You are on page 1of 38

BAB III

PENGOLAHAN DATA

Data Praktikum.
A.
B.
C.
D.
E.

Massa piringan
Massa lubang
Massa batang
Eksitasi
Dimensi peredam

M
m
mbt
e
D

= 3,65
= 0,01075
= 1,5
= 60
= 59,5
= 0,0595

Kg
kg
kg
mm
mm
m

= 10

mm

= 0,01

= 10

mm

= 0,01

F. Modulus Elastisitas
G. Dimensi batang

= 200
Gpa
b
= 25,4
= 0,0254
m

= 13,3

mm

= 0,0133

= 69

cm

H. Oli SAE
I.

Ip

mm

Ns
2
m

= 4,1
=

1
12

x bh3

1
12

x (0,0254 m) x (0,0133 m )3

= 4,97 x 10-9 m4

III.1. Data Percobaan.


Tabel 1 Dengan Peredam.
no
1
2
3
4
5

V (volt)
9
9.5
10
10.5
11

(derajat)
20
340
350
360
50

n (rpm)
858
917.2
984.1
1086
1126

x (mm)
0.06
0.08
0.11
0.3
0.92

n (rpm)
875.8
946.9
1014
1087
1128

x (mm)
0.01
0.02
0.05
0.06
0.13

Tabel 2 Tanpa Peredam.


no
1
2
3
4
5

V (volt)
9
9.5
10
10.5
11

(derajat)
350
20
10
350
10

Dengan peredam ; 9 volt.


1. Mencari .
= 2.f =
=

2 .n
60
2 x 3,14 x 858 rpm
60

rad
s

= 89,84
2. Kekakuan batang.
1
I = 12 bh3
=

1
12

x 0,0254 m x (0,0133 m )3

= 4,97 x 10-9 m4
E = 200 x 109 Pa
48 EI
K=
l3
200 x 109 pa x 4,97 x 109 m4

K=
48 x

47712 pa . m
0,32

= 149100

N
m

3. Massa Total.
Mtot = (M-m) + Mbtg
= ( 3,65 Kg 0,01075 Kg ) + 1,5 Kg
= 5,139 Kg
4. Koefisien Redaman.
3
3 D L
2d
x 1+
x
3
C=
D
4

3 x 3,14 x(0,0595 m) x 0,01 m


2 x 0,01 m
Ns
x 1+
x 4,1 2
3
0,0595
m
4 x 3,14
m
-7

= 1,6007 x 10 m x 1,33 x 4,1


= 8.768 x 10

-7

Ns
m

5. Koefisien Redaman Kritis.


Cc = 2 K x Mtot

Ns
2
m

=2

149100

N
x 5,139 Kg
m
Ns
m

= 2 x 875,68

Ns
m

= 1750,68
6. Rasio Redaman.
C
= Cc

8.768 x 107
=

1750,68

Ns
m

Ns
m

= 5,008 x 10-10
7. Frekuensi Pribadi.
K
n =
Mtot

N
m
5,139 Kg

149100

= 170,33

rad
s

8. Frekuensi Redaman.
d = (1- ) x n.
= ( 1 - 5,008 x 10-10 ) x 170,33
= 170,32
9. Mencari

Mx
Me

rad
s

rad
s

Mx
Me

1( )

d
=
tan x 2

( )
d

rad 2
s
rad
170,32
s
1

rad
89,84
s
1(
)
rad
=
170,32
s
2
tan ( 20 ) x

2
rad
89,84
s
(
)
rad
170,32
s

89,84

0,363 x( 10,278)

2
=
[10,278] +
0,278

0,278
0,521+ 0,0357

= 0,499.
10. Mencari Error.

| |
1

e =

x 100%

rad
s
1
rad
170,32
s

89,84

x 100%

= 47,25 %
Dengan peredam ; 9,5 volt.
1. Mencari .
= 2.f =
=

2 .n
60
2 x 3,14 x 917,2 rpm
60

= 96

rad
s

2. Kekakuan batang.
1
I = 12 bh3
=

1
12

x 0,0254 m x (0,0133 m )3

= 4,97 x 10-9 m4
E = 200 x 109 Pa
48 EI
3
K=
l
9

200 x 10 pa x 4,97 x 10 m

K=
48 x

47712 pa . m
0,32

= 14900

N
m

3. Massa Total.
Mtot = (M-m) + Mbtg
= ( 3,65 Kg 0,01075 Kg ) + 1,5 Kg
= 5,139 Kg
4. Koefisien Redaman.
3 D3 L
2d
x 1+
x
3
C=
D
4

