se Profeti salallahu alejhi ue selem ka
thn:"Kush shpik n fen tone far nuk sht prej saj, ajo sht e refuzuar,'' dhe n
transmetimin e Muslimit:"Kush punon nj vepr e cila nuk sht n prputhje me fen

15

MBUROJA.net
ton, ajo sht e refuzuar." Nga Ebu Hurejra se ai tha: Ka thn Profeti salallahu alejhi ue
selem:"Mos e bni varrin tim vend feste. oni salavate pr mua sepse salavatet tuaja m
mbrrijn mua kudo q t jeni." (Transmeton Ebu Daudi me zinxhir t sakt) Thot
Fudejl ibn Ijad (kuptimi i fjals s tij): Pasoje rrugn e udhzimit e mos u mrzit nga
numri i pakt q ecin n t dhe largohu, ruaju nga rrugt e dalaletit (humbjes) e mos u
mashtro nga numri i shumt i t humburve.'
Dikujt mund ti shkoj npr mend se prekja e mureve me dor sht pr bereqet. Kjo
vjen si pasoj e shkujdesjes dhe injorancs s tij sepse bereqeti gjendet n at gj q
prputhet me sheriatin, e si mund t krkohet mirsi duke kundrshtuar t vrtetn?!!
4) T bj tauaf vizitori rreth varrit t Profetit salallahu alejhi ue selem - kjo gj sht
haram sepse Allahu e ka ligjruar tauafin vetm rreth Qabes s nderuar. Thot Alahu i
Lartsuar:"Dhe le t bjn tauaf rreth Shtpis s lasht (Qabes)." (Haxh 29) Pra nuk
ka tauaf diku tjetr prve Qabes. Mund t thuhet: Sa njerz ka q falen pr Allahun n
do vend. Sa njerz ka q japin sadaka pr hir t Allahut n do vend. Sa njerz ka q
agjrojn pr Allahun n do vend. Sa njerz ka q e prmendin Allahun n do vend,
por nuk mund t thuhet: sa njerz ka q bjn tauaf pr hir t Allahut n do vend, sepse
tauafi sht veori vetm e Qabes s nderuar. Thot shejhul islam Ibn Tejmijeh:Kan
rn dakord t gjith muslimant se nuk lejohet tauafi vese n Shtpin e shenjt
(Qabe); nuk lejohet tauafi rreth gurit t Bejtul Makdisit, as rreth dhoms s Profetit
salallahu alejhi ue selem, as rreth kubes q gjendet n malin e Arafatit, e as diku tjetr.'
5) Ngritja e zrit tek varri i Profetit salallahu alejhi ue selem - kjo gj nuk lejohet sepse
Allahu i ka msuar besimtart t sillen me edukat kur Profeti ishte n mesin e tyre, si
thot:''O ju t cilt keni besuar, mos i ngritni zrat tuaj mbi zrin e Profetit, e mos i
thrrisni atij me z t lart si bni me njri tjetrin, q t mos ju zhduken veprat
veprat tuaja ashtu pa e ndjer (zhdukjen e tyre). Ata t cilt i ulin zrat e tyre pran t
Drguarit t Allahut, i ka prshtatur Allahu zemrat e tyre pr devotshmri. Ata kan
falje mkatesh dhe shprblim t madh." (Huxhurat 2-3) Profeti salallahu alejhi ue
selem sht i respektuar gjat jets s tij gjithashtu dhe pas vdekjes.
6) Ti drejtohet varrit nga nj vend i largt qoft n xhami apo jasht tij dhe ti jap selam
Profetit salallahu alejhi ue selem. Ka thn shejhu yn, AbdulAziz bin Baz, n
'Mensikun' e tij: Ai i cili bn dika t till sht m afr mosrespektit sesa dashuris.'
- Ja vlen t trheqim vmendjen rreth dikaje q bjn disa, nse dikush do vij n
Medine ather familja e tij ose t tjer e porosisin q ti oj selam Profetit salallahu
alejhi ue selem nga ana e tyre. Nuk sht transmetuar n sunet ndonj argument pr
kt gj, ndaj i duhet thn atij i cili porosit dika t till:Shto salavatet dhe selamet mbi
Profetin salallahu alejhi ue selem dhe melaiket ia drgojn Profetit salallahu alejhi ue
selem, si thot ai vet:''Me t vrtet ka engjj t Allahut q udhtojn npr tok e m
sjellin mua selamet e umetit tim." Hadithi sht i sakt e ka transmetuar Nesai, etj dhe

