Professional Documents
Culture Documents
kt pushtet nga babai i tij, Sin-Muballit, rreth vitit 1792 p.e.r.[4] Babilonia ishte nj nga
shum qytet-shtetet q gjendeshin n Mesopotami, t cilat luftonin me njra-tjetrn pr
t pasur nn zotrim tokn bujqsore pjellore. Ndonse shum kultura bashkjetonin n
Mesopotami, kultura babilonase arriti nj shkall t lart e t rndsishme n klasat e
edukuara n t tr Lindjen e Mesme.[6] Mbretrit t cilt kishin sunduar prpara
Hamurabit kishin filluar t konsolidonin sundimin mbi Mesopotamin qendrore nn duart
e hegjemonis babilonase dhe gjat kohs s sundimit t tij, nn Babilonin ishin vn
posht qytet-shtetet e Borsips, Kishit dhe Siparit. Kshtu q Hamurabi erdhi n fron si
mbret i nj mbretrie t vogl n nj situat t ndrlikuar gjeopolitike. Mbretria e
fuqishme e Eshnunsmbante t pushtuar Tigrin e eprm kurse Larsa kontrollonte
grykderdhjen e lumit. N lindje shtrihej mbretria e Elamit. N veri, Shamshi-Adad I po
ndrmerrte luftra pr zgjerim territori, ndonse vdekja e tij e parakohshme do ta
prante perandorin semitike q kishte pushtuar.
Duhet prmendur se nga numri i madh i dokumenteve t biznesit q kan ardhur tek
ne nga dinastia e par e Babilonis, asnj nga sunduesit deri te Apil-Sin nuk quhet
mbret dhe Sin-Muballit prmendet ve n form aluzioni n nj mbishkrim t vetm.
sht vshtir t shpjegohet ky fakt sa koh q nuk pranojn pohimin se mbretria e
vrtet e Babilonis nuk filloi derisa Hamurabi kishte hequr qafe Elamitt dhe kshtu
kishte fituar pr vete titullin e pasur nga mbretrit e vjetr t Urit, Isinit dhe Larss.
Dekadat e para t sundimit t Hamurabit qen relativisht paqsore. Hamurabi prdori
pushtetin pr t ndrmarr nj seri punsh publike, si lartsimin e mureve t qytetit pr
qllime mbrojtse dhe zgjerimin e tempujve. Rreth vitit 1701 p.e.r, mbretria e fuqishme
e Elamit, e cila kishte nn zotrim rrugt tregtare nprMalet Zagros, pushtoi rrafshinn
e Mesopotamit.[11] Me an t aleatve t shteteve t rrafshins, Elami sulmoi dhe
shkatrroi perandorin e Eshnuns, duke shkatrruar disa qytete dhe duke vendosur
sundimin e tyre n pjes t rrafshins pr t parn her. [12] Pr t konsoliduar kt
pozicion, Elami u prpoq t fillonte nj lufte me mbretrin babilonase t Hamurabit dhe
mbretrin e Larss. Hamurabi dhe mbreti i Larss lidhn nj aleanc kur zbuluan
planet e Elamit dhe qen t aft ti mundnin ata, megjithse Larsa nuk kreu kontribut t
madh n kt prpjekje ushtarake. T nxehur nga dshtimi i Larss pr ti ardhur n
ndihm, Hamurabi e sulmoi kt fuqi jugore, duke siguruar kontroll mbi tr rrafshinn e
poshtme mesopotamase n vitin 1763 p.e.r.
Ndrsa Hamurabi ndihmohej gjat lufts n jug nga aleatt e tij nga veriu, mungesa e
ushtarve n veri solli trazira. Duke vazhduar zgjerimin e tij, Hamurabi ktheu syt nga
veriu dhe shtypi revoltn dhe pak m von mundi Eshnunn. M pas ushtria babilonase
pushtoi shtetet e mbetura veriore, prfshir ish aleatt e Babilonis, Marin, ndonse
sht e mundur q pushtimi i Marit t ket qen nj dorzim pa nj luft apo konflikt t