3 x 3,14 x(0,0595 m)3 x 0,01 m


2 x 0,01 m
Ns
x 1+
x 4,1 2
3
0,0595 m
4 x 3,14
m

-7

= 1,6007 x 10 m x 1,33 x 4,1


= 8.768 x 10

Ns
m

-7

5. Koefisien Redaman Kritis.


Cc = 2 K x Mtot
=2

149100

Ns
m

= 2 x 875,68
= 1750,68

N
x 5,139 Kg
m

Ns
m

6. Rasio Redaman.
C
= Cc
Ns
m
Ns
1750,68
m

8.768 x 107
=

= 5,008 x 10-10
7. Frekuensi Pribadi.

Ns
m2

n =

K
Mtot
N
m
5,139 Kg

149100

= 170,33

rad
s

8. Frekuensi Redaman.
d = (1- ) x n.
= ( 1 - 5,008 x 10-10 ) x 170,33
= 170,32
9. Mencari

Mx
Me

rad
s

Mx
Me

1( )
d
=
tan x 2

2
( )
d

rad
s

rad 2
s
rad
170,32
s
1

rad
96
s
1(
)
rad
=
170,32
s
2
tan ( 20 ) x

rad 2
96
s
(
)
rad
170,32
s

96

0,363 x( 10,317)

2
=
[10,317] +
0,317

0,317
0,466+0,0286

= 0,640.
10. Mencari Error.
e =

| |
1

x 100%

rad
s
1
rad
170,32
s
96

= 43,63 %

x 100%

Dengan peredam ; 10 volt.


1. Mencari .

2 .n
60

= 2.f =
=

2 x 3,14 x 984,1 rpm


60

= 103

rad
s

2. Kekakuan batang.
1
I = 12 bh3
=

1
12

x 0,0254 m x (0,0133 m )3

= 4,97 x 10-9 m4
E = 200 x 109 Pa
48 EI
3
K=
l
9

K=
=

48 x( 200 x 10 pa)x 4,97 x 10 m


(0,69 m)3

47712 pa . m
0,32

= 149100

N
m

3. Massa Total.
Mtot = (M-m) + Mbtg
= ( 3,65 Kg 0,01075 Kg ) + 1,5 Kg
= 5,139 Kg
4. Koefisien Redaman.
3 D3 L
2d
x 1+
x
3
C=
D
4

3 x 3,14 x(0,0595 m) x 0,01 m


2 x 0,01 m
Ns
x 1+
x 4,1 2
3
0,0595 m
4 x 3,14
m
-7

= 1,6007 x 10 m x 1,33 x 4,1


Ns
m

= 8.768 x 10-7

5. Koefisien Redaman Kritis.


Cc = 2 K x Mtot

=2

149100

N
x 5,139 Kg
m
Ns
m

= 2 x 875,68

Ns
m

= 1750,68
6. Rasio Redaman.
C
= Cc

Ns
m
Ns
1750,68
m

8.768 x 107
=

= 5,008 x 10-10
7. Frekuensi Pribadi.
K
n =
Mtot

N
m
5,139 Kg

149100

= 170,33

rad
s

8. Frekuensi Redaman.
d = (1- ) x n.

Ns
2
m

= ( 1 - 5,008 x 10
= 170,32

9. Mencari

Mx
Me

-10

) x 170,33

rad
s

Mx
Me

1( )
d
=
tan x 2

2
( )
d

rad 2
103
s
rad
170,32
s
1

rad
103
s
1(
)
rad
=
170,32
s
2
tan ( 20 ) x

rad 2
103
s
(
)
rad
170,32
s

rad
s

0,363 x( 10,365)