16

MBUROJA.net
thot Profeti salallahu alejhi ue selem:"Mos i bni shtpit tuaja varreza. Mos e bni
varrin tim vend feste. oni salavate mbi mua, sepse salavatet tuaja m mbrrijn mua
kudo q t jeni." Hadithi sht i sakt, e ka transmetuar Ebu Daudi etj.
- Gjithashtu duhet t dihet se nuk ka lidhje mes Haxhit, Umres dhe vizits s Medines.
Mundet q ai i cili ka ardhur pr Haxh ose Umre, t kthehet n vendin e tij pa e vizituar
Medinen, ose mundet q t vij nga vendi i tij t vizitoj Medinen dhe t kthehet pa br
Haxh ose Umre. Po ashtu mundet ti kryej t gjitha kto n nj udhtim t vetm Haxh, Umre dhe vizit.
Sa i prket ca haditheve q transmetohen pr vizitn e varrit t Profetit salallahu alejhi
ue selem si psh:"Kush bn haxh e nuk m viziton mua ka treguar mosrespekt,"
ose:"Kush m viziton pas vdekjes sht sikur t m kishte vizituar gjat jets," ose:''Kush
m viziton mua dhe babain tim Ibrahimin brenda nj viti, i jam garant tek Allahu se do
fitoj xhenetin," ose:"Kush e viziton varrin tim e meriton ndrmjetsimin tim;" t gjitha
kto e t ngjashme si puna e tyre nuk jan argument, sepse ose jan hadithe t shpifura,
ose shum t dobta, si kan thn dijetart e hadithit si Darekutni, Ukejli, Bejhaki, Ibn
Tejmijeh, Ibn Haxher (Allahu i mshiroft t gjith).
Kurse sa i prket fjals s Alllahut:''E sikur ata t vinin tek ti pasi q i kan br
padrejtsi veteve t tyre e ti krkonin falje Allahut e edhe i Derguari t krkonte falje
pr ta, do ta gjenin Allahun q e pranon pendimin dhe mshiron shum," (Nisa 64)
nuk ka argument n kt ajet q t shkohet tek varri i Profetit salallahu alejhi ue selem
kur dikush i bn padrejtsi vetes (duke br gjynahe ) dhe ti krkoj Profetit q t bj
istigfar pr t, sepse n radh t par ajeti ka t bj me munafikt, pastaj n rradh t
dyt shkuarja tek Profeti salallahu alejhi ue selem kur ai ishte gjall. Sahabet nuk
shkonin tek varri i Profetit duke br istigfar dhe as nuk krkonin nga Profeti q t bnte
istigfar pr ta, prandaj Umeri radijallahu anhu bri ndrmjetsim me duan e Abasit kur
i goditi thatsira duke thn:''O Allah, ishim q kur na godiste thatsira bnim
ndrmjetsim tek Ti me Profetin ton dhe na lshoje shi, ndrsa sot po bjm
ndrmjetsim me xhaxhain e Profetit ton, prandaj, na lsho shi," dhe binte shi.
(Transmeton Buhari n Sahihun e tij) Sikur t ishte i lejuar ndrmjetsimi me Profetin
salallahu alejhi ue selem pas vdekjes s tij, nuk do zhvendosej Umeri tek ndrmjetsimi
me Abasin radijallahu anhu; tregon pr kt gjithashtu ajo q transmeton Buhari n
Sahihun e tij n "Kapitullin e t smurve" nga Aishja se ka thn: O sa m dhemb koka!
Tha Profeti salallahu alejhi ue selem:"Nse t ndodh kjo duke qen un gjall do krkoj
falje dhe do lutem pr ty," pra sikur t ishte q lutet dhe bn istigfar pas vdekjes s tij,
ather nuk do kishte dallim se kush vdiste m par, Profeti salallahu alejhi ue selem
apo Aishja.
*Pr vizitn e varrit t Profetit salallahu alejhi ue selem argumentojn ato hadithe, t cilat
jan argument pr vizitn e varreve n prgjithsi si psh fjala e Profetit salallahu alejhi
ueselem:"Vizitoni varret sepse ato ju kujtojn Ahiretin." (Transmeton Muslimi n

