ALI IBN EBI TALIB (656-661)

Ali ibn Ebi Talib ibn Abdul Mutalib ibn Abdul Menaf sht djali i xhaxhait t
Muhammedit a.s.. Nna e Aliut r.a. ka qen Fatime bint Esed, e lindur 21 vjet para
hixhretit. Aliu sht i pari prej burrave q ka prqafuar Fen Islame.
Para hixhretit, Aliu r.a. martohet me Fatimen, bijn e Pejgamberit a.s., e cila i lindi dy
djem; Hasanin dhe Husejnin dhe dy vajza; Zejneben dhe Ummi Kulthumin.
Aliu r.a. ka qen shum trim, ka marr pjes n t gjitha betejat q u zhvilluan gjat kohs
s Muhammedit a.s. prve n betejn e Tebukut, kur Muhammedi a.s. e la q t kujdeset
pr familjen e tij. Ka qen njohs i mir i Sheriatit. N kohn e Umerit r.a. ka qen,
kshilltar i Umerit r.a. pr shtjet e Sheriatit. Prve cilsive tjera t mira, Aliu r.a. ka qen
edhe orator dhe gjuhtar i mir.
Aliu r.a. prve martess s tij me Fatimen, ka qen i martuar edhe me disa gra tjera, prej
t cilave All-llahu xh.sh. i fali disa fmij, femra dhe meshku
ZGJEDHJA E ALIUT (r.a.) HALIF
Pas vrasjes s Othmanit r.a. n Medine u b anarki e vrtet. N Medine ishin vendosur
ata t cilt i prgjakosn duart me gjakun e Othmanit r.a. dhe ata tani sikur e kishin fjaln
pr emrimin e halifit t ri. Ata si kemi prmendur edhe m lart, ishin prej vendeve t
ndryshme dhe nuk kishin kurgj t prbashkt n mes vete prve vrasjes s halifit
Othman. Prandaj, egjiptasit t cilt ishin m shum se t tjert, e detyronin Aliun r.a. q ta
pranoj halifatin; ata t Basrs, Talhan, ndrsa ata t Kufs, Zubejrin. Asnjri prej ktyre
treve nuk mundeshte t vendos aq leht. Prandaj mbeti Shteti Islam plot nj jav pa
udhheqs - halif.
N fillim t javs s dyt vijn te Aliu r.a. nj delegacion prej njerzve m me autoritet t
Medines dhe krkojn prej tij ta pranoj halifatin, pr shkak t rregullimit q mbretronte
n qytetin e Medines dhe se nj rregullim i till mundet leht t prhapet edhe n vendet
tjera t Shtetit Islam. Aliu e pranoi at por me kusht q ta njohin pr halif at edhe Talha
edhe Zubejri.
Kta dy u luhatn nj koh q t mos e pranojn Aliun r.a. pr halif, por m von nn
krcnimin e tehut t shpats e pranuan. Kishte edhe shum t tjer, t cilt nuk deshn ta
pranojn pr halif Aliun r.a. dhe t gjith ata, q nuk deshn, shkuan pr n Sham - Siri.
RIVENDOSJA E PUSHTETIT DHE KONFLIKTI I ALIUT ME MUAVIUN
Koh t vshtira ishin ather kur Aliu r.a. e mori n duart e veta timonin e Shtetit Islam.
Dihet se deri n nj gjendje t ktill erdhi Shteti Islam pr shkak t mkmbsve, andaj
Aliu r.a. vendosi t'i ridrroj t gjith mkmbsit.
Aliu r.a. kishte autoritet t madh, t gjith mkmbsit iu nnshtruan urdhrit t tij, prve
Muaviut, mkmbsit t Siris. Orvatjet e Aliut r.a. pr ta bindur Muaviun qen m kot.
Talhaja, Zubejri dhe Ajshja r.a. prej Medine shkuan n Basra dhe atje filluan t veprojn