2
=
[10,365] +
0,365

0,365
0,403+ 0,0214

= 0,860.
10. Mencari Error.
e =

| |
1

x 100%

rad
s
1
rad
170,32
s
103

x 100%

= 39,52 %
Dengan peredam ; 10,5 volt.
1. Mencari .
= 2.f =
=

2 .n
60
2 x 3,14 x 1086 rpm
60

= 113,72

2. Kekakuan batang.
1
I = 12 bh3

rad
s

1
12

x 0,0254 m x (0,0133 m )3

= 4,97 x 10-9 m4
E = 200 x 109 Pa
48 EI
3
K=
l
9

200 x 10 pa x 4,97 x 10 m

K=
48 x

47712 pa . m
0,32

= 14900

N
m

3. Massa Total.
Mtot = (M-m) + Mbtg
= ( 3,65 Kg 0,01075 Kg ) + 1,5 Kg
= 5,139 Kg
4. Koefisien Redaman.
3 D3 L
2d
x 1+
x
3
C=
D
4

3 x 3,14 x(0,0595 m)3 x 0,01 m


2 x 0,01 m
Ns
x 1+
x 4,1 2
3
0,0595
m
4 x 3,14
m

= 1,6007 x 10-7 m3 x 1,33 x 4,1


= 8.768 x 10-7

Ns
m

5. Koefisien Redaman Kritis.


Cc = 2 K x Mtot
=2

149100

= 2 x 875,68

N
x 5,139 Kg
m
Ns
m

Ns
m2

Ns
m

= 1750,68
6. Rasio Redaman.
C
= Cc

Ns
m
Ns
1750,68
m

8.768 x 107
=

= 5,008 x 10-10
7. Frekuensi Pribadi.
K
n =
Mtot

N
m
5,139 Kg

149100

= 170,33

rad
s

8. Frekuensi Redaman.
d = (1- ) x n.
= ( 1 - 5,008 x 10-10 ) x 170,33
= 170,32
9. Mencari

Mx
Me

rad
s

rad
s

Mx
Me

1( )

d
=
tan x 2

( )
d

rad 2
s
rad
170,32
s
1

rad
113,72
s
1(
)
rad
=
170,32
s
2
tan ( 20 ) x

2
rad
113,73
s
(
)
rad
170,32
s

113,72

0,363 x( 10,445)

2
=
[10,445] +
0,445

0,445
0,308+ 0,0125

= 1,388 .
10. Mencari Error.

| |
1

e =

x 100%

rad
s
1
rad
170,32
s
113.72

x 100%

= 33,23 %

Dengan peredam ; 11 volt.


1. Mencari .
= 2.f =
=

2 .n
60
2 x 3,14 x 1126 rpm
60

= 117,91

rad
s

2. Kekakuan batang.
1
I = 12 bh3
=

1
12

x 0,0254 m x (0,0133 m )3

= 4,97 x 10-9 m4
E = 200 x 109 Pa
48 EI
K=
l3
200 x 109 pa x 4,97 x 109 m4

K=
48 x

47712 pa . m
0,32

= 14900

N
m

3. Massa Total.
Mtot = (M-m) + Mbtg
= ( 3,65 Kg 0,01075 Kg ) + 1,5 Kg
= 5,139 Kg
4. Koefisien Redaman.
3 D3 L
2d
x
1+
x
3
C=
D
4

3 x 3,14 x(0,0595 m)3 x 0,01 m


2 x 0,01 m
Ns
x 1+
x 4,1 2
3
0,0595 m
4 x 3,14
m

= 1,6007 x 10-7 m3 x 1,33 x 4,1


Ns
m

= 8.768 x 10-7

5. Koefisien Redaman Kritis.


Cc = 2 K x Mtot
=2

149100

Ns
m

= 2 x 875,68
= 1750,68

N
x 5,139 Kg
m

Ns
m

6. Rasio Redaman.
C
= Cc
Ns
m
Ns
1750,68
m

8.768 x 107
=

= 5,008 x 10-10
7. Frekuensi Pribadi.