17

MBUROJA.net
Sahihun e tij) Mirpo nuk duhet t zgjatet qndrimi tek varri i Profetit dhe as shpeshtimi
i vizits, sepse kjo gj mund t bhet shkak q on n gulu (teprim, kalim t kufijve). E
ka veuar Allahu Profetin e Tij duke br q engjjt tia prcjellin selamet e umetit t tij
nga do vend qofshin, si thot Profeti salallahu alejhi ue selem:"Me t vrtet ka engjj
t Allahut q udhtojn npr tok, m prcjellin mua selamet e umetit tim." Dhe
thot:"Mos i bni shtpit tuaja varreza. Mos e bni varrin tim vend feste. oni salavate
mbi mua sepse salavatet tuaja m arrijn mua kudo q t jeni," dmth nprmjet engjjve.
*Ndrsa vizita e varrezs Bekie dhe varrezs s dshmorve t Uhudit, sht e
plqyeshme n qoft se kryhet n prputhje me sheriatin dhe sht e ndaluar n qoft se
kryhet e shoqruar me bidate.
- Vizita sipas sheriatit sht ajo e cila kryhet n prputhje me sunetin e Profetit salallahu
alejhi ue selem duke prmbledhur n vetvete dobi pr t gjallin q viziton dhe prfitim
pr t vdekurin q po vizitohet.
I gjalli, vizitori prfiton tre gjra:
1) Prkujton vdekjen, gj e cila e bn t prgatitet me vepra t mira, si thot Profeti
salallahu alejhi ue selem:"Vizitoni varret sepse ato ju prkujtojn Ahiretin." (Transmeton
Muslim)
2) Kryerja e vizits, gj e cila sht sunet i Profetit salallahu alejhi ue selem ndaj
shprblehet pr kt vepr.
3) Bn mirsi ndaj t vdekurve musliman duke u lutur pr ta, gj pr t ciln merr
shprblim.
I vdekuri prfiton nga vizita sipas sheriatit lutjen q bhet pr t, sepse t vdekurit
prfitojn nga duaja e t gjallve. sht e plqyeshme pr at i cili viziton varret q t
lutet me ato dua, t cilat jan saktsuar nga Profeti salallahu alejhi ue selem pr kt rast,
prej tyre hadithi i Burejde bin el Husejn ka thn: Ishte Profeti salallahu alejhi ue selem
q i msonte kur t dilnin tek varrezat t thoshin:"Es-selamu alejkum ehled-dijari minel
muminine uel muslimine, ue ina inshaAllahu bikum lelahikun. Eselullahe lena ue
lekum el afijeh." (Transmeton Muslim) Vizita e varreve sht e plqyeshme pr burrat,
ndrsa prsa u prket grave, kan rn n hilaf (kundrshtim) dijetart; ka prej tyre q e
kan lejuar dhe ka prej tyre q e kan ndaluar. Fjala m e sakt sht ajo e atyre q e
kan ndaluar vizitn e grave, sepse thot Profeti salallahu alejhi ue selem:"I ka mallkuar
Allahu ato gra q i vizitojn varret." (Transmeton Tirmidhiu dhe ka thn:hadith hasen
sahih).
M e sakta n komentin e fjals "zeu-uarat" sht: ato q kryejn vizit. E ngjashme me
kt sht fjala e Allahut:''Dhe nuk i bn padrejtsi Zoti yt njerzve," ( Fusilet 46) pra
nuk sht "dhal-lam," q do t thot nuk bn padrejtsi, nuk i takon Atij padrejtsia