kundr Aliut r.a. Kta tre qysh n Mekk ishin kundr Aliut, por kishte edhe disa mekkas
tjer me autoritet q vepronin kundr Aliut r.a.
Orvatjet e Aliut r.a. pr t'i qetsuar armiqt e vet q ishin n Basra nuk patn sukses.
Prandaj Aliu r.a. tuboi nj ushtri n Medine dhe u nis n drejtim t Basrs. Duke mos
dshimar t derdh gjak, ai u prpoq t bj marrveshje me Talhan dhe Zubejrin. Pr kt
qllim ua drgoi atyre delegatt e vet dhe prmes tyre u tregoi se do t hakmerret ndaj
vrassve t Othmanit r.a. Kur dgjuan pr kt gj vrassit e Othmanit n Medine
(kryengritsit) edhe ata vet filluan armiqsin kundr Aliut r.a.
Kshtu, m nnt dhjetort vitit 656, afr Basrs zhvillohet beteja e ashtuquajtur Vek'atulxhemal" (Beteja e deves, pr shkak se me at rast Ajshja r.a. ishte e hipur mbi deve).
N kt betej t padshiruar, Aliu r.a. korri fitore, ndrsa Talha dhe Zubejri humbn jetn
bashk me 10.000 musliman.
Pas mbarimit t betejs, Aliu r.a. e prcolli Ajshen r.a. prmes vllaut t saj, Muhammedit,
pr n Medine. Kurse ai vet kthehet n Kufe. N Basra e len mkmbs, Abdull-llah ibn
Abbasin. Tani Kufn, Aliu e caktoi kryeqendr t re t Shtetit Islam. Prej aty ia drgoi t
deleguarin e vet Muaviut n Siri me krkes q ai ta njoh at pr halif. Muaviu n
xhamin kryesore t Damaskut e kishte var kmishn e prgjakur t Othmanit r.a. me an
t s cils i nxite muslimant pr hakmarrje. Kur pa i deleguari i Aliut r.a. se gjendja ishte
mjaft e acaruar e kuptoi se Muaviu nuk do t pranoj ta njoh Aliun r.a. pr halif, andaj
kthehet n Kufe dhe e informon Aliun r.a. Aliu r.a. niset me ushtrin e vet pr n Siri. Kur
dgjoi Muaviu se Aliu r.a. sht nisur me ushtrin e vet n drejtim t Siris, edhe ai niset
me ushtrin e vet me qllim t takohet me t.
T dy ushtrit takohen n rafshin SIFIN, n jug t Raks, n perndim t bregut t Eufratit.
Ushtria e Aliut r.a. numronte 70.000 vet, kurse e Muaviut m tepr se 80.000 vet.
Kaluan dy muaj pa luft, duke u munduar Aliu r.a. ta bind Muaviun qe ta pranoj pr
halif. M n fund me 1 Sefer t vitit 37 H. (korrik 657), fillon lufta n mes muslimanve.
Shtat dit rresht u ndeshn vetm disa eta, pastaj vrsulet Aliu r.a. me tr ushtrin e
vet. U zhvillua luft e ashpr plot tre dit e tri le t vendos n mes nesh fjala e All-llahut,
Kur'ani". Aliu r.a. nuk dshironte t ndrprej luftn sepse e dinte qllimin e Muaviut, por
ushtria e tij nuk e dgjoi dhe e ndrpreu luftn. Pas ksaj t dy palt caktojn nga nj
delegat pr zgjedhjen e mosmarrveshjes me paqje.
Delegat i Aliut r.a. ka qen Ebu Musa El-Eshariu, ndrsa i Muaviut ka qen Amr ibn Asi.
Delegatt u morn vesh se do t takohen gjat muajit Ramazan, andaj Aliu r.a. me ushtrin
e vet u nis n drejtim t Kufs kurse Muaviu n drejtim t Siris.
N Betejn e Sifinit humbn jetn 50.000 musliman. N kohn e caktuar, n Dumet el
Xhendel u takuan Ebu Musa dhe Amri. Pas nj bisede t gjat q u zhvillua mes tyre Musa
el Esh'ariu propozoi q t mos e njohin as Aliun e as Muaviun pr halif. Kt gj t'ua ln
ta zgjedhin vet muslimant sipas dshirs s vet. Pasi q Musa deklaroi se nuk e njeh pr
halif Aliun, Amri shfiytzoi rastin dhe u drejtua kah muslimant duke thn: ,,O

musliman e pat se si i deleguari i Aliut deklaroi se Aliu m nuk sht halif. Un e pranoj
nj gj t till dhe e propozoj Muaviun pr udhheqs t muslimanve". Ebu Musa e pa se
ka gabuar dhe se sht mashtruar. Ai n vend q t niset pr n Kufe, niset n drejtim t
Mekks.
Ndrkaq, Aliu r.a. prsri filloi t prgatit ushtrin dhe ta nis pr n drejtim t Siris.
Ndrkoh u paraqit aimiku i ri Harixhinjt, t cilt e kundrshtonin krejtsisht arbitrazhin
duke thn: La hukme il-la Lil-lah" - Gjykimi i takon vetm All-llahut". Aliu vendosi q
s pari t'i qerroj hesapet me ta. Afr 4.000 harixhinj nn komandn e Abdullah ibn Vehbi
Er-Rasbiut ngriten n luft
kundr tij. Aliu r.a. i sulmoi dhe e shpartalloi n llogorin e tyre n breg t kanalit Nerevan,
n vitin 659.
Me 24 janar t vitit 661 Aliu duke shkuar hert n mngjes pr t falur namazin e sabahut e
godet nj harixhinj, Abdurrahman ibn Muldehem me shpatn e tij t helmosur prej s
cils vdes pas dy ditve m 17 t muajit Ramazan.