Ns
m2

n =

K
Mtot
N
m
5,139 Kg

149100

= 170,33

rad
s

8. Frekuensi Redaman.
d = (1- ) x n.
= ( 1 - 5,008 x 10-10 ) x 170,33
= 170,32
9. Mencari

Mx
Me

rad
s

Mx
Me

1( )
d
=
tan x 2

2
( )
d

rad
s

rad 2
s
rad
170,32
s
1

rad
117,91
s
1(
)
rad
=
170,32
s
2
tan ( 20 ) x

rad 2
117,91
s
(
)
rad
170,32
s

117,91

0,363 x( 10,479)

2
=
[10,479] +
0,479

0,479
0,271+ 0,1045

= 1,275
10. Mencari Error.
e =

| |
1

x 100%

rad
s
1
rad
170,32
s
117,91

= 30,77 %

x 100%

Tanpa peredam ; 9 volt.


1. Mencari .

2 .n
60

= 2.f =
=

2 x 3,14 x 875,8 rpm


60
rad
s

= 91,71
2. Kekakuan batang.
1
I = 12 bh3
=

1
12

x 0,0254 m x (0,0133 m )3

= 4,97 x 10-9 m4
E = 200 x 109 Pa
48 EI
K=
l3
200 x 109 pa x 4,97 x 109 m4

K=
48 x

47712 pa . m
0,32

= 149100

N
m

3. Massa Total.
Mtot = (M-m) + Mbtg
= ( 3,65 Kg 0,01075 Kg ) + 1,5 Kg
= 5,139 Kg
4. Koefisien Redaman.
3 D3 L
2d
x 1+
x
3
C=
D
4

3 x 3,14 x(0,0595 m)3 x 0,01 m


2 x 0,01 m
Ns
x 1+
x 4,1 2
3
0,0595 m
4 x 3,14
m

-7

= 1,6007 x 10 m x 1,33 x 4,1


= 8.768 x 10

Ns
m2

Ns
m

-7

5. Koefisien Redaman Kritis.


Cc = 2 K x Mtot

=2

149100

N
x 5,139 Kg
m
Ns
m

= 2 x 875,68

Ns
m

= 1750,68
6. Rasio Redaman.
C
= Cc

8.768 x 107
=

1750,68

Ns
m

Ns
m

= 5,008 x 10-10
7. Frekuensi Pribadi.
K
n =
Mtot

N
m
5,139 Kg

149100

= 170,33

rad
s

8. Frekuensi Redaman.
d = (1- ) x n.
= ( 1 - 5,008 x 10-10 ) x 170,33

rad
s

= 170,32
9. Mencari

Mx
Me

rad
s

Mx
Me

1( )
d
=
tan x 2

2
( )
d

rad 2
s
rad
170,32
s
1

rad
91,71
s
1(
)
rad
=
170,32
s
2
tan ( 20 ) x

rad 2
91,71
s
(
)
rad
170,32
s

91,71

0,363 x( 10,289)

2
=
[10,289] +
0,289

0,289
0,505+ 7,91 x 103

= 0,563.
10. Mencari Error.

| |
1

e =

x 100%

rad
s
1
rad
170,32
s
91,71

x 100%

= 46,15 %
Tanpa peredam ; 9,5 volt.
1. Mencari .
= 2.f =
=

2 .n
60
2 x 3,14 x 946,9 rpm
60

= 99,1

rad
s

2. Kekakuan batang.
1
I = 12 bh3
=

1
12

x 0,0254 m x (0,0133 m )3

= 4,97 x 10-9 m4
E = 200 x 109 Pa
48 EI
3
K=
l
9

200 x 10 pa x 4,97 x 10 m

K=
48 x

47712 pa . m
0,32
N
m

= 149100

3. Massa Total.
Mtot = (M-m) + Mbtg
= ( 3,65 Kg 0,01075 Kg ) + 1,5 Kg
= 5,139 Kg
4. Koefisien Redaman.
3 D3 L
2d
x 1+
x
3
C=
D
4

3 x 3,14 x(0,0595 m)3 x 0,01 m


2 x 0,01 m
Ns
x 1+
x 4,1 2
3
0,0595 m
4 x 3,14
m

= 1,6007 x 10-7 m3 x 1,33 x 4,1


= 8.768 x 10-7

Ns
m

5. Koefisien Redaman Kritis.


Cc = 2 K x Mtot
=2

149100

= 2 x 875,68
= 1750,68
6. Rasio Redaman.