18

MBUROJA.net
aspak. Po kshtu dhe fjala "zeu-uarat" sht e s njjts form q tregon se nuk u takon
grave q t vizitojn varret dhe jo si kan thn disa dijetar, t cilt e lejojn vizitn e
grave, se fjala "zeu-uarat" ka pr qllim ato gra t cilat i shtojn dhe i shpeshtojn vizitat
e varreve. Gjithashtu ndalohet pr shkak se grat nga vet natyra e tyre jan t dobta,
nuk durojn, nuk prmbahen nga t qart dhe vajtimi. N t njjtn koh fjala q e
ndalon vizitn e grave sht m e sigurt sepse nse gruaja nuk i viziton varret, nuk i ka
humbur asaj vese dika q sht mustehab (e plqyeshme) ndrsa nse e kryen vizitn
rrezikon t meritoj mallkimin e Allahut t Lartsuar.
*Vizita sipas bidatit sht ajo e cila kryhet n form t ndaluar nga sheriati si psh: t
vizitoj varret me qllim q tu lutet t vdekurve, tu krkoj ndihm atyre, tu krkoj
plotsimin e nevojave (krkesave) q ai ka, etj. Nga kjo lloj vizite i vdekuri nuk prfiton
ndrsa i gjalli, vizitori i bn dm vetes sepse ka kryer dika q nuk lejohet, ka br shirk,
dhe i vdekuri nuk prfitoi gj sepse nuk u lut pr t. Ka thn shejhu yn, AbdulAziz bin
Baz, n "Mensik":Ndrsa vizita e t vdekurve q t lutet tek varret e tyre ose t qndroj
tek ta, ose t krkoj nga t vdekurit plotsimin e nevojave, ose t krkoj nga ata
shrimin e t smurve, ose ti lutet Allahut nprmjet tyre, ose ti lutet Allahut me
pozitn e tyre, etj. kjo sht vizit sipas bidatit, e urryer, jo e ligjruar nga Allahu dhe i
Drguari i Tij, nuk e kan vepruar seleft dika t till, biles kjo sht nga huxhri (nga
fjal e shmtuar, nga fjalt e palogjikshme) t ciln e ka ndaluar Profeti salallahu alejhi
ue selem, ku thot:"Vizitoni varret por mos thoni huxhran (fjal t shmtuara, t urryera,
t palogjikshme)." T gjitha kto gjra q i prmendm i prmbledh fakti q ato jan
bidat, kuptohet, ndryshojn n grad; ka prej tyre q jan vetm bidat dhe nuk jan shirk
si psh: t bsh dua tek varret, ti lutesh Allahut me pozitn e t vdekurit, etj. ndrsa ka
prej tyre q jan shirk i madh si psh: tu lutesh t vdekurve, tu krkosh ndihm atyre,
etj.
Kjo ishte ajo q doja t prcillja tek ju. E lus Allahun q t na jap sukses ne, banorve te
Medines, vizitorve te saj dhe t gjith muslimanve pr pun t cilat kan prfundim t
lavdruar si n kt bot dhe n Ahiret. E lusim t na e bj rrizk nj qndrim t mir
dhe me edukat n kt qytet t mir dhe t na jap nj prfundim t mir. Ue sal-lallahu
ue sel-leme ue bareke ala abdihi ue rasulihi nebijjina Muhamedin ue ala alihi ue
ashabihi exhmein.

Prktheu: Ebu Duxhanah

22 Rexheb, 1424 Hixhri, Medine.