N
x 5,139 Kg
m
Ns
m

Ns
m

Ns
m2

C
= Cc
8.768 x 107
=

1750,68

Ns
m

Ns
m

= 5,008 x 10-10
7. Frekuensi Pribadi.
K
n =
Mtot

N
m
5,139 Kg

149100

= 170,33

rad
s

8. Frekuensi Redaman.
d = (1- ) x n.
= ( 1 - 5,008 x 10-10 ) x 170,33
= 170,32
9. Mencari

Mx
Me

rad
s

Mx
Me

1( )
d
=
tan x 2

2
( )
d

rad
s

rad 2
s
rad
170,32
s
1

rad
99,1
s
1(
)
rad
=
170,32
s
2
tan ( 20 ) x

rad 2
99,1
s
(
)
rad
170,32
s

99,1

0,363 x( 10,338)

2
=
[10,338] +
0,338

0,338
0,438+ 0,0253

= 0,729.
10. Mencari Error.
e =

| |
1

x 100%

rad
s
1
rad
170,32
s
99,1

= 41,81 %

x 100%

Tanpa peredam ; 10 volt.


1. Mencari .

2 .n
60

= 2.f =
=

2 x 3,14 x 1014 rpm


60

= 106,13

rad
s

2. Kekakuan batang.
1
I = 12 bh3
=

1
12

x 0,0254 m x (0,0133 m )3

= 4,97 x 10-9 m4
E = 200 x 109 Pa
48 EI
3
K=
l
200 x 109 pa x 4,97 x 109 m4

K=
48 x

47712 pa . m
0,32

= 149100

N
m

3. Massa Total.
Mtot = (M-m) + Mbtg
= ( 3,65 Kg 0,01075 Kg ) + 1,5 Kg
= 5,139 Kg
4. Koefisien Redaman.
3 D3 L
2d
x 1+
x
3
C=
D
4

3 x 3,14 x(0,0595 m) x 0,01 m


2 x 0,01 m
Ns
x 1+
x 4,1 2
3
0,0595 m
4 x 3,14
m
-7

= 1,6007 x 10 m x 1,33 x 4,1


Ns
m

= 8.768 x 10-7

5. Koefisien Redaman Kritis.


Cc = 2 K x Mtot

=2

149100

N
x 5,139 Kg
m
Ns
m

= 2 x 875,68

Ns
m

= 1750,68
6. Rasio Redaman.
C
= Cc

8.768 x 107
=

1750,68

Ns
m

Ns
m

= 5,008 x 10-10
7. Frekuensi Pribadi.
K
n =
Mtot

N
m
5,139 Kg

149100

= 170,33

rad
s

8. Frekuensi Redaman.
d = (1- ) x n.

Ns
2
m

= ( 1 - 5,008 x 10
= 170,32
9. Mencari

Mx
Me

-10

) x 170,33

rad
s

Mx
Me

1( )
d
=
tan x 2

2
( )
d

rad 2
s
rad
170,32
s
1

rad
106,13
s
1(
)
rad
=
170,32
s
2
tan ( 20 ) x

rad 2
106,13
s
(
)
rad
170,32
s

106,13

rad
s

0,363 x( 10,388)

2
=
[10,388] +
0,388

0,388
0,374+0,0184

= 0,988.
10. Mencari Error.

| |
1

e =

x 100%

rad
s
1
rad
170,32
s
106,13

x 100%

= 37,68 %
Tanpa peredam ; 10,5 volt.
1. Mencari .
= 2.f =
=

2 .n
60
2 x 3,14 x 1087 rpm
60

= 113,83

rad
s

2. Kekakuan batang.
1
I = 12 bh3
=

1
12

x 0,0254 m x (0,0133 m )3

= 4,97 x 10-9 m4
E = 200 x 109 Pa
48 EI
3
K=
l
9

200 x 10 pa x 4,97 x 10 m

K=
48 x

47712 pa . m
0,32
N
m

= 149100

3. Massa Total.
Mtot = (M-m) + Mbtg
= ( 3,65 Kg 0,01075 Kg ) + 1,5 Kg
= 5,139 Kg
4. Koefisien Redaman.
3 D3 L
2d
x 1+
x
3
C=
D
4

3 x 3,14 x(0,0595 m)3 x 0,01 m


2 x 0,01 m
Ns
x 1+
x 4,1 2
3
0,0595 m
4 x 3,14
m

= 1,6007 x 10-7 m3 x 1,33 x 4,1


= 8.768 x 10-7

Ns
m

5. Koefisien Redaman Kritis.


Cc = 2 K x Mtot
=2

149100

= 2 x 875,68
= 1750,68
6. Rasio Redaman.

N
x 5,139 Kg
m
Ns
m

Ns
m

Ns
m2

C
= Cc
8.768 x 107
=

1750,68

Ns
m

Ns
m

= 5,008 x 10-10
7. Frekuensi Pribadi.
K
n =
Mtot

N
m
5,139 Kg

149100

= 170,33

rad
s

8. Frekuensi Redaman.
d = (1- ) x n.
= ( 1 - 5,008 x 10-10 ) x 170,33
= 170,32
9. Mencari

Mx
Me

rad
s

Mx
Me

1( )
d
=
tan x 2

2
( )
d

rad
s

rad 2
s
rad
170,32
s
1

rad
113,83
s
1(
)
rad
=
170,32
s
2
tan ( 20 ) x

rad 2
113,83
s
(
)
rad
170,32
s

113,83

0,363 x( 10,446)

2
=
[10,446] +
0,446

0,446
0,306+0,0124

= 1,400.
10. Mencari Error.
e =

| |
1

x 100%

rad
s
1
rad
170,32
s
113,83

= 33,16 %

x 100%

Tanpa peredam ; 11 volt.


1. Mencari .

2 .n
60

= 2.f =
=

2 x 3,14 x 1128 rpm


60

= 118,12

rad
s

2. Kekakuan batang.
1
I = 12 bh3
=

1
12

x 0,0254 m x (0,0133 m )3

= 4,97 x 10-9 m4
E = 200 x 109 Pa
48 EI
3
K=
l
200 x 109 pa x 4,97 x 109 m4

K=
48 x

47712 pa . m
0,32

= 149100

N
m

3. Massa Total.
Mtot = (M-m) + Mbtg
= ( 3,65 Kg 0,01075 Kg ) + 1,5 Kg
= 5,139 Kg
4. Koefisien Redaman.
3 D3 L
2d
x 1+
x
3
C=
D
4

3 x 3,14 x(0,0595 m) x 0,01 m


2 x 0,01 m
Ns
x 1+
x 4,1 2
3
0,0595 m
4 x 3,14
m
-7

= 1,6007 x 10 m x 1,33 x 4,1


Ns
m

= 8.768 x 10-7

5. Koefisien Redaman Kritis.


Cc = 2 K x Mtot

=2

149100

N
x 5,139 Kg
m
Ns
m

= 2 x 875,68

Ns
m

= 1750,68
6. Rasio Redaman.
C
= Cc

8.768 x 107
=

1750,68

Ns
m

Ns
m

= 5,008 x 10-10
7. Frekuensi Pribadi.
K
n =
Mtot

N
m
5,139 Kg

149100

= 170,33

rad
s

8. Frekuensi Redaman.
d = (1- ) x n.

Ns
2
m

= ( 1 - 5,008 x 10
= 170,32
9. Mencari

Mx
Me

-10

) x 170,33

rad
s

Mx
Me

1( )
d
=
tan x 2

2
( )
d

rad 2
s
rad
170,32
s
1

rad
118,82
s
1(
)
rad
=
170,32
s
2
tan ( 20 ) x

rad 2
118,82
s
(
)
rad
170,32
s

118,82

rad
s

0,363 x( 10,480)

2
=
[10,480] +
0,480

0,480
0,2704+2,264 x 103

= 1,760.
10. Mencari Error.
e =

| |
1

x 100%

rad
s
1
rad
170,32
s
118,82

= 30,64 %

x 100%

You might also like